Görsel

Relation between image and text in translation is complex, interconnected and complementary by its nature. The message of the text can be informative, expressive, iconic and imaginary. It is expected that image helps to the message of text understood better. However, image may not always help the message of text understood. Image has an ethnographic and cultural function and may lead to the affective, impressive ideas and ideas improving imagination. It is also common perception that there is no need for a translator in the translation of a text supported with an image. We know it is misleading because an image doesn't always have a universal meaning and it is a result of social agreement in the society. To understand the message correctly, a translator who makes explanation with the image is always needed. The relation between image and text can be defined as relation of parallel signification, complementary relation, interpretative relation, relation of equivalence and relation of contradiction. From this point of view the aim of this study is to examine the relation between image and text and to analyze the influence of translator in terms of linguistic and visual messages. ÖZET Görsellikle metin arasındaki ilişkisi doğası gereği karmaşık, birbirine bağlı ve birbirini tamamlayıcı bir özelliğe sahiptir. Metnin iletisi bilgilendirici, açıklayıcı, görsel ya da imgesel olabilir. Metinin iletisinin daha iyi anlaşılması için görselin yardımcı olması beklenir. Ancak görsel, metnin iletisinin anlaşılmasına her zaman katkıda bulunmayabilir. Zira resmin budunbetimsel, ekinsel bir işlevi vardır ve duyuşsal, etkileyici, hayal gücünü geliştirici düşüncelere yol açabilir. Çeviride görselle desteklenmiş bir metnin çevirisinde çevirmene ihtiyaç olmadığı algısı oldukça yaygındır. Oysa bu durum yanıltıcıdır. Çünkü görselin her zaman evrensel bir anlamı yoktur ve görsel toplumda sosyal bir uzlaşımın sonucudur. İletiyi doğru anlamak için, görselde yer alan metnin açıklamasını yapan bir çevirmene her zaman ihtiyaç duyulur. Bir iletide görsel ve metin arasındaki ilişki benzer ya da uyumlu anlam ilişkisi, tamamlayıcı ilişki, yorumsal ilişki, eşdeğerlik ilişkisi ve zıtlık ilişkisi olarak belirlenebilir. Bu noktadan hareketle, çalışmanın amacını çeviride görüntü ve metin arasındaki bu söz konusu ilişkileri incelemek ve dilsel-görsel iletiler karşısında çevirmenin konumunu araştırmak oluşturmaktadır. Anahtar Kelimeler: Çeviri, çevirmen, metin, görsel.

Türkçe dersi, okuma-yazma öğretimi sürecinden ortaokulun son sınıfına kadar, belirlenen kazanımlar doğrultusunda dil gelişimi sürecinin örgün eğitimde üzerine yerleştirildiği en temel basamaktır. Bu süreçte Türkçe ders kitaplarının dört temel dil becerisini kazandırmada ve geliştirmede en öncül materyal olduğu tartışılmaz bir gerçektir. Türkçe ders kitapları, her ne kadar ülkemizdeki öğretim programlarında ölçüt alınan yapılandırmacı yaklaşıma göre hazırlansa da, ulaşılması hedeflenen kazanımlar göz önüne alındığında, kitapların eğitsel yönünde farklı sorunları olduğu yapılan birçok çalışmada ortaya konmuştur. Ders kitaplarının önemli eğitsel özelliklerinden biri de metinlerle birlikte kullanılan görsellerdir. Bu çalışmada 2013-2014 eğitim-öğretim yılında okutulan Zambak Yayınevine ait ilkokul 1. Sınıf Türkçe Ders Kitabı’ndaki metinlerle görsellerin resim-metin ilişkisi açısından değerlendirmesi yapılmıştır. Betimsel bir çalışma olan araştırmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Metinde kullanılan görsel sayısı, görsellerin metinde konumlandırılma şekli, kullanılan renkler ve renklerin çocuğa göreliği, resim-metin ilişkisi kategorilerine bakılarak değerlendirilmeler yapılmıştır. Çalışmada incelenen 56 görselden sadece 18 tanesinde resim-metin ilişkisi yeterli düzeyde bulunmuştur. Görsellerin 26 tanesi resim-metin ilişkisi açısından yeterli değildir. 12 tanesinde ise ilişkinin kısmen yeterli olduğu tespit edilmiştir.

Turkish lesson is the most basic step in which language development process is placed on formal education in line with acquisitions established, from reading-writing training process to the last class of secondary school. In this process, it is an unquestionable fact that Turkish textbook is the most leading material in bringing and development of four basic language skills. Even if Turkish textbooks are prepared according to constructivist approach taken as a basis in education programs in our country, when acquisitions which are targeted to access are taken into consideration, it was revealed in many studies that textbooks have different problems in instructional aspect. One of the important instructional features of textbooks is illustrations used together with texts. In this study, texts and illustrations in elementary school 1st Class Turkish textbook belonging to Zambak Press were examined in terms of image-text relation. In the research that is a descriptive study, document review method was used. Number of illustration used in text, positioning form of illustrations in text, colors used and relativity of colors to child were evaluated according to image-illustration relation categories. Adequate image-text relation was found only in 18 of 56 illustrations examined in the study. 26 of illustrations are not adequate in terms of image-text relation. It was found that relation is partially adequate in 12 of illustrations.

Türkçe ders kitapları, ülkemizdeki öğretim programlarında ölçüt alınan yapılandırıcı yaklaşıma  göre hazırlansa da, ulaşılması hedeflenen kazanımlar göz önüne alındığında, kitapların eğitsel yönünde  farklı sorunlarının olduğu birçok çalışmada ortaya konmuştur. Ders kitaplarının önemli eğitsel  özelliklerinden biri de metinlerle birlikte kullanılan görsellerdir. Metinle bağlantısı olmayan görsellerin  öğrenmede herhangi bir işlevinin olacağını beklemek güçtür. Bu çalışmada, 2013-2014 eğitim-öğretim  yılında ilkokullarda kullanılan Türkçe ders kitaplarındaki resim-metin ilişkisi, sınıf öğretmenlerinin  görüşleri doğrultusunda değerlendirilmiştir. Araştırmanın evrenini İstanbul ilinde görev yapan sınıf  öğretmenleri, örneklemini, İstanbul ilindeki 10 ilkokulda görev yapan sınıf öğretmenleri oluşturmaktadır.  Verilerin toplanmasında araştırmacılar tarafından geliştirilen 5’li likert tipi ölçek kullanılmıştır. Öğretmen
görüşlerini belirlemede, betimsel istatistikler hesaplanmış, bağımsız iki örnek t-testi ve ANOVA testi  uygulanmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda, sınıf öğretmenlerinin ilkokul Türkçe ders  kitaplarındaki resim metin ilişkisine yönelik görüşleri, cinsiyet değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılık  göstermemektedir. Aynı şekilde, mesleki kıdem ve mezun olunan okul türüne göre anlamlı farklılık tespit  edilmezken, okutulan sınıf düzeyine göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılık görülmüştür

Nitel araştırma yöntemlerinden durum araştırması ile modellenen bu araştırmanın amacı, resimli öykü kitaplarında yer alan görsellerdeki doğal çevreyle ilgili davranışlara ilişkin okul öncesi dönem çocuklarının algılarının incelenmesidir. Araştırma grubunu, amaçsal örnekleme yöntemlerinden tipik örneklemeyle belirlenen bir bağımsız anaokulundaki beş yaş grubunda yer alan on dört çocuk oluşturmaktadır. Araştırmada, doğal çevreyle ilgili dört olumlu ve dört olumsuz davranışı içeren resimli öykü kitabı görselleri belirlenerek çocuklarla yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılmış, çocukların ifadeleri ses kaydına alınmıştır. Analizler, tümevarımsal içerik analiziyle yapılmış ve doğal çevreye ilişkin davranışlarla ilgili çocukların algıları kodlanmıştır. Bu araştırma kapsamında gerekli geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış; çocukların çoğunluğunun doğal çevreye yönelik olumlu davranış içeren görsellerdeki bu davranışları fark ederek uygun şekilde betimledikleri ve davranışların gerçekleşme nedenlerini olumlu gerekçelerle açıkladıkları bulunmuştur. Çocukların doğal çevreye yönelik olumsuz davranışları içeren bazı görsellerdeki davranışları fark edemeyerek betimleyemedikleri ve davranışların gerçekleşme nedenlerini olumlu gerekçelerle açıkladıkları belirlenmiştir. Araştırma sonuçları ışığında, çocukların sıklıkla kullandıkları resimli öykü kitaplarının çocukların davranışlarını etkiledikleri göz önünde bulundurularak yetişkinlerin uygun kitapları seçme konusunda dikkatli olmalarına yönelik öneriler verilmiştir.

İçerisinde bulunduğumuz çağın hızla gelişen ve büyük öneme sahip olan istihdam alanlarından birisi de turizm sektörüdür. Bu sektör birçok ülke için büyük bir gelir ve tanıtım kaynağıdır. Devletler “gelişmiş” ya da “gelişmekte olan” diye tabir edilen tanımlarına bakmaksızın büyük bir ilgi ve istekle yatırımlar da, reklamlar da bulunarak turizmde ki cazibelerini artırmaya çalışmaktadırlar. Yapılan yatırımlar sayesinde ülkeler daha çok yabancı turisti topraklarına çekme fırsatı bulabilmektedirler. Tabii turizm sektörünün gelişimi sadece dışa dönük yatırımlarla sınırlanamaz. İçe dönük, kendi vatandaşını bu alanla ilgili bilinçlendirme çalışmalarında da bulunması gerekir. Ülke insanına turizm kavramının önemini öğretmenin ve bilincini vermenin en güzel ve etkili yolu ise eğitimdir. Eğitim yoluyla bireyler istendik yönde davranış değişiklikleri gösterebilmektedirler. Eğitim ortamının önemli araçlarından birisi ise ders kitaplarıdır. Turizm kavramı ders kitapları materyalinin içeriğinde doğru ve etkili biçimde kullanılırsa yeni yetişen nesiller sektöre karşı daha duyarlı ve bilinçli bir bakış açısı kazanabilirler. Bu çalışmada, Talim ve Terbiye kurulu tarafından 2013-2014 eğitim öğretim yılı için onaylanmış Türkiye’deki ortaokullarda okutulmakta olan Sosyal Bilgiler dersi beşinci sınıf ders kitaplarında yer alan turizm olgusunun hem görsel hem de metinsel olarak ne kadar işlendiğini ve kullanıldığını belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniğinden faydalanılmıştır. İncelenen kaynaklar ortaokul beşinci sınıf seviyesinde kullanılmakta olan iki farklı yayınevine ait sosyal bilgiler ders kitaplarıdır.