ZİYA YILMAZ
TİP’ten THKP-C’ye
Fatsa’dan Türkiye’ye
Barış Mutluay
NotaBene Yayınları
ZİYA YILMAZ
TİP’ten THKP-C’ye
Fatsa’dan Türkiye’ye
Barış Mutluay
Kapak Tasarımı: Canis Döşemeci Başsüllü
Dizgi: Ulaş Akyol
Baskı ve Cilt: Hermes Tanıtım Ofset Baskı Hiz. Kağ. Ltd. Şti. Sertiika No: 14847
Büyük Sanayi 1. Cad. No: 105 İskitler / ANKARA Tel: 0.312 384 34 32
1. Baskı
2014
Ankara
ISBN : 978-605-9020-26-8
www.notabeneyayinlari.com facebook.com/NotaBeneYayinlari
twitter.com/NotaBeneY
© Renas Yayıncılık Matbaacılık Filmcilik Reklam Yazılım Donanım Bilişim San. ve Tic. Ltd. Şti.
Merkez (Ankara): Bankacı Sok. 18/1 Çankaya /Ankara Tel: 312 417 05 44
İstanbul Büro: Hamalbaşı Sk. Üstündağ İş Merkezi No:14/123 Galatasaray/İstanbul Tel: 212 244 31 61
Sertiika No: 18074
ZİYA YILMAZ
TİP’ten THKP-C’ye
Fatsa’dan Türkiye’ye
Barış Mutluay
Barış Mutluay
1981, Ankara doğumludur. Lise eğitimini 1999 senesinde Bahçelievler Deneme
Lisesi’nde tamamladı. Hacettepe Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden 2007
yılında mezun olduktan sonra, 2009 yılında Hacettepe Üniversitesi Siyaset
Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümünde Araştırma Görevlisi olarak çalışmaya
başlamış, 2011 yılında “Türkiye Siyasetinde ‘Yeni Sol’ Bir Parti Özgürlük
ve Dayanışma Partisi” isimli teziyle yüksek lisansını tamamlamıştır.
Doktorasına yine aynı bölüm ve anabilim dalında devam etmektedir.
2006 yılından beri; ağırlığı sosyal, siyasal ve güncel konulardan oluşan
projelerde çeşitli pozisyonlarda görev almıştır. Akademik ilgi alanları
arasında Türkiye siyasal hayatı, Türkiye solu, siyaset sosyolojisi, araştırma
yöntemleri, teknoloji felsefesi bulunmaktadır. Çeşitli ulusal konferanslarda
bildiri sunumları, akademik dergilerde yayınlanmış makaleleri ve yazılarının
bulunduğu kitap bölümleri vardır. Aynı zamanda, güncel siyaset, teknoloji/
bilim, sinema, müzik, futbol gibi alanlarda çeşitli günlük gazetelerde ve
süreli/süresiz yayınlarda yazıları bulunmaktadır.
E-posta:
[email protected]
Twitter: @Baris_Mutluay
Tumblr: barismutluay
On’lar ki; dünyanın son umudu
Soyları tükenmeyen birer şahindirler...
Ne bir adresleri vardır onların
Ne de aşktan başka bir sığınakları...
İçindekiler
Giriş
Ziya Ağabey’e...
13
Kitabın Hazırlanması Üzerine
22
Yöntem Üzerine
25
Sınırlılıklar Üzerine
31
Kitabın Zamanlaması Üzerine
34
Teşekkür
38
Kısaltmalar Dizini
41
Sol Tarih ve Miras Üzerine
43
1960’lara Kadar Sol
44
1960’larda Solun Görünümü ve TİP
45
Bir Sıçrama Noktası Olarak: THKP-C
47
Bölüm I: Fatsa ve Gençlik
53
Çocukluk, Aile ve Fatsa Üzerine
53
Nazım Hikmet ve Sol ile Tanışma
54
Terzi Dükkânı
55
Babam
56
Lise Okumak için Karabük’e Gidiş
57
Yıldız Palas’ta İlk Gece
58
Demir Çelik Lisesi
60
Bir Yıllık Demiryolu İşçiliği ve İstanbul’a Öğrenciliğe
62
Ankara’ya Geçiş
63
Sayıştay’da Memurluk
63
Talebe Yurdunda Müdürlük
64
27 Mayıs 1960’a Doğru
66
555K
68
27 Mayıs 1960
70
8 Ziya Yılmaz
1960’lı Yılların Başları ve Yeni Cunta Arayışları
71
1960’lara Dair
74
1960’larda Türkiye’nin Görünümü
75
Türkiye İşçi Partisi
78
Askerlik
81
Fatsa’ya Dönüş
83
Bölüm II: TİP Süreci
87
Fatsa’da TİP’in Kurulması
87
“Yeşil Fatsa Gazetesi” ve Matbaa
88
Mahalle Delikanlılarının Solcu Olması
89
Parti Kendi Kendini Kuruyor
91
Beyceli Köyü Yürüyüşü
92
Tefeciler
94
Saldırıya Uğrayan TİP Fatsa Kongresi
95
Aybar’ın Gelişi
99
TİP Fatsa Kongresi
101
Fındık Mitinglerine Doğru
102
Köylüler Kendi Komitelerini Kuruyor
103
Fındık Mitingi
105
Karadeniz Bölge Mitingi
110
Karakoldan Kaçış
115
Dağ Köylerinde Saklanma
118
Kanaim Dede...
118
Aydınlık Sosyalist Dergi ile Tanışma
121
“Başka Bir Örgütlenme” Aşaması
123
Ertan Saruhan’la Deniz Kenarında Bir An
127
İlerisi için Karadeniz’i Hazırlama
128
Fikri Sönmez’le Kısa Mahpusluk
129
Ziya Yılmaz 9
Bölüm III: THKP-C Süreci
131
THKP-C’nin Kuruluş Süreci
131
Cuntacılardan Uzak Durulmalı
132
THKP-C’ye Giden Yol
132
Kesintisiz
136
Dev-Genç’in Konumu
137
Maddi Kaynak Arayışları
138
“Çakmak” Üretimi
139
Bingöl’ün Boş Evi
141
THKO’nun Eylemleri ve Süreci Yavaşlatma Çabaları
142
Ziraat Bankası Küçükesat Şubesi Soygunu
143
Karadeniz’de Kır Çalışması Üzerine Başarısız Bir Anı
145
Başarısız Olan Ziraat Bankası Bahçelievler Şubesi Soygunu 148
İstanbul’da Temaslar
150
Türk Ticaret Bankası Erenköy Şubesi Soygunu
153
Mete Has’ın Kaçırılması ve Maddi Sorunun Bitmesi
155
Doğrudan İlişki Sorunu
156
THKP-C’nin Kamuoyuna İlanı: Elrom Eylemi Hazırlığı
158
Elrom’un Kaçırılması
163
Eylemin Etkisi ve Kararlılık Üzerine
166
Eldeki Parayı Değerlendirme Çabaları
171
Yılmaz Güney’in “Vurguncular” Filmi
172
Elrom Eylemi Sonrası ve Yakalanmalar
173
Yakalanma Anı
174
Sansaryan Hanı ile Tanışma
177
Hüseyin’in Öldürülmesi ve Mahir’in Yakalanışı
178
Sistemin İlk Hücre Tipi Denemesi
179
Maltepe Cezaevi
180
10 Ziya Yılmaz
Her Daim “Firari”: Ulaş
182
İrfan Solmazer’le 9 Mart ve Sol Cunta Üzerine
183
Mahir’le Karşılaşma ve Mahkeme Süreci
184
İlyas Aydın Muamması
187
THKP-C Kadrolarının Toplanması ve
Mahir’in Koğuşa Getirilmesi
188
Tünelin İşleyişi
192
THKP-C Savunma Metni Üzerine
193
Tünelin Sonu Görünüyor
196
Kimler Firar Edecek?
199
Bölüm IV: Firar ve Sonrası
203
Büyük Firar
203
Alternatif Plan
207
Kabataş’ta 2 Saat
209
Saklanılan İlk Evler
210
Bilge Saka’nın Evine Geçiş ve Yusulara İlk Mektup
212
Akgül Teyze’nin Evi
215
Yılmaz Güney’den Tedarik
216
Yusuf Küpeli ve Münir R. Aktolga’nın İhracı
217
Denizler için Eylem Arayışı ve
THKO ile Tamamlanamayan Birleşme Süreci
222
Mahir’in Ankara’ya Geçişi
227
Menekşe Sokakta Çatışma
227
İstanbul’da Kalacak Yer Bulamadık
232
Fındıkzade: MİT ve Hiram Abas ile Çatışma
235
Ziverbey Sorguları
241
Kızıldere
245
Arkadaşların Ölüm Haberleri
246
Ziya Yılmaz 11
Bölüm V: Değerlendirme
249
Geçmişe Bakmak
249
Y. Küpeli ve M.R. Aktolga’nın İhraç Edilmeleri Üzerine
251
12 Mart Sonrası
257
Sonsöz
259
1972-1974 Arası
260
1974 Sonrası
267
10 Eylül Dergisi Üzerine
269
1991 Sonrası
270
Sonsöz
271
Ekler
273
|Ek 1| Ziya Yılmaz’ın 1989 Kuruçeşme Toplantılarındaki
Konuşması
275
|Ek 2| Nihat Yılmaz Devrimin Şoförü
279
|Ek 3| Ziya Yılmaz’ın Yeşil Fatsa Gazetesi’nde Bulunan
Yazılarından Seçmeler
281
|Ek 4| Türkiye Halk Kurtuluş Partisi Tüzüğü
291
|Ek 5| Türkiye Halk Kurtuluş Partisi Bildirisi
294
|Ek 6| Türkiye Halk Kurtuluş Cephesi’nin 1 No’lu Bülteni
299
|Ek 7| Çeşitli Gazete Haberleri
303
|Ek 8| Fotoğraf Albümü
306
Kaynakça
313
Ziya Ağabey’e...
2000 yılının yaz aylarıydı. O zamanki adı ÖSS olan üniversite giriş
sınavından henüz çıkmıştım. Sınavım da iyi geçmişti, istediğim üniversiteyi ve bölümü kazanacağıma kesin gözüyle bakıyordum. Bunun
içinde kafam epey rahattı. Henüz Haziran ayının ilk günleri olduğu
için bütün yazı, yatmak yerine çalışarak geçirmeye karar vermiştim.
Birkaç gün çevrede iş bakındıktan sonra aklıma Ziya abinin yeni kurduğu dükkân gelmişti. Teyzem Saliha Yılmaz ile birlikte, 100. Yıl
Mahallesinde damacana su satış dükkânı açıyorlardı. 100. Yıl benim
çocukluğumun da geçtiği yerdi, üstelik dükkân Halkevleri şubesinin
de yakınındaydı. Üstüne mahalleyi de bildiğime göre bu iş benim
açımdan olmuştu bile!
Bu düşüncelerin ertesi gününde hemen dükkâna, Ziya abimin yanına gittim. Dükkân henüz yapılandırılıyordu, satışı yapılacak 19 litrelik
sular bile gelmemişti. Lakin dükkânın önünde henüz yeni alındığı her
halinden belli olan Ford Transit kamyoneti görünce, dükkânın birkaç
güne açılacağı kesin gibiydi. Gayet emin bir şekilde dükkâna girdim,
selamlaştım. Hem Ziya abi hem de teyzem beni beklemedikleri için
şaşırmışlardı. Ben de bu şaşkınlıklarını fırsat bilip “Ben buraya çalışmaya geldim.” dedim. İlk tepkileri ne, nasıl? şeklinde oldu. Aman
vermeden konuşmaya devam ettim, “Siz şimdi sucu dükkânı açmadınız mı, bu suların da arabayla dağıtılması için bir işçiye ihtiyacınız
olacak, işte o işçi de ben olacağım.” dedim. Teyzem haklı olarak olmaz
bu iş Barış bakışları gönderirken, Ziya abi bana “Ulan senin ehliyetin var mı?” dedi. “Var tabi.” dedim, gayet emin bir edayla. “Madem
öyle geç o zaman aracın başına.” dedi. Bana “Aracın başına geç.” dedi