NATO 2030 projeksiyonu ve Asya-Avrupa dengesizliği

15.01.2021 NATO 2030 projeksiyonu ve Asya-Avrupa dengesizliği     EDITION  ANALİZ NATO 2030 projeks yonu ve Asya-Avrupa denges zl ğ NATO 2030, bağlayıcı olmamakla b rl kte aslında transatlant k l güvenl k m mar s n n nasıl olga T   akman | 11.12.2020 şek lleneceğ n n görüleb l r. İstanbul on dönemde küresel jeostratej k durum değ ş yor: syaʼnın ön plana çıkması syaʼda daha fazla, vrupaʼda se daha az etk nl ğ anlamına gel yor. ransatlant k değerler ve çıkarlar da daha kırılgan hale gel yor. rex tʼ n de gösterd ğ g b , vrupaʼnın b rl ğ tartışmaya açılıyor. ʼnun öngörü ve stratej s vrupaʼnın bu durumla nasıl başa çıkacağı konusunda s yaset bel rl yor. ve , vrupaʼnın hayat s gortası olarak görülüyor ancak çerçeve koşulları temelden değ ş rse, vrupaʼnın tüm savunmasının yen den düşünülmes gerekeb l r. u ayrıca küresel güvenl k ekos stem n de der nden etk leyecek, s yas rekabet ve şb rl ğ alanlarında temeller tartışmaya açacak b r durum. 2030 stratej s tüm bu meydan okumalara, vrupaʼnın talepler ne ve dış pol t ka ve güvenl k s yaset ne uyumlu şek lde cevap bulma çabasında. 1949ʼdak kuruluşundan bu yana, önderl ğ ndek atıʼnın s lahlı kolu olarak ʼnun açık b r düşmanı vardı: ovyetler rl ğ . u rak p 1990ʼların başında ortadan kaybolduğunda, yen b r amaç çabucak bulunmalıydı. ʼde yapılan değerlend rmelere dayanarak o andan t baren amaç, atı üstünlüğünü korumak ve mümkünse gen şletmek ç n asker müdahaleler kullanmaktı. u hedef, asım 1991ʼde oma Z rves ʼnde zaten kabul ed lm ş olan yen stratej s ne yansıdı. oğu lokuʼndan kaynaklanan “öngörüleb l r” tehd d n yer n artık “çok yönlü” tehd tlere bıraktığı bel rt ld . zamanlar bu, k tle mha s lahlarının yayılmasını, terör zm ve aynı zamanda öneml hammadde akışlarının kes lmes n de çer yordu. u yen stratej ʼnun resmî b r savunma tt fakından, tt fak toprakları dışındak görevler ç n de b r müdahale tt fakına dönüşmes n , san 1999ʼda yen b r stratej k kavramın kabul ed lmes yle b rl kte kes nleşt rd ve somutlaştırdı. ʼnun Yugoslavyaʼya karşı rleşm ş lletler ( ) yetk s olmadan operasyon düzenlemes yle tt fakın yen temel görev de lan ed lm ş oldu. tt fak, buna benzer müdahaleler n n usyaʼnın (hatta nʼ n) üvenl k S A A ABD T B A NATO  şekl nde ve küresel S A  b r özet şk ler n A NATO ABD A A  B NATO A ABD ABD S B B NATO B ABD B B K D R NATO B O B NATO N NATO M B BM İ https://www.aa.com.tr/tr/analiz/nato-2030-projeksiyonu-ve-asya-avrupa-dengesizligi/2073624 R Ç BM G 1/7 15.01.2021 NATO 2030 projeksiyonu ve Asya-Avrupa dengesizliği onsey ʼndek veto hakkıyla engellenmes n stemed ğ n n altını ç zmek ç n, gelecekte muhtemelen yetk s olmaksızın asker müdahalelerde bulunma n yet nde olduğunu da vurgulamış oldu. K BM NATO üyes devletler geçen yıl s lahlanma ve ordu ’n ç n Ç n harcamalarının dört katına tekabül eden 1 tr lyon ABD dolarından fazla para harcadı. Stockholm Uluslararası Barı ’ Enst tüsü ne (SIPRI) göre, Ç n, asker ş Araştırmaları harcamalarını geçen yıl 266 ş m lyar ABD dolarına e değer artırdı. Bu, nüfusuna oranla k ş ş ba ı 190 ABD dolarına denk gel yor. una karşılık, oğuk avaşʼın sona ermes n n ardından kabul ed len üçüncü stratej belges ( asım 2010) öngörülmeyen yen açılımlar get rmed . usya le l şk ler bugün olduğu kadar artmamıştı ve nʼden h ç söz ed lm yordu. 2014 yılından t baren usya le l şk lerde büyük ölçüde atıʼdan kaynaklanan artış zamanlama olarak öneml yd . onuçta bu, “b r us gen şleme rades ne karşı” b r s per olarak ʼnun etk nl ğ n gösterd . Yıllar geçt kçe, rak p kümelenmes odak kaydırdı ve nʼ n ekonom k ve s yas genleşmes askerî olarak da d kkat göster lmes gereken başka b r özne olarak ön plana çıkmaya başladı. r asker tt fak olan , kend s n “daha barışçıl b r dünyanın garantörü” olarak adlandırmayı sev yor, ancak son zamanlarda müttef kler arasındak pek çok s yas çek şme beraber nde evvela çer dek b rl ğ n sağlanmasına da r eleşt r ve soru şaretler n get rd . aşkanı onald rumpʼın söylem ve eylemler önce ʼn n, ardından da bazı tt fak üyeler n n ʼya sadakatler konusunda şüphe uyandırdı. üteak ben ʼn n lmanyaʼdan asker çekme kararı ve k üyes ürk ye le Yunan stanʼın asker olarak karşı karşıya gelmes özell kle d ğer üyelere tt fakın geçerl l ğ n sorgulattı. üm bu gel şmeler, asım 2019ʼda ransa umhurbaşkanı mmanuel acronʼun tt fak ç n yaptığı “bey n ölümü” teşh s dereces nde eleşt r ler n gelmes ne neden oldu. zaman neredeyse tüm müttef kler bu teşh se tepk gösterd ve ʼya ateşl taahhütlerde bulundular. akat y ne neredeyse heps temel b r soruya cevap vermekten kaçındı: u hâlâ gerçek b r tt fak mı? acronʼa göre asker olarak çalışmasına devam etmekle beraber pol t k olarak tt fakı sağlayamıyor ve müttef kler n s yas ve stratej k çıkarları ster usyaʼya ster terör zme yönel k olsun, b rb r nden g tg de uzaklaşıyor. una müteak p ralık 2019ʼda ondraʼda düzenlenen z rves nde tt fakın nasıl daha güçlü hale geleb leceğ " konusunda b r "tefekkür sürec " başlatılması kararlaştırıldı ve bunun sonucunda san 2020ʼde enel ekreter ens toltenberg tarafından özel olarak seç len b r grup uzman, tt fakın yen den canlandırılması konusunda b r rapor hazırlamakla görevlend r ld . lmanyaʼnın esk avunma ve ç şler akanı homas de a z ere ( U) ve ʼn n vrupa ve vrasya şler nden sorumlu esk ış şler akan Yardımcısı aron Wess tchell, 10 k ş l k uzman grubuna başkanlık ett ler. r şek lde acronʼun teşh s ne yanıt olarak kurulan bu uzman grubunun eşbaşkanı a z ere, ʼnun “kes nl kle b r ç tahr bat yaşamakta” olduğunu doğrulasa da bey n ölümü söylem ç n, “ u b r provokasyondu. ncak bu sürec harekete geç rd ğ ç n faydalı oldu” ded . a z ereʼe göre dış tehd t durumu da değ şt ğ nden, tt fakı yen lemen n zamanı gelm şt . B S S K R Ç R B S R NATO Ç B NATO ABD B D T ABD NATO M A NATO ABD T T K F C E M O NATO F B M NATO R B A L N NATO G A ABD NATO A S S A J İ S B İ D T M CD B A M B M M NATO B A M ’ NATO yu Wash ngton ruhuna uygun ler farkındalık ve tedb rlere, Ç n şek lde “Rusya’ya karşı daha ” le de s stemat k rekabete ş uyumlu hale get rmek ş kâr. Bununla ç n b r çalı ma olduğu a ’ ’ b rl kte B den, Donald Trump ın Ç n e yönel k agres f pol t kasına devam edeceğ n l çoktan duyurdu. Avrupa şk ler nde NATO’ya bağlılığını da le güvenl k ve savunma ’ lan eden B den, Avrupa da bazı ş karşılanmadı. kanatlar tarafından ho https://www.aa.com.tr/tr/analiz/nato-2030-projeksiyonu-ve-asya-avrupa-dengesizligi/2073624 2/7 15.01.2021 NATO 2030 projeksiyonu ve Asya-Avrupa dengesizliği el rlenen bu uzman grubu Batı savunma tt fakının uyumlu hale get r lmes ç n aylardır eylem öner ler hazırladılar. NATO d plomatlarına göre rapor, Macronʼun dd alarına ve tt fakın geleceğe yavaş uyum sağladığına yönel k genel eleşt r lere karşı NATO tt fakının Batıʼnın temel taşı olarak daha s yas b r rol üstlenmes gerekt ğ n savunan b r cevap n tel ğ nde. B aha fazla b rl k, daha hızlı kararlar “ 2030: Un ted for a ew ra” ( 2030: Yen r ağ ç n rl ktel k) başlığını taşıyan raporda 138 tavs ye l stelenm ş. Uzman grubu, ç b rl ğ güçlend rmek (veya onu yen den tes s etmek) ç n, kararların daha hızlı alınmasını tavs ye ed yor. u hızlı karar alma sürec n de onlarca yıldır yürürlükte olan ve tarafından neredeyse b r sığınak g b korunan oyb rl ğ lkes n yumuşatarak sağlamayı öner yor. a z ere, uzlaşma lkes n n “koltuğumda kalıyorum ve her zaman ‘hayır ʼ d yorum” durumuna z n vermemes gerekt ğ n söyleyerek bu durumun tt fakın yoluna taş koyacağı uyarısında bulunuyor. yb rl ğ lkes n n tamamen ters ne çevr lmes mümkün görünmese de sadece doğrudan bakanlık düzey nde veto edeb lme yöntem le ablukaların daha da zorlaştırılması sten yor. ncak lman ış şler akanı e ko aas, “ savaş veya barışla lg l d r” d yerek oyb rl ğ nden sapmanın olası olmadığını düşünüyor. u öner ayrıca çeş tl nedenlerle özell kle ürk ye, ng ltere ve oğu vrupalılar başta olmak üzere b rçok üyen n de d ren ş yle karşılaşacak g b görünüyor. avunma bakanlarının enel erkez ve müttef k başkentler nde farklı formatlarda yapacakları daha fazla toplantının yanı sıra dış şler bakanlarının da sıklıkla resmî toplantılar yapması tt fakın ortak s yaset gel şt rmes nde etk l görülüyor. sker meseleler n savunma ve güvenl k boyutunu gen şleten bu f k r, ʼnun olgu/olay odaklı etk nl ğ n artıracağı g b devletler n b rb rler yle l şk ler n de kuvvetlend rmey amaçlıyor. Uzmanlar ayrıca ülkeler n n b rb rler n sürekl olarak şaşırtmaması ç n öneml kararlar vermeden önce b rb rler n b lg lend rmek ç n b r “gönüllü taahhüt” (voluntary comm tment) s stem öner yor. D NATO N E NATO B Ç B B NATO M O A A D B H M NATO B T İ D S NATO G A M A NATO NATO B r asker garantörü ” olarak adlandırmayı sev yor, ancak son zamanlarda müttef kler arasındak çer dek “daha barışçıl b r dünyanın tt fak olan NATO, kend s n pek çok s yas çek ş şme beraber nde evvela b rl ğ n sağlanmasına da r ele t r ş ve soru şaretler n ’ get rd . ABD Ba kanı Donald Trump ın söylem ve eylemler ’ ABD n n, ardından da bazı konusunda önce ’ tt fak üyeler n n NATO ya sadakatler şüphe uyandırdı. ya sya tehd d : enet ğ ndek usya ve yükselen n NATOʼ A G R Ç ʼnun kuruluş amacı olan Sovyetler B rl ğ ʼn n yıkılması, Soğuk Savaşʼın b tmes ve farklı tehd tlere uyum sağlama sürec devam etse de Rusya, tt fakın met nler nde yer almaya, pol t ka bel rlemede etk n olmaya devam ett . B r süred r sürdürülen o tanıdık, d yalog ve caydırıcılığın karışımından oluşan k yönlü yaklaşım, Moskovaʼya karşı koymanın en etk l yolu olarak görülmeye devam ed yor. NATO usya ʼnun tehd t odaklarından b r olarak tey t ed lse de rapor, tt fakın oskova le “barış ç nde b r arada yaşama konusunu tartışmaya açık olduğunu” ancak herhang b r düşmanca harekete derhal yanıt verme yeteneğ nden mahrum kalmadığını ler sürüyor. n se atıʼnın umduğu y huylu t caret ortağı değ l, bu yüzyılın yükselen gücü olarak görülüyor. aporda n, yalnızca ç n değ l, vrupa ç n de potans yel b r asker tehd t olarak tanımlanıyor ve bu da ek nʼ ʼnun 30 atılı ülkes n n toplu savunma s stem ne b r meydan okuma hal ne get r yor. apora göre, nʼ n asker gücünü uzun vadede yalnızca vrupa- tlant k bölges ne değ l, aynı zamanda küresel olarak yansıtma olasılığı g derek artıyor. tt fakın nʼe karşı artan d kkat , esas olarak nʼ n barışçıl b r şek lde küresel b r süper güce evr lme g r ş m n n kabuller n yer ne get rememes nden kaynaklanıyor. apor nʼ n hem asker modern zasyonunun hızını hem de nt- as f k bölges ndek komşularına karşı R Ç NATO M B R Ç ABD P A NATO B R A A İ Ç Ç Ç R H https://www.aa.com.tr/tr/analiz/nato-2030-projeksiyonu-ve-asya-avrupa-dengesizligi/2073624 Ç P 3/7 15.01.2021 NATO 2030 projeksiyonu ve Asya-Avrupa dengesizliği ekonom k baskı ve d plomas yoluyla güç kullanımını sorguluyor. Ç nʼ n Kasım 2020ʼde bölgedek 15 ülke le mzaladığı Bölgesel Kapsamlı Ekonom k Ortaklık (RCEP) serbest t caret anlaşmasını düşündüğümüzde, h ssed len r sk n kaynağı anlaşılmış oluyor. n, vrupa- tlant k bölges ne mutlak b r asker tehd t oluşturmazken, asker er ş m n tlant k, kden z ve uzey utbuʼna doğru gen şlett ğ , usya le savunma bağlarını der nleşt rd ğ , uzun menz ll füzeler, uçaklar ve uçak gem ler le küresel er ş me sah p, gen ş uzay tabanlı yeteneklere ve daha gen ş b r nükleer cephanel ğe sah p nükleer den zaltılar le savunma/saldırı kab l yet n artırma çalışmalarında olduğu b l n yor. aporda, özell kle nükleer s lahlar ve bal st k füzeler bağlamında, gelecektek s lah kontrolü müzakereler nde nʼle kurulacak temasın d kkate alınmasının çok öneml olacağı vurgulanıyor. ülkeler n tarafından tehd t ed l yorsa, tab atı gereğ tt fakın koruma sağlamada etk l b r aktör olma yeteneğ n göstereb lmes gerek yor. u nedenle rapor, nʼ n müttef kler n güvenl ğ n zayıflatan faal yetler n önceden tahm n etme ve bunlara tepk verme yeteneğ n artırma ht yacını vurguluyor. apor, ʼya, nʼ n oluşturduğu güvenl k sorunlarına zaman ve s yas kaynak ayırmasını, somut adımlar atmasını ve b r stratej koord ne etme ve müttef kler n güvenl ğ n koruma becer s n gel şt rmes n tavs ye ed yor. elgen n yazarlarına göre ʼnun, nʼ n teknoloj k gel ş m n n sonuçlarını değerlend rmek, tt fakın toplu savunmasını, asker hazırlığını veya d renc n etk leyeb lecek herhang b r n faal yet ne karşı kend s n hazırlamak ve savunmak ç n çabalarını gen şletmes gerek yor. nümüzdek on yıl ç nde n, ʼnun kr t k altyapısını koruma, 5 g b gel şmekte olan teknoloj lere uyum sağlama ve tedar k z nc rler de dah l olmak üzere ekonom s n n hassas sektörler n koruma kapas tes ne meydan okuyab lecek b r sev yeye er şecek. Ç A A A A K K R R Ç NATO Ç B R B NATO NATO Ç Ç Ç Ç Ö Ç ’ NATO Rusya NATO nun tehd t odaklarından b r rapor, tt fakın Moskova le ş “barış G olarak tey t ed lse de ş ç nde b r arada ya ama konusunu ” ancak herhang tartı maya açık olduğunu ş b r dü manca harekete derhal yanıt verme yeteneğ nden mahrum kalmadığını ler sürüyor. aporda ayrıca, ekonom k cephede Ç n tehd d konusuna değ n lerek, Avrasyaʼdak t car altyapıların y leşt r lmes ç n stratej k b r proje olan Yen İpek Yolu ve Ç nʼ n teşv k ett ğ 17+1 platformu ve “Kuşak Yol İn s yat f (BRI)” formatlarına atıfta bulunuluyor. Bu formatlarda Ç n le ekonom k l şk ler müttef k ülkeler n s yasetler ne etk edeceğ end şes yle NATO bağlılığını koruma çabası raporda yer alıyor. R ʼnun ön alma stratej s olarak temasa geçt ğ “H nt-Pas f k ortakları” ve özell kle Ç nʼ n bölgesel rak b H nd stan, yen dönemdek öneml ortaklar olab l r. Stratej k gerekl l klerden dolayı, Tayvan veya d ğerler ç n b r güvenl k garant s ver lmes ve d ğer bölge ülkeler yle l şk ler n lerlemes , NATOʼnun transatlant k b r tt faktan H nt-Pas f k tt fakına geçeceğ end şeler ne neden olsa da rapor böyle b r öngörüde bulunmuyor. NATO tlant k n k kıyısındak durum A ʼ : NATO ve vrupa A apor, ABDʼn n Avrupaʼdan çek lmes ve değ şen tehd tler karşısında gerg n olan ABʼn n Haz ran 2020ʼde aldığı karar doğrultusunda 2022ʼye kadar kend “Stratej k Pusula” ve asker doktr n üzer nde çalışmaya başladığı b r zamanda hazırlandı. R eyaz Sarayʼdak değ ş kl ğ n Avrupalı müttef klere karşı düşmanca tavrı ters ne çev rme ht mal ne rağmen, Avrupaʼnın ABDʼden bağımsız olarak asker gücünü artırması gerek p gerekmed ğ konusunda g derek artan b r tartışmanın ortasında, rapor le b rl kte, cesurca adımlar atılması gerek yor. NATO d plomatları, rapordak tavs yeler n ABD seç m sonuçlarını tamamen hesaba katmadığını, ama b r başkan değ ş kl ğ durumunda da geçerl l ğ n koruyacağına nanıyorlar. B Uzman grubunun eşbaşkanı a z ere, ABʼn n asker olarak daha bağımsız hale gelmes , hatta kend “Avrupa ordusunu” kurması gerekt ğ f kr n yok sayamadı. Bu tartışma ç nde Alman s yasetç , NATO dışında b r “stratej k özerkl ğ ” mantıklı bulmuyor. Aks ne, ABʼn n NATO ç ndek yetenekler n güçlend rmes gerekt ğ n vurgulayan Ma z ere, “B raz daha az büyük sözler ve b raz daha fazla eylem, Avrupa güvenl k pol t kası ve aynı zamanda tt fak ç n y olacaktır” d yerek konu hakkında çokça söylemde bulunan Avrupalı s yasetç ler uyarıyor. M https://www.aa.com.tr/tr/analiz/nato-2030-projeksiyonu-ve-asya-avrupa-dengesizligi/2073624 4/7 15.01.2021 Uzmanlar, arasındak l şk de asker hareketl l kle lg l prosedürler de dah l olmak üzere tüm müttef klere eş t şek lde uygulanması gereken tutarlı b r yaklaşım ve s nerj zlenmes öner s yle, şb rl ğ n n b r adım öteye taşınacağını öngörüyor. Fakat, Avrupaʼda NATOʼnun, güçlü toplu savunma ç n, transatlant k çerçeve le müttef kler arasında güvenl k st şareler ve kararlarında temel forum olmaya devam ett ğ n n kabul ed lmes ön şartı, l şk lerdek NATO öncüllüğünü vurgular n tel kte. NATO ve NATO 2030 projeksiyonu ve Asya-Avrupa dengesizliği AB ʼnun “bey n ölümü” teşh s yle b rl kte Fransız Cumhurbaşkanı Macron tarafından d le get r len “Avrupa stratej k özerkl ğ ” f kr , daha güçlü Avrupa savunmasının NATOʼya sağlayacağı katkıdan dolayı destekleneceğ söylem üzer nden Macronʼun vurgulamaya çalıştığı odaktan uzaklaştırıldı. NATO oyb rl ğ yle yen b r döneme g rerse, bu, açıkçası, l derl ğ nde olacaktır. ltmış yed sayfalık rapordak b rçok madden n, egemenl ğ n daha da güçlend recek ve vrupalılar ç n stratej k özerkl k öner ler n de buna tab kılacak şek lde şek llend ğ görülüyor. eza oyb rl ğ lkes n n kaldırılmasına yönel k düşünceler de n hayet nde ʼnun (ve ʼn n) büyük devletler n n küçükler n f k rler ne daha az önem verd kler /verecekler eleşt r s le b rl kte anılıyor. NATO ABD A ABD A K NATO AB ransatlant k l şk ler n alacağı hal T B den yönet m ne bağlı 2030 v zyonu ç n ʼya pandem ler, çevre ve sağlık g b konularda da yen rotalar ç zmes ç n öner ler sunan raporda genel olarak yen tehd tlere uyum ve s yas st şare mekan zmaları öne çıkıyor. ʼda transatlant k l şk ler n alacağı hal, yen seç len aşkanı oe denʼa bağlı. 20 cak 2021ʼde yem n ett kten sonra, rleş k evletler lahlı uvvetler aşkomutanı rükselʼdek z rveye davet ed lecek ve aşkanı onald rumpʼın transatlant k l şk lerde der nleşt rd ğ çatlaklar hızla doldurulmaya çalışılacak g b görünüyor. ʼyu Wash ngton ruhuna uygun şek lde “ usyaʼya karşı daha ler farkındalık ve tedb rlere, n le de s stemat k rekabete” uyumlu hale get rmek ç n b r çalışma olduğu aş kâr. ununla b rl kte den, onald rumpʼın nʼe yönel k agres f pol t kasına devam edeceğ n çoktan duyurdu. vrupa le güvenl k ve savunma l şk ler nde ʼya bağlılığını da lan eden den, vrupaʼda bazı kanatlar tarafından hoş karşılanmadı. nʼe karşı tüm bu uyarı ve tedb rlere karşın gel şen reaks yon, rakamsal bazı ver ler le durumun güvenl kten öte olduğunu kanıtlamaya çalışır n tel kte. rtaya konulan gerçek şu k , yalnızca üyes ʼn n 5 b n 800 nükleer savaş başlığı varken nʼ n sah p olduğu 320 başlık kabaca üyeler ransa (290) ve ng ltere (215) le aynı sev yede. ʼn n dünya genel nde yaklaşık 800 asker üsten oluşan küresel b r ağı bulunurken, nʼ n kend ülkes dışındak tek asker üssü but ʼde. üyes devletler geçen yıl s lahlanma ve ordu ç n nʼ n harcamalarının dört katına tekabül eden 1 tr lyon dolarından fazla para harcadı. tockholm Uluslararası arış raştırmaları nst tüsüʼne ( ) göre, n, asker harcamalarını geçen yıl 266 m lyar dolarına eşdeğer artırdı. u, nüfusuna oranla k ş başı 190 dolarına denk gel yor. s lahlanma pol t kası bu orandak artışa karşı çıkıyor ama aynı dönemde ʼn n asker harcaması nüfusuna oranla k ş başı 2 b n 200 dolardan fazla. ğer taraftan, b rkaç yıl ç nde lmanya asker harcamada usyaʼnın önüne geçerek, vrupaʼda en çok harcama yapan asker güç hal ne gelecek. NATO NATO ABD B O B B D S ABD B NATO J K D B B T R Ç B B D T Ç A B NATO A Ç O NATO ABD Ç NATO F İ ABD Ç C NATO Ç ABD A E S SIPRI B Ç ABD B ABD NATO ABD D A R ’ 1949 dak A ş kurulu undan bu yana, ABD önderl ğ ndek ’ ’ Batı nın s lahlı ş kolu olarak NATO nun açık b r dü manı vardı: Sovyetler B rl ğ . Bu ’ ş rak p 1990 ların ba ında ortadan kaybolduğunda, yen b r amaç ’ çabucak bulunmalıydı. ABD de yapılan değerlend rmelere dayanarak o andan mümkünse gen t baren amaç, Batı üstünlüğünü korumak ve şletmek ç n asker müdahaleler kullanmaktı. d plomatları, asker harcama graf kler , dış pol t ka v zyonu, ekonom k lerlemes ve Arkt kʼten Afr kaʼya NATO topraklarına yaklaşma stratej s n göz önüne aldığında, ortak Batı değerler n paylaşmayan Ç nʼ n d ğer ülkeler , özell kle ekonom k olarak s nd rmeye çalıştığı NATO https://www.aa.com.tr/tr/analiz/nato-2030-projeksiyonu-ve-asya-avrupa-dengesizligi/2073624 5/7 15.01.2021 NATO 2030 projeksiyonu ve Asya-Avrupa dengesizliği yorumunu yapıyorlar. nʼ n g b formatlarla kalkındırdığı sya ve oğu vrupa ülkeler nde ʼnun nüfuz kaybetme ve nʼ n nüfuz kazanma olgusu her ne kadar “s nd rme” olarak görülse de orta vadede bölgesel d nam kler değ şt receğ tahm n ed leb l r. vrupaʼda se denʼın ʼya bağlılığı, stratej k özerkl k ve vrupa ordusu g b savunma yönet m nde etk s n azaltacak adımları sekteye uğratacak g b görünüyor. acronʼun aleyh ndek söylemler n n ardından ransa ve lmanyaʼnın yüksek orandak asker harcama artışı bu duruma hazırlık g b görüneb l rd . akat bugün yen b r stratej ç n çalışmalara başlanması gerek yor. zell kle l derler z rves nde bu konuda v zyon adımları bel rleneb l r. ʼnun oyb rl ğ lkes ndek tav z ve tt fak ç nde yer almayan üyes devletlerle şb rl ğ se tartışmaya çok açık. tt fak ç nde k ayrı taraf olarak görüleb lecek ransa ve ürk ye b le bu dönüşüme ortak d renç serg leyeb l r. 2030, bağlayıcı olmamakla b rl kte aslında transatlant k l şk ler n ve küresel güvenl k m mar s n n nasıl şek lleneceğ n n b r özet şekl nde görüleb l r. Yen dönem ʼda hem ç hem dış r skler n yönet lmes n gerekt ren zorlu b r süreç olacak. [ ış pol t ka, güvenl k ve stratej konuları üzer nde çalışan olga akman plomat k l şk ler ve ol t k raştırmalar erkez ( ) aşkanıdır] Ç BRI A NATO A D A Ç B NATO A ABD M NATO F A F Ö NATO AB İ F T NATO NATO D T P A M DİPAM S D İ B nadolu jansı web s tes nde, aber kış stem ( ) üzer nden abonelere sunulan haberler, özetlenerek yayımlanmaktadır. bonel k ç n lütfen let ş me geç n z A A AA H A S . A İlg l HAS konular AB ABD usya NATO R Koronav rüs 'Hala koku, tat alamadığım ş MHP Genel Ba kanı Bahçel Kov d-19 salgını Rusya'da ç n yed ğ m yemeklerden b r şey anlamıyorum' ş Kov d-19 a ısı oldu şs zl ğ ve yoksulluğu artırdı ş ren n bebeğ Ham leyken Kov d-19'a yakalanan hem Dünya genel nde Kov d-19 tesp t ed len k ş sağlıkla dünyaya geld sayısı 93 m lyon 557 b n geçt Benzer haberler Yemen hükümet : Halk Rapor: ABD ve Ç n arasındak ABD'n n Hus ler t caret sava ı 245 b n k 'terör örgütü' lan etme kararını destekl yor https://www.aa.com.tr/tr/analiz/nato-2030-projeksiyonu-ve-asya-avrupa-dengesizligi/2073624 ş ş ne mal oldu şnn 6/7 15.01.2021 NATO 2030 projeksiyonu ve Asya-Avrupa dengesizliği Kov d-19 salgını Rusya'da şs zl ğ ve yoksulluğu artırdı Trump, ABD'de 2. kez az l ş ş sürec yle kar ı kar ıya kalan ş lk ba kan olarak tar he geçt ’ İsra l İran ın nükleer ş programına kar ı yen Rusya: ABD'n n Hus ler plan örgütü' hazırlığında lan etmes çözüm sürec n 'terör s yas olumsuz etk leyeb l r Kurumsal Network Güven l r haber her an yanınızda Tar hçe RSS Ş rket haberler G zl l k ve çerez İnsan kaynakları F nans term nal Aydınlatma Abonel k talepler Anadolu mages pol t kası Duyuru serv s Enerj term nal Podcast Kal te yönet m Haber Akadem s Dosyalar İlet Koronav rüs Gündem enfeks yon har tası Yurt ç bürolar Yayın lkeler Yasal uyarı Künye Yurt dı ı bürolar Sosyal medya AA Yayınları Phone uygulaması Pad uygulaması Andro d uygulaması W ndows uygulaması şm ş Basın odası Anadolu Ajansı © 2019 https://www.aa.com.tr/tr/analiz/nato-2030-projeksiyonu-ve-asya-avrupa-dengesizligi/2073624 7/7