İBN HABÎB ES-SÜLEMÎ (Ö. 238/853)

2021

“Şayet gözüm bir lahzada ihata edeceği daracık bir şeyde varlık hikmetleri benim için kemâliyle ihtisar etmiş olsaydı, ben o hikmetleri bulamazdım. Zira ben bu yüce menzillerden mahrum kalarak âlem-i şehâdette takılı kalırdım."

Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi , 2023

Klasik Türk edebiyatı geleneğine ait sahilnamelerin şimdiye kadar tespit edilen örnekleri; Fennî (ö. 1745), İzzet Efendi (ö. 1797-98) ve Derviş Hilmî Dede (ö. 1183/1769-70) tarafından yazılmış manzumelerden ibarettir. Dolayısıyla türün özellikleri bu az sayıdaki örneklerden hareketle belirlenmiştir. Eldeki metinlerin tamamının 18. yüzyıla tarihlenmesi türün bu dönemde ortaya çıktığını düşündürmektedir. 18. yüzyıl şairlerinden Bursalı Mü’minzâde Ahmed Hasîb’in de kaynaklarda adı geçmeyen Sâhil-nâme isimli bir eseri mevcuttur. Hasîb’in eseri Sâhil-nâme adını taşımakla birlikte türün diğer örneklerinden bazı farklılıklar göstermektedir. Diğerlerinde olduğu gibi bu metinde de Boğaziçi sahillerinde bulunan bazı beldelerin adları anılmış ve tasvirleri yapılmışsa da eser, olay örgüsü çevresinde gelişen tahkiyeli bir anlatı olması yönüyle onlardan ayrılmaktadır. Mesnevi nazım şekliyle ve aruzun “mef‘ûlü mefâ‘ilün fe‘ûlün” kalıbıyla yazılmış olan manzumenin Mısır Millî Kütüphanesindeki mecmuada yer alan müsvedde olmayan metni 96 beyitten meydana gelmektedir. Ancak yazmadaki bazı ipuçları göz önüne alındığında Hasîb’in Sâhil-nâme’sinde 138 beyitlik bir eksiklik olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada biri müsvedde ve her ikisi de müellif hattı olan eserin eldeki kısmı şekil ve içerik özellikleri bakımından mümkün olabildiği ölçüde türdeş metinlerle karşılaştırılarak incelenecek, manzumenin gelenek içerisindeki yeri tespit edilmeye çalışılacak ve transkripsiyonlu metni verilecektir.

EBÛ MANSÛR ES-SEÂLİBÎ'DE AHLAKÎ GÖRECELİLİK, 2019

Özet Arap edebiyatının en parlak dönemini yaşadığı hicri 5. yüzyılın edebiyatçılarından olan Ebû Mansûr es-Seâlibî'nin derleme tarzı eserlerinden birisi de "Tahsînu'l-kabîh ve takbîhu'l-hasen"dir. İnsanlar tarafından örfi manada güzel bulunan şeylerde çirkinlikler tam aksine çirkin ve kötü kabul edilen şeylerde de güzellikler bulunabileceği düşüncesinden hareketle kaleme aldığı bu eserde fikri donukluğun ve ahlaki sıradanlığın ilgi çekici bir üslupla kırıldığı görülmektedir. Bu eserde Modern bir kavram olan ahlaki göreceliğin (rölativizm) İslam literatürünün erken dönemlerinde kavram düzeyinde olmasa da pratik düzeyde ele alındığı düşünülebilir. Zira eser başlığından da anlaşılacağı gibi örfi değer yargılarının kimi zaman kişi, zaman ve ortama göre değişkenlik arz edebildiği üzerinedir. Yalan, cimrilik, kin, yaşlılık, hastalık mutlak anlamda kötü değerlendirilemeyeceği gibi kanaat, cesaret ve zühd gibi örfi manada güzel kabul edilen hasletlerde de yeri ve zamanına göre gayr-ı ahlaki olabilmektedir. Bu makale müellifin konuyu ele alış biçimini ele alacaktır. Abstract One of the compilation-style works of Abu Mansur al-Seâlebî, one of the poets of the 4th century who lived the most brilliant period of Arabic literature, is Mans Tahsînuındanl-kubhi and takbîhuadıl-husn Arap. It is seen that the idea frostiness and moral mediocrity are broken in an interesting style in this work, which is written in the light of the idea that there can be beauties in the things that are considered as ugly and bad by the people. In this work, it can be considered that a modern concept of moral relativism (relativism) is dealt with at the practical level, although not at the level of concept, in the early period of the Islamic literature. As it can be understood from the title of the works, it focuses on the fact that customary value judgments can sometimes vary according to person, time and environment. Lies, stinginess, hatred, old age, the disease can not be evaluated in the absolute sense, such as conviction, courage and zühd as well as accepted in the sense of being in the sense of time and time may be unethical moral beers. This article will address the author's way of handling the issue.

UBAK 3. ULUSLARARASI BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR KONGRESİ, 2018

ÖZET: Kırım Tatar kültür ve medeniyeti üzerine çalışırken gazete ve dergiler göz ardı edilmemesi gereken unsurlar olarak karşımıza çıkarlar. Bu alanda özellikle İsmail Gaspıralı ve Onun Rusya'daki Türklerin hatta zaman içinde Rusya sınırları dışında yaşayan Türklerin de yayın hayatına kazandırdığı Tercüman gazetesi ayrı bir öneme sahiptir. Tercüman okuyucuya sadece gündemi takip etmesini sağlayan haberler sunmakla kalmamıştır. Türk ve İslam kimliği ve bilincinin korunması esasında dil, eğitim, kültür, kadınların sosyal hayata kazandırılması odaklı batılılaşma fikirleri de Tercüman vasıtasıyla yaygın hale gelmiştir. Bu amaç doğrultusunda Tercüman'a ek olarak ve Rusya'daki Türklerin yayın hayatında ilk kadın dergisi Âlem-i Nisvân (Hanımlar Dünyası) ve yine ilk çocuk dergisi olan Âlem-i Sıbyân (Çocuklar Dünyası)'ın çıkarıldığını görmekteyiz.

It has become unavoidable to have an antithesis by the other sects against the doctrine of Imāmate which was shapened firstly by S̲ h̲ īʿa and presented as a pillar of belief regarding Nubuwwa, during the history of Islamic knowledge. Some of those sects, that also included Muʿtazila, contributed to developments in the doctrine of Imāmate while being opposed to the idea, established by S̲ h̲ īʿa, but also forming unique systems. At that point, Ibn al-Malāḥimī, who is accepted as the most important follower of Ḥusaynī sect of Basra School, become an extensively contributed scholar to the doctrine of Imāmate. His account, which survied as a complete text, al-Fāʼiq, is a quite valuable source with its comprehensive part about Imāmate, regarding being the only data presented the idea of the Ḥusaynī sect. Ibn al-Malāḥimī systematically evaluated many issues related to the subject of Imāmate and he mainly targeted to Imāmiyya by his critics. In this study, we examined the doctrine of Imāmate which was indicated by Ibn al-Malāḥimī that he looked into with different approaches like being a Zaidi or Sunni but mainly a genuine Muʿtazilī.

The Journal of Academic Social Science Studies, 2017

Turizm kavramı son yıllarda deniz-kum-güneş üçlüsünden kendini kopartarak iç kesimlerde kalkınmayı amaçlamıştır. Bu bağlamda alternatif turizm kavramı ortaya çıkmıştır. Konya doğal, tarihi ve kültürel değerleri ile ön plana çıkmış alternatif turizm merkezi durumundadır. Konya’da düzenlenen Şeb-i Arus törenleri, alternatif turizmin Konya’ya yerli ve yabancı turist çeken belirgin örneklerinden biridir. Bu durumda Şeb-i Arus törenlerinin yanı sıra, bölgenin tarihsel ve doğal zenginliklerinin en iyi şekilde yerli ve yabancı turistlere sunulması ulusal çıkarlarımızın da bir gereği olarak görülmelidir. Konya’daki bu alternatif turizmin sinerjisinden faydalanması gereken yerler arasında Konya şehir merkezinin 8 km kuzeybatısında bulunan Neolitik çağdan günümüze kadar varlığını sürdüren Sille de bulunmaktadır. Sille inanç, tarih, kültür vb. açılardan büyük bir alternatif turizm potansiyeline sahiptir. Çalışmada inanç turizmi hakkında bilgi verilip Sille hakkında genel bir bilgilendirme yapılarak 17-18 Aralık 2016 tarihlerinde yapılan sayımlara göre bölgedeki hareketlilik üzerine değerlendirme yapılmıştır. Çalışmamızda Şeb-i Arus için Konya’ya gelen turistlerin Sille’deki kültürel mirasa ne kadar temas ettikleri, kişi sayım yöntemi ile araştırılmıştır. Amaç doğrultusunda literatür araştırması yapılmış ve benzer bir çalışmanın yapılmadığı tespit edilmiştir. Sille’de yapılmış ve yapılacak olan restorasyonlar belediye arşivlerinden tespit edilmiştir. Konumlarına ve önemlerine bakılarak restorasyonu tamamlanan anıtsal yapılardan 5 tanesi seçilmiş ve bu yapılara 17-18 Aralık 2016 tarihlerinde temas eden turist sayıları belirlenmiştir. Bu araştırma makalesinin ana hedefi bölgeye yerli ve yabancı turist çeken Konya ve ülkemiz için önemli bir alternatif turizm türü Şeb-i Arus törenlerinin diğer turizm alanlarını ne kadar beslediğini Sille örneği ile ortaya koymaya çalışıp, bu konuda farkındalık yaratmak ve turizm alanlarının birbirine enerjisini nasıl aktarabileceğine dair öneriler üretmektir. In recent years, the concept of tourism has aimed to develop inland by divide sea-sand-solar tripartite. In this context, the concept of alternative tourism has emerged. Konya is an alternative tourist center which get to the foreground with its natural, historical and cultural values. Şeb-i Arus ceremonies held in Konya are one of the obvious examples of alternative tourism attracting local and foreign tourists to Konya. In this case, as well as the ceremonies of Şeb-i Arus, the presentation of the historical and natural wealth of the region in the best way to local and foreign tourists should be seen as a necessity of our national interests. Among the places where this alternative tourism synergy in Konya should benefit from is the Sille, which continues its presence from the Neolithic period to the present day, 8 km north-west of the Konya city center. Sille has a great alternative tourism potential; faith, history, culture and so on. In the study, information about religious tourism was given, general information about Sille was given and evaluation was made on the mobility in the region according to the counts made between 17-18 December 2016. In our work, the contact of the tourists coming to Konya for Şeb-i Arus to the cultural heritage in Sille has been researched by the person counting method. A literature search has been conducted in the direction of purpose and it has been determined that no similar study has been done. The restorations that have been made in Sille and are to be made have been identified in the municipal archives. Based on their location and significance, 5 of the monumental structures were selected from completed restoration and the number of tourists who contacted this structures on 17-18 December 2016 was determined. The main objective of this research article is to reveal to Sille the example to which the Şeb-i Arus ceremonies, which are an important alternative tourism type for Konya and our country, attract the local and foreign tourists to the region and how they feed the other tourism areas, to raise awareness on this issue and to produce suggestions on how to transfer tourism energy to each other.

İslam’ın Akılcıları / MU’TEZİLÎ ÖNCÜLER, 2021

Arap edebiyat tarihinde adından sitayişle bahsedilen hatiplerden biri, İbn Nübâte’dir. 336/946 yılında Diyarbakır’ın Silvan (Meyyâfârikîn/Fârikîn) ilçesinde doğan İbn Nübâte, Hamdânîlerin Emîri Seyfüddevle b. Hamdân’ın (ö. 356/967) himayesinde bulunmuş ve sarayında hatiplik yapmıştır. Silvan ve Halep’te îrâd ettiği hutbelerle hak ettiği üne kavuşan İbn Nübâte’nin günümüze ulaşan hutbe mecmuası bulunmaktadır. İbn Nübâte, 374/984 yılında Silvan’da vefat etmiştir. Bazı kaynaklar Halep’te vefat ettiğini belirtmektedir. İbn Nübâte’nin muharrem ayının ikinci cuma gününe denk gelen hutbede îrâd ettiği Hz. Hüseyin’in şehit edilmesi ile ilgili olan hutbesi önemlidir. İbn Nübâte, bu hutbesinde Hz. Hüseyin’in şehadetinden dolayı üzüntüsünü dile getirmekte ve aynı şekilde Müslümanların da bu olaya üzülmeleri gerektiği üzerinde durmaktadır.