Yuri (władca Goguryeo)

Król Yuri

Imię koreańskie
Hancha 解類利 lub 儒留 lub 累利 Transkrypcja poprawiona Hae Yuri lub Yuryu lub Nuri Transkrypcja MCR Hae Yuri lub Yuryu lub Nuri Krótka nazwa Hae Yuri
Imię koreańskie pośmiertne Hangul 해유리 lub 유류 lub 누리 Hancha 瑠璃王 lub 瑠璃明王 Transkrypcja poprawiona Yuri-wang lub Yurimyeong-wang Transkrypcja MCR Yuri-wang lub Yurimyŏng-wang Krótka nazwa Yuri-wang
Królowie Goguryeo
Okres	od 19 p.n.e.
Poprzednik	Dongmyeong
Następca	Daemusin
Dane biograficzne
Dynastia	Dynastia Go
Miejsce urodzenia	Dongbuyeo
Data i miejsce śmierci	18 n.e. Goguryeo
Ojciec	Dongmyeong
Matka	Ye Soya

Król Goguryeo Yuri (?? p.n.e. – 18 n.e.) był drugim królem Goguryeo, największego spośród Trzech Królestw Korei. Panował w latach 19 r. p.n.e. – 18. Był najstarszym synem założyciela państwa króla Dongmyeonga. O jego życiu wiemy głównie z koreańskich kronik Samguk Sagi i Samguk Yusa.

Pochodzenie

Yuri był pierworodnym synem Jumonga z jego związku z Ye Soyą. W roku 37 p.n.e. Jumong opuścił Królestwo Dongbuyeo i założył Goguryeo. Z nieznanych przyczyn jego pierwsza żona, będąca wówczas w ciąży, pozostała w Dongbuyeo. Yuri wychowywany był przez matkę, a także przez babkę (matkę Jumonga) Yuhwę.

W 19 p.n.e. Yuri wraz z matką dotarli do Goguryeo. Spowodowało to napięcie na dworze królewskim pomiędzy zwolennikami Yuriego a zwolennikami synów Jumonga z drugiego małżeństwa. W wyniku tego konfliktu druga żona Jumonga So Seo-no z dwoma synami opuściła Goguryeo, by wkrótce założyć państwo Baekje. Jumong ogłosił swojego pierworodnego syna Yuriego następcą tronu.

Panowanie

Goguryeo za panowania Yuriego (około 1 rok n.e.)

Król Jumong zmarł jeszcze w roku 19 p.n.e. i Yuri wstąpił na tron. Kroniki koreańskie opisują go jako potężnego władcę, który rozszerzył granice państwa. W 19 p.n.e. rozbił jedno ze koczowniczych plemion Xiongnu. W roku 3 p.n.e. przeniósł stolicę z Jolbon-seong do nowo wybudowanego Gungnae-seong.

W roku 6 i 13 Goguryeo odparło dwa zmasowane ataki Daeso, króla Dongbuyeo.

W roku 9 u potężnego sąsiada Goguryeo, w Chinach doszło do obalenia Dynastii Han przez Wang Manga, który zastąpił ją swoją własną Dynastią Xin. Wang Man zażądał od Yuriego by ten wsparł go w jego wojnach z plemionami Xiongnu. Yuri odmówił i sam zaatakował Chiny Xin.

Yuri miał sześciu synów. Pierwszy następca tronu Dojul zginął w roku 1, według jednej z wersji z rozkazu ojca. Drugi syn Haemyeong został oficjalnie następcą tronu po śmierci brata. Okazało się jednak, że był nieposłuszny i lekkomyślny. W roku 14 Yuri odsunął go od władzy (fakt, że Haemyeong wkrótce potem zmarł powoduje przypuszczenia, że ojciec być może zmusił go także do popełnienia samobójstwa), a swym następcą ogłosił swego najstarszego pozostałego przy życiu, trzeciego syna Muhyula, późniejszego króla Daemusina.

W kulturze koreańskiej Yuri znany jest do dzisiaj jako autor "Pieśni do wilgi" (Hwangjoga, 황조가/黃鳥歌). Według Samguk Sagi napisał ją z żalu po stracie swej ulubionej konkubiny Chihyi.

Rodzina

• Ojciec: Dongmyeong
• Matka: Ye Soya

• Dzieci:

1. Hae Dojul, następca tronu (zmarł 1 r.)
2. Hae-Myeong, następca tronu (od 1 r. do 14 r.)
3. Hae Muhyul, następca tronu (od 14 r.), późniejszy król Daemusin
4. Hae Yuh-Jin, zmarł w 18 r.
5. Hae Saek-Ju, późniejszy król Minjung
6. Go Jaesa, ojciec późniejszego króla Taejo, zmarł po 54 r.

Śmierć

W roku 18 utopił się czwarty syn Yuriego, Hae Yuh-Jin. Król podupadł wówczas na zdrowiu i wkrótce zmarł po trzydziestosiedmioletnim panowaniu. Jego następcą został najstarszy pozostały przy życiu syn Hae Muhyul.

Teorie dotyczące króla Yuriego

Syn Jumonga

Tradycyjna historiografia koreańska uznaje Yuriego za pierworodnego syna założyciela Goguryeo Jumonga. Różnice w nazwiskach rodowych tłumaczy się zwykle poprzez fakt zmiany, którą to Jumong dokonał zakładając Goguryeo (z Hae na Go). Yuri znajdował się wówczas Dongbuyeo i ta zmiana go nie objęła.

Uzurpacja

W ostatnim czasie pojawiają się opinie, że Hae Yuri nie był wcale synem Jumonga, lecz uzurpatorem. Takie wnioski wyciąga się na podstawie kilku faktów: wczesnej śmierci Jumonga, różnicy w nazwiskach rodowych, konfliktach Yuriego z zaufanymi doradcami Jumonga, a także w innym stylu sprawowania władzy. Jumong zmarł w wieku zaledwie 40 lat, co w porównaniu do jego następców, jak i poprzedników (przeżył go chociażby jego przybrany ojciec, król Dongbuyeo Geumwa) było dość młodym wiekiem. Podejrzenia wzbudza fakt, że Jumong zmarł zaledwie w pięć miesięcy po przybyciu Yuriego do Goguryeo. Te obserwacje skłoniły niektórych historyków do przypuszczenia, że Yuri mógł siłą obalić Ród Go i zastąpić ją własnym Rodem Hae.

Bibliografia

• Ogarek-Czoj H., Pradzieje i legendy Korei, Warszawa 1981.
• Rurarz P. J., Historia Korei, Warszawa 2005.
• Ogarek-Czoj H., Mitologia Korei, Warszawa 1988.
• Warneńska M., U podnóża Gór Diamentowych, Warszawa 1966.