Portal:Astronomia/Aktualności/Archiwum
Rok 2017
[edytuj | edytuj kod]22 maja 2017 – amerykańscy naukowcy przedstawili hipotezę o istnieniu nowego kształtu planet, nazwanych obiektami synestialnymi, o kształcie podobnym do donuta; taki kształt mogła mieć młoda Ziemia po zderzeniu, w wyniku którego następnie ukształtował się Księżyc (Journal of Geophysical Research, Urania)
22 maja 2017 – opublikowano wyniki badań, według których głównym źródłem antymaterii obserwowanej w Drodze Mlecznej (pozytonów) są izotopy radioaktywne tytanu 44 wyrzucane w wyniku wybuchu nielicznej klasy supernowych typu SN1991bg; problem ten był badany od 40 lat (Nature Astronomy, Astronomy.com, Urania)
3 maja 2017 – poinformowano, że w przestrzeni pomiędzy pierścieniami Saturna a atmosferą planety sonda Cassini napotkała zaskakująco mało kosmicznego pyłu, praktycznie pustkę (Astronomy Magazine, Urania)
6 kwietnia 2017 – opublikowano wyniki badań na podstawie przeglądu galaktyk SDSS, z których wynika, że wokół Drogi Mlecznej istnieje ogromne halo gazowego wodoru o masie porównywalnej z całkowitą masą gwiazd Galaktyki (arxiv, Urania)
22 lutego 2017 – międzynarodowy zespół astronomów poinformował o odkryciu kolejnych czterech planet w układzie gwiazdy TRAPPIST-1, więc jej układ planetarny liczy co najmniej 7 planet skalistych (obok wizja artystyczna układu)
16 stycznia 2017 – zmarł astronauta Eugene Cernan, który jako ostatni chodził po Księżycu (Urania)
Rok 2016
[edytuj | edytuj kod]7 grudnia 2016 – opublikowano wyniki analizy danych naukowych z nowego, wielkiego przeglądu galaktyk, według których ciemna materia może być mniej gęsta i bardziej równomiernie rozmieszczona, niż do tej pory oczekiwano (ESO)
30 listopada 2016 – poinformowano o pierwszej obserwacji polaryzacji światła emitowanego przez gwiazdę neutronową RX J1856.5-3754, która może wskazywać, że przestrzeń wokół tej gwiazdy podlega efektowi kwantowemu znanemu jako dwójłomność próżni (ESO)
26 października 2016 – międzynarodowa grupa astronomów poinformowała o niespodziewanym odkryciu wokół wszystkich 19 jasnych kwazarów zbadanych przez teleskop VLT halo w postaci olbrzymich świecących obłoków gazu otaczających kwazary (ESO)
16 października 2016 – sonda kosmiczna ExoMars (na ilustracji) pomyślnie weszła na orbitę wokół Marsa (Urania), natomiast lądownik Schiaparelli najwyraźniej rozbił się podczas próby lądowania na powierzchni planety (Urania)
11 października 2016 – odkryto kolejny duży obiekt transneptunowy, 2014 UZ224, o średnicy przypuszczalnie ponad 500 km, krążący w średniej odległości odległości około 16 miliardów km od Słońca; pełny obieg wokół Słońca zajmuje mu około 1100 lat. (onet.pl)
11 października 2016 – zespół naukowców kierowany przez Christophera Conselice opublikował wyniki badań, według których w widzialnym Wszechświecie jest około 2 bilionów galaktyk, to jest 10–20 razy więcej, niż wynikało z wcześniejszych oszacowań (Urania praca naukowa)
9 października 2016 – zmarł polski astronom profesor Hieronim Hurnik (Urania)
30 września 2016 – koniec misji sondy Rosetta przez kontrolowany upadek sondy na powierzchnię jądra komety 67P/Czuriumow-Gierasimienko (Urania, ESA)
25 września 2016 – w chińskiej prowincji Kuejczou oficjalnie uruchomiono największy na świecie radioteleskop z pojedynczą, 500-metrową czaszą, FAST (Science, Sky & Telescope)
21 września 2016 – zespół naukowców korzystających z sieci radioteleskopów ALMA oraz teleskopów optycznych wyjaśnił mechanizm niezwykle silnej emisji światła z rzadkich odległych obiektów kosmicznych zwanych bańkami Lyman-alfa (ESO)
wrzesień 2016 – poinformowano o udostępnieniu pierwszych wyników badań sondy ESA Gaia, która wykonała pomiary astrometryczne miliarda gwiazd (Sky & Telescope, AstroNET)
8 września 2016 – start sondy NASA OSIRIS-REx (na zdjęciu) z misją sprowadzenia na Ziemię próbek planetoidy (101955) Bennu
25 lipca 2016 – amerykańscy naukowcy poinformowali o odkryciu, że gorący gaz w halo Drogi Mlecznej rotuje podobnie, jak dysk Galaktyki (NASA, Urania)
15 czerwca 2016 – poinformowano o drugim przypadku zarejestrowania fali grawitacyjnej – 26 grudnia 2015 GW151226, przez detektory LIGO. Źródłem fal było zderzenie czarnych dziur o masach około 14 i 8 mas Słońca (Urania)
25 maja 2016 – ESO podpisało największy w historii astronomii naziemnej kontrakt na budowę kopuły i konstrukcji teleskopu E-ELT (ESO)
9 maja 2016 – przejście Merkurego przed tarczą Słońca (w Polsce zjawisko widoczne od godziny około 13:12 do zachodu Słońca)
29 kwietnia 2016 – opublikowano wyniki badań, według których mało aktywna kometa C/2014 S3 (PANSTARRS) jest pierwszym odkrytym skalistym ciałem z Obłoku Oorta, przypuszczalnie wyrzuconym tam z wewnętrznego Układu Słonecznego krótko po uformowaniu 4,5 mld lat temu (ESO)
26 kwietnia 2016 – poinformowano o odkryciu pierwszego naturalnego satelity planety karłowatej (136472) Makemake (oznaczonego S/2015 (136472) 1) (hubblesite.org) (na zdjęciu obok planeta karłowata i jej księżyc) 11 lutego 2016 – międzynarodowy zespół naukowców poinformował o pierwszym w historii zarejestrowaniu fali grawitacyjnej – 14 września 2015 jednocześnie przez oba detektory LIGO (MIT, Caltech)
3 lutego 2016 – ogłoszono wyniki pierwszego pomiaru temperatury dużych ziaren pyłu (ok. 1 mm) w zewnętrznych częściach dysku protoplanetarnego. Zaskakująco niska temperatura (ok. –266 stopni Celsjusza zamiast oczekiwanej o 15–20 stopni wyższej) wskazuje na konieczność rewizji dotychczasowych modeli tego typu dysków (ESO)
26 stycznia 2016 – planetoida (357439) 2004 BL86 przeleciała w pobliżu Ziemi w odległości ok 1,2 mln km (NASA) (obok animacja obrazów radarowych planetoidy i jej księżyca)
Rok 2015
[edytuj | edytuj kod]8 grudnia 2015 – na podstawie obserwacji za pomocą radiointerferometru ALMA poinformowano o:
- możliwym odkryciu nowego obiektu Układu Słonecznego (arXiv.org, kosmonauta.net)
- możliwości istnienia kolejnego obiektu należącego do układu alfa Centauri (arXiv.org, kosmonauta.net)
18 listopada 2015 – opublikowano wyniki badań obrazów uzyskanych teleskopem VISTA, według których część masywnych galaktyk powstała zaledwie 1 miliard lat po Wielkim Wybuchu, co wskazuje na konieczność rewizji aktualnych modeli powstawania galaktyk we wczesnym Wszechświecie (ESO) 28 października 2015 – sonda kosmiczna Cassini przeleciała przez lodowe pióropusze gejzerów Enceladusa, jednego z księżyców Saturna, dokonując ich badań (Urania)
28 października 2015 – poinformowano o odkryciu nowej składowej Drogi Mlecznej, dysku złożonego z młodych gwiazd w centralnym zgrubieniu galaktycznym (ESO)
28 września 2015 – NASA poinformowała o zebraniu dowodów na występowanie na Marsie wody w stanie płynnym (NASA, Newsweek)
28 września 2015 – zaćmienie Księżyca, w godz. 04:11–05:23 całkowite, określane jako zaćmienie Superksiężyca z powodu jego wyjątkowej bliskości Ziemi w czasie obecnego zjawiska (kolejne podobne dopiero w 2033 roku) (Urania)
13 września 2015, godz. 06:40 – 11:05 UTC+2 – częściowe zaćmienie Słońca widoczne w południowej Afryce, na Atlantyku, Oceanie Indyjskim i Antarktydzie (Time and Date AS).
21 sierpnia 2015 – w Bałdach niedaleko od Olsztyna otwarto stację radioastronomiczną należącą do europejskiego systemu LOFAR (PAP)
5 sierpnia 2015 – poinformowano o zakończeniu procesu ratyfikacji umowy o przystąpieniu Polski do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) (PAP,kosmonauta.net)
23 lipca 2015 – dzięki teleskopowi Keplera odkryto planetę Kepler-452b i jej gwiazdę macierzystą, które przypominają naszą Ziemię i Słońce.
14 lipca 2015 – przelot sondy New Horizons w pobliżu planety karłowatej (134340) Pluton (http://pluto.jhuapl.edu/)
7 maja 2015 – ogłoszono wyniki analiz dawnych zdjęć z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a, dzięki którym ustalono, że Galaktykę Andromedy otacza ogromne halo gorącego gazu – 3 razy większe i tysiąc razy masywniejsze, niż dotychczas sądzono (hubblesite.org, Sky & Telescope)
30 kwietnia 2015 – badająca Merkurego sonda kosmiczna MESSENGER zakończyła swoją misję rozbijając się o powierzchnię planety (NASA)
29 kwietnia 2015 – NASA poinformowała o uzyskaniu przez sondę New Horizons pierwszych zdjęć na tyle dobrej jakości, by dało się rozróżnić szczegóły powierzchni Plutona (NASA)
20 marca 2015 – całkowite zaćmienie Słońca, w Polsce widoczne jako częściowe (w różnych rejonach kraju obejmie 65-80% powierzchni Słońca) od ok. 9:40 do ok. 12:06 (CET) (www.urania.edu.pl), tego samego dnia o 23:45 (CET) rozpoczyna się astronomiczna wiosna (astronomia24.com)
7 marca 2015 – bezzałogowa sonda kosmiczna Dawn weszła na orbitę wokół planety karłowatej (1) Ceres (na zdjęciu)
5 marca 2015 – ogłoszono wyniki badań, według których ok. 4 miliardy lat temu dużą część powierzchni Marsa zajmował ocean wody (ESO)
Rok 2014
[edytuj | edytuj kod]12 listopada 2014 – lądownik Philae sondy Rosetta wylądował na powierzchni komety 67P/Czuriumow-Gierasimienko (ESA)
6 listopada 2014 – naukowcy poinformowali o wykonaniu za pomocą Atacama Large Millimeter Array niezwykle dokładnych obrazów dysku protoplanetarnego wokół gwiazdy HL Tauri. Badania takich dysków pozwolą lepiej poznać proces powstawania planet (ESO; wcześniej już odkryto w tym układzie protoplanetę HL Tau b)
22 października 2014 – poinformowano o przeprowadzeniu analizy orbit blisko 500 komet obiegających gwiazdę beta Pictoris, w wyniku czego wyróżniono wśród nich dwie rodziny komet (ESO)
19 października 2014 – odkryta w styczniu 2013 roku kometa C/2013 A1 (zwana również Siding Spring od miejsca jej odkrycia) minęła Marsa w odległości zaledwie 139,5 tys. km, czyli w jednej trzeciej dystansu pomiędzy Księżycem a Ziemią. Kometa była obserwowana m.in. przez sondy kosmiczne znajdujące się na orbicie wokół Marsa i łaziki pracujące na marsjańskiej powierzchni (Space.com).
19 października 2014 – w wieku 63 lat zmarł prof. Janusz Gil – astronom i astrofizyk. Zajmował się m.in. badaniem pulsarów i gwiazd neutronowych (PAP)
6 października 2014 – ALMA, Atacama Large Millimeter/submillimeter Array, pokazuje coś, czego nigdy aż tak szczegółowo do tej pory nie oglądano: dokładną strukturę dysku wokół młodej gwiazdy, w którym tworzą się planety
2 października 2014 – poinformowano, że 29 czerwca 2014 roku naukowcy z Chile odkryli nowy quasi-księżyc Ziemi, 2014 OL339 (DailyMail)
10 września 2014 – została odkryta Gaia14aaa, pierwsza supernowa zaobserwowana przez obserwatorium Gaia. W skład zespołu odkrywców (ang. Gaia Science Alert Team) wchodzili astronomowie z obserwatorium astronomicznego UW: Łukasz Wyrzykowski i Zuzanna Kostrzewa-Rutkowska (PAP).
3 września 2014 – astronomowie z Uniwersytetu Hawajskiego odkryli, że Droga Mleczna jest częścią supergromady 100 razy większej, niż dotychczas sądzono. Nazwano ją Laniakea (Science Daily, Nature)
19 sierpnia 2014 – drugi polski satelita naukowy BRITE-PL "Heweliusz" wystartował o 5:15 czasu polskiego na pokładzie rakiety Chang Zheng 4B (Długi Marsz-4B) z chińskiego kosmodromu Taiyuan Satellite Launch Center (brite.pl)
6 sierpnia 2014 – sonda kosmiczna Rosetta dotarła do celu swojej misji - komety 67P/Czuriumow-Gierasimienko (ESA)
30 czerwca 2014 – mija 10 lat od startu misji sondy Cassini (JPL)
4 czerwca 2014 – ukazała się informacja o uzyskaniu pierwszego światła z zainstalowanego na teleskopie VLT instrumentu SPHERE służącego do poszukiwania i badania planet pozasłonecznych (ESO, AstroNEWS)
4 czerwca 2014 – poinformowano o odkryciu Obiektu Thorne'a-Żytkowej; obiekt o nazwie HV 2112 znajduje się w Małym Obłoku Magellana (Uniwersytet Colorado)
2 czerwca – dzięki Kepler-10c pojawił się nowy, nieoficjalny typ planet skalistych tzw. Mega-Ziemia, a to dlatego, że Kepler-10c ma 2,3 raza większą średnicę oraz 17 razy większą masę niż nasza planeta, czyli znacznie większa niż wcześniej odkrywane Superziemie (Harvard CfA)
30 kwietnia 2014 – ESO poinformowało, że po raz pierwszy udało się zmierzyć czas obrotu, czyli "dzień" planety pozasłonecznej beta Pictoris b (ESO)
25 kwietnia 2014 – NASA poinformowała o odnalezieniu najzimniejszego jak dotąd brązowego karła oznaczonego symbolem WISE J085510.83-071442.5 (NASA)
17 kwietnia 2014 – ogłoszono odkrycie Kepler-186f, pierwszej planety pozasłonecznej wielkością zbliżonej do Ziemi znajdującej się w ekosferze swojej planety (NASA)
26 marca 2014 – poinformowano o odkryciu pierwszego systemu pierścieni planetarnych wokół planetoidy. Pierścienie otaczają planetoidę (10199) Chariklo (ESO).
26 marca 2014 – ogłoszono odkrycie planetoidy 2012 VP113, obiektu o najbardziej odległym od Słońca punkcie peryhelium orbity w całym znanym Układzie Słonecznym (Minor Planet Electronic Circ.)
Rok 2013
[edytuj | edytuj kod]14 grudnia 2013 – chińska sonda kosmiczna Chang’e 3 wylądowała na Księżycu, wyposażona jest w zdalnie sterowany pojazd księżycowy o nazwie "Jaspisowy królik", który zjechał na powierzchnię naturalnego satelity Ziemi; było to pierwsze od 37 lat miękkie lądowanie na Księżycu (PAP, odkrywcy.pl)
28 listopada 2013 – kometa C/2012 S1 (ISON) znalazła się najbliżej Słońca (osiągnęła peryhelium), przy czym prawdopodobnie rozpadła się. Pozostał po niej tylko niewielki fragment jądra (astropolis.pl)
22 listopada 2013 – ESA wystrzeliła misję Swarm złożoną z trzech satelitów, przeznaczoną do badania pola magnetycznego Ziemi (ESA)
21 listopada 2013 – pierwszy polski satelita naukowy BRITE-PL "Lem" wystartował o 8:10 czasu polskiego na pokładzie rakiety Dniepr z bazy wojskowej Jasny, położonej na południu Uralu (brite.pl, tvn24.pl)
18 listopada 2013 – NASA wystrzeliła w kierunku Marsa satelitę MAVEN (NASA)
11 listopada 2013 – w Kazachstanie wylądowała kapsuła Sojuz TMA-09M z 37 załogą ISS oraz pochodnią olimpijską igrzysk w Soczi (ESA, NASA)
7 listopada 2013 – eksperci ESA informują, że między 9 a 11 listopada satelita GOCE spłonie w atmosferze, a jego szczątki mogą dotrzeć do powierzchni Ziemi. (odkrywcy.pl)
5 listopada 2013 – indyjski satelita Mangalyaan został wystrzelony i rozpoczął misję na Marsa (AstroNEWS)
2 listopada 2013 – 10-letni Nathan Gray odkrył supernową PSN J18032459+70133
15 lipca 2013 – poinformowano o odkryciu 14. księżyca Neptuna, oznaczonego jako S/2004 N 1. Odkrycia dokonano 1 lipca br. dzięki analizie zdjęć wykonanych przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a (hubblesite.org)
28 czerwca 2013 – zakończyła się dziesięcioletnia misja teleskopu kosmicznego GALEX (SpaceflightNow)
18 czerwca 2013 – poinformowano o wynikach badań atmosfery Wenus, wskazujących na stały wzrost prędkości wiejących tam wiatrów w ciągu ostatnich 6 lat – z ok. 300 do ok. 400 km/h; nie udało się ustalić przyczyny tego zjawiska (ESA)
15 czerwca 2013 – Automatyczny Statek Transportowy ATV-4 Albert Einstein Europejskiej Agencji Kosmicznej zacumował do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
12 czerwca 2013 – ogłoszono odkrycie przez szwajcarskich astronomów nowej klasy gwiazd zmiennych, nieznacznie zmieniających jasność w ciągu zaledwie minut (ESO)
11 czerwca 2013 – wystartował chiński załogowy statek kosmiczny Shenzhou 10
29 maja 2013 – ogłoszono wyniki badań gromady kulistej gwiazd NGC 6752 za pomocą Very Large Telescope, według których konieczna jest weryfikacja dotychczasowych modeli ewolucji gwiazd, w tym Słońca (ESO)
5 kwietnia 2013 – odkryto najbardziej odległą znaną supernową SN UDS10Wil
21 marca 2013 – ogłoszono wyniki badań satelity naukowego Planck, według których wiek Wszechświata wynosi o prawie sto milionów lat więcej, niż uważano dotychczas, i jest równy 13,82 miliardów lat (ESA)
20 marca 2013 – odkryto MAXI J1659-152, rentgenowski układ podwójny o najkrótszym znanym okresie orbitalnym wynoszącym 2,4 godziny
17 marca 2013 – zaobserwowano najjaśniejszy jak dotychczas błysk wywołany uderzeniem meteoroidu w powierzchnię Księżyca (science.nasa)
17 lutego 2013 – odkryto jedną z dwudziestu najmłodszych znanych pozostałości po supernowych, leżący w gwiazdozbiorze Centaura obiekt SNR G306.3-0.9
15 lutego 2013 – nad Uralem miał miejsce przelot ogromnego bolidu; w wyniku eksplozji rannych zostało ponad tysiąc osób
25 stycznia 2013 – odkryto, że gwiazda GSC 03547-01402 (HAT-P-7) ma nieznanego wcześniej towarzysza HAT-P-7B, a wokół HAT-P-7 porusza się druga, po odkrytej wcześniej HAT-P-7b, planeta pozasłoneczna HAT-P-7c (astronomy.com)
13 stycznia 2013 – ogłoszono odkrycie największej znanej struktury we Wszechświecie Huge-LQG, której rozmiary sięgają jednej dwudziestej średnicy widzialnego Wszechświata
11 stycznia 2013 – określono wiek najstarszej znanej gwiazdy HD 140283 na 13,9 miliardów ± 700 milionów lat
3 stycznia 2013 – program Planet Hunters ogłosił odkrycie drugiej planety pozaslonecznej odkrytej w ramach tego programu (PH2 b) oraz kandydatów na 42 inne planety pozasłoneczne (arxiv)
Rok 2012
[edytuj | edytuj kod]25 grudnia 2012 – miał miejsce zakończony sukcesem, piąty z kolei start unoszonego za pomocą balonu teleskopu BLAST. („Scientific American”)
21 grudnia 2012 – IAU przyjęła zaproponowane przez zespół pracujący z sondą MESSENGER nazwy dla 9 kraterów merkuriańskich. Wśród nich znalazły się m. in. Komeda, nazwany na cześć polskiego muzyka Krzysztofa Komedy oraz Kobro noszący nazwisko polskiej rzeźbiarki Katarzyny Kobro. (messenger.jhuapl.edu)
19 grudnia 2012 – wokół bliskiej gwiazdy Tau Ceti odkryto pięć potencjalnych planet pozasłonecznych (sciencemag.org)
18 grudnia 2012 – zakończyła się misja GRAIL której celem było zbadanie pola grawitacyjnego Księżyca (NASA)
29 listopada 2012 – w galaktyce NGC 1277 odkryto niezwykłą supermasywną czarną dziurę o masie wynoszącej aż 14% masy całej galaktyki (MPIA)
28 listopada – poinformowano o obserwacjach kwazara SDSS J1106+1939 jako najsilniej wyrzucającej materię znanej czarnej dziury (ESO)
21 listopada – odkryto masywną planetę pozasłoneczną kappa Andromedae b
16 listopada – odkryto kandydatkę na najbardziej odległą znaną galaktykę MACS0647-JD
13 listopada – na południowej półkuli obserwowano całkowite zaćmienie Słońca
7 listopada – ogłoszono odkrycie trzech dodatkowych planet pozasłonecznych orbitujących gwiazdę HD 40307. Jedna z nich, HD 40307 g, położona jest w ekosferze (discovery.com)
2 listopada – wystartował rentgenowski teleskop kosmiczny FOXSI (Focusing Optics X-ray Solar Imager). Misja ma badać występujące na Słońcu tzw. nanoflary. (NASA)
28 października – w naszej Galaktyce odkryto nowy strumień gwiazd, który otrzymał nazwę Strumień Trójkąta (redorbit.com)
26 października – ogłoszono okrycie nietypowej galaktyki A2261-BCG (hubblesite.org)
25 października – Sojuz TMA-06M zadokował do ISS (NASA)
23 października – w misję do ISS wystartował Sojuz TMA-06M (NASA)
16 października – ogłoszono okrycie planety alfa Centauri Bb (space.com)
15 października – ogłoszono odkrycie PH1 – pierwszej znanej planety pozasłonecznej w układzie poczwórnym. Odkrycia dokonali uczestnicy projektu Planethunters.org na podstawie obserwacji wykonanych przez Kosmiczny Teleskop Keplera. (NASA)
11 października – ogłoszono, że odkryta w 2004 planeta pozasłoneczna 55 Cancri e składa się głównie z węgla, z czego około jedna trzecia ilości tego pierwiastka znajduje się pod postacią diamentu (Yale)
5 października – w naszej Galaktyce odkryto czarną dziurę Swift J1745-26 (NASA)
1 października – poinformowano o odkryciu samotnej planety, która otrzymała oznaczenie CFBDSIR J214947.2-040308.9
27 września – obserwacje odkrywki Hottah, prowadzone przez łazik Curiosity, dowiodły, że miejsce to jest korytem dawnej rzeki. Charakter miejsca potwierdza obecność otoczaków (oraz złożonych z nich zlepieńców) zbyt dużych, aby mogły być transportowane przez wiatr. Jest to pierwszy tego typu dowód na obecność w przeszłości ciekłej wody na Marsie. (NASA)
25 września – opublikowano zdjęcie Hubble eXtreme Deep Field (XDF, Ekstremalnie Głębokie Pole Hubble'a) stworzone na podstawie wielu obserwacji wykonanych przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a pomiędzy czerwcem 2002 a marcem 2012. Obszar pola odpowiada fragmentowi z centrum wcześniejszego Ultragłębokiego Pole Hubble'a. Pomimo, że sfotografowany wycinek nieba ma rozmiary zaledwie 2,3 minut kątowych × 2 minut kątowych (ułamek średnicy kątowej Księżyca w pełni), uwidocznionych jest na nim około 5,5 tysiąca galaktyk. (hubblesite.org)
24 września – przelot w pobliżu Ziemi planetoidy 2012 RK14
23 września – polscy astronomowie, Przemysław Żołądek i Mariusz Wiśniewski z Pracowni Komet i Meteorów, dokonali odkrycia nowego roju meteorów – Chi Kasjopeidów Lipcowych (Astronomia.pl)
20 września – ogłoszono odkrycie galaktyki MACS 1149-JD pretendującej do miana najbardziej odległego znanego obiektu tego typu (NASA)
19 września – w odległości mniejszej niż dwie odległości Ziemi od Księżyca w pobliżu naszej planety przeleciała planetoida 2012 SW2
14 września – ogłoszono odkrycie Pr0201b i Pr0211b – pierwszych znanych planet pozasłonecznych okrążających gwiazdy należące do gromady otwartej (Messier 44). (NASA)
14 września – w pobliżu Ziemi przeleciała planetoida 2012 QG42 (Spaceweather.com)
13 września – w imieniu polskiego rządu wicepremier Waldemar Pawlak podpisał w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie umowę akcesyjną z Europejską Agencją Kosmiczną. (ESA, ekonomia24.pl)
2 września – ogłoszono konkurs na nazwę dla planetoidy (101955) 1999 RQ36 (planetary.org)
31 sierpnia – na Słońcu miała miejsce silna erupcja. Chociaż koronalny wyrzut masy nie był skierowany wprost w kierunku Ziemi, wywołał zorze polarne. (NASA)
29 sierpnia – obserwacje wykonane przez teleskop WISE ujawniły miliony kandydatów na supermasywne czarne dziury oraz około tysiąca bardzo jasnych galaktyk przysłanianych przez pył. (NASA)
28 sierpnia – odkryto pierwszy układ planetarny złożony z dwóch planet okrążający gwiazdę podwójną – Kepler-47. (NASA)
16 sierpnia – sonda Lunar Reconnaissance Orbiter wykryła obecność helu w rzadkiej atmosferze Księżyca. (NASA)
15 sierpnia – ogłoszono odkrycie Gromady Feniksa, jednej z największej znanych gromad galaktyk (NASA)
12 sierpnia – w pobliżu Ziemi przeleciała planetoida 2012 PZ17
9 sierpnia – sonda Curiosity (Mars Science Laboratory) przesłała pierwsze kolorowe panoramiczne zdjęcie miejsca swojego lądowania. (NASA)
9 sierpnia – na podstawie obserwacji satelity AIM ustalono, że ważną rolę w powstawaniu obłoków srebrzystych odgrywają ziarna pyłu pochodzącego z meteorów przechodzących przez ziemską atmosferę. Ziarna te spełniają rolę zarodków krystalizacji dla lodu. (NASA)
6 sierpnia – zmarł Bernard Lovell – angielski fizyk i radioastronom, wieloletni dyrektor Obserwatorium Jodrell Bank.
6 sierpnia – Międzynarodowa Unia Astronomiczna zaaprobowała propozycje nazw dla 9 kraterów na Merkurym zaproponowane przez zespół naukowy sondy MESSENGER. Kratery zostały nazwane na cześć m.in. Antonio Gaudíego, Siergieja Prokofjewa i J. R. R. Tolkiena. (messenger.jhuapl.edu)
6 sierpnia – w marsjańskim kraterze Gale wylądował pomyślnie łazik Curiosity (Mars Science Laboratory). (NASA)
22 lipca – w pobliżu Ziemi przeleciała planetoida 2002 SM31
18 lipca – odkryto najstarszą znaną galaktykę spiralną BX442
10 lipca – obiekt ESO 243-49 HLX-1 został potwierdzony jako pierwsza znana czarna dziura o masie pośredniej (phys.org)
7 lipca – za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble'a odkryto piąty księżyc Plutona, który otrzymał tymczasową nazwę S/2012 (134340) 1 (P5) (NASA, Scientific American)
30 czerwca – odkryto najszybciej poruszający się znany pulsar IGR J11014-6103 (chandra.harvard.edu)
14 czerwca – w pobliżu Ziemi przeleciała duża planetoida 2012 LZ1 (National Geographic)
13 czerwca – w przestrzeń kosmiczną został wyniesiony teleskop kosmiczny NuSTAR (NASA)
7 czerwca – teleskop kosmiczny NuSTAR przybył na poligon rakietowy na atolu Kwajalein. Rozpoczęcie misji zaplanowano na 13 czerwca. Teleskop wyniesie na orbitę rakieta Pegasus XL. (NASA)
6 czerwca – ostatnie w XXI wieku przejście Wenus na tle tarczy Słońca. W Polsce można było obserwować rano przez ok. 2 godziny końcową część tego zjawiska (astroflesz.pl)
29 maja – w odległości 14 tysięcy kilometrów od Ziemi przeleciała planetoida 2012 KT42 - szósty znany najbliższy przelot planetoidy (Universe Today)
28 maja – w odległości ok. 57 tysięcy kilometrów od Ziemi przeleciała planetoida 2012 KP24 (Bad Astronomy)
19 maja – odkryto planetę pozasłoneczną obiegającą gwiazdę KIC 12557548 o najkrótszym znanym okresie orbitalnym wynoszącym mniej niż 16 godzin
17 maja – w odległości mniejszej niż odległość Ziemi od Księżyca, w pobliżu Ziemi przeleciała odkryta dzień wcześniej planetoida 2012 KA
16 maja – dzięki obserwacjom wykonanym przy pomocy teleskopu WISE oszacowano na nowo liczbę potencjalnie niebezpiecznych asteroid. Według nowych prognoz jest około 4,7 tysiąca (±1,5 tys.) tego typu obiektów o średnicy większej niż 100 metrów, z czego znanych jest ok. 20-30%. (NASA)
15 maja – start rakiety Sojuz z misją Sojuz TMA-04M z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie (AstroNEWS)
15 maja – w pobliżu Ziemi przeleciała planetoida 2012 JU (universetoday.com)
6 maja – w nocy z soboty na niedzielę można było obserwować największą w tym roku pełnię Księżyca, ponieważ moment pełni wypadł wyjątkowo blisko perygeum (Space.com)
2 maja – Europejska Agencja Kosmiczna poinformowała o zamiarze wysłania sondy JUICE, która ma zbadać lodowe księżyce Jowisza – Kallisto, Europę i Ganimedesa (ESA)
2 maja – sonda Cassini wykonała kolejny przelot w pobliżu Enceladusa i Dione (NASA)
24 kwietnia – Na płaskowyżu Dome A na Antarktydzie zainstalowano pierwszy z serii trzech teleskopów optycznych AST (Texas A&M University)
22 kwietnia – na terenie Kalifornii spadł meteoryt należący do typu chondrytów węglistych (Universe Today)
28 marca – ogłoszono odkrycie pierwszej czarnej dziury o masie gwiazdowej położonej poza naszą Galaktyką - CXOU J132527.6-430023 (RAS)
27 marca – sonda Cassini minęła powierzchnię Enceladusa w odległości 74 kilometrów. Głównym celem obserwacji były pióropusze wody i pary wodnej unoszące się nad południowym biegunem księżyca. (AstroNEWS)
20 marca – w wyniku badań określono „prostopadłościenny” kształt galaktyki PGC 74886 (SUT)
28 lutego – w bardzo starych gwiazdach HD 128279, BD +17 3248 i HD 108317 po raz pierwszy odkryto ślady telluru (MIT)
12 lutego – ogłoszone odkrycie obiektu ESO 243-49 HLX-1 będącego najlepszym znanym kandydatem na czarną dziurę o masie pośredniej (harvard.edu)
9 lutego – w czasopiśmie Monthly Notices of the Royal Astronomical Society opublikowano pracę na temat krótkich rozbłysków (flar) pochodzących z obiektu Sagittarius A* (centralny obiekt Drogi Mlecznej). Zdaniem autorów mogą one powstawać w wyniku rozrywania planetoid przez siły pływowe w pobliżu czarnej dziury. (NASA, MNRAS)
6 lutego – opublikowano najdokładniejszą do tej pory mapę całej powierzchni Księżyca złożoną ze zdjęć o wysokiej rozdzielczości wykonanych przez chińską sondę Chang'e 2 (Xinhua, Space.com)
2 lutego – odkryto Gliese 667 Cc (GJ 667Cc), czwartą znaną planetę pozasłoneczną znajdującą się w ekosferze macierzystej gwiazdy. Spośród znanych planet jest ona najprawdopodobniej najbardziej sprzyjająca powstaniu życia. GJ 667C znajduje się w odległości 22 lat świetlnych od Słońca co czyni z niej jedną z najbliższych nam gwiazd. (Space.com)
27 stycznia – planetoida 2012 BX34 przeleciała w odległości 60 tysięcy kilometrów od Ziemi (universetoday.com)
12 stycznia – w czasopiśmie Nature opublikowano pracę, według której częstotliwość występowania planet pozasłonecznych jest znacznie wyższa niż do tej pory przypuszczano. Zdaniem autorów średnia liczba planet wokół gwiazdy w Drodze Mlecznej wynosi około 1,6. (Nature, ESO)
11 stycznia 2012 – odkryto trzy najmniejsze znane do tej pory planety pozasłoneczne. Najmniejsza z nich ma wymiary porównywalne z Marsem. Wszystkie trzy orbitują wokół gwiazdy pojedynczej KOI-961. (NASA)
7 stycznia 2012 - na Ziemi znaleziono znany wcześniej tylko z Księżyca minerał tranquillityite (universetoday.com)
5 stycznia – Ogłoszono początek nowego projektu The Hunt for Exomoons with Kepler mającego na celu znalezienie egzoksiężyców – księżyców orbitujących wokół planet pozasłonecznych. (harvard.edu)
4 stycznia – Ogłoszono odkrycie czterech nowych planet pozasłonecznych – HAT-P-34, HAT-P-35, HAT-P-36 i HAT-P-37. (discovery.com)
2 stycznia – Na orbitę Księżyca weszła druga sonda GRAIL. (NASA)
Rok 2011
[edytuj | edytuj kod]31 grudnia – Pierwsza z dwóch sond wysłanych w ramach misji GRAIL weszła pomyślnie na orbitę wokół Księżyca. (NASA)
21 grudnia – Ogłoszono odkrycie jednej z najbardziej odległych znanych galaktyk - GN-108036 (NASA)
10 grudnia – Całkowite zaćmienie Księżyca widoczne w pełni w środkowej i wschodniej Azji oraz Australii. W Polsce możliwe do zaobserwowania tylko zakończenie zaćmienia. (AstroNEWS)
7 grudnia – w Wielkim Obłoku Magellana odkryto VFTS 102 – najszybciej wirującą znaną gwiazdę. (hubblesite.org)
5 grudnia – Teleskop Kosmiczny Kepler odkrył swoją pierwszą planetę pozasłoneczną znajdującą się w obrębie ekosfery macierzystej gwiazdy. Kepler-22b okrąża położoną ok. 600 ly od Słońca gwiazdę typu widmowego G. (NASA)
26 listopada – Z przylądka Canaveral na Florydzie, na pokładzie rakiety Atlas V, w kierunku Marsa wystartowała misja Mars Science Laboratory (łazik Curiosity). (NASA)
22 listopada – Sojuz TMA-02M odłączył się od Międzynarodowej Stacji Kosmicznej i po ok. 3,5 godz. wylądował w Kazachstanie. (NASA – AstroNEWS)
18 listopada – Licznik katalogu znanych planet pozasłonecznych przekroczył 700 obiektów. (Astronomia.pl)
17 listopada – Nowe analizy zdjęć z sondy Galileo dają mocne poszlaki, że na Europie, księżycu Jowisza istnieją zbiorniki ciekłej wody. (kosmonauta.net)
8 listopada – Na pokładzie rakiety Zenit-2FG wystartowała rosyjska sonda kosmiczna Fobos-Grunt, której zadaniem będzie między innymi pobranie próbki gruntu z jednego z księżyców Marsa – Fobosa i powrót na Ziemię. (AstroNEWS)
8 listopada – Przelot planetoidy 2005 YU55 w odległości ok. 325 tys. km od Ziemi (nieco mniej od dystansu Ziemia-Księżyc). Zaplanowano szczegółowe obserwacje obiektu. (NASA)
29 października – Jowisz w opozycji względem Słońca. (AstroNEWS)
26 października – Średnica planety karłowatej 136199 Eris została ustalona z dużą dokładnością na 2326±12 km. (ESO)
26 października – Grupa astronomów z Pennsylvania State University i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (w ramach projektu PennState Torun Planet Search) na podstawie obserwacji wykonanych przy użyciu Teleskopu Hobby-Eberly dokonała odkrycia trzech planet pozasłonecznych należących do typu gazowych olbrzymów. (polskieradio.pl)
21 października – Dokonano bezpośredniej obserwacji brązowego karła typu Y WD 0806-661 B okrążającego białego karła WD 0806-661. WD 0806-661 B jest do tej pory najchłodniejszym bezpośrednio zaobserwowanym towarzyszem gwiazdy. (NASA)
19 października – Za pomocą teleskopu VISTA należącego do ESO odkryto dwie nowe gromady kuliste należące do Drogi Mlecznej – VVV CL001 oraz VVV CL002. (ESO)
18 października – Zespół astronomów z NASA opublikował katalog źródeł promieniowania gamma opracowany na podstawie obserwacji teleskopu Fermi. Natura prawie jednej trzeciej (ok. 600 spośród 1873) zaobserwowanych źródeł jest nieznana. (NASA)
6 października – Za pomocą sondy Venus Express odkryto warstwę ozonową w atmosferze Wenus. (ESA)
4 października – Trzej amerykańscy astrofizycy, Saul Perlmutter, Brian Schmidt oraz Adam Riess, otrzymali Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za badania supernowych w odległych galaktykach, dzięki którym ustalono, że tempo ekspansji wszechświata wzrasta. (Scientific American)
4 października – Radioteleskop Atacama Large Millimeter Array wykonał swoje pierwsze zdjęcie przedstawiające galaktyki Czułki. (astronomy.com)
3 października – W Gdańsku powstał pierwszy na świecie zegar pulsarowy o najwyższej osiągniętej do tej pory dokładności. (trojmiasto.pl)
30 września – Niewielka planetoida 2011 SM173 minęła Ziemię w odległości około 0,8 LD. Było to drugie tego typu zdarzenie w ciągu tygodnia – 27 września podobna co do wielkości planetoida 2011 SE58 przeleciała w pobliżu Ziemi w odległości 0,6 LD. (Space.com – Spaceweather.com)
29 września – Na podstawie obserwacji wykonanych przez satelitę WISE ustalono, że do grupy planetoid bliskich Ziemi należy około 19,5 tysięcy obiektów o średnicach między 100 a 1000 metrów (a nie jak wcześniej uważano ok. 35 tysięcy). Z badań wynika również, że znane jest około 90% dużych planetoid bliskich Ziemi. (NASA)
22 września – Użytkownicy serwisu Planet Hunters odkryli dwie potencjalne planety pozasłoneczne; odkrycie czeka na potwierdzenie. (Space.com)
15 września – Ogłoszono odkrycie planety pozasłonecznej Kepler-16b – pierwszej znanej planety znajdującej się w układzie podwójnym.
12 września – Za pomocą spektroskopu HARPS zainstalowanego w ESO odkryto 50 nowych planet pozasłonecznych, w tym 16 skalistych. (ESO)
10 września – Dwukrotnie przekładany start misji GRAIL na pokładzie rakiety Delta II zakończony sukcesem. Sonda zbada pole grawitacyjne Księżyca. (NASA)
9 września – Odkryto planetę pozaziemską Kepler-19c odpowiedzialną za odkryte wcześniej anomalie w ruchu planety Kepler-19b. (NASA)
6–7 września – Wzmożona aktywność Słońca związana z plamą nr 1283. (NASA – Spaceweather)
5 września – Grupa naukowców z Uniwersytetu Stanforda opracowała metodę wykrywania plam słonecznych jeszcze przed ich pojawieniem się na powierzchni Słońca. (AstroNEWS – Science)
2 września – Sonda kosmiczna Mars Express Europejskiej Agencji Kosmicznej odkryła na Marsie struktury geologiczne, które świadczą, że krater Eberswalde był kiedyś wypełniony wodą. (ESA)
2 września – NASA uruchomiła stronę internetową Eyes on the Solar System umożliwiającą wirtualne wycieczki po Układzie Słonecznym. (NASA)
1 września – W gwiazdozbiorze Lwa odkryto gwiazdę SDSS J102915+172927, która „nie powinna istnieć”. (ESO)
31 sierpnia – W galaktyce NGC 3393 za pomocą teleskopu Chandra odkryto najbliższą parę supermasywnych czarnych dziur. (NASA – Nature)
27 sierpnia – W galaktyce Wiatraczek odkryto supernową SN 2011fe. (Berkeley Lab)
26 sierpnia – Odkryto pulsar PSR J1719-1438 z „Diamentową planetą”. (AstroNews)
25 sierpnia – W czasopiśmie Nature opublikowano artykuł o pierwszej w historii obserwacji momentu początku pochłaniania gwiazdy przez czarną dziurę. (JAXA – Nature)
23 sierpnia – Ogłoszono odkrycie za pomocą teleskopu WISE 100 brązowych karłów. Temperatura powierzchni najzimniejszego z nich, WISE 1828+2650, wynosi zaledwie 25 °C. (NASA)
9 sierpnia – Na Słońcu zaobserwowano rozbłysk słoneczny o wielkości X6.9, skierowany w kierunku Ziemi. (NASA)
5 sierpnia – Start sondy kosmicznej Juno, która za 5 lat ma dokładnie zbadać Jowisza.
23 lipca – W kwazarze APM 08279+5255 odkryto chmurę pary wodnej o masie 100 000 razy większej niż masa Słońca. (sciencedaily.com)
22 lipca – W ramach projektu Pan-STARRS odkryto dwie supernowe – PS1-10ky i PS1-10awh, należące najprawdopodobniej do typu hydrogen-poor super-luminous supernova. (universetoday.com)
20 lipca – Ogłoszono odkrycie czwartego księżyca Plutona – P4.
16 lipca – Sonda Dawn weszła na orbitę wokół planetoidy 4 Westa. (universetoday.com)
14 lipca – Ogłoszono odkrycie dwóch brązowych karłów (WISE J0254+0223 i WISE J1741+2553) położonych zaledwie 15 i 18 lat świetlnych od Ziemi. (universetoday.com)
27 czerwca – Nowo odkryta planetoida 2011 MD przeleciała w odległości zaledwie ok. 12 tysięcy km od Ziemi. (universetoday.com)
7 czerwca – Na powierzchni Słońca zaobserwowano jeden z największych znanych rozbłysków słonecznych. (wideo)
4 czerwca – W galaktyce M51 odkryto supernową SN 2011dh. (AAVSO)
1 czerwca – Poinformowano o odkryciu dwóch kolejnych księżyców Jowisza: S/2010 J 1 oraz S/2010 J 2.
26 maja – Rozbłysk gamma GRB 090429B jest kandydatem na najbardziej odległy rozbłysk gamma widziany z Ziemi. (astronomy.com)
23 maja – Potwierdzono istnienie drugiej planety orbitującej wokół gwiazdy Kepler-10; otrzymała ona oznaczenie Kepler-10c. (kepler)
19 maja – Wyniki badań opublikowane przez australijskich naukowców potwierdziły istnienie hipotetycznej do tej pory ciemnej energii. (Swinburne Institute of Technology)
8 maja – Nazwano nowy minerał pochodzenia kosmicznego – krotyt. (sciencedaily.com)
3 maja – Ogłoszono wyniki badań sondy Gravity Probe B, badającej zakrzywienie czasoprzestrzeni w okolicach Ziemi. (NASA)
8 kwietnia – W gwiazdozbiorze Smoka odkryto niezwykły rozbłysk gamma – GRB 110328A.
6 kwietnia – Ogłoszono odkrycie układu podwójnego SDSS J010657.39-100003.3, w skład którego wchodzą dwa białe karły oddalone od siebie na odległość mniejszą niż odległość Ziemi od Księżyca.
24 marca – Odkryto bardzo chłodnego brązowego karła o temperaturze powierzchni zaledwie ok. 100 °C; układ podwójny o nazwie CFBDSIR 1458+10, w którym położony jest ten obiekt, oddalony jest o ok. 75 lat świetlnych od Ziemi.
3 marca – Zmarł James L. Elliot, amerykański astronom, odkrywca pierścieni Urana. (universe.com)
14 lutego – Walentynkowe spotkanie sondy kosmicznej Stardust z kometą Tempel 1. (universetoday.com)
13 lutego – Od Słońca oderwał się największy do tej pory rozbłysk w obecnym cyklu słonecznym.
4 lutego – Planetoida 2011 CQ1 przeleciała ok. 11 855 km od środka Ziemi – czyli zaledwie ok. 5480 km ponad jej powierzchnią. (universetoday.com)
3 lutego – Ogłoszono odkrycie najmłodszego znanego strumienia gwiazd położonego w naszej Galaktyce, nazwanego Strumieniem Wodnika.
2 lutego – ogłoszono odkrycie układu planetarnego Kepler-11, składającego się z sześciu planet.
1 lutego – teleskop kosmiczny WISE zakończył swoją działalność.
27 stycznia – Naukowcy używający Kosmicznego Teleskopu Hubble’a ogłosili odkrycie obiektu, który może być najbardziej odległą znaną galaktyką – UDFj-39546284. Obiekt położony jest 13,2 miliardów lat świetlnych od Ziemi. (universetoday.com – ucsc.edu)
2 stycznia – Ogłoszono odkrycie supernowej SN 2010lt; jedną z jej odkrywców jest 10-letnia Kathryn Gray.
Rok 2010
[edytuj | edytuj kod]26 grudnia – Polski astronom-amator odkrył kometę SOHO-2000, dwutysięczną kometę odnalezioną w ramach programu SOHO.
17 grudnia – Ogłoszono odkrycie dwóch następnych gwiazd typu Tau Scorpii – HD 66665 i HD 63425; do tej pory gwiazda Tau Scorpii była jedynym znanym przedstawicielem klasy, która została od niej nazwana (arXiv.org – universetoday.com)
12 grudnia – Wokół obiektu 596 Scheila, uważanego wcześniej za planetoidę, zauważono komę i warkocz, co sugeruje, że jest to kometa.
2 grudnia – Astrobiologia – naukowcy ogłosili odkrycie nowej formy życia na Ziemi, bakterii GFAJ-1.
1 grudnia – Ogłoszono, że we wszechświecie istnieje około 20-krotnie więcej czerwonych karłów niż dotychczas sądzono, a co się z tym wiąże, około trzykrotnie więcej gwiazd niż dotychczas uważano. (spaceinfo.com)
25 listopada – Ogłoszono odkrycie rzadkiej atmosfery tlenowej wokół księżyca Saturna Rei.
listopad – Ogłoszono, że zespół polskich astronomów wyznaczył masę cefeidy w układzie podwójnym gwiazd OGLE-LMC-CEP-0227 z dokładnością do 1%.
19 listopada – Ogłoszono odkrycie układu LSPM 1459+0857AB – pierwszej znanej gwiazdy podwójnej składającej się z chłodnego karła metanowego i białego karła.
18 listopada – Zmarł brytyjski astronom Brian Marsden, ponowny odkrywca "zagubionej" komety Tempel 1.
18 listopada – Ogłoszono odkrycie planety pozasłonecznej HIP 13044 b orbitującej gwiazdę HIP 13044 pochodzenia pozagalaktycznego.
15 listopada – Naukowcy amerykańscy ogłosili odkrycie najmłodszej znanej czarnej dziury, która powstała po wybuchu supernowej SN 1979C.
13 listopada – Zmarł amerykański kosmolog Allan Rex Sandage.
12 listopada – Plama słoneczna 1123 wygenerowała rozbłysk słoneczny klasy C4, którego materia dotrze w okolice Ziemi około 14/15 listopada, wywołując zorze polarne. (universetoday.com)
9 listopada – Ogłoszono odkrycie pierwszego brązowego karła w ramach programu WISE; jest nim WISEPC J045853.90+643451.9.
4 listopada – Sonda Deep Impact przeleciała w pobliżu jądra komety 103P/Hartley.
październik – Brazylijscy astronomowie zaproponowali nowy model budowy naszej Galaktyki – z trzema bardziej prostymi[1][2], a nie jak przyjmowano od 2008 roku, z dwoma ramionami[3].
27 października – Odkryto najcięższy znany pulsar PSR J1614-2230.
8 września – Dwie małe planetoidy odkryte w ramach programu Catalina Sky Survey: 2010 RF12 oraz 2010 RX30 minęły Ziemię w odległości mniejszej niż odległość Ziemia – Księżyc[4].
24 sierpnia – Poinformowano o odkryciu co najmniej 6 planet wokół gwiazdy HD 10180.
lipiec – Zespół astronomów kierowany przez dra Gracjana Maciejewskiego odkrył planetę pozasłoneczną WASP-3 c[5].
29 lipca – Ogłoszono, że przypuszczenia co do istnienia pierścieni planetarnych wokół Rei, księżyca Saturna, były bezzasadne[6]
czerwiec – Podano wstępne wyniki obserwacji misji Kepler, sugerujące możliwe odkrycie setek planet pozasłonecznych[7].
21 czerwca – odkrycie najpotężniejszego z dotychczas obserwowanych rozbłysków gamma – GRB 100621A[8].
14 czerwca – Satelita COROT odkrył 6 planet pozasłoneczych[9].
13 czerwca – Japońska sonda Hayabusa dostarczyła na Ziemię materiał planetoidy 25143 Itokawa[10].
maj – Naukowcy z Centrum Badań Kosmicznych PAN w czasopiśmie Astrophysical Journal opublikowali prawdopodobne wyjaśnienie natury Wstęgi o kształcie pierścienia, którą satelita IBEX odkrył w zeszłym roku[11].
maj – Potwierdzono odkrycie 4 planetoid 2010 EK139, 2010 EL139, 2010 FX86 i 2010 HE79 przez zespół polskich astronomów pod kierownictwem prof. Andrzeja Udalskiego[12].
kwiecień – Ogłoszono odkrycie 9 kolejnych planet pozasłonecznych w programie WASP[13].
marzec – Naukowcy odkryli masywną galaktykę, która 10 miliardów lat temu tworzyła gwiazdy podobne do Słońca 100 razy szybciej niż dzisiejsza Droga Mleczna[14].
marzec – Poinformowano, że naukowcy z NASA znaleźli na Księżycu ponad 40 kraterów z lodem[15].
19 lutego – Podano, że europejscy astronomowie odnaleźli w galaktyce karłowatej Karzeł Pieca najstarsze odkryte dotąd gwiazdy[16].
12 lutego – Liczba odkrytych planetoid przekroczyła 500 tysięcy[17].
5 lutego – Ogłoszono, że dzięki zdjęciom zrobionym przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a udało się potwierdzić, że Pluton zmienia kolor, a znajdujące się na jego powierzchni pola azotowego lodu zmieniają kształt[18].
4 stycznia – Poinformowano, że kosmiczny teleskop Keplera odkrył 5 masywnych planet pozasłonecznych[19].
Rok 2009
[edytuj | edytuj kod]17 grudnia – W Obserwatorium La Silla w Chile odkryto planetoidę 2009 YE7 – najjaśniejszy obiekt transneptunowy Układu Słonecznego odkryty od października 2007.
grudzień – Poinformowano, że astronomowie używający Kosmicznego Teleskopu Hubble’a odkryli najmniejsze ciało z pasa Kuipera – obiekt o średnicy zaledwie ok. 1 km, świecący 100 razy słabiej niż możliwości bezpośredniej detekcji przez Teleskop Hubble’a[20].
grudzień – Ogłoszono, że sonda Cassini-Huygens zaobserwowała 8 czerwca 2009 r. błysk światła słonecznego odbitego od jeziora na Tytanie, księżycu Saturna[21].
październik – Ogłoszono odkrycie aż 32 nowych planet krążących wokół gwiazd innych niż Słońce za pomocą spektrografu HARPS[22].
9 października – W krater Cabeus uderzyła sonda LCROSS.
6 października – Odkryto w podczerwieni nowy pierścień Saturna[23].
23 września – Poinformowano o odkryciu dysku pośredniego wokół gwiazdy LRLL 31.
wrzesień – Na podstawie danych z sondy Chandrayaan-1 potwierdzono istnienie wody na Księżycu[24][25].
wrzesień – Przedstawiono pierwsze wyniki obserwacji satelity Planck[26].
wrzesień – Wykonano panoramiczne zdjęcia Drogi Mlecznej obejmujące 360° sfery niebieskiej[27].
wrzesień – Odkryto najdalszą czarną dziurę w galaktyce QSO (CFHQSJ2329-0301) odległej o 12,8 miliarda lat świetlnych[28][29].
sierpień – Odkryto planetę WASP-18 b dziesięciokrotnie cięższą od Jowisza, okrążająca swoją gwiazdę w czasie krótszym od jednego dnia[30].
12 sierpnia – Poinformowano o odkryciu gwiazdy WASP-17 oraz nietypowej planety pozasłonecznejWASP-17 b.
31 lipca – Automatyczny łazik Opportunity znalazł na powierzchni Marsa meteorytBlock Island.
kwiecień – Teleskop kosmiczny Chandra wykonał zdjęcia pulsara PSR B1509-58.
2 marca – Planetoida 2009 DD45 minęła Ziemię w odległości 72 000 km.
19 lutego – Ogłoszono odkrycie najpotężniejszego z dotychczas obserwowanych rozbłysków gamma – GRB 080916C.
19 lutego – Ogłoszono odkrycie fragmentów bolidu 2008 TC3 – pierwszego obiektu, który został zauważony przed jego kolizją z Ziemią.
4 lutego – Ogłoszono odkrycie superziemi COROT-7 b.
12 stycznia – Chińscy astronomowie ogłosili odkrycie planety pozasłonecznej HD 173416 b.
styczeń – Ogłoszono odkrycie tajemniczego sygnału radiowego zbadanego w ramach programu ARCADE.
Rok 2008
[edytuj | edytuj kod]grudzień – W ramach dwumiesięcznej międzynarodowej kampanii uczniowie polskich szkół odkryli 7 planetoid oznaczonych K08SM6T, K08SK9B, K08W93W, K08UO0J, K08U00K, K08U99Qoraz K08W93Y.
3 grudnia – Opublikowano wiadomość o odkryciu planety pozasłonecznej OGLE2-TR-L9 b.
23 listopada – Ogłoszono wykrycie śladów dwutlenku węgla w atmosferze planety pozasłonecznej HD 189733 b.
14 listopada – Ogłoszono odkrycie przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a planety Fomalhaut b oraz trzech planet orbitujących gwiazdę HR 8799.
3 listopada – ogłoszenie odkrycia trzech nowych planet pozasłonecznych HD 143361 b, HD 43848 b i HD 48265 b.
1 listopada – Ogłoszono odkrycie zjawiska Flux Transfer Event polegającego na krótkotrwałej rekoneksji pól magnetycznych Ziemi i Słońca.
28 października – Ogłoszono odkrycie kolejnych sześciu planet pozasłonecznych – BD-17 63 b, HD 131664 b, HD 145377 b, HD 153950 b, HD 17156 b i HD 20868 b.
9 października – Niewielka planetoida 2008 TS26 minęła Ziemię w odległości zaledwie 7 tys. kilometrów.
9 października – Nastąpiło zbliżenie sondy Cassini-Huygens na 25 km od Enceladusa.
6 października – Odkryto niewielką planetoidę 2008 TC3 na kursie kolizyjnym z Ziemią, był to pierwszy obiekt tego typu odkryty przed uderzeniem w Ziemię.
6 października – Sonda MESSENGER minęła Merkurego w odległości 200 km.
3 października – Ogłoszono odkrycie przez grupę polskich młodych astronomów polara pośredniego V2467 Cygni.
30 września – Ogłoszono odkrycie planety pozasłonecznej WASP-11 b/HAT-P-10 b.
25 września – Analiza danych obserwacyjnych związanych z obiektem SWIFT J195509+261406 sugeruje, że może być to magnetar.
20 września – Hiszpańscy naukowcy odkryli w przestrzeni kosmicznej cząsteczki naftalenu, odkrycia dokonano w konstelacji Perseusza w kierunku gwiazdy Cernis 52.
18 września – Odkryto najmniejszą znaną galaktykę Segue 1.
2 kwietnia – Odkryto najmniejszą do tej pory czarną dziurę XTE J1650-500, której masa wynosi mniej niż cztery masy Słońca.
28 marca – W chmurze gazowej w gwiazdozbiorze Strzelca wykryto związek organiczny aminoacetonitryl.
19 marca – Zaobserwowano najjaśniejszy do tej pory rozbłysk gamma GRB 080319B.
19 lutego – Odkryto trzy nowe planety pozasłoneczne – ksi Aql b, HD 81688 b i 18 Del b.
14 lutego – Odkryto planetę pozasłoneczną OGLE-2006-BLG-109 b.
11 lutego – Na planecie pozasłonecznej HD 189733 b odkryto ślady metanu. Jest to pierwsza planeta leżąca poza naszym układem słonecznym, na której odkryto związek organiczny.
14 stycznia – Sonda MESSENGER, jako pierwsza od niemal 33 lat, zbliżyła się do Merkurego, mijając go w odległości około 200 km. Był to pierwszy z trzech planowanych przelotów obok tej planety przed umieszczeniem sondy na orbicie w marcu 2011. (NASA)
7 stycznia – Wystartowała polska strona projektu Galaxy Zoo (w wersji polskiej Galaktyczne Zoo). (Astronomia.pl)
4 stycznia – Na Słońcu pojawiła się nowa plama, oznaczona numerem 10981. Zapowiada ona rozpoczęcie nowego cyklu aktywności słonecznej. Jego maksimum nastąpi w latach 2011-2012. (NOAA)
Rok 2007
[edytuj | edytuj kod]9 grudnia – Polscy uczniowie podczas trwającej od 30 listopada w Chiang Mai (Tajlandia) I Międzynarodowej Olimpiady z Astronomii i Astrofizyki zdobyli dwa złote i trzy srebrne medale. (Astronomia.pl)
2 grudnia – Kosmiczne obserwatorium SOHO obchodzi 12. rocznicę wystrzelenia. (ESA)
28 listopada – 24 listopada Michał Kusiak, student astronomii Uniwersytetu Jagiellońskiego na zdjęciach pochodzących z orbitalnego obserwatorium słonecznego SOHO odkrył kometę należącą do komet muskających Słońce z grupy Kreutza. Wcześniej blisko 10 podobnych odkryć dokonał Arkadiusz Kubczak. (Astronomia.pl)
28 listopada – Polskie Towarzystwo Astronomiczne zapowiedziało, że zawodowi astronomowie poprawią i poszerzą astronomiczne hasła polskiej Wikipedii. (Astronomia.pl)
23 listopada – Sonda Mars Express ukończyła 5000. okrążenie wokół Marsa. (ESA)
6 listopada – Cztery uczennice Gimnazjum nr 11 w Toruniu, Patrycja Hyjek, Weronika Jagielska, Anna Wronka i Aleksandra Zielińska, zostały najmłodszymi odkrywczyniami planetoidy w Polsce. Odkryty przez nie obiekt, K07TU5D, należy do pasa głównego, obiega Słońce z okresem około 3,76 roku. Gimnazjalistki uczestniczą w programie International Asteroid Search Campaign. (Astronomia.pl)
24 października – Wystartowała chińska sonda księżycowa Chang'e 1. (ESA)
18 października – W czasopiśmie Nature poinformowano o odkryciu w pobliskiej galaktyce Messier 33 (M33) najmasywniejszej do tej pory zaobserwowanej czarnej dziury powstałej wskutek zapadnięcia się jądra bardzo masywnej gwiazdy (czarne dziury w jądrach galaktyk mają wielokrotnie większe masy, jednak powstają najprawdopodobniej w inny sposób). Obiekt znajduje sie w układzie podwójnym oznaczanym jako M33 X-7. Drugi składnik układu to gwiazda 70 razy masywniejsza od Słońca. (Chandra)
15 października – Minęło 10 lat od startu sondy Cassini. Celem misji jest badanie Saturna oraz jego księżyców, w szczególności Tytana, do którego wysłano na początku 2005 r. próbnik Huygens pierwotnie połączony z sondą. (NASA)
12 października – Polscy licealiści z Warszawy i Szczecina odkryli na zdjęciach dostarczonych im w ramach akcji International Asteroid Search Campaign dwie nowe planetoidy. Obiekty zostały oznaczone jako K07T00Z i K07T04Y. (Astronomia.pl)
4 października – Japońska sonda Kaguya (SELENE) weszła na orbitę okołoksiężycową. (JAXA)
3 października – Naukowcy z Applied Physics Laboratory na Uniwersytecie Johna Hopkinsa w USAodkryli, przy użyciu Teleskopu Spitzera, że w układzie gwiazdy HD 113766 powstaje planeta przypominająca Ziemię. ([1])
27 września – Rozpoczęła się misja sondy Dawn, która ma zbadać dwa duże obiekty pasa planetoid – planetę karłowatą (1) Ceres i asteroidę 4 Westa. (NASA)
25 września – Potwierdzono okresowość komety P/2007 R5. Jest ona jedną z ponad 1350 komet odkrytych przy użyciu obserwatorium SOHO, ale jak dotąd jedyną, w przypadku której udało się potwierdzić jej okresowy charakter. (ESA)
23 września – Na łamach czasopisma "Astrophysical Journal" poinformowano o zaobserwowaniu neonu w gazowo-pyłowych dyskach otaczających 4 młode gwiazdy o masach podobnych do Słońca. Jest to pierwsze w historii odkrycie tego typu. (Astronomia.pl)
18 września – Dzięki obserwacjom przy użyciu teleskopu VLT naukowcy po raz pierwszy wykonali mapę opisującą temperaturę, jaka panuje w najniższych partiach atmosfery Neptuna. Odkryto, iż południowy biegun planety jest znacznie cieplejszy niż jej reszta, a jego temperatura jest na tyle wysoka, że metan może wydostawać się stamtąd w postaci gazowej. (ESO)
14 września – Wystartowała japońska sonda księżycowa Kaguya (SELENE). Do jej zadań należy m.in. badanie składu chemicznego powierzchni i jej struktury, obserwacja środowiska elektromagnetycznego, a także transmisja obrazu wysokiej jakości. (AstroNEWS)
13 września – Firma Google wraz z Fundacją X-Prize ufundowała nagrodę wysokości 30 milionów dolarów za skonstruowanie bezzałogowej jednostki, która wyląduje na Księżycu. Warunkiem zwycięstwa jest zaprojektowanie, skonstruowanie łazika, wylądowanie nim na powierzchni Srebrnego Globu i przebycie drogi 500 m z jednoczesnym przesyłaniem obrazów z jego powierzchni. (Google Lunar X-Prize)
12 września – Sonda Cassini dostarczyła nowych zdjęć powierzchni jednego z księżyców Jowisza – Japeta. Wynika z nich, że jego powierzchnia przypomina cętkowaną skórę dalmatyńczyka. (NASA)
2 sierpnia – Grupa polskich i amerykańskich astronomów pod kierownictwem prof. Aleksandra Wolszczana odkryła krążącą wokół czerwonego olbrzyma planetę pozasłoneczną. Obserwacja tego typu układów pozwala naukowcom przewidzieć jak będzie wyglądał Układ Słoneczny za kilka miliardów lat, kiedy to słońce stanie się czerwonym olbrzymem i zwiększy swoje rozmiary, sięgając orbity Ziemi. (Spaceflight Now)
19 lipca – Przy użyciu kamery szerokokątnej sondy Cassini odkryto sześćdziesiąty już księżyc Saturna. Nosi on tymczasowe oznaczenie S/2007 S 4. Odkrywcy nadali mu roboczą nazwę Frank. (NASA)
16 lipca – Japońscy i europejscy astronomowie wykonali przy użyciu satelity AKARI pierwszą od ponad 20 lat mapę całego nieba w zakresie promieniowaniapodczerwonego. (RAS)
12 lipca – Kometa C/2006 VZ13 (LINEAR) osiągnęła najbliższy Ziemi punkt i niespodziewanie osiągnęła jasność ok. 8m, co pozwala na obserwowanie jej już przy użyciu lornetki. Według wcześniejszych obliczeń jasność komety nie miała przekroczyć 10m. (PKiM)
11 lipca – Przy użyciu Teleskopu Spitzera odkryto parę wodną w atmosferze planety pozasłonecznej HD 189733b. (NASA)
7 lipca – Planowany na 15 lipca start sondy Dawn, mającej zbadać dwa duże obiekty pasa planetoid – Ceresa i Westę, został przełożony na wrzesień. (NASA)
6 lipca – W należącym do ESO Obserwatorium La Silla rozpoczęło działanie nowe urządzenie do mierzenia odległości źródeł błysków promieniowania gamma. GROND (Gamma-Ray burst Optical/Near-Infrared Detector) wykonuje jednocześnie 7 zdjęć badanego obiektu, 4 w zakresie światła widzialnego i 3 w bliskiej podczerwieni, poprzez różne filtry. (ESO)
5 lipca – W czasopiśmie Nature poinformowano o odnalezieniu na powierzchni jednego z księżyców Saturna, Hyperiona, kraterów wypełnionych węglowodorami. Odkrycia dokonano przy pomocy sondy Cassini. (NASA)
3 lipca – Agencja NASA poinformowała o nowych zadaniach dla dwóch znajdujących się w przestrzeni kosmicznej sond - Deep Impact i Stardust. Obie wykonały już swoje główne zadania. Celem Deep Impact będzie zbieranie danych na temat pobliskich planet pozasłonecznych. W grudniu 2008 ma się natomiast zbliżyć do małej, odkrytej w 1975, komety 85P/Boethin. Naukowcy mają nadzieję na uzyskanie danych o ewolucji komet i ich roli w powstaniu życia na ziemi. Stardust ma w 2011 zbliżyć się do komety Tempel 1. Jej celem będzie między innymi zbadanie krateru wybitego przez sondę Deep Impact. (NASA)
25 czerwca – Poinformowano o odkryciu linii toru w widmie gwiazdy COS82 znajdującej się w galaktyce karłowatej UGC 9749. Jest to pierwszy przypadek zaobserwowania tego pierwiastka poza Drogą Mleczną. (Subaru Telescope)
18 czerwca – Podczas dorocznych pokazów lotniczych Paris Air Show odbywających się w Le Bourget szefowie ESA i NASA podpisali porozumienie w kwestii współpracy przy budowie Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba i sondy LISA Pathfinder. (ESA)
15 czerwca – W tygodniku Science opublikowano wyniki badań nad planetą karłowatą Eris. Dzięki obserwacjom ruchu jej księżyca Dysnomii przeprowadzonym przy użyciu Teleskopu Hubble'a i naziemnych teleskopów Obserwatorium Kecka udało się ustalić, że masa obiektu wynosi 1,66 (±0,026) × 1022 kg, czyli 1,27 raza więcej niż masa Plutona. Oznacza to że Eris jest najmasywniejszą znaną planetą karłowatą. (Science Magazine)
14 czerwca – Mała planetoida 2006 RH120 wykonując czwarte i zarazem ostanie okrążenie wokół Ziemi znalazła się wewnątrz orbity księżycowej osiągając zaledwie 0,7 średniej odległości Księżyca od Ziemi. (NASA JPL)
13 czerwca – Dzięki danym zebranym przez sondę Cassini odkryto, że kolejne dwa spośród księżyców Saturna, Tetyda i Dione, są aktywne geologicznie i wyrzucają w przestrzeń strumienie cząstek. (ESA)
12 czerwca – Za pomocą automatycznego teleskopu REM znajdującego się w Obserwatorium La Silla w Chile zespół astronomów z Europejskiego Obserwatorium Południowego po raz pierwszy ustalił prędkość materii wyrzuconej w wyniku rozbłysku gamma. Obliczono że wynosi ona około 99,9997% prędkości światła. (ESO)
8 czerwca – Ogłoszono datę startu piątej misji naprawczej Teleskopu Hubble’a. Odbędzie się ona 10 września 2008. (ESA)
6 czerwca – Sondy Messenger i Venus Express dokonały jednoczesnych obserwacji atmosfery Wenus. (ESA)
4 czerwca – W galaktyce MCG +05-43-16 odkryto drugą supernową w ciagu 16 dni. SN 2007ck i SN 2007co należą do dwu różnych typów (odpowiednio II i Ia), mają też różne jasności obserwowane (18,6m i 16,6m). Jest to pierwszy przypadek zaobserwowania dwu supernowych w jednej galaktyce w tak krótkim odstępie czasu. (AstroNEWS)
1 czerwca – Naukowcy z Uniwerystetu w Montrealu zidentyfikowali najmasywniejszą znaną gwiazdę. Znajdujący się w centrum młodej gromady NGC 3603 układ podwójny hiperolbrzymów składa się z dwu gwiazd, z których cięższa ma masę 114, a lżejsza 84 razy większą niż Słońce. Poprzedni rekord wynosił 83 masy Słońca. (Astronomy.com)
31 maja – Przy użyciu zestawu 4 teleskopów astronomowie uzyskali zdjęcie tarczy Altair. W odróżnieniu od gwiazd, których tarcze fotografowano wcześniej, Altair zalicza się do ciągu głównego. Jest ona też jedną z najbliższych Ziemi gwiazd jaśniejących na letnim niebie. (AstroNEWS)
30 maja – Amerykański astronom Carl Grillmair poinformował o odkryciu trzech strumieni gwiazd w kształcie pierścieni wokół jądra Drogi Mlecznej. Znajdują się w odległości od 13 do 130 tysięcy lat świetlnych od Ziemi. Prawdopodobnie dwa mniejsze są pozostałościami starych gromad kulistych, natomiast trzeci, a zarazem największy, galaktyki karłowatej. (Caltech)
28 maja – Podczas spotkania Amerykańskiego Towarzystwa Astronomicznego odbywającego się w Honolulu Jason T. Wright i John Asher Johnson poinformowali o odkryciu 28 planet pozasłonecznych, powiększając w ten sposób liczbę znanych planet spoza Układu Słonecznego do 236. (Astronomy.com)
24 maja – Międzynarodowy zespół astronomów kierowany przez dr hab. Andrzeja Niedzielskiego z Centrum Astronomii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i prof. Aleksandra Wolszczana z Uniwersytetu Stanowego Pennsylwanii przy współpracy dr hab. Macieja Konackiego z Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN dokonał odkrycia planety pozasłonecznej HD 17092 b. Jej macierzysta gwiazda jest czerwonym olbrzymem ok. 2,3 raza masywniejszym od Słońca, nosi oznaczenie HD 17092. Znajduje się w gwiazdozbiorze Perseusza w odległości około 300 lat świetlnych od Ziemi. (Wikinews – Astronomia.pl)
23 maja – Poinformowano o odkryciu układu planetarnego wokół podobnego do Słońca żółtego karła HD 155358. Składa się on z dwu gazowych olbrzymów obiegających gwiazdę po orbitach o promieniu 0,6 i 1,2 jednostki astronomicznej. Odkrycia dokonano przy użyciu 9,2-metrowego teleskopu HET. (AstroNEWS)
19 maja – Po raz pierwszy udało się zaobserwować przejście jednego z księżyców Urana na tle drugiego. Okultację Umbriela przez Oberona zaobserwował miedzynarodowy zespół astronomów prowadzony przez Apostolosa Christou korzystający z teleskopu w Armagh Observatory w Irlandii Północnej. (Astronomia.pl)
15 maja – Zespół astronomów korzystając z Teleskopu Hubble’a odkrył w znajdującej się około 5 mld lat świetlnych od Ziemi gromadzie galaktyk Cl 0024+17 (ZwCl 0024+1652) "pierścień" ciemnej materii. Naukowcy przypuszczają, że powstał on na skutek zderzenia dwu masywnych gromad galaktyk. (HubbleSite)
12 maja – Rozpoczął działanie największy w Chinach i całej Azji Wschodniej teleskop optyczny. Jego lustro ma średnicę 2,4 metra. Obserwatorium mieści się na wysokości 3250 metrów nad poziomem morza. (SkyTonight.com)
10 maja – Na łamach Astrophysical Journal Letters opublikowano wyniki badań nad gwiazdą HE 1523-0901. Ujawniły one jej niezwykły wiek – 13,2 mld lat, czyli zaledwie 500 milionów mniej niż liczy cały Wszechświat. (Spaceflight Now)
9 maja – W tygodniku Nature poinformowano o rezultatach badań dwu planet pozasłonecznych przy użyciu Teleskopu Kosmicznego Spitzera. Jednemu z zespołów udało się stworzyć mapę zmian temperatury na powierzchni gazowego olbrzyma HD 189733 b i ustalić, że występują tam potężne wiatry, natomiast drugi odkrył, że HD 149026 b jest najgorętszą spośród znanych człowiekowi planet. (NASA)
3 maja – Satelita COROT służący do wyszukiwania pozasłonecznych układów planetarnych dokonał pierwszego odkrycia. COROT-Exo-1b jest gazowym olbrzymem 1,78 raza większym i 1,3 raza cięższym od Jowisza. Obiega macierzystą gwiazdę z okresem ok. 1,5 doby. (ESA)
27 kwietnia – Polska podpisała porozumienie o bliższej współpracy z ESA. (AstroNEWS)
26 kwietnia – Odbył się pierwszy lot należącego do NASA samolotu-obserwatorium podczerwieni SOFIA. (NASA)
25 kwietnia – Japońska sonda Hayabusa rozpoczęła powrót na Ziemię. Osiągnie cel w czerwcu 2010 roku. (JSpace)
24 kwietnia – Odkryto "nową Ziemię": Gliese 581 c. Europejski zespół badawczy z Europejskiego Obserwatorium Południowego – z użyciem aparatury HARPS ulokowanej w Chilijskim Obserwatorium La Silla odkrył nową – trzecią z kolei planetę orbitującą czerwonego karła Gliese 581. Opatrzona parametrem "c" planeta – znajduje się w ekosferze gwiazdy – a jej warunki określono na "sprzyjające zasiedleniu". O 50% większa i pięć razy cięższa od naszej planeta krąży 15 razy bliżej od Gliese niż Ziemia od Słońca. Ze względu na rozmiary szacuje się, iż grawitacja na niej jest jedynie półtora razy większa niż nam namacalnie znana. Poruszenie zwiększa fakt, iż planeta ta jest jednocześnie najmniejszą jak i blisko położoną, bo oddaloną o niecałe 20,5 roku świetlnego – co sprawia, iż zafascynowani badacze snują rozmarzone plany "kolonizacji". (Wikinews)
23 kwietnia – NASA opublikowała pierwsze trójwymiarowe zdjęcia Słońca wykonane przez bliźniacze satelity STEREO. (NASA)
19 kwietnia – Zmarł wybitny polski astrofizyk Bohdan Paczyński, laureat licznych nagród, m.in. Medalu Smoluchowskiego, Medalu Eddingtona, Medalu Henry’ego Drapera i Złotego Medalu Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego w Londynie, wymieniany jako jeden z kandydatów do Nagrody Nobla. Na początku lat 80. XX wieku osiadł w USA na Uniwersytecie w Princeton, z którym był związany aż do śmierci. Zajmował się soczewkowaniem grawitacyjnym, błyskami gamma i poszukiwaniem ciemnej materii, był również współpracownikiem grupy OGLE. Miał 67 lat. (AstroNEWS – Wikinews)
10 kwietnia – Z powodu cięć budżetowych kierownictwo NASA postanowiło zamknąć NASA Institute for Advanced Concepts zajmujący się rozwojem technologii, które mogą zostać wykorzystane w dalekiej przyszłości przy badaniach Kosmosu. Instytut przestanie istnieć z końcem sierpnia. (AstroNEWS)
4 kwietnia – Australijczyk Terry Lovejoy używając jedynie aparatu cyfrowego odkrył nową kometę - C/2007 E2 Lovejoy. Jest to pierwszy tego typu przypadek w historii (AstroNEWS)
31 marca – Problem z pamięcią spowodowały utratę kontaktu z sondą New Horizons. Mechanizmy sondy pozwoliły jednak na przywrócenie łączności. (AstroNEWS)
3 marca – Całkowite zaćmienie Księżyca obserwowane z terytorium Polski. (Wikinews)
28 lutego – Sonda kosmiczna New Horizons minęła Jowisza w drodze do Plutona.
27 stycznia – Przestała działać głowna kamera Teleskopu Hubble’a – Advanced Camera for Surveys. (Spacetelescope.org)
12 stycznia – Kometa C/2006 P1 w peryhelium swojej orbity – osiągając jasność widomą ok. -1m już kilka dni przed tą datą, stała się możliwa do zaobserwowania gołym okiem.
Rok 2006
[edytuj | edytuj kod]3 października – Nagrodę Nobla z dziedziny fizyki otrzymali George F. Smoot i John C. Mather za "odkrycie form ciała doskonale czarnego i anizotropii mikrofalowego promieniowania tła". (Gazeta.pl)
24 sierpnia – Astronomowie w trakcie głosowania w ramach Zgromadzenia Ogólnego Międzynarodowej Unii Astronomicznej, odbywającego się w Pradze, ustalili ostatecznie definicję słowa "planeta". Zgodnie z tą definicją Pluton nie jest już zaliczany do planet. (Wikinews)
24 czerwca – Dwóm odkrytym w maju 2005 księżycom Plutona Międzynarodowa Unia Astronomiczna nadała nazwy: Nix i Hydra. Do tej pory księżyce były znane jako S/2005 P1 i S/2005 P2. (więcej w Wikinews)
15 czerwca – Sonda kosmiczna New Horizons przeleciała obok małej planetoidy 2002 JF56.
29 marca – Całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Brazylii, Afryce, Turcji, Centralnej Azji i Mongolii.
10 marca – Do planety Mars doleciała sonda Mars Reconnaissance Orbiter, jest to już czwarty sztuczny satelita aktualnie krążący wokół Czerwonej Planety (pozostałe to: Mars Odyssey, Mars Express i Mars Global Surveyor). ([2])
9 marca – Naukowcy z NASA powołując się na dane z sondy Cassini-Huygens ogłosili odkrycie gejzerów wodnych na powierzchni jednego z księżyców Saturna – Enceladusa. Wg najnowszych teorii woda w stanie ciekłym utrzymuje się w tzw. gorących punktach, kilka metrów pod powierzchnią, podgrzewana źródłami ciepła powstającymi na skutek ruchów pływowych księżyca. Materia wytryskiwana z gejzerów, nie opada bezpośrednio na powierzchnię księżyca, lecz zasila jeden z pierścieni Saturna – pierścień E. ([3])
25 stycznia – Astronomowie uczestniczący w projekcie OGLE (ang. Optical Gravitational Lensing Experiment) ogłosili odkrycie skalistej planety okrążającej gwiazdę czerwonego karła oddalonego od Ziemi o 28000 lat świetlnych. Planeta OGLE-2005-BLG-390Lb okrąża swoją rodzimą gwiazdę po orbicie o średnicy 2,5 AU. Jej wielkość szacowana jest na 5,5 masy Ziemi. Jest to najmniejsza z odkrytych dotychczas planet pozasłonecznych, mniejsza od odkrytej w czerwcu 2005 roku planety okrążającej gwiazdę Gliese 876 Glise 876 d. ([4])
19 stycznia – Pomyślny start rakiety Atlas V 551 z sondą New Horizons na pokładzie. W lutym 2007 r. sonda dotrze do Jowisza, którego pole grawitacyjne zostanie wykorzystane do jej rozpędzenia. Latem 2015 r. sonda ma dotrzeć do głównego celu misji – Plutona. Dwa lata później zbada Pas Kuipera. ([5])
16 stycznia – Sonda Stardust pomyślnie powróciła na Ziemię z pyłem pobranym z komety Wild 2. (Wikinews)
2 stycznia – Polski astronom z Uniwersytetu Warszawskiego Grzegorz Pojmański odkrył pierwszą w tym roku kometę – nazwaną od jego nazwiska: C/2006 A1 (POJMANSKI). Jest to kolejny tego typu obiekt odkryty w projekcie ASAS. ([6])
Rok 2005
[edytuj | edytuj kod]31 października – NASA opublikowała informację o odkryciu dwóch, nieznanych dotąd, księżyców Plutona. S/2005 P 1 i S/2005 P 2 zostały sfotografowane 15 maja 2005 podczas obserwacji przy pomocy kosmicznego teleskopu Hubble’a. Weryfikacji dokonano w czerwcu 2005. Na podstawie analizy wstępnych danych, są to ciała o średnicy około 120 km i masie 5×1018kg.
3 października – Obrączkowe zaćmienie Słońca widoczne z terytoriów Portugalii, Hiszpanii, Algierii, Tunezji, Libii, Czadu, Sudanu (faza maksymalna), Etiopii, Kenii i Somalii. W Polsce można było obserwować zaćmienie częściowe – początek zjawiska nastąpił około godziny 10:05 (południowy zachód kraju) do 10:20 (północny wschód); koniec ok. 12:30. ([7] – [8])
19 września – Europejska Agencja Kosmiczna zdecydowała przedłużyć czas trwania misji sondy Mars Express o jeden rok marsjański, czyli o około 23 miesiące (licząc od grudnia 2005). ([9])
12 września – Japońska sonda kosmiczna Hayabusa dotarła w pobliże planetoidy 25143 Itokawa, stając się jej sztucznym satelitą.
9 września – Potwierdzenie odkrycia planetoidy 2005 QK76 przez 15-letniego Polaka – Piotra Bednarka ([10])
1 września – Swe pierwsze światło zarejestrował współfinansowany przez Polskę Wielki Teleskop Południowoafrykański (SALT) ([11])
25 sierpnia – Brytyjskie Królewskie Towarzystwo Astronomiczne zwróciło się z prośbą do UNESCO o uznanie roku 2009 Rokiem Astronomii. ([12])
22 sierpnia – Odkrycie planety wielkości Neptuna okrążającej czerwonego karła klasy M – Gl 581 w gwiazdozbiorze Lutnii. ([13])
17 sierpnia – Oficjalnie potwierdzono odkrycie 1000. komety przez kosmiczne obserwatorium słoneczne SOHO. Na zdjęciach wykonanych przez sondę, 5 sierpnia br. dwie komety znalazł włoski miłośnik astronomii, Toni Scarmato.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Milky Way Is Square, According To New Galactic Map – Technology Review
- ↑ Our galaxy might actually be square, study finds – CSMonitor.com
- ↑ The Milky Way Has Only Two Spiral Arms – Universe Today, 03.06.2008
- ↑ Dwie planetoidy przelecą blisko Ziemi – Nauka w RMF24
- ↑ Astronomowie z Torunia znaleźli kolejną planetę
- ↑ Wokół Rei nie ma jednak pierścieni. teleskopy.net, 2010-07-29.
- ↑ Kepler odkrywa setki nowych planet
- ↑ Astronomia_2010_07.pdf. s. 42. [dostęp 2010-08-03].
- ↑ Satelita CoRoT odkrył sześć planet pozasłonecznych
- ↑ Japońska sonda powraca ze spotkania z planetoidą
- ↑ Czy kosmiczna Wstęga to zapowiedź nowego etapu w wędrówce Układu Słonecznego przez Galaktykę?
- ↑ Polscy kandydaci na planety karłowate
- ↑ Nowe niezwykłe egzoplanety
- ↑ Galaktyka "energiczna jak nastolatek"
- ↑ NASA znalazła na księżycu ponad 40 kraterów z lodem
- ↑ Oto najstarsze poznane gwiazdy
- ↑ How Many Solar System Bodies
- ↑ Pluton zmienia kolor
- ↑ Kepler odkrył pięć nowych światów
- ↑ Teleskop Hubble’a znalazł najmniejszy obiekt pasa Kuipera
- ↑ Odbicie światła z jeziora na Tytanie
- ↑ Odkryto 32 nowe planety
- ↑ Odkryto nowy olbrzymi pierścień Saturna
- ↑ Jest woda na Księżycu
- ↑ Na Księżycu jest woda
- ↑ Pierwsze światło satelity Planck
- ↑ Panorama nieba 360°
- ↑ Najdalsza czarna dziura
- ↑ Supermasywna czarna dziura (ang.)
- ↑ Planeta, która nie powinna istnieć