Oblężenie Zamościa (1648)

Oblężenie Zamościa
	Powstanie Chmielnickiego
	; Józef Hilary Głowacki: Poseł Jakub Śmiarowski negocjuje z Bohdanem Chmielnickim warunki odstąpienia wojsk kozacko-tatarskich od oblężonego Zamościa
Czas	październik – listopad 1648
Miejsce	Zamość
Terytorium	Polska
Wynik	wygrana obrońców (okup)
Strony konfliktu
Rzeczpospolita	Kozacy zaporoscy; Tatarzy krymscy
Dowódcy
Ludwik Wejher; Władysław Gonzaga Myszkowski	Bohdan Chmielnicki; Tuhaj-bej
Siły
około 4700	około 40–60 tysięcy
Straty
nieznane	nieznane
brak współrzędnych

Oblężenie Zamościa – miało miejsce w 1648 podczas powstania Chmielnickiego i wyboru nowego monarchy Rzeczypospolitej.

Historia

Na przełomie października i listopada wojska kozacko-tatarskie podeszły pod Zamość^[1]. Stojący obozem w Łabuńkach hetman kozacki Bohdan Chmielnicki podjął próbę zdobycia tego miasta-twierdzy, ale bez wiary w sukces. W pierwszej połowie XVII wieku Zamość był najnowocześniejszą i najpotężniejszą twierdzą w Rzeczypospolitej i Europie Wschodniej. Okalały go potężne fortyfikacje z licznymi bastionami. O stan techniczny murów, artylerii oraz liczebność załogi stale dbał Jan Sobiepan Zamoyski – III Ordynat Zamojski, który był także szwagrem wojewody ruskiego księcia Jeremiego Wiśniowieckiego.

Osobny artykuł: Twierdza Zamość.

Siły najeźdźców szacowano na 40–60 tysięcy żołnierzy. Twierdzy broniło około 4700 ludzi w tym: 2100 piechoty, 200 rajtarów, 1400 szlachty i 1000 mieszczan pod dowództwem kasztelana elbląskiego Ludwika Wejhera i margrabiego Władysława Myszkowskiego. W mieście schroniło się wielu uciekinierów z okolicznych wsi i miasteczek, a nawet z Rusi, Podola i Wołynia. Podczas oblężenia uwidoczniła się wada konstrukcyjna twierdzy. Kozacy przekopali groblę szczebrzeską i spuścili wodę ze stawu, odsłaniając południową część fortyfikacji. Zmusiło to obrońców do skoncentrowania na tym odcinku dużych sił. Bohdan Chmielnicki nie dysponował artylerią oblężniczą pozwalającą na zdobycie Zamościa szturmem, poza tym zbliżała się zima, do której oblegający nie byli przygotowani. Natomiast obrońcy, wśród których szerzyła się epidemia, nie mogli liczyć na odsiecz. Nie posiadali także dostatecznej ilości żywności niezbędnej do wykarmienia załogi i ludności, która szukała schronienia za murami twierdzy. Dlatego już po 17 dniach zawarto korzystny dla obu stron układ o wypłaceniu przez zamościan okupu w wysokości 20 tysięcy złotych polskich^[2].

Mikołaj Jemiołowski i Wawrzyniec Jan Rudawski napisali w swoich książkach że przywódca polityczny i wojskowy Tatarów krymskich Tuhaj-bej poległ podczas oblężenia Zamościa w 1648^[3] – w rzeczywistości zginął trzy lata później w bitwie pod Beresteczkiem.

Przypisy

↑ 26 października Kozacy zwinęli oblężenie Lwowa. W dniach 5go i 6go listopada rozlał się nieprzejrzany kilkukrociowy, według podań przesadnych w bajeczną mnogość ośmiu kroci urosły potop zbrojnego i niewolnego ludu dokoła murów Zamościa (Karol Szajnocha: Dwa lata dziejów naszych, w: Dzieła tom 10, Warszawa 1878, s. 139).
↑ Historia Zamościa → Pierwsze oblężenie
↑ Sam Tuchaj Bej wódz tatarski pod Zamościem zabity (Pamiętnik Mikołaja Jemiołowskiego, towarzysza lekkiej chorągwi, ziemianina województwa bełzkiego, obejmujący dzieje Polski od roku 1648 do 1679 spółcześnie, porządkiem lat opowiedziane, Lwów 1850, s. 10). Wawrzyniec Jan Rudawski: Powiadają inni, że (Chmielnicki) udał się do Krymu i u stóp Chana błagał pomocy, wziąwszy z sobą do Tatarji wiernego swego Achata Tochtajbeja, dwa razy włócznią przeszytego pod Zamościem, który wkrótce potem życie zakończył (Historja Polska od śmierci Władysława IV aż do pokoju Oliwskiego, czyli dzieje panowania Jana Kazimierza tom 1, Petersburg Mohylew 1855, s. 73).

Linki zewnętrzne

Zamościopedia: Oblężenie 1648

[1] 26 października Kozacy zwinęli oblężenie Lwowa. W dniach 5go i 6go listopada rozlał się nieprzejrzany kilkukrociowy, według podań przesadnych w bajeczną mnogość ośmiu kroci urosły potop zbrojnego i niewolnego ludu dokoła murów Zamościa (Karol Szajnocha: Dwa lata dziejów naszych, w: Dzieła tom 10, Warszawa 1878, s. 139).

[2] Historia Zamościa → Pierwsze oblężenie

[3] Sam Tuchaj Bej wódz tatarski pod Zamościem zabity (Pamiętnik Mikołaja Jemiołowskiego, towarzysza lekkiej chorągwi, ziemianina województwa bełzkiego, obejmujący dzieje Polski od roku 1648 do 1679 spółcześnie, porządkiem lat opowiedziane, Lwów 1850, s. 10). Wawrzyniec Jan Rudawski: Powiadają inni, że (Chmielnicki) udał się do Krymu i u stóp Chana błagał pomocy, wziąwszy z sobą do Tatarji wiernego swego Achata Tochtajbeja, dwa razy włócznią przeszytego pod Zamościem, który wkrótce potem życie zakończył (Historja Polska od śmierci Władysława IV aż do pokoju Oliwskiego, czyli dzieje panowania Jana Kazimierza tom 1, Petersburg Mohylew 1855, s. 73).

[1]

[2]

[3]