Przejdź do zawartości

Jacek Małachowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jacek Małachowski
Ilustracja
Herb
Małachowski Hrabia
Rodzina

Małachowscy herbu Nałęcz

Data i miejsce urodzenia

25 sierpnia 1737
Końskie

Data i miejsce śmierci

27 marca 1821
Bodzechów

Ojciec

Jan Małachowski

Matka

Izabela z Humieckich

Żona

Antonina z Rzewuskich

Dzieci

Jan Małachowski
Franciszka Małachowska

Odznaczenia
Order Orła Białego Order Świętego Stanisława (Rzeczpospolita Obojga Narodów) Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie)
Multimedia w Wikimedia Commons
Kamienica Jacka Małachowskiego w Warszawie przy ul. Senatorskiej 8 – architekt Szymon Bogumił Zug, 1788
Kamienica Jacka Małachowskiego w Warszawie

Jacek (Hiacynt) Małachowski herbu Nałęcz (ur. 25 sierpnia 1737 w Końskich, zm. 27 marca 1821 w Bodzechowie) – hrabia, kanclerz wielki koronny 1786–1793, podstoli wielki koronny i referendarz wielki koronny od 1764, starosta ostrołęcki od 1756, starosta piotrkowski od 1758, starosta grodecki od 1762[1], prezes Komisji Kruszcowej[2], członek Komisji Edukacji Narodowej w latach 1776–1783[3], duktor powiatów piotrkowskiego i radomszczańskiego w 1764 roku[4]. Dziedzic na dobrach Rękoraj i Moszczenica[5].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Syn Jana i Izabeli Humieckiej, brat Mikołaja, Antoniego i Stanisława. Ożenił się z Petronelą Antoniną Rzewuską w 1765. Miał z nią syna Jana i córkę Franciszkę. Na chrzcie otrzymał imię Hiacynt.

Był posłem z województwa sandomierskiego na sejm 1758 roku[6].

Karierę polityczną rozpoczął w wieku 19 lat, jako poseł województwa sandomierskiego na sejm 1756[7]. Poseł województwa sandomierskiego na sejm 1758 roku[8]. Jacek Małachowski został referendarzem i podstolim koronnym w 1764. Był marszałkiem konfederacji Czartoryskich w 1764 roku w województwie sieradzkim i posłem tego województwa na sejm konwokacyjny (1764)[9]. Poseł województwa sieradzkiego na sejm elekcyjny 1764 roku[10]. Był konsyliarzem konfederacji generalnej 1764 roku[11]. W 1764 roku podpisał elekcję Stanisława Augusta Poniatowskiego z województwem sieradzkim jako poseł sieradzki na sejm elekcyjny oraz duktor powiatów piotrkowskiego i radomszczańskiego[12] jako deputat podpisał jego pacta conventa[13]. W 1764 roku był marszałkiem sejmu koronacyjnego[14] i posłem na ten sejm z województwa sieradzkiego[15]. Był posłem na sejm w 1766 roku z województwa sieradzkiego[16]. Komisarz z rycerstwa Komisji Skarbowej Koronnej w 1765 roku[17]. Był członkiem konfederacji radomskiej 1767 roku[18]. W załączniku do depeszy z 2 października 1767 roku do prezydenta Kolegium Spraw Zagranicznych Imperium Rosyjskiego Nikity Panina, poseł rosyjski Nikołaj Repnin określił go jako posła właściwego dla realizacji rosyjskich planów na sejmie 1767 roku za którego odpowiada król, poseł województwa sandomierskiego na sejm 1767 roku[19]. Jako poseł szedł w skład delegacji, wyłonionej pod naciskiem posła rosyjskiego Nikołaja Repnina, powołanej w celu określenia ustroju Rzeczypospolitej[20]. Członek konfederacji Andrzeja Mokronowskiego w 1776 roku[21]. Był posłem z województwa sandomierskiego na sejm 1776 roku[22], w 1780 otrzymał nominację na podkanclerzego koronnego. W latach 1784–1788 był członkiem Rady Nieustającej oraz Komisji Edukacji Narodowej. Konsyliarz Departamentu Interesów Cudzoziemskich Rady Nieustającej w 1788 roku[23]. W latach 1787–1788 pobierał stałą pensję z ambasady rosyjskiej w wysokości 2000 dukatów rocznie, później po złożeniu przysięgi o niebraniu pensji zagranicznych nie figurował już na liście płac ambasady[24]. W latach 1786–1793 był kanclerzem wielkim koronnym. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego[25]. Figurował na liście posłów i senatorów posła rosyjskiego Jakowa Bułgakowa w 1792 roku, która zawierała zestawienie osób, na które Rosjanie mogą liczyć przy rekonfederacji i obaleniu dzieła 3 maja[26]. W czasie wojny polsko-rosyjskiej, na zebraniu 23 lipca 1792 poparł decyzję króla Stanisława Augusta Poniatowskiego o jego przystąpieniu do konfederacji targowickiej, był konsyliarzem konfederacji generalnej koronnej w konfederacji targowickiej[27].

W roku 1793 zrzekł się urzędu kanclerza, aby nie brać udziału w Drugim Rozbiorze Polski. Był zwolennikiem orientacji rosyjskiej, popierał rozwój rolnictwa, założył manufaktury żelaza w Bodzechowie i Końskich oraz fajansarnie w Ćmielowie.

Po trzecim rozbiorze jego dobra znalazły się w zaborze austriackim. 4 kwietnia 1800 roku otrzymał od cesarza austriackiego Franciszka II tytuł hrabiego galicyjskiego, 14 lutego 1804 roku wyjednał przywilej cesarski, który powoływał jego syna Jana na urząd szambelana cesarstwa[28], sam został tajnym radcą[5], potwierdzony hrabią w Królestwie Kongresowym w 1820[29].

W 1812 przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego[30].

Odznaczony Orderem Orła Białego 8 maja 1768. W 1765 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława[31]. W 1765 roku odznaczony rosyjskim Orderem św. Aleksandra Newskiego[32].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku, Kórnik 1992, s. 135, 144.
  2. ↑ Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945 roku, t. I, Warszawa 1981 s. 326.
  3. ↑ Ambroise Jobert, Komisja Edukacji Narodowej w Polsce (1773–1794). Jej dzieło wychowania obywatelskiego, przełożyła i uzupełniła Mirosława Chamcówna, przedmową opatrzył Henryk Barycz, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979, s. 277.
  4. ↑ Akt elekcyi Roku Tysiąć Siedemset Sześćdziesiątego Czwartego, Miesiąca Sierpnia, Dnia dwudziestego siódmego, s. 58, zapisano jako powiat radomski, jednak współcześnie często tak nazywano powiat radomszczański województwa sieradzkiego, o czym świadczy fakt, że podpisał elekcję z województwem sieradzkim.
  5. ↑ a b Seweryn Uruski: Rodzina. Herbarz Szlachty Polskiej. T. X, s. 175.
  6. ↑ Diarjusze sejmowe z wieku XVIII.T.III. Diarjusze sejmów z lat 1750, 1752, 1754 i 1758, Warszawa 1937, s. 284.
  7. ↑ Piotr Olszewski, Magnat i jego kariera. Zarys działalności publicznej i gospodarczej Jacka Małachowskiego w latach 1756–1786, [w:] Życie gospodarcze Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku, pod red. J. Wijaczki, Toruń 2007, s. 187.
  8. ↑ Diarjusze sejmowe z wieku XVIII.T.III. Diarjusze sejmów z lat 1750, 1752, 1754 i 1758, wydał Władysław Konopczyński, Warszawa 1937, s. 284.
  9. ↑ Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860, s. 91.
  10. ↑ Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860, s. 102.
  11. ↑ Konfederacya Generalna Koronna Po doszłym Seymie Convocationis Zaczęta w Warszawie Dnia 23. Czerwca Roku Pańskiego 1764. Ręką J. O. Xcia Jmci Prymasa Korony Polskiey [...] Stwierdzona, [b.n.s.]
  12. ↑ Akt elekcyi Roku Tysiąć Siedemset Sześćdziesiątego Czwartego, Miesiąca Sierpnia, Dnia dwudziestego siódmego, s. 58.
  13. ↑ Akt elekcyi Roku Tysiąć Siedemset Sześćdziesiątego Czwartego, Miesiąca Sierpnia, Dnia dwudziestego siódmego, s. 20.
  14. ↑ Władysław Konopczyński, Chronologia sejmów polskich 1493-1793, Kraków 1948, s. 167, [41].
  15. ↑ Ludwik Zieliński, Pamiątki historyczne krajowe, Lwów 1841, s. 25.
  16. ↑ Dyaryusz seymu walnego ordynaryinego odprawionego w Warszawie roku 1766..., brak paginacji.
  17. ↑ Antoni Sozański, Imienne spisy osób duchownych, świeckich i wojskowych, które w pierwszych ośmiu latach panowania króla Stanisława Poniatowskiego od 1764-1772 r. w rządzie lub przy administracyi Rzeczypospolitéj udział brały [...]. Cz. 1, Tablice i rejestr, Kraków 1866, s. 10.
  18. ↑ Korwin [Kossakowski] S., Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 226.
  19. ↑ Носов Б. В. Установление российского господства в Речи Посполитой. 1756–1768 гг. Moskwa, 2004, s. 663.
  20. ↑ Aleksander Kraushar, Książę Repnin i Polska, Warszawa 1900 t. II, s. 318.
  21. ↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 528.
  22. ↑ Volumina Legum, t.VIII, Petersburg 1860, s. 528.
  23. ↑ Kalendarzyk Polityczny Na Rok Przestępny 1788, Warszawa 1788, [b.n.s.]
  24. ↑ Aleksander Czaja, Między tronem, buławą i dworem petersburskim, Warszawa 1988, s. 376.
  25. ↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792...., Warszawa 1791, s. 310.
  26. ↑ Łukasz Kądziela, Między zdradą a służbą Rzeczypospolitej. Fryderyk Moszyński w latach 1792–1793, Warszawa 1993, s. 46, Сборник Русского исторического общества, t. 47,Petersburg 1885, s. 271.
  27. ↑ Dariusz Rolnik, Szlachta koronna wobec konfederacji targowickiej (maj 1792 – styczeń 1793), Katowice 2000, s. 162.
  28. ↑ Andrzej Zahorski, Małachowski Jacek (Hiacynt), [w:] Polski Słownik Biograficzny, T. 19, s. 394.
  29. ↑ Kuryer Litewski, nr 130, 29 października 1820 roku, [b.n.s.]
  30. ↑ Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego. 1812, nr 6, s. 48.
  31. ↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006 s. 177.
  32. ↑ Бантыш-Каменский Н.Н. Списки кавалерам российских императорских орденов Св. Андрея Первозванного, Св. Екатерины, Св. Александра Невского и Св. Анны с учреждения до установления в 1797 году орденского капитула, 2005, s. 148.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Marszałkowie Izby Poselskiej Sejmu I Rzeczypospolitej
Korona Królestwa Polskiego
Rzeczpospolita Obojga Narodów
XVI wiek
XVII wiek
XVIII wiek

Kanclerze wielcy koronni
Coat of Arms of Polish-Lithuanian Commonwealth
Coat of Arms of Polish-Lithuanian Commonwealth
Podkanclerze koronni
Coat of Arms of Polish-Lithuanian Commonwealth
Coat of Arms of Polish-Lithuanian Commonwealth
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jacek_Małachowski&oldid=74296978”