Adam Leon Małachowski

Adam Leon Małachowski
	; Nałęcz
Rodzina	Małachowscy herbu Nałęcz
Data urodzenia	1706
Data i miejsce śmierci	6 stycznia 1767 ; Bąkowa Góra
Ojciec	Józef Małachowski
Matka	Marianna Złotnicka
Żona	Anna Teofila Rosnowska
Dzieci	Stanisław Małachowski; Piotr Małachowski
	Odznaczenia

Adam Leon Albin Kazimierz Małachowski herbu Nałęcz (ur. 1706 roku, zm. 6 stycznia 1767 roku w Bąkowej Górze) – krajczy wielki koronny w latach 1755-1767^[1], wielokrotny marszałek sejmu, poseł, starosta oświęcimski w 1727 roku i wąwolnicki w 1738 roku, karaczkowski w 1756 roku, przedborski w 1758 roku, wójt Ucieszkowa w 1722 roku, pułkownik chorągwi husarskiej Pułku Najjaśniejszego Króla w 1760 roku^[2].

Życiorys

Syn Józefa Małachowskiego i Marianny Złotnickiej. Urodzony na ziemi sieradzkiej w wieku 11 lat został osierocony. Król August II nadał osobnym przywilejem, biednemu i niepełnoletniemu Adamowi, dzierżawę Uciskowa w dawnym powiecie wiślickim. Tam spędził pierwsze lata młodości^[3]. W roku szkolnym 1720/1 był słuchaczem Akademii Krakowskiej. W sierpniu 1732, w wieku dwudziestu lat, marszałkował na sejmiku w Szadku. Był już wtedy grodowym starostą oświęcimskim. Poseł województwa sieradzkiego na sejm 1732 roku^[4]. W 1733 roku podpisał elekcję Stanisława Leszczyńskiego^[5]. Był delegatem księstw oświęcimskiego i zatorskiego w konfederacji dzikowskiej 1734 roku^[6]. Został posłem na sejm nadzwyczajny pacyfikacyjny 1736 roku z księstw oświęcimskiego i zatorskiego^[7]. Jako stronnik Augusta III otrzymał królewszczyzny: dzierżawę Łęki w dawnym powiecie piotrkowskim i starostwo wąwolnickie w lubelskiem, które zamienił z Augustem Czartoryskim na Lubochnię w dawnym województwie sieradzkim^[3]. Od 27 maja 1755 roku był krajczym wielkim koronnym.

Za panowania Augusta III Sasa, Adam Małachowski był między innymi:

w 1733 roku był posłem księstw oświęcimskiego i zatorskiego na sejm elekcyjny^[8]
w 1735 roku był posłem województwa krakowskiego na sejm pacyfikacyjny^[9].
poseł księstw oświęcimskiego i zatorskiego na sejm 1736 roku^[10]
w 1738 był komisarzem łęczyckim na Trybunał Skarbowy Radomski;
w tym samym roku był z Oświęcimia posłem na sejm w Warszawie, otwierał 6 października posiedzenie i pomimo zerwania obrad, został wybrany deputatem do konstytucji z Małej Polski;
w 1740 był posłem sandomierskim do sejmu;
w 1743 we wrześniu wybrany komisarzem oświęcimskim do Trybunału Skarbowego w Radomiu;
w 1744 w sierpniu ponownie jako poseł oświęcimski zasiadał w sejmie, został starostą mazurskim;
w 1746 po raz kolejny zasiadał w Trybunale Skarbowym w Radomiu, ale tym razem jako pułkownik Chąrągwi Hussarskiej Króla Jegomości;
i w tym samym roku zasiadał, wraz z synem (Stanisławem – starostą wąwolnickim) w sejmie, został deputatem do konstytucji;
w 1748 będąc komisarzem wieluńskim do Trybunału w Radomiu został po raz pierwszy jego marszałkiem. Był także "podwójnym" posłem do sejmu: jako pułkownik "husarów" i przedstawiciel koła jeneralnego z Solca (koła generalne zakładało wojsko przed wyborami do sejmu);
w 1749 został po raz piąty wybrany komisarzem Trybunału radomskiego;
w 1750 po raz kolejny posłował do sejmu, tym razem z Oświęcimia;
w latach 1751–1752 był po raz pierwszy marszałkiem Trybunału Głównego Koronnego w Piotrkowie;
w 1754 był posłem na sejm z województwa sieradzkiego^[11]
ponownie był marszałkiem Trybunału w latach 1756 – 1757^[3].
poseł na sejm 1758 roku z województwa łęczyckiego^[12].
poseł na sejm 1760 roku z ziemi wyszogrodzkiej^[13].
poseł na sejm nadzwyczajny 1761 roku z ziemi wieluńskiej^[14].
w 1766 roku był posłem na Sejm Czaplica z województwa krakowskiego^[15].

Czterokrotnie pełnił funkcję marszałka sejmu:

2 – 11 października 1758
6 – 13 października 1760
27 kwietnia – 2 maja 1761
4 – 7 października 1762

Został starostą karaczkowskim w powiecie latyczowskim na Podolu 4 grudnia 1756. Hetman Branicki, oddając Małachowskiemu jedną partię siły zbrojnej spowodował jego królewski awans na regimentarza. W 1757 król odznaczył go Orderem Orła Białego^[3]. W następnym roku otrzymał od króla, a właściwie odkupił od Jana Bobrownickiego (11 czerwca 1758), starostwo przedborskie. Był bardzo pobożnym człowiekiem, w Wielkiej Woli pod Paradyżem, w swoich rodzinnych stronach, łożył bardzo duże kwoty na klasztor i kościół oo bernardynów. Był ostatnim marszałkiem sejmu za panowania Augusta III, następne sejmy były zrywane przed wyborem marszałka. Po śmierci króla osiadł w Bąkowej Górze 6 km na północ od Przedborza.

Zmarł 6 stycznia 1767 w Warszawie. Został pochowany, zgodnie ze swoją wolą, w Wielkiej Woli (Paradyż) w habicie bernardyńskim^[3].

Był stronnikiem rodu Potockich, biorąc udział w głosowaniach sejmowych zwracał szczególną uwagę innych, wypowiadając liberum veto. W czasie ostatniego bezkrólewia występował przeciwko pogwałceniu konwokacji przez Czartoryskich. W 1764 r. upokorzył się przed królem Stanisławem Augustem Poniatowskim.

Ożenił się w 1727 roku z Anną Teofilą Rosnowską herbu Ogończyk. Miał dwóch synów: Stanisława i Piotra. Jego wnuk Józef Małachowski został posłem na Sejm Czteroletni.

Jedna z najbardziej znanych osobowości epoki oświecenia. Zasłynął jako osoba nie stroniąca od trunków, co dało mu sławę wielkiego pijaka.

Odznaczenia

Order Orła Białego (1757)

Przypisy

↑ Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 184.
↑ Kolęda Warszawska na rok 1760, Warszawa 1760, s. 14.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Julian Bartoszewicz: Znakomici mężowie Polscy w XVIII w., t. III. Petersburg: B.M. Wolffa, 1856, s. 264 – 309.
↑ Teka Gabryela Junoszy Podoskiego, t. IV, Poznań 1856, s. 153.
↑ Jerzy Dunin-Borkowski i Mieczysław Dunin-Wąsowicz, Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III. Lwów 1910, s. 130.
↑ Konfederacja Generalna Stanów Koronnych y Wielkiego Xięztwa Litewskiego na walnym zieźdźie w Dźikowie pod Sandomierzem postanowiona dnia V miesiąca Listopada. Roku Pańskiego MDCC.XXXIV, brak paginacji.
↑ Biogram z XIX tomu Polskiego Słownika Biograficznego autorstwa Zofii Zielińskiej
↑ Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III. / zestawili w porządek abecadłowy Jerzy Dunin-Borkowski i Miecz. Dunin-Wąsowicz, Lwów 1910, s. 130.
↑ Lwowska Naukowa Biblioteka im. W. Stefanyka NAN Ukrain. Oddział Rękopisów. Zespół (fond) 145 część I (Archiwum Jabłonowskich z Bursztyna), rkps 24, cześć 2, k. 1.
↑ Henryk Palkij, Sejmy 1736 i 1738 roku : u początków nowej sytuacji politycznej w Rzeczypospolitej, Rozprawy Wydziału Historyczno-Filozoficznego / Polska Akademia Umiejętności ; t. 93, Kraków 2000, s. 217.
↑ Diarjusze sejmowe z wieku XVIII.T.III. Diarjusze sejmów z lat 1750, 1752, 1754 i 1758, Warszawa 1937, s. 243.
↑ Diarjusze sejmowe z wieku XVIII.T.III. Diarjusze sejmów z lat 1750, 1752, 1754 i 1758, Warszawa 1937, s. 283.
↑ Dyaryusz sejmu walnego warszawskiego 6 października 1760 r. zaczętego, dodatek spis posłów, w: Przegląd Archeologiczny, z. IV, Lwów 1888, s. 182.
↑ Porządek JJ WW Ich Mciow Panow Posłow Obranych na Seym Extraordynaryiny Warszawski, Dnia 27. Kwietnia 1761, [b.n.s]
↑ Dyaryusz seymu walnego ordynaryinego odprawionego w Warszawie roku 1766 ..., brak paginacji, foliacja k. 3.

[1] Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 184.

[2] Kolęda Warszawska na rok 1760, Warszawa 1760, s. 14.

[malach-3] Julian Bartoszewicz: Znakomici mężowie Polscy w XVIII w., t. III. Petersburg: B.M. Wolffa, 1856, s. 264 – 309.

[4] Teka Gabryela Junoszy Podoskiego, t. IV, Poznań 1856, s. 153.

[5] Jerzy Dunin-Borkowski i Mieczysław Dunin-Wąsowicz, Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III. Lwów 1910, s. 130.

[6] Konfederacja Generalna Stanów Koronnych y Wielkiego Xięztwa Litewskiego na walnym zieźdźie w Dźikowie pod Sandomierzem postanowiona dnia V miesiąca Listopada. Roku Pańskiego MDCC.XXXIV, brak paginacji.

[7] Biogram z XIX tomu Polskiego Słownika Biograficznego autorstwa Zofii Zielińskiej

[8] Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III. / zestawili w porządek abecadłowy Jerzy Dunin-Borkowski i Miecz. Dunin-Wąsowicz, Lwów 1910, s. 130.

[9] Lwowska Naukowa Biblioteka im. W. Stefanyka NAN Ukrain. Oddział Rękopisów. Zespół (fond) 145 część I (Archiwum Jabłonowskich z Bursztyna), rkps 24, cześć 2, k. 1.

[10] Henryk Palkij, Sejmy 1736 i 1738 roku : u początków nowej sytuacji politycznej w Rzeczypospolitej, Rozprawy Wydziału Historyczno-Filozoficznego / Polska Akademia Umiejętności ; t. 93, Kraków 2000, s. 217.

[11] Diarjusze sejmowe z wieku XVIII.T.III. Diarjusze sejmów z lat 1750, 1752, 1754 i 1758, Warszawa 1937, s. 243.

[12] Diarjusze sejmowe z wieku XVIII.T.III. Diarjusze sejmów z lat 1750, 1752, 1754 i 1758, Warszawa 1937, s. 283.

[13] Dyaryusz sejmu walnego warszawskiego 6 października 1760 r. zaczętego, dodatek spis posłów, w: Przegląd Archeologiczny, z. IV, Lwów 1888, s. 182.

[14] Porządek JJ WW Ich Mciow Panow Posłow Obranych na Seym Extraordynaryiny Warszawski, Dnia 27. Kwietnia 1761, [b.n.s]

[15] Dyaryusz seymu walnego ordynaryinego odprawionego w Warszawie roku 1766 ..., brak paginacji, foliacja k. 3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]