Afgańska Partia Socjaldemokratyczna

Afgańska Partia Socjaldemokratyczna

افغان ټولنپال ولسواکیز ګوند

Państwo	Afganistan
Przewodniczący	Adżmal Szams, Anwar ul-Hak Ahadi
Data założenia	8 marca 1966
Ideologia polityczna	pasztuński nacjonalizm, socjaldemokracja, pasztunizacja
Poglądy gospodarcze	gospodarka mieszana

Afgańska Partia Socjaldemokratyczna (paszto افغان ټولنپال ولسواکیز ګوند), znana też jako Partia Mellat (paszto افغان ملت ګوند) – pasztuńska partia polityczna o charakterze nacjonalistycznym i socjaldemokratycznym, założona dnia 8 marca 1966 roku. Jej założycielem oraz pierwszym przewodniczącym był Ghulam Mohammad Farhad.

Partia opowiada się za pasztunizacją oraz za przyłączeniem do Afganistanu terenów pasztuńskojęzycznych leżących w granicach Pakistanu.

Historia

Afgańska Partia Socjaldemokratyczna została założona dnia 8 marca 1966 roku, jednak oficjalne ogłoszenie założenia tej partii politycznej miało miejsce 27 marca tego roku.

W 1984 roku zmarł pierwszy przewodniczący partii Ghulam Mohammad Farhad. Na początku 1987 roku kongres partii wybrał Szams-ul-Hudę Szamsa na jego następcę. Część członków partii nie zaakceptowała nowego przewodniczącego; w ugrupowaniu powstała frakcja kierowana przez Mohammada Amina Wakmana.

Frakcja Szamsa

Frakcja Szamsa była zdecydowanie przeciwna partii rządzącej oraz fundamentalistycznym afgańskim partiom. Działała w pakistańskim Peszawarze, gdzie wydawała czasopismo Afghan Mellat; publikowano w niej treści nacjonalistyczne i wzywające do rozwoju demokracji w Afganistanie.

Po śmierci Szamsa w 2005 roku przewodniczącym jego frakcji został Adżmal Szams.

Frakcja Wakmana/Ahadiego

Następcą Mohammada Amina Wakmana został Anwar ul-Hak Ahadi, kierujący tą frakcją od 1995 roku. Od tego czasu frakcja zdystansowała się od nacjonalizmu, jednak opowiada się za promowaniem języka paszto.

W 2014 roku w wyborach prezydenckich frakcja poparła Hamida Karzaja.

Program gospodarczy

Frakcja Szamsa

Kwestie polityczne

• brak ingerencji w sprawy wewnętrzne innych państw,
• niedopuszczenie do ingerowania innych państw w sprawy wewnętrzne Afganistanu,
• poszanowanie dla prawa do pokojowego uczestniczenia w strajkach, demonstracjach i zgromadzeniach,
• poszanowanie dla Karty Narodów Zjednoczonych i Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka,
• utrzymywanie przyjaznych stosunków międzynarodowych, w szczególności z państwami muzułmańskimi oraz sąsiadującymi z Afganistanem,
• wzmocnienie zdolności obronnych afgańskich sił zbrojnych.

Kwestie gospodarcze

• przeprowadzenie szeroko zakrojonej industrializacji,
• rozwój energetyki opartej na odnawialnych źródłach energii,
• rozwój i modernizacja rolnictwa,
• walka z korupcją,
• wprowadzenie podatku bezpośredniego,
• wprowadzenie regulacji gospodarki w celu walki z nierównościami społecznymi,
• wspieranie gospodarki rynkowej i sektora prywatnego przy współistnieniu silnego sektora publicznego,
• zapobieganie procesowi pustynnienia poprzez przekształcanie obszarów pustynnych w grunty uprawne,
• zapobieganie procesowi wylesiania poprzez powołanie odpowiednich instytucji oraz uchwalenie specjalnych ustaw.

Kwestie społeczne

• podejmowanie działań na rzecz podniesienia standardu życia ludzi mieszkających na obszarach wiejskich i miejskich m.in. poprzez ułatwienie dostępu do edukacji,
• poszanowanie prawa tworzenia organizacji politycznych, społecznych i zawodowych,
• walka z analfabetyzmem,
• wprowadzenie obowiązkowej edukacji na poziomie podstawowym,
• wprowadzenie programów ubezpieczeń oraz świadczeń socjalnych dla emerytów, osób niepełnosprawnych oraz niezdolnych do pracy,
• wsparcie dla równouprawnienia kobiet,
• wyposażenie ośrodków zdrowia, przychodni i szpitali w nowoczesne urządzenia medyczne,
• zachowanie i obrona suwerenności oraz integralności terytorialnej kraju.

Kwestie kulturowe

• brak kontroli ze strony władz nad radiem i telewizją,
• poszanowanie wszystkich języków używanych w Afganistanie przy uznaniu języków dari i paszto jako urzędowych,
• wspieranie wolności słowa jako aspektu odgrywającego kluczową rolę w rozwoju demokracji,
• zachęcanie do akceptowania aspektów obcych kultur w celu dostosowania afgańskiej kultury do rozwoju społeczno-gospodarczego przy zachowaniu afgańskiej tożsamości oraz podstawowych wartości kulturowych.

Frakcja Wakmana/Ahadiego

• odrzucenie struktury federalnej,
• poszanowanie dla własności prywatnej
• przestrzeganie praw człowieka,
• rozwój górnictwa oraz rolnictwa,
• sprzeciw wobec dopuszczenia do udziału w życiu politycznym ugrupowań o charakterze autorytarnym i totalitarnym,
• sprzeciw wobec walki klas,
• ustanowienie szariatu,
• utrzymywanie przyjaznych stosunków międzynarodowych, w szczególności z państwami muzułmańskimi oraz sąsiadującymi z Afganistanem,
• uznanie języka paszto za język narodowy,
• wprowadzenie podatku progresywnego,
• wsparcie dla pozarządowych organizacji gospodarczych, społecznych i zawodowych,
• wsparcie dla rozwoju kultury i sportu,
• wsparcie dla równouprawnienia kobiet,
• wspieranie demokracji parlamentarnej,
• zachowanie i obrona suwerenności oraz integralności terytorialnej kraju.

Mandaty do Izby Ludowej

Wybory	Mandaty	+/−
2005	8/249	–
2010	4/249	4
2018	0/249	4

Bibliografia

• GillesG. Dorronsoro GillesG., Afghanistan: Revolution Unending, 1979–2002, 2005, ISBN 1-85065-703-3 .

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa partii (frakcja Szamsa) (paszto • ang.)
• Strona internetowa partii (frakcja Wakmana/Ahadiego) (paszto • ang.)