Papers by Bogusław Gediga
Praehistorische Zeitschrift, 2022
Zusammenfassung Zwischen der früheisenzeitlichen Kultur in Schlesien und der Hallstatt-Kultur las... more Zusammenfassung Zwischen der früheisenzeitlichen Kultur in Schlesien und der Hallstatt-Kultur lassen sich deutliche Verbindungen erkennen, die vor allem mittels der Erforschung von Brandgräberfriedhöfen studiert wurden. Demgegenüber wird im Beitrag der Versuch unternommen, das Phänomen mit Hilfe archäologisch entsprechend datierender Siedlungen zu untermauern. Die Mehrzahl der Forscher, die sich mit der Hallstatt-Kultur beschäftigen, stellen den Wandel sozialer Strukturen heraus, welcher in dieser Zeit stattfand und sich in archäologischem Material widerspiegelt. Ein analoges Phänomen kann bei mehreren Urnenfriedhöfen aus Schlesien festgestellt werden, insbesondere bei gut ausgestatteten Kammergräbern (etwa Domasław, Wrocław), aber auch innerhalb einiger Siedlungen, wie beispielsweise dem früheisenzeitlichen Fundplatz in Milejowice, Kreis Breslau, der während einer großflächigen Untersuchung entdeckt wurde. Hierbei konnten einige Gruppen von Bauwerken unterschieden wurden. Eines dav...
Praehistorische Zeitschrift, 2022
While hitherto the clearly visible connections between the Early Iron Age culture in Silesia and ... more While hitherto the clearly visible connections between the Early Iron Age culture in Silesia and the Hallstatt one had been assumed as a result of the study of cremation cemeteries, the article attempts to strengthen this assumption with the archaeological data obtained from settlements, dated to that period. Majority of researchers studying the Hallstatt culture have been emphasizing the transformation of a social structure, occurring at the time, and reflected in archaeological material. Analogous phenomenon might be ascertained in case of several urnfield cemeteries from Silesia, particularly well-equipped chamber graves (eg. Domasław, Wrocław district), while also within some settlements, an example of which might be the Early Iron Age site in Milejowice, Wrocław district, recognized during a large-scale excavations, where several built-up concentrations have been distinguished, including one surrounded with monumental circles with a diameter of 85 m, formed by rings of postholes aligned one by one, forming a palisade-like structure. The article provides a brief analysis of the relics of the settlement, indicating that the social status and level of wealth of the inhabitants of the particular part of the settlement must have been outstanding. The obtained results of the study of selected sites from Silesia allow to conclude that culturally the area represented just another, regional, peripheral group of the Hallstatt circle.
BADANIA TERENOWE A' w i ś n iew sk i, B. Ku f e l' Dalszebadaniastanowiska środkowopaleoliryczneg... more BADANIA TERENOWE A' w i ś n iew sk i, B. Ku f e l' Dalszebadaniastanowiska środkowopaleolirycznegoprzy ul. Ha|lerawe Wrocławiu 9 T. Wiszniowska, K. stefaniak, P. Socha,Wstępnewyniki badańszczątkówkostnychzwierząt ze stanowiskaśrodkowopaleoliĘcznegoprzyul. Hallerawe Wrocławiu '.... ' ' 2| T. Pł on ka, A. Wiśn i ew ski,Nowedanenatemat stanowiskagórnopaleolitycznegoHenryków 15, pow' Ząbkowice Śląskie' w świetle badań w 200l roku 2.7 A. T r a c zy k, Z, J a r y, Wykształcenie i wiek'utworów pokrywowych w rejonie stanowiska paleolitycznego w Henrykowie 15, pow Ząbkowice Sląskie 39 B. Ginter, M. Połtowicz, BadaniaarcheologicznewDzierżysławiupow.cfubczycew2001 roku. 4.7 J. M. B u rd uk ie w ic z, A. S zy n k iew ic z, Badaniaarcheologiczne ipaleogeograficzne stanowiska Łęgoń,pow.Wschowa'. '. 57 M. M a lk iew icz.Ana|iza pa|inologicznaosadów jeziornych w rejonie stanowiskaŁęgoń. pou,' Wschowa.... ........'79 , Nowe ślady osadnictwa schyłkowopaleolitycznego w Kot|inie Gorzolvskiej. .. . 87 ' obozowisko Trzebicz Młyn 2 (Kotlina corzowska) w świetle badań w roku 200 |. . 97 , Wyniki dalszych badań obozowiska mezolitycznego GościIn 23 (Kot|ina Gorzowska) l l1 B a g n i e w s k i|, obozort'isko nlagleInoskie Trzebicz MĘn l w Kot|inie Corzowskiej .. 125 i. u;gnTe ws-n , Neolityczne obozowisko pasterskie Gościm 23a (KotIina Gorzowska) W. Fabis iak. P. Ch o le w a,Zbadańurykopaliskowych osadykultury lendzielskiej w KsięglnicachWielkich. pow. Strzelin. rł'latach l999.2000 W. F abis ia k. P. C h o Ie w a. Plastykaantropomorficzna zosady kultury lendzielskiej w Księginicach Wielkich, pow. Strzelin.. .. .. W. Wojciechowski, P. Cholewa' A. Linlisiewicz,Wyniki rozpoznanialereno\Ą'ego ibadań u,ykopaliskowych rnegalitycznego grobowca kujawskiego w rejonie Henrykowa' pow Ząbkowice Sląskie P' C h o le u'a, W. W o j c ie c h o u,s k i' Wyniki badań na osadzie kultury pucharów |ejkowatych przy u| Czekoladou,ej ue Wrocłarr'iu .
From archaeology of objects to archaeology of idea, 2020
Journal of Raman Spectroscopy, 2012
ABSTRACT The aim of presented work was to establish the provenance of unique amber jewelry dated ... more ABSTRACT The aim of presented work was to establish the provenance of unique amber jewelry dated back to Early Iron Age discovered in burial chambers of archeological excavations in Domasław, Lower Silesia (Poland). To assess the origin of the archeological amber objects, there was performed a comparative analysis of over 100 artifacts and reference material originated from amber sources within reasonable proximity to the axcavations. Succinite (Baltic amber) from tertiary deposit at the seashore from North Harbor in Gdansk (Poland) and Sambian Penisula, Yantarny near Kaliningrad (Russia) valchovite or/and neudorfite from Valchov in Moravy (Czech Republic) dated back to Upper Cretaceous and amber originating from Lower Silesia (cenoman from Boleslawiec, Poland) were used as a reference material. Raman and positron annihilation spectroscopies have been previously successfully applied in provenance studies of archeological amber jewelry, and both techniques were accepted as a method of choice in current investigation. All Raman measurements of valuable amber objects were performed in situ. Raman spectra collected for analyzed artifacts confirmed their Baltic origin. The study showed that annihilation positron spectroscopy is effective toll in the provenance investigations of raw amber material but can be misleading in analysis of previously processed material. Copyright © 2012 John Wiley & Sons, Ltd.
Przegląd Archeologiczny
BOguSłAw geDIgA wSPOmNIeNIA kronika-chronicle Rok 2020 i początek obecnego roku 2021 przyniósł dl... more BOguSłAw geDIgA wSPOmNIeNIA kronika-chronicle Rok 2020 i początek obecnego roku 2021 przyniósł dla europejskiej archeologii trzy wielkie, trudne do powetowania straty. ubyło z naszego grona trzech wybitnych badaczy, znakomitych archeologów, a są to Profesor Stanisław Tabaczyński, Profesor Jan Bouzek i Profesor evžen Neustupný. Dla mnie to smutne doznanie, tracę trzech moich bliskich Przyjaciół, z którymi między innymi przez ostatnich kilka naście lat łączyły nas, w taki szczególny sposób, organizowane konferencje międzynarodowe w Biskupinie. Im chciałbym w tym tomie poświęcić kilka słów moich osobistych wspomnień o nich. Jestem przekonany, że szczegółowe omówienia ich dorobku naukowego zostaną opublikowane w innym miejscu i przygotowane przez ich bliskich współpracowników.
Analecta Archaeologica Ressoviensia
Gediga B. 2016. A few remarks on the chronology and periodization in archaeology. Analecta Archae... more Gediga B. 2016. A few remarks on the chronology and periodization in archaeology. Analecta Archaeologica Ressoviensia 11, 49-64 The issue of chronology and periodization has been a concern not only for the world of Polish archaeology, and it has never ceased to be a current problem. Both of these terms are generally interchangeable and refer mainly to the chronology, or strictly dating the prehistory sequence, for which there are no written records in which we would have absolute dates of particular events. The range of chronological issues was synthetically presented in the entry Chronology (Chronologie) in volumes of Reallexikon der Germanischen Altertumskunde. The achievement made by Ch. J. Thomson, in the form of distinguishing three-age system, was the first attempt to divide the prehistory, not only according to the time sequence, but to show the changes in the culture depiction and thus the periodization of history. However, this technological and raw material criterion is undermined. In Polish archaeological literature the three-age system became the subject of lively discussion in the postwar years, which was linked with ideological changes. At present, these attempts should be made again from the periodization of particular elements of culture, and at a later stage an attempt to synchronize the obtained effects should be made and construct an overall picture of the periodization of prehistory and culture of prehistoric societies.
Sprawozdania Archeologiczne, 1972
Sprawozdania Archeologiczne, 1965
Pod koniec lipca i w pierwszej połowie sierpnia 1963 roku w ramach prac ekspedycji wykopaliskowej... more Pod koniec lipca i w pierwszej połowie sierpnia 1963 roku w ramach prac ekspedycji wykopaliskowej Pietrowice Wielkie-Zakładu Archeologii Śląska IHKM PAN we Wrocławiu-kontynuowano, przy współpracy Katedry Archeologii Polski Uniwersytetu Wrocławskiego, badania wykopaliskowe na jednym z dwóch kopców koło Lubotynia, pow. Głubczyce 1. Badane kopce, określane przez miejscową ludność jako "okopy szwedzkie", znajdują się na wzniesieniu zwanym "Zalesienie", między miejscowościami Kietrz, Nowa Cerekiew-Kamieniołom oraz Lubotyń. W terenie oba obiekty wyróżniają się wyraźnie i sprawiają wrażenie sztucznie usypanych. Kopiec nr 1 (ryc. 1), na którym rozpoczęto badania wykopaliskowe, jest położony przy drodze polnej prowadzącej z Kietrza do miejscowości Anny Dwór. Wierzchołek jego, jak i częściowo stok są znacznie zniszczone rowami strzeleckimi i dołami, a samo podnóże częściowo orką. Podstawa jest w kształcie nieregularnego koła o średnicy około 30 m. Wysokość stożka wynosi około 4 m. Obecnie jest on porośnięty trawą oraz w niektórych partiach stosunkowo gęstymi krzakami i drzewkami. Drugi kopiec (ryc. 2) jest trochę mniejszy, położony ok. 150 m w kierunku południowo-wschodnim od kopca nr 1. Podstawa kopca jest również mniej więcej kolista, o średnicy ok. 20 m. Wysokość wynosi ok. 4,5 m. Jak wynika z notatek archiwalnych znajdujących się w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu oraz dotychczasowej literatury 2 (głównie różnego rodzaju komunikatów), oba omawiane obiekty uchodziły za grodziska wczesnośredniowieczne. Część badaczy przyjmowała także możliwość, iż są to kurhany, i sugerowała ich chronologię na wczesne okresy epoki brązu 3 .
Iaie Pan Sygn Ii 3363 1 L14, 1967
Sprawozdania Archeologiczne, 1962
Podczas prac wykopaliskowych, prowadzonych na cmentarzysku z okresu kultury łużyckiej w Jordanowi... more Podczas prac wykopaliskowych, prowadzonych na cmentarzysku z okresu kultury łużyckiej w Jordanowie Śląskim 1 , natrafiono na ślady osadnictwa neolitycznego, znane już z badań prowadzonych tu w okresie międzywojennym (znana figurka barana) 2. W r. 1959 przekopano 6 jam oraz kilkanaście śladów po słupach. Jamy różniły się między sobą dosyć znacznie zarówno pod względem kształtu, jak i zawartości kulturowej. Dwie jamy (nr 1 i 2) posiadały poziome zarysy stosunkowo regularnie okrągłe, o średnicy powyżej 1 m. W przekroju pionowym kształt ich był zbliżony do głębokiego leja, sięgającego w wypadku jamy nr 1 do głębokości ok. 1,25 m, a jamy nr 2 do 1,90 m od wystąpienia zarysu (ryc. 1 a). Wypełnisko jam było niejednolite. Wyróżniające się warstewki przebiegały mniej więcej w nieckowatym układzie. Stanowiły je: czarna, tłusta, ilasta ziemia oraz szara, ilasta ziemia z mniejszą lub większą domieszką piasku. Zawartość kulturową jam stanowiła przede wszystkim ceramika, dalej fragmenty kamieni żarnowych, półfabrykat siekierki (w jamie nr 2), trochę odpadków krzemiennych, polepa, węgielki drzewne oraz większa ilość kości zwierzęcych, występujących zwłaszcza w jamie nr 2.
Problemy epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, obok zagadnień związanych z okresem późnolateńskim ... more Problemy epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, obok zagadnień związanych z okresem późnolateńskim i wpływów rzymskich oraz z kulturą prapolską, stanowiły w badawczej działalności profesora Józefa Kostrzewskiego główny krąg jego zainteresowań jako archeologa. Trudno byłoby przytoczyć obecnie pracę poświęconą zagadnieniom epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, zwłaszcza odnoszącą się do terenu ziem polskich, która obeszłaby się bez konieczności uwzględniania w tym zakresie dokonań prof. Józefa Kostrzewskiego. Już choćby z tych względów nie jest łatwo podjąć próbę charakterystyki dorobku profesora w badaniach nad wspomnianym okresem naszej prahistorii, zwłaszcza że w krótkim referacie nie może to być wyczerpujące i trzeba zde cydować się na dokonanie pewnego wyboru. Również obecna jubileuszowa sesja nie stanowi najwłaściwszej okazji do podejmowania takiego pełnego omówienia wkładu J. Kostrzewskiego w badania epoki brązu i wczesnej epoki żelaza oraz prób jego oceny. Myślę, iż niełatwo to także uczynić komuś, kto jak ja należy do pokolenia polskich archeologów wykształconych w pierwszych latach powojennych.
Sprawozdania Archeologiczne, 1969
Z końcem czerwca rozpoczęto dwudziesty sezon polskich badań wykopaliskowych na Ostrówku w Opolu 1... more Z końcem czerwca rozpoczęto dwudziesty sezon polskich badań wykopaliskowych na Ostrówku w Opolu 1. Prace wykopaliskowe kontynuowano na trzech przylegających do siebie wykopach: drugim (II) rozpoczętym w 1957 roku, trzecim (III) rozpoczętym w 1964 roku oraz czwartym (IV) rozpoczętym w 1966 roku. Na wykopie II prowadzono eksplorację jedynie na jego części o powierzchni około 200 m 2 , na arach 373, 374 i 341, 342, gdzie dotychczas nie wyeksploatowano całkowicie nawarstwień kulturowych. W wyniku tegorocznych prac badania na wykopie II zostały zakończone. Eksplorowano głównie nawarstwienia związane z poziomem konstrukcyjnym EIV oraz wydzielonym na tym odcinku poziomem konstrukcyjnym EIv Na calcu uchwycono zarysy 5 jam, które zostały również wyeksplorowane. Odcinek wykopu w pobliżu wału, zwłaszcza na arach 373 i części 374 craz 341 i przylegającej części 342, charakteryzowało znacznie głębsze zaleganie warstwy kulturowej. W stosunku do przeciwległego krańca wykopu II różnica w miąższości ostatniej warstwy wynosiła około 0,5 m. Fakt ten wiąże się niewątpliwie także, z tym, że na odcinku w pobliżu wału występuje więcej poziomów konstrukcji. W roku 1967 stwierdziliśmy, że poniżej konstrukcji EIV które na całym dotychczas badanym terenie były najstarsze, występowały jeszcze starsze konstrukcje, które możemy wydzielić jako poziom EIV. Natrafiono na nie tylko na niewielkim odcinku przylegających do siebie części arów 342, 374 i 373 (ryc. 1). Zasadniczym obiektem tego zespołu jest dom nr 72-niewielki budynek z paleniskiem w środku, który nie posiadał moszczonej dranicami podłogi. Został on wzniesiony w konstrukcji zrębowej. Do jego ściany wschodniej przylegało dojście wykonane z długich i szerokich dranic ułożonych na legarach, leżących prostopadle do ściany domu. Ponadto-w kierunku południowym od domu nr 72, na arach 373 i 374, wystąpiły konstrukcje, których funkcje, głównie z uwagi na to, że zostały tylko częściowo odsłonięte, trudno ustalić. Jest to zespół dranic ułożonych na le-1 Prace trwały przez cały lipiec i pierwsze dni sierpnia. Podobnie jak w latach ubiegłych prowadził je zespół Zakładu Archeologii Śląska IHKM PAN we Wrocławiu (w skład zespołu badawczego oprócz autora sprawozdania wchodzili: I. Bagińska-laborantka, mgr J. Bukowska-Gedigowa, mgr G. Domański-zastępca kierownika badań, dr J. Lodowski-zastępca kierownika badań, R. Matys-laborantka, mgr M. Norska-Gulkowa, A. Szczodrak-fotograf, mgr I. Tołkin-rysowniczka), przy współpracy Katedry Archeologii Polski Uniwersytetu Wrocławskiego (w badaniach uczestniczyła dr B. Czerska-adiunkt Katedry). Opiekę naukową sprawowała doc. dr H. Hołubowiczowa. W badaniach brała także udział grupa studentów archeologii Uniwersytetu Warszawskiego i Wrocławskiego.
Sprawozdania Archeologiczne, 1972
Iaie Pan Sygn Ii 4138 L14, 1970
Sprawozdania Archeologiczne, 1969
Uploads
Papers by Bogusław Gediga