INTERVIEW / SÖYLEŞİ by Ali Uzay Peker
Kesit, 2020
Eleştirel Bölgeselcilik ve Türkiye'deki yansımaları üzerine bir söyleşi metni.
İztv "Merak Et", 2016
İztv tarafından Anadolu Türk simgeleri üzerine yapılan bir söyleşi
Kültür ve Turizm
Söyleşi / Interview
PAPERS / İNGİLİZCE MAKALELER by Ali Uzay Peker
Belleten Türk Tarih Kurumu, 2023
This paper questions the validity of the term "Perso-Islamic," a label invented in scholarship on... more This paper questions the validity of the term "Perso-Islamic," a label invented in scholarship on the history of the Middle East to coin the presumed cultural union between former ancient Persia and later Islamic culture. From the nineteenth century on, particularly the European historians with Indo-European philological background introduced an idiosyncratic discourse to studies on Islamic civilization. The phrase Perso-Islamic has been almost extemporaneously employed by them in places where institutions, culture and etiquette in central Islamic lands hint at elements of pre-Islamic kingship. As a result, the elements of culture in Central Asia, Iran and Anatolia that are considered as "civilized" are habitually linked to ancient Persia, and non-Iranian elements are marginalized under that holistic term, Perso-Islamic. As a chief expression of a long fostered orientalist paradigm, "Perso-Islamic" then became one of the key concepts of the grand narrative on Islamic art and architecture. The objective of this paper is first to reveal what "Perso-Islamic" refers to in historical studies, then to illustrate virtually impetuous use of the term in recent scholarship on Seljuk art and architecture.
The Religious Architecture of Islam, 2021
A review of Seljuk and Ottoman mosque architecture in transition and interaction. (only the front... more A review of Seljuk and Ottoman mosque architecture in transition and interaction. (only the front pages of the book and the paper are uploaded due to the copyright announcement of the publishing house)
This article portrays the initial century of Westernization in Ottoman culture by studying the ar... more This article portrays the initial century of Westernization in Ottoman culture by studying the architectural developments of the eighteenth century.
Power and culture: hegemony, interaction and dissent, Jan 1, 2006
This paper is about incorporation of indigenous and extraneous building traditions in the lands T... more This paper is about incorporation of indigenous and extraneous building traditions in the lands Turks infiltrated in Anatolia and Central Asia.
An overview of Seljuk history and of Seljuk cities in Anatolia, also includes a brief guide to th... more An overview of Seljuk history and of Seljuk cities in Anatolia, also includes a brief guide to the most important Seljuk sites in the city of Konya.
This paper deals with the double-headed eagle of the Seljuks in relation to its precursors appear... more This paper deals with the double-headed eagle of the Seljuks in relation to its precursors appeared in ancient Mesopotamia, Iran and Central Asia and interprets it as a symbol of divine power and heavenly gate.
Recent discovery of the Tomb of Sultan Suleiman within a palanka (redoubt) close to the town of S... more Recent discovery of the Tomb of Sultan Suleiman within a palanka (redoubt) close to the town of Szigetvár proved to be a worldwide archaeological event with unexpected repercussions. The Tomb of Suleiman has been a major source of scholarly and public interest, but the central role of the historic town of Szigetvár has also become highlighted. In 1566, Sultan Suleiman went to the location for the reason to take Szigetvár and died in his royal tent close to the town one night before the downfall of it. They shared a common fate: Sultan and the Christian town have gone. Later a tomb and its adjacent buildings were erected on the site commemorating Sultan’s death. Szigetvár now became a typical Ottoman Turkish-Islamic town, which lived as such for a century and a few decades more. Its capture by the Christian forces and destruction of the entire Ottoman-Turkish urban fabric together with the Sultan’s tomb introduced a similar faith. Now the Christian town is refurbished in the place of the Muslim town. In point of fact history of Szigetvár is a history of construction and reconstruction of memory. Memories become concretized with memorials, which become reconstructed to make room for new memories and memorials. The site of the Sultan’s tomb, old fortress and modern town are dotted by such reminders and new ones are being built today. Szigetvár is a palimpsest of permutations that is the real source of its heritage value. The paragon of the town is reconstruction of memories and memorials. In this paper, we draw a map of historical relocations also in Hungary in order to point out a cycle of memory reconstruction with the aim to help accommodate the Ottoman case.
History teaches us that architectural inventiveness thrived when new technologies developed and/o... more History teaches us that architectural inventiveness thrived when new technologies developed and/or embraced by the builders. Knowledge of new technologies needs to be promptly and appropriately assimilated to architectural education. Architectural history course is more effective when past architecture is thought in reference to the technological triumphs of grand works and traditions.
PAPERS IN TURKISH / TÜRKÇE MAKALE by Ali Uzay Peker
Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. Yılına Armağan: Türkiye Moğolistan İlişkileri, Dil, Tarih, Edebiyat, Arkeoloji, Diplomasi: Ed. Şaban Doğan (İzmir: İKÇÜ Yay., 2023) 193-227., 2023
Bu yazıda, Cumhuriyet döneminde Türkçe yayımlanmış sanat tarihi çalışmalarındaki Moğolistan konus... more Bu yazıda, Cumhuriyet döneminde Türkçe yayımlanmış sanat tarihi çalışmalarındaki Moğolistan konusu irdelenmiştir.
Uploads
INTERVIEW / SÖYLEŞİ by Ali Uzay Peker
PAPERS / İNGİLİZCE MAKALELER by Ali Uzay Peker
PAPERS IN TURKISH / TÜRKÇE MAKALE by Ali Uzay Peker
Ali Uzay Peker, "Kaybolan Nizâm-ı Âlem ve Şehrin İhyâsı," Şehir Tarihi Yazarları Çok Dilli Çok Kültürlü Şehirler, (Mardin, Mardin Artuklu Üniversitesi Yayınları, 2021) 93-103.
gömülmüştü. Gömü yeri üzerine, önce bir türbe daha sonra ise Vezîr-i âzam Sokullu Mehmet Paşa tarafından bir cami ve bir de tekke inşa edilerek bir makam-külliyesi meydana getirildi. Külliye
alanı, ahşap savunma duvarlarıyla korunan bir kale (palanka) içindeydi. Zamanla ziyaretgâha dönüşen Türbe-Palankası etrafında bir yerleşim oluştuğu özgün kaynaklardan bilinmektedir. Bu yerleşim, Zigetvar ve çevresinin 1689’da Habsburglara terk edilmesini izleyen süreçte tahribata uğrayarak tümüyle yok olmuş, yapıların ortadan kalkmasıyla beraber bağ ve bahçelik bir alan haline gelmiş, yeri zamanla unutulmuştur. 2012 yılında, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) ile Zigetvar Belediyesi arasında iki ülkenin ortak tarihini korumak hedefiyle bir protokol imzalandı. Buna ilaveten Zigetvar Seferi sırasında Kanuni Sultan Süleyman’ın iç organlarının gömüldüğü türbesini bulmak ve yeniden inşa etmek üzere karşılıklı bir Araştırma Destek Antlaşması da imzalanmıştır. Bu kapsamda, 2013 yılında, Pécs Üniversitesi tarafından farklı uzmanlık alanlarını içeren bir ekibin oluşturduğu Kanuni Sultan Süleyman’ın Türbesi’ni bulmak hedefli yeni bir araştırma projesi hayata geçirilmiştir. Projenin ilk aşamasında, özgün yazılı kaynaklar ile görsel malzemelerin değerlendirilmesi, tarihi haritaların analizi, Zigetvar ve çevresindeki arazinin jeoinformasyon teknikleri (GIS) ile modellenmesi çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Çalışmalardan elde edilen verilerin Zigetvar’ın kuzeydoğusunda Üzüm Tepesi olarak bilinen bir alanı işaret etmesi üzerine saha çalışmalarına geçilmiştir. Yüzey araştırmaları, sondajlar, lazer (LIPAR) ve jeofizik taramaların (GPR) araştırma bulgularını desteklemesi ve arazide türbe, cami ve tekkenin temel kalıntılarının belirlenmesi sonucunda, alanda 2015, 2016 ve 2017 yıllarında ODTÜ’den Türk ve Pécs Üniversitesi’nden Macar ekiplerinin ortak çalıştığı arkeolojik kazılar yürütülmüştür.
The Tomb-Palanka of Sultan Suleiman Magnificent in Szigetvar
Research and Archaeological Excavations 2015-2017
Sultan Suleiman Magnificent deceased in his royal tent one day before the conquest of the Szigetvár Fortress in 1566. His body was temporarily buried underneath his throne after embalmed before being carried to Istanbul. His entrails were also buried in the same place. Later
a tomb was built above the spot, and Sokollu Mehmed Pasha commissioned a mosque and a tekke (dervish convent) next to the tomb within the ramparts of a palanka (redoubt). Ottoman sources
inform us that a settlement became formed around the palanka. This settlement was demolished after the Habsburg infiltration to the area following the Ottoman defeats in 1689. The site fell
into oblivion since plantations replaced it. In 2012, a memorandum of understanding was signed between Turkish Corporation and Coordination Agency (TIKA) and Szigetvár Municipality
to protect the common history of the two countries. This was followed by a Research Support Agreement in order to locate and rebuild Suleiman the Magnificent’s tomb where his internal organs were buried during his final campaign. In 2013 a multidisciplinary team brought together by Pécs University initiated a project to find the Tomb of Sultan Suleiman. The first stage covered evaluation of the written and visual sources, analysis of the historical maps and landscape
modelling by GIS technologies around Szigetvár. The information obtained from these studies showed a hilltop in the northeast of Szigetvár named Zsibót-Turbék Szölöhegy (Vine Hill) as the
most possible site of the Tomb-Palanka of Sultan Suleiman. The research group conducted surface survey, drilling and geophysical scanning on the hilltop. The practical studies in these methods
proved that the tomb, the mosque and the tekke of the tomb-palanka of Sultan Suleiman existed in the site. Then archaeological excavations became initiated with the involvement of the Turkish and Hungarian teams from METU Ankara and Pécs Universities in September 2015. The second and third excavation seasons followed in July, 2016 and September 2017.
ON THE MAQSURAH DOME OF THE GREAT MOSQUE OF ISFAHAN AND THE TITLE OF “SULTAN” IN ITS FOUNDER’S INSCRIPTION
This paper is on the meaning of the maqsurah dome of the Isfahan Great Mosque. The title “sultan” inscribed in it is studied in terms of its use and conceptual properties. The intellectuals of the eleventh century made new definitions of earthly rule for the Muslim community. This paper shares the view that their quest ensued after Seljuk sovereignty established itself in the Middle East. We find the Perso-Islamic viewpoint in historical research inadequate to elucidate Seljuk contributions. Our scope embraces Eurasian Turkish concepts of sovereignty under the divine command and its synthesis with Early Islamic concepts of rule shaped in the Middle East. After having revealed the historical and conceptual background of the title sultan, this paper interprets association of the title and the maqsurah dome. Our tool to establish this connection is the realm of cosmological concepts that also helped the title formed in relation to Seljuk Sultan’s sovereignty model.
The multidisciplinary research project initiated in 2013 to find the lost tomb (türbe) of Sultan Süleyman the Magnificent in Szigetvár, Hungary, pointed to a location on a hilltop, known as Alsóhegy, to the northeast of Szigetvár. The research was followed by systematic archaeological excavations carried out in 2015 and 2016. The excavations brought to light the lost türbe, and to the northwest of the türbe, a mosque and part of a tekke building. In addition, the palanka (palisade) moat that enclosed the area has been partly excavated to the northeast of the tekke. This paper presents an assessment of the architectural findings of the excavations within the framework of classical Ottoman architecture. The attempt here is to offer, beyond a formal analysis, a brief discussion that looks into the interaction of the dynamics of context and the architectural form, for a better understanding of the particular architectural formation on the hilltop of Szigetvár, at the periphery of the Ottoman Empire.
Maghalei barraye arzyabiye asare honar va memariye gozideye doreye Saljughi ba estefade az mafahime be kar gerefte shode 'Soltan' va 'Kad' , dar sarzamine Iran, be onvane parchei az hokmraniye Jahanie nazdik be hezar saleye hakemranan esalatan Tork, dar navahiye Balkan, Khavar miane, Asiyaye miane va Hendustan
Bu kitap, ömrünü, sanat/mimarlık/şehir tarihi, mimari malzeme ve koruma/restorasyon gibi akademik alanlarda ortaya koyduğu değerli araştırma, yayın ve danışmanlık faaliyetlerine, ayrıca seramik ve cam sanatında verdiği kıymetli ürünlere adamış olan, ODTÜ Mimarlık Bölümü emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Ömür Bakırer’in onuruna hazırlanmıştır. Kitapta, Ömür Bakırer’in biyografisi ile yayın/etkinlikler listesi; bilimsel ve sanatsal yaklaşım ve katkıları üzerine yazılar; ayrıca öğrencisi olmuş araştırmacılar ve iş/ meslek arkadaşlarının kendisine ithaf ettiği özgün makaleler bulunmaktadır. Kitaptaki makaleler, mimarlık ve sanat tarihi; geleneksel yerleşim ve konutlar; kentsel tarih ve katmanlaşma; koruma; kültürel miras değerlendirme ve yönetimi; arkeolojik alan yönetimi; doğal afet risk yönetimi ve geleneksel mimaride tesisat sistemleri gibi zengin bir alan çeşitliliğine sahiptir. Bu içerik, Prof. Dr. Ömür Bakırer’in çok boyutlu araştırma ilgi alanlarının ve çalışmalarındaki disiplinlerarası yaklaşımın kayda değer bir yansımasıdır.
ekonomik ve siyasi bir merkez oldu. Ona bahşedilen bu konumun bir başka ayrıcalığı daha bulunmaktadır: İstanbul, Yengeç
Dönencesi ve Kuzey Kutup Dairesi ortasında, Akdeniz, Karadeniz, Balkanlar ve Anadolu arasında, sıradışı bir iklim kuşağı
üzerinde yer alır. Dört mevsimin yaşandığı ılıman iklimi ve verimli toprak yapısıyla İstanbul, her zaman mavi ve yeşilin bütün
renklerine sahip bir şehir oldu.
Bu özellikleri İstanbul’un insanlar için her zaman bir cazibe merkezi olmasını getirdi. Ayrıca, ticaret yolları üzerinde bir liman
şehri ve başkent olması nedeniyle imparatorlukların yükseliş dönemlerinde nüfusu hızla artan bir şehir oldu. Benzer bir
şekilde, yirminci yüzyılda, sanayileşmenin ekonomik nimetlerinden yararlanırken yine büyük bir nüfus artışına maruz kaldı.
Tarihte görülmemiş bir hızla büyüyen nüfus, su, konut, yol, yakıt, taşımacılık vb. pek çok sorunu da beraberinde getirdi.
Artık kirlenen şehirde yeşil ve mavi eski canlı renklerini yitirmeye başlamıştı. Çeperindeki kırsal alanlar ortadan kalktı. Bir
zamanların meşhur mesire yerleri yok oldu. Boğaz’daki bir kaç koru ve adalar dışında yeşil alanı hemen hemen hiç kalmadı.
Yirmi birinci yüzyılın başında ulaşılan daha yüksek ekonomi, bilgi ve görgü düzeyi şehrin temel sorunlarının çözümü için
gereken girişimleri de gündeme getirdi. Doğal gaz kullanımının yaygınlaşması, şebeke suyu ve çöp sorununun iyileştirilmesi,
su arıtma sistemlerinin kurulması, metro ağı gibi büyük projeler tamamlanarak çevre sorunları azaltıldı.
Ancak nüfus yoğunluğunun getirdiği konut ve işyeri ihtiyacı yeşil alanları ortadan kaldırmaya devam etti. Dünya şehirlerinde
kişi başına düşen “aktif” yani orman dışında kalan kullanılabilir yeşil alan oranları hesaba katıldığında, İstanbul kişi başına 8
metrekarenin altındaki oranıyla oldukça düşük bir seviyede. Oranın çok daha düşük olduğu bazı ilçeler bulunmakta (Esenler
ve Zeytinburnu: 1, Avcılar: 1.1, Gazi Osman Paşa: 1.2, Kartal: 1.2, Kadıköy: 2.8, Beyoğlu: 3.2, Şişli: 3.9, Ataşehir: 4.5,
Sultangazi: 5). Bu oranlar gelişmiş ülkelerde oldukça yüksek (Madrid’de 14, Şanghay’da 18, New York’ta 27, Londra’da
27, Amsterdam’da 45, Viyana’da 60, Pekin’de 88 ve Stockholm’de 90 metrekare).
Bu rakamlara bakınca bugün İstanbul’un en öncelikli eylem alanlarından birinin yeşil alanların büyütülmesi ve geliştirilmesi
olduğu anlaşılır. Yeşil alan ihtiyacı sadece İstanbul değil Türkiye’nin pek çok başka şehrinin de önemli bir sorunudur. Son
yıllarda gündeme gelen Millet Bahçesi kavramının arkasında yatan ana fikrin bu soruna çözüm getirme düşüncesinden
kaynaklandığı bir gerçektir. Acilen karşılanması gereken yeşil alan ihtiyacı böyle bir kent ve mimarlık kavramını şekillendirmiştir.
Millet Bahçeleri, şehirlerde insan-doğa ilişkisini iyileştirerek yaşam kalitesinin arttırılmasını hedefler. Bu kitap, Millet Bahçesi
kavramını tarihten bugüne gelen gelişimi içinde açıklayarak, İstanbul’da Atatürk Havalimanı’nı da kapsayan 8.540.000²’lik
bir alanda oluşturulacak Millet Bahçesi projesinin tasarım ve yapı özelliklerini tanıtır.
ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları
'https://www.youtube.com/watch?v=2bcYh1S675o
https://www.youtube.com/watch?v=12ZliFZc23o&t=20s
Prof. Dr. Ali Uzay Peker, “Anadolu Sentezleri”
https://www.youtube.com/watch?v=vhMU-NbZvr0&t=743s
Prof. Dr. Ali Uzay Peker, “Doğudan Batıya Bir Işık: İpek Yolu Üzerinde Selçuklu Mimarisi”
https://www.youtube.com/watch?v=mNaJJf_hafs&t=3709s
Prof Dr Ali Uzay Peker, “Selçuklu Mimarisinde Anlam”
https://www.youtube.com/watch?v=m-XMm3nlA9k&t=4s
Prof. Dr. Ali Uzay Peker, “Selçuklu Mimari Geleneği ve Mimar Sinan”
https://www.youtube.com/watch?v=do_apWFdYy8