Kronsztad

Kronsztad to miasto i twierdza położone na rosyjskiej wyspie Kotlin w Zatoce Fińskiej ok 30 km na zachód od Petersburga. Spacerując po tym mieście na jednym z placów zobaczymy pomnik kotła.



To chyba jedyne miejsce na świecie, gdzie tak uhonorowano zwykły kocioł. Symbolizuje moment, gdy w 1702 roku do należącej wtedy do Szwedów wyspy przybiły statki z wojskami rosyjskimi. Uciekający w popłochu Szwedzi pozostawili na ogniu kocioł z gorącą strawą. W ten sposób kocioł stał się symbolem przejęcia wyspy, a z biegiem czasu znalazł się w herbie założonego tutaj miasta Kronsztad. Sama nazwa wyspy również pochodzi od kotła (rus. котёл).

Najazd Rosjan na wyspę miał na celu założenie na niej i sąsiednich wysepkach systemu fortów broniących od strony morza nowo powstałej stolicy Rosji - Petersburga. Już dwa lata później 7 maja 1704 roku oddano do użytku dwa pierwsze forty broniące toru wodnego od ujścia Newy na otwarte wody Morza Bałtyckiego. Na przestrzeni XVIII i XIX wieku system fortyfikacji wciąż się rozbudowywał, powstawały sztuczne wyspy i stanowiska baterii ogniowych. Ich centralne miejsce stanowiła Twierdza Kronsztad położona na wyspie Kotlin.



Jeszcze do niedawna wstęp na te tereny był niemożliwy. Wyspa stanowiła ściśle tajną bazę rosyjskiej Floty Bałtyckiej oraz główną siedzibę rosyjskiej admiralicji. Dopiero w 1996 roku teren miasta został otwarty dla Rosjan i cudzoziemców. Nowa atrakcja przyciąga turystów głównie zabudowaniami dawnej twierdzy oraz wspaniale zrekonstruowanego soboru morskiego.



W odróżnieniu od innych twierdz, które opisywałem na blogu, teren tej jest poprzecinany licznymi kanałami, wokół których znajdują się wybudowane z cegły budynki i zabudowania forteczne.



Do dnia dzisiejszego zachowały się dawne urządzenia portowe, żurawie czy np suche doki, gdzie remontowano statki






Na terenie twierdzy istotne było sprawdzanie poziomu wody w kanałach, co regulowano tamami i śluzami. Do określenia jego stanu służyły takie wodowskazy.



Rzadko spotykaną budowlą jest kronsztadzki mareograf, który określa średni poziom morza przyjęty do oznaczania wysokości  w  państwach rejonu bałtyckiego.



W pobliżu nabrzeża portowego znajduje się pomnik fundatora miasta i twierdzy - Piotra Wielkiego.






Widok na port, gdzie cumują statki wojenne Floty Bałtyckiej



Niewiarygodne, że można bez przeszkód robić zdjęcia. Kiedyś za wyciągnięcie aparatu w takim miejscu groziło w najlepszym razie więzienie.



Jeden z reprezentacyjnych budynków miasta, tzw pałac włoski. Niestety, po licznych przebudowach i pożarze zatracił pierwotne piękno. Został wybudowany w 1726 roku w stylu włoskiego baroku.



Przechodzimy teraz kilka przecznic i oto stajemy na wielkim Placu Kotwicy z ogromną świątynią pośrodku. To poświęcony poległym na morzach marynarzom tzw. sobór morski św. Mikołaja. Sobór był budowany w latach 1903–1913 według projektu Wasilija Kosiakowa za pieniądze ofiarowane przez marynarkę wojenną oraz przez wiernych i rodziny poległych.

Sobór Morski został wzniesiony w stylu neobizantyjskim. Jego wysokość wynosi 70 metrów, co czyni z cerkwi najwyższy budynek w Kronsztadzie. Obiekt zbudowany jest z granitu i kolorowej cegły. Wejście do niego prowadzi przez troje drzwi z portalem. Wszystkie okna w świątyni są półkoliste, cerkiew posiada łącznie 11 kopuł zgrupowanych wokół centralnej oraz liczne absydy, mozaiki i płaskorzeźby. Jednocześnie w nabożeństwie odprawianym w soborze może uczestniczyć 5000 wiernych.



W budynku znajdziemy wiele akcentów morskich, wystarczy spojrzeć z bliska na dekorację kopuły nawiązującą do kotwic statków.



Ściany zdobią liczne mozaiki z postaciami prawosławnych świętych.



Bogato zdobiony portal głównego, rzadko używanego wejścia.



My do środka wchodzimy bocznym wejściem z równie bogato zdobionymi drzwiami.






Po wejściu do środka uderza nas ogrom świątyni.



Niezwykle pięknie prezentuje się kopuła soboru zdobiona precyzyjnie licznymi mozaikami. Zobaczmy dokładniej jej fragmenty.












Bardzo ładnie prezentuje się współczesny w formie ikonostas.



Zbliżenie na jego główne części.









Okna soboru zdobią stonowane kolorystycznie witraże.



Zbliżenie na jedną z mozaik pokazuje, że tak naprawdę mamy tutaj umiejętne połączenie mozaiki i obrazu malowanego



Po wyjściu z soboru jeszcze raz przyglądamy mu się z pewnej odległości. Zwraca uwagę duże podobieństwo do świątyni Hagia Sophia w Istambule. Taki też był zamysł architekta, aczkolwiek proporcje budowli są nieco zmienione w stosunku do oryginału.



Cerkiew pełniła funkcje liturgiczne do 1927, kiedy została zamieniona w kino im. Maksyma Gorkiego, a po 1956 – w salę koncertową i klub dla żołnierzy służących w twierdzy Kronsztad. Dopiero w 2005, po raz pierwszy od czasu likwidacji, w cerkwi odprawiono Świętą Liturgię. Obecny wygląd soboru to efekt kilku lat prac konserwatorskich zakończonych wiosną 2013 roku.

Na Placu Kotwicy nieopodal soboru znajduje się pomnik Stiepana Makarowa - rosyjskiego wiceadmirała, dowódcy marynarki wojennej, oceanografa i polarnika. Cały pomnik ogrodzony jest żeliwnymi łańcuchami podwieszonymi na czterech kotwicach leżących wokół pomnika



Na placu znajduje się jeszcze jeden pomnik w kształcie przeciętej piramidy z wiecznie się palącym ogniem. Symbolizuje ofiary zrywów powstańczych marynarzy z Kronsztadu w latach 1905, 1917 i 1921. Powstał na miejscu zbiorowej mogiły, gdzie pochowano ok 600 osób.



Na koniec wypada wspomnieć, że Kronsztad wraz z całym kompleksem zabytkowych budowli Petersburga został wpisany na listę UNESCO. Twierdza Kronsztad przez ponad trzysta lat istnienia nigdy nie została zdobyta, nie udało to się również Niemcom w czasie II Wojny Światowej.

Lokalizacja