Sosyal Bilimler Enstitüsü

‚İş,Güç‛ Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, yılda dört kez yayınlanan hakemli, bilimsel elektronik dergidir. Çalışma hayatına ilişkin makalelere yer verilen derginin temel amacı; belirlenen alanda akademik gelişime ve paylaşıma katkıda bulunmaktır. ‚İş,Güç‛ Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi'nde,'Türkçe' ve 'İngilizce' olarak iki dilde makale yayınlanmaktadır. ‚İş,Güç‛ Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, ulusal ve uluslararası birçok indekste taranmaktadır. Özet Makyavelizm konusunda literatürde çok sayıda çalışma yapılmış ve kavramın organizasyonlar açısından önemi birçok etik araştırmasında vurgulanmıştır. Ancak, yapılan incelemeler sonucunda literatürde makyavelizm ve olumsuz durumları ifşa etme (whistleblowing) ilişkisine yönelik yeterli düzeyde çalışma olmadığı gözlenmiştir. Bu çalışma kapsamında, makyavelizm kavramını olumsuz durumları ifşa etme mekanizması çerçevesinde daha derinlemesine anlamak amacıyla, makyavelizmin olumsuz durumları ifşa etme niyeti üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Bu amaca yönelik yapılan analizlerde, kurulan hipotez çerçevesinde makyavelizmin birinci ve üçüncü kişi olumsuz durum ifşa niyetini negatif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Çalışma bulgularının, özellikle Türk literatürü açısından henüz yeterli düzeyde araştırmanın yapılmadığı makyavelizm ve olumsuz durumların ifşa edilmesi alanına önemli katkılar sağlayacağı umulmaktadır. Abstract There are a lot of studies in the literature that mentioned Machiavellianism. This construct and its importance are given in a wide range of ethics research. But, there are few studies mentioning the relationship between Machiavellianism and whistleblowing. So, in this study we examine the effect of Machiavellianism on whistleblowing intention. Results support our hypothesis that Machiavellianism has negative effect on the first and third person whistleblowing intention. These findings contribute to the Turkish literature in that there are very few studies on how Machiavellianism and whistle-blower intention are related.

Perama Rumları bilindiği üzere 1922 mübadelesi ile Yunanistan’ın Kaval bölgesine yerleşmişlerdir.  Bazı Rumlar ise daha önceden Osmanlı topraklarını terk etmişlerdi. Bunlardan biri olan Stavros Chrisogonos Manitsas (1890-1972) 1908’de askere çağrılınca Amerika’ya göç ederek ve burada kendisine bir hayat kurmuştur. Ardından Mübadele ertesinde Kavala’ya yerleşen akrabalarını ziyaret etmeye gider (1928) ve burada hemşerisi olan Kalpakis ailesinin kızları olan Evanthia ile evlenip onu da yanında Amerika’ya götürür. Bu evlilikten doğan Chrisogonos S.Manitsas (doğ.1930) ve onun dedesiyle aynı ismi taşıyan torunu Steve (Stvaros) Chris (Chrisogonos) Manitsas (doğ.1966), yıllar sonra birlikte Kavala’daki Peramalıları ziyaret etmeye karar verirler. 1994 yılında Peramalıların büyük bölümünün yaşadığı Kavala’daki Nea Peramos’a gelirler. Burada torun  Manitsas, Perama’da doğmuş, hayattaki son Rumlardan olan Anastasios Haralambidis (öl. Aralık 1996) ile tanışma fırsatı bulur. Haralambidis, genç Manitsas’a 1968’de Gregorios Augerinou Sgouridi tarafından kaleme alınmış el yazması bir kitabı takdim etmiştir. Yunancası iyi olmayan Manitsas ailesinden yaşlı kuşakların da yardımıyla Sgouridi’nin notlarını İngilizceye çevirerek bir internet sitesinde yayınlamıştır. Aşağıda Türkçe olarak ilk kez yayınlanan bu çalışma mübadele öncesi Perama hakkında oldukça ayrıntılı bilgi sağlamaktadır. Ana metin Gregorios Augerinou Sgouridi’nin anıları ile Chrisogonos S.Manitsas’ın eklerinden oluşmaktadır. Metnin tamamı değil, Perama’nın günlük hayatına dair olan kısımları tercüme edilmiştir. Dipnot ve açıklamalar çevirmenler tarafından eklenmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti’nde azınlıklar, toplumsal ve ekonomik
hayatta oldukça önemli bir yer işgal etmişlerdi. Bandırma ve çevresinde de Rum ve Ermeni
azınlıklar olmak üzere, etkili bir rol oynamış bir Yahudi topluluğu da vardı. Bunlardan bir
tanesi de Kant ailesiydi. Kant ailesi 20.yy’ın başlarında Çarlık Rusya’sından Türkiye’ye
yerleşmişlerdi. Göç etme nedenleri de; Çarlık Rusya’sında Yahudilere yapılan zulüm, siyasi
baskılar ve toplumdan gördükleri şiddetti. Onlar da kendilerine daha ılımlı yaklaşılabileceğini
tahmin ettikleri, Türkiye’ye göç etme kararı almışlar, Musevi İskân Birliği’nin onlara tahsis
ettiği Bandırma’da bulunan Tekfur Çifliği’nde yaklaşık otuz sene ikamet etmişlerdir. Tekfur
Çiftliği şu anda bildiğimiz adıyla ‘’Merinos Çiftliği’’dir.
Ailenin hikâyesi Albert Kant tarafından yazılıp kitaplaştırılmıştır. Türkçe ismiyle “Bir
Yahudi’nin Anıları’’ adıyla basılan kitabın aslı Fransızca olup, adı “Memoires D'un Fermier Juif
2
En Turquie’’ (Türkiye’de Yahudi Bir Çiftçinin Anıları)dir. Kitabın kim tarafından çevrildiği
belirtilmemiştir. Türk okurunun ilgisini çekecek orijinal ismi yerine neden bu türden bir başlık
tercih ettikleri de anlaşılamamaktadır. Açıkça söylemek gerekirse kitabın Türkçe çevirisi de
oldukça kötüdür. Yahudi terminolojisini bilmeyen bir ekip tarafından, önemsizce basılıp
çıkarılmıştır. Mesela Yahudilerin Hamursuz (Pesah) bayramı pasklaya olarak çevirlmiştir.
3
Kitabın; konuya hâkim, konuyla ilgili özel terimleri bilen bir editör tarafından gözden
geçirilmediği de aşikârdır. Ayrıca kitabın Fransızcadan çevrildiğine dair bir bilgi künyede
belirtilmemiştir.
Öte yandan eksikliklerine karşın bu çeviri dahi Albert Kant’ın gözünden; Bandırma’nın ve
Bandırma insanının betimlenmesini okumak, yaşadıkları zorlukları görmek, I.Dünya Savaşı’nı
ve sonrasındaki Ulusal Mücadele’nin tasvir edilmesi gibi sebepler, o dönemde yaşamış Yahudi
bir vatandaşın ne düşündüğü, nasıl yaşadığı gibi konularda aklımızda bir çerçeve
oluşturabilmemize sebep olmaktadır.

Peştunlar (veya Pahtun/Patanlar) Asya’nın en ilgi çekici ve haklarında en fazla araştırma yapılan halklarından biridir. Ancak bu araştırmalara rağmen Peştun halkının kökenleri konusunda bir görüş birliğine varılmış değildir. Afganistan’da 15 milyon, Pakistan’da ise 35 milyon Peştun’un yaşadığı tahmin edilmektedir. Peştunların soyunun İsrailoğullarına dayandığı iddiasına ilk olarak Babür Şahı Cihangir’in (1605-1627) saray hizmetkârlarından olan Nimetullah'ın tahminen 1612 yılında tamamladığı Makhzan-i Afgani’de rastlanmaktadır. Peştunların İsrail soyundan geldiklerine dönük iddialar 19. asırda Afganistan’a olan ilgileri giderek artan İngiliz araştırmacılar arasında ilgi odağı haline gelmiştir. Hatta hikâye biraz daha ilginç hale getirilerek Peştunların, Assurların İsrail Krallığını yıktıkları zaman sürdükleri ve kendilerinden bir daha haber alınamayan kayıp on kabilenin torunları olduğu ileri sürülmüştür. Öte yandan Peştunların Aryan kökenli oldukları tezide oldukça önemlidir. Başlangıçta sadece dilbilimsel ve arkeolojik kanıtlara dayalı olarak kurgulanan Aryan tezi teorileri zamanla siyasal anlamlar da kazanarak bilimsel sınırların ötesine taşınmıştır. Yazıda birçok ispat ve konu kullanılmakla birlikte; Peştunların ırkî değil etno-kültürel bir tanımlama olduğu varsayımına varılmıştır ve Peştunlar arasında yapılan genetik araştırmalarda Ortadoğu kökenli genlere rastlanmasından anlaşıldığı üzere aslında soyları farklı halklara dayanmakla birlikte bugün Peştun kimliğini benimsemiş çok sayıda birey bulunmaktadır.