Capitel

El capitel (del llatín caput, capitis, cabeza) ye'l remate, más o menos ornamentáu, del fuste d'una columna, d'una pilastra o d'un pilar. Hai una gran variedá de capiteles según la dómina y l'estilu.

Tipos de capiteles

Exiptu y Persia

Carauterísticos d'Exiptu son el capitel llotiforme (cola forma de la flor de llotu), el palmiforme (con forma de de palmera) y l'hatóricu (cola cabeza de la diosa Hathor), amás del papiriforme (del papiru) y del protodóricu (nel templu de Hapshepshut).

Modelu de capitel persa na ciudá de Persepolis

Nel casu de l'arquiteutura persa'l más carauterísticu ye'l capitel bicéfalu, que tien una pieza con volutes y dos toros, caballos o grifos contrapuestos, ente los qu'hai un espaciu onde s'inxerten les vigues de l'entablamentu.

Órdenes clásicos grecorromanos

Los capiteles grecorromanos, que dempués van ser usaos n'otres dómines, son:

El toscanu: consta d'equinu y ábacu cuadráu.
El dóricu: consta d'un collarín, equinu y ábacu.
El xónicu: d'orixe hitita, consta d'equinu adornáu con oves y fleches, amás del so elementu carauterísticu: les volutes, una especie de papiru espurríu nel centru que forma bucle nos estremos.
El corintiu: el más tardíu de la Grecia clásica, utilizáu enforma na dómina helenística y en Roma, asina como nel Renacimientu y nel Neoclasicismu; ye invención, según la lleenda, de Calímaco, orfebre del sieglu V. e. C.; la forma evoca un cestu con fueyes d'acantu.
El compuestu: sería'l capitel corintiu coles volutes xóniques.

Capiteles bizantinos

El más frecuente ye'l corintiu, estilizáu, de fueyes d'acantu, pequeñes y n'efeutos de claru-escuru. Tamién ye frecuente'l capitel cúbicu, decoráu a base de trépanu -y que va ser dempués imitáu polos musulmanes.

Capiteles musulmanes

Capíteles románicos y góticos

Bibliografía

Léxico de Arte, Ediciones Akal, 1997

Referencies

Enllaces esternos

Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Capitel.