jan wł. d zródła skrót

Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 5

Skrócony tekst:

Nauczyciel zaczynający naukę o rzeczach często ma trudności z określeniem celu i metody nauczania.
Podręczniki oferują różne programy i formy, co prowadzi do eksperymentowania lub rutynowego
trzymania się wybranego planu. Brak spójności, jedności i jasnych rezultatów często skutkuje
zniechęceniem.

Nowy autor w tej dziedzinie powinien dokładnie uzasadnić swoje podejście, rozpatrzyć obce poglądy,
określić metodę nauczania i jasno wyjaśnić jej zastosowanie. Plan pracy obejmuje wstęp historyczno-
krytyczny, psychologiczne i dydaktyczne podstawy oraz praktyczny wykład przedmiotu.

Cel pierwszego nauczania, szczególnie nauki o rzeczach:

1. Zależność celów nauczania od potrzeb: Nauczanie odpowiada potrzebom moralno-


życiowym, psychologicznym rozwojowi dziecka oraz logicznej ciągłości nauki między
okresami.

2. Moralno-życiowe zadania nauczania:

o Wychowanie moralnego charakteru poprzez wiedzę i rozwój intelektualny.

o Nauczanie obejmuje poznanie człowieka i przyrody, wspólnie kształtujące wolę


moralną i umiejętność skutecznego działania.

3. Potrzeby psychiczne dziecka:

o Dziecko (4–10/12 lat) uczy się intensywnie przez doświadczenie. Jednak bez nadzoru
proces ten bywa chaotyczny i niepełny.

o Nauczanie powinno porządkować i rozwijać poznanie przedmiotowe (rzeczywistości


zewnętrznej) oraz podmiotowe (doświadczeń wewnętrznych).

4. Przewaga nauki o przyrodzie:

o Wczesna nauka koncentruje się na poznaniu zjawisk konkretów w przyrodzie,


przygotowując do bardziej systematycznej wiedzy w późniejszym okresie.

5. Przygotowanie do systematycznej nauki:

o Nauczanie wstępne nie może dotyczyć indywidualnych szczegółów, ale skupia się na
wspólnych cechach i elementach rzeczy, które dają się ująć w ogólne pojęcia.

Przedmiot i układ nauki o rzeczach – skrót

Celem nauki o rzeczach jest rozwijanie zdolności bezpośredniego poznawania


przedmiotów poprzez utrwalenie wyobrażeń elementów – powtarzających się cech, części
i typowych skupień. Nauka ta obejmuje więc badanie ogólnych składników rzeczy
(części, cech i typów), istotnych dla rozumienia szerokiego zakresu przedmiotów w
otoczeniu człowieka.

Program nauki ogranicza się do przedmiotów najczęściej spotykanych i najbardziej


ogólnych, wykluczając cechy oraz typy wyjątkowe, specjalistyczne czy rzadko spotykane.
Z kolei uwzględniane są tylko przedmioty, które można przedstawić w rzeczywistości i
bezpośrednio zmysłowo poznać.
Zasadniczym kryterium wyboru treści jest umożliwienie długotrwałego i wielokrotnego
obcowania z przedmiotami, co sprzyja utrwaleniu wiedzy i wywołaniu trwałego
zainteresowania nauką. Kluczowe jest ograniczenie liczby omawianych przedmiotów, aby
możliwe było ich dokładne przyswojenie i głębokie zrozumienie.

W okresie przedszkolnym nauka o rzeczach współistnieje z systemem gier i zajęć


„freblowskich” oraz nauką języka, co łączy się z kształtowaniem etycznych pojęć dziecka.
Zajęcia te prowadzą do systematycznej nauki, która w końcu ustępuje miejsca naukom
realnym, rozwijającym wiedzę o otaczającym świecie.

Zgodnie z systemem Fröbla, celem jest rozwój naturalnych uzdolnień dziecka poprzez
zabawy ruchowe, ręczne zajęcia plastyczne oraz gry towarzyskie. Wykorzystanie „darów”
(np. sześcianków, papieru, gliny) ma na celu rozwijanie zręczności, wyobraźni,
umiejętności mechanicznych i rozróżniania cech przedmiotów. Jednakże system ten
pomija rolę otoczenia rzeczywistego w nauce, ograniczając się do abstrakcji i niewielkiej
liczby poglądowych przykładów.

Dzieci w systemie Freblowskiego nie uczą się naśladując rzeczywiste czynności, co


sprawia, że poznawanie rzeczywistości jest zredukowane do oderwanych, sztucznych
przedmiotów, co ogranicza ich rozwój. Ponadto, brak rozumowego przetwarzania
informacji sprawia, że działania nie są naturalną odpowiedzią na postrzeganie świata, co
czyni naukę jednostronną i nieinteresującą.

Metoda Fröbla w edukacji przedszkolnej, choć wprowadziła rewolucję w nauczaniu, ma


swoje wady. Tworzenie w jego systemie nie jest naturalnym wyrazem myśli i emocji
dziecka, lecz staje się celem samym w sobie. W praktyce zajęcia ręczne są luźno
powiązane z nauką o rzeczach, przez co dzieci nie zawsze mają wystarczającą podstawę
do ich tworzenia. Zajęcia te są odbierane przez dzieci jako mechaniczne, a sama metoda
nie dostarcza im pełnej wiedzy o świecie.

Ręczne działania, takie jak budowanie czy wycinanie, nie zawsze mają logiczne
uzasadnienie w otaczającym dziecko świecie, a różne produkty są tworzone bez związku z
rzeczywistością. Edukacja w tym systemie ma również problem z brakiem celowości,
gdyż pomija rzeczywistą funkcjonalność przedmiotów. W wychowaniu przedszkolnym
działania powinny być powiązane z nauką o świecie i przekształcone w naturalny proces
wyrażania myśli i uczuć.

Zajęcia powinny opierać się na rzeczywistych doświadczeniach dziecka i stanowić


uzupełnienie jego wiedzy o świecie. W tej koncepcji tworzenie ma być środkiem do
wyrażania myśli, nie zaś celem samym w sobie, jak w metodzie Fröbla. Prawdziwe
tworzenie powinno mieć związek z nauką o rzeczach, a sam proces ma być świadomy i
ukierunkowany. Ponadto, zajęcia w przedszkolu powinny koncentrować się na nauce o
otaczającym świecie, a technika wykonania nie powinna dominować nad procesem
twórczym. Zajęcia mają być dostosowane do umiejętności dzieci, a nie narzucać im
sztucznych wymagań.

Metoda Fröbla może być przydatna w edukacji przedszkolnej, jednak jej rozwój musi
uwzględniać nowe podejście do nauki i wychowania. Ważne jest, aby dzieci zdobywały
wiedzę o rzeczywistych przedmiotach, ale także rozwijały swoje umiejętności moralne i
społeczne.
Zasób umysłowy dziecka i jego znaczenie

W rozwoju umysłowym dziecka istotne są dwa czynniki: wrodzone uzdolnienia i instynkty oraz
zewnętrzne podniety, takie jak książki, ludzie i przyroda. W szczególności w dzieciństwie, kontakty z
innymi ludźmi oraz otoczenie materialne mają kluczowe znaczenie. Im więcej dziecko odbiera
bodźców, tym silniej rozwija się jego życie duchowe. W skrajnych przypadkach, gdy dziecko nie ma
dostępu do różnorodnych wrażeń, może dojść do stagnacji umysłowej, a w niektórych przypadkach –
do upośledzenia.

Zasób umysłowy dziecka, czyli liczba postrzeżeń i wyobrażeń, zależy od jakości podniet z otoczenia.
Może być miarą korzystnych warunków rozwoju, a także wskazywać na naturalne predyspozycje
umysłowe dziecka. Różnice w zdolności przyjmowania wrażeń wynikają z różnorodnych sił
wrodzonych, takich jak bystrość zmysłów czy wrażliwość na różne bodźce. Zatem, zasób wyobrażeń
może również odzwierciedlać naturalne różnice w umysłach ludzi.

Badania nad zasobem umysłowym są istotne nie tylko teoretycznie, ale także praktycznie, zwłaszcza w
kontekście nauczania. Dla efektywnego przyswajania nowej wiedzy, materiał musi być dopasowany do
istniejącego zasobu wyobrażeń ucznia. Im większy zasób, tym lepsza zdolność przyswajania, a uczeń
będzie bardziej otwarty na naukę. Dlatego przy tworzeniu programów nauczania konieczne jest
zrozumienie zasobu umysłowego uczniów, biorąc pod uwagę takie czynniki jak miejsce zamieszkania,
wiek czy wykształcenie.

Graville Stanley Hall, który prowadził badania w podobnym kierunku co Dawid, podkreślał znaczenie
badań nad umysłowym rozwojem dzieci. Jego prace miały wpływ na rozwój psychologii i pedagogiki
eksperymentalnej w Stanach Zjednoczonych.

Pedagogika doświadczalna, będąca najnowszą fazą relacji pedagogiki i psychologii, różni się od
wcześniejszych podejść tym, że zamiast czerpać gotowe wyniki z psychologii, wykorzystuje jej metody
do uzyskiwania własnych rezultatów. Psychologia koncentruje się na ogólnych zasadach życia
duchowego, podczas gdy pedagogika interesuje się tym, jak te zasady przejawiają się w
rzeczywistości, aby mogła je praktycznie wykorzystać w wychowaniu.

Psychologia, zwłaszcza po wprowadzeniu eksperymentów, rozwinęła metodę badania różnych


procesów umysłowych, takich jak pamięć, uwaga czy wola. Pedagogika doświadczalna wykorzystuje te
metody do badania, jak dziecko uczy się czytać, pisać czy liczyć. Takie podejście jest formalne i nie
przynosi gotowych reform wychowawczych, lecz ustala podstawy i kryteria oceny tego, co jest i co
chce być.

Nowa pedagogika dąży do usystematyzowania "prymitywnych" doświadczeń nauczycieli, poprawiając


je metodologicznie i umożliwiając ich powtarzalność. Pedagogika doświadczalna nie wyklucza innych
reform wychowawczych, lecz kładzie nacisk na to, aby nowe pomysły były wcześniej sprawdzone
doświadczalnie, co zapewnia ich szersze przyjęcie i praktyczne zastosowanie.

Jak uczyć się pedagogiki? Wskazówki dla samouków

Uczenie się pedagogiki może być wyzwaniem, ponieważ nie istnieje jeden podręcznik, który zapewni
pełną wiedzę na ten temat. Większość nauczycieli w Polsce, mimo formalnego wykształcenia, nie
posiada głębokiej wiedzy pedagogicznej, a ich metody oparte są na doświadczeniu. Często brak jest
świadomości, że wychowanie i nauczanie wymagają solidnej wiedzy teoretycznej, która uwzględnia
psychologiczne aspekty procesu edukacyjnego.
Jednym z błędnych przekonań jest, że można nauczyć się pedagogiki poprzez przeczytanie książek.
Choć literatura jest niezbędna, nie wystarczy tylko czytać – ważniejsze jest zrozumienie
podstawowych pojęć psychologicznych i umiejętność zastosowania ich w praktyce. Istnieje także mit,
że można zdobyć wiedzę pedagogiczną przez wycieczki zagraniczne i oglądanie szkół, co w
rzeczywistości nie prowadzi do pogłębionego zrozumienia metodyki nauczania.

Ostatecznie, kluczowe w nauce pedagogiki jest rozwijanie zdolności myślenia, a nie jedynie
przyswajanie gotowych wzorców. Należy zatem stosować różnorodne podejścia i nie ograniczać się do
powierzchownej wiedzy.

Wychowanie powinno opierać się na znajomości naturalnych warunków rozwoju człowieka, a


nauczyciele muszą mieć solidne przygotowanie naukowe. W praktyce jednak, mimo teoretycznego
uznania tej zasady, przygotowanie nauczycieli jest wciąż niewystarczające. Szczególnie w Polsce, gdzie
trudności wychowawcze są dodatkowo potęgowane przez trudną sytuację polityczną. W związku z
tym, reforma wychowania, zwłaszcza w kontekście braku państwowości, staje się kluczowa. Pomimo
zainteresowania społeczeństwa reformami, działania w tym zakresie są dotąd przypadkowe.
Konieczne jest stworzenie instytucji, która w sposób systematyczny i trwały będzie się zajmować
pedagogiką. Taką instytucją ma być Polski Instytut Pedagogiczny, który ma pełnić rolę wyższej uczelni i
ośrodka badań pedagogicznych.

Instytut ma na celu kształcenie nauczycieli i wychowawców oraz prowadzenie badań w zakresie


pedagogiki. Planowane są różnorodne działania naukowe, takie jak organizowanie kursów, wykładów,
bibliotek, czy organizowanie wycieczek naukowych. Instytut ma siedzibę w Krakowie, a jego
działalność będzie miała charakter ogólnopolski, uwzględniając specyficzne warunki polskie.

Do instytutu przyjmowane będą osoby z ukończonym średnim wykształceniem. Program nauczania


obejmować będzie m.in. anatomię, psychologię, dydaktykę, wychowanie fizyczne, a także metody
nauczania i organizacji szkół. Zajęcia będą oparte na samodzielnej pracy uczniów, z wykorzystaniem
eksperymentów psychologicznych i badań w szkołach.

C. Przedmioty związane z osobowością nauczyciela. W procesie wychowania dziecka nie należy


zapominać, że oprócz niego kluczową rolę odgrywa nauczyciel, który łączy w sobie społeczne wartości
i przekazuje je młodemu pokoleniu. W związku z tym, osobowość nauczyciela musi być odpowiednio
ukształtowana, reprezentując wartości społeczne i moralne, a także posiadać cechy umożliwiające
wpływanie na wychowanie. Wymaga się, by nauczyciel był żywym człowiekiem swojego czasu i
narodu oraz by miał w sobie „ducha apostolskiego”. W realizacji tych celów pomagają różne
przedmioty, takie jak: nauka o społeczeństwie, historia Polski po rozbiorach, filozofia, psychologia,
etyka, estetyka, literatura. Dodatkowo, oferowane będą kursy specjalistyczne z zakresu psychologii
zwierząt, eugeniki, alkoholizmu w szkole i innych. Instytut Pedagogiczny pełni także funkcje naukowe,
prowadząc badania, organizując dyskusje i wydając publikacje, a także propagując wiedzę
pedagogiczną poprzez wykłady, kursy i porady.
SKRÓT

Nauczyciele, szczególnie ci początkujący, mają trudności z określeniem celu i metod nauczania, co


często prowadzi do eksperymentowania lub trzymania się rutyny. Nowy autor powinien jasno
uzasadnić swoje podejście, uwzględniając psychologiczne i dydaktyczne podstawy oraz zastosowanie
metod nauczania.

Cele pierwszego nauczania:

1. Zależność celów nauczania od potrzeb – nauka odpowiada na potrzeby moralno-życiowe i


psychologiczne dziecka.

2. Moralne zadania nauczania – wychowanie charakteru i umiejętność skutecznego działania.

3. Psychiczne potrzeby dziecka – nauczanie porządkuje i rozwija wiedzę o świecie.

4. Przewaga nauki o przyrodzie – początkowo skupia się na poznaniu zjawisk przyrodniczych.

5. Przygotowanie do systematycznej nauki – nauka o ogólnych cechach przedmiotów, a nie


szczegółach.

Przedmiot nauki o rzeczach – celem jest rozwój zdolności rozumienia przedmiotów, szczególnie tych
powszechnych i łatwych do poznania zmysłowego.

System Fröbla – w edukacji przedszkolnej kładzie nacisk na rozwój dziecka poprzez zabawy i gry. Choć
rewolucjonizuje nauczanie, ma wady – nie uwzględnia rzeczywistego otoczenia dziecka, co może
ograniczać jego rozwój.

Zasób umysłowy dziecka – rozwój umysłowy dziecka zależy od bodźców z otoczenia. Im więcej
dziecko odbiera wrażeń, tym lepszy rozwój intelektualny. Efektywne nauczanie wymaga dostosowania
materiału do zasobów umysłowych ucznia.

Pedagogika doświadczalna – wykorzystuje metody psychologiczne do badania procesów umysłowych


dzieci. Celem jest systematyzacja doświadczeń nauczycieli i wprowadzenie sprawdzonych metod
wychowawczych.

Edukacja pedagogiczna – nauka pedagogiki nie polega na tylko na czytaniu książek, ale na
zrozumieniu podstawowych pojęć psychologicznych i ich zastosowaniu. Reforma wychowania w
Polsce wymaga stworzenia instytucji systematycznie zajmującej się pedagogiką.

Instytut Pedagogiczny – ma na celu kształcenie nauczycieli i prowadzenie badań pedagogicznych.


Program obejmuje anatomię, psychologię, dydaktykę, wychowanie fizyczne i inne. Nauczyciel musi
posiadać odpowiednią osobowość i wiedzę społeczną, by skutecznie wychowywać młode pokolenie.

You might also like