Wydział Mechaniczny

Politechniki Białostockiej

SPRAWOZDANIE Z PRZEDMIOTU
Wychowanie fizyczne
Kod przedmiotu: IMWS05009

Temat: Urazy stawu kolanowego

Imię i nazwisko: Bartosz Jaśkiewicz

Kierunek studiów: Inżynieria materiałowa i wytwarzania
Specjalność: Nowoczesne technologie wytwarzania
Semestr: V
Rok akademicki: 2020/2021
Data wykonania pracy: 21.12.2020

……………………………………………………………
podpis studenta
Weryfikacja efektów kształcenia:
EK1 …………….. EK5 ……………..
EK2 …………….. EK6 ……………..
EK3 …………….. EK7 ……………..
EK4 …………….. EK8 ……………..
Uwagi prowadzącego:

Ocena sumaryczna: ……………………… ……………………………………………………………

podpis prowadzącego
Budowa stawu kolanowego

Staw kolanowy jest największym połączeniem stawowym w ciele człowieka, łączącym

udo z podudziem. Jest on narażony na przeciążenia rzędu 300 kG ze względu na jego połączenie
z mięśniem czworogłowym uda, co czyni z niego drugi najbardziej obciążony staw, zaraz po
stawie skokowym.
Powierzchnie stawowe kolana są wyznaczane przez wypukłe kłykcie kości udowej oraz
wklęsłe powierzchnie kłykci kości piszczelowej. Wypukłe powierzchnie tworzą główkę
stawową, natomiast wklęsłe oraz rzepka –
panewkę stawową. W obrębie tego stawu
można wyróżnić następujące wypustki
kostne:

- w połączeniu kości udowej i piszczelowej:

- kłykieć boczny kości udowej,
- kłykieć środkowy kości udowej,
- w połączeniu kości udowej i rzepki:
- kłykieć boczny kości udowej,
- kłykieć przyśrodkowy kości udowej.

Służą one jako miejsce przyczepu ścięgien

oraz torebki stawowej.

Po panewkach kości piszczelowej w trakcie poruszania poruszają się łąkotki,

zbudowane z włóknistej tkanki chrzęstnej. Mają one formę dwóch pierścieni w kształcie
półksiężyca, które pogłębiają powierzchnię panewki stawowej. Na 2 końcach (tzw. „rogach”)
łączą się one z kością piszczelową. Wyróżniamy 2 rodzaje łąkotek: boczną i przyśrodkową.
Łąkotka przyśrodkowa jest większa i znajduje się między polem międzykłykciowym przednim
a tylnym, natomiast łękotka boczna jest
krótsza i bardziej zakrzywiona, a jej
umiejscowienie znajduje się naokoło guzka
międzykłykciowego bocznego. Obydwie
przesuwają się w stawie kolanowym pod
wpływem ruchu pozostałych części,
przesuwając się w przód lub w tył o około
centymetr. Zapewniają one stabilność stawu,
amortyzują obciążenia oraz wspomagają
rozprowadzanie mazi.
 Cały staw otoczony jest przez torebkę stawową, stanowiącą ochronę całego połączenia.
Ściany torebki stawowej dzielą się na warstwę wewnętrzną oraz zewnętrzną. Zewnętrzna
warstwa, zwana włóknistą, rozpięta jest na powierzchniach stawowych kości udowej, rzepki
oraz kości piszczela. Wewnętrzna warstwa ściany nazywana jest błoną maziową. Wytwarza
ona maź, czyli jasną ciecz składającą się z kuleczek tłuszczu oraz mucyny, której zadaniem jest
redukcja tarcia na powierzchniach stawowych. Obie warstwy są rozdzielone podrzepkowym
ciałem tłuszczowym, które poza funkcją łączącą ma także za zadanie wypełniać przestrzenie
powstające w trakcie ruchów kolana. Torebka stawowa jest przymocowana do kości udowej w
następujących punktach:

- od przodu, wzdłuż wgłębienia nad powierzchnią rzepkową kości udowej. Torebka stawowa
tworzy tam zachyłek nadrzepkowy.
- przyśrodkowo i bocznie, wzdłuż powierzchni rzepkowej kości udowej. Tworzy tam zachyłek
pośredniorzepkowy.
- od tyłu i od góry, po granicy tylko-górnej powierzchni stawowych kłykci kości udowej.
- w dole międzykłykciowym, do powierzchni wewnętrznej kłykci kości udowej.

Natomiast do kości piszczelowej:

- do przedniego, bocznego i przyśrodkowego brzegu powierzchni stawowych.
- od strony tylno – przyśrodkowej, do więzadła krzyżowego tylnego.
- od strony tylno – bocznej, do bocznego kłykcia kości piszczelowej.

W obrębie stawu kolanowego jest umiejscowionych kilka kaletek maziowych:

- nadrzepkowa,
- przedrzepkowa podskórna,
- przedrzepkowa podpowięziowa,
- przedrzepkowa podścięgnowa,
- podrzepkowa głęboka,
- mięśnia półbłoniastego,
- podścięgnowa mięśnia brzuchatego łydki.

Mają one formę pęcherzykowatych woreczków z błony maziowej, których zadaniem jest
uzupełnienie torebki stawowej oraz pomoc w produkcji mazi, polepszając tarcie w obrębie
stawu.

W obrębie stawu kolanowego można również wyodrębnić 3 rodzaje więzadeł:

poboczne, krzyżowe i pozostałe. Więzadła poboczne służą jako wzmocnienie torebki stawowej.
Wśród nich wyróżniamy:
- więzadło poboczne strzałkowe – rozciągający się między nadkłykciem bocznym kości udowej
a głową strzałki. Ogranicza ono szpotowatość kolana.
- więzadło poboczne piszczelowe – biegnące od nadkłykcia przyśrodkowego kości udowej do
części przyśrodkowej brzegu podpanewkowego. Dzięki niemu ograniczona jest rotacja
piszczeli.
Więzadła krzyżowe łączą kość udową i piszczelową oraz koordynują powierzchniami
stawowymi podczas zginania kolana. Dzielą się na:
- więzadło krzyżowe przednie – znajdujące się na wewnętrznej części kłykcia bocznego kości
oraz polu międzykłykciowym przednim kości piszczelowej. Ogranicza nadmierne zginanie lub
prostowanie stawu oraz wypaczanie stawu w trakcie ruchu.
- więzadło krzyżowe tylne – krzyżuje się z więzadłem krzyżowym przednim, biegnąc między
kłykciem przyśrodkowym kości udowej a polem międzykłykciowym tylnym kości
piszczelowej. Podobnie jak więzadło przednie zabezpiecza przemieszczanie piszczeli i
ogranicza ruch stawu.
Do więzadeł pozostałych należą:
- więzadło podkolanowe skośne – biegnące od kłykcia bocznego kości udowej do mięśnia
podbłoniastego, torebki stawowej i mięśnia podkolanowego. Służy ono, podobnie jak więzadła
krzyżowe, do ograniczania nadmiernego wyprostu lub wychylenia.
- więzadło podkolanowe łukowate – znajdujące się między kłykciem bocznym kości udowej
do ściany tylnej torebki stawowej.
- więzadło poprzeczne kolana – rozłożone między łękotkami. Napina się ono gdy staw ulega
rotacji zewnętrznej.
- więzadło rzepki - należy ono do ścięgna mięśnia czworogłowego uda i biegnie od rzepki do
guzowatości kości piszczelowej.

Ponadto, w celach klinicznych wyróżnia się także 3 kompleksy stabilizujące staw

kolanowy:
- kompleks przyśrodkowy:
- tylno-przyśrodkowa część torebki stawowej,
- więzadło poboczne piszczelowe,
- mięsień półścięgnisty,
- gęsia stopka ścięgnista,
- kompleks boczny:
- mięsień dwugłowy uda,
- mięsień podkolanowy,
- więzadło poboczne strzałkowe,
- pasmo biodrowo-piszczelowe,
- kompleks centralny:
- więzadło krzyżowe przednie,
- więzadło krzyżowe tylne,
- łąkotka przyśrodkowa,
- łąkotka boczna.

Urazy stawu kolanowego i metody ich leczenia

Uszkodzenia łąkotek
Najczęstszą przyczyną uszkodzenia łąkotki bocznej lub przyśrodkowej jest obciążenie
zgiętego stawu połączone z koślawieniem i rotacją zewnętrzną podudzia względem uda (w
przypadku łąkotki przyśrodkowej), lub też rotacja wewnętrzna goleni połączona ze
szpotawieniem (wygięciem zewnętrznym kości udowej, piszczelowej i strzałkowej). Takie
zdarzenia najczęściej występują w trakcie wzmożonej aktywności, takiej jak taniec lub
uprawianie sportu. Możliwe jest także uszkodzenie łękotki na skutek sumujących się
mikrourazów lub zwyrodnień zachodzących na skutek choroby lub wzmożonego wysiłku
mechanizmu stawu.
Do najczęstszych objawów uszkodzonej
łękotki należą ból w stawie kolanowym, deficyt
wyprostu lub wygięcia stawu, destabilizacja
stawu, obrzęk, trzask w trakcie poruszania
stawem lub dodatnie testy łąkotkowe.
Metody diagnozowania
Aby zdiagnozować tego typu uraz stawu
przeprowadza się przynajmniej jeden z 4 testów:
 Test destrakcyjno-kompresyjny Apleya

Pacjenta należy ułożyć na brzuchu, staw

kolanowy zgiąć do 90°, przytrzymując
udo pacjenta. W takiej pozycji należy zbadać trakcję, kompresję oraz rotację stawu.
Możliwe wyniki testu:

- ból podczas trakcji oznacza uszkodzenie torebkowo – więzadłowe,

 - ból podczas kompresji oznacza ogólne uszkodzenie łąkotek,
- ból podczas rotacji wewnętrznej świadczy o uszkodzeniu łąkotki bocznej,
- ból podczas rotacji zewnętrznej świadczy o uszkodzeniu łąkotki przyśrodkowej.

 Test McMurraya

Leżącemu pacjentowi należy zgiąć nogę w stawie biodrowym i kolanowym. W takiej

pozycji należy sprawdzić rotację podudzia oraz reakcję przy prostowaniu nogi do 90°.
Możliwe wyniki testu:
 - ból podczas prostowania, rotacji zewnętrznej i odwiedzenia podudzia świadczą o
uszkodzeniu łąkotki przyśrodkowej,
- ból podczas prostowania, rotacji wewnętrznej i odwiedzeniu podudzia świadczą o
uszkodzeniu łąkotki bocznej,
- przeskakiwanie przy silnym zgięciu świadczy o zakleszczeniu tylnego rogu łąkotki,
- przeskakiwanie przy kącie prostym świadczy o uszkodzeniu środkowej części łąkotki.

 Test Payra

Pacjent jest proszony o wykonanie siadu skrzyżnego (tzw. siadu po turecku). Następnie
należy wywrzeć nacisk na staw kolanowy. Wystąpienie bólu wskazuje na uszkodzenie
łąkotki przyśrodkowej lub jej rogu tylnego.

Leczenie
Leczenie uszkodzonej łąkotki zależy od takich czynników jak rodzaj i miejsce
uszkodzenia, wiek, aktywność i czas powrotu do sprawności. Dodatkowym utrudnieniem przy
regeneracji łękotek jest ich niskie ukrwienie, ograniczające możliwości regeneracyjne. Do
najpopularniejszych metod leczenia zalicza się:

- leczenia zachowawcze, np. stabilizatory i ortezy

Są to aparaty ortopedyczne, służące

stabilizacji pojedynczych stawów lub odcinków
ciała oraz odciążeniu niektórych części układu
kostnego lub mięśniowego. Chroniony w ten
sposób staw, kość lub mięśnie ma większe szanse
na samoistną regenerację i wyleczenie, gdyż
ograniczone zostaje ryzyko uszkodzenia lub
przeciążenia.

- wycięcie uszkodzonego fragmentu łąkotki

Zwane inaczej meniscektomią. Polega ona na usunięciu uszkodzonych fragmentów

łękotki poprzez precyzyjne wycięcie roboczym ramieniem poprzez nacięcia wykonywane z
przodu kolana. Pomimo bycia zabiegiem inwazyjnym, meniscektomia nie wymaga długiego
procesu rehabilitacji. Po 1 dniu możliwe jest pełne obciążanie operowanego stawu i nie ma
żadnych ograniczeń co do zakresu ruchów kolana, sugerowane jest jednak eksploatowanie go
w granicach dolegliwości bólowych.

- szycie łąkotki

Zabieg ten zwykle poprzedza badanie artroskopowe stawu. Na jego podstawie lekarz
decyduje o zastosowaniu jednej z 3 technik szycia łąkotki:
- all-inside – założenie słów przeprowadzane w całości artroskopowo.
 - inside-out – przeprowadzenie szwów z wnętrza kolana na zewnątrz przy użyciu
długich, elastycznych igieł.
- outside-in – szycie rozpoczyna się na zewnątrz i jest prowadzone do wnętrza kolana
przy pomocy igieł iniekcyjnych lub igieł punkcyjnych.

Po takim zabiegu konieczna jest rehabilitacja przywracająca pełny zakres ruchowy stawu, gdyż
zoperowane kolano ma zablokowaną możliwość wyprostu. Ćwiczenia zwykle obejmują
ćwiczenia w obciążeniu, które prowadzą do przywrócenia możliwości pełnego obciążenia
stawu.

- przeszczep lub implant z protezy kolagenowej bądź polimerowej

W przypadku znacznych uszkodzeń łąkotki, które nie są możliwe do wyleczenia wyżej

wymienionymi technikami, konieczne jest zastosowanie przeszczepu. W trakcie tej procedury
usuwane są części ruchome, wolne, znajdujące się poza linią obrysu, a także uszkodzone na
skutek chorób. Wycięte fragmenty zastępowane są przez substytuty, którymi może być tkanka
pobrana od dawcy lub odpowiednio przygotowane protezy. Najczęściej wykorzystywanymi
protezami są implanty z kolagenu wołowego (Menaflex) oraz implanty poliuretanowe (Actifit).

Urazy więzadeł i metody ich leczenia

Izolowane urazy więzadeł ( takie, w których uszkodzeniu ulegają jedynie same więzadła
jednego typu) zdarzają się rzadko (stanowią jedynie 7% wszystkich urazów stawu
kolanowego). Jeżeli już dochodzi do uszkodzenia więzadła, to zwykle towarzyszy temu także
zerwanie dodatkowych więzadeł, uszkodzenia łąkotki lub rozerwania torebki stawowej. W
przypadku uszkodzenia samego więzadła można wyróżnić 3 stopnie uszkodzenia:
- I – przerwanie małej liczby włókien, objawiające się miejscowym bólem bez cech
niestabilności stawu.
- II – rozerwanie większej liczby włókien z wystąpieniem zarówno niestabilności stawu jak i
objawów bólowych samoistnych.
- III – całkowite przerwanie ciągłości więzadła ze znaczną niestabilnością.
Izolowane uszkodzenia więzadeł dzielimy na:

 Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego ACL

Do uszkodzenia więzła
krzyżowego przedniego dochodzi
najczęściej na skutek ruchu będącego
kombinacją zginania, skręcania i
uginania w stronę boczną. Sytuacje
takie najczęściej występują podczas
nagłego zwolnienia lub skręcania w
trakcie biegu, podczas lądowania lub
przy mocnym przeroście kolana.
Momentowi wystąpienia urazu
towarzyszy wysunięcie golenia spod
uda oraz charakterystyczne trzaśnięcie.
Natychmiastowym objawem jest ból i brak możliwości stanięcia na chorej nodze. W
ciągu kilku godzin kolano znacznie zmienia swój kształt oraz wielkość ze względu na
wypełnianie krwią dostającą się do wnętrza stawu. W celu diagnozy przeprowadza się
badanie rezonansem magnetycznym lub aparatem USG.
Leczenie zależy głównie od stopnia uszkodzenia więzadła. Przy uszkodzeniu I
stopnia praktykowane jest tzw. leczenie zachowawcze. Polega ono na nieoperacyjnych
zabiegach, takich jak usztywnienie stawu albo ćwiczenia pod kontrolą rehabilitanta w
oczekiwaniu na samoistne odbudowanie się włókien więzadła. W przypadku II i III
stopnia uszkodzenia zwykle konieczna jest artroskopowa rekonstrukcja więzadłem z
wykorzystaniem przeszczepów z innych więzadeł. Po takim zabiegu konieczna jest
rehabilitacja dzieląca się na następujące etapy:

I okres rehabilitacji

Na skutek zabiegu w stawie pojawia się stan zapalny. Czynności

podejmowane w pierwszym etapie, trwającym kilka dni, skupiają się wokół
zmniejszania stanu zapalnego. Wykonywanymi czynnościami są schładzanie
kończyny, drenaż limfatyczny, przeciwzapalna farmakoterapia oraz pierwsze
ćwiczenia zmierzające do pionizacji pacjenta i nauki chodu o kulach (o ile
pozwalają na to dolegliwości bólowe).

II okres rehabilitacji

Okres ten drwa do 2 tygodni po zabiegu. Dalej podejmowane są

czynności ograniczające obrzęk, stan zapalny oraz dolegliwości bólowe.
Możliwe jest jednak rozszerzenie procesu rehabilitacji o ćwiczenia rozwijające
możliwości ruchowe stawu, wzmacniające przywodziciele i odwodziciele stawu
 biodrowego, polepszające czucie głębokie kończyny operowanej oraz
usprawnienie grupy kulszowo-goleniowej i pasma biodrowo-piszczelowego.

III okres rehabilitacji

Celem ostatniego okresu, trwającego standardowo do 6 tygodni jest odzyskanie

pełnej sprawności kolana, z wykluczeniem niektórych sportów i aktywności.
Ćwiczenia rehabilitacyjne rozszerzają się wtedy do ćwiczeń wzmacniających
mięsień czworogłowy uda z elementami napięcia izometrycznego, ćwiczeń
rozwijających czucie głębokie oraz do jazdy na rowerze stacjonarnym. Celem
sesji jest uzyskanie pełnej ruchomości stawu i opanowanie zgięcia stawu
kolanowego do kąta 90°

 Uszkodzenie więzadła krzyżowego tylnego PCL

Uszkodzenie więzadła krzyżowego tylnego następuje zazwyczaj na skutek

znacznego obciążenia na kość piszczelową od przodu. Objawia się ono
umiarkowanym obrzękiem, bólem i niestabilnością kolana. Podobnie jak z
więzadłem krzyżowym przednim jest ono diagnozowane z użyciem badań
obrazowych (RTG, USG oraz rezonans magnetyczny), jednakże jest ono o wiele
trudniejsze do wykrycia i często wymaga wykonania kilku zdjęć w różnych
wymuszonych pozach.
Więzadło to przejawia dużą zdolność do regeneracji, dlatego leczenie
większości uszkodzeń polega na stosowaniu okładów chłodzących,
unieruchamianiu stawu oraz stosowaniu środków przeciwbólowych i
przeciwzapalnych. Rekonstrukcję więzadła krzyżowego tylnego zaleca się głównie
osobom aktywnym fizycznie, u których uraz powoduje znaczną niestabilność stawu,
jednak zabieg rzadko jest przeprowadzany przy braku uszkodzeń innych struktur w
stawie kolanowym.

 Uszkodzenie więzadła pobocznego piszczelowego MCL

Uszkodzenie więzadła pobocznego piszczelowego jest zwykle efektem

uderzenia w boczną część kolana z nadmiernym koślawieniem stawu lub podczas
niekontrolowanej rotacji kolana. Badanie stosowane przy rozpoznaniu tego urazu
polega na ułożeniu pacjenta na plecach i koślawieniu stawu kolanowego przy
pełnym wyproście, a następnie zgięciu go pod kątem 20-30°. Lekarz ocenia wtedy
stopień rozwarcia stawu udowo-piszczelowego od strony przyśrodkowej, objawy
bólowe oraz czucie końcowe. Samo uszkodzenie dzieli się na 3 stopnie uszkodzenia,
które przejawiają się następującymi cechami:

I. Naciągnięcie więzadła bez wydłużenia – w trakcie testu walgizacyjnego nie

zaobserwowano objawów niestabilności stawu. Na przebiegu więzadła
następuje tkliwość palpacyjna.
 II. Naderwanie więzadła z jego wydłużeniem – występuje wiotkość więzadła przy
próbie koślawienia kolana, a dolegliwości bólowe wzmagają się w trakcie
badania.
III. Całkowite zerwanie z przerwaniem ciągłości lub znacznym rozciągnięciem –
szpara stawu kolanowego podczas badania rozwiera się o więcej niż 1 cm. Może
towarzyszyć miękkie czucie końcowe.

Mimo iż wywiad , badanie palpacyjne i walgizacyjne wskazuje konkretny

rodzaj urazu, to zwykle stosuje się dodatkowo badania obrazowe celem
potwierdzenia diagnozy. Dodatkowo, badanie obrazowe pozwala także dostrzec
inne urazy często towarzyszące uszkodzeniu więzadła pobocznego piszczelowego
(są to m.in. uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej, uszkodzenie więzadła ACL,
uszkodzenia chrząstki stawu kolanowego lub różne urazy wewnątrzstawowe).
Leczenie zachowawcze przy uszkodzeniu pierwszego stopnia polega w
głównej mierze na:
- ćwiczeniach rehabilitacyjnych, wspomagających wytworzenie blizny zastępującej
uszkodzone włókna oraz nadanie im sprawności sprzed urazu. Są to głównie
ćwiczenia ruchu kolana w płaszczyźnie strzałkowej, ćwiczenia wzmacniające
mięsień czworogłowy uda i ćwiczenia mięśni stabilizujących staw.
- stabilizowaniu stawu ortezami, ograniczającymi koślawienie stawu z
zachowaniem pełnej swobody zginania i prostowania stawu.
- krioterapii zimnymi okładami.
- tapingu więzadła z zastosowaniem naskórnych taśm.
- głębokim masażu więzadła, ograniczającym powstawanie niechcianych zrostów i
wspomagającym przesuwalność powięzi stawu kolanowego.

Przy uszkodzeniach wyższego stopnia konieczne jest zastosowanie

inwazyjnych metod leczenia. Nawet w przypadku gdy uraz goi się samoistnie, to
istnieje wtedy uzasadnione ryzyko iż odtworzona tkanka mięśniowa nie będzie
przejawiała pożądanych cech biomechanicznych więzadła przez uszkodzeniem.
Wyróżniamy następujące zabiegi operacyjne stosowane przy znacznym
uszkodzeniu więzadła MCL:
- szycie więzadła - chirurg odtwarza ręcznie więzadło poprzez jego przyszycie w
miejscu przyczepu udowego poprzez nacięcie po przyśrodkowej stronie stawu.
- rekonstrukcja więzadła – tkankę do rekonstrukcji (np. ścięgno mięśnia smukłego
od pacjenta lub ścięgno Achillesa osoby zmarłej) sztucznie mocuje się do kości
udowej i piszczelowej z zachowaniem odpowiednich kierunków i sił naciągu
więzadła.

 Uszkodzenie więzadła pobocznego strzałkowego LCL

 Uszkodzenie więzadła pobocznego strzałkowego następuje zazwyczaj na
skutek przeciążeń towarzyszących zewnętrznemu skręceniu piszczeli lub
szpotawieniu stawu. Do głównych objawów tego urazu należą:
o głęboki ból w bocznej szparze stawu kolanowego,
o obrzęk występujący do kilku godzin po urazie,
o przerost występujący w trakcie chodzenia,
o szpotawienie kolana w trakcie zwykłej eksploatacji stawu.

Najczęściej wykorzystywanymi metodami diagnozowania tego urazu są:

- test zegara – porównanie zewnętrznej rotacji kości piszczelowej na podstawie oceny
wielkości kąt między stopą a udem.
- test pivot-shift – realizowany poprzez zgięcie kolana w kąt prosty i sprawdzenie
ewentualnego nastawienia podwichniętej ku tyłowi kości piszczelowej.
- test rotacji zewnętrznej – sprawdzenie występowania nadmiernego wyprostu,
rotacji zewnętrznej piszczeli lub wyprostu przy unoszeniu kończyny w pozycji
leżącej.
- badanie rentgenowskie i rezonans magnetyczny.

Istnieje bardzo wiele rozwiniętych technik rehabilitacji zerwania więzadła

LCL. Należą do nich:
- terapia ultradźwiękowa – realizowanie mikromasażu tkanek poprzez zastosowanie
drgań mechanicznych przenoszonych poprzez ultradźwięki. Zabieg zmniejsza ból
towarzyszący kontuzji, redukuje stan zapalny i pobudza krążenie w obrębie mięśni.
- laseroterapia – pobudzanie regeneracji tkanek przez działanie promienia
laserowego, co powoduje lepsze ukrwienie tkanek i regenerację uszkodzonych
mięśni oraz nerwów.
- prądy diadynamiczne – pobudzanie tkanki prądami diadynamicznymi,
stymulującymi wchłanianie obrzęków i redukcję stanów zapalnych.
- prądy interferencyjne – prądy redukujące napięcie mięśni i pobudzające ukrwienie
tkanek.
- Magnetronik – biostymulacja polem magnetycznym w celu poprawy ukrwienia.
Podczas terapii dochodzi do pobudzenia procesów regeneracyjnych na poziomie
komórkowym.
- ćwiczenia izometryczne – ćwiczenia poprawiające działanie mięśni stabilizujących
staw.
- ćwiczenia pobudzające – ćwiczenia pobudzające stymulację nerwowo-mięśniową.
Zwiększają one elastyczność tkanek miękkich i pobudzają układ nerwowy.
- ćwiczenia czynne odciążające – ćwiczenia, których zadaniem jest poprawa
ruchomości stawu kolanowego.
 Niestabilność stawu

Niestabilność stawu polega na nadmiernej ruchliwości stawu względem stanu

normalnego. Przyczyną takiego stanu jest zwykle osłabienie elementów odpowiedzialnych za
stabilizację i mobilność stawu, takich jak więzadła krzyżowe przednie, krzyżowe tylne oraz
więzadła poboczne piszczelowe i strzałkowe. Osłabienie więzadeł może być spowodowane
czynnikami zewnętrznymi. Jednym z najpopularniejszych jest przeciążenie stawu,
spowodowane nadmierną aktywnością fizyczną lub przełożeniem obciążeń na więzadła przy
przechodzeniu kontuzji elementów stabilizujących pracę stawu, jak łąkotki lub rzepki. Uraz ten
nie powstaje jednak jedynie w warunkach ekstremalnych, gdyż możliwe jest nawet jego
powstanie przy upadku lub złym ustawieniu nogi w trakcie zwykłego chodu. Ważnym
czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia niestabilności stawu jest osłabienie wiązadeł,
zarówno uwarunkowane genetycznie jak i powstałe na skutek niedostatecznej aktywności
fizycznej. Z tego powodu jako działanie prewencyjne ważne jest rozważne prowadzenie
aktywności fizycznych, które będą służyły za trening całego zespołu stabilizującego staw.
Ciężkie jest jednoznaczne ustalenie objawów niestabilności kolana, gdyż w przypadku
każdego pacjenta może się ono inaczej przejawiać. Zdarza się, że pacjent nie czuje upośledzenia
stabilności stawu ze względu na silną kontrolę i obronę mięśniową, jednak uraz ten z czasem
zacznie przejawiać się w poważniejszej postaci, inicjując zmiany zwyrodnieniowe wewnątrz
stawu. Do najczęściej występujących objawów zaliczyć można ból, krwawe podejścia
podskórne, nadmierne nagromadzenia pływu stawowego (tzw. wysięki), uczucie
przeskakiwania w kolanie, dyskomfort, poczucie braku stabilności kończyny, a także podatność
na występowanie urazów skrętnych kolana.

Wyróżnia się 5 stopni niestabilności:

I. Pomimo zachwiania stabilności stawu została zachowana prawidłowa ruchomość w obrębie

stawu i chory może funkcjonować normalnie.
II. Występuje nieznaczna wiotkość stawu kolanowego. W trakcie intensywnej aktywności
fizycznej dochodzi do dolegliwości bólowych.
III. Pacjent przejawia tendencję do skręceń i podwchnięć. Występują powtarzające się krwiaki
i wysięki. Okresowo występujące bóle ograniczają aktywność fizyczną chorego.
IV. Wysięki i podwichnięcia nasilają się. Pacjent ma problemy z podejmowaniem wzmożonego
wysiłku oraz wchodzeniem po schodach.
V. Ciężka niestabilność. Brak możliwości podejmowania aktywności fizycznej. Większość
pacjentów jest w stanie poruszać się jedynie o kulach.

Diagnostyka polega głównie na wykonaniu badania RTG, USG lub rezonansu. W

niektórych przypadkach przeprowadza się również badanie artroskopowe stawu. Badany jest
także objaw Lachmanna w tzw. teście szufladowym. Pozwala on stwierdzić czy doszło
jednocześnie do uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego (ACL). Pacjent układany jest
na plecach, a noga jest zgięta pod kątem prostym. Stopa musi być oparta o podłoże. Lekarz
chwyta nogę pod zgięciem kolanowym i przyciąga je do siebie, obserwując i wyczuwając za
pomocą dotyku, w jaki sposób podudzie przemieszcza się względem uda.
W przypadku niskiego stopnia niestabilności wystarczające jest leczenie zachowawcze.
Standardowymi procedurami są wtedy usuwanie krwiaków, unieruchomienie stawu przy
pomocy ortezy, ograniczenie obciążania stawu oraz podjęcie rehabilitacji. Rehabilitacja w
tym przypadku dzieli się na 2 główne gałęzie: fizykoterapię oraz kinezyterapię. Fizykoterapia
skupia się wokół zabiegów przeciwbólowych (np. krioterapia) i regeneracyjnych. Zalecane
zabiegi regeneracyjne to m.in. laseroterapia, ultradźwięki, terapia polem magnetycznym oraz
elektrostymulacja. Kinezyterapia obejmuje ćwiczenia w obciążeniu, których zadaniem jest
poprawa funkcjonowania mięśni zginających i prostujących staw kolanowy oraz mięśni i
więzadeł stabilizujących.
Leczenie operacyjne stosuje się w przypadku całkowitego rozerwania więzadła kolana
(wyższe stopnie niestabilności stawu). Najczęstszym zabiegiem rozwiązującym problem jest
rekonstrukcja więzadła. Do odtworzenia uszkodzonego odcinka więzadła pobiera się
fragment ścięgna mięśnia półścięgnistego, smukłego lub więzadła rzepki. Po usunięciu
uszkodzonych fragmentów więzadła umieszcza się w jego miejscu przeszczep. Następnie
płucze się staw kolanowy solą fizjologiczną, zakłada się dren ssący i szwy na rany oraz
opatrunek. Po operacji konieczne jest poddanie się wielomiesięcznej rehabilitacji, skupionej
na wzmacnianiu mięśnia czworogłowego i mięśni zginaczy stawu kolanowego. Zwykle
powrót do pełni sprawności trwa do 8 miesięcy.
Bibliografia:
Źródła tekstu:
 https://fizjoterapeuty.pl/fizjoterapia/testy-funkcjonalne/objaw-payra.html

 https://fizjoterapeuty.pl/fizjoterapia/anatomia/staw-kolanowy-anatomia-kolana.html

 https://www.medonet.pl/zdrowie,budowa-kolana---powierzchnie-stawowe--wiezadla--
lakotki,artykul,1732487.html

 https://pl.wikipedia.org/wiki/Staw_kolanowy

 https://www.rehabilitacja-mw.pl/staw-kolanowy-torebka-stawowa/

 https://docer.pl/doc/xsv1ccs

 https://docer.pl/doc/x080xe5

 https://pl.wikipedia.org/wiki/Kolana_szpotawe

 https://pl.wikipedia.org/wiki/Orteza

 https://www.sport-klinika.pl/zabiegi/zabiegi-operacyjne/lakotka-leczenie-operacyjne-
uszkodzen-szycie-wyciecie-przeszczep/

 https://www.kliniki.pl/informacje/artroskopowy-przeszczep-lakotki-co-to-za-zabieg/

 https://docplayer.pl/36156886-Kolano-kolano-schorzenia-i-urazy.html

 https://docer.pl/doc/xsv1c1e

 https://be-healthy.pl/2019/07/06/uszkodzenia-wiezadla-krzyzowego-przedniego-acl-
stawu-kolanowego-oraz-leczenie/

 https://docer.pl/doc/xxxe0xc

 https://dworska.pl/baza-wiedzy-dw2/ortopedia-bazawiedzy/kolano/346-uszkodzenie-
wiezadla-pobocznego-piszczelowego-mcl

 https://wylecz.to/kosci-i-stawy/niestabilnosc-stawu-kolanowego/

 https://centrum.fizjoterapeuty.pl/schorzenia/niestabilnosc-stawu-kolanowego/
  https://alfamedyczna.pl/2017/03/26/przypadek-pacjenta-uraz-wiezadla-pobocznego-
strzalkowego/


Źródła grafik:

 https://www.os1st.pl/blog/staw-kolanowy

 https://www.ntn.pl/zerwane-wiezadlo-krzyzowe-przednie-acl-przed-operacja/

 https://bola-stawy.pl/bol-stawu-kolanowego-i-klucie-w-kolanie-przyczyny-i-leczenie/

 http://naturalreha.pl/terapie/uszkodzenie-lakotek

 https://www.orteo.pl/ortezy-kolana/dluga-orteza-stabilizator-kolana-z-zegarem-
regulacja-kata-zgiecia-erh-35?gclid=Cj0KCQiAifz-
BRDjARIsAEElyGLR2wtyuuN0EvKINvOYA-I--
2pz6J_wjSxvETUv7oBGPs1E8dHLp60aAhEeEALw_wcB