INSTITUT PENDIDIKAN GURU

KAMPUS DATO’ RAZALI ISMAIL

21030 KUALA NERUS TERENGGANU

PROGRAM IJAZAH SARJANA MUDA PERGURUAN (PISMP)

AMBILAN JUN 2018
SEMESTER 3 TAHUN 4

TUGASAN 4 – PENULISAN REFLEKTIF

NAMA PELAJAR : FATIN SYAZWANI BINTI SABRI

ANGKA GILIRAN : 2018092340081

NO KAD PENGENALAN : 990721-01-7060

KUMPULAN/UNIT : PISMP UNIT 9 / PAI 1

KOD DAN NAMA KURSUS :LASS3013 PENDIDIKAN LESTARI ALAM SEKITAR

NAMA PENSYARAH : TN HAJI MARZUKI BIN NGAH

: DR FOUZIAH BINTI MOHD

: DR YUSLAINI BINTI YUNUS

TARIKH MULA : 21 NOVEMBER 2021

TARIKH HANTAR : 02 DISEMBER2021

Ulasan/Komen/Maklum Balas Pemeriksa/Pensyarah :

Tanda Tangan Pemeriksa/Pensyarah : Tarikh

Pengesahan Pelajar
Saya mengesahkan bahawa maklum balas yang diberikan oleh pensyarah telah saya rujuki dan
fahami.

Tanda tangan Pelajar : fatin Tarikh :02/12/2021

NO TELEFON : 0137180305
 PENGHARGAAN

‫بسم اهلل الرمحن الرحيم‬

ِ ِ ِ ِ ِ َّ ‫ َو‬، َ ‫ب الْ َعالَ ِمنْي‬ ِ ‫اَحْل م ُد‬
‫ص َحابِه اَمْج َعنْي‬
ْ َ‫السالَ ُم َعلَى أَ ْشَرف الْ ُم ْر َسلني َو َعلَى اَله وا‬
َّ ‫صالَةَ َو‬ ِّ ‫هلل َر‬ َْ

Syukur Alhamdulillah, bersyukur saya ke hadrat Ilahi kerana dengan izin dan kurnia-
Nya, saya masih diberi peluang untuk bernafas pada hari ini dan dapat melengkapkan
tugasan bagi subjek Pendidikan Lestari Alam Sekitar ini.
Jutaan terima kasih saya ucapkan buat pensyarah bagi subjek ini iaitu Encik
Marzuki Bin Ngah, Dr Fouziah Binti Mohd dan Dr Yuslaini Binti Yunus kerana telah
banyak memberi tunjuk ajar dan bimbingan kepada saya untuk menyempurnakan
tugasan yang telah diberi.
Selain itu, saya juga ingin mengucapkan terima kasih kepada pihak Institut
Pendidikan Guru Kampus Dato’ Razali Ismail kerana telah menyediakan bahan-bahan
yang mencukupi untuk dijadikan rujukan bagi menyiapkan tugasan ini.
Di samping itu, saya juga turut menzahirkan rasa syukur dan berterima kasih
kepada pihak Institut Pendidikan Guru Malaysia (IPGM) kerana membekalkan kami
elaun yang boleh digunakan untuk melengkapkan tugasan ini.
Tidak dilupakan juga jutaan terima kasih dan sekalung penghargaan kepada
kedua ibu bapa saya yang telah banyak memberi sokongan dan dorongan kepada saya
sejak awal hingga ke akhir tugasan ini disiapkan. Begitu juga dengan rakan-rakan yang
banyak membantu saya untuk menyiapkan tugasan ini tepat pada waktunya. Sekian,
terima kasih.
 ISI KANDUNGAN

1.0 PENGENALAN 1

2.0 ANALISIS SWOT

2.1 STRENGTHS (KEKUATAN) 1-2

2.2 WEAKNESSES (KELEMAHAN) 3-4

2.3 OPPORTUNITIES (PELUANG) 4-5

2.4 THREATS (ANCAMAN) 5-6

3.0 KESIMPULAN 6

4.0 RUJUKAN 7-9

1.0 PENGENALAN
Hubungan manusia dan alam sekitar ibarat aur dan tebing di mana kedua-duanya
saling memerlukan di antara satu sama lain demi meneruskan kelangsungan hidup. Air,
makanan dan udara merupakan keperluan asas bagi kehidupan manusia dan
kesemuanya berasal daripada alam sekitar. Begitu juga dengan kemandirian hidup dan
spesies flora dan fauna yang bergantung kepada tindakan manusia.
Kebergantungan manusia kepada alam sekitar memerlukan kita untuk
memastikan bahawa alam sekitar sentiasa berada dalam keadaan yang bersih supaya
manusia dapat menikmati asas keperluan hidup yang lebih berkualiti. Hasrat tersebut
akan dapat dikecapi sekiranya kita mengamalkan gaya hidup lestari dalam kehidupan
seharian. Tanpa disedari, terdapat beberapa aktiviti yang dilakukan dalam kehidupan
seharian rakyat Malaysia boleh dikategorikan sebagai amalan gaya hidup yang lestari.
Amalan-amalan ini dianalisis dengan lebih terperinci di dalam laporan SWOT.

2.0 ANALISIS LAPORAN SWOT

2.1 STRENGTHS (KEKUATAN)

Kehidupan pada era teknologi moden ini telah mengubah gaya hidup manusia di
mana interaksi dan komunikasi lebih mudah dilakukan secara dalam talian. Pada
hari ini, media sosial mempunyai pengaruh yang sangat besar sehingga mampu
mempengaruhi gaya hidup seseorang. Fenomena “viral” dan “trending” di
Malaysia merupakan suatu perkara biasa dan kadangkala ia memberi manfaat
kepada manusia dan alam sekitar khususnya. Sebagai contoh, aktiviti berkebun
di sekitar kawasan rumah merupakan hobi baharu rakyat Malaysia untuk
menghilangkan kebosanan semasa Perintah Kawalan Pergerakan (PKP).
Menurut Borhan Ahmad (2021) aktiviti ini menjadi sebuah trend kerana rakyat
Malaysia saling berkongsi pengalaman mereka menanam pokok dan
memaparkan pelbagai jenis tanaman di belakang rumah masing-masing di
dalam laman Facebook sehingga wujudnya kumpulan “Kebun Belakang Rumah”.

1
 Aktiviti menanam pokok atau berkebun ini merupakan salah satu gaya
hidup lestari yang memberi kesan positif terhadap alam sekitar kerana
penanaman pokok akan dapat mencegah perubahan iklim daripada berlaku
selain menjadikan persekitaran lebih cantik dan hijau. Menurut Ketua Program
Perubahan Iklim, Bahagian Perhutanan dan Alam sekitar dan Perhutanan,
Institut Penyelidikan Perhutanan Malaysia (FRIM), Dr Azian Mohti menyatakan
perubahan iklim adalah isu penting kerana ia sedang berlaku dengan amat
cepat, maka langkah pelindungan alam sekitar seperti penanaman pokok-pokok
baharu perlu dipertingkatkan (Sinar Harian, 2021).
Perubahan iklim terjadi apabila berlakunya peningkatan jejak karbon yang
berpunca daripada pelepasan gas rumah hijau akibat daripada pelbagai aktiviti
manusia. Contohnya seperti pembakaran bahan api fosil, penebangan hutan,
penanaman tanaman pertanian dan penternakan serta penghasilan produk
perindustrian. Pertambahan bilangan pokok melalui aktiviti berkebun dipercayai
boleh menangani ancaman perubahan iklim iaitu bencana alam sekitar yang
terjadi akibat daripada ekosistem semulajadi yang telah terjejas.
Kekuatan lain yang terdapat pada aktiviti ini ialah dapat mengurangkan
pembaziran apabila amalan guna semula (reuse) dapat diaplikasikan terhadap
bahan sisa seperti botol plastik, kotak polistrin, bekas sabun pencuci pakaian,
batang paip dan tong cat yang digunakan untuk menanam pokok secara
hidroponik (Nur Aini Afiqah, 2020). Kaedah penanaman hidroponik ini telah
memberi peluang kepada penduduk di bandar untuk menanam pokok di
kawasan rumah yang sempit tidak mempunyai tanah yang lapang. Selain itu,
gaya hidup yang lestari ini juga turut memberi pendapatan tambahan kepada
pekebun ketika musim pandemik ini apabila hasil tanaman cili boleh dijual
dengan harga RM8 untuk satu kilogram (Noorazura Abdul Rahman, 2020).
Kesimpulannya, aktiviti berkebun merupakan gaya hidup lestari yang memberi
keuntungan kepada alam sekitar dan juga pekebun itu sendiri.

2
2.2 WEAKNESSES (KELEMAHAN)
Umum mengetahui bahawa kitar semula merupakan salah satu gaya hidup yang
lestari kerana inisiatif ini amatlah berkesan untuk mengurangkan sisa pepejal
yang dilupuskan. Menurut Mohd Saifudin & Sumayyah Aimi (2020), kitar semula
ialah proses mengolah semula bahan buangan untuk menghasilkan barangan
yang baru. Manfaat kitar semula kepada alam sekitar ialah dapat mengurangkan
bahan buangan, mengurangkan pengeluaran gas rumah hijau akibat
penghasilan bahan mentah baru, mengurangkan penggunaan tenaga,
mengurangkan pencemaran udara akibat pembakaran dan pencemaran air
daripada tapak pelupusan.
Namun begitu, amalan kitar semula ini tidak diamalkan secara meluas di
Malaysia kerana terdapat beberapa kelemahan terhadap sistem ini sehingga
menjadikan Malaysia masih ketinggalan dalam amalan kitar semula. Menurut
Nor Azizah (2016), hanya 17.39% rakyat menjadikan amalan kitar semula
sebagai gaya hidup walaupun pelbagai kempen telah dianjur dan peraturan telah
digubal. Di antara salah satu kelemahan aktiviti kitar semula ini adalah kerana
fasiliti tong sampah kitar semula yang berjauhan dengan kediaman penduduk
setempat. Kenyataan ini disokong oleh hasil kajian oleh Masyitah, Nurjuhanah &
Juliana (2011), yang mendapati bahawa punca utama seramai 423 responden
tidak pernah terlibat dengan aktiviti kitar semula adalah kerana pusat kitar
semula yang terlalu jauh.
Selain itu, kelemahan aktiviti kitar semula adalah pada penggunaan masa
yang lama untuk melakukan pengasingan bahan buangan sebelum dibuang ke
dalam tong sampah kitar semula. Menurut Masyitah, Nurjuhanah & Juliana
(2011), sikap sambil lewa terhadap amalan kitar semula terjadi apabila bahan
kitar semula perlu diasingkan mengikut kategori dan ketiadaan bahan kitar
semula pada satu-satu masa menyebabkan mereka terpaksa mengumpul dalam
kuantiti yang banyak terlebih dahulu kemudian baru dihantar ke pusat kitar
semula yang terletak berjauhan dengan tempat tinggal.
Bagi mengatasi kedua-dua kelemahan ini, pihak kerajaan perlu
menyediakan lebih banyak tong sampah kitar semula di kawasan yang penting

3
seperti kawasan perumahan, kawasan sekolah dan kawasan yang menjadi
tumpuan orang ramai. Seterusnya, pengasingan bahan kitar semula secara
automatik menggunakan mesin merupakan salah satu inisiatif yang dapat
menjimatkan masa dan tenaga pengguna.

2.3 OPPORTUNITIES (PELUANG)

Pengamalan gaya hidup yang lestari telah memberi peluang kepada masyarakat
Malaysia untuk memupuk sikap bersatu padu apabila mereka saling
bekerjasama menjalankan tanggungjawab memelihara dan memulihara alam
sekitar. Aktiviti gotong-royong merupakan salah satu gaya hidup lestari yang
sinonim dalam kalangan masyarakat Malaysia sama ada ia dilakukan pada
peringkat kebangsaan, peringkat negeri atau sekolah dan juga di kawasan
kediaman masing-masing. Gotong-royong ialah aktiviti berkumpulan atau
bersama-sama secara sukarela. Aktiviti ini mampu menyelamatkan alam sekitar
apabila pembersihan sampah di dalam longkang dapat mengelakkan longkang
tersumbat dan sekaligus mengelakkan bencana banjir kilat. Begitu juga dengan
pencemaran air yang dapat dielakkan apabila masyarakat setempat bergotong-
royong membersihkan sungai di kawasan kediaman mereka. Apabila aktiviti ini
dilakukan dalam kalangan masyarakat majmuk di negara kita, maka
persefahaman antara kaum dapat diwujudkan melalui semangat kerjasama
(Johari Yap, 2021).
Selain itu, amalan gotong-royong bukan sahaja dapat membersihkan alam
sekitar daripada kesan aktiviti manusia malahan ia juga memberi peluang untuk
mewujudkan sebuah komuniti lestari. Menurut Siti Khatijah & Christopher
Perumal (2016), komuniti lestari ialah sebuah komuniti yang mendiami suatu
persekitaran yang sama, yang mana persekitaran tersebut mampu menyediakan
keperluan komuniti di samping menjamin keselamatan, kesihatan dan
kesejahteraan komuniti. Komuniti yang lestari akan lebih menghargai,
memelihara dan memulihara persekitaran yang didiami dan berusaha
mengurangkan kerosakan ke atas alam semulajadi yang menjadi habitat kepada
komuniti lestari (Siti Khatijah & Christopher Perumal, 2016, 12).

4
 Seterusnya, kecanggihan teknologi maklumat dan komunikasi pada hari
ini telah memberi peluang kepada pertubuhan bukan kerajaan yang berkaitan
dengan alam sekitar seperti Persatuan Pencinta Alam Malaysia (MNS) dan
Tabung Alam Sedunia (WWF) untuk melakukan pengumpulan dana bagi
menyelamatkan dan melestarikan alam sekitar di Malaysia. Kesedaran tentang
kepentingan alam sekitar telah dilaksanakan dengan meluas melalui platform
media sosial dan juga media massa. Selain dapat meningkatkan kesedaran
tentang keadaan alam sekitar yang semakin meruncing di negara kita dan
seluruh dunia, promosi yang dilakukan seperti ini sedikit sebanyak akan
mempengaruhi sesetengah individu dan pihak-pihak tertentu untuk menabung
kepada pertubuhan mereka sebagai tanda sokongan kepada alam sekitar. Hal ini
jelas menunjukkan bahawa rakyat Malaysia mempunyai nilai amalan gaya hidup
lestari di dalam diri mereka. Menurut audit penyata kewangan bagi pertubuhan
Tabung Alam Sedunia (WWF) pada tahun 2020, sumber pendapatan mereka
menerusi pengumpulan dana adalah sebanyak RM 32,456,259 (World Wide
Fund, 2020). Pada akhirnya, sumbangan tersebut telah banyak membantu
pertubuhan-pertubuhan alam sekitar untuk melakukan lebih banyak aktiviti yang
dapat memelihara dan memulihara alam sekitar di Malaysia khususnya.

2.4 THREATS (ANCAMAN)

Semakin ramai rakyat Malaysia pada hari ini mengamalkan gaya hidup
yang lestari. Namun begitu, tahap pengetahuan dan kesedaran masyarakat
Malaysia mengenai alam sekitar masih lagi pada tahap yang rendah. Isu ini
merupakan sebuah ancaman kepada alam sekitar. Hal ini adalah kerana,
masyarakat yang kurang berpengetahuan tentang kepentingan alam sekitar tidak
akan mempunyai kesedaran untuk mengamalkan gaya hidup yang lestari untuk
jangka masa yang panjang.
Ibarat mencurah air ke daun keladi, begitu jugalah usaha kerajaan yang
melaksanakan pelbagai jenis kempen alam sekitar dengan tujuan untuk
meningkatkan kesedaran orang ramai tentang kepentingan alam sekitar. Usaha
ini masih kurang berkesan kerana pencemaran yang sama masih lagi berlaku

5
 sehingga ke hari ini. Buktinya, salah satu faktor pencemaran sungai yang masih
berlaku secara berterusan adalah kerana kurangnya kesedaran awam tentang
kepentingan sungai dan mentaliti mereka yang menganggap sungai sebagai
tempat pembuangan sampah, kumbahan serta bahan organik tumbuhan dan
haiwan (Rohaniza Idris, 2021). Selain itu, penglibatan masyarakat dalam
program kitar semula masih lagi rendah kerana sikap tidak ambil peduli terhadap
kepentingan amalan kitar semula (Norizan et.al,2012). Pauline Goh (2021) turut
menyatakan perkara yang sama apabila kadar kitar semula secara keseluruhan
di Malaysia masih lagi rendah iaitu sekitar 30% untuk sisa am. Kesedaran
terhadap amalan kitar semula masih menjadi persoalan walaupun program
kesedaran banyak dijalankan di peringkat global dan tempatan (Norizan
et.al,2012). Oleh yang demikian, jika rakyat Malaysia mengamalkan gaya hidup
lestari tanpa pengetahuan dan kesedaran terhadap kepentingannya kepada
alam sekitar, maka gaya hidup ini akan bersifat sementara sahaja.

3.0 KESIMPULAN
Kesimpulannya, kelestarian alam sekitar yang mapan akan dapat dicapai sekiranya
gaya hidup yang lestari ini terus diamalkan oleh semua pihak demi memastikan
generasi akan datang dapat menikmati kualiti alam sekitar yang baik. Kekuatan yang
terdapat pada aktiviti gaya hidup lestari perlulah dikekalkan manakala kelemahan yang
ada perlulah diatasi dengan segera. Sementara itu, peluang yang terdapat pada
pengamalan gaya hidup lestari ini perlulah digunakan dengan sebaiknya dan ancaman
yang diterima perlulah diatasi dengan langkah yang proaktif agar gaya hidup lestari
dapat diterapkan sebagai satu budaya dalam hidup masyarakat Malaysia.

6
 Rujukan

Borhan Ahmad. (2021, July 18). Berkebun di belakang rumah menjadi aktiviti

popular semasa PKP. Malaysia Dateline. Retrieved November 25, 2021, from

https://malaysiadateline.com/berkebun-di-belakang-rumah-menjadi-aktiviti-

popular-semasa-pkp/

Hafizah Marzuki. (2021, November 6). Amalan gaya hidup lestari kurangkan

pencemaran karbon. BH Online. Retrieved November 25, 2021, from

https://www.bharian.com.my/rencana/minda-pembaca/2021/11/884233/amalan-

gaya-hidup-lestari-kurangkan-pencemaran-karbon

Johari Yap. (2021, January 4). Gotong -royong muafakat perpaduan. Sinar

Harian. Retrieved November 27, 2021, from

https://www.sinarharian.com.my/article/117447/KOLUMNIS/Gotong-royong-

muafakat-perpaduan

Masyitah, Nurjuhanah & Juliana. (2011). Kajian Penjanaan Sisa Pepejal Dan

Tahap Kesedaran Penduduk Terhadap Kitar Semula Di Seluruh Negeri Perlis.

Jurnal Intelek, Volume 6(1).

Mohd Saifudin & Sumayyah Aimi. (2020, January). Pendidikan Amalan Kitar

Semula Sisa Pepejal kepada Masyarakat. Jurnal Geografi, vol 8(1), 43-69.

http://dx.doi.org/10.37134/geografi.vol8.1.3.2020

Noorazura Abdul Rahman. (2020, April 5). Tanam sayur elak bosan semasa

PKP. my Metro. Retrieved November 25, 2021, from

7
 https://www.hmetro.com.my/mutakhir/2020/04/562770/tanam-sayur-elak-bosan-

ketika-pkp

Norizan, M. N., Norizan, M. N.,

Asyirah, A. R., Fera,
F., Suzyrman, S., Syarilla, S.,
Muhamad Azahar,
A, Siti Mariam, A. K. & Mohd
Ridzlie, R. (2012)
Campus Community Responses
on Solid Waste
Recycling Activity towards
Sustainable Lifestyles,
di dalam buku prosiding 3rd
International
Conference on Environmental
Research and

8
Technology (ICERT), 30 May-1
June 2012,
Parkroyal Hotel, Penang,
Malaysia, Muka Surat:
399-404, ISBN: 9789673940950
Norizan, M. N., Norizan, M. N.,
Asyirah, A. R., Fera,
F., Suzyrman, S., Syarilla, S.,
Muhamad Azahar,
A, Siti Mariam, A. K. & Mohd
Ridzlie, R. (2012)
Campus Community Responses
on Solid Waste
Recycling Activity towards
Sustainable Lifestyles,
di dalam buku prosiding 3rd
International
9
Conference on Environmental
Research and
Technology (ICERT), 30 May-1
June 2012,
Parkroyal Hotel, Penang,
Malaysia, Muka Surat:
399-404, ISBN: 9789673940950
Norizan, M. N., Norizan, M. N.,
Asyirah, A. R., Fera,
F., Suzyrman, S., Syarilla, S.,
Muhamad Azahar,
A, Siti Mariam, A. K. & Mohd
Ridzlie, R. (2012)
Campus Community Responses
on Solid Waste
Recycling Activity towards
Sustainable Lifestyles,
10
di dalam buku prosiding 3rd
International
Conference on Environmental
Research and
Technology (ICERT), 30 May-1
June 2012,
Parkroyal Hotel, Penang,
Malaysia, Muka Surat:
399-404, ISBN: 9789673940950
Norizan, M. N., Norizan, M. N.,
Asyirah, A. R., Fera,
F., Suzyrman, S., Syarilla, S.,
Muhamad Azahar,
A, Siti Mariam, A. K. & Mohd
Ridzlie, R. (2012)
Campus Community Responses
on Solid Waste
11
Recycling Activity towards
Sustainable Lifestyles,
di dalam buku prosiding 3rd
International
Conference on Environmental
Research and
Technology (ICERT), 30 May-1
June 2012,
Parkroyal Hotel, Penang,
Malaysia, Muka Surat:
399-404, ISBN: 9789673940950.
Norizan, M. N., Norizan, M. N., Asyirah, A. R., Fera, F., Suzyrman, S., Syarilla,

S., Muhamad Azahar, A, Siti Mariam, A. K. & Mohd Ridzlie, R. (2012) Campus

Community Responses on Solid Waste Recycling Activity towards Sustainable

Lifestyles, di dalam buku prosiding 3rd International Conference on

Environmental Research and Technology (ICERT), 30 May-1 June 2012,

Parkroyal Hotel, Penang, Malaysia, Muka Surat: 399-404, ISBN:

9789673940950.

12
Nor Azizah. (2016, October 25). Malaysia masih ketinggalan dalam amalan kitar

semula. BH Online. Retrieved November 26, 2021, from

https://www.bharian.com.my/bhplus-old/2016/10/205639/malaysia-masih-

ketinggalan-dalam-amalan-kitar-semula

Nur Aini Afiqah. (2020, Disember 2). Kaedah tanaman hidroponik mudah,

selamat. BH Online. Retrieved November 25, 2021, from

https://www.bharian.com.my/rencana/minda-pembaca/2020/12/760650/kaedah-

tanaman-hidroponik-mudah-selamat

Pauline Goh. (2021, August 2). MAREA bantu urus kitar semula. my METRO.

Retrieved November 27, 2021, from

https://www.hmetro.com.my/rencana/2021/08/737638/marea-bantu-urus-kitar-

semula Pauline Goh. (2021, August 2). MAREA bantu urus kitar semula. my

METRO. Retrieved November 27, 2021, from

https://www.hmetro.com.my/rencana/2021/08/737638/marea-bantu-urus-kitar-

semula

Rohaniza Idris. (2021, March 14). Tingkat kesedaran, tanggungjawab pulihara

alam sekitar. BH Online. Retrieved November 27, 2021, from

https://www.bharian.com.my/berita/nasional/2021/03/796037/tingkat-kesedaran-

tanggungjawab-pulihara-alam-sekitar

Sinar Harian. (2021, September 13). Tanam pokok di kediaman, tangani

ancaman perubahan iklim. Retrieved November 25, 2021, from

https://www.sinarharian.com.my/article/161081/BERITA/Nasional/Tanam-pokok-

di-kediaman-tangani-ancaman-perubahan-iklim

13
Siti Khatijah & Christopher Perumal. (2016). Cabaran dan strategi ke arah

pembentukan komuniti lestari. Geografia Online Malaysia Journal of Society and

Space, 12(12), 10-24. http://journalarticle.ukm.my/11086/1/16207-45513-1-

PB.pdf

World Wide Fund. (2020). Statement by Trustees and Audited Financial

Statements for the year ended 30 June 2020. WWF-Malaysia: Audited Financial

Statements FYE June 2020. Retrieved November 27, 2021, from

https://wwfmy.awsassets.panda.org/downloads/audited_financial_statements_fye

_june_2020_1.pdf

14