lj;o-;"rL

v'Źslgsĕo] 7= ltƧd]ų]Ɯ;'ųlgŹ];jŰgf 79
8= k;"/;'ųlgŹ];jŰgf 86
dxflgŹ];_cŪsyf 9= dfulůo;'ųlgŹ];jŰgf 92
10= k'/fe]b;'ųlgŹ];jŰgf 95
uƅf/Ƙsyf 2 11= snxljjfb;'ųlgŹ];jŰgf 107
1= cŪsj±Ʈëf 5 12= r"ńƓ"x;'ųlgŹ];jŰgf 110
1= sĕd;'ųlgŹ];jŰgf 5 13= dxfƓ"x;'ųlgŹ];jŰgf 112
2= u'xŪs;'ųlgŹ];jŰgf 28 14= t'js;'ųlgŹ];jŰgf 114
ltljwsƠf)+ 40 15= cųbů;'ųlgŹ];jŰgf 130
3= b'ŪŪs;'ųlgŹ];jŰgf 57 16= ;fl/k'ų;'ųlgŹ];jŰgf 134
4= ;'źŪs;'ųlgŹ];jŰgf 64
5= k/dŪs;'ųlgŹ];jŰgf 72
6= h/f;'ųlgŹ];jŰgf 74

1
42 dxflgŹ];_cŪsyfM
82

Ķ gdá tƧ eujtá c/xtá ;ƙf;Ɨ'źƧĶ

v'Źslgsĕo]

dxflgŹ];_cŪsyf
uƅf/Ƙsyf
cljşĕnƸś #ft]ƃá, glƆ/fuť d"ntá.
efj]ƃŪlśs+ dƮ+, m'l; oá cdt+ kb+Ķ
kfk'l)ŷf lhgá aáƸw, ldubfo+ ljuflxo.
wƙrŊ+ kjų]ŷf, ±yë/+ sĕ]ůţdflbtáĶ
cŪf/;Ɖ+ sĕ]Lg+, aá±wël; tfk;á tƸx.
jƆ]x+ l;/;f tť, ;Ƒ;ųfgd'ųd+Ķ
tyf wƙ'ųdť]j, ;Ŝťflk cg'ų/+.
;+lvų]g lx oá j'ų+, wƙrŊ+ ljefu;áĶ
;fl/k'ųá dxfkţá, ;Ŵ'sƍá lhgŶhá.
wƙrŊ+ ljefh]ŷf, dxflgŹ];dƔlj.
kf±&ëf ljl;Ūá lgŹ];á, t+gfdlj;]l;tá rĶ
t+ ;fl/k'ų+ lhg/fhk'ų+, ±yë/+ ly/fg]su')flwjf;+.
kţfkefj'Ʈtrf?lsƸų, ;'gLrj'lųť c±yëf gldŷfĶ
vdfboflbo'ų]g o'ųd'ųflbjflbgf.
ax'Ƨ't]g ±yë/]g, b]jg] cleoflrtáĶ
dxfljxf/jf;Lg+ ;Ţĕolƛ kltlŪtá.
ux]tƑ+ ux]ŷfg, ká/f±)ë;' ljlgŞo+Ķ
cjáŊd]ƃá ;do+ ;sť, cgfd;ƃá ;do+ k/ť.
k'Ƒákb];Ūsyfgoť, oyfg'¿k+ pk;+x/ƃáĶ
`f)ƍe]bfjxgƧ tƧ, oáuLlx g]s]lx lg;]ljtƧ.
cŴ+ ck'Ƒ+ cg'jŰoƃá, ;'ųť o'lųť cg'Ŋd]ƃáĶ
cf/leƧ+ ;df;]g, dxflgŹ];jŰg+.
;źƙax'dfg]g, gfų'Ŋ+;gsƚtfĶ
jŋĕdx+ cŪsy+ hgƧ, lxtfo ;źƙlr/lŪtŴ+.
;Ŋŝ ;źƙkhálts+ t+, ;')fy wf/]y r ;fw' ;ƃáltĶ
tŴ ækf±&ëf ljl;Ūá lgŹ];á, t+gfdlj;]l;tá rfÆlt j'ųųf b'lj±wëf kf±&ëf _ Ɠŧgkf±&ëf, cŴkf±&ëf r. t];' Ɠŧgkf±&ëf
cŋ/kbƓŧgcfsĕ/lg?lųlgŹ];j;]g %lƑ±wëf. cŴkf±&ëf ;Řf;gksĕ;gljj/)ljehgpųfgLs/)_kţlųj;]g %lƑ±wëf. tŴ tL;'
ƀf/];' kl/;'źkoáuefj]g lj;'źs?)fg+ lrų]g kjlųtb];gf jfrflx cslytųf cb]l;tųf cŋ/ldlt ;lţtf, t+
kf/folgsƔfƪ)fg+ dg;f k'lŞtkŤfg+ j;]g eujtf /tg#/] lg;Llbŷf ;ƙl;tkŪfgdxfks/)j;]g r cŋ/+ gfdflt ux]tƑ+.

2
 cy jf ckl/k'Ű+ kb+ cŋ/ldlt ux]tƑ+ æ;lŪjƧ;xƧfgLÆlt PjdfbL;' ‘k]0j0 802 hĕ01=4=54 g]lų0120’
ljo. PŴ lx ;sĕ/ gsĕ/ ;ásĕ/fbLlg cŋ/ldlt, Psŋ/+ jf kb+ cŋ/ldlt Ps]. æofo+ tŲf kágáeljsĕÆlt PjdfbL;'
‘dxfj014 lje0203 d0lg03=374 kl0 d02=30’ ljeŵƃ+ cŴháts+ cŋ/lků+ kb+. ægfdť ¿kťfÆlt PjdfbL;'
‘w0;0b'sdfltsĕ 109 ;'0lg0 878 dxflg0107 r"ńlg0clhtdf)jk'ŞflgŹ];á 6 g]lų045’ ax'cŋ/]lx o'ų+ kb+ gfd. ;+lvų]g
j'ų+ kb+ ljefj]lt. kb]g clelxt+ Ɠŧolt Ɠų+ kfs+ s/átLlt Ɠŧg+, jfŌd]j. ærųf/á OlźkfbfÆlt ;ř]k]g slytdŴ+.
æstd] rųf/áĠ Ow, leŋj], leŋ' %Ɔ;dflwkwfg;řf/;dƉfut+ Olźkfb+ efj]lt. jLl/olrųjLd+;;dflwkwfg;řf/;dƉfut+
Olźkfb+ efj]tLÆltcfbL;' ‘lje0431 ;+0lg0 5=813 bL0lg0 3=306 c0lg0 4=276’ kfss/)efj]g Ɠŧg+ gfd.
Ɠŧgljefuksĕ;á cfsĕ/á. ætŴ stdá %ƆáĠ oá %Ɔá %lƆstf sų'sƚtfÆlt PjdfbL;' ‘lje0433’ slytƓŧg+ cg]slj±wëg
ljefus/)+ cfsĕ/á gfd. cfsĕ/flelxtƧ lgƑrg+ lg?lų. æmƧá, j]bgfÆlt PjdfbL;' ‘w0;01’ cfsĕ/]g slyt+ æm';tLlt
mƧá. j]lbotLlt j]bgfÆlt gLxl/ŷf jrg+ lg?lų gfd. lgƑrgljŴf/á lgƧ];tá b];ált lgŹ];á, j]lbotLlt j]bgflt
lgƑrgnźkb+ æ;'vf b'ŋĕ cb'ŋd;'vf, ;'votLlt ;'vf, b'ŋotLlt b'ŋĕ, g]j b'ŋolt g ;'votLlt cb'ŋd;'vfÆlt cŴljŴf/á
lg/j;];]g slytųf lgŹ];á gfd.
Pj+ %lƑwflg Ɠŧgkbflg hĕlgŷf r %;' cŴkb];' ;ř]ktá sĕ;gf bLkgf ;Řf;gf, ædţdfgá ±vëf, leŋ', aƉá df/Ƨ
cdţdfgá d'ųá kflkdtáÆlt PjdfbL;' ;ř]k]g cŴbLkgf ;Řf;gf gfd. P;á kg ±yë/á æa'źg] eujtf Pj+ ;ř]k+ sŷf j'ųdŴ+
‚cţft+ eujf, cţft+ ;'utfƒÆlt s±yët'+ ;dŴá klljlŢ.
pkl/ jųƑdŴ+ cflbtá sĕ;gf bLkgf ksĕ;gf, æ;Ƒ+, leŋj], cflbųÆlƃ PjdfbL;' ‘dxfj0 54 ;+0lg0 4=28’
kŞf slytƑdŴ+ k&djrg]g bLkgf ksĕ;gf gfd. Pj+ k&d+ bLlkt+ cŴ+ k'g kfs+ sŷf bLkg]g ælsť, leŋj], ;Ƒ+ cflbų+Ġ
rŋ'+, leŋj], cflbų+, ¿kf cflbųfÆlt PjdfbL;' ‘dxfj054 ;+0lg0 4=28’ slyt];' æltlŋlƇoá ;ř]k]g j'ų+ klljŢtLÆlt
slytųf ƀ] cŴkbflg ltlŋlƇoƧ pksĕ/j;]g j'ųflg.
;+lvųƧ ljŴf/flewfg+ ;Ƹs j'ųƧ r k'glk clewfg+ ljj/)+, æs';nf wƙfÆlt ‘w0;01’ ;ř]k]g lglŋųƧ. æstd]
wƙf s';nfĠ oƸƨ ;do] sĕdfjr/+ s';n+ lrų+ pƍƉ+ xátLÆlt ‘w0;01’ lgŹ];j;]g ljŴf/)+ ljŴf/j;]g k'g syg+ ljj/)+
gfd.
t+ ljefus/)+ ljehg+, æoƸƨ ;do]Ælt ‘w0;01’ ljjl/t] s';n] wƙ] ætƸƨ ;do] mƧá xált, j]bgf xátLÆlt
‘w0;01’ ljefus/)+ ljehg+ gfd. ljj/Ƨ ljŴf/flewfg]g ljeųƧ r pkdflewfg]g klkfbg+ pųfgLs/)+, ljj/±)ëg
ljjl/tŴƧ æstdá tƸƨ ;do] mƧá xáltĠ oá tƸƨ ;do] mƧá m';gf ;Ɩ';gfÆlt ‘w0;02’ cltljjl/ŷf sygť ljehg]g
ljeųƧ æ;]Ɯyflk, leŋj], ufjL lgŝƙf, Pjd]j őfx+, leŋj], mƧfxf/á bŪƑált jbfdLÆlt ‘;+0lg0 2=63’
Pjdflbpkdfsygť pųfgLs/)+ gfd. wƙ+ ;')ƃfg+ wƙb];g]g lrųƧ cg]slj±wëg ;ádgƧpƍfbgť cltlv)a'źLg+ cg]slj±wëg
`f)Ƨ ltlv)efjs/)ť kţlų gfd, t];+ ;')ƃfg+ t+lrųtá;g]g t+lrųlg;fdg]g r kţfotLlt kţlų. tŴ eujf cŋ/]lx
;Řf;olt, kb]lx ksĕ;olt, Ɠŧg]lx ljj/lt, cfsĕ/]lx ljehlt, lg?ųLlx pųfgLs/ált, lgŹ];]lx kţfkotLlt. Ƹs j'ų+
xáltĠ a'źf eujƃá Psŝ] j]g]Ɯ] PsƸƨ b];g] cŋ/]lx cŴ;Řf;g+ s/álƃ»k]0 lgŹ];]lx cŴkţfkg+ s/áƃLlt cod]Ŵ clwƍfoá.
cy jf cŋ/]lx ;Řf;loŷf kb]lx ksĕ;olt, Ɠŧg]lx ljjl/ŷf cfsĕ/]lx ljehlt, lg?ųLlx pųfgLsŷf lgŹ];]lx
kţfkolt Ƹs j'ų+ xáltĠ Pj¿k]g wƙb];g]g Psŝ];' &fg];' Psŝfg+ j]g]Ɯfg+ ljgotLlt.
cy jf cŋ/]lx pŔfloŷf kb]lx ksĕ;]ƃá ljgolt pŔltţ'+, Ɠŧg]lx ljjl/ŷf cfsĕ/]lx ljehƃá ljgolt
ljklťtţ'+, lg?ųLlx pųfgLsŷf lgŹ];]lx kţfk]ƃá ljgolt g]Ɯ+. Olt j]g]Ɯj;]glk oáh]tƑd]j.
cŴtá kg]Ŵ stdá Ɠŧgkf±&ëf, stdá cŴkf±&ëfltĠ a'źfg+ eujƃfg+ wƙ+ b];]ƃfg+ oá cŴfjudsĕ] ;ljţlųs;Źá, ;á
Ɠŧgkf±&ëf oá t]g cle;d]tƑá nŋ)/;flb;lxtá wƙá, ;á cŴkf±&ëflt j]lbtƑá. k'glk ;Ɖfoefl;tá Ɠŧgefl;tá ;fj;];kf±&ëf
cgj;];kf±&ëf gLtá g]Ɯált %lƑ±wëf kf±&ëf. tŴ cg]sŴjųf ;Ɖfoefl;tá ædft/+ lkt/+ xƄf, /fhĕgá ƀ] r vlųo]Ælt Pjdflb
‘w0k0294’. PsŴjųf Ɠŧgefl;tá ‚dgák'Ƒśdf wƙfÆlt Pjdflb ‘w0k01=2 g]lų089 92 k]sĕ]014’. ;fj;];á æ;Ƒ+,
leŋj], cflbųÆlƃ Pjdflb ‘dxfj054 ;+0lg0 4=28’. ljk/Ltá cgj;];á æ;Ƒ] wƙf ;Ƒfsĕ/]g a'źƧ eujtá `f)d'vë
cfkfy+ cfuŞƃLÆlt Pjdflb ‘dxflg0156 r"ńlg0 dá#/fhdf)jk'ŞflgŹ];á 85 kl0d03=5’. oyf jrg+, tyf cjuƃƑá
gLtá æclgŝ+ b'ŋ+ cgųfÆlt Pjdflb. o'lųof cg'Ƨl/tƑá g]Ɯá æPsk'Ʈná leŋj]Ælt Pjdflb ‘c0lg0 1=170’.
cŴá kg cg]sƍsĕ/á kf&Ŵá ;efjŴá `foŴá kf&fg'¿ká gkf&fg'¿ká ;fj;];Ŵá lg/j;];Ŵá gLtŴá g]ƜŴá Oŝflb.
tŴ oá cƍƧŴƧ `fkgŴd'ŝfl/ot], ;á kf&Ŵá æ;fŴ+ ;ƓŧgÆlƃcfbL;' ‘kf/f01 bL0lg0 1=190’ ljo. ¿kf¿kwƙfg+
nŋ)/;flb;efjŴá æ;ƙflbƸŪ efj]tLÆltcfbL;' ‘lje0485 ;+0lg0 5=3’ ljo. oá `fodfgá lxtfo ;+jųlt, ;á `ft'+
c/xtLlt `foŴá _ æcŴjfbL wƙjfbLÆltcfbL;' ‘bL0lg01=9, 194¶ 3=238¶ d0lg01=411’ ljo. oyfkf&+ efl;tá
kf&fg'¿ká ærŋ' leŋj], k'/f)sƙÆlƃ ‘;+0 lg0 4=146’ eujtf j'ų+. tƨf rŋ'dlk sƙlƃ. ƓŧgŞfofo cŴ+
klafxodfg]g j'ųá cŴá gkf&fg'¿ká, ;á kf&tá cgg'ţftá cstklŋ]ká ljo'ųá. ;á r ;śx]tƑlƕ c;śx]ŷf, kl/jşˆtƑlƕ

3
jf lslť ckl/jşˆŷf kl/;];+ sŷf j'ųá ;fj;];Ŵá ærŋ'ť klŝ ¿k] r pƍşlt rŋ'ljţf)+ ‘;+0lg0 4=60 dxflg0 107’.
;Ƒ] t;lƃ bůƧ, ;Ƒ] efolƃ dŝ'gáÆltcfbL;' ‘w0k0129’ ljo. ljk/Ltá lg/j;];Ŵá æ;Ɖfljt+ ;+;l/t+ ddť]j t'ƛfsť
‘bL0lg02=155 dxfj0287 g]lų0114’. tŶ, leŋj], sĕ] dƃf sĕ] ;źftf»k]0 cţŶ lbŪkb]xLÆltcfbL;' ‘c0lg0 7=66’
ljo. ;Źj;]g]j j]lbtƑá gLtŴá æ¿kf ;Źf /;f uƉf, máŪƑf r dgá/dfÆltcfbL;' ‘;+0lg0 1=151 165 dxfj033’
ljo. ;ƙ'ltj;]g j]lbtƑá g]ƜŴá ærųf/ád], leŋj], jnfxs"kdf k'ƮnfÆltcfbL;' ‘c0lg0 4=101_102’ ljo. Pjldw
kf&ť cŴť ljjl/ŷf l&tá c;+xL/á ejlt k/jfbLlx bL#/ų+ ltŴjf;]g.
Olt c;+xL/efj]g ofj cfudflwud;ƕb+, tfj jų'+ ;Ŋált. ;ř]kljŴf/go]g x]t'bfx/)fbLlx cjaáwlot'+ ;dŴá.
Pj+lj±wëf cųfgť k/ť ;á±wët'+ ;dŴefj]g b'ƧLƠlblŪdnlj/lxtųf ;'lr. b'ƧLná lx cųfg+ pkxglt, t]g gfb]Ɯjfrá r ejlt
;Ɠáxf/dfgá Ow lgŝft'/á j]şáj. b'lŹlŪ k/+ pkxglt, gfjƧoá r ejlt jfńuxfs'ná Oj sdn;ůá. peoljkƉá kg
;Ƒyflk cg'kf;gLoá ejlt u"yutldj %jfnft+ u"yutá ljo r sŲ;ƍá. peo;ƕƉá kg ;Ƒyflk pkf;gLoá ;]ljtƑá r
ljţ"lx, lg?kŹjá Oj /tgfs/á, Pj+ e"tá Pj+ cdŞ/á cxLgfrl/od'lŪ. ;'ų;'ųfg'nádcfrl/ojfbcųgádlt;řftfgť rt'Ɖ+
ckl/ŝfuL, t];+ j;]g ƓfŐftá.
æPs+;jrg+ Ps+, ljeşjrg+ kb+.
tlto+ klk'Ş]Ɯ, rt'Ŵ+ kg &fko]ÆltĶ
Pt];+ jf ckl/ŝfuL. ttá Pj ;át"g+ lxt] lgo'ųųf g];+ cjaáwg+ klt clsnf;' ejtLlt. cfx r]Ŵ _
ækf&Ŵljb;+xL/á, jųf ;'lr cdŞ/á.
rt'Ɖ+ ckl/ŝfuL, b];sƧ lxtflƋtáÆltĶ
PŴ b];sƧflt b];sĕ] cƧ, ej]Ɯflt cŴá. lxtflƋtált lxt] cg'utá lxtlrųá. ;á P;á ;'lrųf lkoá, rt'Ɖ+
ckl/ŝfluųf u?, c;+xL/ųf efjgLoá, b];sųf jųf, lxtflƋtųf jrgŋdá, kf&Ŵljbųf uƘL/sy+ sųf, cdŞ/ųf g rfŪfg]
lgoáhsĕ] Olt _
ælkoá u? efjgLoá, jųf r jrgŋdá.
uƘL/ť sy+ sųf, gá rfŪfg] lgoáhsĕ]ÆltĶ ‘c0lg0 7=37 g]lų0113’.
æclelxtá b];sĕ] ;á, tfj bflg clewLot]ÆĶ
tŴ wƙu?ųf sy+ g kl/ejlt, cfrl/ou?ųf slys+ g kl/ejlt, ;źfkţflbu')kldlůtųf cųfg+ g kl/ejlt,
c;&fdfofljųf cdtfled'vųf r cljlŋųlrųá ejlt, ;'d]wųf oálg;á dgl; s/átLlt. j'ųŤ]t+ _
ækťlx, leŋj], wƙ]lx ;dƉfutá ;')ƃá ;źƙ+ eƑá lgofd+ cáŊldt'+ s';n];' wƙ];' ;ƙų+. std]lx kťlxĠ g sy+
kl/eált, g slys+ kl/eált, g cųfg+ kl/eált, cljlŋųlrųá wƙ+ ;')flt PsƮlrųá, oálg;á dgl; s/átLÆlt ‘c0lg0
5=151’.
t+nŋ)ƍųųf efjg+ ehtLlt. cfx r]Ŵ _
æwƙfrl/ou? ;źfkţflbu')dlůtá.
c;&fdfofljsƧ, ;'d]±wëf cdtfled'±vëfÆĶ _
Olt jųf r ;átf r.
Pj+ j'ųƍsĕ/+ Ɠŧgť cŴť bƧ]ŷf Obflg oá cltcƮ+ sŷf slytųf dxf;d'ŹdxfkyjL ljo dxf r ;á lgŹ];á rflt
dxflgŹ];á, t+ dxflgŹ];+ jŰloƧfld.
tb]t+ dxflgŹ];+ cŴ;ƕƉ+ Ɠŧg;ƕƉ+ uƘL/+ uƘL/Ŵ+ nás'ų/ƍsĕ;s+ ;'ţtƍl;+o'ų+ klklųdƮmnlj;];;fwg+
klklųklkŋkl;]wg+ oáufjr/fg+ `f)j//tgfs/e"t+ wƙslysĕg+ wƙsyfljnf;lj;];x]t'e"t+ ;+;f/eL?sĕg+
b'ŋlgƧ/)tb'kfobƧg]g cƧf;hggŴ+ tƍlkŋgf;gŴť uƘL/Ŵfgť cg]s];+ ;'ųƃkbfg+ cŴljj/±)ëg ;'hgxbokl/tá;hggŴ+,
tyfut]g c/xtf ;ƙf;Ɨ'ź]g ;ƑŴ cƍlxt;Ƒţ'tţf)dxfbLkáef;]g ;snhgljŴtdxfs?)fl;g]x]g
j]g]Ɯhgxboutlsn];Ɖsĕ/ljwdgŴ+ ;d'şlntƧ ;źƙdxfkbLkƧ tblwƍfoljsĕ;gl;g]xkl/;]s]g
kťjƧ;xƧdltlr/;d'şngldŞtf násĕg'sƕs]g ;Ŵ'sƍ]g wƙ/fhƧ wƙ;]gfkltgf cfoƨtf ;fl/k'ųŴ]/]g efl;t+ ;'ŷf cfoƨf
cfgƆá k&ddxf;śLltsĕn] oyf;'td]j ;śx+ cf/ák]l;.
;á kg]; ljgolks+ ;'ųƃlks+ clewƙlkslƃ tL;' lks];' ;'ųƃlkskl/ofkƉá, bL#lgsĕoá dlŢdlgsĕoá
;+o'ųlgsĕoá cś'ų/lgsĕoá v'Źslgsĕoált kť;' dxflgsĕo];' v'Źsdxflgsĕokl/ofkƉá, ;'ų+ uëƜ+ j]Ɯfs/)+ ufyf pbfg+ Oltj'ųs+
hĕts+ cư'twƙ+ j]bƟlƃ gj;' ;Ŵ';f;gś];' oyf;Ƙj+ ufyśj]Ɯfs/)śƀo;ślxtá.

4
 æƀf;Llt a'źtá uƸŲ, ƀ];xƧflg leŋ'tá.
rt'/f;Llt ;xƧflg, o] d] wƙf kjlųgáÆltĶ ‘±yë/uf01027’ _
wƙeůfufl/sŴ]/]g kť;' &fg];' PtbƮ+ cf/álkt]g klţftfg+ rt'/f;Lltof wƙŋƉ;xƧfg+ leŋ'tá ulxt];' ƀL;'
wƙŋƉ;xƧ];' cg]s;twƙŋƉ;ślxtá. tƧ ƀ] jƮf cŪsj±Ʈëf kf/fogj±Ʈëf vƮlj;f);'ųť, Ps]sƸƨ jƮ] ;áń; ;áń; sŷf
vƮlj;f);'ųťflt t]Ƹų; ;'ųflg sĕd;'ųflbvƮlj;f);'ųkl/oá;fgflg Pj+ cg]swf jjŴflktƧ OdƧ dxflgŹ];Ƨ
cg'k'ƑkbŴjŰg+ sl/Ƨfld. colŤ dxflgŹ];á kf&tá cŴtá r plŹ;ƃ]g lglŹ;ƃ]g r ;Ŋŝ+ plŹl;tƑá lglŹl;tƑá r,
pƮŲƃ]gflk ;Ŋŝ+ pƮlŲtƑá wf/]tƑá r. t+ lsƧ x]t'Ġ uƘL/ųf OdƧ dxflgŹ];Ƨ náslxtfo nás] lr/lŪtŴlƃ.

1= cŪsj±Ʈëf

1= sĕd;'ųlgŹ];jŰgf
tŴ sĕd;'ų+ cflb. tlƨlƕ æsĕd+ sĕdodfgƧfÆlt ufyf cflb. ;f pŹ];lgŹ];kllgŹ];j;]g ltwf l&tf. æsĕd+
sĕdodfgƧfÆlt Pjdflb pŹ];á. æsĕdflt pŹfgtá ƀ] sĕdf _ jŴ'sdĕ f r lsn];sĕdf rfÆlt lgŹ];á. æstd] jŴ'sĕdfĠ dgflksĕ
¿kfÆlt Pjdflb kllgŹ];á.
1= tŴ sĕdlƃ dgflko¿kflbt]e"dswƙ;řft+ jŴ'sĕd+. sĕdodfgƧflt OŞdfgƧ. tƧ r]t+ ;ldŢtLlt tƧ
sĕdodfgƧ ;ųƧ t+ sĕd;řft+ jŴ' ;ldŢlt r], ;r] ;á t+ netLlt j'ų+ xált. cźf kLltdgá xátLlt Ps+;+ t'Ūlrųá xált.
nźflt nleŷf. dŝált ;ųá. olbŞtLlt o+ OŞlt. Ob+ kg ;ř]ktá kbŴ;ƗƉdųd]j, ljŴf/á kg pkl/ kflńo+
cfutgo]g]j j]lbtƑá. oyf r OdƸƨ, Pj+ Otá k/+ ;Ƒ];'kLlt.
sĕdflt plŹl;tƑkb+. pŹfgtált lglŹl;tƑkb+. pŹfgtált jƮj;]g ædŞ'Źfg+ lsg]ƜfÆlt cfbL;' ljo. cy jf
pk¿kl/ bfgtá pŹfg+, pź+ pź+ ;áwgtá ƓjbfgŪ]g jábfg+ ljo. ljŴf/s/)efj]g jf. sĕdf Olt kf&;];+ sŷf jųƑ+.
ƀ]lt u)gkl/Ş]bá g Ps+, g toá. jŴ'sĕdf rflt dgflko¿kflbjŴ'sĕdf r. pktfkgŪ]g ljafwgŪ]g r lsn];sĕdf r.
t];' jŴ'sĕdá kl/ţ]Ɯá, lsn];sĕdá kxftƑá. tŴ jŴ'sĕdá lsn];sĕd]g kŴlotƑált sĕdLotLlt sĕdá. lsn];sĕdá jŴ'sĕdfg+
kŝf;L;gƧ sĕ/)efj]g sĕdLot] cg]gflt sĕdá. tŴ ¿kflbŋƉ] ;ślxtá jŴ'sĕdá, ;řf/ŋƉ] ;ślxtá lsn];sĕdá. %lx
ljţf±)ëlx ljhĕlgtƑá jŴ'sĕdá, dgáljţf±)ëg hĕlgtƑá lsn];sĕdá. lsn];fg+ kltŪŪ]g sĕ/)Ū]g cf/ƙ)Ū]g r jŴ'sĕdá.
æg]t] sĕdf oflg lrŶflg nás], ;Řƍ/f±uëf k'l/;Ƨ sĕdá.
ltŪlƃ lrŶflg t±yëj nás], c±yëŴ wL/f ljgolƃ %ƆÆlƃĶ ‘c0lg0 6=63’.
gƆdf)js_ ‘w0k0cŪ01=68pƍnjŰŴ]/LjŴ'’ ;á/]Ɯ;]lŪk'ųfbLg+ ‘w0k043’ jŴ"lg r]Ŵ lgbƧg+. lsn];sĕdá
tfkgŪ]g afwgŪ]g r ;o+ sĕd]tLlt sĕdá. j'ųlƕ r]t+ æ/ųá ±vëf, Ɣfƪ), /fuëg clee"tá kl/oflbƉlrųá cųƓfafwfolk r]t]lt,
k/Ɠfafwfolk r]t]lt, peoƓfafwfolk r]t]tLÆlt r æ/ųá ±vëf, Ɣfƪ), kf)lƕ xglt, clbƉlƕ cflbolt, k/bf/lƕ uŞlt,
d';flk e)tLÆlt ‘c0lg0 3=54’ r Pjdflb lgbƧg+.
td]j kllgŹ];j;]g ljŴf/]ŷf jų'sĕdá _ æstd] jŴ'sĕdfÆltcflbdfx. tŴ std]lt s±yët'sƚtfk'Şf. kťljwf lx
k'Şf, tf;+ ljef±uëf pkl/ kflńo+o]j cflj eljƧlt. tf;' co+ s±yët'sƚtfk'Şf. tŴ dgflksĕlt dg+ cƍfolƃ jź]ƃLlt dgfkf,
dgfkf Pj dgflksĕ. ¿kflt sƙlrųpt'cfxf/;d'Ūfgj;]g rt';d'Ūflgsĕ ¿kf/ƙ)f. ¿koƃLlt ¿kf, jŰljsĕ/+ cfkşdfgf
xbośtefj+ ksĕ;]ƃLlt cŴá.
tŴ s]gŪ]g ¿klƃĠ ?ƍgŪ]g. j'ųŤ]t+ eujtf _
ælsť, leŋj], ¿k+ jb]yĠ ?ƍtLlt ±vëf, leŋj], tƨf ‚¿kƒlƃ j'ŝlt. s]g ?ƍltĠ ;Lt]glk ?ƍlt, pŲ]glk
?ƍlt, lh#Şfolk ?ƍlt, lkkf;folk ?ƍlt, *+;ds;jftftk;/L;k;ƖƧ]glk ?ƍlt. ?ƍtLlt ±vëf, leŋj], tƨf ‚¿kƒlƃ
j'ŝtLÆlt ‘;+0lg0 3=79’.
tŴ ?ƍtLlt s'ƍlt #ũLolt kLńLolt, leştLlt cŴá. ;Lt]g tfj ?ƍg+ násƃl/slg/o] kfs+.
dƸx;s/ŪfbL;'lk lxdkft;Ltn];' kb];];' Pt+ kfsd]j. tŴ lx ;ųf ;Lt]g leƉl%Ɖ;/L/f hËljtŋolƕ kfk')lƃ.
pŲ]g ?ƍg+ cjLlrdxflg/o] kfs+. tŴ lx tųfo náxkyljof lgkşĕk]ŷf kťljwaƉgflbs/)sĕn] ;ųf dxfb'ŋ+
cg'ejlƃ.

5
 lh#Şfo ?ƍg+ k]lųlj;o] r]j b'lưŋsĕn] r kfs+. k]lųlj;olƨlŤ ;ųf ƀ] tLl) a'źƃ/flg lslťb]j cfld;+ xŴ]g
ux]ŷf d'vë klŋkƃf gfd g xálƃ, cƃápb/+ cflbų;'l;/?ŋá ljo xált. b'lưŋ] slŧsdųlƕ cnleŷf d/);ųfg+ kdf)+ glŴ.
lkkf;fo ?ƍg+ sĕnslŧsĕbL;' kfs+. tŴ lx ;ųf ƀ] tLl) a'źƃ/flg xbot]dgdų+ jf lhƢft]dgdų+ jf pbslaƆ'lƕ
nź'+ g ;Ŋálƃ. ækfgLo+ lkljƧfdfÆlt gƸb utfg+ hn+ jfn'sĕtn+ ;ƕşlt. dxf;d'Ź+ kŋƃfglƕ ;d'Źá lklŪkf;f±)ëfo]j xált.
t] ;'Ƨƃf anjb'ŋkLlńtf lj/jlƃ. *+;fbLlx ?ƍg+ *+;dlŋsĕlbax'n];' kb];];' kfs+. t+ kg _ æstd+ t+ ¿k+ ;lgbƧg+Ġ
;ƍl#Ælƃ cflbgf go]g clewƙ] ‘w0;0656 658’ ljŴfl/td]j.
;ƍƃLlt ;Źf, pbfx/LoƃLlt cŴá. pt'lrųj;]g lƀ;d'Ūflgsĕ ;Źf. uƉoƃLlt uƉf, cųgá jŴ"lg ;"roƃLlt
cŴá. /;lƃ t] ;ųflt /;f, cƧfb]ƃLlt cŴá. m';LoƃLlt máŪƑf Pt] uƉfboá rt';d'Ūflgsĕj t];+ ljef±uëf clewƙ]
‘w0;0622_624’ ljŴfl/táo]j.
td]jŴ+ ljŴf/j;]g bƧ]ƃá æcŴ/)f kfj'/)fÆltcflbdfx. tŴ cŴl/ŷf lgklşoƃLlt cŴ/)f. ;/L/+ j]±&ëŷf
kf?kLoƃLlt kfj'/)f. cƃáhĕtfboá rųf/á bf;L r bf;á r bfl;bf;f. vëų+ gfd oƸƨ k'ƑŰ+ ?xlt. jŴ' gfd oƸƨ ck/Ű+
?xlt. oŴ jf peolƕ ?xlt, t+ vëų+. tbŴfo ste"ldef±uëf jŴ'. vëųjŴ';L;]g r]Ŵ jfkLtńfsĕbLlglk ;ślxtflg.
lx/ţlƃ sxfk±)ëf. ;'jŰlƃ hĕt¿k+. t];+ ux±)ëg náxdf;sĕ] ht'df;sĕ] bf?df;sĕ]lt ;Ƒ]lk ;śx+ uŞlƃ.
ufdlgud/fhwflgoált Pss'lsĕlb ufdá. cfk)o'ųá lgudá. PsƧ /ţá cf)fkjlųŪfg+ /fhwfgL. /Ūlƃ hgkb]sb];+.
hgkbált sĕl;sĕ];nflbhgkbá. sĕ];ált rt'lƑ±wëf sĕ];á _ xŴL cƧá /±yëf klų. sĕ]Ūfuf/lƃ ltljw+ sĕ]Ūfuf/+ _ wgsĕ]Ūfuf/+
wţsĕ]Ūfuf/+ jŴsĕ]Ūfuf/+. o+ lsťLlt cgj;];kl/ofbfgjrg+. /hgLolƃ /ŧ]t'+ o'ųŪ]g.
Otá k/+ ltsj;]g bƧ]t'+ ctLtlųscŢųlųsxLglųscásĕ;lųs;+oáulųssĕdfjr/lųsj;]g %lųs] cfx. tŴ ctLtlųs]
tfj cųgá ;efj+ pƍfbflbŋ)+ jf kŷf cltŊƃflt ctLtf. tb'eolƕ g cfutflt cgfutf. t+ t+ sĕ/)+ klŝ pƍƉflt
kŝ'ƍƉf. Ob+ ej]g kl/ŞƉ+. kl;lƉtá lx kŪfo ctLtej];' lgƑųf cgƃ/ej] jf lgƑųf xáƃ' sƍsĕ]l;t;xƧdŴs] jf,
;Ƒ] ctLtfo]j gfd. r'lttá kŪfo cgfutej];' lgƑųgsĕ sĕdf cgƃ/ej] jf lgƑųƃ' sƍsĕ]l;t;xƧdŴs] jf, ;Ƒ]
cgfutfo]j gfd. r'ltkl;lƉcƃ/] kjųf sĕdf kŝ'ƍƉf gfd.
cŢųlųs] æPj+ kjųdfgf do+ cųflt ux)+ uldƧfdfÆlt Oldgf ljo clwƍfo]g cųfg+ clwsĕ/+ sŷf kjųf cųgá
;ƃfg] kjųf kflk'Ʈlnsĕ sĕdf cŢųf sĕdf gfd. ttá alxe"tf kg OlƇoaźf jf clglƇoaźf jf alxźf gfd. tltokb+
tb'eoj;]g j'ų+.
xLglųs] xLgflt nfdsĕ. dlŢdflt xLgk)Ltfg+ dŢ] ejflt dlŢdf. cj;];f pųdŪ]g k)Ltf. clk r
pkfbfo'kfbfo xLgdlŢdk)Lttf j]lbtƑf. g]/losĕglŤ sĕdf sĕ]lƍųf xLgf gfd. t] pkfbfo lt/Şfg];' gfu;'kŰfg+ sĕdf
k)Ltf gfd. ;];lt/Şfgutfg+ sĕdf dlŢdf gfd. t];lƕ sĕdf xLgf. t] pkfbfo dx];ŋk]tfg+ sĕdf k)Ltf gfd. cj;];fg+
sĕdf dlŢdf gfd. t];lƕ xLgf. t] pkfbfo hĕgkbfg+ sĕdf k)Ltf gfd. kŝƃjf;Lg+ sĕdf dlŢdf gfd. t];lƕ xLgf. t]
pkfbfo ufdeáhsĕg+ sĕdf k)Ltf gfd. t];+ kl/rfl/sĕg+ sĕdf dlŢdf gfd. t];lƕ xLgf. t] pkfbfo hgkb;fldsĕg+ sĕdf
k)Ltf gfd. t];+ kl/rfl/sĕg+ sĕdf dlŢdf gfd. t];lƕ xLgf. t] pkfbfo kb];/fh"g+ sĕdf k)Ltf gfd. t];+ cdŝfg+ sĕdf
dlŢdf gfd. t];lƕ xLgf. t] pkfbfo rŊjlų/ţá sĕdf k)Ltf gfd. tƧ cdŝfg+ sĕdf dlŢdf gfd. tƧlk xLgf. t]
pkfbfo e'ƙb]jfg+ sĕdf k)Ltf gfd. t];+ kl/rfl/sĕg+ b]jfg+ sĕdf dlŢdf gfd. t];lƕ xLgf. t] pkfbfo rft'dxf/flhsĕg+
b]jfg+ sĕdf k)Ltfltcflbgf go]g ofj cslgŪb]jfg+ sĕdf dŴsƍųf k)Ltf gfd. Pj+ pkfbfo'kfbfo xLgdlŢdk)Lttf
j]lbtƑf.
cásĕ;lųs] cfkflosĕ sĕdflt cjlŬ;řft];' ckutco];' rt";' ckfo];' lgƑųsĕdf cfkflosĕ. dg'Ƨ];' lgƑųsĕdf
dfg'l;sĕ. b]j];' lgƑųsĕdf lbƑf.
;+oáulųs] kŝ'klŪtfg+ sĕdfg+ kl/e'ŧgtá &k]ŷf g]/los] ;];ckfo;ųfg+ dg'Ƨfg+ rft'dxf/flhs] b]j] pkfbfo ofj
t'l;tsĕlosĕgť b]jfg+ sĕdf kŝ'klŪtf sĕdf gfd. ksltkloųf/ƙ)tá clt/]s]g /ldt'sĕdtfsĕn] oyf?lrt+ cf/ƙ)+ lglƙlgŷf
lglƙlgŷf /dƃLlt lgƙfg/tLg+ b]jfg+ sĕdf lglƙtf sĕdf gfd. cųgá cŢĕ;o+ `ŷf k/]lx lglƙt] cf/ƙ±)ë ;]jƃLlt
k/lglƙtj;jųLg+ sĕdf k/lglƙtf sĕdf gfd. kl/Ʈlxtflt ædƞ+ PtÆlƃ ulxtf sĕdf. ckl/Ʈlxtflt tyf ckl/Ʈlxtf
pų/s'?sĕg+ sĕdf. ddflotflt tŲfj;]g ædd PtÆlƃ ulxtf. cddflotflt j'ųklkŋĕ.
;Ƒ]lk sĕdfjr/f wƙflt æx]Ūtá cjLlrlg/o+ kl/oƃ+ sl/ŷfÆltcflbgf ‘w0;01287’ go]g j'ų];' sĕdfjr/wƙ];'
kl/ofkƉf. tŶfo+ jrgŴá _ pŹfgtá ƀ] sĕdf, jŴ'sĕdá r lsn];sĕdá rflt. tŴ lsn];sĕdá cŴtá %Ɔ/f±uëf. jŴ'sĕdá
t]e"ds+ jũ+. lsn];sĕdá r]Ŵ sĕd]tLlt sĕdá. Ot/á sĕdLotLlt. oƸƨ kg kb];] b'lj±wëfk];á sĕdá kjlųj;]g cjr/lt, ;á
rt'Ɖ+ ckfofg+ dg'Ƨfg+ %Ɖť b]jnásĕg+ j;]g Psĕb;lj±wëf kb];á sĕdá PŴ cjr/tLlt sĕdfjr/á. tŴ kl/ofkƉwƙ] ;Ɖfo
æ;Ƒ]lk sĕdfjr/f wƙfÆlt j'ų+. cųgá ;efj+ wf/]ƃLlt wƙf. ¿kfjr/f wƙflt æx]Ūtá Ɣƪnás+ kl/oƃ+ sl/ŷf pkl/tá

6
cslgŪ] b]j] cƃásl/ŷfÆltcflbgf ‘w0;0 1289’ go]g j'ųfg+ ¿kfjr/wƙfg+ j;]g ;Ƒ]lk wƙf ¿kfjr/f. c¿kfjr/f
wƙflt æx]Ūtá cfsĕ;fgťfotg'kuë b]j] kl/oƃ+ sl/ŷf pkl/tá g]j;ţfgf;ţfotg'kuë b]j] cƃásl/ŷfÆltcflbgf ‘w0;0
1291’ go]g j'ųf ;Ƒ]lk c¿kfjr/f wƙf tŴ ¿k] cjr/ƃLlt ¿kfjr/f. c¿k] cjr/ƃLlt c¿kfjr/f. tŲfjŴ'sĕlt
kltŪŪ]g sĕ/)Ū]g r tŲfo jŴ'e"tf. tŲf/ƙ)flt tŲfkjlųj;]g tŲfo cf/ƙ)e"tf. sĕdgLoŪ]gflt kŝf;Ll;tƑŪ]g.
/hgLoŪ]gflt /ŧ]t'+ o'ųŪ]g. dbgLoŪ]gflt s'ndbflbdb+ pƍfbgLoŪ]g.
tŴ æstd] jŴ'sĕdfĠ dgflksĕ ¿kfÆltcfƸb sŷf æo+ lslť /hgLo+ jŴ"Ælt kl/oá;fg+ ;ljţf)scljţf)sj;]g
j'ų+. cj;];+ Psrt'Ŋĕlbs%lųslƃ j]lbtƑ+.
Pj+ jŴ'sĕd+ bƧ]ŷf lsn];sĕd+ bƧ]t'+ æstd] lsn];sĕdfÆltcflbdfx. tŴ %Ɔált b'Ƒn/f±uëf. /f±uëflt ttá anjt/á
pkl/ toálk /fuf Od]lx anjt/f. sĕd];"lt kť;' sĕdu'±)ë;'. sĕdŞƆált sĕd;řftá %Ɔá, g sų'sƚtf%Ɔá, g wƙŞƆá.
sĕdgj;]g /şgj;]g r sĕdáo]j /f±uëf sĕd/f±uëf. sĕdgj;]g gƆgj;]g r sĕdáo]j gƆL sĕdgƆL. Pj+ ;ƑŴ sĕdŴ+ ljlbŷf
tŲfogŪ]g sĕdtŲf. l;g]xgŪ]g sĕdƥ]xá. kl/*ƞgŪ]g sĕdkl/ńfxá. d'ŞgŪ]g sĕdd'Şf. lulnŷf kl/lgŪfkgŪ]g
sĕdŢá;fg+. jũƸƨ cá#]lx cá;Lbfk]tLlt sĕdá#á. jũƸƨ oáh]tLlt sĕdoá±uëf. bƭj;]g tŲflblŪƮx)+ pkfbfg+. lrų+ gLj/lt
kl/oágƉtLlt gLj/)+.
cŹ;lƃ cŹƸŋ. sĕdflt cfnkg+. t]lt tj. d"nlƃ kltŪ+. ;Řƍflt kl/sƍ]g. g t+ ;ŘƍloƧfdLlt t+
kl/sƍg+ g sl/Ƨfld. g xálx;Llt g eljƧl;.
OŞdfgƧflt kŝf;L;ƃƧ. ;flbodfgƧflt cƧflbodfgƧ. kŴodfgƧflt kŴg+ pƍfb]ƃƧ. lkxodfgƧflt kfk'l)t'+
OŞ+ pƍfb]ƃƧ. clehƍdfgƧflt tŲfj;]g ltƸų pƍfb]ƃƧ. cy jf clejbƃƧ.
vlųoƧ jfltcflb rt'şĕltj;]g j'ų+. uxŪƧ jf kƑlhtƧ jflt lnśj;]g j'ų+. b]jƧ jf dg'ƧƧ jflt
pkklųj;]g j'ų+. OŢtLlt lgƎşlt. ;ldŢtLlt ;ƙf lgƎşlt. OŢlt lj;];¿kklnfej;]g. nelt
bƧgLo¿kklnfej;]g. klnelt k;fbgLo¿kklnfej;]g. clwuŞlt ;Ůfg¿kklnfej;]g. ljƆlt
%ljƍ;fb¿kklnfej;]g. cy jf k'ţdxų]g OŢlt. hĕltdxų]g nelt. OƧl/odxų]g klnelt. ;'vdxų]g
clwuŞlt. ;ƕlųdxų]g ljƆtLlt.
Ps+;jrglƃ Pssĕ]Ūf;jrg+. æPs+;+ rLj/+ sŷf ‘kf/f0349 367’, Ps+;Ɠfs/)Loá kŤáÆltcfbL;' ‘bL0lg03=312
c0lg0 4=42’ ljo cg]s+;ux)klŋ]ká. lgƧ+;ojrglƃ ;+;olj/lxtjrg+, ;Ɔ]xklŋ]kjrglƃ cŴá. lgŊřfjrglƃ
æsyldb+ syldbÆlƃ sřfklŋ]kjrg+. cƀ]Ţjrglƃ lƀwfefj+ ƀ]Ţ+, t+cefj]g cƀ]Ţjrg+. lƀwfefjlj/lxt+ æcƀ]Ţjrgf
a'źfÆltcfbL;' ljo ljdltklŋ]ká. cƀ]ƭsjrglƃ lƀxbofefj]g cƀ]ƭs+. æOltxf;, Oltxf;fÆlt ƀ]ƭsklŋ]kjrg+.
lgoáujrglƃ PsƸƨ cŴ] ƀ] g o'şƃLlt lgoáujrg+ lƀwfkyklŋ]ká. cţŴ kg ælgoáuf cgfutf/ƙ)f gŴLÆlt cfut+.
ckŰsjrglƃ knf;/lxt+ ;f/jrg+ clj/źsĕ/)+ æckŰs+ &fgd]s]ÆltcfbL;' ‘hĕ01=1=1’ ljo, ckŰsdl) ljo
;ƍltŪjrg+. cjŴfkgjrgd]tlƃ Pt+ jrg+ cátl/ŷf kltlŪt+ ;lƃŪfkg+ &kg+.
oflg OdƸƨ dxflgŹ];] ljeƸų cf/álktflg kbflg, tflg ljeƸų uŞƃflg tLlx sĕ/±)ëlx ljeƸų uŞlƃ, gfgf xáƃflg
rt"lx sĕ/±)ëlx gfgf ejlƃ. ck/bLkgf kg]Ŵ ƀ] &fgflg uŞlƃ. sy+Ġ tflg lx Ɠŧgj;]g pk;Ʈj;]g cŴj;]g jflt Od]lx
tLlx sĕ/±)ëlx ljeƸų uŞlƃ. tŴ æsĕ]±wëf s'Ţgf s'lŢtų+, bá;á b'Ƨgf b'lƧtųÆlƃ ‘w0;01066’ Pj+ Ɠŧgj;]g ljelųudg+
j]lbtƑ+. tŴ lx Psĕ]j sĕ]±wëf Ɠŧgj;]g Pj+ ljeƸų nelt. æOŢlt ;ldŢlt nelt klnelt uŞlt clwuŞtLÆlt Pj+ kg
pk;Ʈj;]g ljelųudg+ j]lbtƑ+. æklůŝ+ sĕ];Ɵ+ g]k'ţ+ j]eƓf lrƃf pkkl/ŋĕÆlt ‘w0 ;016’ Pj+ cŴj;]g ljelųudg+
j]lbtƑ+.
t];' kLltkblgŹ];] tfj Odf ltƧá ljelųoá nưlƃ. kLlt kfdáşlƃ lx Ɠŧgj;]g ljelųudg+ xált. cfdábgf
kdábgf kxf;ált pk;Ʈj;]g. ljlų t'lŪ cábŕ+ cųdgtflt cŴj;]g. Oldgf go]g ;ƑkblgŹ];;] ' ljelųudg+ j]lbtƑ+.
gfgf xáƃflglk gfdgfgų]g nŋ)gfgų]g lsŝgfgų]g klŋ]kgfgų]gflt Od]lx rt"lx sĕ/±)ëlx gfgf xálƃ. tŴ
æstdá tƸƨ ;do] Ɠfkfbá xáltĠ oá tƸƨ ;do] bá;á b'ƧgfÆlt PŴ Ɠfkfbált jf bá;ált jf ƀ]lk Pt] sĕ]±wëf Pj, gfd]g kg
gfgų+ utflt Pj+ gfdgfgų]g gfgų+ j]lbtƑ+.
/f;Ū]g r kťlk vƉf Psĕ]j vƉá xált. PŴ kg ¿k+ ?ƍgnŋ)+, j]bgf j]blotnŋ)f, ;ţf ;ŧfggnŋ)f, r]tgf
r]tlotnŋ)f, ljţf)+ ljhĕggnŋ)lƃ Oldgf nŋ)gfgų]g kťŋƉf xálƃ. Pj+ nŋ)gfgų]g gfgų+ j]lbtƑ+.
ærųf/á ;ƙƍwfgf _ Ow leŋ' cg'ƍƉfg+ kfksĕg+ cs';nfg+ wƙfg+ cg'ƍfbfo»k]0 lrų+ kƮŲflt kbxtLÆlt
‘lje0390 bL0lg02=402’ Psd]j jLl/o+ lsŝgfgų]g rt";' &fg];' cfut+. Pj+ lsŝgfgų]g gfgų+ j]lbtƑ+.
ærųf/á c;źƙf sĕ]wu?tf, g ;źƙu?tf, dŋu?tf, g ;źƙu?tf, nfeu?tf, g ;źƙu?tf, ;Ŋĕ/u?tf, g

7
;źƙu?tfÆlt PjdfbL;' ‘c0lg0 4=44’ kg klŋ]kgfgų]g gfgų+ j]lbtƑ+.
Odflg kg rųfl/ gfgųflg g kLltofo]j nưlƃ, ;Ƒ];'lk oyfnfej;]g nưlƃ. kLltof lx kLtLlt gfd+, lrųƧ
lrųlƃ gfd+. kLlt r m/)nŋ)f, j]bgf j]blotnŋ)f, ;ţf ;ŧfggnŋ)f, r]tgf r]tlotnŋ)f, ljţf)+ ljhĕggnŋ)+.
tyf kLlt m/)lsŝf, j]bgf cg'ejglsŝf, ;ţf ;ŧfgglsŝf, r]tgf r]tlotlsŝf, ljţf)+ ljhĕgglsŝlƃ Pj+
lsŝgfgų]g gfgų+ j]lbtƑ+. klŋ]kgfgų+ kLltkb] glŴ.
cnáeflblgŹ];] kg æcnáeá cn'ưgf cn'lưtųÆlƃcflbgf ‘w0;035’ go]g nưtLlt Pj+ klŋ]kgfgų]g gfgų+
j]lbtƑ+. Pj+ ;ƑkblgŹ];];' nưdfgj;]g rt'lƑwlƕ gfgų+ j]lbtƑ+.
ck/bLkgf kg kbŴ'lt jf xált bƭLsƙ+ jflt Pj+ ƀ] &fgflg uŞlt. olŪsĕ]lof pƍLń]ƃ]g ljo lx ;lsd]j
ækLtLÆlt j'ų] Pt+ kb+ m'lƟtdlůtlje"l;t+ gfd g xált, k'gƍ'g+ Ɠŧgj;]g pk;Ʈj;]g cŴj;]g ækLlt kfdáş+ cfdábgf
kdábgf xf;á kxf;á ljųLÆlt ‘w0;09’ j'ų] m'lƟtdlůtlje"l;t+ gfd xált. oyf lx bx/s'df/+ gxfk]ŷf dgá/d+ jŴ+
kl/bxfk]ŷf k'Ǝflg lkńƉfk]ŷf cŋËlg cŧ]ŷf cyƧ gnf] Psd]j dgál;nflaƆ'+ s/]Ɯ, g tƧ Pųfjtf lrųltnsĕ] gfd xált,
gfgfjŰ]lx kg kl/jf/]ŷf laƆ";' st];' lrųltnsĕ] gfd xált. Pj+ ;ƕbldb+ j]lbtƑ+. co+ kbŴ'lt gfd.
Ɠŧgj;]g kg pk;Ʈj;]g cŴj;]g r k'gƍ'g+ e)gd]j bƭLsƙ+ gfd. oyf lx æcfj';áÆlt jf æeƃ]Ælt jf
æoŋáÆlt jf æ;ƍáÆlt jf j'ų] bƭLsƙ+ gfd g xált, æcfj';á cfj';á, eƃ] eƃ], oŋá oŋá, ;ƍá ;ƍáÆlt j'ų] kg bƭLsƙ+
gfd xált, Pjd]j ;Ƹsb]j olŪsĕ]lof pƍLń]ƃ]g ljo ækLtLÆlt j'ųdų] bƭLsƙ+ gfd g xált, k'gƍ'g+ Ɠŧgj;]g pk;Ʈj;]g
cŴj;]g ækLlt kfdáş+ cfdábgf kdábgf xf;á kxf;á ljųLÆlt j'ų]o]j bƭLsƙ+ gfd xátLlt Pj+ ck/bLkgf ƀ] &fgflg
uŞlt. PltƧflk j;]g nưdfgskblgŹ];];' ;ƑŴ cŴá j]lbtƑá.
tŴ kLgotLlt kLlt. ;f ;lƕofognŋ)f, sĕolrųkL)g/;f m/)/;f jf, cábŕkŝ'kŪfgf. of
kťsĕdu')kl;ţ'ųflt of ¿kflbkťsĕdsĕ]Ūf;kl;+o'ųf kLlt, ;f kLgotLlt kLlt, Ob+ ;efjkb+. kd'lbtƧ efjá kfdáş+.
cfdábgfsĕ/á cfdábgf. kdábgfsĕ/á kdábgf. oyf jf e];şĕg+ jf t]nfg+ jf pŲábs;Ltábsĕg+ jf Pstá s/)+ ædábgfÆlt
j'ŝlt, Pjdolƕ kLltwƙfg+ Pstá s/±)ëg dábgf. pk;Ʈj;]g kg dů]ŷf æcfdábgf kdábgfÆlt j'ųf.
xf;]tLlt xf;á. kxf;]tLlt kxf;á, xŪkxŪfsĕ/fgd]t+ clwjrg+. ljųLlt ljų+, wgƧ]t+ gfd+. co+ kg
;ádgƧkŝoųf ljlų;l/ŋtfo ljlų. oyf lx wlggá wg+ klŝ ;ádgƧ+ pƍşlt, Pj+ kLltdtálk kLƸt klŝ ;ádgƧ+
pƍşlt. tƨf æljųLÆlt j'ųf. t'ŪLlt ;efj;lŮtfo kLltof Pt+ gfd+. kLltdf kg k'Ʈná sĕolrųfg+ pƮtųf cư'Ʈtųf
æpb±ƮëfÆlt j'ŝlt, pbƮƧ efjá cábŕ+.
cųgá dgtf cųdgtf. cgle/źƧ lx dgá b'ŋkbŪfgųf g cųgá dgá gfd xált, cle/źƧ ;'vkbŪfgųf cųgá
dgá gfd xált, Olt cųgá dgtf cųdgtf, ;sdgtf, ;sdgƧ efjált cŴá. ;f kg oƨf g cţƧ sƧlr cųgá dgtf,
lrųƧ]j kg];f efjá r]tl;sĕ] wƙá, tƨf æcųdgtf lrųƧfÆlt j'ųf.
lrųljlrųtfo lrų+. cf/ƙ)+ ldgdfg+ hĕgftLlt dgá. dfg;lƃ dgá Pj, æcƃlnŋr/á kf;á, ø−fo+ r/lt
dfg;áÆlt ‘dxfj033 ;+0lg0 1=151’ lx PŴ kg ;ƕo'ųswƙá ædfg;áÆlt j'ųá.
æsylŤ eujf t'ƞ+, ;fjsĕ] ;f;g] /tá.
cƍųdfg;á ;]ŋá, sĕn+slo/f hg] ;'tfÆltĶ ‘;+0lg0 1=159’ _
PŴ c/xų+ ædfg;Ælƃ j'ų+. Ow kg dgá Pj dfg;+, Ɠŧgj;]g x]t+ kb+ jlŬt+.
xbolƃ lrų+. ælrų+ jf t] lvlkƧfld, xbo+ jf t] mfn]ƧfdLÆlt ‘;'0lg0cfńjs;'ų+¶ ;+0lg0 1=237 246’ PŴ p/á
æxboÆlƃ j'ų+. æxbof xbo+ dţ] cţfo tŞtLÆlt ‘d0lg01=63’ PŴ lrų+. æjŊ+ xboÆlƃ ‘v'0kf03=ƀƸt;fsĕ/á¶
bL0lg0 2=377 d0lg01=110’ PŴ xbojŴ'. Ow kg lrųd]j cưƃ/Ū]g æxboÆlƃ j'ų+. td]j kl/;'źŪ]g ků/+, ejś+
;Ɖfo]t+ j'ų+. oyfx _ ækeƧ/ldb+, leŋj], lrų+, tť ±vëf cfuƃ's]lx pklŊn];]lx pklŊlnŪÆlƃ ‘c0lg0 1=49’. ttá
lgŋƃųf kg cs';nlƕ uśfo lgŋƃf gbL uśf ljo ±uëfwfjl/tá lgŋƃf ±uëfwfj/L ljo r æků/ÆƄ]j j'ų+.
dgá dgfotglƃ Ow kg dgáƮx)+ dgƧ]j cfotgefjbLkgŴ+. t]g]t+ bLk]lt æglob+ b]jfotg+ ljo dgƧ
cfotgųf dgfotg+, cy ±vëf dgá Pj cfotg+ dgfotgÆlƃ. tŴ lgjf;ŪfgŪ]g cfs/Ū]g ;dá;/)ŪfgŪ]g ;ŧfltb];Ū]g
sĕ/)Ū]g r cfotg+ j]lbtƑ+. tyf lx nás] æOƧ/fotg+, jf;'b]jfotgÆlƃcfbL;' lgjf;Ūfg+ æcfotgÆlƃ j'ŝlt.
æ;'jŰfotg+, /htfotgÆlƃcfbL;' cfs/á. ;f;g] kg ædgá/d] cfotg], ;]jlƃ g+ ljeśdfÆltcfbL;' ‘c0lg0 5=38’
;dá;/)Ūfg+. æblŋ)fk±yëf u'Ɖ+ cfotgÆlƃcfbL;' ;ŧfltb];á. ætŶ tŶ]j ;lŋeƑt+ kfk')flt ;lt ;ltcfotg]ÆltcfbL;'
‘c0lg0 3=102 5=23 d0lg03=158’ sĕ/)+. Ow kg ;ŧfltb];Ū]g ;dá;/)&fgŪ]g sĕ/)Ū]gflt ltwflk jũlt.

8
 mƧfboá lx wƙf PŴ ;ŧfoƃLlt ;ŧfltb];Ū]glk Pt+ cfotg+. alxźf ¿k;ŹuƉ/;máŪƑf cf/ƙ)efj]g]Ŵ
cá;/ƃLlt ;dá;/)&fgŪ]glk cfotg+. mƧfbLg+ kg ;xhĕtflbkŝoŪ]g sĕ/)ųf sĕ/)Ū]glk cfotglƃ j]lbtƑ+. tb]j
dggnŋ±)ë OƆŪ+ sĕ/]tLlt OlƇo+, dgá Pj OlƇo+ dlglƇo+.
ljhĕgftLlt ljţf)+. ljţf)d]j vƉá ljţf)ŋƉá. tƧ /fl;cflbj;]g cŴá j]lbtƑá. ædxfpbsŋƉáŷ]j ;ř+
uŞtLÆlt ‘c0lg0 4=51’ PŴ lx /f;Ū]g vƉá j'ųá. æ;LnŋƉá ;dflwŋƉáÆltcfbL;' ‘bL0lg03=555’ u')Ū]g. æcŹ;f
±vëf eujf dxƃ+ bf?ŋƉÆlƃ ‘;+0lg0 4=241_242’ PŴ kŰlųdųŪ]g. Ow kg ?lƭtá vƉá j'ųá. /f;Ū]g lx ljţf)ŋƉƧ
Psb];á Ps+ ljţf)+. tƨf oyf ?ŋƧ Psb];+ l%Ɔƃá æ?ŋ+ l%ƆtLÆlt j'ŝlt, Pjd]j ljţf)ŋƉƧ Psb];e"t+ Pslƕ ljţf)+
¿lƭtá æljţf)ŋƉáÆlt j'ų+.
tşĕ dgáljţf)wft"lt t];+ mƧfbLg+ wƙfg+ cg'Şljsĕ dgáljţf)wft'. OdlƨlŤ kb] Psd]j lrų+ ldggŪ]g dgá,
ljhĕggŪ]g ljţf)+, ;efjŪ]g lgƧųŪ]g jf wft"lt tLlx gfd]lx j'ų+. ;xutált cljhlxtá. ;xhĕtált ;Ƹź lgƮtá.
;+;Ūált ;+;±Ʈëf x'ŷf l&tá. ;ƕo'ųált ;d+ ksĕ/]lx o'ųá. std]lx ksĕ/]xLltĠ Ps'ƍfbfbLlx. glŴ s]lr wƙf s]lxlr wƙ]lx
;ƕo'ųfltĠ cfdƃf. Olt lx OdƧ kŤƧ klŋ]k] ægg' clŴ s]lr wƙf s]lxlr wƙ]lx ;xutf ;xhĕtf ;+;Ūf Ps'ƍfbf
Pslg/áwf PsjŴ'sĕ Psĕ/ƙ)fÆlt ‘syf0473’ Pj+ Ps'ƍfbtfbLg+ j;]g ;ƕoáuŴá j'ųá. Olt Od]lx Ps'ƍfbtfbLlx ;d+
ksĕ/]lx o'ųá ;ƕo'ųá. Ps'ƍfbált Pstá pƍƉá, g ljgflt cŴá. Pslg/á±wëflt Pstá lg/á±wëf. PsjŴ'sĕ]lt xbojŴ'j;]g
PsjŴ'sĕ]. Psĕ/ƙ±)ëflt ¿kflbj;]g Psĕ/ƙ±)ëf.
PŴ ;xut;Źá tưfj], jálsŰ], cf/ƙ±)ë, lgƧo], ;+;Ū]lt kť;' cŴ];' lbƧlt lhgjrg]. æofo+ tŲf kágáeljsĕ
glƆ/fu;xutfÆlt ‘dxfj014 lje0203 d0 lg03=374 ;+0lg0 5=1081 kl0d02=30’ PŴ tưfj] j]lbtƑá, glƆ/fue"tflt
cŴá. æof, leŋj], jLd+;f sĕ];ş;xutf sĕ];ş;ƕo'ųfÆlt ‘;+0lg0 5=832’ PŴ jálsŰ], cƃ/ƃ/f pƍşdfg]g sĕ];şˆg
jálsŰflt cod]Ŵ cŴá. ænfeL xált ¿k;xutfg+ jf ;dfkųLg+ c¿k;xutfg+ jf ;dfkųLgÆlƃ ‘k'0k03_6’ PŴ cf/ƙ±)ë,
¿kf/ƙ)fg+ c¿kf/ƙ)fglƃ cŴá. æclŪs;ţf;xut+ ;lt;ƗáŢś+ efj]tLÆlt ‘;+0lg0 5=238’ PŴ lgƧo], clŪs;ţ+ lgƧfo
clŪs;ţ+ efj]ŷf klnźlƃ cŴá. æOb+ ;'v+ Odfo kLltof ;xut+ xált ;xhĕt+ ;ƕo'ųÆlƃ ‘lje0578’ PŴ ;+;Ū], ;+ldƧlƃ
cŴá. Odlƨlƕ &fg] ;+;Ū] cfutá.
;xhĕt;Źá æ;xhĕt+ k'/]hĕt+ kŞfhĕtÆlƃ ‘kŪ01=1=435’ PŴ ljo ;xhĕt]. ;+;Ū;Źá æluxLlx ;+;ŪáÆlt r,
æPj+ ;+;Ūá, eƃ]Ælt ‘;+0lg0 3=3’ rflt PjdfbL;' ;+;Ʈ]. æls;] y"n] ljjşˆŷf ;+;Ūf oálhtf xofÆlt ‘hĕ02=22=70’ PŴ
;lb;].
æk'lrdƆkl/jf/á, cƗá t] blwjfxg.
d"n+ d"n]g ;+;Ū+, ;fvf ;fvf lg;]j/]ÆltĶ ‘hĕ01=2=72’ _
PŴ pklrt]. ælrų;+;Ūf wƙfÆlt ‘w0;0 b'sdfltsĕ 59’ PŴ lrų;ƕo'ųwƙ] Ow kg oá mnƍbfg] cljoáuwƙá
ljlgưáu+ csŷf Ps'ƍfbflbwƙá x'ŷf æ;ƕo'ųáÆlt j'ŝlt. t+lj;oá. cy jf æ;xutáÆlt jŷf kŞtá kŞtá cfut;'ų]g ljo
;á g xátLlt bƧ]t'+ æ;xhĕtáÆlt j'ų+. Pstá pƍƉ¿kf¿k+ ljo ;álk g xátLlt bƧ]t'+ æ;+;ŪáÆlt j'ų+.
vL/ábs+ ljo r ;álk g xátLlt bƧ]t'+ æ;ƕo'ųáÆlt j'ų+. ljlgưáu+ sĕt'+ c;Ŋ'±)ëƜŪ]g lx ;x'ƍƉf wƙf ;ƕo'ųflk
clŴ vL/t]n+ ljo. tyf ljƍo'ųflk vL/tá ckgLt+ gjgLt+ ljo. Pj+ nŋ);ƕo'ųá Ps'ƍfbflbnŋ±)ëfo]j xátLlt bƧ]t'+
æPs'ƍfbáÆltcflb j'ų+. PŴ Ps'ƍfb;xhĕtfg+ Ƹs gfgų+Ġ pƍfb] cƃ/lj/lxtá Ps'ƍfbá. vL/sĕnd'ųƧflk blwgá dyg] dyg]
kfs+ gjgLt+ ljo k'/]eųkŞfeųj;]g Pslbj;d]j hĕtá ljo ;á g xátLlt bƧ]t'+ Psŋ±)ë lgƑųált ;xhĕtá. PsjŴ'sĕ]lt
kltŪŪ]g Pskl/Ş]b]g PsjŴ'sĕ], lƀƉ+ leŋ"g+ PsjŴ'stf ljo &fgƃ/lj/lxtá. Psĕ/ƙ±)ëflt clgot]sĕ/ƙ±)ëf g rŋ'ljţf)+
ljoflt Pjd]s] jŰolƃ.
dŝált d"nkb+. ¿kfbL;' ;ųá n±Ʈëf nlƮtált ;ųá. j'ųŤ]t+ æ;ųá ;ųált, eƃ], j'ŝlt, lsųfjtf g' ±vëf, eƃ],
‚;ųáƒlt j'ŝtLltĠ ¿k] ±vëf, /fw, oá %Ɔá oá /f±uëf of gƆL of tŲf, tŶ ;ųá tŶ lj;ųá, tƨf ‚;ųáƒlt j'ŝtLÆlt ‘;+0lg0
3=161 dxflg07’. ;ųoáuëg jf ;ųá. ;'ultb'ƮƸt g/tLlt g/á. dg'gá k'ųált dfgjá. pks/±)ëg ;o+ ká;otLlt
ká;á. k'+ j'ŝlt lg/oá, t+ untLlt k'Ʈná. hËljltlƇo+ wf/]tLlt hËjá. r'lttá hĕƸt uŞtLlt hĕu'. lhotLlt hƃ'. OlƇo]g
uŞtLlt OƆu'. cy jf OƆe"t]g sƙ'gf uŞtLlt OƆu'. ælxƆu"Æltlk kflń. lxƆlƃ d/)+, t+ uŞtLlt lxƆu'. dg'tá
hĕtált dg'há. o+ ;flbotLlt o+ ¿kfƸb cƧflbolt. ;];+ j'ųgod]j. Otá k/+ j'ųdŴ+ lgud]ƃá t]gfx eujf _
æsĕd+ sĕdodfgƧ»k]0» nźf dŝá olbŞtLÆlt.
Otá k/+ Pųslƕ cjŷf lj;];dųd]j jŋĕd.
2= tƧ r] sĕdofgƧflt tƧ k'ƮnƧ sĕd] OŞdfgƧ, sĕd]g jf ofodfgƧ. %ƆhĕtƧflt hĕttŲƧ. hƃ'gált ;ųƧ.
t] sĕdf kl/xfoƃLlt t] sĕdf kl/xfolƃ r]. ;Ɵljźáj ?ƍtLlt cy ;á coádoflbgf ;Ɵ]g ljźá ljo kLńLolt. Otá k/+

9
j'ų+ jşˆŷf cj'ų];' o+ o+ cg'ųfg+, t+ tb]j syloƧfld.
rŋ'kL)g+ cf/ƙ)+ kfk')gj;]g ofolt uŞlt bƧgLoj;]g lkoų+ cf/ƙ)j;]g cƍfk]tLlt lgƜlt. ;jgLo+ x'ŷf
sŰ;átkL)g+ cf/ƙ)j;]g kl/sŬtLlt j'ƞlt. ;l/tƑ+ x'ŷf lrųkL)g+ cf/ƙ)j;]g ux]ŷf pk;+x/LotLlt ;+x/Lolt.
oyflt cákƙŴ] lgkftá. xlŴgf ofolt uŞtLlt xlŴofg]g jf, jfOlt ljsƍŴ]. cƧ]g ofolt uŞtLlt cƧofg]g jf. ±uëfo'ų+
jƞflbofg+ ±uëfofg+, t]g ±uëfofg]g. chofgfbL;'lk P;]j goá. OŪj;]g hĕtá ;ŧftá.
cf/ƙ)lkoųj;]g lgƑųá clelgƑųá. cf/ƙ)dgfkefj]g kft'e"tá. cy jf sĕd/fuj;]g hĕtá ;ŧftá.
sĕdglƆj;]g lgƑųá clelgƑųá. sĕdtŲfj;]g sĕdl;g]xj;]g sĕdŞƆj;]g sĕdkl/ńfxj;]g r kft'e"tált j]lbtƑá.
t] jf sĕdf kl/xfoƃLlt t] jŴ'sĕdfboá kl/xfolƃ ljuŞlƃ. ;á jf sĕd]lx kl/xfotLlt P;á vlųoflbk'Ʈná
jŴ'sĕdflbsĕd]lx kl/xfolt ljuŞlt æk'Ƒ]j dŝ+ ljhxlƃ eáuf, dŝá wg] k'Ƒt/+ hxftLÆlt ‘hĕ0 1=5=2’ PjdfbL;' ljo.
sylƃ s]g ksĕ/]g. ltŪƃƧ]jflt w/ƃƧ]j. t] eáuëlt t] jŴ'sĕdfboá eáuë. /fhĕgá jflt kyƓflb/fhĕgá. x/ƃLlt ux]ŷf
uŞlƃ, ckx/lƃ jf. rá/f jflt ;lƉŞ]bflbsĕ. clƮ jflt bfjlƮcflb. bxtLlt ´fk]lt eƨ+ s/ált. pbs+ jflt
cá#flbpbs+ jxtLlt ux]ŷf dxf;d'Ź+ kfk]lt. clƍof jflt csƃf cdgfkf. bfofbf x/ƃLlt bfoşlj/lxtf cƧfldsĕ
x/lƃ. lglxt+ jflt lgwfg+ sŷf &lkt+. gflwuŞtLlt g ljƆlt g klnelt, g kƧtLlt cŴá. b'ƍo'ųflt lj;dkoáuëg
oálhtf sl;jfl)şĕlbsƙƃf. leşƃLlt e]b+ kfk')lƃ, g kjųƃLlt cŴá. æeŧlƃ /y+ cofgsĕÆltcfbL;' ‘hĕ02=21=296’
;Ƙjá j]lbtƑá.
s'n] jf s'nśf/á pƍştLlt vlųoflbs'n] s'n´fksĕ] s'n] clƃdk'l/;á lgƑųlt æs'nŘ/áÆltlk kflń. oá t] eáuë
ljls/tLlt oá P;á s'n] klŞdsĕ] t] lx/ţflbs] eáuë vëk]lt. ljwdtLlt ljoáu+ s/ált, b"/] lvklt. ljź+;]tLlt gf;]lt cbƧg+
ud]lt. cy jf OlŴw'ųá x'ŷf ljls/lt. ;'/fw'ųá x'ŷf ljwdlt. cŋw'ųá x'ŷf ljź+;]lt. ljls/lt jf pƍƉ+ cfo+
chĕgg]g. ljwdlt ljƧşgd'v+ chĕgg]g. ljź+;]lt &lktŪfg] cf/ŋ+ c;+ljwfg]gflt Pjdflbgf oáh]tƑ+.
clgŝtfo]j cŪdLlt ljgf;efjá Pj cŪdá. xfoƃLlt cbƧg+ olƃ. kl/xfoƃLlt g k'g kţfolƃ. kl/w+;]ƃLlt
&fgtá ckuŞlƃ. kl/ktƃLlt kŔ/lƃ. cƃ/wfoƃLlt cƃ/wfg+ cbƧg+ uŞlƃ. ljƍn'şƃLlt r'Űljr'Űf x'ŷf ckuŞlƃ.
ltŪƃ]j t] eáuëlt t];+ wgfg+ l&tsĕn] æltŪƃ] lgƑ't] rfkLÆlt PjdfbL;' ‘lj0j0806’ ljo. ;ált ;á eáu;fldsĕ]
k'Ʈná. rjlt b]jnástá. d/lt dg'Ƨnástá. ljƍn'şlt gfu;'kŰflbnástá. cy jf xfolt wţsĕ]Ūfuf/j;]g.
kl/xfolt wgsĕ]Ūfuf/j;]g. kl/w+;lt alnaŹxlŴcƧflbj;]g. kl/ktlt bfl;bf;j;]g. cƃ/wfolt bf/fe/)j;]g.
gƧlt pbsĕlbj;]gflt Ps] jŰolƃ.
coádo]gflt sĕńnáxflblgƑų]g. ;Ɵ]gflt sů]g. clŪdo]gflt dg'ƧƸŪ &k]ŷf cj;];]g. bƃdo]gflt
xlŴbƃflbgf. lj;f)do]gflt ±uëflj;f)flbgf. sŪdo]gflt j]ń'sŪflbgf. ljźált j'ųƍsĕ/;Ɵfg+ cţt/ţt/]g kxá.
?ƍtLlt ljls/lt, ljsĕ/+ cfkşlt. s'ƍtLlt rnlt, sĕ]k+ pƍfb]lt. #ũLotLlt #lũtá xált. kLńLotLlt kLlńtá xált,
nźƍxf/á s'ƍlt. ætltolbj;] ;nfs+ kj];]ŷf ±wëfjgsĕn] #ũLolt. vf/ƍbfg] kLńLolt. kxf/±wëfjg] jf ?ƍlt. tƸƨ
b'ŋ'ƍfbg] s'ƍlt. ;nfskj];g] kLńLolt. vf/ƍbfg] #ũLotLÆlt Pjd]s] jŰolƃ.
Ɠflwtált nźƍxf/á x'ŷf kLlńtá. bádglƧtált bádgƧƍųá. ljkl/)fdţyfefjflt ksltefj+ hlxŷf cţyfefj+
pkgLt]g, cƃá;á;flb ;ásĕ] r jfrfljƍnfká kl/b]já r sĕokLńgflb b'ŋť lrųkLńgflb bádgƧť e';á cfof;á pkfof;á r.
Pt] j'ųƍsĕ/f ;ásĕboá pƍşlƃ ;d'bfrf/+ uŞlƃ.
3= tltoufyfo+ ;ř]kŴá _ oá kg Od] sĕd] tŴ %Ɔ/fuljŋƘg]g jf ;d'Ş]b]g jf cųgá kfb]g ;ƍƧ l;/+ ljo
kl/jşˆlt, ;á leŋ' ;Ƒnás+ ljƎf/]ŷf l&tųf nás] lj;lųsĕ;řft+ tŲ+ ;tá x'ŷf ;dltjųtLlt.
oált ljelhtƑ+ kb+. oá oflb;áltcfbLlg tƧ ljehgkbflg. PŴ r oƨf oált cŴkb+= tť clgod]g k'Ʈn+
bLk]lt. tƨf tƧ cŴ+ bƧ]ƃá clgod]g k'ƮnbLks+ oá_;Źd]j cfx. tƨf PŴ PjdŴá j]lbtƑá _ oált oá sĕ]rLlt. oƨf oá
oá sĕ]lr gfd, ;á cjƧ+ oyflnśoyfo'ųoyfljlxtoyfƍsĕ/o+&fgkųo+wƙ;dƉfutj;]g Ps]gfsĕ/]g kţfolt, tƨf t+ tŴ `fk]t'+
t+ e]b+ ksĕ;]ƃá æoflb;áÆltcflbdfx. tŴ oflb;ált lnśj;]g oflb;á jf tflb;á jf xát', bL#á jf /Ƨá jf sĕńá jf cábftá
jf dś'/Şlj jf ls;á jf y"ná jflt cŴá.
oyfo'ųált oáuj;]g o]g jf t]g jf o'ųá xát', gjsƙo'ųá jf pŹ];o'ųá jf jf;w'/o'ųá jflt cŴá. oyfljlxtált
oyf&lktá gjsƙflwŪflosĕlbj;]g. oyfksĕ/ált oyfksĕ/]g kltlŪtá kbLkgfosĕlbj;]g. o+&fgƍųált o+ &fgƃ/+ kųá
;]gfklt;]lŪŪfgflbj;]g. o+wƙ;dƉfutált o]g wƙ]g pkfutá w'tśflbj;]g.
ljŋƘgtá jflt pkrf/ƍgf;dfwLlt lsn];fg+ b"/Ls/)tá jf #ƍxf/]g ;]jfnfg+ ljo. ;d'Ş]btá jflt k'g cƍjƸų
sŷf cŝƃtá dƮ]g lsn];fg+ plŞƉd"ntá kxfgj;]g ;d'Ş]btá jf. clŪsŘn"kdf sĕdfltcfbLlg Psĕb; kbflg ljkƧgfj;]g

10
j'ųflg.
a'źfg'ƧƸt efj]ƃákLltcfbLlg % kbflg d/)ƧƸt efj]ƃálk, pk;dfg'ƧƸt efj]ƃákLlt Odflg r pkrf/Ţĕgj;]g
j'ųflg. cfgfkfgƧƸt efj]ƃálk, sĕoutf;Ƹt efj]ƃálk, k&d+ ´fg+ efj]ƃákLltcfbLlg g]j;ţfgf;ţfotg;dfkƸų efj]ƃákLlt
kl/oá;fgflg cƍgfŢĕgj;]g j'ųflg. tŴ clŪsŘn"kdf sĕdflt ;'lgŊƃ+ lgŊƃ+ lgƙ+;+ nálxtdlŋt+ clŪsŘn+ pkdf Pt];+
sĕdfglƃ clŪsŘn"kdf sĕdf. cƍƧfbŪ]gflt æcƍ+ kl/ų+ ;'vƧfb+ cfbLgjá PŴ leƜáÆlt bƧgŪ]g. kƧƃált æofjb]j kg ;á
s'Ŋ'/á lsndyƧ lj#ftƧ efuL cƧfÆlt `f)rŋ'gf kƧƃá. kl/jşˆtLlt b"/śd]lt. j'ųŤ]t+ eujtf _
æ;]Ɯyflk uxklt, s'Ŋ'/á lh#Şfb'ƑƠk/]tá ±uëf#fts;"g+ kŝ'klŪtá cƧ, td]g+ bŋá ±uëf#ftsĕ] jf ±uëf#ftsƃ]jf;L jf
clŪsŘn+ ;'lgŊƃ+ lgŊƃ+ lgƙ+;+ nálxtdlŋt+ pk;'ƘƜ] . t+ Ƹs dţl;, uxklt, clk g' ±vëf ;á s'Ŋ'/á cƛ+ clŪsŘn+ ;'lgŊƃ+
lgŊƃ+ lgƙ+;+ nálxtdlŋt+ kn]xƃá lh#Şfb'ƑƠ+ klljg]ƜfÆltĠ ægá x]t+, eƃ]Æ. æt+ lsƧ x]t'ÆĠ æcb'lŤ, eƃ], clŪsŘn+
;'lgŊƃ+ lgŊƃ+ lgƙ+;+ nálxtdlŋt+, ofjb]j kg ;á s'Ŋ'/á lsndyƧ lj#ftƧ efuL cƧfÆlt. æPjd]j ±vëf, uxklt,
cl/o;fjsĕ] Olt kl;lťŋlt ‚clŪsŘn"kdf sĕdf j'ųf eujtf ax'b'ŋĕ ax'kfof;f, cfbLgjá PŴ leƜáƒlt. Pjd]t+ oyfe"t+
;ƙƍţfo lbƩf ofo+ pk]ŋĕ gfgųf gfgųl;tf t+ clelgjşˆŷf ofo+ pk]ŋĕ Psųf Psųl;tf, oŴ ;Ƒ;á násĕld;'kfbfgf
ckl/;];f lg?Ţlƃ, td]j"k]ŋ+ efj]tLÆlt ‘d0lg02=42’.
luŢĕbLlx ;fwf/)f d+;k]l; pkdf Pt];lƃ d+;k];"kdf. ax"g+ ;fwf/)Ū]g ax';fwf/)f. cflbų+ lt)'Ŋ+ pkdf
Pt];lƃ lt)'Ŋ"kdf. cg'bxgŪ]gflt xŴflb´fkgŪ]g. ;flwskál/;ƍdf)f jLtlŝsĕg+ jLtw"dfg+ cśf/fg+ k"/f cśf/sĕ;' pkdf
Pt];lƃ cśf/sĕ;"kdf. dxfkl/ńfxŪ]gflt dxƃkl/tfkgŪ]g. cf/fd/fd±)ëƜflbs+ ;'lkg+ pkdf Pt];lƃ ;'lkgs"kdf.
Oų/kŝ'kŪfgŪ]gflt cƍŷf, g pkuƄf ltŪgŪ]g. oflrt]g nź+ ofgflbeů+ pkdf Pt];lƃ oflrts"kdf. tfjsĕlnsŪ]gflt
clgaƉgŪ]g. ;ƕƉmn?ŋá pkdf Pt];lƃ ?ŋmn"kdf. ;Ƙŧgkl/eŧgŪ]gflt ;fvfeŧgŪ]g r]j ;dƃtá elŧŷf
?ŋkftgŪ]g r. cl; r ;"gf r pkdf Pt];lƃ cl;;"g"kdf. clws'ũgŪ]gflt l%ƆgŪ]g. ;lų;"n+ pkdf Pt];lƃ
;lų;"n"kdf. ljlgljŢgŪ]gflt lgkt]ŷf udgŪ]g. eohggŪ]g ;ƍl;/+ pkdf Pt];lƃ ;ƍl;¿kdf. ;ƍleoŪ]gflt ;x
cled'vë eoŪ]g. b'ŋhgg+ clƮŋƉ+ pkdf Pt];lƃ clƮŋƉ"kdf. dxfletfkgŪ]gflt dxƃcletfksĕokLńfpƍfbgŪ]gflt sĕd+
kl/jşˆtLlt. j'ųŤ]t+ _
æ;]Ɯyflk, uxklt, luŢá jf sŘá jf s'nná jf d+;k]Ƹ; cfbfo pūLo]Ɯ, td]g+ luŢĕlk sŘflk s'nnflk cg'kltŷf
cg'kltŷf ljtŞ]Ɯ'+ ljƧşˆƜ'+. t+ Ƹs dţl;, uxklt, ;r] ;á luŢá jf sŘá jf s'nná jf t+ d+;k]Ƹ; g lvƍd]j kllgƧşˆƜ, ;á
ttálgbfg+ d/)+ jf lguŞ]Ɯ d/)dų+ jf b'ŋÆlƃ æPj+, eƃ]Æ. æPjd]j ±vëf, uxklt, cl/o;fjsĕ] Olt kl;lťŋlt
‚d+;k];"kdf sĕdf j'ųf eujtf»k]0 td]j"k]ŋ+ efj]lt. ;]Ɯyflk, uxklt, k'l/;á cflbų+ lt)'Ŋ+ cfbfo kljft+ uŞ]Ɯ. t+ Ƹs
dţl;, uxklt, ;r] ;á k'l/;á t+ cflbų+ lt)'Ŋ+ g lvƍd]j kllgƧşˆƜ, tƧ ;f cflbųf lt)'Ŋĕ xŴ+ jf bx]Ɯ, afx'+ jf
bx]Ɯ, cţt/+ jf cţt/+ jf cśkŝś+ bx]Ɯ, ;á ttálgbfg+ d/)+ jf lguŞ]Ɯ, d/)dų+ jf b'ŋÆlƃĠ æPj+, eƃ]Æ. æPjd]j
±vëf, uxklt, cl/o;fjsĕ] Olt kl;lťŋlt ‚lt)'Ŋ"kdf sĕdf j'ųf eujtf ax'b'ŋĕ ax'kfof;f»k]0 td]j"k]ŋ+ efj]lt. ;]Ɯyflk,
uxklt, cśf/sĕ;' ;flwskál/;f k"/f cśf/fg+ jLtlŝsĕg+ jLtw"dfg+. cy k'l/;á cfuŞ]Ɯ hËljt'sĕdá cdl/t'sĕdá ;'vsĕdá
b'ŋƍlŊ"ná, td]g+ ƀ] anjƃá k'l/;f gfgfafxf;' ux]ŷf cśf/sĕ;'+ pksŬ]Ɯ'+. t+ Ƹs dţl; uxklt, clk g' ;á k'l/;á Olt
lrlt r]j sĕo+ ;Ɖfd]ƜfÆltĠ æPj+, eƃ]Æ. æt+ lsƧx]t'ÆĠ æljlbtlŤ, eƃ], tƧ k'l/;Ƨ ‚Odť cx+ cśf/sĕ;'+ kkltƧfld,
ttálgbfg+ d/)+ jf lgulŞƧfld d/)dų+ jf b'ŋƒÆlƃ. æPjd]j ±vëf uxklt cl/o;fjsĕ] Olt kl;lťŋlt ‚cśf/sĕ;"kdf sĕdf
j'ųf eujtf»k]0 td]j"k]ŋ+ efj]lt. ;]Ɯyflk, uxklt, k'l/;á ;'lkgs+ kƧ]Ɯ cf/fd/fd±)ëƜs+ jg/fd±)ëƜs+ e"ld/fd±)ëƜs+
káŋ/l)/fd±)ëƜs+, ;á kla'źá g lslť klkƧ]Ɯ. Pjd]j ±vëf, uxklt, cl/o;fjsĕ] Olt kl;lťŋlt ‚;'lkgs"kdf sĕdf j'ųf
eujtf»k]0 td]j"k]ŋ+ efj]lt. ;]Ɯyflk, uxklt, k'l/;á oflrts+ eáu+ oflrŷf ofg+ jf kál/;]Ɯ+ kj/dl)s'ůn+. ;á t]lx
oflrts]lx eáuëlx k'/ŋtá kl/j'tá cƃ/fk)+ klkşˆƜ. td]g+ hgá lbƩf Pj+ jb]Ɯ ‚eáuL jt eá k'l/;á, Pj+ ls/ eá
eálugá eáuflg e'ŧƃLƒlt. td]g+ ;fldsĕ oŴ oŴ]j tflg kƧ]Ɯ'+, tŴ tŴ]j tflg x/]Ɯ'+. t+ Ƹs dţl;, uxklt, cn+ g' ±vëf
tƧ k'l/;Ƨ cţyųfofÆltĠ æPj+, eƃ]Æ. æt+ lsƧx]t'ÆĠ æ;fldgá lx, eƃ], tflg x/ƃLÆlt. æPjd]j ±vëf, uxklt,
cl/o;fjsĕ] Olt kl;lťŋlt ‚oflrts"kdf sĕdf j'ųf eujtf»k]0 td]j"k]ŋ+ efj]lt. ;]Ɯyflk, uxklt, ufdƧ jf lgudƧ
jf cljb"/] ltƑá jg;ůá, tŶƧ ?ŋá ;ƕƉmná r pkkƉmná r. g rƧ' sĕlglr mnflg e"ldo+ klttflg. cy k'l/;á cfuŞ]Ɯ
mnlŴsĕ] mnuj];L mnkl/o];g+ r/dfgá. ;á t+ jg;ů+ cŢáufx]ŷf t+ ?ŋ+ kƧ]Ɯ ;ƕƉmnť pkkƉmnť. tƧ PjdƧ ‚co+
±vëf ?ŋá ;ƕƉmná r pkkƉmná r, glŴ r sĕlglr mnflg e"ldo+ klttflg, hĕgfld ±vëf kgfx+ ?ŋ+ cf/álkt'+. o+g"gfx+ Od+
?ŋ+ cf/álxŷf ofjbŴť vfb]Ɯ+, pŞśť k"/]ƜƒlƃĠ ;á t+ ?ŋ+ cf/álxŷf ofjbŴť vfb]Ɯ, pŞśť k"/Ɯ] . cy b'ltoá k'l/;á
cfuŞ]Ɯ mnlŴsĕ] mnuj];L mnkl/o];g+ r/dfgá ltŲ+ s'&fƸ/ cfbfo. ;á t+ jg;ů+ cŢáufx]ŷf t+ ?ŋ+ kƧ]Ɯ ;ƕƉmnť
pkkƉmnť. tƧ PjdƧ ‚co+ ±vëf ?ŋá ;ƕƉmná r pkkƉmná r, glŴ r sĕlglr mnflg e"ldo+ klttflg, g ±vëf kgfx+
hĕgfld ?ŋ+ cf/álxt'+. o+g"gfx+ Od+ ?ŋ+ d"ntá %]ŷf ofjbŴť vfb]Ɯ+, pŞśť k"/]Ɯƒlƃ. ;á t+ ?ŋ+ d"ntáj l%Ɔ]Ɯ. t+ Ƹs
dţl; uxklt, cd'sĕ] ;á k'l/;á k&d+ ?ŋ+ cf¿ƭá, ;r] ;á g lvƍd]j cá/áx]Ɯ, tƧ ;á ?ŋá kktƃá xŴ+ jf eŧ]Ɯ kfb+ jf
eŧ]Ɯ cţt/+ jf cţt/+ jf cśkŝś+ eŧ]Ɯ, ;á ttálgbfg+ d/)+ jf lguŞ]Ɯ, d/)dų+ jf b'ŋÆlƃĠ æPj+, eƃ]Æ. æPjd]j

11
±vëf, uxklt, cl/o;fjsĕ] Olt kl;lťŋlt ‚?ŋmn"kdf sĕdf j'ųf eujtf ax'b'ŋĕ ax'kfof;f, cfbLgjá PŴ leƜáƒlt.
Pjd]t+ oyfe"t+ ;ƙƍţfo lbƩf ofo+ pk]ŋĕ gfgųf gfgųl;tf, t+ clelgjşˆŷf ofo+ pk]ŋĕ Psųf Psųl;tf. oŴ ;Ƒ;á
násĕld;"kfbfgf ckl/;];f lg?Ţlƃ. td]j"k]ŋ+ efj]tLÆlt ‘d0lg02=43_48’.
Pj+ clŪsŘnflbsclƮŋƉ"kdkl/oá;fgtá ljkƧg+ bƧ]ŷf Obflg pkrf/;dfƸw bƧ]ƃá æa'źfg'ƧƸt
efj]ƃáÆltcflbdfx.
tŴ k'gƍ'g+ pƍşgtá ;lt Pj cg'Ƨlt. kjlųtƑŪfglƛo]j r kjųųf ;źfkƑlhtƧ s'nk'ųƧ cg'¿kf ;tLltlk
cg'Ƨlt. a'ź+ cf/ư pƍƉf cg'Ƨlt a'źfg'Ƨlt. c/xtflba'źu')f/ƙ)fo ;ltof Pt+ clwjrg+, t+ a'źfg'ƧƸt. efj]ƃált
jŬ]ƃá Ɠ"x]ƃá. wƙ+ cf/ư pƍƉf cg'Ƨlt wƙfg'Ƨlt, Ʃfŋĕttflbwƙu')f/ƙ)fo ;ltof Pt+ clwjrg+. ;Ŝ+ cf/ư pƍƉf
cg'Ƨlt ;Ŝfg'Ƨlt, ;'ƍlkƉtflb;Ŝu')f/ƙ)fo ;ltof Pt+ clwjrg+. ;Ln+ cf/ư pƍƉf cg'Ƨlt ;Lnfg'Ƨlt, cųgá
cvůtflb;Lnu')f/ƙ)fo ;ltof Pt+ clwjrg+. rfu+ cf/ư pƍƉf cg'Ƨlt rfufg'Ƨlt, cųgá d'ųrfutflbrfuu')f/ƙ)fo
;ltof Pt+ clwjrg+. b]jtf cf/ư pƍƉf cg'Ƨlt b]jtfg'Ƨlt, b]jtf ;lŋŪfg] &k]ŷf cųgá ;źflbu')f/ƙ)fo ;ltof Pt+
clwjrg+. cfgfkfg] cf/ư pƍƉf ;lt cfgfkfgƧlt, cfgfkfglgldųf/ƙ)fo ;ltof Pt+ clwjrg+. d/)+ cf/ư pƍƉf ;lt
d/)Ƨlt, Psejkl/ofkƉhËljltlƇo'kŞ]b;řftd/)f/ƙ)fo ;ltof Pt+ clwjrg+.
s'lŞtfg+ s];fbLg+ klŊ"nfg+ cfoųf cfs/ųf sĕoált ;ř+ ut] ;/L/] utf kjųf ;lt sĕoutf;lt, tflb;+ jf sĕo+ utf
;lt æsĕout;tLÆlt jųƑ] /Ƨ+ csŷf æsĕoutf;tLÆlt j'ų+. s];flbs];' sĕosĕ]Ūf;];' klŊ"nlgldųf/ƙ)fo ;ltof Pt+
clwjrg+. pk;d+ cf/ư pƍƉf cg'Ƨlt. pk;dfg'Ƨlt, ;Ƒb'ŋ"k;df/ƙ)fo ;ltof Pt+ clwjrg+.
ljtŊljrf/kLlt;'vlrų]sƮtf;ƕo'ų+ k&dŢĕg+ efj]ƃá. kLlt;'vlrų]sƮtf;ƕo'ų+ b'ltoŢĕg+ efj]ƃá.
;'vlrų]sƮtf;ƕo'ų+ tltoŢĕg+ efj]ƃá. pk]ŋĕlrų]sƮtf;ƕo'ų+ rt'ŴŢĕg+ efj]ƃá»k]0 g]j;ţfgf;ţfotg+ efj]ƃálk sĕd]
kl/jşˆtLlt.
ljŋƘgƍxfg+ bƧ]ŷf Obflg ;d'Ş]b]g sĕdfg+ kxfg+ bƧ]t'+ æ;átfklųdƮ+ efj]ƃákLÆltcflbdfx. tŴ dƮ;átƧ
cfkşg+ ;átfklų, ;átfklųof d±Ʈëf ;átfklųd±Ʈëf. ckfoudgLo] sĕd]lt o]lx ckfo+ uŞlƃ, t] ckfoudgLo] sĕd] ;d'Ş]btá
;átfklųdƮ+ efj]ƃá kl/jşˆlt. kl;lƉj;]g ;Ƹso]j Od+ nás+ cfuŞtLlt ;sbfufdL, tƧ d±Ʈëf ;sbfufldd±Ʈëf. t+ dƮ+
efj]ƃá. cáńfl/s]lt kl/ńfxƍų]. kl;lƉj;]g]j sĕdej+ gfuŞtLlt cgfufdL, tƧ d±Ʈëf cgfufldd±Ʈëf. t+ dƮ+ efj]ƃá.
cg';xut]lt ;'v'defjƍų]. lsn];]lx cf/sųf, lsn];f/Lg+ xtųf, ;+;f/rŊƧ c/fg+ xtųf, kfks/±)ë /xfefjf, kŝofbLg+
c/xųf r c/x+, c/xtá efjá c/xų+. Ƹs t+Ġ c/xųmn+. c/xųƧ d±Ʈëf c/xųd±Ʈëf. t+ c/xųdƮ+ efj]ƃá. ;Ƒ]g
;Ƒlƃ ;Ƒ]gfsĕ/]g ;Ƒ+. ;Ƒyf ;Ƒlƃ ;Ƒƍsĕ/]g ;Ƒ+. c;];+ lgƧ];lƃ lg/j;];+ uƉdųlƕ cŪk]ŷf. cy jf ;Ƒ]g ;Ƒ+
d"nj;]g. ;Ƒyf ;Ƒ+ cfsĕ/lgƍb];j;]g. c;];+ lgƧ];+ efjgflgƍb];j;]g. tyf k'l/d]g b'ŝl/tfefj]g. b'lto]g
kl/o'Ūfgfefj]g. tlto]g cg';ofefj]g Pjd]s] jŰolƃ.
;ƍá j'ŝlt cxLlt oá sĕ]lr ;/ƃá uŞlt. s]gŪ]gflt s]g cŴ]g. ;+;ƍƃá uŞtLlt oƨf ;ƙf ;+;/ƃá uŞtLlt
;ƍá. e'hƃált jŘjŘá x'ŷf. kƉl;/ált lgkƉ;L;á x'ŷf. l;/]g ;'ktLlt ;L;+ eáuƃ/] sŷf ;'kgefj]g l;/;f ;'ktLlt
;/L;ká. lan] ;otLlt lanf;oá. ælan;oáÆltlk kflń, t+ ;'Ɔ/+. u'xfo+ ;]tLlt u'xf;oá. bf&f tƧ cfj'±wëflt tƧ ;ƍƧ
b'j] bf&f kx/);Ŵ;řftá cfj'±wëf. lj;+ tƧ #á/lƃ tƧ ;ƍƧ Ɠfks;řft+ lj;+ bf?)+ sŋń+. lhƢf tƧ b'ljwflt tƧ ;ƍƧ
ƀ]wf lhƢf. ƀLlx lhƢflx /;+ ;fotLlt b'ljwflx lhƢflx /;+ hĕgflt cƧfb+ ljƆlt ;flbotLlt. hËljt'+ sĕdotLlt hËljt'sĕdá.
cdl/t'+ sĕdotLlt cdl/t'sĕdá. ;'v+ sĕdotLlt ;'vsĕdá. b'ŋƍlŊ"nált b'ŋ+ clgŞdfgá. kfb]gflt cųgá kfb]g.
;ƍl;/lƃ ;ƍƧ ;L;+. jşˆƜflt b"/tá jşˆƜ. ljjşˆƜflt tƧ kdf±)ëg. kl/jşˆƜflt ;dƃtá. clelgjşˆƜflt
rt'Ŵƍdf±)ëg. cy jf k'l/d]g ;L;tá. b'ltotlto]g ƀLlx kƧ]lx. rt'Ŵ]g kŞtá. æsĕd] kg cƍųƧ
kl/o];gd"nb'ŋjŴ'efj]g jşˆƜ. kųƧ cf/ŋd"nb'ŋjŴ'efj]g ljjşˆƜ. cţf)kl/ńfxb'ŋjŴ'efj]g kl/jşˆƜ. ljgf;d'vë
lkoljƍoáub'ŋjŴ'efj]g clelgjşˆƜfÆlt Pjd]s] jŰolƃ.
/ŧgj;]g /f±uëf. anj/ŧgŪ]g ;f/f±uëf. lj;o] ;ųfg+ cg' cg' gogtá cg'goá. cg'?ŢtLlt cg'/á±wëf,
sĕd]tLlt cŴá. oŴ sŴlr ej] ;ųf Ptfo gƆƃLlt gƆL, ;o+ jf gƆtLlt gƆL. gƆL r ;f /ŧgŪ]g /f±uëf rflt glƆ/f±uëf.
tŴ PsƸƨ cf/ƙ±)ë ;Ƹs pƍƉf tŲf gƆL, k'gƍ'g+ pƍşdfgf glƆ/f±uëflt j'ŝlt. lrųƧ ;f/f±uëflt oá x]Ūf æanj/ŧgŪ]g
;f/f±uëfÆlt j'ųá, ;á g ;ųƧ, lrųƧ]j ;f/f±uëflt cŴá.
OŞlƃ Ptfo cf/ƙ)fgLlt OŞf. axnlsn];efj]g d'Şlƃ Ptfo kfl)gált d'Şf. lulnŷf kl/lgŪk]ŷf ux)j;]g
cŢá;fg+. Oldgf ;ųf luŢlƃ uëw+ cfkşƃLlt uë±wëf. axnŪ]g jf uë±wëf. æuëw+ jf kg kjg;ůÆlƃ lx axnŪ]g]j j'ų+
cgƃ/kb+ pk;Ʈj;]g jlŬt+, ;Ƒtáefuëg jf uë±wëflt klnuë±wëf. ;şlƃ Pt]gflt ;śá. nƮgŪ]g jf ;śá. cá;LbgŪ]g
kŘá. cfsŬgj;]g Phĕ. æPhĕ Od+ k'l/;+ kl/sŬlt tƧ tƧ]j ejƧ clelgƑlųofÆlt lx j'ų+. jťgŪ]g dfof. jũƸƨ
;ųfg+ hggŪ]g hlgsĕ. ætŲf hg]lt k'l/;+, lrųdƧ ljwfjtLÆlt ‘;+0lg0 1=55’ lx j'ų+. jũƸƨ ;ų] b'ŋ]g ;+oáhodfgf

12
hg]tLlt ;ŧggL. #gŪ]g l;lƑgL. colŤ jũƸƨ ;ų] r'ltkl;lƉj;]g l;Ƒlt #]lt t'Ɖsĕ/á ljo lknáltsĕo lknálts+,
tƨf æ#gŪ]g l;lƑgLÆlt j'ųf. cg]sƍsĕ/+ lj;ohĕn+ tŲfljƎlƆtlgj];;řft+ jf hĕndƧf cŴLlt hĕlngL.
cfsŬgŪ]g ;L#;átf ;l/tf ljoflt ;l/tf. cƟŪ]g jf ;l/tf. j'ųŤ]t+ æ;l/tflg l;g]lxtflg r ;ádgƧflg
ejlƃ hƃ'gáÆlt ‘w0k0341’. cƟflg r]j l;lgźflg rflt coŤ]Ŵ cŴá. cgoƓ;gfkfbgŪ]g s'ƙfg'aƉ;'ųs+ ljoflt ;'ų+.
j'ųŤ]t+ æ;'ųlƃ ±vëf, leŋj], glƆ/fuƧ]t+ clwjrgÆlƃ ‘;+0lg0 2=159’. ¿kfbL;' ljŴtŪ]g lj;tf. tƧ tƧ klnfeŴfo
;ų] cfo"xfk]tLlt cfo"lxgL. pŊlŮt'+ ckbfgtá ;xfoŪ]g b'ltof. colŤ ;ųfg+ jũƸƨ pŊlŮt'+ g b]lt, ututŪfg]
lko;xfoá ljo cle/dfk]lt. t]g]j j'ų+ _
ætŲfb'ltoá k'l/;á, bL#dźfg;+;/+.
OŴefjţyfefj+, ;+;f/+ gfltjųtLÆltĶ ‘Oltj'015 c0lg0 4=9 dxflg0191 r"ńlg0 kfofogfg'uLltufyf_lgŹ];
107’.
kl)wfgsj;]g kl)lw. ejg]ųLlt ej/ş'. Ptfo lx ;ųf /ş'of uLjfo+ aźf ±uëf)f ljo OlŞltlŞtŪfg+ lgƜlƃ.
t+ t+ cf/ƙ)+ jglt ehlt cƟLotLlt jg+, jglt ofrtLlt jf jg+. jg±yëflt Ɠŧg]g kb+ jlŬt+. cgŴb'ŋĕg+ jf
;d'ŪfkgŪ]g uxgŪ]g r jg+ ljoflt jg+. anjtŲfo]t+ gfd+. uxgt/Ū]g kg ttá anjt/f jg±yëf gfd. t]g j'ų+ _
æjg+ l%Ɔy df ?ŋ+, jgtá hĕot] eo+.
%]ŷf jgť jgyť, lgƑgf xáy leŋjáÆltĶ ‘w0k0283’.
;ƅjgj;]g ;ƅjá, ;+;±Ʈëflt cŴá. ;á b'lj±wëf _ tŲf;ƅjá ldų;ƅjá r. t];' Ow tŲf;ƅjá clwƍ]tá.
l;g]xj;]g ƥ]xá. cfnos/)j;]g sƕdfgf ck]ŋtLlt ck]ŋ. ĕ j'ųlƕ r]t+ æOdflg t] b]j rt'/f;Llt gu/;xƧflg
s';fjtL/fhwflgƍd'vflg, PŴ b]j %Ɔ+ hg]lx hËljt] ck]ŋ+ s/áxLÆlt ‘bL0lg02=266’. cfno+ s/áxLlt coŤ]Ŵ cŴá.
kflo]Ŋ] kflo]Ŋ] cf/ƙ±)ë aƉtLlt klaƉ', `ftsŪ]g jf kflo]Ŋá aƉ"ltlk klaƉ'. lgŝ;lƉlƧtŪ]glk ;ųfg+ tŲf;dá aƉ'
gfd glŴ. cf/ƙ)fg+ c;gtá cf;f. cŢáŴ/)tá r]j ltƸų cg'uƄfj kl/e'ŧgtá rflt cŴá. cf;L;gj;]g cf;L;gf.
cf;Ll;tƧ efjá cf;Ll;tų+.
Obflg tƧf kjlųŪfg+ bƧ]t'+ æ¿kf;fÆltcflb j'ų+. tŴ cf;L;gj;]g cf;flt cf;fo cŴ+ ux]ŷf ¿k] cf;f ¿kf;f.
Pj+ gjlk kbflg j]lbtƑflg. PŴ r k'l/dflg kť kťsĕdu')j;]g j'ųflg, kl/ŋĕ/náej;]g %Ū+. t+ lj;];tá kƑlhtfg+,
ttá k/flg tLl) cltlųojŴ'j;]g uxŪfg+. g lx t];+ wgk'ųhËljt]lx cţ+ lkot/+ clŴ. æOb+ dƞ+, Ob+ dƞÆlƃ jf
æc;'s]g d] Ob+ lbƉ+, Ob+ lbƉÆlƃ jf Pj+ ;ų] hƍfk]tLlt hƍf. k/tá ƀ] kbflg pk;Ʈ]g jlŬtflg, ttá k/+ cţ]gfsĕ/]g
ljelht'+ cf/źųf k'g æhƍfÆlt j'ų+. hƍgfsĕ/á hƍgf. hlƍtƧ efjá hlƍtų+. k'gƍ'g+ lj;o] n'ƕlt cfsŬtLlt nán'ká,
nán'kƧ efjá nán'ƍ+. nán'ƍgfsĕ/á nán'ƍfogf. nán'ƍ;dlśgá efjá nán'ƍflotų+.
k'Şlŧstflt ofo tŲfo nfeŪfg];' k'Ş+ rfnodfgf ;'gvf ljo sƕdfgf ljr/lƃ, t+ tƧf sƕgtŲfo gfd+. ;fw'
dgfkdgfk] lj;o] sĕd]tLlt ;fw'sĕdá, tƧ efjá ;fw'sƚtf. dftfdft'Şfltcflbs] co'ųŪfg] /f±uëflt cwƙ/f±uëf. o'ųŪfg]lk
anjf x'ŷf pƍƉá náeá lj;dnáeá. æ/f±uëf lj;dÆlƃcflbjrgtá ‘lje0924’ jf o'ųŪfg] jf co'ųŪfg] jf pƍƉá %Ɔ/f±uëf
cwƙŪ]g cwƙ/f±uëf. lj;dŪ]g lj;dnáeált j]lbtƑá. cf/ƙ)fg+ lgsĕdgj;]g lgslƃ. lgsĕdgfsĕ/á lgsĕdgf. kŴogj;]g
kŴgf. lkxfogj;]g lkxgf. ;'Ū' kŴgf ;ƕŴgf. kť;' sĕdu'±)ë;' tŲf sĕdtŲf. ¿kf¿kej];' tŲf ejtŲf. pŞ]b;řft]
ljej] tŲf ljejtŲf. ;'ź] ¿kejƸƨo]j tŲf ¿ktŲf. c¿kej] tŲf c¿ktŲf. pŞ]blblŪ;xutá /f±uëf, lg/á±wë tŲf
lg/áwtŲf. ¿k] tŲf ¿ktŲf. ;Ź] tŲf ;ŹtŲf. uƉtŲfbL;'lk P;]j goá. cá#fboá j'ųŴfj.
s';nwƙ] cfj/tLlt cfj/)+. %fbgj;]g %bg+. ;ų] jũƸƨ aƉtLlt aƉg+. lrų+ pkxƄf lslnƧlt ;+lslnŪ+
s/átLlt pklŊn];á. yfdutŪ]g cg' cg' ;]tLlt cg';oá. pƍşdfg+ lrų+ kl/o'ŪftLlt kl/o'Ūfg+, pƍlşt'+ ckbfg]g
s';njf/+ uŲftLlt cŴá. ærá/f dƮ] kl/o'ƸŪ;', w'ųf dƮ] kl/o'ƸŪ;"ÆltcfbL;' ‘r"ńj0430’ lx dƮ+ uƸŲ;"lt cŴá.
Pjldwflk ux)Ū]g kl/o'Ūfg+ j]lbtƑ+. klnj]&gŪ]g ntf ljoflt ntf. æntf pƍş ltŪtLÆlt ‘w0k0340’ cfutŪfg]lk
co+ tŲf ntflt j'ųf. ljljwflg jŴ"lg OŞtLlt j]ljŞ+. jũb'ŋƧ d"nlƃ b'ŋd"n+. tƧ]j b'ŋƧ lgbfglƃ b'ŋlgbfg+. t+ b'ŋ+
Otá kejtLlt b'ŋƍejá. aƉgŪ]g kf;á ljoflt kf;á, df/Ƨ kf;á df/kf;á. b'?lƮngŪ]g alń;+ ljoflt alń;+, df/Ƨ
alń;+ df/alń;+. tŲflee"tf df/Ƨ lj;o+ gfltŊdlƃ, t];+ pkl/ df/á j;+ jų]tLlt Oldgf kl/ofo]g df/Ƨ lj;oált
df/lj;oá. ;ƆgŪ]g tŲfj gbL tŲfgbL. cŢáŴ/)Ū]g tŲfj hĕn+ tŲfhĕn+. oyf ;'gvf uŹ"naźf olbŞs+ lgƜlƃ, Pj+
tŲfaźf ;ųflt bƭaƉgŪ]g uŹ"n+ ljoflt uŹ"n+, tŲfj uŹ"n+ tŲfuŹ"n+. b'ƍ"/)Ū]g tŲfj ;d'Źá tŲf;d'Źá. cleŢĕogŪ]g
cleŢĕ. n'ưlƃ Pt]g, ;o+ jf n'ưlt, n'ưgdųd]j jf tlƃ náeá. ;ƕo'ųsĕg+ cs';nfg+ kltŪŪ]g d"n+.
lj;lųsĕtLlt lj;lųsĕ Olt. s]gŪ]gflt s]g ;efj]g. lj;tflt ljŴf ¿kfbL;'. lj;fnflt ljk'nf. lj;flt
t]e"dsƓfksj;]g lj;f. k'l/djrgd]j tsĕ/Ƨ sĕ/+ sŷf Ɠŧgljefu+ sŷf j'ų+. lj;ŊtLlt kl/;ƍlt ;xlt jf. /ųá lx

13
/fujŴ'gf kfb]g tflńodfgálk ;xlt. cá;Ŋg+ ljƎƆg+ jf ælj;ŊgÆlƃlk jblƃ. æs';nfs';nfg+ ktLÆlt s]lr jŰolƃ.
lj;+x/tLlt tyf tyf sĕd];' cflg;+;+ kƧƃL ljlj±wëlx cfsĕ/]lx g]ŋƙfled'vƍjlųtá lrų+ ;+x/lt ;lřklt, lj;+ jf b'ŋ+, t+
x/lt, jxtLlt cŴá. lj;+jflbsĕlt clgŝfƸb lgŝflbtá uŲƃL lj;+jflbsĕ xált. b'ŋlgƑųsƧ sƙƧ x]t'efjtá lj;d"nf lj;+
jf b'ŋb'ŋĕlbe"tf j]bgf d"n+ PltƧflt lj;d"nf. b'ŋ;d'boųf lj;+ mn+ PltƧflt lj;mnf. ofo tŲfo ¿kflbsƧ b'ŋƧ]j
kl/eá±uëf xált, g cdtƧflt ;f ælj;kl/eáufÆlt j'ųf. ;ƑŴ lg?lųj;]g kbl;lź j]lbtƑf.
tƧf lj;o+ bƧ]t'sĕdá ælj;fnf jf kg ;f tŲf ¿k]Æltcflbdfx. tŴ lj;fnf jf kgflt dxƃL Pj tŲfogŪ]g
tŲf, ¿kfboá kť kťsĕdu'l)s/fuj;]g j'ųf. s'n] u±)ëltcfbLlg Psĕb; kbflg nán'ƍfbj;]g j'ųflg. sĕdwft'lųsĕ]
sƙjũj;]g ljeųá, sĕdejlųsĕ] ljkfsjũj;]g ljeųá, ;ţfejlųsĕ] ;ţfj;]g ljeųá, Psjásĕ/ejlųsĕ] vƉj;]g ljeųá.
ctLtlųsĕ] sĕnj;]g, lbŪrt'Ŋá cf/ƙ)j;]g, ckfolųsĕ] cásĕ;j;]g, vƉlųsĕ] lgƧųlgşËjj;]g ljeųált `ftƑ+. tŶfo+ ;ř]k]g
cŴbLkgf ljefjgf r _
ætŴ stdf sĕdwft'Ġ x]Ūtá cjLlrlg/o+ kl/oƃ+ sl/ŷf pkl/tá k/lglƙtj;jlųb]j] cƃásl/ŷf o+ PtƸƨ cƃ/]
PŴfjr/f PŴ kl/ofkƉf vƉwft'cfotgf ¿k+ j]bgf ;ţf ;řf/f ljţf)+, co+ j'ŝlt sĕdwft'Æ ‘w0;0 1287’.
ætŴ stdf ¿kwft'Ġ x]Ūtá Ɣƪnás+ kl/oƃ+ sl/ŷf pkl/tá cslgŪ] b]j] cƃásl/ŷf o+ PtƸƨ cƃ/] PŴfjr/f PŴ
kl/ofkƉf ;dfkƉƧ jf pkkƉƧ jf lbŪwƙ;'vljxfl/Ƨ jf lrųr]tl;sĕ wƙf, co+ j'ŝlt ¿kwft'Æ ‘w0;01289’.
ætŴ stdf c¿kwft'Ġ x]Ūtá cfsĕ;fgťfotg'kuë b]j] kl/oƃ+ sl/ŷf pkl/tá g]j;ţfgf;ţfotg'kuë b]j] cƃásl/ŷf
o+ PtƸƨ cƃ/] PŴfjr/f PŴ kl/ofkƉf ;dfkƉƧ jf pkkƉƧ jf lbŪwƙ;'vljxfl/Ƨ jf lrųr]tl;sĕ wƙf, co+ j'ŝlt
c¿kwft"Ælt ‘w0;01291’. cŪsyfo+ kg æsĕdwft"lt sĕdejá, kťŋƉf nưlƃ. ¿kwft"lt ¿kejá, kťŋƉf nưlƃ.
c¿kwft"lt c¿kejá, rųf/á vƉf nưƃLÆlt j'ų+.
cy jf sĕd/fu;řft]g sĕd]g o'ųf wft' sĕdwft', sĕd;řftf jf wft' sĕdwft'. sĕd+ kxfo ¿k]g o'ųf wft' ¿kwft',
¿k;řftf jf wft' ¿kwft'. sĕdť ¿kť kxfo c¿k]g o'ųf wft' c¿kwft', c¿k;řftf jf wft' c¿kwft'. tf Pj wft'oá
k'g ejkl/ofo]g j'ųf. ejƃLlt lx ejflt j'ŝlƃ. ;ţfo o'ųá ejá, ;ţfjt+ jf ejá, ;ţf jf PŴ ej] cŴLlt ;ţfejá.
;á sĕdejá r c;ţfejd'ųá ¿kejá r g]j;ţfgf;ţfejd'ųá c¿kejá r xált.
g ;ţfejá c;ţfejá, ;á ¿kej]sb];á. cáńfl/sųfefjtá g]j;ţf, ;'v'dų]g ;ưfjtá gf;ţflt g]j;ţfgf;ţf,
tfo o'ųá ejá g]j;ţfgf;ţfejá. cy jf cáńfl/sĕo ;ţfo cefjf ;'v'dfo r efjf g]j;ţfgf;ţf cƸƨ ej]lt
g]j;ţfgf;ţfejá, ;á c¿kej]sb];á. Ps]g ¿kŋƉ]g jálsŰá ejá, Psĕ] jf jásĕ/á, cƧ ejƧflt Psjásĕ/ejá, ;á
c;ţfejáj. rt"lx c¿kŋƉ]lx jálsŰá ejá, rųf/á jf jásĕ/f cƧ ejƧflt rt'jásĕ/ejá, ;á c¿kejá Pj. kťlx vƉ]lx
jálsŰá ejá, kť jf jásĕ/f cƧ ejƧflt kťjásĕ/ejá, ;á sĕdejá r ¿kej]sb];á r xált. ctLtlųsĕ] x]Ūf j'ųgoáj.
lbŪlƃ rt';d'Ūflgs+ ¿kf/ƙ)+. ;'tlƃ lƀ;d'Ūflgs+ ;Źf/ƙ)+. d'tlƃ m'l;ŷf ux]tƑflg rt';d'Ūflgsĕlg
uƉ/;máŪƑf/ƙ)flg. ljţftƑ+ gfd dg;f hĕlgtƑ+ wƙf/ƙ)+. t];' lbŪ;'td'tljţftƑ];' wƙ];'. lj;f ljŴtflt dxƃf
kŴf.
ckfonás]lt jlŬ;řftƧ coƧ cefj]g ckfoá, tƸƨ ckfonás]. vƉnás]lt /f;Ū]g ¿kfboá kťŋƉf Pj násĕ].
wft'nás]lt ;'ţtŪ]g rŋ'wft'cfboá cŪf/; wft'oá Pj násĕ]. cfotgnás]lt cfotgfbLlx sĕ/±)ëlx ƀfb;fotgflg Pj násĕ].
;Ƒ]lk n'şgkn'şgŪ]g násĕ], j'ųƍsĕ/] nás] lj;f ljŴflt lj;lųsĕ. ;tált ;/tLlt ;tá, k'Ʈn]g ;lt j'ųf.
tŴ ;/)nŋ)f ;lt. ;/lƃ tfo, ;o+ jf ;/lt, ;/)dųd]j jf P;flt ;lt. ;f kg];f clknfkgnŋ)f,
c;ƙá;g/;f, cf/ŋkŝ'kŪfgf, lj;ofled'vefjkŝ'kŪfgf jf, ly/;ţfkbŪfgf, sĕoflb;ltkŪfgkbŪfgf jf. cf/ƙ±)ë
bƭkltlŪtųf kg Pl;sĕ ljo, rŋ'ƀf/fbLg+ /ŋ)tá bájfl/sĕ] ljo r bŪƑf.
tƧf kjlųŪfg+ bƧ]ƃá æsĕo] sĕofg'kƧgf;ltkŪfg+ efj]ƃá ;táÆltcflbgf go]g rt'lƑw+ ;ltkŪfgdfx. tŴ sĕo]lt
¿ksĕo]. ¿ksĕoá lx Ow cśkŝśfg+ s];fbLgť wƙfg+ ;d"xŪ]g xlŴsĕo/ysĕofboá ljo æsĕoáÆlt clwƍ]tá. oyf r
;d"xŪ]g, Pj+ s'lŞtfg+ cfoŪ]g. s'lŞtfglŤ k/dh]u'Şfg+ ;á cfoáltlk sĕoá. cfoált pƍlųb];á. tŶfo+ jrgŴá _ cfolƃ
ttált cfoá. s] cfoƃLltĠ s'lŞtf s];fboá. Olt s'lŞtfg+ s];fbLg+ cfoált sĕoá.
sĕofg'kƧgflt sĕoƧ cg'kƧgf, sĕo+ jf cg'kƧgf, æsĕo]Ælt r jŷflk k'g æsĕofg'kƧgfÆlt b'lto+ sĕoƮx)+
c;lƙƧtá jjŴfg#gljlgưáuflbbƧgŴ+ stlƃ j]lbtƑ+.
t]g g sĕo] j]bgfg'kƧgf lrųwƙfg'kƧgf jf, cy ±vëf sĕofg'kƧgfo]jflt sĕo;řft] jŴ'Ƹƨ sĕofg'kƧgfsĕ/Ƨ]j bƧg]g
c;lƙƧtá jjŴfg+ blƧt+ xált, tyf g sĕo] cśkŝśljlgd'ųPswƙfg'kƧgf, gflk s];nádflbljlgd'ųOlŴk'l/;fg'kƧgf. oálk
r]Ŵ s];nádflbsĕ] e"t'kfbfo;d"x;řftá sĕoá, tŴflk g e"t'kfbfoljlgd'ųPswƙfg'kƧgf, cy ±vëf /y;Ƙf/fg'kƧsƧ ljo

14
cśkŝś;d"xfg'kƧgf, gu/fjojfg'kƧsƧ ljo s];nádflb;d"xfg'kƧgf, sblnŋƉkųjlũljlge'hgsƧ ljo l/ųd'lŪljlgj]&sƧ
ljo r e"t'kfbfo;d"xfg'kƧgfo]jflt ;d"xj;]g]j sĕo;řftƧ jŴ'gá gfgƍsĕ/tá bƧ]ƃ]g #gljlgưá±uëf blƧtá xált. g x]Ŵ
oyfj'ų;d"xljlgd'ųá sĕoá jf OŴL jf k'l/;á jf cţá jf sĕ]lr wƙá lbƧlt, oyfj'ųwƙ;d"xdų]o]j kg tyf tyf ;ųf
ldŞflelgj];+ s/álƃ. t]gfx' ká/f)f _
æo+ kƧlt g t+ lbŪ+, o+ lbŪ+ t+ g kƧlt.
ckƧ+ aŢt] d"ƭá, aŢdfgá g d'ŝtLÆltĶ ‘bL0lg0cŪ02=373 d0lg0cŪ01=106’.
#gljlgưáuflbbƧgŴlƃ j'ų+. cflb;Ź]g r]Ŵ colƕ cŴá j]lbtƑá. colŤ PtƸƨ sĕo] sĕofg'kƧgfo]j g
cţwƙfg'kƧgf. oyf cg'bse"tfolk d/Llrof pbsĕg'kƧgf xált, g Pj+ clgŝb'ŋĕgųf;'ee"t]o]j OdƸƨ sĕo]
lgŝ;'vų;'eefjfg'kƧgf cy ±vëf sĕofg'kƧgf clgŝb'ŋĕgųf;'efsĕ/;d"xfg'kƧgfo]jflt j'ų+ xált.
cy jf ø−fo+ dxf;ltkŪfg] æOw, leŋj], leŋ' c/ţutá jf»k]0 ;á ;táj cƧ;tLÆltcflbgf ‘bL0 lg02=374
d0lg01=107’ go]g cƧf;kƧf;flbr'lŰshĕtclŪskl/oá;fgá sĕoá j'ųá, oá r kl;lƘbfo+ ;ltkŪfgsyfo+ æO±wësŝá kyjLsĕo+
clgŝtá cg'kƧlt. cfkásĕo+. t]hásĕo+. jfoásĕo+. s];sĕo+. nádsĕo+. %ljsĕo+. rƙsĕo+. d+;sĕo+. ?lx/sĕo+.
ƌf?sĕo+. clŪsĕo+. clŪldŧsĕoÆlƃ sĕoá j'ųá, tƧ ;ƑƧ OdƸƨo]j sĕo] cg'kƧgtá sĕo] sĕofg'kƧgflt Pjlƕ cŴá bŪƑá.
cy jf sĕo] æcxÆlƃ jf æddÆlƃ jf Pj+ ux]tƑƧ oƧ sƧlr cg'kƧgtá tƧ tƧ]j kg s];nádflbsƧ
gfgfwƙ;d"xƧ cg'kƧgtá sĕo] s];flb;d"x;řftsĕofg'kƧgflt PjdŴá bŪƑá. clk r æOdƸƨ sĕo] clgŝtá cg'kƧlt, gá
lgŝtáÆltcflbgf ‘kl0d03=35’ cg'Ŋd]g kl;lƘbfo+ cfutgoƧ ;ƑƧ]j clgŝnŋ)flbgá cfsĕ/;d"x;řftƧ sĕoƧ
cg'kƧgtálk sĕo] sĕofg'kƧgflt Pjlƕ cŴá bŪƑá. co+ kg rt';ltkŪfg;fwf/±)ëf cŴá.
;ltkŪfglƃ toá ;ltkŪfgf ;lt±uëfr/álk, ltwf klkƉ];' ;fjs];' ;Ŵ'gá kl#fg'gojLltjųtflk, ;ltlk.
ært'Ɖ+, leŋj], ;ltkŪfgfg+ ;d'boť cŴśdť b]l;Ƨfld, t+ ;')fy ;fw's+ dgl; s/áy»k]0 sĕ] r, leŋj], sĕoƧ ;d'boáĠ
cfxf/;d'bof sĕo;d'boáÆltcfbL;' ‘;+0lg0 5=408’ lx ;lt±uëfr/á æ;ltkŪfgÆlƃ j'ŝlt tyf æsĕoá pkŪfg+, gá ;lt, ;lt
pkŪfgť]j ;lt rfÆltcfbL;'lk ‘kl0d03=35’. tƧŴá _ kltŪflt clƨlƃ kŪfg+. sĕ kltŪfltĠ ;lt. ;ltof kŪfg+
;ltkŪfg+, kwfgŪfglƃ jf kŪfg+, ;ltof kŪfg+ ;ltkŪfg+, xlŴŪfgcƧŪfgfbLlg ljo.
ætoá ;ltkŪfgf obl/oá ;]jlt, obl/oá ;]jdfgá ;Ŵf u)dg';fl;t'd/xtLÆlt ‘d0lg03=304 311’ PŴ ltwf
klkƉ];' ;fjs];' ;Ŵ'gá kl#fg'gojLltjųtf æ;ltkŪfgÆlƃ j'ųf. tƧŴá _ kŪk]tƑtá kŪfg+, kjųlotƑtált cŴá. s]g
kŪk]tƑáltĠ ;ltof, ;ltof kŪfg+ ;ltkŪfglƃ. ærųf/á ;ltkŪfgf efljtf ax'nLstf ;ų aáŢś] kl/k"/]ƃLÆltcfbL;'
‘d0lg03=147’ kg ;lto]j æ;ltkŪfgÆlƃ j'ŝlt. tƧŴá _ kltŪftLlt kŪfg+, pkŪflt cáŊlƃŷf kŋlƆŷf kjųtLlt
cŴá. ;lto]j kŪfglƃ ;ltkŪfg+. cy jf ;/)Ū]g ;lt, pkŪfgŪ]g kŪfg+. Olt ;lt r ;f kŪfgťfltlk ;ltkŪfg+.
Obldw clwƍ]t+. t+ ;ltkŪfg+. efj]ƃált jŬ]ƃá. PŴ r o+ ltwf klkƉ];' ;fjs];' ;Ŵ'gá kl#fg'gojLltjųtf
æ;ltkŪfgÆlƃ j'ų+, t+ Oldgf ;'ų]g ux]tƑ+. j'ųŤ]t+ eujtf _
ætoá ;ltkŪfgf obl/oá ;]jlt, obl/oá ;]jdfgá ;Ŵf u)dg';fl;t'd/xtLÆlt ‘d0lg03=304 311’ Olt ±vëf
kg]t+ j'ų+, lsť]t+ klŝ j'ų+. Ow, leŋj], ;Ŵf ;fjsĕg+ wƙ+ b];]lt cg'sƕsĕ] lxt];L cg'sƕ+ pkfbfo æOb+ já lxtfo Ob+ já
;'vfofÆlt. tƧ ;fjsĕ g ;'Ƨ";lƃ, g ;át+ cábxlƃ, g cţf lrų+ pkŪk]lƃ, jáŊƙ r ;Ŵ' ;f;gf jųlƃ. tŶ, leŋj],
tyfutá g r]j cgųdgá xált, g r cgųdgt+ kl;+j]b]lt cgjƧ'tá r ljx/lt ;tá ;ƕhĕgá. Ob+, leŋj], k&d+
;ltkŪfg+. obl/oá»k]0 d/xlt.
æk'g rk/+, leŋj], ;Ŵf»k]0 Ob+ já ;'vfoflt. tƧ Psŝ] ;fjsĕ g ;'Ƨ";lƃ»k]0 jųlƃ. Psŝ] ;fjsĕ
;'Ƨ";lƃ»k]0 g r jáŊƙ ;Ŵ' ;f;gf jųlƃ. tŶ, leŋj], tyfutá g r]j cgųdgá xált, g r cgųdgt+ kl;+j]b]lt, g
r cųdgá xált, g r cųdgt+ kl;+j]b]lt. cgųdgtf r cųdgtf r tb'eo+ clelgjşˆŷf pk]ŋsĕ] ljx/lt ;tá ;ƕhĕgá.
Ob+ j'ŝlt, leŋj], b'lto+»k]0.
æk'g rk/+»k]0 Ob+ já ;'vfoflt. tƧ ;fjsĕ ;'Ƨ";lƃ»k]0 jųlƃ. tŶ, leŋj], tyfutá cųdgá r]j xált,
cųdgtť kl;+j]b]lt, cgjƧ'tá r ljx/lt ;tá ;ƕhĕgá. Ob+ j'ŝlt, leŋj], tltoÆlƃ ‘bL0lg03=311’.
Pj+ kl#fg'go]lx cgjƧ'ttf lgŝ+ pklŪt;lttfo tb'eo+ jLltjųtf æ;ltkŪfgÆlƃ j'ųf. a'źfgd]j ls/ lgŝ+
pklŪt;lttf xált, g kŝ]sa'źfbLglƃ.
j]bgf;' j]bgfg'kƧgfltcfbL;' j]bgfbLg+ k'g jrg] koáhg+ sĕofg'kƧgfo+ j'ųgo]g]j oyfoáu+ oáh]ŷf j]lbtƑ+.
colƕ ;fwf/)Ŵá. ;'vfbL;' cg]sƍe]bf;' j]bgf;' lj;'+ lj;'+ clgŝflbtá Ps]sj]bgfg'kƧgf. ;/fuflbs] ;áń;ƍe]b] lrų] lj;'+
lj;'+ clgŝflbtá Ps]slrųfg'kƧgf. sĕoj]bgflrųflg &k]ŷf ;];t]e"dswƙ];' lj;'+ lj;'+ clgŝflbtá Ps]swƙfg'kƧgf

15
;ltkŪfg;'ųƃ] j'ųgo]g gLj/)flbwƙfg'kƧgflt. PŴ r sĕo]lt Psjrg+, ;/L/Ƨ Psųf lrų]lt Psjrg+, lrųƧ
;efje]bfefjtá hĕltƮx±)ëg stlƃ j]lbtƑ+. oyf r j]bgfboá cg'klƧtƑf, tyfg'kƧƃá j]bgf;' j]bgfg'kƧgf, lrų]
lrųfg'kƧgf, wƙ];' wƙfg'kƧgflt j]lbtƑf. sy+ j]bgf cg'klƧtƑfĠ ;'vf tfj j]bgf b'ŋtá, b'ŋĕ j]bgf ;Ɵtá, cb'ŋd;'vf
clgŝtá cg'klƧtƑf. oyfx _
æoá ;'v+ b'ŋtá cŹ, b'ŋdŹlŋ ;Ɵtá.
cb'ŋd;'v+ ;ƃ+, cŹlŋ g+ clgŝtá.
; j] ;ƙŹ;á leŋ', kl/hĕgflt j]bgfÆltĶ ‘;+0lg0 4=253’.
;Ƒf Pj r]tf b'ŋtálk cg'klƧtƑf. j'ųŤ]t+ æo+ lslť j]blot+, t+ b'ŋlƨlƃ jbfdLÆlt ‘;+0lg0 4=259’.
;'vb'ŋtálk r cg'klƧtƑf. oyfx æ;'vf j]bgf l<'vf, ljkl/)fdb'ŋ.
ĕ b'ŋĕ j]bgf l&ltb'ŋĕ, ljkl/)fd;'vf. cb'ŋd;'vf
j]bgf `f);'vf, cţf)b'ŋĕÆlt ‘d0lg01=465’. clk r clgŝflb;ųljkƧgfj;]gflk cg'klƧtƑf. lrųwƙ];'lk lrų+ tfj
cf/ƙ)flwklt;xhĕte"ldsƙljkfslsl/oflbgfgųe]bfg+ clgŝflb;ųfg'kƧgfg+ ;/fuflb;áń;e]bfgť j;]g cg'klƧtƑ+. wƙf
;nŋ);fdţnŋ)fg+ ;'ţtwƙƧ clgŝflb;ųfg'kƧgfg+ ;ƃf;ƃfbLgť j;]g cg'klƧtƑf.
Od] rųf/á ;ltkŪfgf k'Ƒefuë gfgflrų];' nưlƃ. cţ]g]j lx lrų]g sĕo+ kl/ƮŲflt, cţ]g j]bg+, cţ]g lrų+, cţ]g
wƙ] kl/ƮŲflt, nás'ų/dƮŋ±)ë kg Pslrų]o]j nưƃLlt. cflbtá lx sĕo+ kl/ƮlŲŷf cfutƧ ljkƧgf;ƕo'ųf ;lt sĕofg'kƧgf
gfd, tfo ;ltof ;dƉfutá k'Ʈná sĕofg'kƧL gfd. ljkƧg+ pƧ'Ŋĕk]ŷf cl/odƮ+ kųƧ dƮŋ±)ë dƮ;ƕo'ųf ;lt sĕofg'kƧgf
gfd, tfo ;ltof ;dƉfutá k'Ʈná sĕofg'kƧL gfd.
j]bg+ kl/ƮlŲŷf lrų+ kl/ƮlŲŷf wƙ] kl/ƮlŲŷf cfutƧ ljkƧgf;ƕo'ųf ;lt wƙfg'kƧgf gfd, tfo ;ltof
;dƉfutá k'Ʈná wƙfg'kƧL gfd. ljkƧg+ pƧ'Ŋĕk]ŷf cl/odƮ+ kųƧ dƮŋ±)ë dƮ;ƕo'ųf ;lt wƙfg'kƧgf gfd, tfo ;ltof
;dƉfutá k'Ʈná wƙfg'kƧL gfd, Pj+ tfj b];gf k'Ʈn] ltŪlt, sĕo] kg æ;'eÆlƃ ljkƟf;ƍxfgf sĕokl/Ʈflxsĕ ;lt dƮ]g
;ldŢtLlt sĕofg'kƧgf gfd. j]bgfo æ;'vÆlƃ ljkƟf;ƍxfgf j]bgfkl/Ʈflxsĕ ;lt dƮ]g ;ldŢtLlt j]bgfg'kƧgf gfd.
lrų] ælgŝÆlƃ ljkƟf;ƍxfgf lrųkl/Ʈflxsĕ ;lt dƮ]g ;ldŢtLlt lrųfg'kƧgf gfd. wƙ];' æcųfÆlt ljkƟf;ƍxfgf
wƙkl/Ʈflxsĕ ;lt dƮ]g ;ldŢtLlt wƙfg'kƧgf gfd. Olt Psĕj dƮ;ƕo'ųf ;lt rt'lsŝ;fwsŪ]g rųfl/ gfdflg nelt.
t]g j'ų+ ænás'ų/dƮŋ±)ë kg Pslrų]o]j nưƃLÆlt.
k'g pksĕ/j;]g r ckl/xLgj;]g r u')j;]g r ck/] toá rt'Ŋĕ j'ųf. tŴ c;ltkl/jşgfoflt g ;lt c;lt,
;lt PŴ gŴLlt jf c;lt, d'ŪƧltof Pt+ clwjrg+. kl/jşgfoflt ;dƃtá jşg]g. eųlglŋųsĕs;lb;] lx d'Ū;ltk'Ʈn]
kl/jşg]g pklŪt;ltk'Ʈn;]jg]g &fglg;şĕbL;' ;lt;d'ŪfkgŴ+ lgƉká)kưf/lrųtfo r ;lt pƍşlt. ;lts/)Lofg+
wƙfglƃ ;ltof sĕtƑfg+ wƙfg+. stųflt stefj]g. rt'Ɖ+ dƮfg+ stųf, efljtųflt cŴá. ;ltkl/aƉfg+ wƙfg+ xtųflt
sĕdŞƆfbLg+ gfl;tefj]g. ;ltlgldųfg+ wƙfg+ c;ƙ'Ūųflt ;ltof sĕ/)fg+ sĕoflbcf/ƙ)fg+ cgŪefj]g.
;ltof ;dƉfutųflt ;ltof ;ƙf cfutųf ckl/xLgųf r. jl;tųflt jl;efjƍų]g. kfu'ţtfoflt ku')efj]g.
ckŝá/áx)tfoflt clgjųgefj]g ckŝá;Ŋgefj]g.
;ųųflt ;efj]g ljşdfgųf. ;ƃųflt lgƑ't;efjųf. ;ldtųflt lsn];fg+ j"k;ldtefjųf. ;ƃwƙ;dƉfutųflt
;ƍ'l/;wƙ]lx ckl/xLgųf. a'źfg'Ƨltcfboá x]Ūf j'ųgof Pj. ;/)sj;]g ;lt, Ob+ ;ltof ;efjkb+. k'gƍ'g+ ;/)tá
cg'Ƨ/)j;]g cg'Ƨlt. cled'v+ uƄf ljo ;/)tá kl;/)j;]g klƧlt. pk;Ʈj;]g jf jlŬtdųd]j. ;/)fsĕ/á
;/)tf. oƨf kg ;/)tflt ltŰ+ ;/)fglƕ gfd+, tƨf t+ kl;]±wët'+ k'g ;ltƮx)+ st+. ;lt;řftf ;/)tflt coŤ]Ŵ
cŴá. ;'tkl/oųƧ wf/)efjtá wf/)tf. cg'klj;g;řft]g cáufxgŪ]g clknfkgefjá clknfkgtf. oyf lx pbs]
nfa'sfxfbLlg knjlƃ, g cg'klj;lƃ, g tyf cf/ƙ±)ë ;lt. cf/ƙ)lŤ P;f cg'klj;lt, tƨf æclknfkgtfÆlt j'ųf.
lr/stlr/efl;tfg+ g ;ƙ'Ƨgefjtá c;ƙ'Ƨgtf. pkŪfgnŋ±)ë hátgnŋ±)ë r OƆŪ+ sĕ/]tLlt OlƇo+, ;lt;řft+ OlƇo+
;ltlƇo+. kdfb] g sƕtLlt ;ltan+. ofyfj;lt lgƜfg;lt s';n;tLlt ;ƙf;lt. a'ŢgsƧ cśált aáŢśá, k;Ūá ;'Ɔ/á jf
aáŢśá ;ƗáŢśá, ;lto]j ;ƗáŢśá ;lt;ƗáŢśá.
Psĕogd±Ʈëflt Psd±Ʈëf, co+ d±Ʈëf g ƀ]wfkye"tált PjdŴá bŪƑá. cy jf Ps]g clotƑált Psĕogá. Ps]gflt
u);śl)s+ kxfo j"ksŪ]g kljljųlrų]g. clotƑá klklştƑá, colƃ jf Pt]gflt cogá, ;+;f/tá lgƑfg+ uŞtLlt cŴá
PsƧ cogá Psĕogá. PsƧflt ;]ŪƧ. ;Ƒ;ųfg+ ;]Ūáj eujf, tƨf æeujtáÆlt j'ų+ xált. lsťflk lx t]g cţ]lk colƃ,
Pj+ ;ƃ]lk eujtáj ;á cogá t]g pƍflbtųf. oyfx æ;á lx Ɣfƪ) eujf cg'ƍƉƧ dƮƧ pƍfb]tfÆltcflb ‘;+0lg0 1=215
kl0d03=5 d0lg03=79’. cotLlt jf cogá, uŞlt kjųtLlt cŴá. PsƸƨ cogá Psĕogá. OdƸƨo]j wƙljgo] kjųlt,
g cţŴflt j'ų+ xált. oyfx æOdƸƨ ±vëf, ;'eŹ, wƙljgo] cl/oá cŪlśsĕ] d±Ʈëf pknưtLÆlt ‘bL0lg02=214’.
b];gfe]báo]j x];á, cŴtá kg Psĕ]j. clk r Ps+ cotLlt Psĕogá. k'Ƒefuë gfgfd'vefjgfgo]g kjųálk ck/efuë Ps+
lgƑfgd]j uŞtLlt j'ų+ xált. oyfx Ɣƪf ;xƕlt _

16
 æPsĕog+ hĕltvoƃbƧL, dƮ+ khĕgflt lxtfg'sƕL.
Pt]g dƮ]g tƸ/;' k'Ƒ], tl/Ƨlƃ o] r t/lƃ cá#ÆlƃĶ ‘;+0lg0 5=384 409’.
d±Ʈëflt s]gŪ]g d±ƮëfĠ lgƑfg+ udgŪ]g, lgƑfglŴs]lx dƮgLoŪ]g r. pk]tált cf;Ɖ+ utá. ;d'k]tált ttá
cf;Ɖt/+ utá. peo]glk ;ltof ckl/xLgált cŴá. pkutált pkuƄf l&tá. ;d'kutált ;ƕo'ųá x'ŷf l&tá. æpkfutá
;d'kfutáÆltlk kflń. peo]gflk ;lt;dLk+ cfutált cŴá. pkkƉált cljoáufkƉá. ;d'kkƉált kl/k'Űá. ;dƉfutált
cljsná ljşdfgá. æpk]tá ;d'k]tált ƀLlx kb]lx kjų+ slyt+. pkutá ;d'kutált ƀLlx kb]lx klj]±wëf. pkkƉá
;d'kkƉá ;dƉfutált tLlx kb]lx klnfeá slytáÆlt Pjd]s] jŰolƃ.
nás] jf ;f lj;lųsĕlt of P;f cg]sƍsĕ/]g j'ųf lj;lųsĕ, ;f vƉnás] Pj, g cţŶ vƉ]lx kjųtLlt cŴá. nás]
jf t+ lj;lųslƃ vƉnás] Pj kjų+ Pt+ lj;lųs;řft+ tŲ+. t/lt sĕd] kl/jşˆƃá. pų/lt lsn];] khxƃá. kt/lt t];+
kltŪfx]t'+ l%Ɔƃá. ;dltŊdlt ;+;f/+ cltŊdƃá. jLltjųlt kl;lƉceƑ'ƍlųs+ s/áƃá. cy jf t/lt pų/lt
sĕofg'kƧg]g. kt/lt j]bgfg'kƧg]g. ;dltŊdlt lrųfg'kƧg]g. cy jf t/lt ;Ln]g. pų/lt ;dflwgf. kt/lt
ljkƧgfo. ;dltŊdlt dƮ]g. jLltjųlt mn]gflt Pjdflbgf oáh]tƑ+.
4= rt'Ŵufyfo co+ ;ř]kŴá _ oá Ps+ ;flnvëųflbvëų+ jf #/jŴflbjŴ'+ jf sxfk);řft+ lx/ţ+ jf ±uëfcƧflbe]b+
ujfƧ+ jf cƃáhĕtflbbf;] jf etsĕlbsƙs/] jf OlŴ;lţtf lyoá jf `fltaƉjflbaƉ" jf cţ] jf dgflko¿kflbs] k'y'sĕd]
cg'luŢtLlt. ;flnŋ]ųlƃ oŴ ;flnoá lj?xlƃ. jLlxŋ]ųfbL;'lk P;]j goá. jLxLlt cj;];jLxoá. dábotLlt d'±Ʈëf.
#/jŴ'lƃ #/kltŪfkgŴ+ stfste"ldef±uëf. sĕ]ŪsjŴfbL;'lk P;]j goá. sĕ]Ūsĕ]lt ƀf/sĕ]Ūflb. k'/]lt #/Ƨ k'/tá. kŞflt
#/Ƨ kŞtá. PŴ cf/fd]lƃ lrų+ tá;]ƃLlt cf/fdá, k'Ǝ]glk mn]glk %fofolk bs]glk /dƃLlt cŴá.
k;'sĕboált Pńsĕboá. cƃáhĕtsĕ]lt cƃá#/bfl;of s'lŞlƛ hĕtá. wgŊLtsĕ]lt wg]g sËl)ŷf kl/jų]ŷf ulxtá. ;fd+
jflt ;o+ jf. bf;Ɠlƃ bf;Ƨ efjá bf;Ɠ+, t+ bf;Ɠ+. pk]tLlt pkuŞlt. csĕdsĕ] jflt cųgá c?lrof jf s/d/fgLtá.
t] rųf/á k'glk bƧ]t'+ æcfdfo bf;flk ejlƃ x]s]Ælt cfx. cfdfo bf;flt cƃáhĕtbf;f. æoŴ bf;á cfdhĕtá
l&tá y'Ɵflg uŞtLÆlt PŴflk Pt]j j'ųf. wg]g sËtflt wgbf;f. ;fdť Ps]lt ;o+ bf;f. eofk)'Ɖflt csĕdbf;f. eo]g
k)'Ɖf lvlktf.
etsĕlt eltof hËjgsĕ. sl;sƙflbsƙ+ s/áƃLlt sƙs/f. pkhËljgált ;ƙƃgflbgf pkuƄf lgƧo+ sŷf hËjƃLlt
pkhËljgá.
OŴLlt lyolt PltƧ+ uưált OŴL. kl/Ʈxált ;xfoL ;Ƨfldsĕ. dftflkltaƉjflk `fltaƉ'. ;±uëfųá ±uëfųaƉ'.
Psĕrl/os'n] jf Pshĕltdƃ+ jf pƮlxtdƃá dƃaƉ'. wg'l;ƍflb;Ƹź pƮlxtsĕ] l;ƍaƉ'. ældųaƉjfltlk aƉ"Ælt sŴlr káŴs]
kf±&ëf lbƧlt.
luŢtLlt lsn];sĕd]g kŴ]lt. cg'luŢtLlt cg' cg' luŢlt k'gƍ'g+ kŴ]lt. klnluŢtLlt ;dƃtá kŴ]lt.
klnaŢtLlt lj;];]g kŴ]lt. æcáńfl/sų]g lgldųƮfxj;]g luŢlt, cg'luŢlt, cg'ƓŧgƮfxj;]g klnluŢlt, klnaŢtLÆlt
Pjd]s] jŰolƃ.
5= kťdufyfo+ co+ ;ř]kŴá _ t+ k'Ʈn+ canŐf lsn];f anLolƃ ;xlƃ dŹlƃ. ;źfanflblj/x]g jf can+ t+
k'Ʈn+ canf lsn];f anLolƃ, canųf anLoƃLlt cŴá. cy jf t+ sĕdluź+ sĕd/ų+ sĕdkl/o];ƃť ;Lxfboá r kfskl/Ƨof,
sĕob'ŝl/tfboá r ckfskl/Ƨof dŹlƃ. ttá ckfskl/Ƨo]lx clee"t+ t+ k'Ʈn+ hĕltcflbb'ŋ+ leƉ+ gfj+ pbs+ ljo cƋ]lt.
canflt glŴ Pt];+ anlƃ canf, anlj/lxtf. b'Ƒnflt dƆkoáufan]g sųƑlsŝlj/lxtf cƍanflt cƍ+ kl/ų+
Pt];+ anlƃ cƍanf, o'lŢt'+ c;dŴf. cƍyfdsĕlt cƍá kl/ųá yfdá Pt];+ jfofdá pƧfxált cƍyfdsĕ. xLgf lgxLgf
koáuxLg]g. cádsĕ yfdxLg]g. nfdsĕ kŝoxLg]g. %t'Ŋĕ cŢĕ;oxLg]g. kl/ųf klųxLg]g. ;xƃLlt dŹlƃ #ũg+
pƍfb]lƃ. kl/;xƃLlt ;Ƒtá dŹlƃ. cleejlƃ ck/fk/+ pƍlųj;]g. cŢáŴ/lƃ k'gƍ'g+ pƍlųj;]g. kl/oflbolƃ
;'Ƨá;]ŷf &fg]g. dŹlƃ s';n'ƍlųlgjf/±)ëg.
;źfanlƃ ;Źxlƃ Ptfo, ;o+ jf ;Źxlt, ;Źxgdųd]j jf P;flt ;źf. ;f ;Źxgnŋ)f, cásƍgnŋ)f jf,
;ƕ;fbg/;f pbsƍ;fbsdl) ljo. kŋƆg/;f jf cá#'ų/±)ëf ljo. csĕn'l;okŝ'kŪfgf, clwd'lųkŝ'kŪfgf jf.
;ź]ƜjŴ'kbŪfgf, ;átfklųośkbŪfgf jf. ;f xŴljųaLhĕlg ljo bŪƑf. c;lźo] g sƕtLlt ;źfan+. jLl/oanlƃ jL/Ƨ
efjá jLl/o+, jL/fg+ jf sƙ+ jLl/o+, ljlwgf jf go]g pkfo]g ó/lotƑ+ kjųlotƑlƃ jLl/o+. t+ kg]t+ pkŴƘgnŋ)ť
kƮx)nŋ)ť jLl/o+, ;xhĕtfg+ pkŴƘg/;+, c;+;Lbgefjkŝ'kŪfg+, æ;+lj±Ʈëf oálg;á kbxtLÆlt jrgtá ‘c0lg0 4=113’
;+j]ukbŪfg+, jLl/of/ƘjŴ'kbŪfg+ jf. ;ƙf cf/ź+ ;Ƒ;ƕųLg+ d"nlƃ bŪƑ+. sĕ];şˆ g sƕtLlt jLl/oan+. ;ltof
nŋ)fbLlg j'ųfg]j.

17
 d'ŪƧŝ] g sƕtLlt ;ltan+. ;xhĕtflg ;ƙf cfwLolt &k]tLlt ;dflw. ;á kfdáŋnŋ±)ëf cljŋ]knŋ±)ëf jf,
;xhĕtfg+ wƙfg+ cf/ƙ±)ë ;lƕůg/;á ƌflgor'Űfg+ pbs+ ljo, pk;dkŝ'kŪfgá, `f)kŝ'kŪfgá jf. æ;dflxtá oyfe"t+
khĕgflt kƧtLÆlt lx j'ų+. lj;];tá ;'vkbŪfgá lgjft] kbLkŝLg+ l&lt ljo r]t;á l&tLlt bŪƑá. pźŝ] g sƕtLlt
;dflwan+. khĕgftLlt kţf. Ƹs khĕgfltĠ æOb+ b'ŋÆlƃcflbgf ‘dxfj015’ go]g cl/o;ŝflg. ;f
oyf;efjklj]wnŋ)f, cŋlntklj]wnŋ)f jf s';lnƧf;lvųp;'klj]±wëf ljo, lj;oáef;g/;f kbLká ljo,
c;ƙáxkŝ'kŪfgf c/ţut;'b];sĕ] ljo. cljşĕo g sƕtLlt kţfan+. lxl/an+ cáųƍanlƃ clxl/s] g sƕtLlt lxl/an+.
cgáųƍ] g sƕtLlt cáųƍan+. co+ peoj;]g cŴjŰgf xált. sĕob'ŝl/tfbLlx lx/LotLlt lx/L, nşĕo]t+ clwjrg+. t]lx
Pj cáųƍtLlt cáųƍ+, kfktá pƑ]uƧ]t+ clwjrg+.
t];+ gfgfs/)bLkgŴ+ _ æ;d'Ūfg+ clwklt, nşĕlbnŋ±)ëg rfÆlt Od+ dflts+ &k]ŷf co+ ljŴf/syf j'ųf _
cŢų;d'Ūfgf lx/L gfd, alxźf;d'Ūfg+ cáųƍ+ gfd. cųflwklt lx/L gfd, násĕlwklt cáųƍ+ gfd. nşĕ;efj;lŮtf lx/L
gfd, eo;efj;lŮt+ cáųƍ+ gfd. ;ƍltƧjnŋ)f lx/L gfd, jşeL?seobƧfljnŋ)+ cáųƍ+ gfd.
tŴ cŢų;d'Ūfg+ lxƸ/ rt"lx sĕ/±)ëlx ;d'Ūfk]lt _ hĕƸt kŝj]lŋŷf, jo+ kŝj]lŋŷf, ;"/efj+ kŝj]lŋŷf, afx';ŝ+
kŝj]lŋŷf. sy+Ġ ækfks/)+ gfd]t+ g hĕlt;ƕƉfg+ sƙ+, xLghŝfg+ s]jũfbLg+ Ob+ sƙ+, dflb;Ƨ hĕlt;ƕƉƧ Ob+ sƙ+ sĕt'+ g
o'ųÆlƃ Pj+ tfj hĕƸt kŝj]lŋŷf kf)fltkftflbkfk+ cs/áƃá lxƸ/ ;d'Ūfk]lt. tyf ækfks/)+ gfd]t+ bx/]lx sųƑ+ sƙ+,
dflb;Ƨ jo] l&tƧ Ob+ sƙ+ sĕt'+ g o'ųÆlƃ Pj+ jo+ kŝj]lŋŷf kf)fltkftflbkfk+ cs/áƃá lxƸ/ ;d'Ūfk]lt. tyf ækfksƙ+
gfd]t+ b'Ƒnhĕltsĕg+ sƙ+, dflb;Ƨ ;"/efj;ƕƉƧ Ob+ sƙ+ sĕt'+ g o'ųÆlƃ Pj+ ;"/efj+ kŝj]lŋŷf kf)fltkftflbkfk+ cs/áƃá
lxƸ/ ;d'Ūfk]lt. tyf ækfksƙ+ gfd]t+ cƉafnfg+ sƙ+, g klůtfg+. dflb;Ƨ klůtƧ ax'Ƨ'tƧ Ob+ sƙ+ sĕt'+ g o'ųÆlƃ Pj+
afx';ŝ+ kŝj]lŋŷf kf)fltkftflbkfk+ cs/áƃá lxƸ/ ;d'Ūfk]lt. Pj+ cŢų;d'Ūfg+ lxƸ/ rt"lx sĕ/±)ëlx ;d'Ūfk]lt. ;d'Ūfk]ŷf
r kg cųgá lrų] lxƸ/ kj];]ŷf kfksƙ+ g s/ált. Pj+ cŢų;d'Ūfgf lx/L gfd xált. sy+ alxźf;d'Ūfg+ cáųƍ+ gfdĠ
æ;r] ŷ+ kfksƙ+ sl/Ƨl;, rt";' kl/;f;' u/xƍųá eljƧl; _
æu/lxƧlƃ t+ ljţ", c;'Ƹr gful/sĕ] oyf.
jlştá ;Lnjƃ]lx, sy+ leŋ' sl/Ƨ;LÆltĶ ‘w0;0cŪ01sĕdfjr/s';n wƙ'Ź];syf’ _
Pj+ kŝj]ŋƃá lx alxźf;d'lŪt]g cáųƍ]g kfksƙ+ g s/ált, Pj+ alxźf;d'Ūfg+ cáųƍ+ gfd xált.
sy+ cųflwklt lx/L gfdĠ O±wësŝá s'nk'ųá cųfg+ clwkƸt h]Ūs+ sŷf ædflb;Ƨ ;źfkƑlhtƧ ax'Ƨ'tƧ w'tśw/Ƨ
g o'ų+ kfksƙ+ sĕt'Ælƃ kfk+ g s/ált. Pj+ cųflwklt lx/L gfd xált. t]gfx eujf æ;á cųfg+o]j clwkƸt sl/ŷf cs';n+
khxlt, s';n+ efj]lt, ;fjş+ khxlt, cgjş+ efj]lt, ;'ź+ cųfg+ kl/x/tLÆlt ‘w0 ;0cŪ01sĕdfjr/s';n wƙ'Ź];syf¶
c0lg0 3=40’.
sy+ násĕlwklt cáųƍ+ gfdĠ O±wësŝá s'nk'ųá nás+ clwkƸt h]Ūs+ sŷf kfksƙ+ g s/ált. oyfx _
ædxf ±vëf kgfo+ nás;lƉjf;á, dxƃƸƨ ±vëf kg nás;lƉjf;] ;lƃ ;d)Ɣfƪ)f Olźdƃá lbƑrŋ'sĕ k/lrųljb'gá, t]
b"/tálk kƧlƃ, cf;Ɖflk g lbƧlƃ, r]t;flk lrų+ hĕglƃ. t]lk d+ Pj+ hĕg]Ɯ'+ ‚kƧy eá Od+ s'nk'ų+ ;źfo cuf/ƨf cgufl/o+
kƑlhtá ;dfgá jálsŰá ljx/lt kfks]lx cs';n]lx wƙ]xLƒlt. b]jtflk ±vëf ;lƃ Olźdlƃlgoá lbƑrŋ'sĕ k/lrųljb'lgoá, tf
b"/tálk kƧlƃ, cf;Ɖflk g lbƧlƃ, r]t;flk lrų+ hĕglƃ. tflk d+ Pj+ hĕg]Ɯ'+ ‚kƧy eá Od+ s'nk'ų+ ;źfo cuf/ƨf
cgufl/o+ kƑlhtá ;dfgá jálsŰá ljx/lt kfks]lx cs';n]lx wƙ]xLƒlt. ;á Olt kl;lťŋlt ‚cf/ź+ ±vëf kg d] jLl/o+
eljƧlt c;ƟLg+, pklŪtf ;lt c;ƙ'Ūf, kƧźá sĕoá c;f/źá, ;dflxt+ lrų+ PsƮƒlƃ. ;á nás+o]j clwkƸt sl/ŷf cs';n+
khxlt, s';n+ efj]lt, ;fjş+ khxlt, cgjş+ efj]lt, ;'ź+ cųfg+ kl/x/tLÆlt ‘w0;0 cŪ01sĕdfjr/s';n wƙ'Ź];syf¶
c0lg0 3=40’.
Pj+ násĕlwklt cáųƍ+ gfd xált. ænşĕ;efj;lŮtf lx/L, eo;efj;lŮt+ cáųƍÆlƃ PŴ kg nşĕlt nşgfsĕ/á,
t]g ;efj]g ;lŮtf lx/L. eolƃ ckfoeo+, t]g ;efj]g ;lŮt+ cáųƍ+. tb'eolƕ kfkkl/jşg] kfs+ xált. Psŝá lx
oyf gfd Psĕ] s'nk'ųá pŝf/kƧfjfbLlg s/áƃá nlştƑo'ųs+ Ps+ lbƩf nşgfsĕ/ƍųá ej]Ɯ xLlńtá, Pjd]j cŢų+ nşËwƙ+
cáŊldŷf kfksƙ+ g s/ált. Psŝá ckfoeoeLtá x'ŷf kfksƙ+ g s/ált.
tlŶb+ cákƙ+ _ oyf lx ƀL;' coáu'ń];' Psĕ] ;Ltná ej]Ɯ u"ydlŋtá, Psĕ] pŲá cflbųá. tŴ klůtá ;Ltn+
u"ydlŋtųf lhu'Şƃá g uŲflt, Ot/+ *fxeo]g. tŴ ;LtnƧ u"ydŋglhu'Şfo cuŲg+ ljo cŢų+ nşËwƙ+ cáŊldŷf kfkƧ
cs/)+, pŲƧ *fxeo]g cuŲg+ ljo ckfoeo]g kfkƧ cs/)+ j]lbtƑ+.
æ;ƍltƧjnŋ)f lx/L, jşeL?seobƧfljnŋ)+ cáųƍÆlƃ Oblƕ ƀo+ kfkkl/jşg] Pj kfs+ xált. Psŝá lx
hĕltdxųkŝj]ŋ)f ;Ŵ'dxųkŝj]ŋ)f bfoşdxųkŝj]ŋ)f ;Ɣƪrfl/dxųkŝj]ŋ)flt rt"lx sĕ/±)ëlx ;ƍltƧjnŋ)+ lxƸ/
;d'Ūfk]ŷf kfk+ g s/ált. Psŝá cųfg'jfbeo+ k/fg'jfbeo+ bůeo+ b'Ʈlteolƃ rt"xfsĕ/]lx jşeL?sefjbƧfljnŋ)+ cáųƍ+

18
;d'Ūfk]ŷf kfk+ g s/ált. tŴ hĕltdxųkŝj]ŋ)fbLlg r]j cųfg'jfbeofbLlg r ljŴf/]ŷf s±yëtƑflg. Pj+ j'ų+ ;ųljw+ an+
oƧ k'ƮnƧ glŴ, t] lsn];f t+ k'Ʈn+ ;xlƃ»k]0 kl/oflbolƃ dŹƃLlt.
ƀ] kl/Ƨoflt kfsfkfsj;]g ƀ] Pj pkŹjf, g Ps+, g tLl). t] ljefutá bƧ]t'+ æstd]
kfskl/ƧofÆltcflbdfx. tŴ sĕ]sĕlt s]sĕ. cod]j jf kf±&ëf. rá/flt rál/osƙ]lx o'ųf. df)jflt ;fxl;ssƙ]lx o'ųf.
stsƙflt ;lƉŞ]bflbstrál/ssƙf. cstsƙflt t+ sƙ+ sĕt'+ lgŋƃf. PŴ cƧ"lt ej]Ɯ'lƃ cŴá. rŋ'/á±uëflt rŋ'Ƹƨ
pƍƉ/á±uëf, ?htLlt /á±uëf. rŋ'/á±uëfltcfboá jŴ'j;]g j]lbtƑf. lgƑlųtk;fbfglŤ /á±uëf gfd glŴ. sŰ/á±uëflt
alxsŰ/á±uëf. d'v/á±uëflt d'vë pƍƉ/á±uëf. bƃ/á±uëflt bƃ;"n+. sĕ;ált vo/á±uëf. ;f;ált Ʃf;á pƮf//á±uëf. lkgf;ált
alxgfl;sĕo /á±uëf. *fxált cưƃ/] pƍşgsĕ] pŲá. d'Şflt ;ltljƧşgsĕ. kŋlƆsĕlt nálxtkŋlƆsĕ clt;f/á. ;"nflt
cfd;"nf s'lŞjftá. lj;"lrsĕlt dxƃá lj/]rgsĕ]. lsnf;ált ;aná. ;á;ált ;'ŋgsĕ] ;á;Ɠflw. ckdf/ált cdg'ƧƮfxá
j]l/oŋĕaf±wëf. bŹ"lt bŹ'kLńsĕ. sů"lt v'ŹskLńsĕ. sŞ"lt dxfsŞ'. /v;flt gvëlx ljlnlvtŪfg] /á±uëf. ægv;fÆltlk
kflń. ljtlŞsĕlt xŴtnkfbtn];' xL/+ xL/+ sŷf mfn]ƃá pƍşgs/á±uëf. nálxtlkųlƃ ;ál)tlkų+, /ųlkųlƃ j'ų+ xált.
dw'd]xált ;/L/ưƃ/] pŊŪ/á±uëf. j'ųŤ]t+ æclk r dw'd]xá cfaf±wëf pŊŪáÆlt ‘kflr015’.
c+;flt cl/;/á±uëf. kLńsĕlt nálxtkLńsĕ. eu+ bfnotLlt euƆnf, jŝdƮ+ mfn]tLlt cŴá. lkų;d'Ūfgflt lkų]g
;d'Ūfg+ pƍlų Pt];lƃ lkų;d'Ūfgf. t] ls/ ƀƸų; xálƃ. ;]ƛ;d'ŪfgfbL;'lk P;]j goá. ;lƉkfltsĕlt jftlkų;]ƛfg+
;lƉkft]g PsËefj]g pƍƉf. cfafwŪ]g cfafwf. pt'kl/)fdhĕlt pt'kl/)fd]g. cŝ'Ųflt ;Lt]g pƍşgs/áuf.
lj;dkl/xf/hĕlt cltŪfglg;şĕlbgf lj;dkl/xf/]g hĕtf. cákŊldsĕlt jwaƉgflbgf pkŊd]g hĕtf. sƙljkfshĕlt
anjsƙljkfs;Ƙ"tf. ;Lt+ pŲ+»k]0» ;ƖƧált Od] kfsf Pj. Olt jflt Pj+ jf. Od] j'ŝƃLlt lgud]ƃá cfx.
std] klŞƉkl/Ƨoflt ckfsf cŞflbtpkŹjf std]lt k'Şlt. tŴ sĕob'ŝl/tlƃ
kf)fltkftclbƉfbfgldŞfrf/r]tgf j]lbtƑf. jrLb'ŝl/tlƃ d';fjfblk;')jfrfm?;jfrf;Ɩƍnfkr]tgf j]lbtƑf.
dgáb'ŝl/tlƃ cleŢĕƓfkfbldŞflblŪoá j]lbtƑf. sĕo] kjų+, sĕotá jf kjų+, b'Ū' rl/t+, lsn];k"ltsųf jf b'Ū' rl/tlƃ
sĕob'ŝl/t+. jrLdgáb'ŝl/t];'lk P;]j goá.
sĕdLoƃLlt sĕdf, kť sĕdu')f. sĕd];' %Ɔá sĕdŞƆá. sĕdotLlt jf sĕdá, sĕdá Pj %Ɔá, sĕdŞƆá g sų'sƚtf%Ɔá,
g wƙŞƆá jf. sĕdtŲfj Pj+gfldsĕ. s';nwƙ] gLj/tLlt gLj/)+, sĕdŞƆá Pj gLj/)+ sĕdŞƆgLj/)+. Pj+ ;];];'lk.
Ɠfkşlt t]g lrų+ k"ltefj+ pkuŞlt, Ɠfkfbolt jf ljgofrf/¿k;ƕlųlxt;'vfbLgLlt jf Ɠfkfbá. lyggtf lyg+. ldźgtf
ldź+, cg'Ƨfx;+xggtf c;lųlj#fttf rflt cŴá. lygť ldźť lygldź+. tŴ lyg+ cg'Ƨfxgnŋ)+, jLl/oljgábg/;+,
;+;Lbgkŝ'kŪfg+. ldź+ csƙţtfnŋ)+, cágxg/;+, nLgefjkŝ'kŪfg+, krnflosĕlgŹfkŝ'kŪfg+ jf. peolƕ
c/lttƆLljhlƘtfbL;' coálg;ádgl;sĕ/kbŪfglƃ.
pźtƧ efjá pźŝ+. t+ cj"k;dnŋ)+ jftfle#ftrnhn+ ljo, cgjŪfg/;+ jftfle#ftrnwhkfs+ ljo,
eƃųkŝ'kŪfg+ kf;f)fle#ft;d'źteƨ+ ljo r]t;á cj"k;dá coálg;ádgl;sĕ/kbŪfg+. lrųljŋ]kált bŪƑ+. s'lŞt+ st+
s'st+, tƧ efjá s'Ŋ'ŝ+. t+ kŞfg'tfknŋ)+, stfstfg';árg/;+, ljƍl;f/kŝ'kŪfg+, stfstkbŪfg+ bf;Ɠ+ ljo bŪƑ+
pźŝť s'Ŋ'ŝť pźŝs'Ŋ'ŝ+. ljutf lrlsŞflt ljlrlsŞf, ;efj+ jf ljlrgƃá Ptfo lsŞlt lsndtLlt ljlrlsŞf, ;f
;+;onŋ)f, ;+;ƍg/;f, clgŞokŝ'kŪfgf, cg]s+;Ʈfxkŝ'kŪfgf jf, coálg;ádgl;sĕ/kbŪfgf. klklųcƃ/fos/flt
bŪƑf.
/şgnŋ±)ëf /f±uëf. b'Ƨgnŋ±)ëf bá;á. d'ƞgnŋ±)ëf dáxá. s'Ţgnŋ±)ëf sĕ]±wëf, rlůŊnŋ±)ëf jf, cf#fts/)/;á,
b";gkŝ'kŪfgá. pkgƉgnŋ±)ëf pkgfxá, j]/cƍllgƧşg/;á, sĕ]wfg'aƉefjkŝ'kŪfgá. j'ųť]t+ æk'Ƒsĕn+ sĕ]±wëf, ck/sĕn+
pkgfxáÆltcflb ‘lje0891’.
k/u')dŋgnŋ±)ëf dŋá. t];+ ljgf;g/;á, tbŞfbgkŝ'kŪfgá. o'uƮfxnŋ±)ëf kńf;á, k/u'±)ëlx cųgá u')fg+
;dLs/)/;á, k/];+ u')ƍdf±)ëg pkŪfgkŝ'kŪfgá.
k/;ƕlųvLognŋ)f OƧf, tƧ cŋdgnŋ)f jf, tŴ cgle/lt/;f, ttá ljd'vefjkŝ'kŪfgf. cųgá
;ƕlųlgu"xgnŋ)+ dŞl/o+, cųgá ;ƕlųof k/]lx ;fwf/)efj+ cŋdg/;+, ;Řárgkŝ'kŪfg+.
stkfkklŞfbgnŋ)f dfof, tƧ lgu"xg/;f, tbfj/)kŝ'kŪfgf. cųgá cljşdfgu')ƍsĕ;gnŋ)+ ;f±&ëƜ+, t];+
;d'bfx/)/;+, ;/L/fsĕ/]lxlk t];+ lje"ts/)kŝ'kŪfg+.
lrųƧ pź'dftefjnŋ±)ëf yƘá, cƍltƧjj'lų/;á, cdŹjkŝ'kŪfgá. s/)'ųl/onŋ±)ëf ;f/Ƙá, ljkŝgLstf/;á,
cuf/jkŝ'kŪfgá.
pŰltnŋ±)ëf dfgá, cx+sĕ//;á, pź'dftefjkŝ'kŪfgá. cư'Űltnŋ±)ëf cltdfgá, cltljo cx+sĕ//;á,

19
cŝ'ź'dftefjkŝ'kŪfgá.
dųefjnŋ±)ëf dbá, dbƮx)/;á, pƙfbkŝ'kŪfgá kť;' sĕdu'±)ë;' lrųƧ jáƧƮnŋ±)ëf kdfbá, jáƧƮfg'ƍbg/;á,
;ltljƍjf;kŝ'kŪfgált Pj+ Od];+ wƙfg+ nŋ)fbLlg j]lbtƑflg. cod]Ŵ ;ř]ká, ljŴf/á kg ætŴ stdá sĕ]±wëfÆltcflbgf
ljeś] ‘lje0891’ j'ųgo]g]j j]lbtƑá.
lj;];tá r]Ŵ cfld;luźá cųgf cneƃá cţƧ nflegá s'Ţlt, tƧ ;Ƹs pƍƉá sĕ]±wëf sĕ]±wëfo]j. tb'ųl/ pkgfxá.
;á Pj+ s'źá pkgƞƃá r ;ƃ]lk cţƧ nflegá u')+ dŋ]lt æcxlƕ tflb;áÆlt r o'uƮfx+ uŲflt. codƧ dŋá r knf;á r,
;á Pj+ dŋË knf;L tƧ nfe;Ŋĕ/fbL;' æƸs OdƧ OldgfÆlt OƧlt kb'Ƨlt, codƧ OƧf. ;r] kgƧ sĕlr ;ƕlų xált, tƧf
t]g ;fwf/)efj+ g ;xlt, ObdƧ dŞ]/+. nfex]t' ±vëf kg cųgá ;ƃ]lk bá;] klŞfb]lt, codƧ dfof. c;ƃ]lk u'±)ë
ksĕ;]lt, ObdƧ ;f±&ëƜ+. ;á Pj+ klkƉá ;r] kg oyflwƍfo+ nfe+ nelt, t]g yźá xált cd'b'lrųá æg Ob+ Pj+ sĕtƑÆlƃ
cájlbt'+ c;Ŋ'±)ëƜá, codƧ yƘá. ;r] kg g+ sĕ]lr lslť jblt æg Ob+ Pj+ sĕtƑÆlƃ, t]g ;f/źlrųá xált, efs'lsd'±vëf
æsĕ] d] ŷÆlƃ k;ƞef)L, codƧ ;f/Ƙá. ttá yƘ]g æcxd]j ;]ƜáÆlt cųfg+ dţƃá dfgL xált. ;f/Ƙ]g æs] Od]Ælt k/]
cltdţƃá cltdfgL, codƧ dfgá r cltdfgá r. ;á t]lx dfgfltdfg]lx hĕltdbflbcg]s¿k+ db+ hg]lt, dųá ;dfgá
sĕdu')flbe]b];' jŴ";' kdşlt, codƧ dbá r kdfbá rflt j]lbtƑ+.
;Ƒ] lsn];flt ;Ƒ]lk cs';nf wƙf. pktfkgŪ]g ljafwgŪ]g r lsn];f. lsn];k"ltsųf b'ŝl/tf.
lsn];b/ys/)Ū]g b/yf. cƃá*fxflbs/)Ū]g kl/ńfxf. ;bf tfkgŪ]g ;ƃfkf. csĕ];Ɵ;Ƙ"tŪ]g cle;ř/)Ū]g r ;Ƒ]
cs';nfle;řf/f.
s]gŪ]gflt s]g cŴ]g. cleejgflbltljw+ cŴ+ bƧ]t'+ ækl/;xƃLlt kl/ƧofÆltcflbdfx. kl/;xƃLlt b'ŋ+
pƍfb]lƃ cleejlƃ. kl/xfgfo ;+jųƃLlt s';nfg+ wƙfg+ kl/ŝhgfo ;+jųlƃ. tŶf;oflt tƸƨ ;/L/] cs';nf wƙf cf;olƃ
lgj;lƃ pƍşƃLlt cŴá. t] kl/Ƨoflt sĕob'ŝl/tfboá pkŹjf. s';nfg+ wƙfg+ cƃ/fofoflt pkl/ jųƑfg+
;ƙfklkbflbtá sĕ];Ɵ;Ƙ"tfg+ wƙfg+ cƃ/wfgfo cbƧgŴfo ;+jųlƃ. ;ƙfklkbfoflt ;'Ɔ/fo k;Ūfo jf klkbfo, g
ldŞfklkbfo. cg'nádklkbfoflt clj?źklkbfo, g klnádklkbfo. ckŝgLsklkbfoflt g kŝgLsklkbfo,
ckŝlŴsklkbfo. cƋŴklkbfoflt cŴcg'utfo klkbfo, pk¿kl/ jlŬtfo klkbfo. oyf cŴá, tyf klklştƑfo
klkbfoflt j'ų+ xált. æcųŴklkbfofÆltlk kflń, t+ g ;'Ɔ/+. wƙfg'wƙklkbfoflt wƙá gfd gjnás'ų/wƙá.
cg'wƙá gfd ljkƧgflb. tƧ wƙƧ cg'¿kf wƙklkbf wƙfg'wƙklkbf, tƧf wƙfg'wƙklkbfo.
;Ln];' kl/k"l/sĕl/tfoflt kfltdáŋ;Ln];' kfl/k"Ƹ/ sŷf l&ttfo. OlƇo];' u'ųƀf/tfoflt ærŋ'gf ¿k+
lbƩfÆltcflbgf ‘bL0lg01=213 c0lg0 3=16 d0 lg02=24 r"ńlg0d]ųu"df)jk'ŞflgŹ]; 18’ go]g j'ų];' dgŞŪ];' OlƇo];'
;'±uëflktƀf/efjƧ. eáhg] dųţ'tfoflt klƮx)fbL;' kdf)o'ųtfo. cn+;fsĕƸb d'lťŷf ldteáhgtfo.
hĕul/ofg'oáuƧflt ælbj;+ rŘd]g lg;şĕo cfj/)Lo]lx wƙ]xLÆlt ‘c0lg0 3=16 d0lg02=24’ Pjdflbgf go]g
kť hĕu/)wƙ] cg'oáuƧ. ;lt;ƕhţƧflt ;ƑsƙŪfgefjgfg'o'ųfg+ ;ƑoáuLg+ ;Ƒbf pksĕ/sƧ ;lt;ƕhţƧ.
;ltkŪfgfglƃ cf/ƙ±)ë;' cáŊlƃŷf kŊlƆŷf pkŪfgtá kŪfg+, ;lto]j kŪfg+ ;ltkŪfg+. sĕoj]bgflrųwƙ];' kgƧf
c;'eb'ŋĕlgŝfgųfsĕ/ux)j;]g ;'e;'vlgŝų;ţfkxfglsŝ;fwgj;]g r kjlųtá rt'wf ke]bá xált, t];+ rt'Ɖ+ ;ltkŪfgfg+.
rt'Ɖ+ ;ƙƍwfgfglƃ kbxlƃ Pt]gflt kwfg+, ;áeg+ kwfg+ ;ƙƍwfg+, ;ƙf jf kbxlƃ Pt]gflt ;ƙƍwfg+, ;áeg+ jf
t+ lsn];lj¿kųlj/xtá, kwfgť lxt;'vlgƎfbsŪ]g ;]Ūefjfjxgtá, kwfgefjs/)tá rflt ;ƙƍwfg+, jLl/oƧ]t+ clwjrg+.
pƍƉ'ƍƉfg+ cg'ƍƉ'ƍƉfgť rt'Ɖ+ cs';ns';nfg+ kxfgfg'ƍlųpƍfblŪltlsŝ;fwgj;]g kjlųtá kgƧ rt'wf ke]bá xált, t];+
rt'Ɖ+ ;ƙƍwfgfg+.
rt'Ɖ+ Olźkfbfglƃ PŴ %ƆjLl/olrųjLd+;f;' Ps]sĕ] OŢtLlt Olź, ;ldŢlt lgƎştLlt cŴá. OŢlƃ jf Ptfo ;ųf
Oźf j'źf pŊ+;utf xáƃLlt Olź. k&d]g cŴ]g Olźo]j kfbált Olźkfbá, Olźsĕ]Ūf;ált cŴá. b'lto]g cŴ]g Olźof kfbált
Olźkfbá, kfbált kltŪf clwud'kfoált cŴá. t]g lx oƨf pk¿kl/lj;];;řft+ OƸź kşlƃ kfk')lƃ, tƨf kfbált j'ŝlt.
t];+ rt'Ɖ+ Olźkfbfg+.
;ųƉ+ aáŢśfglƃ aálwof, aálwƧ jf cśflt aáŢśf. Ob+ j'ų+ xált, of P;f wƙ;fdƮL ofo nás'ų/dƮŋ±)ë
pƍşdfgfo nLg'źŝkltŪfgfo"xgsĕd;'vųlsndyfg'oáupŞ]b;Ƨtflelgj];fbLg+ cg]s];+ pkŹjfg+ klkŋe"tfo
;ltwƙljrojLl/okLltkƧlź;dflwpk]ŋĕ;řftfo wƙ;fdlƮof cl/o;fjsĕ] a'ŢtLlt sŷf æaáwLÆlt j'ŝlt, a'ŢtLlt
lsn];;ƃfglgŹfo pŪxlt, rųfl/ jf cl/o;ŝflg klljŢlt, lgƑfgd]j jf ;lŞs/ált, tƧf wƙ;fdlƮ;řftfo aálwof
cśfltlk aáŢśf ´fgśdƮśfbLlg ljo. oá kg]; oyfj'ųƍsĕ/fo Ptfo wƙ;fdlƮof a'ŢtLlt sŷf cl/o;fjsĕ] æaáwLÆlt
j'ŝlt, tƧ aálwƧ cśfltlk aáŢśf ;]gś/yśfboá ljo. t]gfx' cŪsyfrl/of æa'ŢgsƧ k'ƮnƧ cśflt aáŢśfÆlt. t];+
;ųƉ+ aáŢśfg+.

20
 cl/oƧ cŪlśsƧ dƮƧflt cl/oált t+t+dƮjŢlsn];]lx cf/sųf cl/oefjs/ųf cl/omnklnfes/ųf r cl/oá.
cŪśflg cƧflt cŪlśsĕ]. Ʃfo+ rt'/lśsĕ ljo ;]gf, kťlśs+ ljo r t"l/o+ cśdųd]j xált, cśljlgd'ųá glŴ. lgƑfg+
dƮlt, lsn];] jf df/]ƃá uŞtLlt d±Ʈëf, tƧ cl/oƧ cŪlśsƧ dƮƧ efjgfg'oáuƧ. Od];+ s';nfg+ wƙfglƃ j'ųƍsĕ/fg+
nálsonás'ų/s';nwƙfg+. cƃ/fofoflt nás'ų/s';nwƙfg+ cƃ/fofo cƃ/wfgfo nálsos';nwƙfg+ kl/ŝfufo.
t];' nás'ų/s';nwƙfg+ pƍlşt'+ cƍbfgŪ]g kl/Ƨof gfd. t] lx pƍlşŷf lg?Ţdfgf pkŹj+ gfjxlƃ. tŴ]t]lt
tƸƨ cųefj] Pt]. kfksĕlt nfdsĕ. cųefj;lƉƧoflt cųefj+ pklgƧfo cf/ƙ)+ sŷf pƍşƃLlt cųefj;lƉƧof. bs]lt
pbs].
j'ų+ x]tlƃ slytlŤ Pt+. ;fƃ]jfl;sĕ]lt cƃ]jfl;s;řft]g lsn];]g ;x j;tLlt ;fƃ]jfl;sĕ]. ;frl/osĕ]lt
;d'bfr/);řft]g lsn];]g ;x j;tLlt ;frl/osĕ].
rŋ'gf ¿k+ lbƩflt rŋ'ljţf±)ëg ¿k+ klƧŷf. pkl/ ;át]g ;Ź+ ;'ŷfltcfbL;'lk P;]j goá. pƍşƃLlt
;d'bfr/lƃ. ;/;Řƍflt gfgf/ƙ±)ë ;+;/)j;]g pƍƉf kl/sƍf. ;+oáhlgoflt cf/ƙ)efj+ pkuƄf ;+oáhg;ƗƉg]g
;+oáhgfg+ lxtf. ŵƧflt t] kfksĕ cƧ k'ƮnƧ. cƃá j;ƃLlt cưƃ/] lrų] lgj;lƃ. cƋf;jƃLlt lsn];;ƃfg+ cg'uƄf e';+
;jlƃ cg'aƉlƃ. t] glƃ t+ k'Ʈn+ Pt] cs';nf wƙf. ;d'bfr/ƃLlt ;ƙf cfr/lƃ kjųƃLlt cŴá.
lslnƧgŪ]g dnf. ;ų'cŴ]g cldųf. j]l/cŴ]g ;kųf. xggŪ]g jwsĕ. kŝfldųŪ]g kŝlŴsĕ. cy jf dnf
;"l/oƧáklŊn];jnfxsĕ ljo. cldųf ;"l/oƧ w"d+ ljo. ;kųf ;"l/oƧ lxd+ ljo. jwsĕ ;"l/oƧ /h+ ljo. kŝlŴsĕ
;"l/oƧ /fx' ljo. ædnf ;'jŰƧ dn+ ljo lrųƍefgf;sĕ. cldųf sĕńnáxdn+ ljo lrų] l;lgźefjgf;sĕ, ;kųf o'ugź+
o'Ţƃf ;kųf ljo lrų] kltlŪtwƙw+;sĕ. jwsĕ dg'Ƨ#ftsĕ ljo wƙ#ftsĕ. kŝlŴsĕ /ţf pkutƧ ljgf;á ljo dáŋdƮƧ
kl;]wsĕÆlt Pjd]s] jŰolƃ.
cgŴhggált g cŴ+ cgŴ+, t+ cgŴ+ pƍfb]tLlt cgŴhggá. sĕ] ;áĠ náeá. lrųƍsĕ]kgált lrųƧ ksĕ]kgá rngá,
s';n+ lgjf/]ŷf lrų+ ?ƉtLlt cŴá. eodƃ/tá hĕtlƃ cưƃ/] cųgá lrų]o]j hĕt+, cgŴhggflbeox]t'. t+ hgá gfja'ŢtLlt
t+ eo+ afndxfhgá cjuƄf cátl/ŷf g hĕgflt. cŴlƃ n'źá k'Ʈná nálsonás'ų/cŴ+ g hĕgflt. wƙlƃ tƧ x]t'+. cƉtdlƃ
axnƉsĕ/+. olƃ oƨf, o+ g/+ jf. ;xt]lt cleejlt.
cŢųlƃ ;s;ƃfg]. pƍşdfgf pƍşƃLlt k'Ƒƃtá pź+ pƍşdfgf clxtfo pƍşlƃ b'ŋĕo tb'eo]g cmf;'ljxf/fo.
clxtfoflt r]tl;sb'ŋŴfo. b'ŋĕoflt sĕlosb'ŋŴfo. cmf;'ljxf/foflt tb'eo]g g ;'vljxf/Ŵfo. cy jf æpƍşdfgf
pƍşƃLlt ejśrngtá kŪfo ofj jáŪƑgf, tfj pƍşdfgf gfd. jáŪƑg+ kg kŷf clgjųgefj]g pƍşlƃ gfdfÆlt
Pjd]s] jŰolƃ.
tr;f/+j ;Ɩnlƃ cųgá mn]g gfl;t+ tr;f/;řft+ j]ń' ljo. c/tLlt s';n];' wƙ];' pŊlŮttf. /tLlt
kťsĕdu'±)ë cle/lt. nádx+;ált sŭs;lb;á x'ŷf pźƮnádá. Otálgbfgflt co+ cųefjá lgbfg+ kŝoá Pt];lƃ Otálgbfgf.
Otáhĕlt Otá cųefjtá hĕtf. Otá ;d'Ūfo dgáljtŊĕlt oyf bL#;'ųs]g kfb] aź+ sĕs+ s'df/sĕ tƧ ;'ųƧ kl/oƃ+ cś'Ƹn
j]±&ëŷf cáƧşlƃ, ;á b"/+ uƄflk k'g t];+ kfbd"n]o]j ktlt, Pjd]j Otá cųefjtá ;d'Ūfo kfkljtŊĕ lrų+ cáƧşlƃ.
æ;fƃ]jfl;sĕ]Æltcflbs+ k&d;'ų+ lsn];]g ;xjf;+ ;Ɖfo j'ų+. ætoád], leŋj], cƃ/fdnfÆltcflbs+ b'lto+
s';nwƙdnLgs/)j;]g cŴfgŴƧ chĕggj;]g r. ætoá ±vëf, dxf/fh, k'l/;Ƨ wƙf cŢų+ pƍşdfgfÆltcflbs+ tlto+ cųgá
lgƧo#ftgj;]g. æ/f±uëf r bá;á r OtálgbfgfÆltcflbs+ rt'Ŵ+ lsn];fg+ kltŪfbƧgj;]g j'ųlƃ `ftƑ+.
ttá ttá kl/Ƨotált tƛf tƛf pkŹjf. t+ k'Ʈnlƃ j'ųƍsĕ/lsn];;dśLk'Ʈn+. b'ŋ+ cƋ]tLlt b'ŋ+ cg' Plt dft'
kŞtá vL/lkjsĕ] ljo. cg'uŞtLlt ;dLk+ uŞlt rá/#ftsĕ] ljo jŢƍųƧ cƋflos+ xátLlt ;ƕų+ xált wƙulƅsĕo kl/Ş]bá
ljo. hĕltb'ŋlƃ hĕlt;ŹƧ tfj cg]s] cŴf kj]lbtf. oyf _
ejá s'n+ lgsĕoá r, ;Ln+ kţlų nŋ)+.
k;"lt ;lƉ r]jflt, hĕltcŴf kj]lbtfĶ
tyf lxƧ æPslƕ hĕƸt ƀ]lk hĕltoáÆltcfbL;' ‘kf/f012 bL0lg01=31 d0lg02=257’ ejá cŴá. æclŋųá cg'kŊ'Ūá
hĕltjfb]gfÆlt ‘bL0lg01=303’ PŴ s'n+. æclŴ, lj;fvë, lguŮf gfd ;d)hĕtLÆlt ‘c0lg0 3=71’ PŴ lgsĕoá. æotáx+,
elulg, cl/ofo hĕltof hĕtá gflehĕgfdLÆlt ‘d0lg02=351’ PŴ cl/o;Ln+. æltl/of gfd lt)hĕlt gfleof pƮƄf ge+
cfxŝ l&tf cxá;LÆlt ‘c0lg0 5=196’ PŴ kţlų. æhĕlt ƀLlx vƉ]lx ;ślxtfÆlt ‘wft'071’ PŴ ;řtnŋ)+.
æ;ƕlthĕtá, cfgƆ, aálw;ųáÆlt ‘bL0 lg02=31 d0lg03=207’ PŴ k;"lt. æejkŝof hĕtLÆlt ‘dxfj01 pbf01
d0lg01=403 ;+0lg0 2=53 lje0225 syf0450’ r, æhĕltlk b'ŋĕÆlt ‘dxfj014 lje0190 bL0lg02=387 d0lg0 2=373
;+0lg0 5=1081 kl0d02=30’ r PŴ kl/ofotá kl;lƉŋ±)ëf, lgƍl/ofotá kg tŴ tŴ lgƑųdfgfg+ ;ųfg+ o] o] vƉf

21
kft'ejlƃ, t];+ t];+ k&dkft'efjá hĕlt gfd.
sƨf kg];f hĕlt b'ŋĕlt r]Ġ cg]s];+ b'ŋĕg+ jŴ'efjtá. cg]sĕlg lx b'ŋĕlg. ;]Ɯlyb+ _ b'ŋb'ŋ+ ljkl/)fdb'ŋ+
;řf/b'ŋ+ klŞƉb'ŋ+ cƍlŞƉb'ŋ+ kl/ofob'ŋ+ lgƍl/ofob'ŋlƃ.
tŴ sĕlosr]tl;sĕ b'ŋj]bgf ;efjtá r gfdtá r b'ŋųf æb'ŋb'ŋÆlƃ j'ŝlt.
;'vj]bgf ljkl/)fd]g b'ŋ'ƍlųx]t'tá ljkl/)fdb'ŋ+. pk]ŋĕj]bgf r]j cj;];f r t]e"dsĕ ;řf/f pboƑokLlńtųf
;řf/b'ŋ+.
sŰ;"nbƃ;"n/fuhkl/ńfxbá;dáxhkl/ńfxflb sĕlosr]tl;sĕ] cfaf±wëf k'lŞŷf hĕlgtƑtá pkŊdƧ r ckfsefjtá
klŞƉb'ŋ+. ckfsb'ŋlƃlk j'ŝlt.
ƀƸų;sƙsĕ/)flb;d'Ūfgá cfaf±wëf ck'lŞŷfj hĕlgtƑtá pkŊdƧ r kfsefjtá cƍlŞƉb'ŋ+. kfsb'ŋlƃlk
j'ŝlt.
&k]ŷf b'ŋb'ŋ+ ;];+ b'ŋ;ŝljeś] cfut+ hĕltcflb ;Ƒlƕ tƧ tƧ b'ŋƧ jŴ'efjtá kl/ofob'ŋ+. b'ŋb'ŋ+ kg
lgƍl/ofob'ŋlƃ j'ŝlt.
tŶfo+ hĕlt o+ t+ afnklůt;'ųfbL;' ‘d0lg0 3=246cfboá’ eujtflk pkdfj;]g ksĕl;t+ cfkflos+ b'ŋ+, oť
;'ultolƕ dg'Ƨnás] uưáŊlƃd"nsĕlbe]b+ b'ŋ+ pƍşlt, tƧ jŴ'efjtá b'ŋĕ.
tlŶb+ uưáŊlƃd"nsĕlbe]b+ b'ŋ+ _ colŤ ;ųá dft's'lŞlƛ lgƑųdfgá g pƍnkb'dk'ůl/sĕbL;' lgƑųlt, cy ±vëf x]Ūf
cfdf;oƧ pkl/ kŊĕ;oƧ pb/knlklŪsŭsĕg+ j]dŢ] k/d;Ɨf±wë ltƑƉsĕ/] gfgfs')kuƉkl/efljt]
c;'lrk/db'ƮƉkjgljrl/t] clwdųh]u'Ş] s'lŞƍb];] k"ltdŞk"lts'ƙf;rƆlgsĕbL;' lsld ljo lgƑųlt. ;á tŴ lgƑųá b; df;]
dft's'lŞ;Ƙj]g pƨgf k'kfs+ ljo kŝdfgá lkŪlklů ljo ;]lbodfgá ;ldŧgk;f/)flblj/lxtá clwdų+ b'ŋ+ kŝg'eátLlt,
Ob+ tfj uưáŊlƃd"ns+ b'ŋ+.
o+ kg ;á dft' ;x;f pkŋngudglg;Lbgj'Ūfgkl/jųgfbL;' ;'/fw'ųxŴutá Pńsĕ] ljo clxt'lůsxŴutá ;ƍkátsĕ]
ljo r cfsŬgkl/sŬgcáw'ggź'ggflbgf pkŊd]g clwdų+ b'ŋ+ cg'ejlt, oť dft' ;Lt'bskfgsĕn] ;Ltg/s'kkƉá ljo
pŲofu'eųflbcŢáx/)sĕn] cśf/j'lŪ;ƕl/lsŰá ljo ná)lƗnflbcŢáx/)sĕn] vf/fklŞsĕlbsƙsĕ/)kųá ljo ltƑ+ b'ŋ+ cg'eált,
Ob+ uưkl/x/)d"ns+ b'ŋ+.
o+ kgƧ d"ƭuưfo dft'of ldųfdŝ;'xşĕbLlxlk cbƧgf/x] b'ŋ'ƍlųŪfg] %]bgmfngfbLlx b'ŋ+ pƍşlt, Ob+
uưljklųd"ns+ b'ŋ+.
o+ ljhĕodfgfo dft'of sƙh]lx jft]lx kl/jų]ŷf g/skkft+ ljo clteofgs+ oálgdƮ+ klkfltodfgƧ k/d;Ɨf±wëg
r oálgd'vëg tfńlŞƮń]g ljo dxfgfuƧ lgslŬodfgƧ g/s;ųƧ ljo r ;ŜftkƑt]lx ljr'lŰodfgƧ b'ŋ+ pƍşlt, Ob+
ljhĕogd"ns+ b'ŋ+.
o+ kg hĕtƧ t?)j);lb;;'v'dfn;/L/Ƨ xŴƮx)ƌfkg±wëfjgráńkl/dşgflbsĕn] ;"lrd'vv'/wf/flx
ljŢgmfng;lb;+ b'ŋ+ pƍşlt, Ob+ dft's'lŞtá alxlgŋdgd"ns+ b'ŋ+.
o+ kg ttá k/+ kjlųo+ cųgfj cųfg+ j±wëƃƧ cr]nsjtflbj;]g cftfkgkl/tfkgfg'oáudg'o'ųƧ sĕ]wj;]g
ce'ŧƃƧ pƑƉƃƧ r b'ŋ+ xált, Ob+ cų"kŊdd"ns+ b'ŋ+.
o+ kg k/tá jwaƉgfbLlg cg'ejƃƧ b'ŋ+ pƍşlt, Ob+ k¿kŊdd"ns+ b'ŋlƃ.
Olt OdƧ ;ƑƧflk b'ŋƧ co+ hĕlt jŴ'd]j xált, Ob+ hĕltb'ŋ+ cƋ]lt.
h/fb'ŋlƃ b'ljwf h/f _ ;řtnŋ)ť vlůŝflb;ƙtá ;ƃlto+ Psejkl/ofkƉá vƉk'/f)efjá r, ;f Ow
clwƍ]tf. ;f kg];f b'ŋĕ ;řf/b'ŋefjtá r]j b'ŋjŴ'tá r. o+ lxb+ cśkŝśl;lynefjtá OlƇoljsĕ/lj¿ktf
oáƑgljgf;an"k#ft;ltdltljƍjf;k/kl/ejflbcg]skŝo+ sĕlosr]tl;s+ b'ŋd'ƍşlt, h/f tƧ jŴ'. t]g]t+ j'ŝlt _
æcśfg+ l;lynefjf, OlƇofg+ ljsĕ/tá.
oáƑgƧ ljgf;]g, anƧ pk#fttáĶ
æljƍjf;f ;tfbLg+, k'ųbf/]lx cųgá.
cƍ;fbgLotá r]j, leƜá afnųklųofĶ
ækƍált b'ŋ+ o+ dŝá, sĕlos+ dfg;+ tyf.

22
 ;Ƒd]t+ h/fx]t', oƨf tƨf h/f b'vfÆltĶ ‘lje0cŪ0192 lj;'lź02=542’.
Ob+ h/fb'ŋ+ cƋ]tLlt ;ƗƉá. ƓfwLlt ljljw+ b'ŋ+ cfbxlt ljbxtLlt Ɠflw. Ɠfwolt tfkolt sƕotLlt jf
Ɠflw.
d/)b'ŋlƃ PŴflk b'ljw+ d/)+ ;řtnŋ)ť, o+ ;Ɖfo j'ų+ æh/fd/)+ ƀLlx vƉ]lx ;ślxtÆlƃ ‘wft'071’.
Psejkl/ofkƉhËljltlƇokaƉljŞ]bá r, o+ ;Ɖfo j'ų+ ælgŝ+ d/)tá eoÆlƃ ‘;'0lg0581 hĕ01=11=88’. t+ Ow clwƍ]t+.
hĕltkŝof d/)+ pkŊdd/)+ ;/;d/)+ cfo'ŋod/)+ k'ţŋod/)lƃlk tƧ]j gfd+. k'g vl)sd/)+ ;ƙ'ltd/)+ ;d'Ş]bd/)lƃ
colƕ e]bá j]lbtƑá. kjų] ¿kf¿kwƙfg+ e]bá vl)sd/)+ gfd. ltƧá dtá m'Ƨá dtált Ob+ k/dŴtá ;ųƧ cefjf, ;Ƨ+
dt+, ?ŋá dtált Oblƕ hËljltlƇoƧ cefjf ;ƙ'ltd/)+ gfd. vL)f;jƧ cƍl;lƉsĕ sĕnlsl/of ;d'Ş]bd/)+ gfd.
aflx/;ƙ'ltd/)+ &k]ŷf Ot/+ ;ƙ'ltd/)ť Ow oyfj'ųƍaƉljŞ]bgefj]g ;ślxt+, b'ŋƧ kg jŴ'efjtá b'ŋ+. t]g]t+ j'ŝlt _
ækfkƧ kfksƙflb_lgldųdg'kƧtá.
eŹƧfk;xƃƧ, ljoáu+ lkojŴ's+.
dLodfgƧ o+ b'ŋ+, dfg;+ clj;];táĶ
æ;Ƒ];ťflk o+ ;lƉ_aƉgŞ]bgflbs+.
ljt'şdfgdƙfg+, xált b'ŋ+ ;/L/h+Ķ
æc;ƞdƍltsĕ/+, b'ŋƧ]tlƧb+ otá.
d/)+ jŴ' t]g]t+, b'ŋldŝ]j efl;tÆlƃĶ ‘lje0cŪ0193 lj;'lź02=543’.
;áskl/b]jb'ŋbádgƧ'kfof;b'ŋlƃ PŴ ;ásĕbL;' ;ásĕ] gfd `fltƓ;gfbLlx m'ŪƧ cƃálgŢĕgnŋ±)ëf lrų;ƃfká. b'ŋá
kgƧ b'ŋb'ŋųf r]j b'ŋƧ r jŴ'efjtá. t]g]t+ j'ŝlt _
æ;ųfg+ xbo+ ;ásĕ], ;Ɵ+ ljo ljt'şlt.
clƮtųáj gf/frá, e';ť *xt] k'gĶ
æ;dfjxlt r Ɠflw_h/fd/)e]bg+.
b'ŋlƕ ljljw+ oƨf, tƨf b'ŋált j'ŝtLÆltĶ ‘lje0cŪ0194 lj;'lź02=544’.
kl/b]já gfd `fltƓ;gfbLlx m'ŪƧ jrLknfká. b'ŋá kgƧ ;+;f/b'ŋefjtá b'ŋjŴ'tá r. t]g]t+ j'ŝlt _
æo+ ;ás;Ɵljxtá kl/b]jdfgá, sŮáŪtfn'tn;á;hdƍ;ƞ+.
leƜálwdųdlwuŞlto]j b'ŋ+, b'ŋált t]g eujf kl/b]jdfxfÆltĶ ‘lje0cŪ0195 lj;'lź0 2=545’.
b'ŋ+ gfd sĕokLńgnŋ)+ sĕlos+ b'ŋ+. b'ŋ+ kgƧ b'ŋb'ŋųf r]j dfg;b'ŋĕjxgtá r. t]g]t+ j'ŝlt _
ækLń]lt sĕlosldb+, b'ŋ+ b'ŋť dfg;+ leƜá.
hgolt oƨf tƨf, b'ŋlƃ lj;];tá j'ųÆlƃĶ ‘lje0cŪ0196_197 lj;'lź02=546’.
bádgƧ+ gfd lrųkLńgnŋ)+ dfg;+ b'ŋ+. b'ŋ+ kgƧ b'ŋb'ŋųf r]j sĕlosb'ŋĕjxgtá r. r]táb'ŋ;dlƍtf lx s];]
klsl/o sƆlƃ, p/flg kltlk;]lƃ, cfjũlƃ, ljjũlƃ, l%Ɖkkft+ kktlƃ, ;Ŵ+ cfx/lƃ, lj;+ vfblƃ, /ş'of pƑƉlƃ, cƸƮ
klj;lƃ, gfgƍsĕ/+ b'ŋ+ cg'ejlƃ. t]g]t+ j'ŝlt _
ækLń]lt otá lrų+, sĕoƧ r kLńg+ ;dfjxlt.
b'ŋlƃ bádgƧlƕ, bádgƧ+ ttá cx"ÆltĶ ‘lje0cŪ0196_197 lj;'lź02=547’.
pkfof;á gfd `fltƓ;gfbLlx m'ŪƧ clwdųr]táb'ŋƍefljtá bá;áo]j. ;řf/ŋƉkl/ofkƉá Psĕ] wƙált Ps]. b'ŋá
kgƧ ;řf/b'ŋefjtá lrų+ kl/bxgtá sĕoƧ ljxggtá r. t]g]t+ j'ŝlt _
ælrųƧ r kl/bxgf, sĕoƧ ljxggtá r clwdų+.
o+ b'ŋd'kfof;á, hg]lt b'ŋá ttá j'ųáÆltĶ ‘lje0cŪ0198 lj;'lź02=548’.
PŴ r dƆlƮgf cƃáefhg] kfsĕ] ljo ;ásĕ], ltŋlƮgf kŝdfgƧ efhgtá alx lgŋdg+ ljo kl/b]já, alx
lgŋƃfj;];Ƨ lgŋldt'lƕ cƍxáƃƧ cƃáefhg]o]j ofj kl/ŋof kfsĕ] ljo pkfof;á bŪƑá.
g]/los+ b'ŋlƃ lg/o] kťljwaƉgflbs+ b'ŋ+ cƋ]lt, t+ b]jb"t;'ų]g bLk]tƑ+. t]g]t+ j'ŝlt _
æhĕo]y gá r] g/s];' ;ųá, tŴlƮbfxflbsdƍ;ƞ+.
ne]y b'ŋ+ g' s'Ƹx kltŪ+, Oŝfx b'ŋĕlt d'gLw hĕltÆlƃĶ ‘lje0cŪ0191 lj;'lź02=541’.

23
 lt/Şfgoálgs+ b'ŋlƃ lt/Şfg];' s;fktábtfńgljŢgflbs+ cg]sljw+ b'ŋ+ cƋ]lt, t+ afnklůt;'ųtá ux]tƑ+. t]g]t+
j'ŝlt _
æb'ŋ+ lt/Ş];' s;fktábbůfle#ftflbej+ cg]s+.
o+ t+ sy+ tŴ ej]Ɯ hĕƸt, ljgf tƸx hĕlt ttálk b'ŋĕÆltĶ ‘lje0cŪ0191 lj;'lź02=541’.
k]lųlj;los+ b'ŋlƃ k]t];' kg v'lƍkf; jftftkflblgƑų+ b'ŋť násƃ/] ltƑƉsĕ/] c;ƞ;Ltflbb'ŋť cƋ]lt. t]g]t+
j'ŝlt _
æk]t];' b'ŋ+ kg v'lƍkf;fjftftkflbƍej+ ljlrų+.
oƨf chĕtƧ g tŴ clŴ, tƨflk b'ŋ+ d'lg hĕltdfxĶ
æltƑƉsĕ/] r c;ƞ;Lt], násƃ/] o+ c;'/];' b'ŋ+.
g t+ ej] tŴ g rƧ hĕlt, otá co+ hĕlt ttálk b'ŋĕÆltĶ ‘lje0cŪ0191 lj;'lź02=541’.
dfg'l;s+ b'ŋlƃ dg'Ƨ];' jwaƉgflbs+ b'ŋ+. uưáŊlƃd"ns+ b'ŋlƃ æcolŤ ;ųá dft's'lŞlƛ lgƑųdfgá g
pƍnkb'dk'ůl/sĕbL;' lgƑųtLÆltcflbgf go]g o+ hĕltb'ŋ+ j'ų+, Ob+ tfj uưáŊlƃd"ns+ b'ŋ+ cƋ]lt. uư] l&ltd"ns+ b'ŋlƃ o+
kg æ;á dft' ;x;f pkŋngudglg;LbgfÆltcflbgf go]g o+ ltƑ+ b'ŋ+ j'ų+, Ob+ uư] l&ltd"ns+ b'ŋ+ cƋ]lt. uưf j'Ūfgd"ns+
b'ŋlƃ æo+ kgƧ d"ƭuưfo dft'of ldųfdŝ;'xşĕbLlxlk cbƧgf/x] b'ŋ'ƍlųŪfg]Æltcflbgf go]g o+ b'ŋ+ j'ų+, Ob+ dft's'lŞtá
alx lgŋƃd"ns+ b'ŋ+ cƋ]lt. t]g]t+ j'ŝlt _
æoťflk u"yg/s] ljo dft'uư],
;ųá j;+ lr/dtá alx lgŋdgť.
kƍált b'ŋdlt#á/ldblƕ glŴ,
hĕƸt ljgf Oltlk hĕlt colŤ b'ŋĕĶ
æƸs efl;t]g ax'gf gg' o+ s'lxlť,
cŴLw lslť/lk b'ŋldb+ sbflr.
g]jlŴ hĕltlj/x] obtá dx]l;,
b'ŋĕlt ;Ƒk&d+ Oddfx hĕltÆlƃĶ ‘lje0 cŪ0191 lj;'lź02=541’.
hĕtƧ"klgaƉs+ b'ŋlƃ hĕtƧ pklgaƉg+ ƌfgn]kgvfbglkjgflbhƮgb'ŋ+ cƋ]lt. hĕtƧ k/f±wëƜs+ b'ŋlƃ k/Ƨ cţƧ
cfoų+ OƧl/ob'ŋ+ cƋ]lt. æ;Ƒ+ k/j;+ b'ŋÆlƃ lx j'ų+. cų"kŊd+ b'ŋlƃ o+ cųgfj cųfg+ j±wëƃƧ cr]nsjtflbj;]g
cftfkgkl/tfkgfg'oáudg'o'ųƧ sĕ]wj;]g ce'ŧƃƧ pƑƉƃƧ r b'ŋ+ xált, Ob+ cų"kŊd+ b'ŋ+ cƋ]lt. k¿kŊd+ b'ŋlƃ o+ k/tá
jwaƉgfbLlg cg'ejƃƧ pƍşlt, Ob+ k¿kŊd+ b'ŋ+ cƋ]lt. b'ŋb'ŋlƃ sĕlosr]tl;sĕ b'ŋĕ j]bgf ;efjtá r gfdtá r b'ŋųf
b'ŋb'ŋ+, Ob+ b'ŋb'ŋ+ cƋ]lt. ;řf/b'ŋlƃ pk]ŋĕj]bgf r]j cj;];f r t]e"ds;řf/f pboƑokLlńtųf ;řf/b'ŋ+, Ob+ ;řf/b'ŋ+
cƋ]lt. ljkl/)fdb'ŋlƃ ;'vj]bgf ljkl/)fdb'ŋƧ x]t'tá ljkl/)fdb'ŋ+, Ob+ ljkl/)fdb'ŋ+ cƋ]lt.
dft'd/)lƃ dft'of d/)+. lkt'd/)lƃ lkt'gá d/)+. eft'd/)lƃ h]ŪslgŪeft"g+ d/)+. elulgd/)lƃ
h]ŪslgŪelugLg+ d/)+. k'ųd/)lƃ k'ųfg+ d/)+. wLt'd/)lƃ wLt"g+ d/)+. `fltƓ;g+ b'ŋlƃ `ftLg+ Ɠ;g+,
rá//áueofbLlx `fltŋoá, `fltljgf;ált cŴá. t]g `fltƓ;g]g m'ŪƧ cŢáŴƧ clee"tƧ pƍƉ+ b'ŋ+ `fltƓ;g+ b'ŋ+, t+
`fltƓ;g+ b'ŋ+ cƋ]lt. ;];];'lk P;]j goá. co+ kg lj;];á _ eáufg+ Ɠ;g+ eáuƓ;g+, /fhrá/flbj;]g eáuŋoá,
eáuljgf;ált cŴá. j'ųgo]g t+ eáuƓ;g+ b'ŋ+ cƋ]lt. /áuƓ;glƃ /á±uëf Pj Ɠ;g+ /áuƓ;g+. /á±uëf lx cf/áŕ+ Ɠ;lt
ljgf;]tLlt Ɠ;g+, j'ųgo]g t+ /áuƓ;g+ b'ŋ+ cƋ]lt. ;LnƓ;g+ b'ŋlƃ ;LnƧ Ɠ;g+ ;LnƓ;g+, b'ƧLƠƧ]t+ gfd+. j'ųgo]g t+
;LnƓ;g+ b'ŋ+ cƋ]lt. ;ƙflbƸŪ ljgf;odfgf pƍƉf lblŪo]j Ɠ;g+ lblŪƓ;g+, j'ųgo]g t+ lblŪƓ;g+ b'ŋ+ cƋ]lt. PŴ r
k'l/dflg ƀ] clgƎƉflg, klŞdflg tLl) lgƎƉflg ltnŋ)fxtflg. k'l/dflg r tLl) g]j s';nflg gfs';nflg.
;LnlblŪƓ;gƀo+ cs';n+.
oyflt cákƙ]. leƉ+ gfjlƃ l;lynaƉg+ gfj+, hş/Le"t+ jf kb?Ŕfld+ jf. bsd]l;lƃ pbsbfƸo pbsƍj];Ƹg.
ttá ttá pbs+ cƋ]tLlt ttá ttá leƉŪfgtá pbs+ klj;lt. k'/tákLlt gfjfo k'l/defutálk. kŞtákLlt tƧf
klŞdefutálk. x]ŪtákLlt c±wëfefutálk. kƧtákLlt peokƧtálk. o+ cƃ/ƃ/f g j'ų+, t+ kf&fg';f/]g j]lbtƑ+.
tƨf sĕoutf;ltcflbefjgfo hƃ', ;bf ;tá x'ŷf ljŋƘg;d'Şb] j;]g ¿kfbL;' jŴ'sĕd];' ;Ƒƍsĕ/lƕ lsn];sĕd+
kl/jşˆƃá sĕdflg kl/jşˆƜ. Pj+ t] sĕd] kxfo tƍxfgs/dƮ]g]j rt'lƑwlƕ cá#+ t/]Ɯ tl/t'+ ;Ŋ'±)ëƜ. ttá oyf k'l/;á
u?s+ gfj+ pbs+ l;lťŷf nx'sĕo gfjfo cƍsl;/]g]j kf/u" ej]Ɯ kf/+ uŞ]Ɯ, Pjd]j+ cųefjgfj+ lsn];"bsu?s+ l;lťŷf
nx's]g cųefj]g kf/u" ej]Ɯ. ;Ƒwƙkf/+ lgƑfg+ utá ej]Ɯ, c/xųƍlųof uŞ]Ɯ cg'kflb;];fo lgƑfgwft'of kl/lgƑfg]gflt

24
c/xųlgs"]g b];g+ lgŪfk]l;.
tƨflt oƨf hĕltcflbs+ b'ŋ+ Pt+ k'Ʈn+ cƋ]lt, tƨf. t+sĕ/)f t+x]t"ltcfbL;'lk P;]j goá. oƨf j'ųƍsĕ/b'ŋ+ Pt+
cƋ]lt, t+x]t'. oƨf cƋ]lt tƍŝof, oƨf cƋ]lt t+lgbfglƃ Pj+ kboáhgf sĕtƑf. x]t"ltcfbLlg sĕ/)j]jrgflg. sĕ/)lŤ
t]g tƧ mn+ lxgált kjųtLlt x]t'. t+ t+ klŝ mn+ Plt kjųtLlt kŝoá. æxƆ g+ uŲyfÆlt bƧ]ƃ+ ljo cųgá mn+
lgb]tLlt lgbfg+.
æt+sĕ/)flt csĕ/)lgŊĕ/)kl;]±wëf. t+x]t"lt cx]t'dxfe"tx]t'kl;]±wëf. tƍŝoflt cƍŝo]g ;Ƹź
c;fwf/)kŝokl;]±wëf t+lgbfgflt clgbfg]g ;x cfudflwudlgbfgkl;]±wëfÆlt Pjd]s] jŰolƃ. Pt+ cfbLgj+ ;ƕƧdfgált
Pt+ j'ųƍsĕ/+ pkŹj+ ljkƧgf`f±)ëg ;ƙf kƧdfgá bŋdfgá.
;bflt d"nkb+. k'g ;bflt cŴkb+. ;bflt ;Ƒlbj;]. ;Ƒbflt ;ƑƸƨ sĕn]. ;Ƒsĕnlƃ k'ƑŲflb;Ƒsĕn+.
lgŝsĕnlƃ lbj;] lbj;]. w'jsĕnlƃ cƑálŞƉsĕn+. ;ttlƃ lg/ƃ/+. ;ldtlƃ PsËe"t+. cƑálsŰlƃ cţ]g c;lƙƧ+.
kářfg'kářlƃ klkflof #lt+ ækářfg'kář+ clj/flwt+ pkŪftLÆltcfbL;' ‘;+0lg0 5=1115’ ljo. pbs"ldshĕtlƃ
lgƑųpbsöldt/ś+ ljo. cjLrLlt clj/ń+. ;ƃtLlt cg'klŞƉ+. ;lxtlƃ #lt+ PsËe"t+ jf æ;lxt+ d], c;lxt+
t]ÆltcfbL;' ‘bL0lg01=202’ ljo. mlƧtlƃ m'l;t+ ælgjft] m'l;tƮn]ÆltcfbL;' ljo. k'/]eų+ kŞfeųlƃ ƀ] kbflg
lbjfsĕnljefuj;]g. k'l/d+ ofd+ dlŢd+ ofd+ klŞd+ ofdlƃ tLl) /lųljefuj;]g. sĕń] h'Ųl] t cŬdf;j;]g. jƧ]»k]0»
luƛ]lt tLl) pt'j;]g. k'l/d] joávƉ]»k]0» klŞd] joávƉ]lt tLl) joáljefuj;]g j'ųfgLlt `ftƑ+.
;tált rt"lx sĕ/±)ëlx ;tá. æsĕo] sĕofg'kƧgf;ltkŪfg+ efj]ƃá ;táÆltcfbLlg æPj+ ;d'Ş]btá sĕd] kl/jşˆƜfÆlt
kl/oá;fgflg j'ųŴfg]j. clk r ;ųųf ;tált tL;' jŴ";' ;ųefj]g jf toá lsn];] klŊdfk]t'+ ;lųefj]g jf ;tųf ;tá.
;ƃųflt lsn];áklŊn];] knfk]ŷf &fg]g r cf/ƙ±)ëg r kdár]ŷf ;ƃųf ;tá. ;ldtųflt OŪmnbfosk'ţ]g r
clgŪmnbfoskfk]g r ;ldtųf ;tá. ;ƃwƙ;dƉfutált ;ƍ'l/;wƙ] ehgtá a'źflbcl/ok'Ʈn] ;]jgtá ;ƃwƙ;dƉfutųf
;tá.
jŴ'sĕd] kl/hĕlgŷflt Pt] j'ųƍsĕ/] t]e"ds] jŴ'sĕd] tL/)kl/ţfo hĕlgŷf. kxfoflt lsn];sĕd] kxfgkl/ţfo
kl/ŝlhŷf. khlxŷflt %ū]ŷf. Ƹs srj/+ ljo lks]gfltĠ g lx, clk r ±vëf t+ ljgáb]ŷf tl/ŷf ljlŢŷf gLxl/ŷf. Ƹs
alnaŹldj ktáb]gflt g lx, cy ±vëf t+ ƓƸƃ sl/ŷf ljutƃ+ sl/ŷf. oyfƧ cƃálk gfjl;Ƨlt, cƃd;á eśdųlƕ, tyf t+
sl/ŷf. sy+ kg t+ tyf stlƃĠ cgefj+ ux]ŷf cg' cefj+ ud]ŷf. ;d'Ş]bƍxfg]g oyf ;d'lŞƉf xált, tyf sl/ŷflt j'ų+
xált. P; goá sĕdŞƆgLj/)fbL;'.
sĕdá#lƃcfbL;' kťsĕdu'l)s/f±uëf cj;LbgŪ]g æsĕdá#áÆlt j'ŝlt. ejá#ált ¿kf¿kej];' %Ɔ/f±uëf ´fglgslƃ r.
lbŪá#ált ;ƧtlbŪflb;xutf ej] kŴgfo]j, lbŪá#á ejá#] Pj ;dáwfg+ uŞlt. cljşá#á rt";' ;ŝ];' cţf)+. tŴ sĕdu'±)ë
cƧfbtá dgl; s/átá cg'ƍƉá r sĕdá#á pƍşlt, pƍƉá r sĕdá#á ;+jŬlt. dxƮtwƙ] cƧfbtá dgl; s/átá cg'ƍƉá r
ejá#á pƍşlt, pƍƉá r ;+jŬlt. t]e"dswƙ];' rt'ljkƟf;kbŪfgefj]g cg'ƍƉá r cljşá#á pƍşlt, pƍƉá r ;+jŬtLlt
j]lbtƑá. j'ųgokŝgLstá ;'Ŋkŋá ljŴf/]tƑá.
cƍl)lxtljdáŋ+ klkƉá sĕdá#+, clgldųljdáŋ+ klkƉá ejá#+, ;'ţtljdáŋ+ klkƉá cljşá#ť t/]Ɯ.
k&ddƮj;]g t/]Ɯ, b'ltodƮj;]g pų/]Ɯ, tltodƮj;]g kt/]Ɯ, rt'ŴdƮj;]g ;dltŊd]Ɯ, mnj;]g jLltjų]Ɯflt. cy
jf æsĕdá#j;]g t/]Ɯ, ejá#j;]g pų/]Ɯ, lbŪá#j;]g kt/]Ɯ, cljşá#j;]g ;dltŊd]Ɯ, ;Ƒá#j;]g jLltjų]ƜfÆlt Pjd]s]
jŰolƃ.
u?slƃ g ;Ɵx's+. efl/slƃ ef/eů+ PŴ &koƃLlt efl/s+. pbs+ l;ŷflt pbs+ l;lťŷf. cál;lťŷflt clt/]s+
l;lťŷf. %ū]ŷflt kft]ŷf. nx'sĕoflt ;Ɵx'sĕo. lvƍlƃ ;L#+. nx'lƃ t+v)+. cƍsl;/]g]jflt lgb'ŋ]g]j. kf/+ j'ŝlt cdt+
lgƑfglƃ ;Ŋĕocá/tá kf/e"t+ kf/+. tŲfjfgtá lgŋƃ+ lgƑfg+ syLolt. oá;ált oá P;á. ;Ƒ;řf/;d±yëfltcflb ;Ƒ+
lgƑfgd]j. oƨf lx t+ cfuƙ ;Ƒ;řf/ljƎlƆtflg ;dlƃ j"k;dlƃ, tƨf æ;Ƒ;řf/;d±yëfÆlt j'ŝlt. oƨf r]t+ cfuƙ ;Ƒ]
pkwoá kllgƧŪf xálƃ, ;Ƒf tŲf vLolƃ, ;Ƒ] lsn];/şĕ lj/şlƃ, ;Ƒ+ b'ŋ+ lg?Ţlt, tƨf æ;Ƒ"klwkllgƧ±Ʈëf, tŲŋoá,
lj/f±uëf, lg/á±wëfÆlt j'ŝlt. of kg];f tŲf ej]g ej+, mn]g jf ;Ƹź sƙ+ ljglt ;+l;ƑtLlt sŷf jfglƃ j'ŝlt, ttá lgŋƃ+
jfgtált lgƑfg+. kf/+ uŞ]Ɯ lgldųj;]g Pstá j'Ūfg±uëfŶe'`f±)ëg lgƑfgkf/+ kfk'±)ëƜ. clwuŞ]Ɯ lgldųkjų]lx
petáj'ŪfgdƮ`f±)ëg lgƑfgkf/+ lj;];]g kfk'±)ëƜ. m';]Ɯ lgƑfgf/ƙ)mnlrųj;]g lgƑfgkf/+ m';]Ɯ. ;lŞs/]Ɯ u')j;]g
m'l;ŷf kŝj]ŋ)`f±)ëg lgƑfgkf/+ kŝŋ+ s/]Ɯ. cy jf æk&ddƮ]g kf/+ uŞ]Ɯ, b'lto]g clwuŞ]Ɯ, tlto]g m';]Ɯ, rt'Ŵ]g
;lŞ s/]ƜfÆlt Pjd]s] jŰolƃ. oálk kf/+ uƃ'sĕdált oá sĕ]lr ljkƧgf`f±)ë l&tá k'Ʈná lgƑfgkf/+ uƃ'sĕdá, ;álk cjƧ+ tŴ
uldƧtLlt kf/u". j'ųŤ]t+ _ æcáltŰálƛ hĕltof h/fo d/±)ëg ;ás]lx kl/b]j]lx b'ŋ]lx bádgƧ]lx pkfof;]xLÆltcflb k'Ƒefuë
cŢĕ;oj;]g ljkƧgfoáuëg r, ;álk kf/u" gfd. oálk kf/+ uŞtLlt oálk dƮ;dśL lgƑfgkf/+ uŞlt, ;álk kf/u" gfd.
oálk kf/+ utált oálk dƮ]g lsŝ+ lgŪfk]ŷf mn] l&tá lgƑfgkf/śtá, ;álk kf/u" gfd.

25
 t+ lhgjrg]g bƧ]t'+ æj'ųlƕ x]t+ eujtf _ ltŰá kf/śtá yn] ltŪlt Ɣfƪ±)ëfÆltcflbdfx. cleţfkf/u"lt clwut]g
`f±)ëg `ftkl/ţfo lgƑfgkf/+ uƃ'sĕdá uŞlt, utált kf/u". kl/ţfkf/u"lt ;Ƒwƙfg+ tL/)kl/ţfo ;dltŊldŷf j'ųgo]g
kf/u". kxfgkf/u"lt ;d'boklŋsĕg+ lsn];fg+ kxfgkl/ţfo ;dltŊldŷf j'ųgo]g kf/u". oá lx ;Ƒwƙ+ kl/hĕgflt, ;á
tLlx kl/ţflx kl/hĕgflt `ftkl/ţfo tL/)kl/ţfo kxfgkl/ţfoflt. tŴ stdf `ftkl/ţfĠ ;Ƒwƙ+ hĕgflt æOd] cŢlųsĕ,
Od] aflx/f, ObdƧ nŋ)+, Odflg /;kŝ'kŪfgkbŪfgfgLÆlt, co+ `ftkl/ţf. stdf tL/)kl/ţfĠ Pj+ `ft+ sŷf
nưdfgj;]g ;Ƒwƙ+ tL/]lt æclgŝtá b'ŋtá /áutáÆltcflbgf ‘;+0lg0 3=122’, co+ tL/)kl/ţf. stdf kxfgkl/ţfĠ Pj+
tL/loŷf cƮdƮ]g wƙ];' %Ɔ/fu+ khxlt, co+ kxfgkl/ţflt. Odf kl/ţfoá ;Ɖfo æ;á cleţfkf/u" kl/ţfkf/u"
kxfgkf/u"Ælt cfx.
efjgfkf/u"lt efjgfo sĕ]Ƹ kŷf dƮj;]g lgƑfgkf/+ utá. ;lŞlsl/ofkf/u"lt mnlgƑfgj;]g ;lŞ
lsl/ofmnlgƑfgkf/+ utá. ;dfklųkf/u"lt cŪƉ+ ;dfkųLg+ kf/+ kųá. ;Ƒwƙfglƃ kťŋƉflb;Ƒwƙfg+. ;Ƒb'ŋĕglƃ
hĕltb'ŋĕlb;Ƒb'ŋĕg+. ;Ƒlsn];fglƃ sĕob'ŝl/tflb;Ƒlsn];fg+. cl/odƮfglƃ ;átfklųdƮflbrt'Ɖ+ cl/odƮfg+ lg/áwƧflt
lgƑfgƧ. ;Ƒ;dfkųLglƃ ;Ƒf;lƕ cŪƉ+ ¿kf¿k;dfkųLg+. ;ált ;á cl/oá. jl;ƍųált j;Lefjƍųá. cy jf sƃefj+
OƧl/oefj+ lgƎƉefj+ kųá. kf/ldƍųált kf/dLlt cj;fg+ lgŪfg+, pųdefj+ jf t+ kųá. sŴ kųált cfx æcl/oƸƨ
;LnlƨÆlƃcflb. tŴ cl/oƸƨ ;Lnlƨlƃ lgŹá;] ;LnƸƨ. cl/oƸƨ ;dflwlƨlƃ lgŹá;] ;dflwƸƨ. cl/ofo kţfoflt lgŹá;fo
kţfo. cl/ofo ljd'lųoflt lgŹá;fo mnljd'lųof. k'l/d]g jfrfsƙƃfhËjf ulxtf, b'lto]g jfofd;lt;dfwoá ulxtf,
tlto]g ljtŊ;ƙflblŪoá ulxtf, rt'Ŵ]g t+;ƕo'ųf ;];wƙf ulxtflt j]lbtƑf.
cƃutált dƮ]g ;řf/násƃ+ utá. cƃƍųált td]j násƃ+ mn]g kųá. sĕ]lutált dƮ]g ;řf/sĕ]Ƹ utá.
sĕ]lƍųált td]j sĕ]Ƹ mn]g kųá. kl/oƃutált dƮ]g vƉfotgflbnáskl/oƃ+ kl/Ş]b+ kl/j'd+ sŷf utá. kl/oƃƍųált
td]j nás+ mn]g kl/oƃ+ sŷf kųá. já;fgutált dƮ]g cj;fg+ utá. já;fgƍųált mn]g cj;fg+ kųá. tf)utált dƮ]g
tfog+ utá. tf)ƍųált mn]g tfog+ kųá. n])utált dƮ]g lgnLog+ utá. n])ƍųált t+ mn]g lgnLog+ kųá. ;/)utált
dƮ]g kltŪ+ utá. ;/)ƍųált mn]g ;/)+ kųá ceoutált dƮ]g lgưo+ utá. ceoƍųált mn]g lgưo+ lgƑfg+ kųá.
cŝ'tutált r'ltlj/lxt+ lgƑfg+ dƮ]g utá. cŝ'tƍųált t+ mn]g kųá. cdtutált d/)/lxt+ lgƑfg+ dƮ]g utá.
cdtƍųált t+ mn]g kųá. lgƑfgutált tŲfjfgtá lgŋƃ+ lgƑfg+ dƮ]g utá. lgƑfgƍųált td]j mn]g kųá. ;á
j'Ūjf;ált ;á c/xf b;;' cl/ojf;];' jl; kl/jl; j'Ūá j'Ūflt r j'Ūjf;á. lrŰr/±)ëflt ;Ln]g ;x cŪ;' ;dfkųL;'
lrŰj;Llt lrŰr/±)ëf. utźált ;+;f/źfg+ cltŊƃá. utlb;ált ;'lkgƃ]glk cutk'Ƒ+ lgƑfglb;+ utá. utsĕ]lsĕ]lt
cg'kflb;];lgƑfgsĕ]Ƹ utá x'ŷf l&tá. kflntƔƪrl/oált /lŋtƔƪrl/oá. pųdlblŪƍųált pųd+ ;ƙflbƸŪ kųá.
klljźfs'ƍált cs'ƍ+ crng+ c/xųmn+ klljlŢŷf l&tá. ;lŞstlg/á±wëflt lg/áw+ lgƑfg+ ;lŞsŷf l&tá.
b'ŋ+ tƧ kl/ţftlƃ ltljw+ b'ŋ+ t]g ;dltŊldŷf kl/lŞƉ+. cleţ]Ɯlƃ ;efjnŋ)fjaáwj;]g ;áeg]g cfsĕ/]g
hĕlgtƑ+. cleţftlƃ clws]g `f±)ëg `ft+. kl/ţ]Ɯlƃ ;fdţnŋ)fjaáwj;]g lsŝ;dfkƉj;]g r Ɠflkŷf kl/hĕlgtƑ+.
kl/ţftlƃ ;dƃtá `ft+. efj]tƑlƃ jŬ]tƑ+. ;lŞsĕtƑlƃ kŝŋ+ sĕtƑ+. b'ljwf lx ;lŞlsl/of klnfe;lŞlsl/of
cf/ƙ);lŞlsl/of rflt.
plŋųkln#ált PŴ kln#ált jũd"lnsĕ cljşĕ. colŤ b'lŋkgŪ]g ækln#áÆlt j'ŝlt. t]g]; tƧf plŋųųf
æplŋųkln#áÆlt j'ųá. ;+lsŰkl/±vëflt kl/vf j'ŝlt k'gưjbfosĕ] ej];' hĕogj;]g r]j ;+;/)j;]g r æhĕlt;+;f/áÆlt
nźgfdfg+ k'gưjŋƉfg+ kŝoá sƙfle;řf/á. ;á lx k'gƍ'g+ pƍlųs/)j;]g kl/lŋlkŷf l&tųf ækl/vfÆlt j'ŝlt. t]g];
tƧf ;+lsŰųf ljlsŰųf æ;+lsŰkl/±vëfÆlt j'ųá. cƑ"ƭ]l;sĕ]lt Pl;sĕlt jũd"lnsĕ tŲf. colŤ uƘL/fg'utŪ]g æPl;sĕÆlt
j'ŝlt. t]g]; tƧf cƑ"ƭųf n'lťŷf %lūtųf æcƑ"ƭ]l;sĕ]Ælt j'ŝlt. lg/Ʈńált cƮń+ j'ŝlƃ cá/Ƙfuhgsĕlg sĕdej]
pƍlųkŝoflg cá/Ƙfluoflg. Ptflg lx dxfsjf+ ljo gu/ƀf/+ lrų+ lkblxŷf l&tųf æcƮńÆlƃ j'ŝlƃ t]g]; t];+ lg/Ʈńųf
leƉųf ælg/ƮńáÆlt j'ųá. cl/oált lglŊn];á kl/;'źá. kƉźhált kflttdfgźhá. kƉef/ált
vƉef/lsn];ef/cle;řf/ef/kťsĕdu')ef/f kƉf cá/álktf cƧflt kƉef/á. clk r Ow dfgef/Ƨ]j cá/álktųf
ækƉef/áÆlt clwƍ]tá. lj;+o'ųált rt"lx oáuëlx ;Ƒlsn];]lx r lj;+o'ųá. Ow kg dfgoáuëg]j lj;+o'ųųf ælj;+o'ųáÆlt
clwƍ]tá.
Pųfjtf ±yë/]g dƮ]g lsn];] vëk]ŷf lg/áw;ogj/utƧ vL)f;jƧ lgƑfgf/ƙ)+ mn;dfkƸų cƍ]ŷf ljx/)sĕná
blƧtá. oyf lx ƀ] gu/flg Ps+ rá/gu/+, Ps+ vëdgu/+. cy PsƧ dxfoáwƧ Pj+ OŞf pƍşˆƜ æofljd+ rá/gu/+ ltŪlt,
tfj vëdgu/+ eotá g d'ŝlt. rá/gu/+ cgu/+ sl/ƧfdLÆlt ;Ɖfx+ sŷf vƮ+ ux]ŷf rá/gu/+ pk;Řldŷf gu/ƀf/] pƧflkt]
Pl;sŴƘ] vƮ]g l%lƆŷf ;Ƹź ƀf/afxflx sjf+ lelƆŷf kln#+ plŋlkŷf kfsĕ/+ leƆƃá kl/v+ ;+lsl/ŷf gu/;áegŴfo pƧflkt]
wh] kft]ŷf gu/+ clƮgf ´fk]ŷf vëdgu/+ kljl;ŷf pkl/kf;fbdf?ƞ `fltu)kl/j'tá ;'/;eáhg+ e'ŧ]Ɯ. Pj+ rá/gu/+ ljo
;Ŋĕoá, vëdgu/+ ljo lgƑfg+, dxfoá±wëf ljo oáufjr/á. tƧ]j+ xált æofj ;Ŋĕojũ+ jũlt, tfj ƀƸų;sƙsĕ/±)ëlx
cŪgj'lt/áuëlx kťjL;ltdxưo]lx r kl/d'ŝg+ gŴLÆlt. ;á dxfoá±wëf ljo ;Ɖfx+ ;Ln;Ɖfx+ sŷf kţfltŲvƮ+ ux]ŷf vƮ]g

26
Pl;sŴƘ] ljo c/xųdƮ]g tŲ]l;s+ l%lƆŷf, ;á oá±wëf ;ƀf/afxs+ gu/sjf+ ljo kťá/Ƙfluo;+oáhgƮń+ pŔá]ŷf, ;á oá±wëf
kln#+ ljo cljşĕkln#+ plŋlkŷf, ;á oá±wëf kfsĕ/+ leƆƃá kl/v+ ljo sƙfle;řf/kfsĕ/+ leƆƃá hĕlt;+;f/kl/v+ ;+lsl/ŷf, ;á
oá±wëf gu/;áegŴfo pƧflkt] wh] ljo dfgźh] kft]ŷf ;Ŋĕogu/+ ´fk]ŷf, ;á oá±wëf vëdgu/+ kljl;ŷf pkl/kf;fb]
;'/;eáhg+ e'ŧƃá ljo lgƑfggu/+ kljl;ŷf cdtlg/áwf/ƙ)+ mn;dfklų;'v+ cg'ejdfgá sĕn+ jLltgfd]lt. j'ųŤ]t+ eujtf
‘c0lg0 5=71’ _
æsyť, leŋj], leŋ' plŋųkln#á xáltĠ Ow, leŋj], leŋ'gá cljşĕ kxLgf xált plŞƉd"nf tfnfjŴ'stf
cgefj+stf cfoƸt cg'ƍfbwƙf. Pj+ ±vëf, leŋj], leŋ' plŋųkln#á xált.
æsyť, leŋj], leŋ' ;+lsŰkl/±vëf xáltĠ Ow, leŋj], leŋ'gá kágáeljsĕ] hĕlt;+;f/á kxLgá xált»k]0 Pj+ ±vëf,
leŋj], leŋ' ;+lsŰkl/±vëf xált.
æsyť, leŋj], leŋ' cƑ"ƭ]l;sĕ] xáltĠ Ow, leŋj], leŋ'gá tŲf kxLgf xált»k]0 Pj+ ±vëf, leŋj], leŋ' cƑ"ƭ]l;sĕ]
xált.
æsyť leŋj], leŋ' lg/Ʈńá xáltĠ Ow, leŋj], leŋ'gá kťá/Ƙfluoflg ;+oáhgflg kxLgflg xálƃ»k]0 Pj+ ±vëf,
leŋj], leŋ' lg/Ʈńá xált.
æsyť, leŋj], leŋ' cl/oá kƉźhá kƉef/á lj;+o'ųá xáltĠ Ow, leŋj], leŋ'gá clƨdfgá kxLgá xált plŞƉd"ná
tfnfjŴ'stá cgefj+stá cfoƸt cg'ƍfbwƙá. Pj+ ±vëf, leŋj], leŋ' cl/oá kƉźhá kƉef/á lj;+o'ųá xált ‘c0lg0 5=71’.
æPj+ ljd'ųlrų+ ±vëf, leŋj], leŋ'+ ;OƆf b]jf ;Ɣƪsĕ ;khĕkltsĕ cƋ];+ gflwuŞlƃ ‚Ob+lglƧt+ tyfutƧ ljţf)ƒÆlƃ
‘d0lg01=246’.
kťśljƍxLgált sĕdŞƆflbkťśflg ljlj±wëlx pkfo]lx khlxŷf l&tá. j'ųŤ]t+ _
æsyťfj';á leŋ' kťśljƍxLgá xáltĠ Owfj';á, leŋ'gá sĕdŞƆá kxLgá xált, Ɠfkfbá kxLgá xált, lygldź+ kxLg+
xált, pźŝs'Ŋ'ŝ+ kxLg+ xált, ljlrlsŞf kxLgf xált. Pj+ ±vëf, cfj';á, leŋ' kťśljƍxLgá xátLÆlt ‘bL0lg0 3=348
360’.
%ńś;dƉfutált %Ɖ+ cśfg+ k"/]ŷf %;' ƀf/];' ¿kflbcf/ƙ±)ë kl#fg'go+ jşˆŷf pk]ŋĕj;]g ;tá ;ƕhĕgá x'ŷf
ljx/)j;]g %ńśflg k"/]ŷf kl/k'Ű+ sŷf l&tųf æ%ńś;dƉfutáÆlt j'ųá. j'ųŤ]t+ _
æsyťfj';á, leŋ' %ńś;dƉfutá xáltĠ Owfj';á, leŋ' rŋ'gf ¿k+ lbƩf g]j ;'dgá xált g b'ƙgá, pk]ŋsĕ] ljx/lt
;tá ;ƕhĕgá. ;át]g ;Ź+ ;'ŷf»k]0 #fg]g uƉ+ #floŷf, lhƢfo /;+ ;floŷf, sĕo]g máŪƑ+ m'l;ŷf, dg;f wƙ+ ljţfo g]j
;'dgá xált g b'ƙgá, pk]ŋsĕ] ljx/lt ;tá ;ƕhĕgá. Pj+ ±vëf, cfj';á, leŋ' %ńś;dƉfutá xátLÆlt ‘bL0lg03=348
360’.
Psĕ/ŋált ;ltcf/ŋ]g Psĕ] pųdá cf/ŋá cƧflt Psĕ/ŋá. j'ųŤ]t+ _
æsyťfj';á, leŋ' Psĕ/ŋá xáltĠ Owfj';á, leŋ' ;tf/ŋ]g r]t;f ;dƉfutá ljx/lt. Pj+ ±vëf, cfj';á, leŋ'
Psĕ/ŋá xátLÆlt ‘bL0lg03=348 360’.
rt'/fkƧ]gált kţfo kl;]jgkl/jşgljgábgkhxgfg+ j;]g rt'Ɖ+ ckƧofg+ Otá lrtá r ckl/jųdfgfg+ j;]g
rt'/fkƧ]gá, t];+ kfk'l)ŷf l&tá. j'ųŤ]t+ _
æsyťfj';á, leŋ' rt'/fkƧ]gá xáltĠ Owfj';á, leŋ' ;řfo]s+ kl;]jlt, ;řfo]s+ kl/jşˆlt. ;řfo]s+ ljgáb]lt,
;řfo]s+ khxtLÆltcflbgf ‘bL0lg03=348 360’ go]g ljŴf/]tƑ+.
k)'Ɖkŝ]s;ŝált æObd]j bƧg+ ;ŝ+, Obd]j ;ŝÆlƃ Pj+ kflPŊ+ ulxtųf kŝ]s;řftflg lblŪ;ŝflg k)'Ɖflg
lgxflg kxLgflg cƧflt k)'Ɖkŝ]s;ŝá.
;djo;Ū];gált PŴ cjoflt cg"gf. ;Ūflt ljƧŪf. ;ƙf cjof ;Ūf P;gf cƧflt ;djo;Ū];gá. ;ƙf
ljƧŪ;ƑP;gált cŴá. s]jnLlt kl/k'Űá. j'l;tjflt j'l;tƔƪrl/oá, u?;+jf;] cl/odƮ]lk b;;' cl/ojf;];'lk
j'l;tjƃá. pųdk'l/;ált vL)lsn];ųf lj;];k'l/;á cfhţk'l/;á. k/dk'l/;ált pųdk'l/;á, k/d+ jf klnfe+ kųųf pųd+
kųƑ+ c/xųklnfe+ kųá cg'ų/k'ţŋ]ųe"tá pųdk'l/;á, t]g]jŴ]g k/dk'l/;á. cg'ų/+ ;dfkƸų ;dfklşt'+ cdt+ klnfe+
kųųf k/dklųƍųá. cy jf æ#/fjf;] cfbLgj+ ;ŧflgŷf ;f;gklj;gj;]g pųdk'l/;á. cųefj] cfbLgj+ ;ŧflgŷf
ljkƧgfklj;gj;]g k/dk'l/;á. lsn];] cfbLgj+ ;ŧflgŷf cl/oe"dƃ/+ kljŪá k/dklųƍųált Pjd]s] jŰolƃ.
g]jflrgtLlt s';nfs';nfg+ kxLgųf t];+ ljkfs+ g jŬ]lt. gfklrgtLlt mn] l&tųf g ljź+;]lt. cklrlgŷf

27
l&tált klƍƧlźkxfg] l&tųf lsn];] ljź+;]ŷf l&tá. Otá k/+ tLlxlk kb]lx dƮmnj;]g]j oáh]tƑ+. g]j khxtLlt
kxftƑfefj]g lsn];] g khxlt. g pkflbotLlt tŲfdfglbŪLlx ux]tƑfefjtá t]lx g uŲflt. khlxŷf l&tált rlhŷf
l&tá. g]j ;+l;ƑtLlt tŲfj;]g g]j ;+l;Ƒlt. g plƧg]tLlt dfgj;]g g pŊ+;lt. ljl;lgŷf l&tált tŲf;+;Ljg+ csŷf
l&tált Pjd]s] jŰolƃ. g]j ljw"k]tLlt lsn];ƸƮ g lgƑfk]lt. g ;Ɖ"k]tLlt lsn];ƸƮ g hĕnfk]lt. ljw"k]ŷf l&tált t+
lgƑfk]ŷf l&tá.
c;]ŋ]g ;LnŋƉ]gflt l;lŋtƑfefj]g c;]ŋ]g jfrfsƙƃfhËj;LnŋƉ]g ;Ln/fl;gf ;dƉfutųf l&tá, ckl/xLgefj]g
l&tá. ;dflwŋƉ]gflt jfofd;tLlx ;ƕo'ų]g ;dflwgf. ljd'lųŋƉ]gflt mnljd'lų;ƕo'ųŋƉ]g. ljd'lų`f)bƧgŋƉ]gflt
kŝj]ŋ)`f±)ëg. ;ŝ+ ;ƕlkflbloŷflt rt'cl/o;ŝ+ ;efjj;]g ;s;ƃfg] ;ƕflbloŷf klljlŢŷf l&tá. Ph+ ;dltŊldŷflt
sƕgtŲ+ cltŊldŷf. lsn];lƮlƃ /fuflblsn];ƸƮ. kl/oflbloŷflt vëk]ŷf lgƑfk]ŷf. ckl/udgtfoflt ;+;f/] cudgefj]g
k'gfudgfefj]gflt cŴá. s+ ;dfbfoflt hoƮfx+ ux]ŷf. d'lųkl;]jgtfoflt ;Ƒlsn];]lx d'lŝŷf ¿kflbcf/ƙ);]jgj;]g.
cy jf ;Ƒlsn];]lx d'ųmn;dfklų;]jgj;]g. d]ųfo kfl/;'lźoflt pklŊn];d'ųfo kl/;'źefj] l&tfo d]ųfo l&tá.
s?)fbL;'lk P;]j goá.
cŝƃkfl/;'lźoflt cltŊƃkl/;'źefj]g kl/;'lźof cƃ+ kfk'l)ŷf l&tá. ctƙotfoflt tŲflblŪdfgf ætƙofÆlt
j'ŝlƃ. t];+ cefjá ctƙotf, tfo tŲflblŪdfglj/lxttfo l&tá. j'ųŤ]t+ _
æ;á tflb;á násljb" ;'d]±wëf, ;Ƒ];' wƙ];' ctƙoá d'gLÆlt ‘c0lg0 3=40’. PŴflk tŲfdfglblŪlj/lxtált cŴá.
ljd'ųųflt ;Ƒlsn];]lx d'ųefj]g. ;ƃ'lƧtųflt oyfnfeoyfanoyf;f?ƍ;ƃá;j;]g ;ƃ'Ūefj]g l&tá.
vƉkl/oƃ]lt Psrt'kťŋƉfg+ tLlx kl/ţƮLlx ´fk]ŷf cƃ] cj;fg] l&tá glŴ PtƧ cƃált jf kl/oƃ+, tƸƨ
kl/oƃ]. wft'kl/oƃfbL;'lk P;]j goá. co+ kg lj;];á _ wft'kl/oƃ]lt cŪf/;Ɖ+ wft"g+ kl/oƃ]. cfotgkl/oƃ]lt
ƀfb;Ɖ+ cfotgfg+. ultkl/oƃ]lt lg/oflbkťƉ+ utLg+. pkklųkl/oƃ]lt ;'ultb'ƮtL;' lgƑlųof. kl;lƉkl/oƃ]lt
sĕd¿kf¿kej];' kl;lƉof ejkl/oƃ]lt Psjásĕ/rt'kť;ţfc;ţfg]j;ţfgf;ţfsĕd¿kc¿kejfg+. ;+;f/kl/oƃ]lt
vƉwft'cfotgfg+ cƑálŞƉkjlųof. jũkl/oƃ]lt sƙljkfslsn];jũfg+ kl/oƃ]. clƃd] ej]lt cj;fg] pkklųej]. clƃd]
;d'Ƨo] l&tált cj;fg] ;d'Ƨo] ;/L/] l&tá. clƃdb]xw/ált clƃd+ cj;fgb]x+ ;/L/+ wf/]tLlt clƃdb]xw/á. c/xflt
cf/sųf c/Lg+, c/fgť xtųf, kŝofbLg+ c/xųf, kfks/±)ë /xfefjf c/xf.
tƧfo+ klŞdsĕ]lt tƧ vL)f;jƧ co+ ;d'Ƨoá cųefjá cj;fgá. rl/dált cƍá dƆá rl/dá cfnáká, rl/d+ sań+
ljo. k'g kl;lƉof glŴefj+ ;Ɖfo æhĕltd/);+;f/á, glŴ tƧ k'gưjáÆlt cfx. hgg+ hĕlt, d/lƃ t]gflt d/)+,
vƉfbLg+ cƑálŞƉf ;+;f/kjlų r tƧ vL)f;jƧ k'g gŴLlt j'ų+ ufy+ lgud]ƃá cfx t]gfx eujf _
ætƨf hƃ'»k]0» gfj+ l;ŷfj kf/u"Ælt.
OdƸƨ ;'ų] o+ cƃ/ƃ/f g j'ų+, t+ kf&fg';f/]g ux]tƑ+.

;źƙƍşáltsĕo dxflgŹ];Ūsyfo

sĕd;'ųlgŹ];jŰgf lglŪtf.

2= u'xŪs;'ųlgŹ];jŰgf
7= b'lto] _ ;ųált n±Ʈëf. u'xfolƃ sĕo]. sĕoá lx /fufbLg+ jfńfg+ j;gásĕ;tá æu'xfÆlt j'ŝlt. ax'gfle%Ɖált
ax'gf /fuflblsn];hĕt]g cleŞƉá. Pt]g cŢųaƉg+ j'ų+. ltŪlƃ /fuflbj;]g ltŪƃá. dáxgƸƨ kufƭált dáxg+ j'ŝlt
sĕdu'±)ëf. PŴ lx b]jdg'Ƨf d'ƞlƃ t];' cŢáufƭf x'ŷf¶ Pt]g aflx/aƉg+ j'ų+. b"/] ljj]sĕ lx tyflj±wëf ;ált ;á tyf¿ká g/á
ltljwflk sĕoljj]sĕlbljj]sĕ b"/] cgf;Ɖ]. Ƹssĕ/)fĠ sĕdf lx nás] g lx ;'ƍxfoflt oƨf nás] sĕdf ;'ƍxfof g xálƃ, tƨflt
j'ų+ xált.
;ųált lx ±vëf j'ųlƃ æ;ųá, g/á, dfgjáÆlt Pjdflbgf go]g slytáo]j. u'xf tfj jųƑflt u'xf tfj s±yëtƑf.
sĕoált jfltcfbL;' co+ tfj kboáhgf _ sĕoá Olt jf u'xf Olt jf»k]0 s'Ƙá Olt jflt. tŴ sĕoált æs'lŞtfg+ cfoált
sĕoáÆltcflbgf x]Ūf ;ltkŪfgsyfo+ j'ųáo]j. /fuflbjfńfg+ j;gásĕ;Ū]g u'xf, æklŞfbgŪ]gfÆltlk Ps]. æb"/śd+ Psr/+,
c;/L/+ u'xf;oÆlƃcfbL;' ‘w0k037’ ljo. /fufbLlx ´fkgŪ]g b]xá æt] lxŷf dfg';+ b]xÆlƃcfbL;' ‘bL0 lg02=332±yëfs+

28
lj;lb;+’ ljo. kdųs/)Ū]g ;Ɔ]xá æleşlt k"lt;Ɔ]xá, d/)ƃlŤ hËljtÆlƃcfbL;' ‘w0k0 148’ ljo. ;+;f/] ;ť/)Ū]g
gfjf æl;ť leŋ' Od+ gfj+, l;ųf t] nx'd]ƧtLÆltcfbL;' ‘w0 k0369’ ljo. Ol/ofkyƧ clŴefjŪ]g /±yëf æ/±yëf
;Lnkl/ŋĕ/á, ´fgŋá rŊjLl/oáÆltcfbL;' ‘;+0lg0 5=4’ ljo. cŝ'ƮtŪ]g whá æwhá /yƧ kţf)ÆlƃcfbL;'
‘hĕ02=22=1841’ ljo.
lslds'nfg+ cfjf;efj]g jlƙsĕ] æjlƙsĕ]lt ±vëf, leŋ', OdƧ]t+ rft'dxfe"ltsƧ sĕoƧ clwjrgÆlƃcfbL;'
‘d0lg01=251’ ljo. o±yëj lx aflx/sĕ] jlƙsĕ], jdlt jƃsĕ] jƃ'Ƨoá jƃl;g]x;Ɨźált rt"lx sĕ/±)ëlx æjlƙsĕ]Ælt j'ŝlt.
;á lx clxgs'npƆ"/#/±uëflńsĕboá gfgƍsĕ/] kf)s] jdtLlt jlƙsĕ]. pklrsĕlx jƃsĕ]lt jlƙsĕ]. pklrsĕlx jldŷf d'vt'ůs]lx
plŋųk+;'r'Ű]g slƍdf±)ëglk kál/;ƍdf±)ëglk plƧtált jlƙsĕ]. pklrsĕlx jƃvëńl;g]x]g cfaźtfo ;ų;ųfx+ b]j] jƧƃ]lk g
ljƍls/Lolt, lgbf#]lk ttá k+;'d'ƸŪ ux]ŷf tƸƨ d'lŪgf kLlńodfg] l;g]xá lgŋdlt, Pj+ jƃl;g]x]g ;Ɨźált jlƙsĕ]. Pjdo+
sĕoálk æclŋƛf clƮu"ysĕ]Æltcflbgf go]g gfgƍsĕ/+ c;'lrslndn+ jdtLlt jlƙsĕ]. a'źkŝ]sa'źvL)f;jf OdƸƨ cųefj]
lgslƃkl/ofbfg]g cųefj+ %ū]ŷf utflt cl/o]lx jƃsĕ]ltlk jlƙsĕ]. o]lx rfo+ tLlx clŪ;t]lx plƧtá gxf?;Ɨźá d+;fjn]kgá
cƟrƙkl/oágźá %lj/lŧtá ;ų] jť]lt, t+ ;Ƒ+ cl/o]lx jƃd]jflt jƃ'Ƨoáltlk jlƙsĕ]. ætŲf hg]lt k'l/;+, lrųdƧ
ljwfjtLÆlt ‘;+0lg0 1=55_57’ Pj+ tŲfo hlgtųf cl/o]lx jƃ]g]j tŲfl;g]x]g ;Ɨźá colƃ jƃl;g]x]g ;Ɨźáltlk
jlƙsĕ]. oyf r jlƙsƧ cƃá gfgƍsĕ/f kf)sĕ tŴ]j hĕolƃ, pŝf/kƧfj+ s/álƃ, lunfgf ;olƃ, dtf lgktlƃ. Olt ;á t];+
;"lt#/+ jŝs'l lunfg;fnf ;';fgť xált. Pj+ vlųodxf;fnfbLglƕ sĕoá æco+ ±uëflkt/lŋtá dlůtk;flbtá dxfg'efjfg+
sĕoáÆlt clrƃ]ŷf %ljlglƧtf kf)f rƙlglƧtf kf)f d+;lglƧtf kf)f gxf?lglƧtf kf)f clŪlglƧtf kf)f clŪldŧlglƧtf
kf)flt Pj+ s'nu)gfo c;Lltdųflg lslds'n;xƧflg cƃásĕoƸƨo]j hĕolƃ, pŝf/kƧfj+ s/álƃ, uënţ]g cft'l/tflg ;olƃ,
dtfdtf lgktlƃ. Olt colƕ t];+ kf)fg+ ;"lt#/+ jŝs'l lunfg;fnf ;';fgť xátLlt æjlƙsĕ]Ælt ;ř+ utá.
dgfkfdgfkktgŪ]g gu/+ æ;Ŋĕogu/ÆlƃcfbL;' ljo. /áufbLg+ gLńefj]g s'nfjsefj]g gLń+ æ/áugLń+
keś'/ÆlƃcfbL;' ‘w0k0148’ ljo. kl;lƉof lgjf;uëxŪ]g s'l ækťƀf/fo+ s'lsĕo+ k;lŊofÆltcfbL;' ‘±yë/uf0125’
ljo. k"ltefj]g uůá æ/á±uëflt leŋj], uůált leŋj], ;Ɵált leŋj], sĕoƧ]t+ clwjrgÆlƃcfbL;' ‘c0lg0 9=15’ ljo.
leşgŪ]g s'Ƙá æs'Ƙ"kd+ sĕoldd+ ljlbŷfÆltcfbL;' ‘w0k040’ ljo. sĕoƧ]t+ clwjrglƃ Pt+ j'ųƍsĕ/+ rt'dxfe"tdoƧ
s'lŞtwƙfg+ cfoƧ clwjrg+, syglƃ cŴá. u'xfolƃ ;/L/Ƹƨ ;ųált cƟLgá. lj;ųált jŰ/fuflbj;]g ljlj±wëf cƟLgá.
;Ůfg/fuj;]g cf;ųá. tŴ]j æ;'e+ ;'vÆlƃ ux)j;]g n±Ʈëf. cųƮx)j;]g nlƮtá. klna'źált mƧ/fuj;]g cd'lťŷf
l&tá. lelųlvn]lt lelųo+ cfsĕ]ltvf)'s]. gfubƃ]lt t±yëj xlŴbƃ;lb;] jŘbůs]. ;ųlƃ lelųlvn] nƮ+. lj;ųlƃ gfubƃ]
nƮ+. cf;ųlƃ rLj/j+;] nƮ+. nƮlƃ rLj//ş'of nƮ+. nlƮtlƃ kL&kfb] nƮ+. klna'źlƃ dťkfb] nƮlƃ Pjdflbgf go]g
oáh]tƑ+.
nƮgflwjrglƃ lj;];]g cƟLogsyg+. %Ɖált j'ųƍsĕ/]lx lsn];]lx %flbtá. k'gƍ'g+ pƍlųj;]g pk¿kl/ %Ɖált
pŞƉá. cfj'tált cfjl/tá. lgj'tált jfl/tá. cám'tált cjŴl/ŷf %flbtá. lklxtált efhg]g pŋlnd'v+ ljo klnu'lŮtá.
klŞƉált cfjá. kls'lştált c±wëfd'v+ &lktá. tŴ lt)kŰfbLlx %flbt+ ljo %Ɖá. pŞƉá gƸb cfj/);]t' ljo.
cfj'tá hg;ť/)dƮfj/)+ ljo.
ljlgaźá dfgj;]gflt gfgflj±wëg dfgfltdfgj;]g gfgflj±wë cf/ƙ±)ë aźá x'ŷf ltŪlt. k/fdŪá lblŪj;]gflt
ƀf;lŪlbŪLg+ j;]g k/fdŪá cfdl;ŷf ulxtá. ljŋ]kutá pźŝj;]gflt cf/ƙ±)ë c;lƃŪgj;]g lrųljŋ]k+ kųá pkutá.
clgŪśtá ljlrlsŞfj;]gflt /tgųofbL;' sřf;řftfo ljlrlsŞfo j;]g ;lƉŪfg+ cƍųá. yfdutá cg';oj;]gflt
b'ƉLx/)cƍxLgfg';oj;]g ly/efj+ kųá pkutá x'ŷf ltŪlt.
¿k"kolƃ tŲflbŪ"koj;]g ¿k+ pkuƄf cf/ƙ)+ sŷf. ljţf)+ ltŪdfg+ ltŪtLlt tƸƨ cf/ƙ±)ë ¿kf/ƙ)+ ljţf)+
ltŪƃ+ ltŪlt. ¿kf/ƙ)+ ¿kkltŪlƃ ¿kd]j cf/ƙ)+ cfnlƗŷf ¿kd]j kltŪ+ sŷf. gƆ"k;]rglƃ ;ƍLltstŲábs]g cfl;ų+
ljţf)+. j'lźlƃ j'lźefj+. lj¿lƭlƃ hjgj;]g pkl/tá lj¿lƭefj+. j]k'Ɵlƃ tbf/ƙ)j;]g j]k'Ɵ+.
clŴ /f±uëfltcfbLlg náeƧ]j gfdflg. ;á lx /ŧgj;]g /f±uëf, gƆgj;]g gƆL, tŲfogj;]g tŲflt j'ŝlt.
kltlŪt+ tŴ ljţf)+ lj¿ƭlƃ sƙ+ hjfk]ŷf kl;lƉcfsŬg;dŴtfo kltlŪtť]j lj¿ƭť. oŴflt t]e"dsjũ] e'ƙ+. ;ƑŴ jf
k'l/dkb] Pt+ e'ƙ+. clŴ tŴ ;řf/fg+ j'źLlt Ob+ OdƸƨ ljkfsjũ] l&tƧ cfoƸt jũx]t's] ;řf/] ;Ɖfo j'ų+. oŴ clŴ
cfoƸt k'gưjflelgƑųLlt oƸƨ &fg] cfoƸt k'gưjflelgƑlų clŴ. tŴ k'l/d;'ų+ ¿kflbcf/ƙ)nƮgj;]g j'ų+, b'lto;'ų+
tb]jf/ƙ)+ clegƆgj;]g j'ų+, tlto+ ljţf)kltŪfgj;]g j'ų+, rt'Ŵ+ rt'lƑwcfxf/j;]g, s';nfs';nljţf)kltŪfgj;]g j'ųlƃ
`ftƑ+.
o]e'Ɯ]gflt kfo]g. d'ƞƃLlt dáx+ cfkşlƃ. ;ƙ'ƞƃLlt lj;];]g d'ƞlƃ. ;ƕd'ƞƃLlt ;Ƒfsĕ/]g d'ƞlƃ. cy jf
¿kf/ƙ)+ klŝ d'ƞlƃ, ;Źf/ƙ)+ klŝ ;ƙ'ƞlƃ, d'tf/ƙ)+ klŝ ;ƕd'ƞlƃ. cljşĕo cƉLstflt cŪ;' &fg];' cţf)fo
cljşĕo cƉLstf. æutfÆlt jf kf±&ëf, cƉefj+ pkutflt cŴá. kufƭált kljŪá. cáufƭált x]Ūfefu+ kljŪá. cŢáufƭált

29
clwcáuflxŷf cjŴl/ŷf lj;];]g kljŪá lgd'±Ʈëflt c±wëfd'v+ x'ŷf kljŪá. cy jf bƧg;+;Ʈ]g cáufƭá. ;jg;+;Ʈ]g
cŢáufƭá. jrg;+;Ʈ]g lgd'±Ʈëf. ;ƍ'l/;;+;Ʈlj/lxtá jf cáufƭá. ;źƙ;]jglj/lxtá jf cŢáufƭá.
wƙfg'wƙklklųlj/lxtá jf lgd'±Ʈëf.
ljj]sĕlt ljljlų, ljljŝg+ jf ljj]sĕ]. toált u)gkl/Ş]bá. sĕoljj]sĕ]lt sĕo]g ljljlų, ljgf ck;Ŋg+.
lrųljj]sĕbL;'lk P;]j goá. Ow leŋ"lt OdƸƨ ;f;g]. ;+;f/] eo+ Oŋgtá leŋ'. ljljųlƃ ;'ţ+, cƍ;Ź+ cƍlgŔá;lƃ cŴá.
Ptb]j lx ;Ɖfo ljeś] æljljųlƃ ;lƃs] r]lk ;]gf;g+ xált, tť cgflsŰ+ uxŪ]lx kƑlht]lx, t]g t+ ljljųÆlƃ ‘lje0526’
j'ų+. ;]lt r]j cf;lt r PŴflt ;]gf;g+, dťkL&fbLgd]tdlwjrg+. t]gfx _
æ;]gf;glƃ dťálk ;]gf;g+, kL&lƕ» lel;lk» laƑáxglƕ» ljxf/álk» cŬoá±uëflk» kf;fbálk» cũálk»
dfńálk» n])lƕ» u'xflk» ?ŋd"nlƕ» j]ń'u'Ɨálk» oŴ jf kg leŋ" klŊdlƃ, ;Ƒd]t+ ;]gf;gÆlƃ ‘lje0527’.
clk r ljxf/á cŬoá±uëf kf;fbá xlƙo+ u'xflt Ob+ ljxf/;]gf;g+ gfd. dťá kL&+ lel; laƑáxglƃ Ob+
dťkL&;]gf;g+ gfd. lrldlnsĕ rƙvůá lt);ƅf/á kŰ;ƅf/ált Ob+ ;ƅt;]gf;g+ gfd. oŴ jf kg leŋ" klŊdlƃ, Ob+
cásĕ;;]gf;g+ gfdflt Pj+ rt'lƑw+ ;]gf;g+ xált. t+ ;Ƒlƕ ;]gf;gƮx±)ëg ulxtd]j.
Ow kgƧ ;s');lb;Ƨ rft'lŹ;Ƨ leŋ'gá cg'Şljs;]gf;g+ bƧ]ƃá æc/ţ+ ?ŋd"nÆlƃcflbdfx. tŴ c/ţlƃ
ælgŋldŷf alx OƆvLnf ;Ƒd]t+ c/ţÆlƃ ‘lje0529’ Ob+ leŋ'gLg+ j;]g cfut+. æcf/ţs+ gfd ;]gf;g+ kťwg';lts+
klŞdÆlƃ ‘kf/f0654’ Ob+ kg OdƧ leŋ'gá cg'¿k+. tƧ nŋ)+ lj;'lźdƮ] w'tślgŹ];] ‘lj;'lź01=31’ j'ų+. ?ŋd"nlƃ
o+lslť ;ƃŞfo+ ljljų+ ?ŋd"n+. kƑtlƃ ;]n+. tŴ lx pbs;áůL;' pbslsŝ+ sŷf ;Ltfo ?ŋŞfofo lgl;ƉƧ gfgflb;f;'
vfodfgf;' ;Lt]g jft]g aLlhodfgƧ lrų+ PsƮ+ xált. sƆ/lƃ s+ j'ŝlt pbs+, t]g bfl/t+, pbs]g leƉ+ kƑtkb];+. o+
ægbLt'ƗÆlƃlk ægbLs'ŧÆlƃlk jblƃ. tŴ lx /htkũ;lb;f jfn'sĕ xált, dŴs] dl)ljtfg+ ljo jguxg+, dl)vƉ;lb;+
pbs+ ;Ɔlt. Pj¿k+ sƆ/+ cá?ƞ kfgLo+ lkljŷf uųflg ;Ltflg sŷf jfn's+ pƧfk]ŷf k+;'s"nrLj/+ kţk]ŷf lgl;ƉƧ ;d)wƙ+
s/átá lrų+ PsƮ+ xált. lul/u'xlƃ lƀƉ+ kƑtfg+ cƃ/+, PsƸƨo]j jf pdś;lb;+ dxfljj/+. ;';fgnŋ)+ lj;'lźdƮ]
‘lj;'lź01=34’ j'ų+.
jgkŴlƃ ufdƃ+ cltŊldŷf dg'Ƨfg+ cg'krf/Ūfg+ oŴ g s;lƃ g jklƃ. t]g]jfx æjgkŴlƃ b"/fgd]t+ ;]gf;gfg+
clwjrgÆlƃcflb ‘lje0531’. cưásĕ;lƃ cŞƉ+. cfsřdfgá kg]Ŵ rLj/s'Ƹ sŷf j;lt. knfnk'ŧlƃ knfn/fƸ;.
dxfknfnk'ŧtá lx knfn+ lgŊlŬŷf kưf/n]);lb;] cfno] s/álƃ, uŞu'ƗfbLglƕ pkl/ knfn+ klŋlkŷf x]Ūf lgl;Ɖf ;d)wƙ+
s/álƃ. ;Ƒd]t+ ;Ɖfo j'ų+ æsĕo]g ljljųá ljx/tLÆltcflb. Psĕ] rŘd+ clwŪflt kjųotLlt j'ų+ xált. Ol/otLlt
Ol/ofky+ jųolt. jųtLlt Ol/ofkyj'Ƹų pƍfb]lt. kfn]tLlt Ol/ofky+ /ŋlt. ok]tLlt okolt. ofk]tLlt ofkolt.
k&d+ ´fg+ ;dfkƉƧflt s';nŢĕg;dlśƧ. gLj/±)ëlx lrų+ ljljųlƃ pkrf/]g gLj/±)ëlx ljljųlƕ ;dfg+ cƃácƍgfo+
;'Ū' ljljų+ gfd xátLlt bƧ]t'+ æk&d+ ´fg+ ;dfkƉƧ gLj/±)ëlx lrų+ ljljų+ xátLÆlt j'ų+. P;]j goá
ljtŊljrf/kLlt;'vb'ŋ]lx b'ltotltort'ŴŢĕgflg ;dfkƉfglƃ. ¿k;ţfoflt s';nljkfslsl/oj;]g kťb;Ɖ+ ¿kfjr/Ţĕgfg+
;ţfo. kl#;ţfoflt rŋ'¿kflb;Ŝũg]g pƍƉfo s';nfs';nljkfsj;]g lƀkťljţf);řftfo kl#;ţfo r. gfgų;ţfoflt
gfgf/ƙ±)ë kjųfo rt'rųfnL;sĕdfjr/;ţfo r lrų+ ljljų+ xált ;'ţ+ xált.
cfsĕ;fgťfotg+ ;dfkƉƧflt PŴ gfƧ cƃált cgƃ+, cfsĕ;+ cgƃ+ cfsĕ;fgƃ+, cfsĕ;fgƃd]j cfsĕ;fgť+, t+ cfsĕ;fgť+
clwŪfgŪ]g cfotgdƧ ;;ƕo'ųwƙƧ ´fgƧ b]jfg+ b]jfotgldjflt cfsĕ;fgťfotg+, sl;)'Ŕfldfsĕ;f/ƙ)´fgƧ]t+ clwjrg+.
t+ cfsĕ;fgťfotg+ ;dfkƉƧ s';nlsl/o´fg+ ;dfkƉƧ. ¿k;ţfoflt ;ţf;L;]g ¿kfjr/Ţĕgtá r]j tbf/ƙ)tá r.
¿kfjr/Ţĕglƕ lx æ¿kÆlƃ j'ŝlt æ¿kL ¿kflg kƧtLÆltcfbL;' ‘kl0d01=209’, tƧ cf/ƙ)lƕ æalxźf ¿kflg kƧlt
;'jŰb'ƑŰfgLÆltcfbL;'lk ‘kl0d01=209’. tƨf Ow ¿k] ;ţf ¿k;ţflt Pj+ ;ţf;L;]g ¿kfjr/ŢĕgƧ]t+ clwjrg+. ¿k]
;ţf cƧflt ¿k;ţ+, ¿kdƧ gfdlƃ j'ų+ xált. Pj+ kyjLsl;)flbe]bƧ tbf/ƙ)Ƨ r]t+ clwjrglƃ j]lbtƑ+. Ptfo
s';nljkfslsl/ofj;]g kťb;ljwfo ´fg;řftfo ¿k;ţfo. Ptfo r kyjLsl;)flbj;]g cŪljwfo cf/ƙ);řftfo
¿k;ţfo.
kl#;ţfoflt rŋĕbLg+ jŴ"g+ ¿kfbLg+ cf/ƙ)fgť kl#ft]g ;d'ƍƉf ;ţf kl#;ţf, ¿k;ţfbLg+ Pt+ clwjrg+.
oyfx _ ætŴ stdf kl#;ţfĠ ¿k;ţf ;Ź;ţf uƉ;ţf /;;ţf máŪƑ;ţf, Odf j'ŝlƃ kl#;ţfoáÆlt ‘lje0603’. tf
s';nljkfsĕ kť cs';nljkfsĕ kťflt Ptfo kl#;ţfo.
gfgų;ţfoflt gfgų] ±uëfr/] kjųfo ;ţfo, gfgųfo jf ;ţfo. oyfx _ ætŴ stdf gfgų;ţfĠ c;dfkƉƧ
dgáwft';dlśƧ jf dgáljţf)wft';dlśƧ jf ;ţf ;ŧfggf ;ŧflgtų+, Odf j'ŝlƃ gfgų;ţfoáÆlt ‘lje0604’ Pj+ ljeś]
ljelhŷf j'ųf. tf Ow clwƍ]tf. c;dfkƉƧ dgáwft'dgáljţf)wft';ślxtf ;ţf ¿k;Źflbe]b] gfgų] gfgf;efj] ±uëfr/]
kjųlƃ. oƨf r];f cŪ sĕdfjr/s';n;ţf, ƀfb; cs';n;ţf, Psĕb; sĕdfjr/s';nljkfs;ţf, ƀ] cs';nljkfs;ţf Psĕb;

30
sĕdfjr/lsl/o;ţflt Pj+ rt'rųfnL;lƕ ;ţf gfgųf gfgf;efjf cţdţ+ c;lb;f, tƨf ægfgų;ţfÆlt j'ųf, tfo
gfgų;ţfo.
lrų+ ljljų+ xátLlt cfsĕ;fgťfotg+ ;dfkƉƧ ¿k;ţfkl#;ţfgfgų;ţf;řftflx ;ţflx ´fglrų+ ljljų+ xált ljgf
xált ck;Ŋg+ xált. ljţf)ťfotglƃ Ptb]j ljţf)+ clwŪfgŪ]g cfotgdƧflt ljţf)ťfotg+, cfsĕ;] kjųljţf)f/ƙ)Ƨ
´fgƧ]t+ clwjrg+. t+ ´fg+ ;dfkƉƧ j'ųƍsĕ/fo cfsĕ;fgťfotg;ţfo lrų+ ljljų+ xált.
cflsťţfotglƃ PŴ kg gfƧ lsťglƃ clsťg+, cƃd;á eśdųlƕ cƧ cjl;Ū+ gŴLlt j'ų+ xált. clsťgƧ efjá
cflsťţ+, cfsĕ;fgťfotgljţf)fkudƧ]t+ clwjrg+. t+ cflsťţ+ clwŪfgŪ]g cfotgdƧflt cflsťţfotg+, cfsĕ;]
kjlųtljţf)fkudf/ƙ)´fgƧ]t+ clwjrg+. t+ cflsťţfotg+ ;dfkƉƧ tfo ljţf)ťfotg;ţfo lrų+ ljljų+.
g]j;ţfgf;ţfotglƃ PŴ kg ofo ;ţfo efjtá t+ æg]j;ţfgf;ţfotgÆlƃ j'ŝlt, oyfklkƉƧ ;f ;ţf xált, t+
tfj bƧ]t'+ ljeś] ‘lje0620’ æg]j;ţLgf;ţLÆlt pźl/ŷf tţ]j æcflsťţfotg+ ;ƃtá dgl; s/ált, ;řf/fj;];;dfkƸų
efj]lt, t]g j'ŝlt g]j;ţLgf;ţLÆlt j'ų+. tŴ ;ƃtá dgl; s/átLlt æ;ƃájtfo+ ;dfklų, oŶ lx gfd glŴefjlƕ cf/ƙ)+
sl/ŷf j;tLÆlt Pj+ ;ƃf/ƙ)tfo g+ æ;ƃfÆlt dgl; s/ált. t+ g]j;ţfgf;ţfotg+ cƍ]ŷf lgl;ƉƧ tfo cflsťţfotg;ţfo
´fglrų+ ;'ţ+ xált.
;átfkƉƧflt ;átfklųmn+ kųƧ. ;ŊĕolblŪoflt jL;ltjŴ'sĕo ;ŊĕolblŪof. ljlrlsŞfoflt cŪ;' &fg];' sřfo.
;LnƑtk/fdf;flt æ;Ln]g ;'lź, jt]g ;'źLÆlt k/fdl;ŷf pƍşgslblŪ. lbŪfg';oflt cƍxLgŪ]g ;ƃfg] cg';osĕ
lbŪfg';of. tyf ljlrlsŞfg';of. tb]sŪ]lx rflt t]lx ;ŊĕolblŪcfbLlx Pstá l&t]lx r. pktfk]lƃ ljaf±wëlƃ rflt
lsn];f, t]lx ;ŊĕolblŪoflblsn];]lx lrų+ ljljų+ ;'ţ+ xált. PŴ ætb]sŪÆlƃ b'ljw+ PsŪ+ kxfg]sŪ+ ;xh]sŪť.
ckfoudgLof lx lsn];f ofj ;átfklųdƮ]g g kxLolƃ, tfj lblŪljlrlsŞflx ;x PsƸƨ k'Ʈn] l&tflt kxfg]sŪf. b;;' lx
lsn];];' Ow lblŪljlrlsŞf Pj cfutf. cg';o];' lbŪfg';oljlrlsŞfg';of cfutf. ;];f kg ckfoudgLoá náeá bá;á dáxá
dfgá lyg+ pźŝ+ clxl/s+ cgáųƍlƃ cŪ lsn];f lblŪljlrlsŞflx ;x kxfg]sŪf x'ŷf ƀLlx cg';o]lx ;Ƹź ;átfklųdƮ]g
kxLolƃ. /fubá;dáxkd'vë;' jf lboŬ];' lsn];;xƧ];' ;átfklųdƮ]g lblŪof kxLodfgfo lblŪof ;x ljlrlsŞf kxLgf,
lbŪfg';oljlrlsŞfg';o]lx ;x ckfoudgLof ;Ƒlsn];f kxfg]sŪj;]g kxLolƃ. ;xh]sŪf kg lblŪof ;x ljlrlsŞfo r
;x Ps]sƸƨ lrų] l&tf cj;];lsn];f.
;átfklųdƮ]g lx rųfl/ lblŪ;xutflg ljlrlsŞf;xutťflt kť lrųflg kxLolƃ. tŴ ƀL;'
lblŪ;ƕo'ųc;řfl/slrų];' kxLodfg];' t]lx ;xhĕtá náeá dáxá pźŝ+ clxl/s+ cgáųƍlƃ Od] lsn];f ;xh]sŪj;]g kxLolƃ,
ƀL;' lblŪ;ƕo'ų;;řfl/slrų];' kxLodfg];' t]lx ;xhĕtá náeá dáxá lyg+ pźŝ+ clxl/s+ cgáųƍlƃ Od] lsn];f ;xh]sŪj;]g
kxLolƃ, ljlrlsŞf;xutlrų] kxLodfg] t]g ;xhĕtá dáxá pźŝ+ clxl/s+ cgáųƍlƃ Od] lsn];f ;xh]sŪj;]g kxLolƃ. t]lx
b'lj±wësŪ]lx lsn];]lx lrų+ ljljų+ xátLlt dƮlrų+ ljljŝlt, mnlrų+ ljljų+ ljo'ų+ ck;lŊt+ ;'ţ+ xátLlt cŴá.
;sbfufldƧ cáńfl/sĕ sĕd/fu;ţáhgflt cáńfl/se"tf sĕoƀf/] jLltŊdƧ kŝoefj]g y"ne"tf d]y'g/fu;řftf
;ţáhgf. ;á lx sĕdej] ;ţáh]tLlt æ;ţáhgÆlƃ j'ŝlt. kl#;ţáhgflt Ɠfkfb;ţáhgf. ;á lx cf/ƙ±)ë klxţtLlt
ækl#Ælƃ j'ŝlt. t] Pj yfdutŪ]g ;ƃfg] cg';]ƃLlt cg';of. c)';xutflt ;'v'de"tf sĕd/fu;ţáhgf kl#;ţáhgf
c)';xutf sĕd/fufg';of kl#fg';oflt cƍxLgŪ]g ;ƃfg] cg';ogj;]g ;'v'de"tf sĕd/fukl#fg';of. tb]sŪ]lx rflt
j'ųŴ]lx b'lj±wësŪ]lx lsn];]lx lrų+ ljljų+ ;'ţ+ xált.
c/xtált lsn];f/Lg+ xtųf æc/xfÆlt nźgfdƧ. ¿k/fuflt ¿kej] %Ɔ/fuf c¿k/fuflt c¿kej] %Ɔ/fuf.
dfgflt c/xųdƮjŢĕ dfgf Pj. tyf pźŝcljşĕdfgfg';ofboá c/xųdƮjŢĕ. Pt];' pŰltnŋ±)ëf dfgá. cj"k;dnŋ)+
pźŝ+. cƉefjnŋ)f cljşĕ. ¿k/fuc¿k/fuj;]g kjųf ej/fufg';of. tb]sŪ]lx rflt t]lx Pstá l&t]lx r lsn];]lx.
alxźf r ;Ƒlgldų]xLlt cŢųlrų;ƃfg] cs';nŋƉ] pkfbfo æalxźfÆlt ;ř+ ut]lx cŢų+ d'lťŷf alxźf kjų]lx
;Ƒ;řf/lgldų]lx dƮlrų+ ljljŝlt ljgf xált ck;Ŋlt, mnlrų+ ljljų+ ljo'ų+ ck;lŊt+ xált.
tŴ lsn];klkflof dƮklkflof rflt lƀwf cg';ofg+ cefjá j]lbtƑá. lsn];klkflof lx
sĕd/fufg';okl#fg';ofg+ tltodƮ]g cefjá xált, dfgfg';oƧ rt'ŴdƮ]g, lbŪfg';oljlrlsŞfg';ofg+ k&ddƮ]g,
ej/fufg';ofljşĕg';ofg+ rt'ŴdƮ]g]j. dƮklkflof kg k&ddƮ]g lbŪfg';oljlrlsŞfg';ofg+ cefjá xált, b'ltodƮ]g
sĕd/fufg';okl#fg';ofg+ tg'efjá, tltodƮ]g ;Ƒ;á cefjá, rt'ŴdƮ]g dfgfg';oej/fufg';ofljşĕg';ofg+ cefjá xált.
lrųljj]sĕ]lt dxƮtnás'ų/lrųfg+ lsn];]lx ;'ţefjá, t'Şefjált cŴá.
pklwljj]sĕ]lt lsn];ŋƉcle;řf/;řftfg+ pkwLg+ ;'ţefjá. pkƸw tfj bƧ]t'+ æpklw j'ŝlƃ lsn];f
rfÆltcflbdfx. /fufboá oƧ pƍşlƃ, t+ pktfk]lƃ ljaf±wëƃLlt lsn];f r. pkfbfg±uëfr/f ¿kfboá kťŋƉf r.
pkfbfg;Ƙ"tf k'ţfk'ţcfg]ŧfle;řf/f r. cdtlƃ glŴ PtƧ d/);řft+ dtlƃ cdt+, lsn];lj;klkŋųf cublƃlk cdt+.

31
;+;f/oálgultpkklųljţf)lŪlt;ųfjf;];' ;+l;Ƒlt ljgtLlt tŲf æjfgÆlƃ j'ŝlt, t+ tŴ gŴLlt lgƑfg+. ljj]sŪsĕofglƃ
u);śl)sĕo ckut;/L/fg+. g]ŋƙfle/tfglƃ g]ŋƙ] sĕdflbtá lgŋƃ] k&dŢĕgflbs] cle/tfg+ tlƉƉfg+. k/djábfgƍųfglƃ
pųdkl/;'źefjmn+ kfk'l)ŷf l&tfg+. æpklŊn];fefj]g kl/;'źlrųfg+, lsn];]lx d'ųefj]g k/djábfgƍųfg+. ljŋƘgƍxfg]g
kl/;'źlrųfg+, ;d'Ş]bƍxfg]g k/djábfgƍųfgÆlƃ Pjd]s] jŰolƃ. lg¿kwLglƃ ljut"kwLg+. lj;řf/utfglƃ ;řf/f/ƙ)+
rlhŷf ljut;řf/+ lgƑfg+ cf/ƙ)j;]g pkutfg+. lj;řf/ut+ lrųlƃ PŴlk lx lgƑfgd]j ælj;řf/Ælƃ j'ų+.
ljb"/]lt ljlj±wë b"/]. ;'ljb"/]lt ;'Ū' ljb"/]. g ;lƃs]lt g ;dLk]. g ;fdƃflt g PskƧ]. cgf;Ɖ]lt
cgŝƃ;dLk]. ljj]sŪ]lt cltb"/], ljut]lt cŴá. tflb;ált t+;lb;á. tƧlŮtált t]g cfsĕ/]g l&tá. tƍsĕ/ált t]g ksĕ/]g
l&tá. tƍlef±uëflt t+sĕ]Ūfl;sĕ]. cy jf æcųefju'xfo nƮefj]g tflb;á. lsn];]lx %Ɖefj]g tƧlŮtá. dáxgƸƨ
kufƭefj]g tƍsĕ/á. tLlx ljj]s]lx b"/efj]g tƍlef±uëflt Pjd]s] jŰolƃ.
b'ƍxfoflt ;'vëg kxftƑf g xálƃ. b'ŝşĕlt ;'vëg hlxt'+ g ;Ŋĕ. b'ƍl/ŝşĕlt ;Ƒfsĕ/]g hlxt'+ g ;Ŋĕ.
b'lƉƙboflt lgƙb+ cdb+ sĕt'+ g ;Ŋĕ. b'lƑlgj]&oflt ljlgj]&g+ dárg+ sĕt'+ g ;Ŋĕ. b'ų/flt pųl/ŷf cltŊƃ'+ g ;Ŋĕ.
b'ƍt/flt lj;];]ŷf tl/t'+ g ;Ŋĕ. b'ƧdltŊdflt b'ŋ]g cltŊldtƑf. b'lƑlgjųflt lgjų]t'+ b'ŋĕ. cy jf æksltj;]g
b'ƍl/ŝşĕ. ±uëf)ktf;+ ljo b'lƉƙbof. gfukf;+ ljo b'lƑlgj]&of. luƛ;do] d?sƃf/+ ljo b'ų/f b'ƍt/f. ƓŔkl/Ʈlxtf
cjL ljo b'ƧdltŊdf. ;d'ŹjLlr ljo b'lƑlgjųflt Pjd]s] jŰolƃ.
8= Pj+ k&dufyfo æb"/] ljj]sĕ lx tyflj±wëfÆlt ;f±wëŷf k'g tyfljwfg+ ;ųfg+ wƙt+ cflj s/áƃá
æOŞflgbfgfÆltcflbufydfx. tŴ OŞflgbfgflt tŲfx]t'sĕ. ej;ftaźflt ;'vj]bgflblƛ ej;ft]g aźf. t] b'ƍd'ťflt t]
ej;ftjŴ'e"tf wƙf. t] jf tŴ aźf OŞflgbfgf ;ųf b'ƍdárof. g lx cţdáŋĕlt cţ] r dár]t'+ g ;Ŋálƃ. sĕ/)jrg+ jf
Pt+. t] ;ųf b'ƍd'ťf. sƨfĠ oƨf cţ]g dár]tƑf g xálƃ. olb ;ųf d'ť]Ɯ'+, ;s]g yfd]g d'ť]Ɯ'lƃ codƧ cŴá. kŞf k'/]
jflk ck]ŋdfgflt cgfut] ctLt] jf sĕd] ck]ŋdfgf. Od] j sĕd] k'l/d] j hƍlƃ Od] jf kŝ'ƍƉ] sĕd] k'l/d] jf b'lj±wëlk
ctLtfgfut] anjtŲfo kŴodfgf. Od];ť lƀƉ+ kbfg+ æt] b'ƍd'ťf g lx cţdáŋĕÆlt Oldgfj ;x ;ƗƉá j]lbtƑá.
Ot/yf ck]ŋdfgf hƍ+ Ƹs s/álƃ, Ƹs jf stflt g kţfo]Ɯ'+.
ej;ftaźflt ej] ;ft+ ej;ft+, t]g ej;ft]g ;'vƧfb]g aźf x'ŷf l&tf. t+ efh]ŷf bƧ]t'+ æPs+ ej;ft+ _ ;'vf
j]bgfÆltcflbdfx. oáƑgefjá oáƑţ+. c/áuefjá cf/áŕ+. hËljltlƇoƧ kjųefjá hËljt+. nfeált rt'Ɖ+ kŝofg+ nfeá.
o;ált kl/jf/á. k;+;flt lslų. ;'vlƃ sĕlosr]tl;s+ ;'v+. dgflksĕ ¿kflt dgjŬgsĕ ¿kf. ;];];'lk P;]j goá.
rŋ';ƕbflt rŋ'Ƨ ;ƕbf. ædƞ+ rŋ' ;ƕƉ+ dl)ljdfg] pŔflt;Lxkŧ/+ ljo vfotLÆlt pƍƉ+ ;'vƧfb+ ;Ɖfo
ærŋ';ƕbfÆlt j'ų+. ;át;ƕbfbL;'lk P;]j goá. ;'vfo j]bgfo ;ftaźf»k]0» ljaźflt ljljwfsĕ/]g aźf. cfaźflt
lj;];]g cflbtá aźf. nƮflt cf/ƙ±)ëg ;Ƹź clƍtf. nlƮtflt gfubƃ] mfl)tjf/sĕ] ljo nlƮtf. od]Ŵ r cj'ų+, t+ ;ųá
lj;ųáltcflblƛ j'ųgo]g ux]tƑ+.
g lx cţdáŋĕlt g k/]lx dáŋĕ. t] jf ej;ftjŴ" b'ƍd'ťflt ej] ;'vƧfbjŴ'e"tf wƙf t] d'lťt'+ b'ŋĕ. ;ųf jf Pųá
b'ƙároflt ;ųf Pj jf Ptƨf ej;ftjŴ'tá dár]t'+ b'ŋĕ.
b'?ź/flt pźl/t'+ b'ŋĕ. b'Ƨd'ź/flt ;dƃtá l%Ɖt] g/sĕjf] klttá ljo pź+ sŷf pźl/t'+ b'ŋĕ. b'Ƒ'Ūfkoflt
pŪfk]t'+ b'ŋĕ. b'Ƨd'Ūfkoflt ;'v'dcųefj+ kyljo+ kltŪfkg+ ljo pƧfk]t'+ cltljo b'ŋĕ.
t] cųgf klnkklnkƉflt uƘL/sŹd] ofj ;L;tá lgd'Ʈf g ;Ŋálƃ. k/+ klnkklnkƉ+ pźl/t'lƃ ck/+ t±yëj lgd'Ʈ+
xŴ] jf ;L;] jf ux]ŷf pźl/ŷf yn] kltŪfk]t'+ g ;Ŋálƃ. ;á jt r'Ɔflt ;ált jųƑfsĕ/k'ƮnlgŹ];á. tƧ æoáÆlt Od+
pŹ];jrg+ cfxl/ŷf oá cųgf klnkklnkƉá, ;á jt r'Ɔ, k/+ klnkklnkƉ+ pźl/ƧtLlt. Pj+ ;];kb];' ;ƗƉá j]lbtƑá.
klnkklnkƉált uƘL/sŹd] lgd'±Ʈëf j'ŝlt. oyf, r'Ɔ, sĕ]lr k'l/;á ofj ;L;tá uƘL/sŹd] lgd'±Ʈëf, k/lƕ t±yëj lgd'Ʈ+ xŴ]
jf ;L;] jf ux]ŷf pźl/ƧtLlt g]t+ &fg+ ljşlt. g lx t+ sĕ/)dlŴ, o]g ;á t+ pźl/ŷf yn] kltŪfk]Ɯflt. cbƃá cljgLtá
ckl/lgƑ'tált PŴ kg clglƑ;]jgtfo cbƃá. cl;lŋtljgotfo cljgLtá. clgƑ'tlsn];tfo ckl/lgƑ'tált j]lbtƑá. ;á
tflb;á k/+ bd]Ƨlt lglƑ;]jg+ sl/Ƨlt, ljg]Ƨlt ltƧá l;ŋĕ l;ŋĕk]Ƨlt. kl/lgƑfk]Ƨlt tƧ lsn];] lgƑfk]Ƨlt.
gŴţá sĕ]rLlt cţá sĕ]lr k'Ʈná dár]t'+ ;dŴá glŴ. ;s]g yfd]gflt cųgá `f)yfd]g. an]gflt `f)an]g.
jLl/o]gflt `f);ƕo'ųr]tl;sjLl/o]g. k'l/;k/Ŋd]gflt k/+ k/+ &fg+ cŊdg]g dxƃjLl/o]g.
gfx+ ;lxƧfdLlt cx+ g ;lxƧfld g ;Ŋáld, g jfoldƧfdLlt j'ų+ xált. kdárgfoflt kdár]t'+. sy+slylƃ ;sř+.
±wëftsĕlt cfnkg+. t/];Llt t/]Ɯfl;.
æcųgf lx st+ kfk+, cųgf ;+lslnƧlt.
cųgf cst+ kfk+, cųgfj lj;'Ţlt.

32
 ;'źL c;'lź kŝų+, gfţá cţ+ lj;áwo]ÆltĶ ‘w0k0165 syf0743’ _
PŴfodŴá _ o]g cųgf cs';n+ sƙ+ st+ xált, ;á rt";' ckfo];' b'ŋ+ cg'ejƃá cųgfj ;+lslnƧlt. o]g kg cųgf
cst+ kfk+, ;á ;'ultť]j cultť uŞƃá cųgfj lj;'Ţlt. s';nsƙ;řftf ;'lź cs';nsƙ;řftf r c;'lź kŝų+ sĕ/s;ųfg+
cųlgo]j ljkŝlt. cţá k'Ʈná cţ+ k'Ʈn+ g lj;áwo] g]j lj;á±wëlt, g lsn];]tLlt j'ų+ xált.
ltŪt]j lgƑfglƃ cdtdxflgƑfg+ ltŪlto]j. lgƑfgufldd±Ʈëflt k'ƑefuljkƧgftá kŪfo cl/od±Ʈëf. ltŪfdx+
;dfbk]tflt cx+ uŲfk]tf kltŪfk]tf ltŪfld. Pj+ cájlbodfgf Pj+ cg';fl;odfgflt dof Pj+ cájlbodfgf Pj+
cg';fl;odfgf. PŴ pƍƉ] jŴ'Ƹƨ jbƃá cájblt gfd, cg'ƍƉ] jŴ'Ƹƨ cg';f;ƃá æco;álk t] eljƧtLÆltcflbj;]g cgfut+
bƧ]ƃá cg';f;lt gfd. ;ƙ'vf jbƃálk cájblt gfd, k/ƙ'vf b"t;f;g+ jf k];]ƃá cg';f;lt gfd. ;Ƹs jbƃálk cájblt
gfd, k'gƍ'g+ jbƃá cg';f;lt gfd. cájbƃá Pj jf cg';f;lt gfd. cƍ]sŝ]lt clk Psŝ], Ps]lt cŴá. cŝƃlgŪ+ lgƑfg+
cf/f±wëƃLlt vojo;řft+ cƃ+ ctLtlƃ cŝƃ+, cŝƃť t+ ;Ƒ;řf/fg+ cƍjlųŪfgųf lgŪťflt cŝƃlgŪ+, PsƃlgŪ+, ;ttlgŪlƃ
cŴá. t+ cŝƃlgƑfg+ cf/f±wëlƃ ;ƕfb]lƃ. gf/f±wëƃLlt g ;ƕfb]lƃ, g klneƃLlt cŴá. PŴ Ōfxlƃ Pt];' Ƹs cx+, Ƹs
s/ádLlt cŴá. dƮŋĕoLlt klkbfdƮŋĕoL cflrŋlt s±yëlt. cųgf klkşdfgf d'ť]Ɯ'lƃ klkşƃf do+ d'ť]Ɯ'+.
ctLt+ pkfbfoflt ctLt+ klŝ. sy+ k'/] ck]ŋ+ s/átLlt s]g ksĕ/]g Oŋ+ cánásg+ s/ált. Pj+¿ká cxál;lƃ
bL#/Ƨc)'sy"nflbj;]g Pj+hĕltsĕ] Pj¿ká ceƸj. tŴ gƸƆ ;dƉfg]tLlt tƸƨ ¿kf/ƙ±)ë tŲ+ ;ƙf cfgolt pkg]lt.
j]bgfbL;'lk P;]j goá.
æOlt d] rŋ"Æltcfboá jŴ'cf/ƙ)j;]g tŲ'ƍƸų bƧ]ƃá cfx. Olt ¿kftLlt Pj+ ¿kf Olt. tŴ %Ɔ/fuklaźlƃ
t];' rŋ'¿k];' b'Ƒn;řftá %Ɔá r anj;řftá /f±uëf r, t]g %Ɔ/fuëg klaź+ cƟLg+. ljţf)lƃ hjglrų+. %Ɔ/fuklaźųf
ljţf)Ƨflt tƧ hjgljţf)Ƨ %Ɔ/fuëg aźefjf. tblegƆtLlt t+ cf/ƙ)+ tŲfj;]g clegƆlt.
oflgƧ tfgLlt oflg cƧ tflg. k'Ƒ]lt ctLt]. ;lźlƃ Pstá. xl;tnlktsËlńtfgLlt bƃljb+;flbxl;tflg r,
jrLe]b+ sŷf nlktflg r, sĕolvūflbsËlńtflg r. tbƧfb]tLlt t+ cƧfbolt cƧfb+ ljƆlt ;flbolt. t+ lgsĕd]tLlt t+
lgsĕdolt kŝf;L;lt. ljƸų cfkştLlt t'ƸŪ kfk')flt.
l;olƃ ej]Ɯ+. cƍlnźƧ klnfefoflt cƍųƧ kfk')gŴfo. lrų+ kl)bxtLlt lrų+ &k]lt. r]t;á
kl)wfgkŝoflt lrųƧ &kgsĕ/)f.
;Ln]g jflt kť;Lnflb;Ln]g jf. jt]g jflt w'tś;dfbfg]g jf. tk]g jflt jLl/o;dfbfg]g jf. Ɣƪrl/o]g
jflt d]y'glj/ltof jf. b]já jflt dxfg'efjá b]j/fhĕ jf. b]jţt/á jflt t];+ cţt/á jf.
hƍƃflt u')j;]g s±yëƃf. khƍƃflt ksĕ/]g s±yëƃf. clehƍƃflt lj;];]g s±yëƃf, pk;Ʈj;]g jf jlŬt+.
9= Pj+ k&dufyfo æb"/] ljj]sĕ lx tyflj±wëfÆlt ;f±wëŷf b'ltoufyfo r tyfljwfg+ wƙt+ cflj sŷf Obflg t];+
kfks/)+ cflj s/áƃá æsĕd];' luźfÆlt ufydfx.
tƧŴá _ t] ;ųf sĕd];' kl/eáutŲfo luźf, kl/o];gflbdg'o'ųųf k;'tf, ;ƙáxdfkƉųf kd"ƭf, cjudgtfo
dŞl/otfo a'źfbLg+ jrg+ cgflbotfo r cjbflgof, sĕolj;dflblƛ lj;d] lgljŪf, cƃsĕn] d/)b'ŋ"kgLtf, æƸs;' eljƧfd
Otá r'tf;]Ælt kl/b]joƃLlt.
luźflt sĕd/fuëg luźf. ulwtflt ;Řƍ/fuëg kŝf;L;dfgf x'ŷf ulwtf. d'lŞtflt sĕdtŲfo d'Şfk/]tf.
cŢá;Ɖflt sĕdglƆof clwcá;Ɖf cŢáŴf. nƮflt sĕdl;g]x]g cƟLgf. nlƮtflt sĕdkl/ńfx]g PsËe"tf. klna'źflt sĕd;ţfo
cfjlũtf. cy jf ælblŪbƧg] luźf. cleŲbƧg] ulwtf. ;+;Ʈlsl/oƸƨ d'lŞtf. ljƧf;lsl/oƸƨ cŢá;Ɖf. l;g]xjńŧƸƨ
nƮf. ƀo+ƀo;dfklųlƛ nlƮtf. ck/fk/+ cd'ťdfgf x'ŷf klna'źfÆlt Pjd]s] jŰolƃ.
P;ƃLlt kŝf;L;lƃ. uj];ƃLlt dƮolƃ. kl/o];ƃLlt ;Ƒfsĕ/]g OŞlƃ kŴ]lƃ. cy jf lbŪf/ƙ±)ë ;'ef;'e+ clŴ,
gŴLlt P;lƃ. ;'ef;'ef/ƙ±)ë kŝŋ+ sŷf jńŧgŴfo lko+ s/áƃf uj];lƃ lrųj;]g P;lƃ. koáuj;]g uj];lƃ. s/)j;]g
kl/o];lƃ. t] b'lj±wë sĕd] klŝ cátl/ŷf r/ƃLlt tŝl/tf. t] r sĕd] ax'n+ o]e'Ɯ]g jŬ]lƃ kjųoƃLlt tƑx'nf. t] r sĕd]
u?+ sŷf /xƃLlt tƮ?sĕ. t];' sĕd];' lgƉf gldtf x'ŷf j;ƃLlt tlƉƉf. t];' sĕd];' ;lƉƉf x'ŷf j;ƃLlt tƍá)f. t];' sĕd];'
cjnlƗtf x'ŷf t];'o]j gldtf j;ƃLlt tƍưf/f. t];' sĕd];' cjŴl/ŷf d'Şfk/]tƍ;śf x'ŷf jbƃLlt tblwd'ųf. t] r sĕd]
clwkƸt h]Ūs+ sŷf j;ƃLlt tblwkt]Ɯf. cy jf æcf/ƙ)Ƨ OŪefj]g tŝl/tf. cf/ƙ)Ƨ sƃefj]g tƑx'nf. cf/ƙ)Ƨ
dgfkefj]g tƮ?sĕ. cf/ƙ)Ƨ lkoefj]g tlƉƉf. cf/ƙ)Ƨ sĕd'k;+lxtefj]g tƍá)f. cf/ƙ)Ƨ /hgLoefj]g tƍưf/f.
cf/ƙ)Ƨ d'ŞgLoefj]g tblwd'ųf. cf/ƙ)Ƨ aƉgLoefj]g tblwkt]ƜfÆlt Pjd]s] jŰolƃ.
¿k] kl/o];ƃLltcfbL;' kl/o];ƃLlt cnźƧ nfefo P;gj;]g. klneƃLlt xŴutj;]g. kl/e'ŧƃLlt jńŧgj;]g

33
j'ųlƃ `ftƑ+. snx+ ljjfb+ s/átLlt snxsĕ/sĕ]. tƸƨ lgo'ųált snxk;'tá. sƙsĕ/sĕbL;'lk P;]j goá. ±uëfr/] r/ƃált
j]l;oflb±uëfr/], ;ltkŪfgflb±uëfr/] jf r/dfgá. t];' lgo'ųá ±uëfr/k;'tá. cf/ƙ)"klgŢĕgj;]g ´fg+ cƧ cŴLlt ´foL. tƸƨ
lgo'ųá ´fgk;'tá.
cjuŞƃLlt ckfo+ uŞlƃ. dŞl/gált ;s;ƕƸų lgu'xƃf. jrglƃ syg+. Ɠkylƃ jfŌky+. b];glƃ
ljƧşgcájfb+. cg'l;lŪlƃ cg';f;Ƹg. gflboƃLlt g uŲlƃ g u?+ s/álƃ. æg klƧƃLÆlt jf kf±&ëf, ;áo]j cŴá.
jŴ'tá dŞl/obƧgŴ+ ækť dŞl/oflg cfjf;dŞl/oÆlƃcflb j'ų+. tŴ cfjf;] dŞl/o+ cfjf;dŞl/o+. ;];kb];'lk P;]j
goá.
cfjf;á gfd ;snf/fdálk kl/j])lƕ Psĕ]j/sĕ]lk /lųŪfgfbLlglk. t];' j;ƃf ;'v+ j;lƃ, kŝo] nelƃ. Psĕ] leŋ'
jų;ƕƉƧ]j k];nƧ leŋ'gá tŴ cfudg+ g OŞlt, cfutálk ælvƍ+ uŞt"Ælt lrƃ]l;, Ob+ cfjf;dŞl/o+ gfd. eůgsĕ/sĕbLg+
kg tŴ jf;+ clgŞtá cfjf;dŞl/o+ gfd g xált.
s'nlƃ pkŪfss'nlƕ `flts'nlƕ. tŴ cţƧ pk;Řdg+ clgŞtá s'ndŞl/o+ xált. kfkk'ƮnƧ kg pk;Řdg+
clgŞtálk dŞl/o+ gfd g xált. ;á lx t];+ k;fbe]bfo klkşlt. k;fb+ /lŋt'+ ;dŴƧ]j kg leŋ'gá tŴ pk;Řdg+
clgŞtá dŞl/o+ gfd xált.
nfeált rt'kŝonfeáj. t+ cţƸƨ ;Lnjƃ]o]j neƃ] ædf net"Ælt lrƃ]ƃƧ nfedŞl/o+ xált. oá kg ;źfb]Ɯ+
ljlgkft]lt, ckl/eáub'ƍl/eáuflbj;]g ljgf;]lt, k"ltefj+ uŞƃlƕ cţƧ g b]lt, t+ lbƩf æ;r] Od+ P; g ne]Ɯ, cţá
;Lnjf ne]Ɯ, kl/eáu+ uŞ]ƜfÆlt lrƃ]ƃƧ dŞl/o+ gfd glŴ.
jŰá gfd ;/L/jŰálk u')jŰálk. tŴ ;/L/jŰ] dŞ/L æk/á kf;flbsĕ] ¿kjfÆlt j'ų] t+ g s±yët'sĕdá xált.
u')jŰdŞ/L k/Ƨ ;Ln]g w'tś]g klkbfo cfrf/]g jŰ+ g s±yët'sĕdá xált.
wƙált kl/olųwƙá r klj]wwƙá r. tŴ cl/o;fjsĕ klj]wwƙ+ g dŞ/folƃ, cųgf klljźwƙ] ;b]jsƧ násƧ
klj]w+ OŞlƃ. t+ kg klj]w+ æk/] hĕgƃ"Ælt OŞlƃ, tlƃwƙ]o]j kg wƙdŞl/o+ gfd xált. t]g ;dƉfutá k'Ʈná o+ u'ƭ+
uƅ+ jf syfdƮ+ jf hĕgflt, t+ cţ] g hĕgfk]t'sĕdá xált. oá kg k'Ʈn+ pkkl/lŋŷf wƙfg'Ʈx]g wƙ+ jf pkkl/lŋŷf
k'Ʈnfg'Ʈx]g g b]lt, co+ wƙdŞ/L gfd g xált. tŴ Psŝá k'Ʈná náná xált, sĕn]g ;d±)ëf xált sĕn]g Ɣfƪ±)ëf, sĕn]g
lguŮá. oá lx leŋ' æco+ k'Ʈná kj]l)cfut+ tƸƃ ;Ų+ ;'v'd+ wƙƃ/+ lelƆŷf cfn'ń]ƧtLÆlt g b]lt, co+ k'Ʈn+ pkkl/lŋŷf
wƙfg'Ʈx]g g b]lt gfd. oá kg æco+ wƙá ;Ųá ;'v'dá, ;rfo+ k'Ʈná ulŲƧlt, cţ+ Ɠfsl/ŷf cųfg+ cflj sŷf glƧƧtLÆlt
g b]lt, co+ wƙ+ pkkl/lŋŷf k'Ʈnfg'Ʈx]g g b]lt gfd. oá kg æ;rfo+ Od+ wƙ+ ulŲƧlt, cƛfs+ ;do+ lelƆt'+ ;dŴá
eljƧtLÆlt g b]lt, co+ wƙdŞ/L gfd xált.
Od];' kť;' dŞl/o];' cfjf;dŞl/o]g tfj oŋá jf k]tá jf x'ŷf tƧ]j cfjf;Ƨ ;Řf/+ ;L;]g plŋlkŷf ljr/lt.
s'ndŞl/o]g tƸƨ s'n] cţ];+ bfgdfggfbLlg s/áƃ] lbƩf æleƉ+ jltb+ s'n+ ddfÆlt lrƃotá nálxtlƕ d'vtá pƮŞlt,
s'lŞlj/]rglƕ xált, cƃflglk vůfvůflg x'ŷf lgŋdlƃ. nfedŞl/o]g ;ŜƧ jf u)Ƨ jf ;ƃs] nfe] dŞ/floŷf
k'Ʈlnskl/eáu+ ljo kl/e'lŧŷf oŋá jf k]tá jf dxfchu/á jf x'ŷf lgƑųlt. ;/L/jŰu')jŰdŞ/]g kg
kl/olųwƙdŞl/o]g r cųgáj jŰ+ jŰ]lt, k/];+ jŰ] æƸs jŰá P;áÆlt t+ t+ bá;+ jbƃá kl/olųwƙť sƧlr lslť cb]ƃá
b'ƑŰá r]j Pńd"±uëf r xált.
clk r cfjf;dŞl/o]g náxuëx] kŝlt, s'ndŞl/o]g cƍnfeá xált, nfedŞl/o]g u"ylg/o] lgƑųlt, jŰdŞl/o]g
ej] ej] lgƑųƧ jŰá gfd g xált, wƙdŞl/o]g s'Ŋ'ńlg/o] lgƑųtLlt.
dŞ/fogj;]g dŞl/o+. dŞ/fogfsĕ/á dŞ/fogf. dŞ/]g clotƧ dŞ]/;dlśgá efjá dŞ/flotų+. ædƞd]j
xáƃ', df cţƧfÆlt ;Ƒflk cųgá ;ƕlųoá Ɠfk]t'+ g OŞtLlt ljljŞá, ljljŞƧ efjá j]ljŞ+, d'b'dŞl/oƧ]t+ gfd+. sbl/oá
j'ŝlt cgfb/á, tƧ efjá sbl/o+, yźdŞl/oƧ]t+ gfd+. t]g lx ;dƉfutá k'Ʈná k/lƕ k/];+ bbdfg+ lgjf/]lt. j'ųlƕ r]t+
_
æsbl/oá kfk;Řƍá, ldŞflblŪcgfb/á.
bbdfg+ lgjf/]lt, ofrdfgfg eáhgÆlƃĶ ‘;+0 lg0 1=132’.
ofrs] lbƩf s'sefj]g lrų+ cťlt ;Řár]tLlt s'sť'sĕ], tƧ efjá s'sť'stf. ck/á goá _ s'sť'stf j'ŝlt
sŞ'Ʈfxá. ;dltlųsk'Űfo lx pŋlnof eų+ uŲƃá ;Ƒtáefuëg ;Ř'lt]g cƮsŞ'gf uŲflt k"/]ŷf ux]t'+ g ;Ŋált, Pj+
dŞl/k'ƮnƧ lrų+ ;Ř'rlt, tƸƨ ;Ř'lrt] sĕoálk t±yëj ;Ř'rlt kls'lt kllgjũlt g ;ƕ;f/LotLlt dŞ]/+ æs'sť'stfÆlt
j'ų+.
cƮlxtų+ lrųƧflt k/];+ pksĕ/s/±)ë bfgflbgf cfsĕ/]g oyf g ;ƕ;f/Lolt, Pj+ cfjl/ŷf ulxtefjá lrųƧ.

34
oƨf kg dŞl/k'Ʈná cųgá ;ƃs+ k/];+ cbft'sĕdá xált, k/;ƃs+ ulŲt'sĕdá. tƨf æOb+ cŞl/o+ dƞd]j xát', df cţƧfÆlt
kjlųj;]gƧ cų;ƕlųlgu"xgnŋ)tf k/;ƕlųƮx)nŋ)tf r j]lbtƑf.
vƉdŞl/olƕ dŞl/olƃ cųgá kťŋƉ;řft+ pkklųej+ cţ]lx c;fwf/)+ æcŞl/o+ dƞd]j xát', df cţƧfÆlt kjų+
dŞl/o+ vƉdŞl/o+ gfd. wft'cfotgdŞl/o];'lk P;]j goá. ufxált ufxlgŞoj;]g ux)+. cjbţ'tfoflt ;Ƒţ'a'źfglƕ
slyt+ chĕggefj]g. ofrsĕg+ cbbdfgá lx t]lx slyt+ g hĕgflt gfd. hgf kdųflt ;ltljƍjf;f hgf. jrglƃ
;ř]kjrg+. Ɠƍylƃ ljŴf/jrg+. b];glƃ pkd+ bƧ]ŷf cŴ;ƆƧgjrg+. cg'l;lŪlƃ k'gƍ'g+ ;+nŋĕkgjrg+. cy jf bƧ]ŷf
syg+ jrg+ gfd. uŲfk]ŷf syg+ Ɠƍy+ gfd. tá;]ŷf syg+ b];g+ gfd. kbƧ]ŷf syg+ cg'l;lŪ gfd. cy jf kl/tfkb'ŋ+
gf;]ŷf syg+ jrg+ gfd. kl/ńfxb'ŋ+ gf;]ŷf syg+ Ɠƍy+ gfd. ckfob'ŋ+ gf;]ŷf syg+ b];g+ gfd. ejb'ŋ+ gf;]ŷf syg+
cg'l;lŪ gfd. cy jf b'ŋ;ŝkl/ţfklj]wo'ų+ jrg+. ;d'bo;ŝkxfgklj]wo'ų+ Ɠƍy+. lg/áw;ŝ;lŞlsl/oklj]wo'ų+
b];g+. dƮ;ŝefjgfklj]wo'ų+ cg'l;ŪLlt Pjdflbgf go]g Ps] jŰolƃ.
g ;'Ƨ';ƃLlt g ;')lƃ. g ;át+ cábxƃLlt ;jgŴ+ sŰ;át+ g &k]lƃ. g cţf lrų+ pkŪk]ƃLlt hĕggŴ+ lrų+ g
kltŪk]lƃ. cgƧjflt cájfb+ c;')dfgf. cjrgs/flt ;')dfgflk jrg+ g s/áƃLlt cjrgs/f. klnádj'lųgált kf)L
x'ŷf kjųgsĕ cţ]g]j d'v+ s/áƃLlt s/áƃflk d'v+ g b]ƃLlt cŴá.
lj;d]lt sĕo;'rl/tflb;ƙtƧ ;dƧ klkŋųf lj;d+, tƸƨ lj;d]. lgljŪflt kljŪf b'ƉLx/f. sĕosƙ]lt sĕotá
kjų], sĕo]g jf kjų] sĕosƙ]. jrLsƙfbL;'lk P;]j goá.
tŴ sĕosƙjrLsƙdgásƙflg b'ŝl/tj;]g ljeųflg, kf)fltkftfboá b;cs';nsƙkyj;]g ljeųflt `ftƑ+. co+
tfj]Ŵ ;fwf/)kbjŰgf, c;fwf/±)ë;' kg kf)Ƨ cltkftá kf)fltkftá, kf)j±wëf kf)#ftált j'ų+ xált. kf±)ëflt r]Ŵ
jáxf/tá ;ųá, k/dŴtá hËljltlƇo+. tƸƨ kg kf±)ë kf);lţgá hËljltlƇo'kŞ]bspkŊd;d'Ūflktf sĕojrLƀf/fg+
cţt/ƀf/kjųf jwsr]tgf kf)fltkftá. ;á u')lj/lxt];' lt/ŞfgutfbL;' kf±)ë;' v'Źs] kf±)ë cƍ;fjşá, dxf;/L/]
dxf;fjşá. sƨfĠ koáudxƃtfo, koáu;dų]lk jŴ'dxƃtfo. u')jƃ];' dg'ƧfbL;' cƍu'±)ë kf±)ë cƍ;fjşá, dxfu'±)ë
dxf;fjşá. ;/L/u')fg+ kg ;defj] ;lt lsn];fg+ pkŊdfgť d'b'tfo cƍ;fjşá, ltƑtfo dxf;fjşált j]lbtƑá.
tƧ kť ;Ƙf/f xálƃ _ kf±)ëf kf);lţtf jwslrų+ pkŊdá t]g d/)lƃ. %ƍoáuf _ ;fxlŴsĕ] cf)lųsĕ] lgƧlƮoá
yfj/á ljşĕdoá Olźdoált. OdƸƨ kgŴ] ljŴfl/odfg] cltkkťá xált, tƨf g+ g ljŴf/loƧfd. cţť Pj¿k+ clŴs]lx kg
;dƃkf;flbs+ ljgoŪsy+ ‘kf/f0cŪ02=172’ cánás]ŷf ux]tƑ+.
clbƉƧ cfbfg+ clbƉfbfg+, k/Ƨ x/)+ ±yëƜ+ rál/sĕlt j'ų+ xált. tŴ clbƉlƃ k/kl/Ʈlxt+, oŴ k/á
oyfsĕdsĕl/t+ cfkşƃá cbůf/xá cg'kjşá r xált, tƸƨ kg k/kl/Ʈlxt] k/kl/Ʈlxt;lţgá tbfbfospkŊd;d'Ūflksĕ
±yëƜr]tgf clbƉfbfg+. t+ xLg] k/;ƃs] jŴ'Ƹƨ cƍ;fjş+, k)Lt] dxf;fjş+. sƨfĠ jŴ'k)Lttfo, jŴ';dų] ;lt u')flwsĕg+
;ƃs] jŴ'Ƹƨ dxf;fjş+. t+ t+ u')flws+ pkfbfo ttá ttá xLgu')Ƨ ;ƃs] jŴ'Ƹƨ cƍ;fjş+.
tƧ kť ;Ƙf/f xálƃ _ k/kl/Ʈlxt+ k/kl/Ʈlxt;lţtf ±yëƜlrų+ pkŊdá t]g x/)lƃ. %ƍoáuf ;fxlŴsĕboáj.
t] r ±vëf oyfg'¿k+ ±yëƜfjxf/á k;ƞfjxf/á klŞƉfjxf/á kl/sƍfjxf/á s';fjxf/ált Od];+ kťƉ+ cjxf/fg+ j;]g kjųlƃ.
cod]Ŵ ;ř]ká. ljŴf/á kg ;dƃkf;flbsĕo+ j'ųá.
sĕd];'ldŞfrf/ált PŴ kg sĕd];"lt d]y'g;dfrf/];'. ldŞfrf/ált PsƃlglƆtá nfdsĕrf/á. nŋ)tá kg
c;źƙ;]jgflwƍfo]g sĕoƀf/ƍjųf cudgLoŪfgjLltŊdr]tgf sĕd];'ldŞfrf/á.
tŴ cudgLoŪfg+ gfd k'l/;fg+ tfj dft'/lŋtf lkt'/lŋtf dftflkt'/lŋtf eft'/lŋtf elulg/lŋtf `flt/lŋtf
±uëfų/lŋtf wƙ/lŋtf ;f/ŋĕ ;kl/bůflt dft'/lŋtfboá b;, wgŊLtf %Ɔjfl;gL eáujfl;gL kjfl;gL cábkųlsgL
cáetr'Ɨsĕ bf;L r el/of sƙsĕ/L r el/of whĕxf d'x'lųsĕlt Ptf wgŊLtfboá b;flt jL;lt OlŴoá. OŴL;' kg ƀLƉ+
;f/ŋ;kl/bůfg+ b;Ɖť wgŊLtfbLglƃ ƀfb;Ɖ+ OŴLg+ cţ] k'l/;f, Ob+ cudgLoŪfg+ gfd.
;á kg]; ldŞfrf/á ;Lnflbu')/lxt] cudgLoŪfg] cƍ;fjşá, ;Lnflbu');ƕƉ] dxf;fjşá. tƧ rųf/á ;Ƙf/f _
cudgLojŴ' tƸƨ ;]jglrų+ ;]jgkoá±uëf dƮ]g dƮklklųclwjf;glƃ. Psĕ] koá±uëf ;fxlŴsĕ] Pj.
d';flt lj;+jfbgk'/]ŋĕ/Ƨ cŴeŧgsĕ] jrLkoá±uëf sĕokoá±uëf jf. lj;+jfbgflwƍfo]g kgƧ
k/lj;+jfbssĕojrLkoáu;d'Ūflksĕ r]tgf d';fjfbá. ck/á goá _ d';flt ce"t+ ctŞ+ jŴ'. jfbált tƧ e"ttá tŞtá
ljţfkg+. nŋ)tá kg cty+ jŴ'+ tytá k/+ ljţfk]t'sĕdƧ tyfljţlų;d'Ūflksĕ r]tgf d';fjfbá. ;á odŴ+ eŧlt, tƧ
cƍtfo cƍ;fjşá, dxƃtfo dxf;fjşá. clk r uxŪfg+ cųgá ;ƃs+ cbft'sĕdtfo ægŴLÆltcflbgoƍjųá cƍ;fjşá,
;lŋgf x'ŷf cŴeŧgŴ+ j'ųá dxf;fjşá. kƑlhtfg+ cƍslƕ t]n+ jf ;Ƹƍ jf nleŷf x;flwƍfo]g æcş ufd] t]n+ gbL dţ]
;ƆtLÆlt k"/)syfgo]g kjųá cƍ;fjşá, clbŪ+o]j kg lbŪlƃcflbgf go]g jbƃfg+ dxf;fjşá.

35
 tƧ rųf/á ;Ƙf/f xálƃ _ cty+ jŴ' lj;+jfbglrų+ tşá jfofdá k/Ƨ tbŴljhĕgglƃ. Psĕ] koá±uëf ;fxlŴsĕ]j.
;á r sĕo]g jf sĕoklaź]g jf jfrfo jf k/lj;+jfbslsl/ofs/±)ë bŪƑá. tfo r] lsl/ofo k/á tdŴ+ hĕgflt, co+
lsl/o;d'Ūflksĕ r]tgfŋ±)ëo]j d';fjfbsƙ'gf aŢlt.
lk;')jfrfltcfbL;' ofo jfrfo oƧ t+ jfr+ ef;lt, tƧ xbo] cųgá lkoefj+ k/Ƨ r ;'ţefj+ s/ált, ;f
lk;')jfrf. ofo kg cųfglƕ k/lƕ m?;+ s/ált, of jfrf ;olƕ m?;f g]j sŰ;'vf g xbośdf, co+ m?;jfrf. o]g
;Ɩ+ knklt lg/Ŵs+, ;á ;Ɩƍnfká. t];+ d"ne"tflk r]tgf lk;')jfrflbgfdd]j nelt, ;f Pj Ow clwƍ]tflt.
tŴ ;+lslnŪlrųƧ k/];+ jf e]bfo cųgá lkosƚtfo jf sĕojrLkoáu;d'Ūflksĕ r]tgf lk;')jfrf. ;f oƧ e]b+
s/ált tƧ cƍu')fo cƍ;fjşĕ, dxfu')tfo dxf;fjşĕ.
tƧf rųf/á ;Ƙf/f xálƃ _ lelƆtƑá k/á æOlt Od] gfgf eljƧlƃ ljgf eljƧƃLÆlt e]bk'/]ŋĕ/tf jf, æOlt cx+
lkoá eljƧfld ljƧfl;sĕ]Ælt ljosƚtf jf, tşá jfofdá, tƧ tbŴljhĕgglƃ.
k/Ƨ dƙŞ]bssĕojrLkoáu;d'Ūflksĕ Psƃm?;r]tgf m?;jfrf. dƙŞ]bsĕ]lk koá±uëf lrų;Ųtfo m?;jfrf g
xált. dftflkt/á lx sbflr k'ųs] Pjlƕ jblƃ ærá/f já vůfvlůs+ s/áƃ"Ælt, pƍnkųlƕ r g];+ pkl/ ktƃ+ g OŞlƃ.
cfrl/o'kŢĕof r sbflr lglƧts] Pj+ jblƃ æƸs Od] clxl/sĕ cgáųlƍgá r/lƃ, lgźdy g]Ælt. cy r g];+
cfudflwud;ƕƸų OŞlƃ. oyf r lrų;Ųtfo m?;jfrf g xált, Pj+ jrg;Ųtfo cm?;jfrflk g xált. g lx
df/fk]t'sdĕ Ƨ æOd+ ;'v+ ;ofk]yfÆlt jrg+ cm?;jfrf xált, lrųm?;tfo kg];f m?;jfrfj, ;f o+ ;Ɖfo kjlųtf. tƧ
cƍu')tfo cƍ;fjşĕ, dxfu')tfo dxf;fjşĕ. tƧf toá ;Ƙf/f _ cŊál;tƑá k/á s'lktlrų+ cŊá;glƃ.
cgŴljţflksĕ sĕojrLkoáu;d'Ūflksĕ cs';nr]tgf ;Ɩƍnfká. ;á cf;]jgdƆtfo cƍ;fjşá, cf;]jgdxƃtfo
dxf;fjşá. tƧ ƀ] ;Ƙf/f xálƃ _ ef/to'ź;Ltfx/)flblg/Ŵssyfk'/]ŋĕ/tf tyf¿kLsyfsygťflt.
cleŢĕotLlt cleŢĕ, k/eůfled'vL x'ŷf tlƉƉtfo kjųtLlt cŴá. ;f æcxá jt Ob+ ddfƧfÆlt Pj+
k/eůfleŢĕognŋ)f. clbƉfbfg+ ljo cƍ;fjşĕ dxf;fjşĕ r. tƧf ƀ] ;Ƙf/f xálƃ _ k/eů+ cųgá kl/)fdgťflt.
k/eůjŴ's] lx náe] pƍƉ]lk g tfj sƙkye]bá xált, ofj æcxá jltb+ ddfƧfÆlt cųgá g kl/)fd]lt.
lxt;'v+ ƓfkfbotLlt Ɠfkfbá, ;á k/ljgf;fo dgákbá;nŋ±)ëf. m?;jfrf ljo cƍ;fjşá dxf;fjşá r. tƧ
ƀ] ;Ƙf/f xálƃ _ k/;ųá r tƧ r ljgf;lrƃflt. k/;ųjŴ's] lx sĕ]±wë pƍƉ]lk g tfj sƙkye]bá xált, ofj æcxá jtfo+
plŞşˆƜ ljgƧ]ƜfÆlt tƧ ljgf;+ g lrƃ]l;.
oyfe'ŝux)fefj]g ldŞf kƧtLlt ldŞflblŪ. ;f æglŴ lbƉÆlƃcflbgf go]g ljk/LtbƧgnŋ)f. ;Ɩƍnfká ljo
cƍ;fjşĕ dxf;fjşĕ r.
;ţL, c;ţL, g]j;ţLgf;ţL eljƧfdflt ¿kflbj;]g sřlƃ. eljƧfd g' ±vëf dolƃcflbgf cųfg+ sřlƃ. tŴ
eljƧfd g' ±vëf. g g' ±vëf eljƧfdflt tƧ ;Ƨtfsĕ/ť pŞ]bfsĕ/ť lgƧfo cgfut] cųfg+ ljşdfgtť cljşdfgtť sřlƃ. Ƹs
g' ±vëf eljƧfdflt hĕltlnś'kklųoá lgƧfo ævlųof g' ±vëf eljƧfd, Ɣfƪ)j]Ƨ;'ŹuxŪkƑlhtb]jdg'Ƨfg+ cţt/fÆlt sřlƃ.
sy+ g' ±vëf eljƧfdflt ;Ůfgfsĕ/+ lgƧfo æbL#f g' ±vëf eljƧfd, /ƧcábftsŲkdfl)scƍdfl)sĕbLg+ cţt/fÆlt sřlƃ. s]lr
kg æOƧ/lgƙfgfbLlg lgƧfo ‚s]g g' ±vëf sĕ/±)ëg eljƧfdfƒlt x]t'tá sřƃLÆlt jblƃ. Ƹs x'ŷf Ƹs eljƧfd g' ±vëf dolƃ
hĕltcfbLlg lgƧfo ævlųof x'ŷf g' ±vëf Ɣfƪ)f eljƧfd»k]0 b]jf x'ŷf dg'ƧfÆlt cųgá k/ƕ/+ sřlƃ. ;ƑŴ]j kg cźfglƃ
sĕnflwjrgd]t+.
10= oƨf Ptb]j tƨf lx l;ŋ]y»k]0» cfx' wL/flt. tŴ l;ŋ]yflt ltƧá l;ŋĕ cfjşˆƜ. O±wëjflt OdƸƨo]j
;f;g]. tŴ l;lŋtƑflt l;ŋĕ. ltƧált u)gkl/Ş]bá. clw;Lnl;ŋĕlt clws+ pųd+ ;Lnlƃ clw;Ln+, clw;Lnť t+ l;lŋtƑŪ]g
l;ŋĕ rflt clw;Lnl;ŋĕ. P; goá clwlrųclwkţfl;ŋĕ;'.
std+ kg]Ŵ ;Ln+, std+ clw;Ln+, std+ lrų+, std+ clwlrų+, stdf kţf, stdf clwkţfltĠ j'ŝt] _
kťśb;ś;Ln+ tfj ;Lnd]j tlŤ a'ź] pƍƉ]lk cg'ƍƉ]lk nás] kjųlt pƍƉ] a'ź] tƸƨ ;Ln] a'źflk ;fjsĕlk dxfhg+ ;dfbk]lƃ,
cg'ƍƉ] a'ź] kŝ]sa'źf r sƙjflbgá r wlƙsĕ ;d)Ɣfƪ)f r rŊjųL r dxf/fhĕgá dxfaálw;ųf r ;dfbk]lƃ, ;fdlƕ klůtf
;d)Ɣfƪ)f ;dflbolƃ. t] t+ s';n+ wƙ+ kl/k"/]ŷf b]j];' r dg'Ƨ];' r ;ƕƸų cg'eálƃ.
kfltdáŋ;+j/;Ln+ kg æclw;LnÆlƃ j'ŝlt. tlŤ ;"l/oá ljo kşátfg+ l;g]? ljo kƑtfg+ ;Ƒnálso;Lnfg+
clwsť]j pųdť, a'ź'ƍfb]o]j r kjųlt, g ljgf a'ź'ƍfbf. g lx t+ kţƸų pźl/ŷf cţá ;ųá &k]t'+ ;Ŋált. a'źfo]j kg
;Ƒ;á sĕojrLƀf/cŢĕrf/;át+ l%lƆŷf tƧ tƧ jLltŊdƧ cg'Şljs+ t+ ;Ln;+j/+ kţk]lƃ. kfltdáŋ;+j/tálk r
dƮmn;ƕo'ųd]j ;Ln+ clw;Ln+.

36
 sĕdfjr/flg kg cŪ s';nlrųflg nálsocŪ;dfklųlrųflg r PsŢ+ sŷf lrųd]jflt j]lbtƑflg. a'ź'ƍfbfg'ƍfb] rƧ
kjlų, ;dfbkg+ ;dfbfgť ;Ln] j'ųgo]g]j j]lbtƑ+.
ljkƧgfkfbs+ cŪ;dfklųlrų+ kg æclwlrųÆlƃ j'ŝlt. tlŤ clw;Ln+ ljo ;Lnfg+, ;Ƒnálsolrųfg+ clwsť]j
pųdť, a'ź'ƍfb]o]j r xált, g ljgf a'ź'ƍfbf. ttálk r dƮmnlrųd]j clwlrų+.
æclŴ lbƉ+ clŴ loŪÆlƃcflbgoƍjų+ ‘d0lg0 2=94’ kg sƙƧstf`f)+ kţf. ;f lx a'ź] pƍƉ]lk cg'ƍƉ]lk nás]
kjųlt. pƍƉ] a'ź] tƧf kţfo a'źflk ;fjsĕlk dxfhg+ ;dfbk]lƃ, cg'ƍƉ] a'ź] kŝ]sa'źf r sƙjflbgá r wlƙsĕ ;d)Ɣfƪ)f
r rŊjųL r dxf/fhĕgá dxfaálw;ųf r ;dfbk]lƃ, ;fdlƕ klůtf ;ųf ;dflbolƃ. tyf lx cŘ'/á b;jƧ;xƧflg dxfbfg+
cbfl;. j]nfdá j]Ƨƃ/á cţ] r ax" klůtdg'Ƨf dxfbfgflg cb+;'. t] t+ s';n+ wƙ+ kl/k"/]ŷf b]j];' r dg'Ƨ];' r ;ƕƸų
cg'eƸj;'.
ltnŋ)fsĕ/kl/Ş]bs+ kg ljkƧgf`f)+ æclwkţfÆlt j'ŝlt. ;f lx clw;Lnclwlrųflg ljo ;Lnlrųfg+,
;Ƒnálsokţfg+ clwsĕ r]j pųdf r, g r ljgf a'ź'ƍfbf nás] kjųlt. ttálk r dƮmnkţfj clwkţf.
Obflg Ps]s+ bƧ]ƃá æstdf clw;Lnl;ŋĕ _ Ow leŋ' ;Lnjf xált, kfltdáŋ;+j/;+j'tá ljx/tLÆltcflbdfx.
Owflt jrg+ k'Ƒefus/)Lo;ƕbfo ;ƕƉƧ ;Ƒksĕ/;Lnkl/k"/sƧ k'ƮnƧ ;lƉƧoe"t;f;gkl/bLkg+, cţ;f;gƧ r
tyfefjkl;]wg+. j'ųŤ]t+ _ æO±wëj, leŋj], ;d±)ëf»k]0 ;'ţf k/ƍjfbf ;d±)ële cţ]xLÆlt ‘d0lg0 1=139_140’.
leŋ"lt tƧ ;LnƧ kl/k"/sƧ k'ƮnƧ kl/bLkg+. kfltdáŋ;+j/;+j'tált ObdƧ kfltdáŋ;+j/] kltlŪtefjkl/bLkg+.
ljx/tLlt ObdƧ tbg'¿kljxf/;dśLefjkl/bLkg+. cfrf/±uëfr/;ƕƉált ObdƧ kfltdáŋ;+j/Ƨ pksĕ/swƙkl/bLkg+.
c)'dų];' jşˆ;' eobƧfjLlt ObdƧ kfltdáŋtá crjgwƙtfkl/bLkg+. ;dfbfoflt ObdƧ l;ŋĕkbfg+ cgj;];tá
cfbfgkl/bLkg+. l;ŋtLlt ObdƧ l;ŋĕo ;dśLefjkl/bLkg+. l;ŋĕkb];"lt ObdƧ l;lŋtƑwƙkl/bLkg+.
tŴ leŋ"lt ;+;f/] eo+ OŋtLlt leŋ'. ;LndƧ cŴLlt ;Lnjflt PŴ ;Lnlƃ ;LngŪ]g ;Ln+. lsldb+ ;Lng+ gfdĠ
;dfwfg+ jf, sĕosƙfbLg+ ;';LƠj;]g cljƍlsŰtflt cŴá. pkwf/)+ jf, s';nfg+ wƙfg+ kltŪfj;]g cfwf/efjált cŴá.
Ptb]j lx PŴ cŴƀo+ ;Źnŋ)ljb" cg'hĕglƃ. cţ] kg æclw;]jgŪ]g cfrf/Ū]g ;LngŪ]g l;/Ū]g ;LtnŪ]g l;jŪ]g ;LnÆlƃ
jŰolƃ.
;Lng+ nŋ)+ tƧ, leƉƧflk cg]swf.
;lgbƧgų+ ¿kƧ, oyf leƉƧg]swfĶ
oyf lx gLnkLtflbe]b]gg]swf leƉƧflk ¿kfotgƧ ;lgbƧgų+ nŋ)+ gLnflbe]b]g leƉƧflk
;lgbƧgefjfgltŊdgtá. tyf ;LnƧ r]tgflbe]b]g cg]swf leƉƧflk ob]t+ sĕosƙfbLg+ ;dfwfgj;]g, s';nfgť wƙfg+
kltŪfj;]g j'ų+ ;Lng+, tb]j nŋ)+ r]tgflbe]b]g leƉƧflk ;dfwfgkltŪfefjfgltŊdgtá. Pj+ nŋ)Ƨ kgƧ _
b'ƧLƠljź+;gtf, cgjşu'±)ëf tyf.
lsŝ;ƕlųcŴ]g, /;á gfd kj'ŝltĶ
tƨf Ob+ ;Ln+ gfd lsŝŪ]g /;]g b'ƧLƠljź+;g/;+, ;ƕlųcŴ]g /;]g cgjş/;lƃ j]lbtƑ+.
;ár]Ɯkŝ'kŪfg+, tlob+ tƧ ljţ'le.
cáųƍť lx/L r]j, kbŪfglƃ jlŰt+Ķ
tlŤb+ ;Ln+ æsĕo;ár]Ɯ+ jrL;ár]Ɯ+ dgá;ár]ƜÆlƃ Pj+ j'ų;ár]Ɯkŝ'kŪfg+, ;ár]Ɯefj]g kŝ'kŪflt ux)efj+ uŞlt.
lx/áųƍť kg tƧ ljţ"lx kbŪfglƃ jlŰt+, cf;Ɖsĕ/)lƃ cŴá. lx/áųƍ] lx ;lt ;Ln+ pƍşlt r]j ltŪlt r, c;lt g]j
pƍşlt r]j g ltŪlt rflt Pj+lj±wëg ;Ln]g ;Lnjf xált. Pt+ ;Ln+ gfd kf)fltkftfbLlx jf lj/dƃƧ, jųklkƸų jf
k"/]ƃƧ r]tgfboá wƙf j]lbtƑf. j'ųŤ]t+ kl;lƘbfo+ æƸs ;LnlƃĠ r]tgf ;Ln+, r]tl;s+ ;Ln+, ;+j/á ;Ln+, cjLltŊdá
;LnÆlƃ ‘kl0d01=39’.
tŴ r]tgf ;Ln+ gfd kf)fltkftfbLlx jf lj/dƃƧ jųklkƸų jf k"/]ƃƧ r]tgf. r]tl;s+ ;Ln+ gfd
kf)fltkftfbLlx lj/dƃƧ lj/lt. clk r r]tgf ;Ln+ gfd kf)fltkftfbLlg khxƃƧ ;ųsƙkyr]tgf. r]tl;s+ ;Ln+ gfd
æcleŢ+ kxfo ljutfleŢ]g r]t;f ljx/tLÆltcflbgf ‘bL0lg01=217’ go]g ;+o'ųdxfjƮ] j'ųf cgleŢĕƓfkfb;ƙflblŪwƙf.
;+j/á ;Lnlƃ PŴ kťlj±wëg ;+j/á j]lbtƑá _ kfltdáŋ;+j/á ;lt;+j/á `f);+j/á vlƃ;+j/á jLl/o;+j/á. tƧ gfgfs/)+
pkl/ cflj eljƧlt. cjLltŊdá ;Lnlƃ ;dflbƉ;LnƧ sĕlosjfrl;sĕ] cjLltŊdá. PŴ r ;+j/;Ln+, cjLltŊd;Lnlƃ Obd]j
lgƍl/ofotá ;Ln+. r]tgf;Ln+, r]tl;s+ ;Lnlƃ kl/ofotá ;Lnlƃ j]lbtƑ+.
kfltdáŋlƃ l;ŋĕkb;Ln+. tlŤ oá g+ kflt /ŋlt, t+ dáŋ]lt dár]lt cfkflosĕbLlx b'ŋ]lx, tƨf ækfltdáŋÆlƃ j'ų+.

37
kfltdáŋ;+j/;+j'tált kfltdáŋ;+j/;Ln]g ;dƉfutá. cfrf/±uëfr/;ƕƉált cfrf/]g r]j ±uëfr/]g r ;ƕƉá. c)'dų];"lt
cƍdųs];'. jşˆ;"lt cs';nwƙ];'. eobƧfjLlt eobƧL. ;dfbfoflt ;ƙf cflbloŷf. l;ŋlt l;ŋĕkb];"lt t+ t+ l;ŋĕkb+
;dflbloŷf l;ŋlt. clk r ;dfbfo l;ŋlt l;ŋĕkb];"lt o+lslť l;ŋĕkb];' l;ŋĕsĕ]Ūf;];' l;lŋtƑ+ sĕlos+ jf r]tl;s+ jf, t+ ;Ƒ+
;dfbfo l;ŋlt.
v'Źsĕ] ;LnŋƉált ;Ŝflb;];flb;fj;];á ;LnŋƉá. dxƃált kf/flhsĕlblg/j;];á. oƨf kg kfltdáŋ;Ln]g leŋ'
;f;g] kltŪflt gfd tƨf t+ ækltŪfÆlt j'ų+. kltŪxlt jf PŴ leŋ', s';nf wƙf Pj jf PŴ kltŪxƃLlt kltŪf. codŴá
æ;Ln] kltŪfo g/á ;kţáÆlt ‘;+0lg01=23 192’ r, ækltŪfgnŋ)+, dxf/fh, ;Ln+ ;Ƒ];+ s';nfg+ wƙfgÆlƃ
‘ld0k02=1=9’ r æ;Ln] kltlŪtá ±vëf, dxf/fh»k]0 ;Ƒ] s';nf wƙf g kl/xfoƃLÆlt ‘ld0k0 2=1=9’ r cflb;'ųj;]g
j]lbtƑá.
tb]t+ k'Ƒ'ƍlųcŴ]g cflb. j'ųlƕ r]t+ ætƨfltx ŷ+ plųo cflbd]j lj;á±wëlx s';n];' wƙ];'. sĕ] rflb s';nfg+
wƙfg+, ;Lnť ;'lj;'ź+ lblŪ r ph'sĕÆlt ‘;+0lg0 5=382’. oyf lx gu/jŬsË gu/+ dfk]t'sĕdá k&d+ gu/Ūfg+ ;á±wëlt, ttá
ck/efuë jLlyrt'Ŋl;Ŝfsĕlbkl/Ş]b]g ljelhŷfj gu/+ dfk]lt. Pjd]j oáufjr/á cflbtá ;Ln+ lj;á±wëlt, ttá ck/efuë
;dflwljkƧgfdƮmnlgƑfgflg ;lŞs/ált. oyf jf kg /hsĕ] k&d+ tLlx vf/]lx jŴ+ ±wëfljŷf kl/;'ź] jŴ] olbŞs+ /śhĕt+
pkg]lt, oyf jf kg %]sĕ] lrųsĕ/á ¿k+ lnlvt'sĕdá cflbtáj lelųkl/sƙ+ s/ált, ttá ck/efuë ¿k+ ;d'Ūfk]lt. Pjd]j
oáufjr/á cflbtáj ;Ln+ lj;á±wëŷf ck/efuë ;dyljkƧgfboá wƙ] ;lŞs/ált. tƨf ;Ln+ æcfbLÆlt j'ų+.
tb]t+ r/);l/ŋtfo r/)+. r/)flt lx kfbf j'ŝlƃ. oyf lx l%Ɖr/)Ƨ k'l/;Ƨ lb;+ udgfle;řf/á g hĕolt,
kl/k'ŰkfbƧ]j hĕolt, Pjd]j oƧ ;Ln+ leƉ+ xált vů+ ckl/k'Ű+, tƧ lgƑfgudgfo `f)udg+ g ;ƕşlt. oƧ kg t+ cleƉ+
xált cvů+ kl/k'Ű+, tƧ lgƑfgudgfo `f)udg+ ;ƕşlt. tƨf ;Ln+ ær/)Ælƃ j'ų+.
tb]t+ ;+odgj;]g ;+odá. ;+j/)j;]g ;+j/ált peo]gflk ;Ln;+odá r]j ;Ln;+j/á r slytá. jrgŴá kg]Ŵ
;+od]lt jLltŊdljƎƆg+ k'Ʈn+ jf ;+od]lt jLltŊdj;]g tƧ ljƎlƆt'+ g b]tLlt ;+odá. jLltŊdƧ kj];gƀf/+ ;+j/lt
lkbxtLlt ;+j/á.
dáŋlƃ pųd+ d've"t+ jf. oyf lx ;ųfg+ rt'lƑ±wëf cfxf/á d'vëg kljl;ŷf cśdśflg m/lt, Pj+ oálugálk
rt'e"dss';n+ ;Lnd'vëg kljl;ŷf cŴl;Ƹź ;ƕfb]lt. t]g ædáŋÆlƃ. kd'vë ;fw"lt kfdáŋ+, k'Ƒśd+ ;]Ū+ kwfglƃ cŴá.
s';nfg+ wƙfg+ ;dfklųoflt rt'e"dss';nfg+ klnfeŴfo kfdáŋ+ k'Ƒśd+ ;]Ū+ kwfglƃ j]lbtƑ+.
ljljŝ]j sĕd]xLlt sĕd]lx ljljŝ ljgf x'ŷf ckŊldŷf. oá kgfod]Ŵ Pjsĕ/á, ;á lgodŴált j]lbtƑá. oƨf r
lgodŴá, tƨf tƸƨ k&d+ ´fg+ pk;ƕş ljx/);do] cljşdfgfglƕ sĕdfg+ tƧ k&dŢĕgƧ klkŋefj+ sĕdkl/ŝfuëg]j rƧ
clwud+ bLk]lt. sy+Ġ æljljŝ]j sĕd]xLÆlt PjlŤ lgod] sl/odfg] Ob+ kţfolt, g"lgdƧ ´fgƧ sĕdf klkŋe"tf, o];' ;lt
Ob+ g kjųlt cƉsĕ/] ;lt kbLkáef;á ljo, t];+ kl/ŝfuëg]j rƧ clwudá xált cál/dtL/kl/ŝfuëg kfl/dtL/Ƨ]j. tƨf
lgod+ s/átLlt.
tŴ l;of æsƨf kg]; k'Ƒkb]o]j j'ųá g pų/kb], Ƹs cs';n]lx wƙ]lx cljljŝflk ´fg+ pk;ƕş ljx/]ƜfÆltĠ g
±vëf kg]t+ Pj+ bŪƑ+. t+lgƧ/)tá lx k'Ƒkb] Pj P; j'ųá. sĕdwft';dltŊdgtá lx sĕd/fuklkŋtá r Ob+ ´fg+ sĕdfgd]j
lgƧ/)+. oyfx _ æsĕdfgd]t+ lgƧ/)+ olbb+ g]ŋƙÆlƃ ‘Oltj'072’. pų/kb]lk kg oyf æO±wëj, leŋj], ;d±)ëf, Ow
b'ltoá ;d±)ëfÆlt ‘d0lg01=139’ PŴ Pjsĕ/á cfg]ŷf j'ŝlt, Pj+ jųƑá. g lx ;Ŋĕ Otá cţ]lxlk gLj/);řft]lx cs';n]lx
wƙ]lx cljljŝ ´fg+ pk;ƕş ljxl/t'+. tƨf ljljŝ]j sĕd]lx ljljŝ]j cs';n]lx wƙ]xLlt Pj+ kbƀo]lk P; bŪƑá. kbƀo]lk
r lsťflk ljljŝflt Oldgf ;fwf/)jrg]g tbśljj]sĕboá sĕoljj]sĕboá r ;Ƒ]lk ljj]sĕ ;śx+ uŞlƃ, tyflk k'Ƒefuë
sĕoljj]slrųljj]sljŋƘgljj]sĕ bŪƑf. nás'ų/dƮŋ±)ë sĕoljj]slrųljj]s;d'Ş]bljj]slgƧ/)ljj]sĕ.
sĕd]xLlt Oldgf kg kb]g o] r Ow æstd] jŴ'sĕdf dgflksĕ ¿kfÆltcflbgf go]g jŴ'sĕdf j'ųf, o] r O±wëj ljeś]
æ%Ɔá sĕdá /f±uëf sĕdá %Ɔ/f±uëf sĕdá ;Řƍá sĕdá /f±uëf sĕdá ;Řƍ/f±uëf sĕdáÆlt Pj+ lsn];sĕdf j'ųf, t] ;Ƒ]lk ;ślxtf Oŝ]j
bŪƑf. PjlŤ ;lt ljljŝ]j sĕd]xLlt jŴ'sĕd]lxlk ljljŝ]jflt cŴá o'şlt. t]g sĕoljj]sĕ] j'ųá xált.
ljljŝ cs';n]lx wƙ]xLlt lsn];sĕd]lx ;Ƒfs';n]lx jf ljljŝflt cŴá o'şlt. t]g lrųljj]sĕ] j'ųá xált. k'l/d]g
r]Ŵ jŴ'sĕd]lx ljj]sjrgtá Pj sĕd;'vkl/ŝf±uëf, b'lto]g lsn];sĕd]lx ljj]sjrgtá g]ŋƙ;'vkl/Ʈxá ljefljtá xált Pj+
jŴ'sĕdlsn];sĕdljj]sjrgtáo]j r Pt];+ k&d]g ;+lsn];jŴ'ƍxfg+, b'lto]g ;+lsn];ƍxfg+. k&d]g nánefjƧ x]t'kl/ŝf±uëf,
b'lto]g afnefjƧ. k&d]g r koáu;'lź, b'lto]g cf;oká;g+ ljefljt+ xátLlt `ftƑ+ P; tfj goá æsĕd]xLÆlt PŴ
j'ųsĕd];' jŴ'sĕdkŋ]
lsn];sĕdkŋ] kg %Ɔált r /f±uëflt r PjdfbLlx cg]se]bá sĕdŞƆáj æsĕdáÆlt clwƍ]tá. ;á r cs';nkl/ofkƉálk
;dfgá ætŴ stdá sĕdŞƆá, sĕdáÆltcflbgf go]g ljeś] ´fgklkŋtá lj;'+ j'ųá. lsn];sĕdųf jf k'l/dkb] j'ųá,

38
cs';nkl/ofkƉųf b'ltokb]. cg]se]btá rƧ sĕdtált cjŷf sĕd]xLlt j'ų+. cţ];lƕ r wƙfg+ cs';nefj] ljşdfg] ætŴ
std] cs';nf wƙf, sĕdŞƆáÆltcflbgf go]g ljeś] ‘lje0564’ pkl/´fgśfg+ kŝgLsklkŋefjbƧgtá gLj/)fg]j
j'ųflg. gLj/)flg lx ´fgśkŝgLsĕlg t];+ ´fgśfg]j klkŋĕlg, ljź+;sĕlg lj#ftsĕgLlt j'ų+ xált. tyf lx æ;dflw
sĕdŞƆƧ klkŋá, kLlt ƓfkfbƧ, ljtŊá lygldźƧ, ;'v+ pźŝs'Ŋ'ŝƧ, ljrf/á ljlrlsŞfofÆlt k]s] j'ų+.
Pjd]Ŵ ljljŝ]j sĕd]xLlt Oldgf sĕdŞƆƧ ljŋƘgljj]sĕ] j'ųá xált, ljljŝ cs';n]lx wƙ]xLlt Oldgf kťƉlƕ
gLj/)fg+. cƮlxtƮx±)ëg kg k&d]g sĕdŞƆƧ, b'lto]g ;];gLj/)fg+. tyf k&d]g tL;' cs';nd"n];' kťsĕdu')e]blj;oƧ
náeƧ, b'lto]g cf#ftjŴ'e]bflblj;ofg+ bá;dáxfg+. cá#fbL;' jf wƙ];' k&d]g
sĕdá#sĕdoáusĕdf;jsĕd'kfbfgcleŢĕsĕouƅsĕd/fu;+oáhgfg+, b'lto]g cj;];cá#oáuf;jpkfbfguƅ;+oáhgfg+. k&d]g r tŲfo
t+;ƕo'ųsĕgť, b'lto]g cljşĕo t+;ƕo'ųsĕgť. clk r k&d]g náe;ƕo'ųcŪlrų'ƍfbfg+, b'lto]g ;];fg+ rt'Ɖ+
cs';nlrų'ƍfbfg+ ljŋƘgljj]sĕ] j'ųá xátLlt j]lbtƑá.
Pųfjtf r k&dƧ ´fgƧ kxfgś+ bƧ]ŷf Obflg ;ƕoáuś+ bƧ]t'+ æ;ljtŊ+ ;ljrf/Ælƃcflb j'ų+. tŴ cf/ƙ±)ë
lrųƧ clelg/ákgnŋ±)ëf ljtŊá, cf/ƙ)fg'dşgnŋ±)ëf ljrf/á. ;ƃ]lk r g];+ sŴlr cljoáuë cáńfl/sŪ]g k'ƑśdŪ]g r
#ůfle#ftá ljo r]t;á k&dflelgkftá ljtŊá, ;'v'dŪ]g cg'dşg;efj]g r #ůfg'/já ljo cg'kaƉá ljrf/á. ljƎf/jf r]Ŵ
ljtŊá k&d'ƍlųsĕn] kl/ƎƆge"tá lrųƧ, cfsĕ;] pƍltt'sĕdƧ klŋgá kŋljŋ]ká ljo, kb'dfled'vkftá ljo r uƉfg'aƉr]t;á
ed/Ƨ. ;ƃj'lų ljrf/á gfltkl/ƎƆgefjá lrųƧ, cfsĕ;] pƍlttƧ klŋgá kŋƍ;f/)+ ljo, kl/ưdg+ ljo r
kb'dfled'vklttƧ ed/Ƨ kb'dƧ pkl/efuë.
b'slgkftŪsyfo+ kg æcfsĕ;] uŞtá dxf;s')Ƨ peálx kŋ]lx jft+ ux]ŷf kŋ] ;lƉ;Lbfk]ŷf udg+ ljo cf/ƙ±)ë
r]t;á clelg/ákgefj]g kjųá ljtŊá, jftƮx)Ŵ+ kŋ] mƆfkodfgƧ udg+ ljo cg'dşgefj]g kjųá ljrf/áÆlt j'ų+. t+
cg'ƍaƉ]g kjlųo+ o'şlt. ;á kg g];+ lj;];á k&db'ltoŢĕg];' kfsá xált. clk r dnƮlxt+ s+;efhg+ Ps]g xŴ]g bƭ+
ux]ŷf Ot/]g xŴ]g r'Űt]njfnů'ks]g kl/dşƃƧ bƭƮx)xŴá ljo ljtŊá. kl/dşgxŴá ljo ljrf/á. tyf s'Ƙsĕ/Ƨ
bůƍxf/]g rŊ+ edloŷf efhg+ s/áƃƧ pƍLńgxŴá ljo ljtŊá. Otá lrtá r ;ť/)xŴá ljo ljrf/á. tyf důn+ s/áƃƧ
dŢ] ;lƉ?lƘŷf l&tsŭsĕ] ljo clelg/ákgá ljtŊá. alx kl/ưdgsŭsĕ] ljo cg'dşdfgá ljrf/á. Olt Oldgf r ljtŊ]g
Oldgf r ljrf/]g ;x jųlt ?ŋá ljo k'Ǝ]g r mn]g rflt Ob+ ´fg+ æ;ljtŊ+ ;ljrf/Ælƃ j'ŝlt.
ljj]shlƃ PŴ ljljlų ljj]sĕ], gLj/)ljudált cŴá. ljljųált jf ljj]sĕ], gLj/)ljljųá ´fg;ƕo'ųwƙ/f;Llt
cŴá. tƨf ljj]sĕ, tƸƨ jf ljj]s] hĕtlƃ ljj]sh+. kLlt;'vlƃ PŴ lk)otLlt kLlt, ;f ;lƕofognŋ)f. ;f kg];f
v'lŹsĕkLlt vl)sĕkLlt, cáŊlƃsĕkLlt, pƑ]ufkLlt, m/)fkLtLlt kťljwf xált.
tŴ v'lŹsĕkLlt ;/L/] nádx+;dųd]j sĕt'+ ;Ŋált. vl)sĕkLlt v±)ë v±)ë ljş'ƍfb;lb;f xált. cáŊlƃsĕkLlt
;d'ŹtL/+ jLlr ljo, sĕo+ cáŊldŷf cáŊldŷf leşlt. pƑ]ufkLlt anjtL xált, sĕo+ pźƮ+ sŷf cfsĕ;] nŜfkgƍdf)kųf.
m/)fkLlt cltanjtL xált. tfo lx pƍƉfo ;sn;/L/+ wldŷf k"l/tjlŴ ljo dxtf pbsĕ]#]g kŋƆkƑts'lŞ
ljo r cg'kl/Ǝ'+ xált. ;f kg];f kťljwf kLlt uư+ uŲƃL kl/kfs+ uŞƃL b'ljw+ kƧƸź kl/k"/]lt sĕokƧlźť lrųkƧlźť,
kƧlź uư+ uŲƃL kl/kfs+ uŞƃL b'ljwlƕ ;'v+ kl/k"/]lt sĕlos+ r]tl;sť, ;'v+ uư+ uŲƃ+ kl/kfs+ uŞƃ+ ltljw+ ;dfƸw
kl/k"/]lt vl)s;dfƸw pkrf/;dfƸw cƍgf;dflwťflt. tf;' of cƍgf;dflwƧ d"n+ x'ŷf jŬdfgf ;dflw;ƕoáuśtf
m/)fkLlt, co+ OdƸƨ cŴ] clwƍ]tf kLtLlt.
Ot/+ kg ;'votLlt ;'v+, oƧ pƍşlt, t+ ;'lvt+ s/átLlt cŴá. ;'vg+ jf ;'v+, ;'Ū' jf vfblt v)lt r
sĕolrųfafwlƃ ;'v+, ;ádgƧj]bgfo]t+ gfd+. t+ ;ftnŋ)+. ;ƃ]lk r g];+ sŴlr cljƍoáuë OŪf/ƙ)klnfet'lŪ kLlt,
klnź/;fg'ejg+ ;'v+. oŴ kLlt, tŴ ;'v+, oŴ ;'v+, tŴ g lgodtá kLlt. ;řf/ŋƉ;ślxtf kLlt, j]bgfŋƉ;ślxt+
;'v+. sƃf/lvƉƧ jgƃábsbƧg;jg];' ljo kLlt, jgŞfoƍj];gpbskl/eáuë;' ljo ;'v+. tƸƨ tƸƨ ;do] kfsefjtá r]t+
j'ųlƃ j]lbtƑ+. Olt coť kLlt Obť ;'v+ cƧ ´fgƧ, cƸƨ jf ´fg] cŴLlt Ob+ ´fg+ ækLlt;'vÆlƃ j'ŝlt.
cy jf kLlt r ;'vť kLlt;'v+ wƙljgofboá ljo. ljj]sh+ kLlt;'v+ cƧ ´fgƧ, cƸƨ jf ´fg] cŴLlt Pjlƕ
ljj]sh+kLlt;'v+. o±yëj lx ´fg+, Pj+ kLlt;'vƕ]Ŵ ljj]shd]j xált, tťƧ clŴ, tƨf cnák;df;+ sŷf Pskb]g]j
æljj]sh+kLlt;'vÆlƃlk jų'+ o'şlt.
k&dlƃ u)gfg'k'Ƒtf k&d+, Ob+ k&d+ pƍƉlƃlk k&d+. ´fglƃ b'ljw+ ´fg+ cf/ƙ)"klgŢĕg+ nŋ)"klgŢĕgťflt.
tŴ cŪ ;dfklųoá kyjLsl;)flbcf/ƙ)+ pklgŢĕoƃLlt cf/ƙ)"klgŢĕglƃ ;Ś+ utf. ljkƧgfdƮmnflg kg nŋ)"klgŢĕg+
gfd. tŴ ljkƧgf clgŝflbnŋ)Ƨ pklgŢĕgtá nŋ)"klgŢĕg+. ljkƧgfo stlsŝƧ dƮ]g OŢgtá d±Ʈëf nŋ)"klgŢĕg+, mn+ kg
lg/áw;ŝ+ tynŋ)+ pklgŢĕotLlt nŋ)"klgŢĕg+. t];' Ow k'Ƒefuë cf/ƙ)"klgŢĕg+, nás'ų/dƮŋ±)ë nŋ)"klgŢĕg+ clwƍ]t+. tƨf
cf/ƙ)"klgŢĕgtá r nŋ)"klgŢĕgtá r kŝgLs´fkgtá r ´fglƃ j]lbtƑ+.

39
 pk;ƕşĕlt pkuƄf, kfk'l)ŷflt j'ų+ xált. pk;ƕfbloŷf jf, lgƎfb]ŷflt j'ų+ xált. ljx/tLlt tbg'¿k]g
Ol/ofkyljxf/]g Ol/olt, j'ųƍsĕ/´fg;dśL x'ŷf cųefjƧ Ol/og+ j'Ƹų clelgƎfb]lt.
t+ kg]t+ k&dŢĕg+ kťśljƍxLg+ kťś;dƉfut+ ltljwsƠf)+, b;nŋ);ƕƉ+. tŴ sĕdŞƆá Ɠfkfbá lygldź+
pźŝs'Ŋ'ŝ+ ljlrlsŞflt Od];+ kťƉ+ gLj/)fg+ kxfgj;]g kťśljƍxLgtf j]lbtƑf. g lx Pt];' cƍxLg];' ´fg+ pƍşlt.
t]gƧ]tflg kxfgśfgLlt j'ŝlƃ. lsťflk lx ´fgŋ±)ë cţ]lk cs';nf wƙf kxLolƃ, tyflk Ptfg]j lj;];]g ´fgƃ/fos/flg.
sĕdŞƆ]g lx gfgflj;oƍnálet+ lrų+ g Psųf/ƙ±)ë ;dflwolt, sĕdŞƆflee"t+ jf, t+ g sĕdwft'ƍxfgfo klkb+ klkşlt.
Ɠfkfb]g jf cf/ƙ±)ë klxţdfg+ g lg/ƃ/+ kjųlt. lygldźflee"t+ csƙţ+ xált. pźŝs'Ŋ'ŝk/]t+ cj"k;ƃd]j x'ŷf
kl/ưdlt. ljlrlsŞfo pkxt+ ´fgflwud;flws+ klkb+ gf/áxlt. Olt lj;];]g ´fgƃ/fos/ųf Ptfg]j kxfgśfgLlt
j'ųflg.
oƨf kg ljtŊá cf/ƙ±)ë lrų+ clelg/ák]lt, ljrf/á cg'kaƉlt, t]lx cljŋ]kfo ;ƕflbtkoáuƧ r]t;á
koáu;ƕlų;Ƙjf kLlt kL)g+ ;'vť pkƔ"xg+ s/ált. cyƧ ;];;ƕo'ųwƙf Pt]lx clelg/ákgfg'aƉgkL)g'kƔ"xg]lx cg'Ʈlxtf
PsƮtf Psųf/ƙ±)ë ;d+ ;ƙf r cflwolt. tƨf ljtŊá ljrf/á kLlt ;'v+ lrų]sƮtflt Od];+ kťƉ+ pƍlųj;]g kťś;dƉfuttf
j]lbtƑf. pƍƉ];' lx Pt];' kť;' ´fg+ pƍƉ+ gfd xált. t]gƧ Ptflg kťś;dƉfutfgLlt j'ŝlƃ. tƨf g Pt]lx ;dƉfut+
cţb]j ´fg+ gfd cŴLlt ux]tƑ+. oyf kg cśdųj;]g]j rt'/lśgL ;]gf, kťlśs+ t"l/o+, cŪlśsĕ] r d±Ʈëflt j'ŝlt,
Pjldblƕ cśdųj;]g]j kťlśslƃ jf kťś;dƉfutlƃ jf j'ŝtLlt j]lbtƑ+.
Ptflg r kťśflg lsťflk pkrf/ŋ±)ëlk clŴ, cy ±vëf pkrf/] ksltlrųtá anjt/flg. Ow kg pkrf/tálk
anjt/flg ¿kfjr/nŋ)ƍųflg lgƎƉflg. PŴ lx ljtŊá ;'lj;b]g cfsĕ/]g cf/ƙ±)ë lrų+ clelg/ákodfgá pƍşlt.
ljrf/á cltljo cf/ƙ)+ cg'dşdfgá. kLlt;'v+ ;Ƒfjƃlƕ sĕo+ m/dfg+ t]g]jfx _ ægfƧ lslť ;Ƒfjtá sĕoƧ ljj]sh]g
kLlt;'vëg cƎ'+ xátLÆlt ‘bL0 lg01=226’. lrų]sƮtflk x]lŪdlƛ ;d'Ʈkn] pkl/d+ ;d'Ʈkn+ ljo cf/ƙ±)ë;' m'l;tf x'ŷf
pƍşlt, cod]t];+ Ot/]lx lj;];á. tŴ lrų]sƮtf lsťflk æ;ljtŊ+ ;ljrf/Ælƃ OdƸƨ kf±&ë g lglŹŪf, tyflk ljeś]
‘lje0565’ æ´fglƃ ljtŊá ljrf/á kLlt ;'v+ lrų]sƮtfÆlt Pj+ j'ųųf cśd]j. o]g lx clwƍfo]g eujtf pŹ];á stá,
;áo]j t]g ljeś] ksĕl;tált.

ltljwsƠf)+

ltljwsƠf)+ b;nŋ);ƕƉlƃ PŴ kg cflbdŢkl/oá;fgj;]gltljwsƠf)tf. t];+o]j r cflbdŢkl/oá;fgfg+

nŋ)j;]g b;nŋ);ƕƉtf j]lbtƑf. tŶfo+ kflń _
æk&dƧ ´fgƧ klkbflj;'lź cflb, pk]ŋĕg'Ɣ"xgf dŢ], ;ƕx+;gf kl/oá;fg+, k&dƧ ´fgƧ klkbflj;'lź cflb.
cflbƧ slt nŋ)flgĠ cflbƧ tLl) nŋ)flg _ oá tƧ kl/kƅá, ttá lrų+ lj;'Ţlt, lj;'źųf lrų+ dlŢd+ ;dylgldų+
klkşlt, klkƉųf tŴ lrų+ kŋƆlt. oť kl/kƅtá lrų+ lj;'Ţlt, oť lj;'źųf lrų+ dlŢd+ ;dylgldų+ klkşlt, oť
klkƉųf tŴ lrų+ kŋƆlt. k&dƧ ´fgƧ klkbflj;'lź cflb, cflbƧ Odflg tLl) nŋ)flg. t]g j'ŝlt _ ‚k&d+ ´fg+
cflbsƠf)ť]j xált ltnŋ);ƕƉťfƒlt.
æk&dƧ ´fgƧ pk]ŋĕg'Ɣ"xgf dŢ]. dŢƧ slt nŋ)flgĠ dŢƧ tLl) nŋ)flg _ lj;'ź+ lrų+ cŢ'k]ŋlt, ;dyklkƉ+
cŢ'k]ŋlt, Psų'kŪfg+ cŢ'k]ŋlt. oť lj;'ź+ lrų+ cŢ'k]ŋlt, oť ;dyklkƉ+ cŢ'k]ŋlt, oť Psų'kŪfg+ cŢ'k]ŋlt. k&dƧ
´fgƧ pk]ŋĕg'Ɣ"xgf dŢ], dŢƧ Odflg tLl) nŋ)flg. t]g j'ŝlt _ ‚k&d+ ´fg+ dŢ]sƠf)ť]j xált ltnŋ);ƕƉťfƒlt.
æk&dƧ ´fgƧ ;ƕx+;gf kl/oá;fg+. kl/oá;fgƧ slt nŋ)flgĠ kl/oá;fgƧ rųfl/ nŋ)flg _ tŴ hĕtfg+ wƙfg+
cgltjųgŪ]g ;ƕx+;gf, OlƇofg+ Ps/f;Ū]g ;ƕx+;gf, tb'kujLl/ojfxgŪ]g ;ƕx+;gf, cf;]jgŪ]g ;ƕx+;gf. k&dƧ
´fgƧ ;ƕx+;gf kl/oá;fg+, kl/oá;fgƧ Odflg rųfl/ nŋ)flg. t]g j'ŝlt ‚k&d+ ´fg+ kl/oá;fgsƠf)ť]j xált
rt'nŋ);ƕƉťfƒÆlt ‘kl0d0 1=158’.
ætŶ klkbflj;'lź gfd ;;Ƙfl/sĕ] pkrf/á. pk]ŋĕg'Ɣ"xgf gfd cƍgf. ;ƕx+;gf gfd kŝj]ŋ)fÆlt Pjd]s]
jŰolƃ. oƨf kg æPsųut+ lrų+ klkbflj;'lźkŋƆť]j xált pk]ŋĕg'Ɣ"lxtť `f±)ëg r ;ƕx+l;tÆlƃ kflńo+ j'ų+, tƨf
cƃácƍgfod]j cfudgj;]g klkbflj;'lź, tŶdŢų'k]ŋĕo lsŝj;]g pk]ŋĕg'Ɣ"xgf, wƙfg+ cgltjųgflbefj;fwg]g
kl/oábfksƧ `f)Ƨ lsŝlgƎlųj;]g ;ƕx+;gf r j]lbtƑf.
sy+ olƨlŤ jf/] cƍgf pƍşlt, tƸƨ oá gLj/);řftá lsn];u±)ëf tƧ ´fgƧ kl/kƅá, ttá lrų+ lj;'Ţlt.
lj;'źųf cfj/)lj/lxt+ x'ŷf dlŢd+ ;dylgldų+ klkşlt. dlŢd;dylgldų+ gfd ;dƍjųá cƍgf;dflwo]j. tbgƃ/+ kg
k'l/dlrų+ Ps;ƃltkl/)fdgo]g tyų+ pkuŞdfg+ dlŢd+ ;dylgldų+ klkşlt gfd, Pj+ klkƉųf tyų'kudg]g tŴ kŋƆlt

40
gfd. Pj+ tfj k'l/dlrų] ljşdfgfsĕ/lgƎflbsĕ k&dƧ ´fgƧ pƍfbŋ±)ëo]j cfudgj;]g klkbflj;'lź j]lbtƑf.
Pj+ lj;'źƧ kg tƧ k'g lj;á±wëtƑfefjtá lj;áwg] Ɠfkf/+ cs/áƃá lj;'ź+ lrų+ cŢ'k]ŋlt gfd. ;dyefj"kudg]g
;dyklkƉƧ k'g ;dfwfg] Ɠfkf/+ cs/áƃá ;dyklkƉ+ cŢ'k]ŋlt gfd. ;dyklkƉefjtá Pj rƧ lsn];;+;Ʈ+ kxfo
Psų]g pklŪtƧ k'g Psų'kŪfg] Ɠfkf/+ cs/áƃá Psų'kŪfg+ cŢ'k]ŋlt gfd. Pj+ tŶdŢų'k]ŋĕo lsŝj;]g pk]ŋĕg'Ɣ"xgf
j]lbtƑf.
o] kg]t] Pj+ pk]ŋĕg'Ɣ"lxt] tŴ hĕtf ;dflwkţf;řftf o'ugźwƙf cţdţ+ cgltjųdfgf x'ŷf kjųf, oflg r ;źfbLlg
OlƇoflg gfgflsn];]lx ljd'ųųf ljd'lų/;]g Ps/;flg x'ŷf kjųflg, oť]; tb'ku+ t];+ cgltjųgPs/;efjfg+ cg'Şljs+
jLl/o+ jfxolt, of rƧ tƸƨ v±)ë kjųf cf;]jgf, ;Ƒ]lk t] cfsĕ/f oƨf `f±)ëg ;+lsn];jábfg];' t+ t+ cfbLgjť cflg;+;ť
lbƩf tyf tyf ;ƕx+l;tųf lj;álwtųf kl/oábflktųf lgƎƉfj, tƨf æwƙfg+ cgltjųgflbefj;fwg]g kl/oábfksƧ `f)Ƨ
lsŝlgƎlųj;]g ;ƕx+;gf j]lbtƑfÆlt j'ų+.
ljtŊljrf/fg+ j"k;dflt ljtŊƧ r ljrf/Ƨ rflt Od];+ lƀƉ+ j"k;df ;dltŊdf, b'ltoŢĕgŋ±)ë ckft'efjflt j'ų+
xált. tŴ lsťflk b'ltoŢĕg] ;Ƒ]lk k&dŢĕgwƙf g ;lƃ, cţ]o]j lx k&dŢĕg] mƧfboá, cţ] Ow. cáńfl/sƧ kg cáńfl/sƧ
cśƧ ;dltŊdf k&dŢĕgtá k/];+ b'ltoŢĕgfbLg+ clwudá xátLlt bƧgŴ+ æljtŊljrf/fg+ j"k;dfÆlt Pj+ j'ųlƃ j]lbtƑ+.
cŢųlƃ Ow lgosŢų+ clwƍ]t+, ljeś] kg æcŢų+ kŝųÆlƃ ‘lje0573’ Pųsd]j j'ų+. oƨf lgosŢų+ clwƍ]t+, tƨf cųlg
hĕt+, cųgá ;ƃfg] lgƑųlƃ cod]Ŵ cŴá.
;ƕ;fbglƃ ;ƕ;fbg+ j'ŝlt ;źf. ;ƕ;fbgoáutá ´fglƕ ;ƕ;fbg+, gLnjŰoáutá gLnjŴ+ ljo. oƨf jf t+ ´fg+
;ƕ;fbg;dƉfutųf ljtŊljrf/ŋáej"k;dg]g r r]tá ;ƕ;fbolt, tƨflk æ;ƕ;fbgÆlƃ j'ų+. Odlƨť cŴljsƍ] ;ƕ;fbg+
r]t;ált Pj+ kb;ƗƉá j]lbtƑá. k'l/dƸƨ kg cŴljsƍ] r]t;ált Pt+ Psĕ]lbefj]g ;Ƹź oáh]tƑ+.
tŶfo+ cŴoáhgf _ Psĕ] pb]tLlt Psĕ]lb, ljtŊljrf/]lx cgŢĕ¿ƭųf c±Ʈëf ;]Ūá x'ŷf pb]tLlt cŴá. ;]Ūálk lx nás]
Psĕ]lt j'ŝlt. ljtŊljrf/lj/lxtá jf Psĕ] c;xfoá x'ŷfltlk jų'+ jũlt. cy jf ;ƕo'ųwƙ] pbfotLlt plb, pŪfk]tLlt
cŴá. ;]ŪŪ]g Psĕ] r ;á plb rflt Psĕ]lb, ;dflwƧ]t+ clwjrg+. Olt Od+ Psĕ]Ƹb efj]lt jŬ]tLlt Ob+ b'ltoŢĕg+ Psĕ]lbefj+.
;á kgfo+ Psĕ]lb oƨf r]t;á, g ;ųƧ, g hËjƧ. tƨf Pt+ ær]t;á Psĕ]lbefjÆlƃ j'ų+.
gg' rfo+ ;źf k&dŢĕg]lk clŴ, coť Psĕ]lbgfdsĕ] ;dflw, cy sƨf Obd]j æ;ƕ;fbg+ r]t;á Psĕ]lbefjÆlƃ j'ųlƃĠ
j'ŝt] _ cb'lŤ k&dŢĕg+ ljtŊljrf/ŋáe]g jLlrt/ś;dfs'nldj hn+ g ;'ƍ;Ɖ+ xált, tƨf ;ltoflk ;źfo ;ƕ;fbglƃ g
j'ų+. g ;'ƍ;Ɖųfo]j r]Ŵ ;dflwlk g ;'Ū' kfsá, tƨf Psĕ]lbefjlƃlk g j'ų+. OdƸƨ kg ´fg] ljtŊljrf/klnaáwfefj]g
nźásĕ;f anjtL ;źf, anj;źf;xfoklnfe]g]j r ;dflwlk kfsá. tƨf Obd]j Pj+ j'ųlƃ j]lbtƑ+.
cljtŊ+ cljrf/lƃ efjgfo kxLgųf PtƸƨ, PtƧ jf ljtŊá gŴLlt cljtŊ+. Oldgfj go]g cljrf/+. PŴfx
ægg' r ‚ljtŊljrf/fg+ j"k;dfƒlt Oldgflk codŴá l;źá. cy sƨf k'g j'ų+ ‚cljtŊ+ cljrf/ƒÆlƃĠ j'ŝt] _ Pjd]t+,
l;źájfodŴá. g kg]t+ tbŴbLks+, gg' cjár'ƛ æcáńfl/sƧ kg cáńfl/sƧ cśƧ ;dltŊdf k&dŢĕgtá k/];+ b'ltoŢĕgfbLg+
;dlwudá xátLlt bƧgŴ+ ‚ljtŊljrf/fg+ j"k;dfƒlt Pj+ j'ųÆlƃ.
clk r ljtŊljrf/fg+ j"k;df Ob+ ;ƕ;fbg+, g lsn];sĕn'lƧoƧ. ljtŊljrf/fgť j"k;df Psĕ]lbefj+, g
pkrf/Ţĕgldj gLj/)ƍxfgf, g k&dŢĕgldj r cśkft'efjflt Pj+ ;ƕ;fbgPsĕ]lbefjfg+ x]t'kl/bLksldb+ jrg+. tyf
ljtŊljrf/fg+ j"k;df Ob+ cljtŊ+ cljrf/+, g tltort'ŴŢĕgflg ljo rŋ'ljţf)fbLlg ljo r cefjflt, Pj+
cljtŊcljrf/efjƧ x]t'kl/bLksť, g ljtŊljrf/fefjdųkl/bLks+. ljtŊljrf/fefjdųkl/bLksd]j kg æcljtŊ+
cljrf/Ælƃ Ob+ jrg+. tƨf k'l/d+ jŷflk k'g jųƑd]jflt.
;dflwhlƃ k&dŢĕg;dflwtá ;ƕo'ų;dflwtá jf hĕtlƃ cŴá. tŴ lsťflk k&dlƕ ;ƕo'ų;dflwtá hĕt+, cy ±vëf
cod]j ;dflw æ;dfwLÆlt jųƑt+ c/xlt, ljtŊljrf/ŋáelj/x]g cltljo crnųf ;'ƍ;Ɖųf r. tƨf OdƧ jŰe)gŴ+
Obd]j æ;dflwhÆlƃ j'ų+. kLlt;'vlƃ Ob+ j'ųgod]j.
b'ltolƃ u)gfg'k'Ƒtf b'lto+. Ob+ b'lto+ pƍƉlƃlk b'lto+.
kLltof r lj/fuflt lj/f±uëf gfd j'ųƍsĕ/fo kLltof lhu'Şg+ jf ;dltŊdá jf pleƉ+ kg cƃ/f r_;Źá ;lƕůgŴá,
;á j"k;d+ jf ;lƕů]lt ljtŊljrf/j"k;d+ jf. tŴ obf j"k;dd]j ;lƕů]lt, tbf kLltof lj/fuf r, lsť leƜá j"k;df
rflt Pj+ oáhgf j]lbtƑf. OldƧf r oáhgfo lj/f±uëf lhu'ŞgŴá xált, tƨf kLltof lhu'Şgf r ;dltŊdf rflt codŴá
bŪƑá. obf kg ljtŊljrf/j"k;d+ ;lƕů]lt, tbf kLltof r lj/fuf, lsť leƜá ljtŊljrf/fgť j"k;dflt Pj+ oáhgf
j]lbtƑf. OldƧf r oáhgfo lj/f±uëf ;dltŊdgŴá xált, tƨf kLltof r ;dltŊdf ljtŊljrf/fgť j"k;dflt codŴá
bŪƑá.

41
 sĕdť]t] ljtŊljrf/f b'ltoŢĕg]o]j j"k;ƃf, OdƧ kg ´fgƧ dƮkl/bLkgŴ+ jŰe)gŴť]t+ j'ų+. æljtŊljrf/fg+
j"k;dfÆlt lx j'ų] Ob+ kţfolt æg"g ljtŊljrf/j"k;dá d±Ʈëf OdƧ ´fgƧfÆlt. oyf r tlto] cl/odƮ] cƍxLgfglƕ
;ŊĕolbŪfbLg+ ækťƉ+ cá/Ƙfluofg+ ;+oáhgfg+ kxfgfÆlt ‘d0lg02=132_133’ Pj+ kxfg+ j'ŝdfg+ jŰe)g+ xált, tblwudfo
pƧ'Ŋĕg+ pƧfxhgs+, Pjd]j Ow cj"k;ƃfglƕ ljtŊljrf/fg+ j"k;dá j'ŝdfgá jŰe)g+ xált, t]gfodŴá j'ųá ækLltof r
;dltŊdf ljtŊljrf/fgť j"k;dfÆlt.
pk]ŋsĕ] r ljx/tLlt PŴ pkklųtá OŋtLlt pk]ŋĕ, ;d+ kƧlt, ckŋklttf x'ŷf kƧtLlt cŴá. tfo lj;bfo
ljk'nfo yfdutfo ;dƉfutųf tltoŢĕg;dśL æpk]ŋsĕ]Ælt j'ŝlt.
pk]ŋĕ kg b;ljwf xált _ %ńś'k]ŋĕ Ɣƪljxf?k]ŋĕ aáŢś'k]ŋĕ jLl/o'k]ŋĕ ;řf?k]ŋĕ j]bg'k]ŋĕ ljkƧg'k]ŋĕ tŶdŢų'k]ŋĕ
´fg'k]ŋĕ kfl/;'ź'k]ŋĕlt.
tŴ of æOw, leŋj], leŋ' rŋ'gf ¿k+ lbƩf g]j ;'dgá xált g b'ƙgá, pk]ŋsĕ] r ljx/lt ;tá ;ƕhĕgáÆlt
‘d0lg0 6=1’ Pjdfutf vL)f;jƧ %;' ƀf/];' OŪflgŪ%ńf/ƙ)fkf±yë kl/;'źksltefjfljhxgfsĕ/e"tf pk]ŋĕ, co+ %ńś'k]ŋĕ
gfd.
of kg æpk]ŋĕ;xut]g r]t;f Ps+ lb;+ ml/ŷf ljx/tLÆlt ‘bL0lg01=556 d0lg01=77’ Pjdfutf ;ų];'
dŢųfsĕ/e"tf pk]ŋĕ, co+ Ɣƪljxf?k]ŋĕ gfd.
of kg æpk]ŋĕ;ƗáŢś+ efj]lt ljj]slglƧtÆlƃ ‘d0lg02=247’ Pjdfutf ;xhĕtfg+ wƙfg+ dŢųfsĕ/e"tf pk]ŋĕ, co+
aáŢś'k]ŋĕ gfd.
of kg æsĕn]g sĕn+ pk]ŋĕlgldų+ dgl; s/átLÆlt ‘c0lg0 3=103’ Pjdfutf cgŝf/źgfltl;lynjLl/o;řftf
pk]ŋĕ, co+ jLl/o'k]ŋĕ gfd.
of kg æslt ;řf?k]ŋĕ ;dyj;]g pƍşlƃ, slt ;řf?k]ŋĕ ljkƧgfj;]g pƍşlƃĠ cŪ ;řf?k]ŋĕ ;dyj;]g
pƍşlƃ, b; ;řf?k]ŋĕ ljkƧgfj;]g pƍşƃLÆlt ‘kl0d01=57’ Pjdfutf gLj/)flbkl;řf;lƃŪgfux±)ë dŢųe"tf pk]ŋĕ,
co+ ;řf?k]ŋĕ gfd.
of kg æoƸƨ ;do] sĕdfjr/+ s';n+ lrų+ pƍƉ+ xált pk]ŋĕ;xutÆlƃ ‘w0;0150’ Pjdfutf cb'ŋd;'v;řftf
pk]ŋĕ, co+ j]bg'k]ŋĕ gfd.
of kg æoblŴ o+ e"t+, t+ khxlt, pk]ŋ+ klnetLÆlt ‘d0lg03=71_72 c0lg0 7=55’ Pjdfutf ljlrgg]
dŢųe"tf pk]ŋĕ, co+ ljkƧg'k]ŋĕ gfd.
of kg %ƆfbL;' o]jfkgs];' cfutf ;xhĕtfg+ ;djflxte"tf pk]ŋĕ, co+ tŶdŢų'k]ŋĕ gfd.
of kg æpk]ŋsĕ] r ljx/tLÆlt Pjdfutf cƮ;'vëlk tƸƨ ckŋkfthggL pk]ŋĕ, co+ ´fg'k]ŋĕ gfd.
of kg æpk]ŋĕ;ltkfl/;'Ƹź rt'Ŵ+ ´fgÆlƃ ‘w0 ;0165 bL0lg01=232’ Pjdfutf ;ƑkŝgLskl/;'źf
kŝgLsj"k;dg]lk cƓfkf/e"tf pk]ŋĕ, co+ kfl/;'ź'k]ŋĕ gfd.
tŴ %ńś'k]ŋĕ r Ɣƪljxf?k]ŋĕ r aáŢś'k]ŋĕ r tŶdŢų'k]ŋĕ r ´fg'k]ŋĕ r kfl/;'ź'k]ŋĕ r cŴtá Psĕ, tŶdŢų'k]ŋĕj
xált. t]g t]g cjŴfe]b]g kgƧf co+ e]bá PsƧflk ;tá ;ųƧ s'df/o'j±yë/;]gfklt/fhĕlbj;]g e]bá ljo, tƨf tf;' oŴ
%ńś'k]ŋĕ, g tŴ aáŢś'k]ŋĕboá. oŴ jf kg aáŢś'k]ŋĕ, g tŴ %ńś'k]ŋĕboá xáƃLlt j]lbtƑf.
oyf r]tf;+ cŴtá PsËefjá, Pj+ ;řf?k]ŋĕljkƧg'k]ŋĕglƕ. kţf Pj lx P;f, lsŝj;]g lƀwf leƉf, oyf lx
k'l/;Ƨ ;fo+ uëx+ kljŪ+ ;ƍ+ chkbbů+ ux]ŷf kl/o];dfgƧ t+ y';sĕ]Ūs] lgkƉ+ lbƩf æ;ƍá g' ±vëf gáÆlt cjnás]ƃƧ
;ájlŴsųo+ lbƩf lgƑ]dltsƧ æ;ƍá g ;ƍáÆlt ljlrgg] dŢųtf pƍşlt, Pjd]j of cf/źljkƧsƧ ljkƧgf`f±)ëg nŋ)ųo]
lbŪ] ;řf/fg+ clgŝefjflbljlrgg] dŢųtf pƍşlt, co+ ljkƧg'k]ŋĕ. oyf kg tƧ k'l/;Ƨ chkbbůs]g ufƭ+ ;ƍ+ ux]ŷf
ælsƃfx+ Od+ ;ƍ+ cljx]±&ëƃá cųfgť Oldgf c*+;fk]ƃá d'ť]ƜÆlƃ d'ťgfsĕ/d]j kl/o];tá ux±)ë dŢųtf xált, Pjd]j of
nŋ)ųoƧ lbŪųf cflbų] ljo toá ej] kƧtá ;řf/Ʈx±)ë dŢųtf, co+ ;řf?k]ŋĕ. Olt ljkƧg'k]ŋĕo l;źfo ;řf?k]ŋĕlk
l;źfj xált. Oldgf kg];f ljlrggƮx±)ë;' dŢųtf;řft]g lsŝ]g lƀwf leƉflt. jLl/o'k]ŋĕ kg j]bg'k]ŋĕ r cţdţť
cj;];flx r cŴtá leƉfo]jflt. cfx r]Ŵ _
ædŢųƔƪaáŢś%ńś´fg;'lźoá.
ljkƧgf r ;řf/j]bgfjLl/o+ OltĶ
æljŴf/tá b;ák]ŋĕ_%dŢųflbtá ttá.

42
 b'j] kţf ttá ƀLlx, rtƧáj ejlƃdfÆltĶ
Olt Odf;' pk]ŋĕ;' ´fg'k]ŋĕ Ow clwƍ]tf. ;f dŢųnŋ)f, cgfeáu/;f cƓfkf/kŝ'kŪfgf, kLltlj/fukbŪfgflt.
PŴfx _ ægg' rfo+ cŴtá tŶdŢų'k]ŋĕj xált, ;f r k&db'ltoŢĕg];'lk clŴ. tƨf tŶflk ‚pk]ŋsĕ] r ljx/tLƒlt Pjdo+
jųƑf l;of, ;f sƨf g j'ųfÆltĠ ckl/Ɠųlsŝtá. ckl/ƓųlŤ tƧf tŴ lsŝ+, ljtŊĕbLlx clee"tųf. Ow kgfo+
ljtŊljrf/kLtLlx cglee"tųf plŋųl;/f ljo x'ŷf kl/Ɠųlsŝf hĕtf, tƨf j'ųflt.
;tá r ;ƕhĕgált PŴ ;/tLlt ;tá. ;ƕhĕgftLlt ;ƕhĕgá. Olt k'Ʈn]g ;lt r ;ƕhţť j'ų+. tŴ ;/)nŋ)f
;lt, c;ƙ'Ƨg/;f cf/ŋkŝ'kŪfgf. c;ƙáxnŋ)+ ;ƕhţ+, tL/)/;+, kljrokŝ'kŪfg+.
tŴ lsťflk Ob+ ;lt;ƕhţ+ k'l/dŢĕg];'lk clŴ, d'ŪƧltƧ lx c;ƕhĕgƧ pkrf/dųlƕ g ;ƕşlt, kuëj cƍgf.
cáńfl/sųf kg t];+ ´fgfg+ e"ldo+ ljo k'l/;Ƨ lrųƧ ult ;'vf xált, cƓų+ tŴ ;lt;ƕhţlsŝ+. cáńfl/sśƍxfg]g kg
;'v'dųf OdƧ ´fgƧ k'l/;Ƨ v'/wf/fo+ ljo ;lt;ƕhţlsŝkl/Ʈlxtf Pj lrųƧ ult OlŞtƑflt O±wëj j'ų+. lsť leƜá _
oyf ±wëg'k±uëf jŞá ±wëg'tá ckgLtá c/lŋodfgá k'gb]j ±wëg'+ pkuŞlt, Pjldb+ tltoŢĕg;'v+ kLlttá ckgLtlƕ
;lt;ƕhţf/ŋ]g c/lŋodfg+ k'gb]j kLƸt pkuŞ]Ɯ, kLlt;ƕo'ųd]j l;of, ;'vë jflk ;ųf ;f/şlƃ. Obť cltdw'/;'v+, ttá
k/+ ;'vfefjf. ;lt;ƕhţfg'efj]g kg]Ŵ ;'vë c;f/şgf xált, gá cţyflt Odlƕ cŴlj;];+ bƧ]t'+ Obld±wëj j'ųlƃ j]lbtƑ+.
Obflg ;'vť sĕo]g kl;+j]b]tLlt PŴ lsťflk tltoŢĕg;dlśgá ;'vkl;+j]bgfeá±uëf glŴ, Pj+ ;ƃ]lk oƨf tƧ
gfdsĕo]g ;ƕo'ų+ ;'v+. o+ jf t+ gfdsĕo;ƕo'ų+ ;'v+, t+;d'Ūfg]gƧ oƨf cltk)Lt]g ¿k]g ¿ksĕoá m'á, oƧ m'ųf ´fgf
j'lŪtálk ;'v+ kl;+j]b]Ɯ, tƨf PtdŴ+ bƧ]ƃá æ;'vť sĕo]g kl;+j]b]tLÆlt cfx.
Obflg o+ t+ cl/of cflrŋlƃ pk]ŋsĕ] ;ltdf ;'vljxf/Llt PŴ o+´fgx]t' o+´fgsĕ/)f t+ tltoŢĕg;dśLk'Ʈn+ a'źfboá
cl/of cflrŋlƃ b];]lƃ kţk]lƃ kŪk]lƃ ljj/lƃ ljehlƃ pųfgLs/álƃ ksĕ;]lƃ, k;+;ƃLlt clwƍfoá. lslƃĠ pk]ŋsĕ] ;ltdf
;'vljxf/Llt. t+ tltoŢĕg+ pk;ƕş ljx/tLlt Pjd]Ŵ oáhgf j]lbtƑf.
sƨf kg t+ t] Pj+ k;+;ƃLltĠ k;+;f/xtá. colŤ oƨf cltdw'/;'vë ;'vkf/ldƍų]lk tltoŢĕg] pk]ŋsĕ], g tŴ
;'vfle;ś]g cfsŬLolt. oyf r kLlt g pƍşlt, Pj+ pklŪt;lttfo ;ltdf. oƨf r cl/osƃ+ cl/ohg;]ljtd]j r
c;+lslnŪ+ ;'v+ gfdsĕo]g kl;+j]b]lt, tƨf k;+;f/xá. Olt k;+;f/xtá g+ cl/of t] Pj+ k;+;fx]t'e"t] u'±)ë ksĕ;]ƃá æpk]ŋsĕ]
;ltdf ;'vljxf/LÆlt Pj+ k;+;ƃLlt j]lbtƑ+. tltolƃ u)gfg'k'Ƒtf tlto+, Ob+ tlto+ pƍƉlƃlk tlto+.
;'vƧ r kxfgf b'ŋƧ r kxfgflt sĕlos;'vƧ r sĕlosb'ŋƧ r kxfgf. k'Ƒ]jflt tť ±vëf k'Ƒ]j, g rt'ŴŢĕgŋ±)ë.
;ádgƧbádgƧfg+ cŴśdflt r]tl;s;'vƧ r r]tl;sb'ŋƧ rflt Od];lƕ lƀƉ+ k'Ƒ]j cŴśdf, kxfgf Oŝ]j j'ų+ xált.
sbf kg g];+ kxfg+ xáltĠ rt'Ɖ+ ´fgfg+ pkrf/ŋ±)ë. ;ádgƧlŤ rt'ŴŢĕgƧ pkrf/ŋ±)ëo]j kxLolt,
b'ŋbádgƧ;'vflg k&db'ltotltoŢĕgfg+ pkrf/ŋ±)ë;'. Pjd]t];+ kxfgŊd]g cj'ųfg+, OlƇoljeś] kg OlƇofg+ pŹ];Ŋd]g]j
Owflk j'ųfg+ ;'vb'ŋ;ádgƧbádgƧfg+ kxfg+ j]lbtƑ+.
olb kg]tflg tƧ tƧ ´fgƧ pkrf/ŋ±)ëo]j kxLolƃ, cy sƨf æsŴ r'ƍƉ+ b'lŋlƇo+ ckl/;];+ lg?ŢltĠ Ow,
leŋj], leŋ' ljljŝ]j sĕd]lx»k]0 k&d+ ´fg+ pk;ƕş ljx/lt, PŴ r'ƍƉ+ b'lŋlƇo+ ckl/;];+ lg?Ţlt. sŴ r'ƍƉ+
bádglƧlƇo+» ;'lvlƇo+» ;ádglƧlƇo+ ckl/;];+ lg?ŢltĠ Ow, leŋj], leŋ', ;'vƧ r kxfgf»k]0 rt'Ŵ+ ´fg+ pk;ƕş
ljx/lt. PŴ r'ƍƉ+ ;ádglƧlƇo+ ckl/;];+ lg?ŢtLÆlt ‘;+0lg0 5=510’ Pj+ ´fg]Ʃ]j lg/á±wëf j'ųált. clt;olg/áwųf.
clt;olg/á±wëf lx g];+ k&dŢĕgfbL;', g lg/á±wëfo]j. lg/á±wëfo]j kg pkrf/ŋ±)ë gflt;olg/á±wëf.
tyf lx gfgfjşg] k&dŢĕg"krf/] lg?źƧflk b'lŋlƇoƧ *+;ds;flb;ƖƧ]g jf lj;df;g'ktfk]g jf l;of pƍlų, g
ŷ]j cƃácƍgfo+. pkrf/] jf lg?źƕ]t+ g ;'Ū' lg?ź+ xált, klkŋ]g cljxtųf. cƃácƍgfo+ kg kLltm/±)ëg ;Ƒá sĕoá
;'±vëfŊƃá xált, ;'±vëfŊƃsĕoƧ r ;'Ū' lg?ź+ xált b'lŋlƇo+, klkŋ]g ljxtųf. gfgfjşg]o]j r b'ltoŢĕg"krf/] kxLgƧflk
bádglƧlƇoƧ oƨf Pt+ ljtŊljrf/kŝo]lk sĕolsnd±yë lrų'k#ft] r ;lt pƍşlt, ljtŊljrf/fefj] g]j pƍşlt. oŴ kg
pƍşlt, tŴ ljtŊljrf/efj]. cƍxLgfo]j r b'ltoŢĕg"krf/] ljtŊljrf/flt tŴƧ l;of pƍlų, g ŷ]j b'ltoŢĕg],
kxLgƍŝoųf. tyf tltoŢĕgk" rf/] kxLgƧflk ;'lvlƇoƧ kLlt;d'Ūfgk)Lt¿km'sĕoƧ l;of pƍlų, g ŷ]j tltoŢĕg].
tltoŢĕg] lx ;'vƧ kŝoe"tf kLlt ;Ƒ;á lg?źflt. tyf rt'ŴŢĕg"krf/] kxLgƧflk ;ádglƧlƇoƧ cf;Ɖųf, cƍgfkųfo
pk]ŋĕo cefj]g ;ƙf cgltŊƃųf r l;of pƍlų, g ŷ]j rt'ŴŢĕg]. tƨf Pj r æPŴ'ƍƉ+ b'lŋlƇo+ ckl/;];+ lg?ŢtLÆlt tŴ
tŴ ckl/;];Ʈx)+ stlƃ.
PŴfx _ æc±yëj+ tƧ tƧ ´fgƧ'krf/] kxLgflk Ptf j]bgf Ow sƨf ;dfxfÆltĠ ;'vƮx)Ŵ+. of lx co+
cb'ŋd;'vlƃ PŴ cb'ŋd;'vf j]bgf j'ųf, ;f ;'v'df b'lƑţ]Ɯf, g ;Ŋĕ ;'vëg ux]t'+, tƨf oyf gfd b'ŪƧ oyf jf tyf jf
pk;Řldŷf ux]t'+ c;Ŋ'±)ëƜƧ ±uëf)Ƨ ;'vux)Ŵ+ ±uëfká PsƸƨ jh] ;Ƒf ufjá ;dfx/lt, c±yës]s+ gLx/ƃá klkflof cfut+

43
æco+ ;á uŲy gÆlƃ tlƕ ufxfk]lt, Pjd]j eujf ;'vƮx)Ŵ+ ;Ƒf Ptf ;dfx/Llt. PjlŤ ;dfxf Ptf bƧ]ŷf æo+ g]j
;'v+, g b'ŋ+, g ;ádgƧ+, g bádgƧ+, co+ cb'ŋd;'vf j]bgfÆlt ;Ŋĕ xált P;f ufxlot'+.
clk r cb'ŋd;'vfo r]táljd'lųof kŝobƧgŴťflk Ptf j'ųflt j]lbtƑf. b'ŋƍxfgfboá lx tƧf kŝof. oyfx _
ærųf/á ±vëf, cfj';á, kŝof cb'ŋd;'vfo r]táljd'lųof ;dfklųof. Owfj';á, leŋ' ;'vƧ r kxfgf »k]0 rt'Ŵ+ ´fg+
pk;ƕş ljx/lt. Od] ±vëf, cfj';á, rųf/á kŝof cb'ŋd;'vfo r]táljd'lųof ;dfklųofÆlt ‘d0lg01=458’. oyf jf
cţŴ kxLgflk ;ŊĕolblŪcfboá tltodƮƧ jŰe)gŴ+ ætŴ kxLgfÆlt j'ųf, Pj+ jŰe)gŴƕ]tƧ ´fgƧ]tf Ow j'ųfltlk
j]lbtƑf. kŝo#ft]g jf PŴ /fubá;fg+ cltb"/efj+ bƧ]t'ƕ]tf j'ųflt j]lbtƑf. Ptf;' lx ;'v+ ;ádgƧƧ kŝoá, ;ádgƧ+
/fuƧ, b'ŋ+ bádgƧƧ, bádgƧ+ bá;Ƨ. ;'vflb#ft]g r t] ;ƍŝof /fubá;f xtflt cltb"/] xáƃLlt.
cb'ŋd;'vlƃ b'ŋĕefj]g cb'ŋ+, ;'vfefj]g c;'v+. Pt]g]Ŵ ;'vb'ŋklkŋe"t+ tltoj]bg+ bLk]lt, g b'ŋ;'vfefjdų+.
tltoj]bgf gfd cb'ŋd;'vf, pk]ŋĕltlk j'ŝlt. ;f OŪflgŪljk/Ltfg'ejgnŋ)f, dŢų/;f, clje"tkŝ'kŪfgf,
;'vlg/áwkbŪfgflt j]lbtƑf.
pk]ŋĕ;ltkfl/;'lźlƃ pk]ŋĕo hlgt;ltkfl/;'Ƹź. OdlƨlŤ ´fg] ;'kl/;'źf ;lt, of r tƧf ;ltof kfl/;'lź, ;f
pk]ŋĕo stf, g cţ]g. tƨf Pt+ æpk]ŋĕ;ltkfl/;'lźÆlƃ j'ŝlt. ofo r pk]ŋĕo PŴ ;lt kfl/;'lź xált, ;f cŴtá
tŶdŢųtflt j]lbtƑf. g s]jnť]Ŵ tfo ;lto]j kl/;'źf, clk r ±vëf ;Ƒ]lk ;ƕo'ųwƙf, ;lt;L;]g kg b];gf j'ųf.
tŴ lsťflk co+ pk]ŋĕ x]Ūflk tL;' ´fg];' ljşlt, oyf kg lbjf ;"l/oƍefleejf ;áƙefj]g r cųgá pksĕ/sų]g
jf ;efufo /lųof cnfef lbjf ljşdfgflk rƆn]vf ckl/;'źf xált ckl/oábftf, Pjdolƕ tŶdŢų'k]ŋĕrƆn]vf
ljtŊĕlbkŝgLswƙt]hĕleejf ;efufo r pk]ŋĕj]bgf/lųof cklnfef ljşdfgflk k&dŢĕgflbe]b];' ckl/;'źf xált. tƧf r
ckl/;'źfo lbjf ckl/;'źrƆn]vfo kef ljo ;xhĕtflk ;ltcfboá ckl/;'źfj xálƃ. tƨf t];' Pslƕ
æpk]ŋĕ;ltkfl/;'lźÆlƃ g j'ų+. Ow kg ljtŊĕlbkŝgLswƙt]hĕleejfefjf ;efufo r pk]ŋĕj]bgf/lųof klnfef co+
tŶdŢų'k]ŋĕrƆn]vf cltljo kl/;'źf, tƧf kl/;'źųf kl/;'źrƆn]vfo kef ljo ;xhĕtflk ;ltcfboá kl/;'źf xálƃ
kl/oábftf. tƨf Obd]j æpk]ŋĕ;ltkfl/;'lźÆlƃ j'ųlƃ j]lbtƑ+. rt'Ŵlƃ u)gfg'k'Ƒtf rt'Ŵ+. Ob+ rt'Ŵ+ pƍƉlƃlk rt'Ŵ+.
kţjf xátLlt kţf cƧ cŴLlt kţjf. pboŴufldlgoflt pboufldlgof r]j cŴufldlgof r. ;dƉfutált
kl/k'Űá. cl/ofoflt lgŹá;fo. lgƑ]lwsĕoflt lgƑ]wklŋsĕo. b'ŋŋoufldlgoflt lgƑfgufldlgof. ;á Ob+ b'ŋlƃ PjdfbL;'
æPųs+ b'ŋ+ g Otá leƜáÆlt ;Ƒlƕ b'ŋ;ŝ+ ;/;nŋ)klj]±wëg oyfe"t+ khĕgflt klljŢlt. tƧ r b'ŋƧ lgƑlųs+ tŲ+ æco+
b'ŋ;d'boáÆlt. tb'eolƕ o+ &fg+ kŷf lg?Ţlt, t+ t];+ cƍjƸų lgƑfg+ æco+ b'ŋlg/á±wëfÆlt. tƧ r ;ƕfks+ cl/odƮ+
æco+ b'ŋlg/áwufldgL klkbfÆlt ;/;nŋ)klj]±wëg oyfe"t+ khĕgflt klljŢtLlt PjdŴá j]lbtƑá.
Pj+ ;¿ktá ;ŝflg bƧ]ŷf Obflg lsn];j;]g kl/ofotá bƧ]ƃá æOd] cf;jfÆltcflbdfx. t] j'ųgo]g]j j]lbtƑf.
Pj+ ltƧá l;ŋĕoá bƧ]ŷf Obflg tf;+ kfl/k"l/Ŋd+ bƧ]t'+ æOdf ltƧá l;ŋĕoá cfjşƃá l;ŋ]ƜfÆltcflbdfx. tƧŴá _ kŝ]s+
kl/k"/]t'+ cfjşƃálk l;ŋ]Ɯ, cfjlşŷflk æco+ gfd l;ŋĕÆlt hĕgƃálk l;ŋ]Ɯ, hĕlgŷf k'gƍ'g+ kƧƃálk l;ŋ]Ɯ, klƧŷf oyflbŪ+
kŝj]ŋƃálk l;ŋ]Ɯ, kŝj]lŋŷf tŴ]j lrų+ crn+ sŷf kltŪk]ƃálk l;ŋ]Ɯ, t+t+l;ŋĕ;ƕo'ų;źfjLl/o;lt;dflwkţflx ;s;slsŝ+
s/áƃálk l;ŋ]Ɯ, cleţ]Ɯflehĕggsĕn]lk t+ t+ lsŝ+ s/áƃálk ltƧá l;ŋĕoá l;ŋ]Ɯ, clw;Ln+ cfr/]Ɯ, clwlrų+ ;ƙf r/]Ɯ, clwkţ+
;dfbfo jų]Ɯ.
Owflt d"nkb+. OldƧf lblŪofltcfbLlx b;lx kb]lx l;ŋųo;řft+ ;Ƒţ'a'ź;f;gd]j slyt+. tlŤ a'ź]g eujtf
lbŪųf lbŪLlt j'ŝlt. tƧ]j vdgj;]g vlƃ, ?ŝgj;]g ?lr, ux)j;]g cfbfoá, ;efjŪ]g wƙá, l;lŋtƑŪ]g ljgoá,
tb'eo]glk wƙljgoá, kj'ųj;]g kfjrg+, ;]Ūrl/oŪ]g Ɣƪrl/o+, cg'l;lŪbfgj;]g ;Ŵ';f;glƃ j'ŝlt. tƨf æOldƧf
lblŪofÆltcfbL;' OldƧf a'źlblŪof OldƧf a'źvlƃof OldƧf a'ź?lrof OdƸƨ a'źcfbfo] OdƸƨ a'źwƙ] OdƸƨ a'źljgo].
æo] ±vëf ŷ+, ±uëftld, wƙ] hĕg]Ɯfl; ‚Od] wƙf ;/fufo ;+jųlƃ, gá lj/fufo, ;ţáufo ;+jųlƃ, gá lj;ţáufo,
cfrofo ;+jųlƃ, gá ckrofo, dlxŞtfo ;+jųlƃ, gá clƍŞtfo, c;ƃ'lŪof ;+jųlƃ, gá ;ƃ'lŪof, ;śl)sĕo ;+jųlƃ gá
kljj]sĕo, sĕ];şĕo ;+jųlƃ, gá jLl/of/Ƙfo, b'ư/tfo ;+jųlƃ, gá ;'e/tfofƒlt. Ps+;]g, ±uëftld, wf/]Ɯfl; ‚g];á wƙá,
g];á ljgoá, g]t+ ;Ŵ';f;gƒlƃ.
æo] r ±vëf ŷ+, ±uëftld, wƙ] hĕg]Ɯfl; ‚Od] wƙf lj/fufo ;+jųlƃ, gá ;/fufo»k]0 ;'e/tfo ;+jųlƃ, gá
b'ư/tfofƒlt. Ps+;]g, ±uëftld, wf/]Ɯfl; ‚P;á wƙá, P;á ljgoá, Pt+ ;Ŵ';f;gƒÆlƃ ‘c0lg0 8=53 r"ńj0406’ _
Pj+ j'ų] OdƸƨ a'źwƙljgo] OdƸƨ a'źkfjrg] OdƸƨ a'źƔƪrl/o] OdƸƨ a'ź;f;g]lt PjdŴá j]lbtƑá.
clk r]t+ l;ŋųo;řft+ ;sn+ ;f;g+ eujtf lbŪųf ;ƙflblŪkŝoųf ;ƙflblŪk'Ƒśdųf r lblŪ. eujtá vdgj;]g
vlƃ. ?ŝgj;]g ?lr. ux)j;]g cfbfoá. cųgá sĕ/s+ ckfo];' cktdfg+ sŷf wf/]tLlt wƙá. ;áj ;+lsn];kŋ+ ljg]tLlt

44
ljgoá. wƙá r ;á ljgoá rflt wƙljgoá. s';nwƙ]lx jf cs';nwƙfg+ P; ljgoált wƙljgoá. t]g]j j'ų+ _
æo] r ±vëf ŷ+, ±uëftld, wƙ] hĕg]Ɯfl; ‚Od] wƙf lj/fufo ;+jųlƃ, gá ;/fufo»k]0 Ps+;]g ±uëftld wf/]Ɯfl; ‚P;á
wƙá, P;á ljgoá, Pt+ ;Ŵ';f;gƒÆlƃ ‘c0lg0 8=53 r"ńj0406’.
wƙ]g jf ljgoá, g bůfbLxLlt wƙljgoá. j'ųlƕ r]t+ _
æbů]g]s] bdolƃ, cŘ';]lx s;flx r.
cbů]g c;Ŵ]g, gf±uëf bƃá dx]l;gfÆltĶ ‘r"ńj0342 d0lg02=352’.
tyf _
æwƙ]g gLodfgfg+, sĕ p;"of ljhĕgtÆlƃĶ ‘dxfj063’.
wƙfo jf ljgoá wƙljgoá. cgjşwƙŴŤ]; ljgoá, g ejeáufld;Ŵ+. t]gfx eujf æglob+, leŋj], Ɣƪrl/o+
j'Ƨlt hgs'xgŴÆlƃ ‘c0lg0 4=25’ ljŴf/á. k'ŰŴ]/álk cfx æcg'kfbfkl/lgƑfgŴ+ ±vëf, cfj';á, eujlt Ɣƪrl/o+
j'ƧtLÆlt ‘d0lg01=259’. ljl;Ū+ jf gotLlt ljgoá. wƙtá ljgoá wƙljgoá. ;+;f/wƙtá lx ;ásĕlbwƙtá jf P;
ljl;Ū+ lgƑfg+ golt. wƙƧ jf ljgoá, g ltŴs/fglƃ wƙljgoá. wƙe"tá lx eujf, tƧ]j ljgoá.
oƨf jf wƙf Pj cleţ]Ɯf kl/ţ]Ɯf kxftƑf efj]tƑf ;lŞsĕtƑf r, tƨf P; wƙ];' ljgoá, g ;ų];' g hËj];' rflt
wƙljgoá. ;fŴ;ƓŧgtfbLlx cţ];+ jrgtá kwfg+ jrglƃ kjrg+, kjrgd]j kfjrg+. ;Ƒrl/oflx ljl;Ūrl/oefj]g
Ɣƪrl/o+. b]jdg'Ƨfg+ ;Ŵ'e"tƧ eujtá ;f;glƃ ;Ŵ';f;g+. ;Ŵ'e"t+ jf ;f;glƃlk ;Ŵ';f;g+. æ;á já ddŝo]g ;Ŵflt
‘bL0 lg02=216’ lx wƙljgoáj ;ŴfÆlt j'ųált Pjd]t];+ kbfg+ cŴá j]lbtƑá.
oƨf kg OdƸƨo]j ;f;g] ;Ƒƍsĕ/ŢĕglgƑųsĕ] leŋ' lbƧlt, g cţŶ, tƨf tŴ tŴ æOldƧfÆlt r æOdlƨÆlƃ r
co+ lgodá stált j]lbtƑá.
hËjlƃ t]g t+;ƕo'ųsĕ wƙflt hËljt+. cg'kfngnŋ±)ë OƆŪ+ sĕ/]tLlt OlƇo+. hËljtd]j OlƇo+ hËljltlƇo+. t+
kjų;ƃtflwkt]Ɯ+ xált. nŋ)fbLlx kg cųgf cljlge'ųfg+ wƙfg+ cg'kfngnŋ)+ hËljltlƇo+, t];+ kjųg/;+, t];+o]j
&kgkŝ'kŪfg+, ofklotƑwƙkbŪfg+. ;ƃ]lk r cg'kfngnŋ)flblƛ ljwfg] clŴŋ±)ëo]j t+ t] wƙ] cg'kfn]lt, pbs+ ljo
pƍnfbLlg. oyf;s+ kŝo]lx pƍƉ]lk r wƙ] kfn]lt, wflt ljo s'df/+, ;o+kjlųtwƙ;ƗƉ]g]j r kjųlt, lgofdsĕ] ljo
gfj+. g eśtá pź+ kjųolt, cųgá r kjųlotƑfgť cefjf. g eśŋ±)ë &k]lt, ;o+ leşdfgųf, vLodfgá ljo
jlũl;g]xá kbLkl;v+, g r cg'kfngkjųgŪkgfg'efjlj/lxt+ oyfj'ųŋ±)ë tƧ tƧ ;fwgtált bŪƑ+. l&ltkl/ųtfo jflt
l&ltŋ)Ƨ dƆtfo ±yëfstfo. cƍslƃ dƆ+ nfds+. ;/;kl/ųtfo jflt cųgá kŝoe"tfg+ lsŝfg+ ;ƕųLg+ jf cƍtfo
b'Ƒntfo.
t];+ lƀƉ+ sĕ/)+ ljefutá bƧ]t'+ æsy+ l&ltkl/ųtfofÆltcflbdfx. tŴ æctLt] lrųŋ±)ë hËljŴflt Pjdflb
kťjásĕ/ej] kjlųo+ lrųƧ lg?Ţgsĕn] ;ƑƸƨ ¿kf¿kwƙ] clg?Ţƃ]lk ¿ktá c¿kƧ kŪfgefj]g c¿khËljt+ ;Ɖfo, r'ltlrų]g
jf ;Ƹź ;Ƒ];+ ¿kf¿kfg+ lg?Ţgefj]g kťjásĕ/ej] r'ltlrų+ ;Ɖfo, rt'jásĕ/ej] ¿kƧ cefj]g rt'jásĕ/ej+ ;Ɖfo slytÆlƃ
j]lbtƑ+. ctLt] lrųŋ±)ëlt ctLtlrųƧ eśŋ);dśLsĕn] t+;dśLk'Ʈná æhËljŴÆ Olt jų'+ nưlt. g hËjtLlt æhËjtLÆltlk
jų'+ g nưlt. g hËljƧtLlt æhËljƧtLÆltlk jų'+ g nưlt. cgfut] lrųŋ±)ë hËljƧtLlt cgfutlrųƧ cg'ƍşgŋ);dśLsĕn]
æhËljƧtLÆlt jų'+ nưlt. g hËjtLlt æhËjtLÆlt jų'+ g nưlt. g hËljŴflt æhËljŴÆOltlk jų'+ g nưlt. kŝ'ƍƉ]
lrųŋ±)ëlt kŝ'ƍƉlrųŋ);dśLsĕn]. hËjtLlt æObflg hËjtLÆlt jų'+ nưlt. g hËljŴflt æhËljŴÆOlt jų'+ g nưlt. g
hËljƧtLlt æhËljƧtLÆltlk jų'+ g nưlt.
hËljt+ cųefjá r ;'vb'ŋĕ rflt co+ ufyf kťjásĕ/ej+ cd'lťŷf nưdfgfo b'ŋĕo j]bgfo ulxtųf kťjásĕ/ejd]j
;Ɖfo j'ųflt j]lbtƑf. sy+Ġ hËljtlƃ hËljt;L;]g ;řf/ŋƉá. cųefjált ¿kŋƉá. æpk]ŋĕ kg ;ƃųf, ;'vldŝ]j
efl;tfÆlt ‘lje0cŪ0232’ j'ųųf pk]ŋĕj]bgf cƃásl/ŷf ;'vb'ŋĕ rflt j]bgfŋƉá, lrų+ Olt ljţf)ŋƉá j'ųá. Od];+ rt'Ɖ+
vƉfg+ slytųfo]j vƉnŋ±)ëg Psnŋ)efj]g nŋ)fsĕ/j;]g ;ţfŋƉálk slytált j]lbtƑá. Pj+ j'ų];' kť;' vƉ];' c¿kwƙ+
d'lťŷf sƙ;d'Ūfgflb¿kƧ cƍjųgefj]g Pslrų;dfo'ųflt c¿kkwfgefjá slytá xált. sy+Ġ c;ţ;ų] ¿klƕ
Ow'klrtsƙan+ cd'lťŷfj kjųlt, lg/áw;dfkƉfg+ ¿klƕ k&d;dfkƉ;dfklųan+ cd'lťŷfj kjųlt. Pj+ cųgá
cƍjlųŪfg]lk ¿kkjƸų cųgá ;ƃsd]j sŷf kjųg;efjƧ c¿kwƙƧ cųgá kjlųŪfg] ¿kkjlųof kwfgsĕ/)efj]g
Pslrų;dfo'ųflt lrųkwfgefjá slytált j]lbtƑá.
Pj+ kťjásĕ/ej] kjlųo+ ¿kkjlųof kwfge"tlrųlg/á±wëg ¿k] w/dfg]o]j kjųfg+ lg/á±wëf gfd xátLlt
c¿kwƙj;]g Pj ænx';á jųt] v±)ëfÆlt j'ų+. cy jf kťjásĕ/ej] r'ltlrų+ ;Ɖfo slytflt j]lbtƑf. Pj+ slyodfg]
;'vb'ŋĕ rflt sĕlosr]tl;s;'vj]bgf r sĕlosr]tl;sb'ŋj]bgf r r'ltlrųŋ±)ë cxáƃLlk Ps;ƃltj;]g r'ltlrų]g ;Ƹź lg?ŢtLlt

45
slytf. rt'jásĕ/ej+ jf ;Ɖfo slytfltlk j]lbtƑf. sy+ cţƸƨ &fg] cųefjált ;ţfŋƉƧ j'ųefj]g cųefjált ;ţfŋƉáj
ulxtá. Ɣƪnás] sĕlos;'vb'ŋbádgƧ+ cxáƃlƕ ;'vb'ŋĕ rflt j]bgf;fdţtá nưdfgá j]bgfŋƉá ulxtált j]lbtƑ+. ;];+
j'ų;lb;d]j. Od];' r tL;' ljsƍ];' s]jnflt w'j;'v;'ecųf glŴ, s]jn+ t]lx cjáldƧf. nx';á jųlt v±)ëflt j'ųgo]g
Pslrųŋl)stfo nx'sĕ] cltkl/ųá hËljtfbLg+ v±)ëf jųlt.
Pstá lƀƉ+ lrųfg+ cƍjƸų bƧ]ƃá ær'Ɵf;Llt;xƧfgLÆlt ufydfx. r'Ɵf;Llt;xƧflg, sƍf ltŪlƃ o] d¿lt o]
b]ju)f rt'/f;Llt sƍ;xƧflg cfo'+ ux]ŷf g]j;ţfgf;ţfotg] ltŪlƃ. æo] g/fÆltlk kflń. g ŷ]j t]lk hËjlƃ, ƀLlx
lrų;dálxtflt t]lk b]jf ƀLlx lrų]lx ;dálxtf Pstá x'ŷf o'ugź]g lrų]g g t' Pj hËjlƃ, Ps]g]s]g lrų]g hËjƃLlt cŴá.
Obflg d/)sĕn+ bƧ]ƃá æo] lg?źfÆlt ufydfx. tŴ o] lg?źflt o] vƉf lg?źf cŴśtf. d/ƃƧflt dtƧ.
ltŪdfgƧ jflt w/dfgƧ jf. ;Ƒ]lk ;lb;f vƉflt r'lttá pź+ lg?źŋƉf jf kjų] lg?źŋƉf jf k'g #]t'+ c;Ŋ'±)ëƜŪ]g
;Ƒ]lk vƉf ;lb;f. utf cƍl;lƉsĕlt lg?źŋƉfg+ k'g cfuƄf kl;Ɖfgfefj]g utf cƍl;lƉsĕlt j'ŝlƃ.
Obflg tL;' sĕn];' lg?źŋƉfg+ gfgų+ gŴLlt bƧ]t'+ æcgƃ/fÆlt ufydfx. tŴ cgƃ/f r o] eƮf, o] r eƮf
cgfutflt o] vƉf cgƃ/ftLtf x'ŷf leƉf lg?źf, o] r cgfutf vƉf lelşƧlƃ. tbƃ/]lt t];+ cƃ/] lg?źfg+
kŝ'ƍƉvƉfg+. j];d+ glŴ nŋ±)ëlt lj;dƧ efjá j];d+, t+ j];d+ glŴ, t]lx gfgų+ gŴLlt cŴá. nŋËotLlt nŋ)+, tƸƨ
nŋ±)ë.
Obflg cgfutŋƉfg+ jųdfgŋƉ]lx c;lƙƧefj+ s±yëƃá æclgƑų]g g hĕtáÆlt ufydfx. clgƑų]g g hĕtált chĕt]g
ckft'e"t]g cgfutŋƉ]g g hĕtá g lgƑųá. Pt]g cgfutŋƉƧ jųdfgŋƉ]g c;lƙƧefj+ s±yël;. kŝ'ƍƉ]g hËjtLlt
v)kŝ'ƍƉ]g jųdfgŋƉ]g hËjlt. Pt]g Psŋ±)ë ƀLlx lrų]lx g hËjtLlt slyt+. lrųeƮf dtált ƀLlx lrų]lx Psŋ±)ë
chËjgefj]g lrųeś]g dtá. æpkl/tá lrųeśfÆltlk kflń, t+ ph'sd]j. kţlų k/dlŴoflt æ¿k+ hË/lt dŝfg+, gfd±uëfų+
g hË/tLÆlt ‘;+0lg0 1=76’ jrgŊd]g kŰlųdų+ g hË/);efj]g k/df l&lt PltƧflt k/dlŴof, ;efjlŪltsĕlt cŴá.
æbųá dtá, ldųá dtáÆlt kŰlųdųd]j lx ltŪlt. cy jf k/dlŴoflt k/dlŴsĕ. k/dá cŴá PltƧflt k/dlŴsĕ.
chfsĕ;ált kţlųof glŴwƙ+ klŝ syg+ ljo dtált kţlų glŴwƙ+ klŝ g slyolt, hËljltlƇoeś;řft+ wƙ+ klŝ
slyolt.
clgwfgutf eƮflt o] vƉf leƉf, t] lgwfg+ lglxt+ lgro+ g uŞƃLlt clgwfgutf. k'ŧá glŴ cgfut]lt cgfut]lk
g];+ k'ŧefjá /fl;efjá glŴ. lgƑųfo]j ltŪƃLlt kŝ'ƍƉj;]g pƍƉf l&ltŋ±)ë jowƙfj x'ŷf ltŪlƃ. lsldjĠ cf/Ʈ]
;f;k"kdflt ;"lrd'vë ;f;ká ljo.
Obflg vƉfg+ bƧgefj+ bƧ]ƃá ælgƑųfgÆlƃ ufydfx. tŴ lgƑųfg+ wƙfglƃ kŝ'ƍƉfg+ vƉfg+. eśá g];+
k'/ŋtált Pt];+ e]bá k'/tá sŷf &lktá. knáswƙflt gƧg;efjf. k'/f±)ëlx clwlƧtflt k'/] pƍƉ]lx vƉ]lx g ldlƧtf g
;+;Ʈf.
Obflg vƉfg+ cbƧgefj+ bƧ]ƃá æcbƧgtá cfoƃLÆlt ufydfx. tŴ cbƧgtá cfoƃLlt clbƧdfgfo]j cfuŞlƃ
pƍşlƃ. eśf uŞlƃbƧglƃ e]bf eśtá pź+ cbƧgefj+ uŞlƃ. ljş'ƍfbáj cfsĕ;]lt ljjfsĕ;] ljş'ntflgŞ/)+ ljo.
pƍşlƃ jolƃ rflt k'Ƒƃtá pź+ pƍşlƃ r leşlƃ r, gƧƃLlt cŴá. æpb]lt cfk"/lt j]lt rƆáÆlt ‘hĕ01=5=3’ PjdfbL;'
ljo.
Pj+ l&ltkl/ųt+ bƧ]ŷf Obflg ;/;kl/ųt+ bƧ]ƃá æsy+ ;/;kl/ųtfofÆltcflbdfx. tŴ cƧf;"klgaƉ+ hËljtlƃ
cưƃ/klj;ggfl;sjftklaź+ hËljltlƇo+. kƧf;ált alxlgŋdggfl;sjftá. cƧf;kƧf;ált tb'eo+. dxfe"t"klgaƉlƃ
rt';d'Ūflgsĕg+ kyjLcfkt]hjfofg+ dxfe"tfg+ klaź+ hËljt+. sańLsĕ/fxf¿klgaƉlƃ cl;tkLtflbsańLsĕ/cfxf/]g
pklgaƉ+. pƨ"klgaƉlƃ sƙht]háwft"klgaƉ+. ljţf)"klgaƉlƃ ejśljţf)"klgaƉ+. o+ ;Ɖfo j'ų+ æcfo' pƨf r ljţf)+,
obf sĕo+ hxlƃdÆlƃ ‘;+0lg0 3=95’.
Obflg g];+ b'Ƒnsĕ/)+ bƧ]ƃá æd"nlƕ Od];+ b'ƑnÆlƃcflbdfx. tŴ d"nƕLlt kltŪŪ]g d"ne"tlƕ.
cƧf;kƧf;fglŤ s/hsĕoá d"n+. dxfe"tfbLg+ cljşĕsƙtŲfxf/f. Od];lƃ j'ųƍsĕ/fg+ cƧf;fbLg+ hËljltlƇokjlųsĕ/)j;]g
j'ųfg+. Pt];' lx Ps]sƸƨ c;lt hËljltlƇo+ g ltŪlt. b'Ƒnlƃ cƍyfd+. k'Ƒx]t"kLlt ctLthĕlto+ OdƧ ljkfsjũƧ x]t'e"tf
sĕ/);řftf cljşĕ;řf/tŲ'kfbfgejflk. Od];+ b'Ƒnf o] kŝof t]lk b'Ƒnflt o] cf/ƙ)flb;fwf/)kŝof. kefljsĕlt kwfg+
x'ŷf pƍflbsĕ ejtŲf. ;xe"dLlt ;xeljsĕlk ¿kf¿kwƙf. ;ƕoáufkLlt Pstá o'ųflk c¿kwƙf. ;xhĕkLlt ;Ƹź Pslrų]
pƍƉflk. oflk koálhsĕlt r'ltkl;lƉj;]g oáh]t'+ lgo'ųflt koálhsĕ, jũd"nsĕ tŲf. j'ųŤ]t+ ætŲfb'ltoá k'l/;áÆlt
‘Oltj'0 15 105’. lgŝb'Ƒnflt lg/ƃ/]g b'Ƒnf. cgjlŪtflt g cjlŪtf, cátl/ŷf g l&tf. kl/kftolƃ Od]lt Od]
cţdţ+ kftolƃ vëkolƃ. cţdţƧflt cţá cţƧ, Psĕ] PsƧflt cŴá. lx_Olt sĕ/)Ŵ] lgkftá. glŴ tflotflt tfogá /ŋsĕ]
glŴ. g rflk &k]lƃ cţdţlƃ cţ] cţ+ &k]t+' g ;Ŋálƃ. oálk lgƑųsĕ] ;á g ljştLlt oálk Od];+ pƍfbsĕ] wƙá, ;á Obflg

46
glŴ.
g r s]glr sĕ]lr xfotLlt sĕ]lr Psĕ]lk sƧlr j;]g g kl/xfolt. uƉƑf r Od] lx ;Ƒ;ált ;Ƒ] lx Od] vƉf
;Ƒfsĕ/]g eś+ kfk'l)t'+ o'ųf. k'l/d]lx kefljtf Od]lt k'Ƒx]t'kŝo]lx Od] jųdfgsĕ pƍflbsĕ. o]lk kefljsĕlt o]lk Od]
jųdfgsĕ pƍfbsĕ k'Ƒx]t'kŝof. t] k'/] dtflt t] j'ųƍsĕ/kŝof jųdfg+ ckfk'l)ŷf k&dd]j d/)+ kųf. k'l/dflk r
klŞdflk rflt k'l/df k'Ƒx]t'kŝoflk r klŞdf jųdfg] kŝo;d'ƍƉf r. cţdţ+ g sbflr dŹ;+;"lt cţdţ+ lslƨlť sĕn] g
lbŪk'Ƒf. d_sĕ/á kb;lƉj;]g j'ųá.
rft'dxf/flhsĕg+ b]jfglƃ wt/Ūlj¿ƭslj¿kŋs'j]/;řftf rt'dxf/fhĕ OƧ/f Pt];lƃ rft'dxf/flhsĕ. ¿kfbLlx
lbƑlƃ sËńƃLlt b]jf. t] l;g]?kƑtƧ j]dŢ] xálƃ. t];' clŴ kƑtŪsĕlk, clŴ cfsĕ;Ūsĕlk. t];+ k/ƕ/f rŊjfńkƑt+
kųf. lvūfkbál;sĕ dgákbál;sĕ ;Ltjnfxsĕ pŲjnfxsĕ rlƆdf b]jk'ųá ;"l/oá b]jk'ųált Pt] ;Ƒ]lk rft'dxf/flhsb]jnásŪf
Pj t];+ rft'dxf/flhsĕg+ hËljt+. pkfbfoflt klŝ. kl/ųslƃ j'lźkl;]±wëf. ±yëfslƃ dƆsĕn+, bL#lbj;kl;]±wëf.
vl)slƃ dƆsĕn+, sĕnƃ/kl;]±wëf. nx'slƃ ;Ɵx's+, cn;kl;]±wëf. Ot/lƃ ;L#anjkl;]±wëf cgźgLolƃ sĕnj;]g g
cźfgŋd+. glr/lŪltslƃ lbj;]g lr/+ g ltŪtLlt glr/lŪlts+, lbj;kl;]±wëf.
tfjƸt;fglƃ t]Ƹų;hgf tŴ pkkƉflt tfjƸt;f. clk r tfjƸt;flt t];+ b]jfg+ gfdd]jfltlk j'ų+. t]lk clŴ
kƑtŪsĕ, clŴ cfsĕ;Ūsĕ, t];+ k/ƕ/f rŊjfńkƑt+ kųf. tyf ofdfbLg+. Psb]jnás]lk lx b]jfg+ k/ƕ/f rŊjfńkƑt+
cƍųf gfd glŴ. lbƑ;'v+ oftf koftf ;ƕųflt ofdf. t'Ūf kxŪflt t'l;tf. ksltkloųf/ƙ)tá clt/]s]g lglƙt'sĕdsĕn]
oyf?lrt] eáuë lglƙlgŷf /dƃLlt lgƙfg/tL. lrųfrf/+ `ŷf k/]lx lglƙt];' eáuë;' j;+ jų]ƃLlt k/lglƙtj;jųL. Ɣƪsĕo]
Ɣƪ#fo lgo'ųflt Ɣƪsĕlosĕ. ;Ƒ]lk kťjásĕ/Ɣƪfgá ulxtf.
udlgoált uƉƑá. ;ƕ/foált k/násĕ]. oá leŋj] lr/+ hËjlt, ;á jƧ;tlƃ oá lr/+ ltŪdfgá, ;á jƧ;tdų+
ltŪlt. cƍ+ jf leƜált jƧ;ttá pkl/ ltŪdfgá ƀ] jƧ;tflg ltŪdfgá gfd glŴ. xLń]Ɯ glƃ g+ hËljt+ cjţft+ s/]Ɯ,
nfdstá lrƃ]Ɯ. æxLń]ƜfgÆlƃ r k&lƃ. cŝoƃLlt cltŊdlƃ. cxá/ųflt /lųlƆjkl/Ş]bf. pk?ŢtLlt hËljltlƇo+
lg?Ţlt, cefj+ pkuŞlt. cfo' lvƜlt dŝfglƃ ;ųfg+ cfo';řf/á vo+ oflt. s'ƉbLg+j cábslƃ oyf pbslŞƉfo s'Ɖlbof
pbs+, Pj+ dŝfg+ cfo' lvƜlt. k/dŴtá lx cltkl/ųá ;ųfg+ hËljtŋ±)ëf Pslrųŋl)sdųáo]j. oyf gfd /yrŊ+
kjųdfglƕ Ps]g]j g]ldkb];]g kjųlt, ltŪdfglƕ Ps]g]j ltŪlt, Pjd]j Pslrųŋl)s+ ;ųfg+ hËljt+ tƸƨ lrų] lg?źdų]
;ųá lg?źált j'ŝlt.
wL/flt wL/f Olt. k'g wL/flt klůtf. lwltdflt lwlt cƧ cŴLlt lwltdf. lwlt;ƕƉflt klůŝ]g ;dƉfutf.
wLstkfkflt u/lxtkfkf. t+o]j kl/ofo+ bƧ]t'+ æwL j'ŝlt kţfÆltcflbdfx. tŴ khĕgftLlt kţf. Ƹs khĕgfltĠ æOb+
b'ŋÆlƃcflbgf go]g cl/o;ŝflg. cŪsyfo+ kg ækţfkgj;]g kţfÆlt j'ųf. lslƃ kţfk]ltĠ æclgŝ+ b'ŋ+ cgųfÆlt
kţfk]lt. ;fj cljşĕo cleejgtá clwkltoŪ]g OlƇo+, bƧgnŋ±)ë jf OƆŪ+ sĕ/]tLltlk OlƇo+, kţfj OlƇo+ klţlƇo+. ;f
kg];f cáef;gnŋ)f, khĕggnŋ)f r¶ oyf lx rt'lelųs] uëx] /lųefuë bLk] hlnt] cƉsĕ/+ lg?Ţlt, cfnásĕ] kft'ejlt, Pjd]j
cáef;gnŋ)f kţf. kţáef;;dá cáef;á gfd glŴ. kţjtá lx PskƟŘ]g lgl;ƉƧ b;;xlƧnáswft' Psĕnásĕ xált. t]gfx
±yë/á _
æoyf, dxf/fh, k'l/;á cƉsĕ/] uëx] t]nƍbLk+ kj];]Ɯ, kljŪá kbLká cƉsĕ/+ ljź+;]lt, cáef;+ hg]lt, cfnás+
ljb+;]lt, kfsflg r ¿kflg s/ált¶ Pjd]j ±vëf, dxf/fh, kţf pƍşdfgf cljşƉsĕ/+ ljź+;]lt, ljşáef;+ hg]lt, `f)fnás+
ljb+;]lt, kfsflg cl/o;ŝflg s/ált. Pj+ ±vëf, dxf/fh, cáef;gnŋ)f kţfÆlt ‘ld0k02=1=15’.
oyf kg %]sĕ] le;Ŋá cft'/fg+ ;ƍfof;ƍfoflg eáhgfbLlg hĕgflt, Pj+ kţf pƍşdfgf s';nfs';n] ;]ljtƑf;]ljtƑ]
xLgƍ)LtsŲ;'Ŋ;ƍlefucƍlefuë wƙ] khĕgflt. j'ųlƕ r]t+ wƙ;]gfkltgf ækhĕgflt khĕgftLlt ±vëf, cfj';á, tƨf kţjflt
j'ŝlt. lsť khĕgfltĠ Ob+ b'ŋlƃ khĕgftLÆlt ‘d0lg01=449’ ljŴf/]tƑ+. PjdƧf khĕggnŋ)tf j]lbtƑf.
ck/á goá _ oyf;efjklj]wnŋ)f kţf, cŋlntklj]wnŋ)f jf, s';lnƧf;lvųp;'klj]±wëf ljo.
lj;oáef;/;f, kbLká ljo. c;ƙáxkŝ'kŪfgf, c/ţut;'b];sĕ] ljo.
vƉwL/flt kť;' vƉ];'`f)+ kjų]ƃLlt vƉwL/f. cŪf/;;' wft";' `f)+ kjų]ƃLlt wft'wL/f. ;];];'lk Oldgf go]g
cŴá g]tƑá. t] wL/f Pjdfx+;"lt Pt] klůtf Pj+ syƸo;'. s±yëƃLlt æcƍs+ kl/ųsÆlƃ syolƃ. e)ƃLlt æ±yëfs+ vl)sÆlƃ
ef;lƃ. bLkoƃLlt ænx's+ Oų/Ælƃ kltŪk]lƃ. jáx/ƃLlt æcgźlgs+ glr/lŪltsÆlƃ gfgflj±wëg Ɠjx/lƃ.
11= Obflg o] tyf g s/álƃ, t];+ Ɠ;g'ƍƸų bƧ]ƃá ækƧfdLÆlt ufydfx. tŴ kƧfdLlt d+;rŋ'cfbLlx k]ŋĕld.
nás]lt ckfoflblƛ. kl/mƆdfglƃ Otá lrtá r mƆdfg+. kh+ Odlƃ Od+ ;ųsĕo+. tŲfutlƃ tŲfo ut+ clee"t+ lgkflttlƃ
clwƍfoá. ej];"lt sĕdejfbL;'. xLgf g/flt xLgsƙƃf g/f. dŝ'd'vë nkƃLlt cƃsĕn] ;ƕų] d/)d'vë kl/b]jlƃ.
cjLttŲf;]lt cljuttŲf. ejflt sĕdejflbsĕ. ej];"lt sĕdejflbs];'. cy jf ejfej];"lt ejej];', k'gƍ'gej];"lt j'ų+

47
xált.
kƧfdLlt d+;rŋ'gflk kƧfdLlt b'ljw+ d+;rŋ' _ ;;Ƙf/rŋ' k;fbrŋ"lt. tŴ oáo+ clŋs"ks] kltlŪtá x]Ūf
clŋs"kslŪs]g pkl/ ed'slŪs]g petá clŋs"]lx alxźf clŋnád]lx kl/lŞƉá clŋs"ksdŢĕ lgŋƃ]g ƌf?;'ųs]g dŴn'ś] cfaźá
;]tsŲdůnljlrųá d+;lkůá, Ob+ ;;Ƙf/rŋ' gfd. oá kg PŴ l;tá PŴ klaźá rt'Ɖ+ dxfe"tfg+ pkfbfo k;fbá, Ob+
k;fbrŋ' gfd. Obdlwƍ]t+. tb]t+ tƧ ;;Ƙf/rŋ'gá ;]tdůnkl/lŋųƧ sŲdůnƧ dŢ] cled'vë l&tfg+ ;/L/;Ůfg'ƍlųkb];]
lbŪdůn] ;ų;' lkr'kn];' cfl;ųt]n+ lkr'knflg ljo ;ųlŋknflg Ɠfk]ŷf kdf)tá ösĕl;/dų+ rŋ'ljţf)fbLg+ oyf/x+
jŴ'ƀf/efj+ ;fwodfg+ ltŪlt.
t+ rŋtLlt rŋ', t]g d+;rŋ'gf kƧfld. lbƑrŋ'gflt æcŹ;+ ±vëf cx+, leŋj], lbƑ]g rŋ'gf lj;'ź]gfÆlt
‘d0lg01=284’ Pj+lj±wëg lbƑrŋ'gf. kţfrŋ'gflt ælj/h+ jLtdn+ wƙrŋ'+ pbkfbLÆlt ‘d0lg02=395 dxfj016’ Pj+
cfut]g kţfrŋ'gf. a'źrŋ'gflt æcŹ;+ ±vëf cx+, leŋj], a'źrŋ'gf nás+ jánás]ƃáÆlt ‘d0lg01=283’ Pjdfut]g a'źrŋ'gf.
;dƃrŋ'gflt æ;dƃrŋ' j'ŝlt ;Ƒţ'tţf)Ælƃ ‘r"ńlg0±wëftsdf)jk'ŞfOŹ]; 32 dá#/fhdf)jk'ŞflgŹ]; 85’ Pjdfut]g
;dƃrŋ'gf. kƧfdLlt d+;rŋ'gf xŴtn] &lktfdns+ ljo ¿kut+ d+;rŋ'gf. bŋĕdLlt ;ŧfgfld lbƑ]g rŋ'gf r't"kkft+.
cánás]dLlt cjnás]ld kţfrŋ'gf rt';ŝ+. lgŢĕofdLlt lrƃ]ld a'źrŋ'gf ;źfkťdsĕlg OlƇoflg. pkkl/ŋĕdLlt ;dƃtá Oŋĕld
kl/o];fld ;dƃrŋ'gf kť g]Ɯk±yë.
tŲfmƆgfo mƆdfglƃ tŲfrngfo rndfg+. Otá k/+ lblŪmƆgflblblŪƓ;g]g b'ŋ]g mƆdfgkl/oá;fg+ j'ųgoųf
pųfgd]j. ;ƖƆdfglƃ k'gƍ'g+ mƆdfg+. ljƎƆdfglƃ gfgflj±wëg rndfg+. j]wdfglƃ sƕdfg+. kj]wdfglƃ kwfg]g
sƕdfg+. ;ƕj]wdfglƃ k'gƍ'g+ sƕdfg+. pk;Ʈ]g jf kb+ jlŬt+.
tŲfg'utlƃ tŲfo cg'kljŪ+. tŲfofg';lƃ tŲfo cg'kŴ+. tŲfof;Ɖlƃ tŲfo lgd'Ʈ+. tŲfo kflttlƃ tŲfo
lvų+. ækl/kflttÆlƃ jf kf±&ëf. clee"tlƃ tŲfo dlŹt+ cŢáŴ+. kl/oflbƉlrųlƃ vëk]ŷf ulxtlrų+. cy jf cá#]g ut+
ljo tŲfut+. pkflbŰs¿kkŝo]lx kltŷf ut+ ljo tŲfg'ut+. pbslkƸŪ %fb]ŷf kŴgLlnsĕ pbslklŪ ljo tŲfg';+.
jŝs"k] lgd'Ʈ+ ljo tŲfof;Ɖ+. ?ŋƮtá kltŷf g/s] kltt+ ljo tŲfkfltt+. pkflbŰs¿k+ ;+oáu+ ljo tŲfo clee"t+.
pkflbŰs¿kkl/ƮfxsƧ pƍƉljkƧg+ ljo tŲfo kl/oflbƉlrų+. cy jf sĕdŞƆ]g tŲfut+. sĕdlkkf;fo tŲfg'ut+.
sĕdf;j]g tŲfg';+. sĕdkl/ńfx]g tŲfof;Ɖ+. sĕdŢá;fg]g tŲfo kfltt+. sĕdá#]g tŲfo clee"t+. sĕd'kfbfg]g tŲfo
kl/oflbƉlrųlƃ Pjd]s] jŰolƃ. sĕdej]lt sĕdfjr/]. ¿kej]lt ¿kfjr/]. c¿kej]lt c¿kfjr/]. t];+ gfgų+ x]Ūf
ksĕl;t+o]j.
ejfej];"lt ejfej]lt ejált sĕdwft'. cejált ¿kf¿kwft'. cy jf ejált sĕdwft' ¿kwft'. cejált
c¿kwft'. t];' ejfej];'. sƙej]lt sƙjũ]. k'gưj]lt kágáeljs] ljkfsjũ]. sĕdej]lt sĕdwft'of. sƙej]lt sƙjũ].
tŴ sƙejá efjotLlt ejá. sĕdej] k'gưj]lt sĕdwft'of pkklųej] ljkfsjũ]. ljkfsejá ejtLlt ejá. ¿kejfbL;'lk
P;]j goá. PŴ r æsĕdej] ¿kej] c¿kej]Ælt cásĕ;ej+ ;Ɖfo j'ų+. tL;'lk æsƙej]Ælt sƙej+ tyf æk'gưj]Ælt
pkklųej+ ;Ɖfo j'ų+. k'gƍ'gưj]lt ck/fk/+ pƍlųo+. ultoflt kťultof cţt/fo. cųefjflelgƑlųoflt cųefjfg+
clelgƑlųof. cjLttŲflt d"nkb+. cljuttŲflt vl)s;dflw ljo vl)sƍxfgfefj]g g ljutf tŲf Pt];lƃ cljuttŲf.
crųtŲflt tbśƍxfgfefj]g ckl/ŝųtŲf. cjƃtŲflt ljŋƘgƍxfgfefj]g g jƃtŲflt cjƃtŲf. cd'ųtŲflt
cŝƃ;d'Ş]bƍxfgfefj]g g d'ųtŲf. cƍxLgtŲflt klƍƧlźƍxfgfefj]g g kxLgtŲf. cƍllgƧŪtŲflt
lgƧ/)ƍxfgfefj]g ej] kltlŪt+ cg';olsn];+ cƍllgƧlşŷf l&tųf cƍllgƧŪtŲf.
12= Obflg oƨf cljuttŲf Pj+ mƆlƃ r nklƃ r, tƨf tŲfljgo] ;dfbk]ƃá æddflot]Ælt ufydfx. tŴ
ddflot]lt tŲflblŪddų]lx æddÆlƃ kl/Ʈlxt] jŴ'Ƹƨ. kƧyflt ;átf/] cfnkƃá cfx. PtƕLlt Ptlƕ cfbLgj+. ;];+
kfsd]j.
ƀ] ddųflt ƀ] cfnof. ofjtflt kl/Ş]blgodŴ] lgkftá. tŲf;řft]gflt tŲfsĕ]Ūf;]g, ;řf ;řftlƃ cŴtá Ps+
æ;ţflgbfgf lx kkť;řfÆltcfbL;' ‘;'0lg0880’ ljo. ;Ldstlƃ ckl/Ş]bbá;lj/lxt+ dl/ofbst+ æltoáhgk/d+ ;Ld+
;ƙlƉt'Ælƃ cfbL;' ‘dxfj0140’ ljo. cálwstlƃ jrgkl/Ş]bbá;lj/lxt+ kl/Ş]bst+ ;Ldƃl/s?ŋá ljo. kl/oƃstlƃ
kl/Ş]bst+. ;Ldƃl/s?ŋá kg lƀƉ+ ;fwf/)+, co+ kg Psĕaźtfnklƃ ljo stlƃ kl/oƃst+. kl/Ʈlxtlƃ sĕnƃ/]lk
k/foų+ d'lťŷf ;Ƒfsĕ/]g ulxt+. ddflotlƃ cfnost+ jƧ"kut+ ;]gf;g+ ljo. Ob+ ddlƃ ;dLk] l&t+. Pt+ ddlƃ b"/]
l&t+. Pųslƃ kl/ŋĕ/lgodg+ æPųslƕ gƍlef;]ƜfÆlt ljo. Pųfjtflt kl/Ş]bŴ]lk lgkftlgodg+ æPųfjtf ±vëf
dxfgfdfÆlt ljo. s]jnlƕ dxfkyljlƃ ;snlƕ dxfkyƸj.
cŪ;t+ tŲfljrl/tlƃ cŪ'ų/;t+ tŲfudgljŴf/+. cŪ'ų/;t+ sy+ xátLlt r]Ġ ¿ktŲf»k]0 wƙtŲflt Pj+
rŋ'ƀf/fbL;' hjgjLlyof kjųf tŲf æ;]lŪk'ųá, Ɣfƪ)k'ųáÆlt PjdfbL;' lklttá nźgfdf ljo lkt';lb;f/ƙ±)ë e"tf. PŴ r
¿kf/ƙ)f ¿k] tŲflt ¿ktŲf. ;f sĕd/fuefj]g ¿k+ cƧfb]ƃL kjųdfgf sĕdtŲf. ;ƧtlblŪ;xut/fuefj]g æ¿k+ lgŝ+ w'j+

48
;ƧtÆlƃ Pj+ cƧfb]ƃL kjųdfgf ejtŲf. pŞ]blblŪ;xut/fuefj]g æ¿k+ plŞşlt ljgƧlt kŞ]b+ eljƧtLÆlt Pj+ cƧfb]ƃL
kjųdfgf ljejtŲflt Pj+ ltljwf xált. oyf r ¿ktŲf, tyf ;ŹtŲfboákLlt Ptflg cŪf/; tŲfljrl/tflg xálƃ. tflg
cŢų¿kfbL;' cŪf/;, alxźf¿kfbL;' cŪf/;flt %Ƹų;, Olt ctLtflg %Ƹų;, cgfutflg %Ƹų;, kŝ'ƍƉflg %Ƹų;flt
cŪ;t+. cŢlųsƧ pkfbfo æcƨLÆlt xált, æOŴƨLÆlt xátLlt jf PjdfbLlg cŢlųs¿kflblglƧtflg cŪf/;,
aflx/Ƨ'kfbfo Oldgf æcƨLÆlt xált, Oldgf æOŴƨLÆlt xátLlt aflx/¿kflblglƧtflg cŪf/;flt %Ƹų;. Olt ctLtflg
%Ƹų;, cgfutflg %Ƹų;, kŝ'ƍƉflg %Ƹų;flt Pjlƕ cŪ;ttŲfljrl/tflg xálƃ.
jL;ltjŴ'sĕ ;ŊĕolbŪLlt ¿kfbLg+ kťƉ+ vƉfg+ Ps]slƕ æ¿k+ cųtá ;dg'kƧtLÆltcflbgf ‘kl0d01=130_131’
go]g rt'wf ufxj;]g kjųflg jŴ"lg sŷf pƍƉf ljşdfgŪ]g ;lt vƉkťs;řft] sĕo] lbŪLlt ;ŊĕolblŪ. b;jŴ'sĕ
ldŞflbŪLlt æglŴ lbƉ+, glŴ loŪÆlƃcflbgoƍjųf ldŞflblŪ, cofyfjlblŪ lj/lŢŷf ux)tá jf ljtyf lblŪ ldŞflblŪ,
cgŴfjxųf klůt]lx s'lŞtf lbŪLltlk ldŞflblŪ. ;f coálg;á clelgj];nŋ)f, k/fdf;/;f, ldŞflelgj];kŝ'kŪfgf,
cl/ofgdbƧgsĕdtflbkbŪfgf, k/djşĕlt bŪƑf. b;jŴ'sĕ cƃƮflxsĕ lbŪLlt ;Ƨtá násĕ], c;Ƨtá násĕ], cƃjf násĕ]Ælt
cflbgoƍjųf Ps]s+ sĕ]Ūf;+ kltŪ+ sŷf ux)j;]g Pj+ kjųf lblŪ b;jŴ'sĕ cƃƮflxsĕ lblŪ. of Pj¿kf lbŪLlt of Pj+hĕltsĕ
lblŪ. lblŪutlƃ lbŪL;' ut+. Ob+ bƧg+ ƀf;lŪlblŪcƃáuwųflt lblŪut+, lblŪo]j b'/ltŊdgŪ]g uxg+ lblŪuxg+
lt)uxgjguxgkƑtuxgflg ljo. ;f;Ř;ƍleoŪ]g lblŪsƃf/+ rá/sƃf/jfńsƃf/lg?bssƃf/b'lưŋsƃf/f ljo.
;ƙflblŪof ljlgljŢgŪ]g ljnádgŪ]g r lblŪlj;"sĕlos+. ldŞfbƧglŤ pƍşdfg+ ;ƙfbƧg+ ljlgljŢlt r]j ljnád]lt r.
sbflr ;ƧtƧ, sbflr pŞ]bƧ ux)tá lblŪof lj¿k+ mlƆtlƃ lblŪljƎlƆt+. lblŪultsĕ] lx PsƸƨ kltŪft'+ g ;Ŋált.
sbflr ;Ƨt+ cg'Ƨ/lt, sbflr pŞ]b+. lblŪo]j aƉgŪ]g ;+oáhglƃ lblŪ;+oáhg+. ;';'df/fboá ljo k'l/;+ cf/ƙ)+ bƭ+
uŲftLlt ufxá. kltŪxgtá kltŪfxá. colŤ anjkjlųefj]g kltŪlxŷf uŲflt. lgŝflbj;]g clelglj;tLlt
clelgj];á. wƙ;efj+ cltŊldŷf lgŝflbj;]g k/tá cfd;tLlt k/fdf;á. cgŴfjxųf s'lŞtá d±Ʈëf, s'lŞtfg+ jf ckfofg+
d±Ʈëflt s'ƙ±Ʈëf. cofyfjkytá ldŞfk±yëf. oyf lx lb;fd"ƭ]g æco+ c;'sufdƧ gfd k±yëfÆlt ulxtálk t+ ufd+ g ;ƕfk]lt,
Pj+ lblŪults]g æ;'ultk±yëfÆlt ulxtflk lblŪ ;'uƸt g kfk]tLlt cofyfjkytá ldŞfk±yëf. ldŞf;efjtá ldŞų+. tŴ]j
kl/ưdgtá t/lƃ PŴ afnflt ltŴ+, ltŴť t+ cgŴfgť cfotglƃ ltŴfotg+, ltlŴofg+ jf ;ŧfltb];Ū]g lgjf;ŪfgŪ]g r
cfotglƃlk ltŴfotg+. ljkl/o];e"tá ufxá, ljkl/o];tá jf ufxált ljkl/o];Ʈfxá. c;efjufxált ljk/LtƮfxá. æclgŝ]
lgŝÆlƃ cflbgoƍjųj;]g kl/jų]ŷf ufxá ljkƟf;Ʈfxá. cg'kfoufxá ldŞfufxá. cofyfjsƸƨ jŴ'Ƹƨ g ;efjƸƨ jŴ'Ƹƨ ty+
ofyfjs+ ;efjlƃ ufxá æcofyfjsƸƨ ofyfjsÆlƃ ufxá. ofjtflt oųsĕ. ƀf;lŪlblŪutfgLlt Ɣƪhĕn] ‘bL0
lg01=29cfboá’ cfutflg ƀf;lŪlblŪutflg.
cŞ]b;+lsgálk mƆƃLlt clŞlƆŷf k;ƞ anŊĕ/]g ulŲƧƃLlt pƍƉ;+lsgálk rnlƃ. clŞƆƃ]kLlt j'ųgo]g
clŞşƃ]lk. clŞƉ]kLlt j'ųgo]g clŞlƆŷf ulxt]lk. ljkl/)fd;+lsgákLlt kl/jų]ŷf cţyfefj]g cf;+lsgálk ljkl/)fdƃ]kLlt
ljkl/jųgsĕn]lk. ljkl/)t]kLlt ljkl/jlųt]lk. mƆƃLlt rnlƃ. ;ƖƆƃLlt ;Ƒfsĕ/]g rnlƃ. ljƎƆƃLlt ljljwfsĕ/]g
mƆlƃ. j]wƃLlt eo+ lbƩf sƕlƃ. kj]wƃLlt %lƘtųf eo]g lj;];]g sƕlƃ. ;ƕj]wƃLlt nádx+;geo]g ;Ƒfsĕ/]g sƕlƃ.
mƆdfg]lt pkoáuax'jrg+. cƍábs]lt dƆábs]. kl/ųábs]lt n'lńtábs]. pbskl/ofbfg]lt vL±)ëfbs]. anfsĕlx jflt
j'ųfj;];flx klŋhĕtLlx. kl/kfltodfgflt ljƸxl;odfgf #lũodfgf. plŋlkodfgflt sŹdƃ/tá gLxl/odfgf lulnodfgf
jf. vşdfgflt vflbodfgf. mƆlƃ sĕs]lx. ;ƖƆlƃ s'nn]lx. ljƎƆlƃ anfsĕlx. j]wlƃ t'ů]g ulxtsĕn] d/)j;]g.
kj]wlƃ ljŢgsĕn]. ;ƕj]wlƃ d/);dLk].
klƧŷflt cu')+ klƧŷf. t'nloŷflt u')fu')+ t'nloŷf. tL/loŷflt u')fu')+ ljŴf/]ŷf. ljefjloŷflt jŴ'xfgefƸu
d'lťŷf jşˆŷf. lje"t+ sŷflt lgƎƸų kfk]ŷf cfj]l)s+ sŷf. cy jf ;+lsŰbá;+ dár]ŷf jŴ'ljefus/±)ëg klƧŷf.
ckl/Ş]bbá;+ dár]ŷf kdf)s/)j;]g t'nloŷf. jŴ'bá;+ dár]ŷf ljefus/)j;]g tL/loŷf. ;ƙáxbá;+ dárloŷf
cƮljefus/)j;]g ljefjloŷf. #gbá;+ dár]ŷf ksltljefus/±)ëg lje"t+ sŷf. kxfoflt khlxŷf. kllgƧlşŷflt
lgƧlşŷf. cddfoƃált tŲflbŪLlx cfno+ cs/áƃá. cuŲƃált lblŪof k'Ƒefuë kţfo t+ g uŲƃá. ck/fd;ƃált ljtŊ]g
öxg+ cs/áƃá. cglelgj];ƃált lgofdáŊlƃlblŪj;]g gƍlj;ƃá.
cs'Ƒdfgált kl/ƮfxtŲfj;]g cs/áƃá. chgodfgált kágáeljstŲfj;]g chgodfgá. c;ŧgodfgált lj;];]g
c;ŧgodfgá. clgƑųodfgált kŴgftŲfj;]g g lgƑųodfgá. cglelgƑųodfgált ;Ƒfsĕ/]g g clelgƑųodfgá.
pk;Ʈj;]g jf Ptflg kbflg jlŬtflg. Pjd]Ŵ k&dufyfo cƧfb+.
13= ttá k/flx rt"lx ufyflx cfbLgjť bƧ]ŷf Obflg ;pkfo+ lgƧ/)+ lgƧ/)flg;+;ť bƧ]t'+, ;Ƒflx jf Ptflx
sĕdfg+ cfbLgj+ cásĕ/+ ;+lsn];ť bƧ]ŷf Obflg g]ŋƙ] cflg;+;+ bƧ]t'+ æpeá;' cƃ];"Ælt ufyfƀodfx. tŴ peá;' cƃ];"lt
mƧmƧ;d'bofbL;' ƀL;', ƀL;' kl/Ş]b];'. ljg]Ɯ %Ɔlƃ %Ɔ/fu+ ljg]ŷf. mƧ+ kl/ţfoflt rŋ';ƖƧflbmƧ+, mƧfg';f/]g jf
t+;ƕo'ų] ;Ƒ]lk c¿kwƙ], t];+ jŴ'ƀf/f/ƙ)j;]g ¿kwƙ] rflt ;snlƕ gfd¿k+ tLlx kl/ţflx kl/hĕlgŷf. cgfg'luźált
¿kfbL;' ;Ƒwƙ];' cluźá. obųu/xL tbs'Ƒdfgált o+ cųgf u/xlt, t+ cs'?dfgá. g lnƕtL lbŪ;'t];' wL/ált ;á

49
Pj¿ká lwlt;ƕƉá wL/á lbŪ];' r ;'t];' r wƙ];' lƀƉ+ n]kfg+ Ps]gflk n]k]g g lnƕlt, cfsĕ;ldj lg?klnųá cŝƃjábfgƍųá
xált.
mƧá Psĕ] cƃált mƧá Pskl/Ş]bá. m';tLlt mƧá. Ʃfo+ m';gnŋ±)ëf, ;Ŝũg/;á, ;lƉkftkŝ'kŪfgá,
cfkfyutlj;okbŪfgá. colŤ c¿kwƙálk ;dfgá cf/ƙ±)ë m';gfsĕ/g] ]j kjųtLlt m';gnŋ±)ëf. Psb];]g]j cgƟLodfgálk
¿k+ ljo rŋ'+, ;Źá ljo r ;át+ lrų+ cf/ƙ)ť ;Ŝũ]tLlt ;Ŝũg/;á, jŴf/ƙ);Ŝũgtá jf pƍƉųf ;ƕlųcŴ]glk /;]g
æ;Ŝũg/;áÆlt j]lbtƑá. j'ųŤ]t+ cŪsyfo+ _
ært'e"dsmƧá gá m';gnŋ±)ëf gfd glŴ, ;Ŝũg/;á kg kťƀfl/sĕ]j xált. kťƀfl/sƧ lx m';gnŋ±)ëfltlk
;Ŝũg/;áltlk gfd+. dgáƀfl/sƧ m';gnŋ±)ëfŷ]j gfd+, g ;Ŝũg/;áÆlt ‘w0;0cŪ01 sĕdfjr/s';n, wƙ'Ź];syf’.
Obť jŷf Ob+ ;'ų+ ‘ld0k02=3=8’ cfet+ _
æoyf, dxf/fh, ƀ] d]ůf o'Ţ]Ɯ'+, oyf Psĕ] d]ůá, Pj+ rŋ' bŪƑ+. oyf b'ltoá d]ůá, Pj+ ¿k+ bŪƑ+. oyf t];+
;lƉkftá, Pj+ mƧá bŪƑá. Pj+ m';gnŋ±)ëf r mƧá ;Ŝũg/;á r. oyf, dxf/fh, ƀ] ;ƙf jşˆƜ'+, ƀ] kf)L jşˆƜ'+. oyf
Psĕ] kfl), Pj+ rŋ' bŪƑ+. oyf b'ltoá kfl), Pj+ ¿k+ bŪƑ+. oyf t];+ ;lƉkftá, Pj+ mƧá bŪƑá. Pj+ m';gnŋ±)ëf r
mƧá ;Ŝũg/;á rfÆlt ljŴf/á.
oyf jf ærŋ'gf ¿k+ lbƩfÆltcfbL;' ‘w0;0 1352 1354’ rŋ'ljţf)fbLlg rŋ'cflbgfd]g j'ųflg, Pjldwflk tflg
rŋ'cflbgfd]g]j j'ųfgLlt j]lbtƑflg. tƨf æPj+ rŋ' bŪƑÆlƃcfbL;' Pj+ rŋ'ljţf)+ bŪƑlƃ Oldgf go]g cŴá j]lbtƑá. Pj+
;ƃ] lrųf/ƙ);Ŝũgtá Odlƨlƕ ;'ų] lsŝŪ]g]j /;]g æ;Ŝũg/;áÆlt l;źá xált. ltŰ+ ;lƉkft;řftƧ kg cųgá sĕ/)Ƨ
j;]g kj]lbtųf ;lƉkftkŝ'kŪfgá. colŤ tŴ tŴ æltŰ+ ;ślt mƧáÆlt Pj+ sĕ/)Ƨ]j j;]g kj]lbtált. OdƧ r ;'ųkbƧ
ltŰ+ ;śltof mƧált codŴá, g ;śltdųd]j mƧá.
Pj+ kj]lbtųf kg t]g]jfsĕ/]g kŝ'kŪftLlt æ;lƉkftkŝ'kŪfgáÆlt j'ųá. mnŪ]g kg kŝ'kŪfg]g]; j]bgfkŝ'kŪfgá
gfd xált. j]bg+ x]; kŝ'kŪfk]lt, pƍfb]tLlt cŴá. pƍfbodfgá r oyf alxźf pŲkŝoflk ;dfgf nfvf;řftwft'lglƧtf
pƨf cųgá lgƧo] d'b'efjsĕ/L xált, g cųgá kŝoe"t]lk alxźf jLtlŝtśf/;řft] pŲefj]. Pj+ jŴf/ƙ);řftcţkŝoálk
;dfgá lrųlglƧtųf cųgá lgƧoe"t] lrų] Pj P; j]bg'ƍfbsĕ] xált, g cųgá kŝoe"t]lk jŴ'lƛ cf/ƙ±)ëjflt j]lbtƑá. tşˆg
;dƉfxf/]g kg OlƇo]g r kl/ŋt] lj;o] cgƃ/fo]g pƍşgtá P; æcfkfyutlj;okbŪfgáÆlt j'ŝlt.
mƧá otá ;d'b]lt pƍşlt, ;á æmƧ;d'boáÆlt j'ŝlt. j'ųŤ]t+ _ æ;ńfotgkŝof mƧáÆlt ‘dxfj01
lje0225’. ctLtb'sĕ] sĕnj;]g j'ųá. j]bgfb'sĕ] æpk]ŋĕ kg ;ƃųf, ;'vldŝ]j efl;tfÆlt ‘lje0cŪ0 232’ j'ųųf
pk]ŋĕj]bg+ ;'vd]j sŷf ;'vb'ŋj;]g, gfd¿kb'sĕ] ¿kf¿kj;]g, cfotgb'sĕ] ;+;f/kjlųj;]g, ;Ŋĕob'sĕ] kťŋƉj;]g j'ųált
j]lbtƑá. tŴ ;'votLlt ;'vf. j]botLlt j]bgf. b'ŋotLlt b'ŋĕ. gdgnŋ)+ gfd+. ?ƍgnŋ)+ ¿k+. rŋĕotgfbLlg %
cŢlųsĕlg. ¿kfotgfbLlg % aflx/flg. ¿kŋƉfboá kťŋƉf ljşdfgŪ]g ;Ŋĕoá. cljşĕsƙtŲfcfxf/mƧgfd¿kf
;Ŋĕo;d'boá.
rŋ';ƖƧált rŋtLlt rŋ', ¿k+ cƧfb]lt ljefj]lt rflt cŴá. rŋ'tá kjųá ;ƖƧá rŋ';ƖƧá. ;á kg cųgf
;ƕo'ųfo j]bgfo ;xhĕtcţdţlgƧoljkfscfxf/;ƕo'ųclŴcljutj;]g cŪwf kŝoá xált. ;')ftLlt ;át+. t+
;;Ƙf/;átlanƧ cƃá tg'tƗnádflrt] cś'lnj]&s;Ůfg] kb];] ;átljţf)fbLg+ oyf/x+ jŴ'ƀf/efj+ ;fwodfg+ ltŪlt. ;áttá
kjųá ;ƖƧá ;át;ƖƧá. #fg;ƖƧfbL;'lk P;]j goá. #fotLlt #fg+ t+ ;;Ƙf/lanƧ cƃá chkb;Ůfg] kb];]
#fgljţf)fbLg+ oyf/x+ jŴ'ƀf/efj+ ;fwodfg+ ltŪlt. hËljtdƢfotLlt lhƢf, ;fogŪ]g jf lhƢf. ;f ;;Ƙf/lhƢfo
cltcƮd"nkƧflg jşˆŷf pkl/dtndŢ] leƉpƍnbnƮ;Ůfg] kb];] lhƢfljţf)fbLg+ oyf/x+ jŴ'ƀf/efj+ ;fwodfgf ltŪlt.
s'lŞtfg+ ;f;jwƙfg+ cfoált sĕoá. cfoált pƍlųb];á. ofjtf OdƸƨ sĕo] pkflbŰkjlų gfd clŴ, tŴ o]e'Ɯ]g sĕoƍ;fbá
sĕoljţf)fbLg+ oyf/x+ jŴ'ƀf/efj+ ;fwodfgá ltŪlt. d'gftLlt dgá, ljhĕgftLlt cŴá. dgált ;xfjşgejś+¶ dgtá kjųá
;ƖƧá dgá;ƖƧá.
%lƑwlƕ mƧ+ b'ljwd]j xátLlt bƧ]t'+ æclwjrg;ƖƧá kl#;ƖƧáÆlt cfx dgáƀfl/sĕ] clwjrg;ƖƧá. kťƀfl/sĕ]
jŴf/ƙ)flbkl#]g pƍşgtá kl#;ƖƧá.
;'vj]bgfo cf/ƙ±)ë ;'vj]bgLoá. b'ŋj]bgfo cf/ƙ±)ë b'ŋj]bgLoá. cb'ŋd;'vj]bgfo cf/ƙ±)ë
cb'ŋd;'vj]bgLoá. tŴ ;'votLlt ;'v+, oƧ'ƍşlt, t+ ;'lvt+ s/átLlt cŴá. ;'Ū' jf vglt, vfblt r sĕolrųfafwlƃ ;'v+.
b'ŋotLlt b'ŋ+, oƧ'ƍşlt, t+ b'lŋt+ s/átLlt cŴá. g b'ŋ+ g ;'vlƃ cb'ŋd;'v+, d_sĕ/á kb;lƉj;]g j'ųá.
s';náltcfboá hĕltj;]g j'ųf. tŴ s';nált PsjL;lts';nlrų;ƕo'ųá. cs';nált ƀfb;fs';nlrų;ƕo'ųá.
cƓfstált cj;];ljkfslsl/ofƓfstlrų;ƕo'ųá.

50
 k'g ejƍe]bj;]g lglŹ;ƃá æsĕdfjr/áÆltcflbdfx. rt'kţf;sĕdfjr/lrų;ƕo'ųá sĕdfjr/á. sĕd+ kxfo ¿k]
cjr/tLlt ¿kfjr/á, s';nfƓfstj;]g kťb;¿kfjr/lrų;ƕo'ųá. sĕdť ¿kť kxfo c¿k] cjr/tLlt c¿kfjr/á,
s';nfƓfstj;]g ƀfb;f¿kfjr/lrų;ƕo'ųá.
Obflg clelgj];j;]g bƧ]ƃá æ;'ţtáÆltcflbdfx. tŴ ;'ţtált /fubá;dáx]lx ;'ţųf ;'ţtá.
/fubá;dáxlgldų]lx clgldųųf clgldųá. /fubá;dáxkl)wLg+ cefjtá cƍl)lxtált j'ŝlt.
Obflg jũkl/ofkƉckl/ofkƉj;]g bƧ]ƃá ænálsoáÆltcflbdfx. násĕ] j'ŝlt n'şgkn'şgŪ]g jũ+ tƸƨ
kl/ofkƉefj]g nás] lgo'ųált nálsoá. plųŰált pų/á, nás] ckl/ofkƉefj]g nástá pų/ált nás'ų/á. m';gflt
m';gfsĕ/á. ;Ɩ';gf ;Ɩ'l;tųlƃ pk;Ʈ]g kb+ jlŬt+.
Pj+ `ft+ sŷflt Pj+ kfs+ sŷf hĕgƃá tL/]lt tL/olt, pkl/ jųƑfsĕ/]g lrƃ]lt. clgŝlƃstfo cflbcƃjƃtfo
r clgŝtá tL/]lt. pƍfbjoklkLńgtfo b'ŋjŴ'tfo r b'ŋtá. kŝoofkgLotfo /áud"ntfo r /áutá.
b'ŋtf;"noálutfo lsn];f;'lrkŔ/tfo pƍfbh/feś]lx pź'dftkl/kŊkleƉtfo r uůtá. kLńfhgstfo cƃát'bgtfo
b'ƉLx/)Lotfo r ;Ɵtá. lju/x)Lotfo cjlŬcfjxgtfo c#jŴ'tfo r c#tá. c;]l/efjhgstfo cfafwkbŪfgtfo r
cfafwtá. cj;tfo clj±wëƜtfo r k/tá. Ɠflwh/fd/±)ëlx n'şgkn'şgtfo knástá. cg]sƓ;gfjxgtfo ólttá.
cljlbtfg+o]j ljk'nfg+ cgŴfg+ cfjxgtá ;Ƒ"kŹjjŴ'tfo r pkŹjtá. ;Ƒeofg+ cfs/tfo r b'ŋj"k;d;řftƧ k/dƧf;Ƨ
klkŋe"ttfo r eotá. cg]s]lx cgŴ]lx cg'aźtfo bá;"k;Ūtfo, pk;±Ʈëf ljo cglwjf;gf/xtfo r pk;Ʈtá.
Ɠflwh/fd/±)ëlx r]j nfefbLlx r náswƙ]lx krlnttfo rntá. pkŊd]g r]j ;/;]g r keś'kudg;Lntfo keś'tá.
;ƑfjŴfljlgkflttfo, ly/efjƧ r cefjtfo cw'jtá. ctfogtfo r]j cnưg]Ɯvëdtfo r ctf)tá. cƟLlot'+ cg/xtfo,
cƟLgfglƕ r n])lsŝfsĕl/tfo cn])tá. lglƧtfg+ eo;f/sųfefj]g c;/)tá. oyfkl/slƍt]lx w'j;'e;'vųefj]lx l/ųtfo
l/ųtá. l/ųtfo]j t'Ştá, cƍsųf jf. cƍslƕ lx nás] æt'ŞÆlƃ j'ŝlt. ;fldlgjfl;j]bs sĕ/sĕlwŪfoslj/lxttfo
;'ţtá.
;oť c;fldsefjflbtfo cgųtá. kjlųb'ŋtfo, b'ŋƧ r cfbLgjtfo cfbLgjtá. cy jf cfbLg+ jflt uŞlt
kjųtLlt cfbLgjá, sk)dg'ƧƧ]t+ clwjrg+. vƉflk r sk)fo]jflt cfbLgj;lb;tfo cfbLgjtá. h/fo r]j d/±)ëg rflt
ƀ]wf kl/)fdkslttfo ljkl/)fdwƙtá. b'Ƒntfo, m]Ʈ' ljo ;'veŧgLotfo r c;f/stá. c#x]t'tfo c#d"ntá.
ldųd'v;kųá ljo ljƧf;#flttfo jwstá. ljutejtfo ljej;Ƙ"ttfo r ljejtá. cf;jkbŪfgtfo ;f;jtá.
x]t'kŝo]lx cle;řttfo ;řttá. dŝ'df/lsn];df/fg+ cfld;e"ttfo df/fld;tá. hĕlth/fƓflwd/)kslttfo
hĕlth/fƓflwd/)wƙtá. ;áskl/b]jpkfof;x]t'tfo ;áskl/b]jpkfof;wƙtá. tŲflblŪb'ŝl/t;+lsn];fg+ lj;owƙtfo
;+lsn];wƙtá. cljşĕsƙtŲf;ńfotgj;]g pƍlųtá ;d'botá. t];+ cefj]g cŴśdtá. mƧ] %Ɔ/fuj;]g dw'/Ƨfb]g
cƧfbtá. mƧƧ ljkl/)fd]g cfbLgjtá. pleƉ+ lgƧ/±)ëg lgƧ/)tá tL/]tLlt ;Ƒ];' r Od];' ætL/]tLÆlt kf&;];á bŪƑá.
khxtLlt ;s;ƃfgtá gLx/lt. ljgáb]tLlt t'blt. ƓƸƃ s/átLlt ljutƃ+ s/ált. cgefj+ ud]tLlt cg' cg'
cefj+ ud]lt. cl/odƮ;Ŵ]g plŞƉ+ tŲfcljşĕdo+ d"nd]t];lƃ plŞƉd"nf. tfnjŴ' ljo g];+ jŴ' stlƃ tfnfjŴ'stf. oyf
lx tfn?ŋ+ ;d"n+ pźl/ŷf tƧ jŴ'dų] tƸƨ kb];] st] g k'g tƧ tfnƧ pƍlų kţfolt, Pj+ cl/odƮ;Ŵ]g ;d"n] ¿kflb/;]
pźl/ŷf t];+ k'Ƒ] pƍƉk'Ƒefj]g jŴ'dų] lrų;ƃfg] st] ;Ƒ]lk t] ætfnfjŴ'stfÆlt j'ŝlƃ. oƧ];ált oƧ k'ƮnƧ P;á uë±wëf.
;d'lŞƉált plŞƉá. j"k;ƃált mn]g j"k;ƃá. klkƧźált klkƧlźƍxfg]g klkƧlƘtá. pk;Ʈ]g jf kb+ jlŬt+.
ceƑ'ƍlųsĕ]lt k'g pƍlşt'+ ceƑá. `f)lƮgf bŬált dƮ`f)lƮgf ´flktá. cy jf lj;lglŋų+ efhg]g ;x %lūt+ ljo jŴ'gf
;x kxLgá. d"nlŞƉlj;jlƟ ljo ;d"nlŞƉált ;d'lŞƉá. pźg] pbs+ l;lťŷf lgƑflktcśf/+ ljo j"k;ƃá. lgƑflktcśf/]
klttpbsm'l;t+ ljo klkƧźá. cŘ'?ƍlųof x]t'lŞƉaLh+ ljo ceƑ'ƍlųsĕ]. c;lgkftlj;?ŋá ljo `f)lƮgf bŬált Pjd]s]
jŰolƃ.
jLtuë±wëflt Ob+ ;sefjkl/ŝhgj;]g j'ų+. ljutuë±wëflt Ob+ cf/ƙ±)ë ;fnoefjkl/ŝhgj;]g. rųuë±wëflt Ob+ k'g
cgflbogefjbƧgj;]g. d'ųuë±wëflt Ob+ ;ƃlttá ljlgdárgj;]g. kxLguë±wëflt Ob+ d'ųƧflk ŏlr cgjŪfgbƧgj;]g.
kllgƧŪuë±wëflt Ob+ cflbƉk'ƑƧ lgƧƮbƧgj;]g j'ų+. jLt/f±uëf ljut/f±uëf rų/f±uëflt j'ųgo]g oáh]tƑ+. tŴ luŢgj;]g
uë±wëf. /ŧgj;]g /f±uëf. lgŞftált lgųŲá. ælgŞbáÆltlk kf±&ëf, tŲf%bglj/lxtált cŴá. lgƑ'tált lgƑ't;efjá.
;Llte"tált ;Lt;efjá. ;'vkl;+j]bLlt sĕlosr]tl;s;'v+ cg'ejg;efjá. Ɣƪe"t]gflt pųd;efj]g. cųgflt lrų]g.
stųf rflt kfksƙfg+ stefj]g r. cstųf rflt s';nfg+ cstefj]g r. st+ d] sĕob'ŝl/t+, cst+ d]
sĕo;'rl/tlƃcfboá ƀf/j;]g clj/ltlj/ltj;]g sƙkyj;]g r j'ųf. ;Ln];'lƛ g kl/k"/sĕ/Lltcfboá
rt'kfl/;'lź;Lnj;]g. hĕul/odgg'o'ųált kťhĕu/)j;]g. ;lt;ƕhţ]gflt ;fŴsĕlb;ƕhţj;]g rųf/á ;ltkŪfgfltcfboá
aálwklŋowƙf nálsonás'ų/j;]g. b'ŋ+ d] ckl/ţftlƃcfboá rųf/á cl/o;ŝj;]g j'ųflt j]lbtƑ+. t] cŴtá tŴ tŴ
j'ųgoųf kfsfo]j.

51
 wL/á klůtált ;ų kbf j'ųŴfo]j. clk r b'ŋ] cslƕoŪ]g wL/á. ;'vë cg'lƍnjŪ]g klůtá.
lbŪwlƙs;ƕ/flosŴ] stkl/roŪ]g kţjf. cųŴk/Ŵ] lgŝnŪ]g a'lźdf. uƘL/pųfgŴ] ckŝá;ŊgŪ]g `f)L. u'ƭklŞƉŴ]
cáef;gŪ]g ljefjL. lglŊn];ƓjbfgŪ]g t'nf;lb;ált d]wfjL. g lnƕtLlt ;hĕltof g lnƕlt cfsĕ;] n]vf ljo. g
klnƕtLlt lj;];]g g lnƕlt. g pklnƕtLlt ;ţá±uëf x'ŷflk g lnƕlt xŴtn] n]vf ljo. clnųált ;ţá±uëf x'ŷflk g
lslnƧlt sĕl;sjŴ] &lktdl)/tg+ ljo. cklnųált lj;];]g g lslnƧlt dl)/tg] klnj]l&tsĕl;sjŴ+ ljo. cg'klnųált
pkuƄflk g cƟLolt káŋ/kų] pbslaƆ' ljo. lgŋƃált alx lgŋƃá aƉgfuf/tá knftá ljo. lgƧált kfkkxLgá cldųƧ
klŞflktlslnŪjŴ' ljo. ljƍd'ųált ;'Ū' d'ųá uƞ"kuë jŴ'lƛ /Ƹt gf;]ŷf k'g gfudg+ ljo. lj;ţ'ųált lsn];]lx Pstá g
o'ųá Ɠflwgf d'ųlunfgá ljo. ljdl/oflbst]g r]t;flt ljutdl/ofbst]g lrų]g, ;Ƒej]g ;Ƒf/ƙ±)ëg ;Ƒlsn];]lx
d'ųlrų]gflt cŴá.
14= ;ţ+ kl/ţflt ufyfo kg co+ ;ř]kŴá _ g s]jnť mƧd]j, clk r ±vëf kg sĕd;ţflbe]b+ ;ţ+, ;ţfg';f/]g jf
k'Ƒ] j'ųgo]g]j gfd¿k+ tLlx kl/ţflx kl/hĕlgŷf Odfo klkbfo rt'lƑwlƕ ljt/]Ɯ cá#+, ttá ;á ltŰá#á tŲflblŪkl/Ʈx];'
tŲflblŪlsn];ƍxfg]g cg'klnųá vL)f;jd'lg /fuflb;Ɵfg+ cƑ"ƭųf cƑ"ƭ;Ɵá, ;ltj]k'Ɵƍlųof cƍdųá r/+, k'Ƒefuë jf cƍdųá
r/ƃá t]g cƍdfbrf/]g cƑ"ƭ;Ɵá x'ŷf ;sk/ųefjflbe]b+ gf;L;lt násldd+ k/ť, cţbŴ' rl/dlrųlg/áwf lg?kfbfgáj
hĕtj]bá kl/lgƑftLlt c/xųlgs"]g b];g+ lgŪfk]l;, wƙg]lų&kgd]j s/áƃᶠg t' Odfo b];gfo dƮ+ jf mn+ jf pƍfb]l;,
vL)f;jƧ b]l;tųflt.
gLnflbe]b+ cf/ƙ)+ ;ŧfgftLlt ;ţf. ;f ;ŧfggnŋ)f kŝfleţf)/;f. rt'e"lds;ţf lx gá;ŧfggnŋ)f gfd
glŴ, ;Ƒf ;ŧfggnŋ)fj. of kg]Ŵ cleţf±)ëg ;ŧfgflt, ;f kŝfleţf)/;f gfd xált. tƧf jŬlsƧ bf?lƛ cleţf)+ sŷf
k'g t]g cleţf±)ëg t+ kŝflehĕggsĕn], k'l/;Ƨ sĕńltnsĕlbcleţf)+ ;Ɵŋ]ŷf k'g t]g cleţf±)ëg æc;'sĕ] gfd P;áÆlt tƧ
kŝflehĕggsĕn], /ţá lkńƉg±uëfkseůfufl/sƧ tƸƨ tƸƨ lkńƉg] gfdkŰs+ alƉŷf æc;'s+ lkńƉg+ gfd cfx/fÆlt j'ų] bLk+
hĕn]ŷf ;f/uư+ kljl;ŷf kŰ+ jfr]ŷf tƧ tƧ]j lkńƉgƧ cfx/)sĕn] r kjlų j]lbtƑf.
ck/á goá _ ;Ƒ;śflxsj;]g lx ;ŧfggnŋ)f ;ţf, k'g;ŧfggkŝolgldųs/)/;f bf?cfbL;' tŞsĕboá ljo,
oyfulxtlgldųj;]g clelgj];s/)kŝ'kŪfgf xlŴbƧscƉá ljo, cf/ƙ±)ë cgáufƭj'lųtfo clr/Ūfgkŝ'kŪfgf jf ljş' ljo,
oyfpklŪtlj;okbŪfgf lt)k'l/;s];' ldukátsĕg+ k'l/;flt pƍƉ;ţf ljo. of kg]Ŵ `f);ƕo'ųf xált, ;f `f)d]j
cg'jųlt, ;;Ƙf/kyjLcfbL;' ;];wƙf kyjLcfbLlg ljoflt j]lbtƑf.
sĕdkl;ţ'ųf ;ţf sĕd;ţf. Ɠfkfbkl;ţ'ųf ;ţf Ɠfkfb;ţf. ljƸx;fkl;ţ'ųf ;ţf ljƸx;f;ţf t];' ƀ] ;ų];'lk
;řf/];'lk pƍşlƃ. sĕd;ţf lx lko] dgfk] ;ų] jf ;řf/] jf ljtŊ]ƃƧ pƍşlt. Ɠfkfb;ţf clƍo] cdgfk] ;ų] jf ;řf/] jf
s'lŢŷf cánásgsĕntá kŪfo ofj ljgf;gf pƍşlt. ljƸx;f;ţf ;řf/];' g pƍşlt. ;řf/á lx b'ŋĕk]tƑá gfd glŴ. æOd]
;ųf xţƃ' jf, plŞşƃ' jf, ljgƧƃ' jf, df jf cx];'Ælƃ lrƃgsĕn] kg ;ų];' pƍşlt. g]ŋƙkl;ţ'ųf ;ţf g]ŋƙ;ţf, ;f
c;'ek'Ƒefuë sĕdfjr/f xált, c;'e´fg] ¿kfjr/f, t+ ´fg+ kfbs+ sŷf pƍƉdƮmnsĕn] nás'ų/f. cƓfkfbkl;ţ'ųf ;ţf
cƓfkfb;ţf, ;f d]ųfk'Ƒefuë sĕdfjr/f xált, d]ųf´fg] ¿kfjr/f, t+ ´fg+ kfbs+ sŷf pƍƉdƮmnsĕn] nás'ų/f.
cljƸx;fkl;ţ'ųf ;ţf cljƸx;f;ţf, ;f s?)fk'Ƒefuë sĕdfjr/f, s?)f´fg] ¿kfjr/f, t+ ´fg+ kfbs+ sŷf pƍƉdƮmnsĕn]
nás'ų/f. obf cnáeá ;L;+ xált, tbf Ot/] ƀ] tbƋflosĕ ejlƃ. obf d]ųf ;L;+ xált, tbf Ot/] ƀ] tbƋflosĕ ejlƃ.
obf s?)f ;L;+ xált, tbf Ot/] ƀ] tbƋflosĕ ejlƃ. ¿kf/ƙ)+ cf/ư pƍƉf ;ţf ¿k;ţf. ;Ź;ţfbL;'lk P;]j goá.
Ob+ tƧfo]j cf/ƙ)tá gfd+. cf/ƙ)fg+ j'ųųf rŋ';ƖƧhĕlbjŴ"lglk j'ųfg]j xálƃ.
of Pj¿kf ;ţflt cţflk ækl#;ƖƧhĕ ;ţf clwjrg;ƖƧhĕ ;ţfÆlt Pjdflbsĕ j]lbtƑf. tŴ clwjrg;ƖƧhĕ
;ţfltlk kl/ofo]g %ƀfl/sĕo]j toá lx c¿lkgá vƉf ;o+ lklŪjũsĕ x'ŷf cųgf ;xhĕt;ţfo æclwjrg;ƖƧhĕ ;ţfÆlt gfd+
s/álƃ, lgƍl/ofo]g kg kl#;ƖƧhĕ ;ţf gfd kťƀfl/sĕ ;ţf, clwjrg;ƖƧhĕ ;ţf gfd dgáƀfl/sĕ ;ţf. Ptf clt/]s;ţf
kl/Ʈlxtflt j]lbtƑf.
;ţflt ;efjgfd+. ;ŧfggflt ;ŧfggfsĕ/á. ;ŧflgtųlƃ ;ŧflgtefjá.
cljşá#lƃ k"/]t'+ co'ųŪ]g sĕob'ŝl/tflb cljlƆo+ gfd, cnźƑlƃ cŴá. t+ cljlƆo+ ljƆtLlt cljşĕ. tlƑk/Lttá
sĕo;'rl/tflb ljlƆo+ gfd, t+ ljlƆo+ g ljƆtLlt cljşĕ. vƉfg+ /f;Ū+, cfotgfg+ cfotgŪ+, wft"g+ ;'ţŪ+, OlƇofg+
clwkltoŪ+, ;ŝfg+ tyŪ+ cljlbt+ s/átLltlk cljşĕ. b'ŋĕbLg+ kLńgflbj;]g j'ų+ rt'lƑw+ cŴ+ cljlbt+ s/átLltlk cljşĕ.
cƃlj/lxt] ;+;f/] oálgultejljţf)lŪlt;ųfjf;];' ;ų] hjfk]tLlt cljşĕ. k/dŴtá cljşdfg];' OlŴk'l/;fbL;' hjlt,
ljşdfg];' vƉfbL;' g hjtLlt cljşĕ. clk r rŋ'ljţf)fbLg+ jŴf/ƙ)fg+ klŝ;d'ƍfbklŝ;d'ƍƉfgť wƙfg+ %fbgtálk
cljşĕ, t+ cljşá#+. sĕdá#j;]g pų/]Ɯ. ejá#j;]g kt/]Ɯ. lbŪá#j;]g ;dltŊd]Ɯ. cljşá#j;]g jLltjų]Ɯ. cy jf
;átfklųdƮ]g kxfgj;]g pų/]Ɯ. ;sbfuflddƮ]g kxfgj;]g kt/]Ɯ. cgfuflddƮ]g kxfgj;]g ;dltŊd]Ɯ. c/xųdƮ]g
kxfgj;]g jLltjų]Ɯ. cy jf æt/]Ɯflbkťkb+ tbśflbkťkxfg]g oáh]tƑÆlƃ s]lr jblƃ.

52
 ædág+ j'ŝlt `f)Ælƃ jŷf t+ ke]btá bƧ]t'+ æof kţf khĕggfÆltcflbdfx. t+ j'ųgod]j &k]ŷf æcdáxá
wƙljroáÆlt kb+. cdáxá s';n];' wƙ];' cefjgfo klkŋá efjgfx]t'. cdáx]g cljk/Lt+ uŲflt d"ƭƧ ljk/LtƮx)tá.
cdáx]g ofyfj+ ofyfjtá wf/]ƃá oyf;efj] kjųlt. d"ƭá lx ætŞ+ ctŞ+, ctŞť tŞÆlƃ uŲflt¶ tyf OlŞtfnfeb'ŋ+ g
xált. cd"ƭƧ æt+ s't]Ŵ nưfÆlt Pjdflbkŝj]ŋ);Ƙjtá d/)b'ŋ+ g xált. ;ƙáxd/)lŤ b'ŋ+, g r t+ cd"ƭƧ xált.
kƑlhtfg+ ;'v;+jf;á xált, lt/Şfgoálgo+ lgƑlų g xált. dáx]g lx lgŝ;ƙ"ƭf lt/ŞfgoáƸg pkkşlƃ dáxklkŋá r cdáxá
dáxj;]g cdŢųefjƧ cefjs/á. cdáx]g cljƸx;f;ţf wft';ţf dlŢdfo klklųof klkşg+, klŞduƅƀoƧ ke]bgť
xált. klŞdflg ƀ] ;ltkŪfgflg tƧ]j cfg'efj]g OŢlƃ. cdáxá bL#fo'stfo kŝoá xált. cd"ƭá lx lxtflxt+ `ŷf clxt+
kl/jşˆƃá lxtť kl;]jdfgá bL#fo'sĕ] xált, cų;ƕlųof ckl/xLgá xált. cd"ƭá lx cųgá lxtd]j s/áƃá cųfg+ ;ƕfb]lt.
cl/oljxf/Ƨ kŝoá xált, pbfl;gkŋ];' lgƑ'tá xált cd"ƭƧ ;Ƒfle;śtfo cefjtá. cdáx]g cgųbƧg+ xált. c;ƙ"ƭá lx
ofyfjux)s';ná ckl/)fos+ vƉkťs+ ckl/)fostá a'Ţlt. oyf r Pt]g cgųbƧg+, Pj+ cųbƧg+ dáx]g. sĕ] lx gfd
cų;'ţt+ a'lŢŷf k'g ;ƙáx+ cfkşˆƜflt.
t]g `f±)ëg ;dƉfutált Pt]g j'ųƍsĕ/]g `f±)ëg ;dśLe"tá ;]ŋĕboá d'lg. dágƍųált klnź`f±)ëf d'lgefj+ kųá.
tL)Llt u)gkl/Ş]bá. dág]ƜfgLlt d'lgefjs/f dág]Ɯs/f klkbf wƙf. sĕodág]ƜlƃcfbL;' ljţlųsĕo¿ksĕoj;]g kţfk]tƑ+
sĕodág]Ɯ+. ljţlųjfrf;Źjfrfj;]g kţfk]tƑ+ jrLdág]Ɯ+. dgáƀfl/slrųflbj;]g kţfk]tƑ+ dgádág]Ɯ+. ltljwsĕob'ŝl/tfg+
kxfglƃ kf)fltkftflbljwfg+ sĕotá kjųfg+ b'Ū' rl/tfg+ khxg+. sĕo;'rl/tlƃ sĕotá kjų+ ;'Ū' rl/t+. sĕof/ƙ±)ë `f)lƃ
sĕo+ cf/ƙ)+ sŷf clgŝflbj;]g kjų+ sĕof/ƙ±)ë `f)+. sĕokl/ţflt sĕo+ `fttL/)ƍxfgkl/ţflx hĕggj;]g kjų+ `f)+.
kl/ţf;xutá d±Ʈëflt cŢlųs+ sĕo+ ;ƙl;ŷf pƍflbtd±Ʈëf kl/ţf;xutá. sĕo] %Ɔ/fuƧ kxfglƃ sĕo] tŲf%Ɔ/fuƧ khxg+.
sĕo;řf/lg/á±wëflt cƧf;kƧf;fg+ lg/á±wëf cfj/±)ëf, rt'ŴŢĕg;dfklų;dfkşg+. jrL;řf/lg/á±wëflt ljtŊljrf/fg+ lg/á±wëf
cfj/±)ëf, b'ltoŢĕg;dfklų;dfkşg+. lrų;řf/lg/á±wëflt ;ţfj]bgfg+ lg/á±wëf cfj/±)ëf,
;ţfj]blotlg/áw;dfklų;dfkşg+.
k&dufyfo sĕod'lglƃcfbL;' sĕob'ŝl/tƍxfgj;]g sĕod'lg. jrLb'ŝl/tƍxfgj;]g jfrfd'lg.
dgáb'ŝl/tƍxfgj;]g dgád'lg. ;Ƒfs';nƍxfgj;]g cgf;jd'lg. dág]Ɯ;ƕƉlƃ hĕlgtƑ+ hĕlgŷf mn] l&tųf dág]Ɯ;ƕƉ+.
cfx' ;Ƒƍxfloglƃ ;Ƒlsn];] khlxŷf l&tųf ;Ƒƍxflog+ syolƃ.
b'ltoufyfo lgƌftkfkslƃ oá cŢųalxź;řft] ;Ƒlƨlƕ cfotg] cŢųalxźf/ƙ)j;]g pƍlų/xflg ;Ƒkfksĕlg
dƮ`f±)ëg lgƌfo ±wëfljŷf l&tųf lgƌftkfks+ cfx"lt PjdŴá bŪƑá. cuf/dŢ] j;ƃf cuf/d'lggá. kƑş'kutf
cguf/d'lggá. tŴ ;]ŋĕ ;]ŋd'lggá. c/xƃá c;]ŋd'lggá. kŝ]sa'źf kŝ]sd'lggá. ;ƙf;Ɨ'źf d'lgd'lggá.
k'g s±yët'sƚtfk'Şfj;]g æstd] cuf/d'lggáÆlt cfx. cufl/sĕlt sl;±uëf/ŋĕlbcufl/ssƙ] lgo'ųf. lbŪkbflt
lbŪlgƑfgf ljţft;f;gflt ljţft+ l;ŋųo;f;g+ Pt];lƃ ljţft;f;gf. cguf/flt sl;±uëf/ŋĕlbcufl/osƙ+ Pt];+ gŴLlt
kƑlhtf æcguf/fÆlt j'ŝlƃ. ;ų ;]ŋĕlt ;átfkƉfboá ;ų. tL;' l;ŋĕ;' l;ŋƃLlt ;]ŋĕ. c/xƃá g l;ŋƃLlt c;]ŋĕ. t+ t+
sĕ/)+ klŝ Pssĕj cgfrl/osĕj rt';ŝ+ a'lŢtjƃált kŝ]sa'źf kŝ]sd'lggá.
d'lgd'lggá j'ŝlƃ tyfutflt PŴ cŪlx sĕ/±)ëlx eujf tyfutá _ tyf cfutált tyfutá, tyf utált tyfutá,
tynŋ)+ cfutált tyfutá, tywƙ] ofyfjtá cle;Ɨ'źált tyfutá, tyblƧtfo tyfutá, tyjflbtfo tyfutá, tyfsĕl/tfo
tyfutá, cleejgŪ]g tyfutált.
sy+ eujf tyf cfutált tyfutáĠ oyf ;Ƒnáslxtfo pƧ'ŊdfkƉf k'l/dsĕ ;ƙf;Ɨ'źf cfutf. Ƹs j'ų+ xáltĠ
o]gflegLxf/]g k'l/dsĕ eujƃá cfutf, t]g]j cƛfslƕ eujf cfutá. cy jf oyf k'l/dsĕ eujƃá
bfg;Lng]ŋƙkţfjLl/ovlƃ;ŝflwŪfgd]ų'k]ŋĕ;řftf b; kf/ldoá b; pkkf/ldoá b; k/dŴkf/ldoált ;dƸt;kf/ldoá k"/]ŷf
cśkl/ŝfu+ gogwg/şk'ųbf/kl/ŝfulƃ Od] kť dxfkl/ŝfuë kl/ŝlhŷf k'Ƒoáuk'Ƒrl/owƙŋĕg`ftŴrl/ofboá k"/]ŷf
a'lźrl/ofo sĕ]Ƹ kŷf cfutf, tyf cƛfslƕ eujf cfutá. oyf r k'l/dsĕ eujƃá rųf/á ;ltkŪfg], rųf/á ;ƙƍwfg],
rųf/á Olźkfb], klťlƇoflg, kť anflg, ;ų aáŢś], cl/o+ cŪlśs+ dƮ+ efj]ŷf k"/]ŷf cfutf, tyf cƛfslƕ eujf cfutá.
Pj+ tyf cfutált tyfutá.
æoyf r bLkŘ/a'źcfboá, ;Ƒţ'efj+ d'goá Owfutf.
tyf co+ ;Ōd'gLlk cfutá, tyfutá j'ŝlt t]g rŋ'dfÆltĶ
sy+ tyf utált tyfutáĠ oyf ;ƕlthĕtf k'l/dsĕ eujƃá utf. syť t] utfĠ t] lx ;ƕlthĕtf ;d]lx kfb]lx
kyljo+ kltŪfo pų/fled'vf ;ųkbjLltxf/]g utf. oyfx _
æ;ƕlthĕtá, cfgƆ, aálw;ųá ;d]lx kfb]lx kyljo+ kltŪlxŷf pų/fled'±vëf ;ųkbjLltxf/]g uŞlt, ;]tlƛ %ų]
cg'wfl/odfg] ;Ƒf r lb;f cg'ljnás]lt, cf;leť jfr+ ef;lt _ ‚c±Ʈëfxdlƨ násƧ, h]Ūáxdlƨ násƧ, ;]Ūáxdlƨ násƧ,

53
codlƃdf hĕlt, glŴ bflg k'gưjáƒÆlt ‘bL0lg02=31 d0lg03=207’.
tťƧ udg+ ty+ cxál; cljty+ cg]s];+ lj;];flwudfg+ k'Ƒlgldųefj]g. olŤ ;á ;ƕlthĕtá ;d]lx kfb]lx kltŪflt,
ObdƧ rt'l/lźkfbklnfeƧ k'Ƒlgldų+. pų/d'vefjá kgƧ ;Ƒnás'ų/efjƧ k'Ƒlgldų+. ;ųkbjLltxf/á
;ųaáŢś/tgklnfeƧ. æ;'jŰbůf jLltktlƃ rfd/fÆlt ‘;'0lg0693’ PŴ j'ųrfd?ŋ]ká kg ;ƑltlŴolgƙbgƧ.
;]tŞųwf/)+ c/xųljd'lųj/ljdn;]tŞųklnfeƧ. ;Ƒlb;fg'ljnásg+ ;Ƒţ'tfgfj/)`f)klnfeƧ. cf;lejfrfef;g+ kg
cƍljlųoj/wƙrŊkjųgƧ k'Ƒlgldų+. tyf co+ eujflk utá. tťƧ udg+ ty+ cxál; cljty+ t];+o]j lj;];flwudfg+
k'Ƒlgldųefj]g. t]gfx' ká/f)f _
æd'x'ųhĕtáj ujƕtL oyf, ;d]lx kfb]lx m';L j;'Ɖ/+.
;á ljŊdL ;ų kbflg ±uëftdá, ;]tť %ų+ cg'wf/o'+ d¿Ķ
æuƄfg ;á ;ų kbflg ±uëftdá, lb;f ljnás]l; ;df ;dƃtá.
cŪś'k]t+ lu/dư'bL/lo, ;Lxá oyf kƑtd'źlglŪtáÆltĶ ‘kl0d0cŪ01=1=37 Oltj'0 cŪ038’.
Pj+ tyf utált tyfutá.
cy jf oyf k'l/dsĕ eujƃá, colƕ eujf t±yëj g]ŋƙ]g sĕdŞƆ+»k]0 k&dŢĕg]g gLj/±)ë»k]0 clgŝfg'kƧgfo
lgŝ;ţ+»k]0 c/xųdƮ]g ;Ƒlsn];] kxfo utá, Pjlƕ tyf utált tyfutá.
sy+ tynŋ)+ cfutált tyfutáĠ kyjLwft'of sŋńųnŋ)+ ty+ cljty+, cfkáwft'of kŔ/)nŋ)+, t]háwft'of
pŲųnŋ)+, jfoáwft'of ljŴƘgnŋ)+, cfsĕ;wft'of c;Ɩ'Ūnŋ)+, ljţf)wft'of ljhĕggnŋ)+.
¿kƧ ?ƍgnŋ)+, j]bgfo j]blotnŋ)+, ;ţfo ;ŧfggnŋ)+, ;řf/fg+ cle;ř/)nŋ)+, ljţf)Ƨ ljhĕggnŋ)+.
ljtŊƧ clelg/ákgnŋ)+, ljrf/Ƨ cg'dşgnŋ)+, kLltof m/)nŋ)+, ;'vƧ ;ftnŋ)+, lrų]sƮtfo cljŋ]knŋ)+,
mƧƧ m';gnŋ)+.
;lźlƇoƧ clwdáŋnŋ)+, jLl/lolƇoƧ kƮxnŋ)+, ;ltlƇoƧ pkŪfgnŋ)+, ;dflwlƇoƧ cljŋ]knŋ)+, klţlƇoƧ
khĕggnŋ)+.
;źfanƧ cƧlźo] cslƕonŋ)+, jLl/oanƧ sĕ];şˆ, ;ltanƧ d'ŪƧŝ], ;dflwanƧ pźŝ], kţfanƧ cljşĕo
cslƕonŋ)+.
;lt;ƗáŢśƧ pkŪfgnŋ)+, wƙljro;ƗáŢśƧ kljronŋ)+, jLl/o;ƗáŢśƧ kƮxnŋ)+, kLlt;ƗáŢśƧ m/)nŋ)+,
kƧlź;ƗáŢśƧ pk;dnŋ)+, ;dflw;ƗáŢśƧ cljŋ]knŋ)+, pk]ŋĕ;ƗáŢśƧ kl;řfgnŋ)+.
;ƙflblŪof bƧgnŋ)+, ;ƙf;ŘƍƧ clelg/ákgnŋ)+, ;ƙfjfrfo kl/Ʈxnŋ)+, ;ƙfsƙƃƧ ;d'Ūfgnŋ)+,
;ƙfcfhËjƧ jábfgnŋ)+, ;ƙfjfofdƧ kƮxnŋ)+, ;ƙf;ltof pkŪfgnŋ)+, ;ƙf;dflwƧ cljŋ]knŋ)+.
cljşĕo cţf)nŋ)+, ;řf/fg+ r]tgfnŋ)+, ljţf)Ƨ ljhĕggnŋ)+, gfdƧ gdgnŋ)+, ¿kƧ ?ƍgnŋ)+, ;ńfotgƧ
cfotgnŋ)+, mƧƧ m';gnŋ)+, j]bgfo j]blotnŋ)+, tŲfo x]t'nŋ)+, pkfbfgƧ ux)nŋ)+, ejƧ cfo"xgnŋ)+, hĕltof
lgƑlųnŋ)+, h/fo hË/)nŋ)+, d/)Ƨ r'ltnŋ)+.
wft"g+ ;'ţtnŋ)+, cfotgfg+ cfotgnŋ)+, ;ltkŪfgfg+ pkŪfgnŋ)+, ;ƙƍwfgfg+ kbxgnŋ)+, Olźkfbfg+
OŢgnŋ)+, OlƇofg+ clwkltnŋ)+, anfg+ cslƕonŋ)+, aáŢśfg+ lgƜfgnŋ)+, dƮƧ x]t'nŋ)+.
;ŝfg+ tynŋ)+, ;dyƧ cljŋ]knŋ)+, ljkƧgfo cg'kƧgfnŋ)+, ;dyljkƧgfg+ Ps/;nŋ)+, o'ugźfg+
cgltjųgnŋ)+.
;Lnlj;'lźof ;+j/)nŋ)+, lrųlj;'lźof cljŋ]knŋ)+, lblŪlj;'lźof bƧgnŋ)+, vo] `f)Ƨ ;d'Ş]bnŋ)+, cg'ƍfb]
`f)Ƨ kƧlźnŋ)+, %ƆƧ d"nnŋ)+.
dgl;sĕ/Ƨ ;d'Ūfgnŋ)+, mƧƧ ;dáwfgnŋ)+, j]bgfo ;dá;/)nŋ)+, ;dflwƧ kd'vnŋ)+, ;ltof cflwkt]Ɯnŋ)+,
kţfo tt'ųl/onŋ)+, ljd'lųof ;f/nŋ)+, cdtáuwƧ lgƑfgƧ kl/oá;fgnŋ)+ ty+ cljty+, Pt+ tynŋ)+ `f)ultof cfutá
clj/lŢŷf kųá cg'ƍųált tyfutá. Pj+ tynŋ)+ cfutált tyfutá.
sy+ tywƙ] ofyfjtá cle;Ɨ'źált tyfutáĠ tywƙf gfd rųfl/ cl/o;ŝflg. oyfx _
ærųfl/dflg, leŋj], tyflg cljtyflg cgţyflg. stdflg rųfl/Ġ ‚Ob+ b'ŋƒlƃ, leŋj], tyd]t+ cljtyd]t+
cgţyd]tÆlƃ ljŴf/á ‘;+0lg0 5=1090’.

54
 tflg r eujf cle;Ɨ'źált tyfg+ cle;Ɨ'źųf tyfutált j'ŝlt. cle;Ɨ'źŴá lx PŴ ut;Źá.
clk r h/fd/)Ƨ hĕltkŝo;Ƙ"t;d'bfutŪá t±yëf cljt±yëf cgţ±yëf»k]0 ;řf/fg+ cljşĕkŝo;Ƙ"t;d'bfutŪá t±yëf
cljt±yëf cgţ±yëf. tyf cljşĕo ;řf/fg+ kŝoŪá»k]0 hĕltof h/fd/)Ƨ kŝoŪá t±yëf cljt±yëf cgţ±yëf. t+ ;Ƒ+ eujf
cle;Ɨ'źá, tƧflk tyfg+ cle;Ɨ'źųf tyfutá. Pj+ tywƙ] ofyfjtá cle;Ɨ'źált tyfutá.
sy+ tyblƧtfo tyfutáĠ eujf o+ ;b]js] nás]»k]0 ;b]jdg'Ƨfo khĕo ckl/df)f;' náswft";' ckl/df)fg+ ;ųfg+
rŋ'ƀf/] cfkfy+ cfuŞƃ+ ¿kf/ƙ)+ gfd clŴ, t+ ;Ƒfsĕ/]g hĕgflt kƧlt. Pj+ hĕgtf kƧtf r t]g t+ OŪflgŪflbj;]g jf
lbŪ;'td'tljţft];' nưdfgskbj;]g jf æstd+ t+ ¿k+ ¿kfotg+Ġ o+ ¿k+ rt'Ɖ+ dxfe"tfg+ pkfbfo jŰlgef ;lgbƧg+ ;ƍl#+
gLn+ kLtsÆlƃcflbgf ‘w0;0616’ go]g cg]s]lx gfd]lx t]/;lx jf/]lx lƀkţf;fo go]lx ljeşdfg+ tyd]j xált, ljty+
glŴ. P; goá ;átƀf/fbL;'lk cfkfydfuŞƃ];' ;ŹfbL;'. j'ųlƕ r]t+ eujtf _
æo+, leŋj], ;b]jsƧ násƧ»k]0 ;b]jdg'Ƨfo khĕo lbŪ+ ;'t+ d't+ ljţft+ kų+ kl/o]l;t+ cg'ljrl/t+ dg;f, tdx+
hĕgfld»k]0 tdx+ cưţfƸ;. t+ tyfutƧ ljlbt+, t+ tyfutá g pkŪf;LÆlt ‘c0lg0 4=24’.
Pj+ tyblƧtfo tyfutá. tŴ tybƧLcŴ] tyfutált kb;Ƙjá j]lbtƑá.
sy+ tyjflbtfo tyfutáĠ o+ /Ƹų eujf aálwdů] ck/flhtkƟŘ] lgl;Ɖá rt'Ɖ+ df/fg+ dŴs+ dlŹŷf cg'ų/+
;ƙf;ƗáƸw cle;Ɨ'źá, oť /Ƹų ods;fnfgdƃ/] cg'kflb;];fo lgƑfgwft'of kl/lgƑflo, PŴƃ/] kťrųfnL;jƧkl/df±)ë sĕn]
k&daálwolƕ dlŢdaálwolƕ klŞdaálwolƕ o+ eujtf efl;t+ ;'ų+ uëƜ+»k]0 j]bƟ+. ;Ƒ+ t+ cŴtá Ɠŧgtá r cg'kjş+
cg"gdglws+ ;Ƒfsĕ/kl/k'Ű+ /fudblgƙbg+ bá;dáxdblgƙbg+, glŴ tŴ jfnƮdųlƕ kŋlnt+, ;Ƒ+ t+ Psd'lŹsĕo nlŦt+ ljo,
Psgflńof ldt+ ljo, Pst'nfo t'lnt+ ljo r tyd]j xált cljty+ cgţy+. oyfx _
æoť, r'Ɔ, /Ƹų tyfutá cg'ų/+ ;ƙf;ƗáƸw cle;Ɨ'Ţlt, oť /Ƹų cg'kflb;];fo lgƑfgwft'of kl/lgƑfolt, o+
PtƸƨ cƃ/] ef;lt nklt lglŹ;lt, ;Ƒ+ t+ t±yëj xált gá cţyf, tƨf ‚tyfutáƒlt j'ŝtLÆlt ‘bL0 lg03=188’.
ubcŴá lx PŴ ut;Źá. Pj+ tyjflbtfo tyfutá.
clk r cfubg+ cfubá, jrglƃ cŴá. t±yëf cljk/Ltá cfubá cƧflt bsĕ/Ƨ tsĕ/+ sŷf tyfutált Pjd]tƸƨ cŴ]
kbl;lź j]lbtƑf.
sy+ tyfsĕl/tfo tyfutáĠ eujtá lx jfrfo sĕoá cg'nád]lt, sĕoƧflk jfrf. tƨf oyfjfbL tyfsĕ/L, oyfsĕ/L
tyfjfbL r xált. Pj+e"tƧ rƧ oyf jfrf sĕoálk tyf utá kjųált cŴá. oyf r sĕoá, jfrflk tyf utf kjųflt
tyfutá. t]g]jfx _ æoyfjfbL, leŋj], tyfutá tyfsĕ/L, oyfsĕ/L tyfjfbL. Olt oyfjfbL tyfsĕ/L, oyfsĕ/L tyfjfbL.
‚tƨf tyfutáƒlt j'ŝtLÆlt ‘c0lg0 4=23’. Pj+ tyfsĕl/tfo tyfutá.
sy+ cleejgŪ]g tyfutáĠ pkl/ ejƮ+ x]Ūf cjLƸr kl/oƃ+ sŷf ltl/o+ ckl/df)f;' náswft";' ;Ƒ;ų] cleejlt
;Ln]g ;dflwgf kţfo ljd'lųof ljd'lų`f)bƧg]g, g tƧ t'nf jf kdf)+ jf clŴ, cy ±vëf ct'ná cƍd]Ɯá cg'ų/á /fhĕlt/fhĕ
b]jfg+ cltb]já ;Ŋĕg+ clt;Ŋá Ɣƪfg+ cltƔƪf. t]gfx _
æ;b]js] leŋj], nás]»k]0 ;b]jdg'Ƨfo khĕo tyfutá clee" cglee"tá cţbŴ'b;á j;jųL, tƨf ‚tyfutáƒlt
j'ŝtLÆlt ‘c0lg0 4=23’.
tŴ]j+ kbl;lź j]lbtƑf _ cubá ljo cubá. sĕ] kg];Ġ b];gfljnf;á r]j k'ţ'Ƨoá r. t]g x]; dxfg'efjá le;Ŋá
lbƑfub]g ;ƍ] ljo ;Ƒk/ƍjflbgá ;b]jsť nás+ cleejlt. Olt ;Ƒnásĕleejg] t±yëf cljk/Ltá b];gfljnf;doá r]j
k'ţdoá r cubá cƧflt bsĕ/Ƨ tsĕ/+ sŷf tyfutált j]lbtƑá. Pj+ cleejgŪ]g tyfutá.
clk r tyfo utáltlk tyfutá, ty+ utáltlk tyfutá. utált cjutá, ctLtá kųá klkƉált cŴá. tŴ
;sn+ nás+ tL/)kl/ţfo tyfo utá cjutált tyfutá, nás;d'bo+ kxfgkl/ţfo tyfo utá ctLtált tyfutá, náslg/áw+
;lŞlsl/ofo tyfo utá kųált tyfutá, náslg/áwufldƸg klkb+ ty+ utá klkƉált tyfutá. t]g o+ j'ų+ eujtf _
ænásĕ], leŋj], tyfut]g cle;Ɨ'źá, násƨf tyfutá lj;+o'ųá. nás;d'boá, leŋj], tyfut]g cle;Ɨ'źá,
nás;d'boá tyfutƧ kxLgá. náslg/á±wëf, leŋj], tyfut]g cle;Ɨ'źá, náslg/á±wëf tyfutƧ ;lŞstá. náslg/áwufldgL
klkbf, leŋj], tyfut]g cle;Ɨ'źf, náslg/áwufldgL klkbf tyfutƧ efljtf. o+, leŋj], ;b]jsƧ násƧ»k]0
cg'ljrl/t+ dg;f, ;Ƒ+ t+ tyfut]g cle;Ɨ'ź+. tƨf ‚tyfutáƒlt j'ŝtLÆlt ‘c0lg0 4=23’.
tƧ Pjlƕ cŴá j]lbtƑá. Oblƕ r tyfutƧ tyfutefjbLk]g d'vdųd]j. ;Ƒfsĕ/]g kg tyfutáj tyfutƧ
tyfutefj+ jŰ]Ɯ. oƨf kg ;Ƒa'źf tyfutu'±)ëgflk ;d;df, tƨf ;Ƒ];+ j;]g ætyfutfÆlt cfx.

55
 c/xƃált lsn];]lx cf/sųf, c/Lg+ c/fgť xtųf, kŝofbLg+ c/xųf, kfks/±)ë /xfefjf tyfutá c/x+. cf/sĕ
lx ;á ;Ƒlsn];]lx ;'ljb"/ljb"/] l&tá dƮ]g ;jf;gfg+ lsn];fg+ ljź+l;tųflt cf/sųf c/x+.
æ;á ttá cf/sĕ gfd, oƧ o]gf;dlśtf.
c;dśL r bá;]lx, gf±yëf t]gf/x+ dtáÆĶ
t] rfg]g lsn];f/oá dƮ]g xtflt c/Lg+ xtųflk c/x+.
æoƨf /fuflb;řftf, ;Ƒ]lk c/oá xtf.
kţf;Ŵ]g gf±yëg, tƨflk c/x+ dtáÆĶ
oť]t+ cljşĕejtŲfdogfƸe k'ţflbcle;řf/fg+ h/fd/)g]Ƹd cf;j;d'bodo]g cŋ]g ljlŢŷf ltej/±yë ;dfoálht+
cgflbsĕnƍjų+ ;+;f/rŊ+, tƧfg]g aálwdů] jLl/okfb]lx ;Lnkyljo+ kltŪfo ;źfxŴ]g sƙŋos/+ `f)m/;'+ ux]ŷf ;Ƒ] c/f
xtflt c/x+.
æc/f ;+;f/rŊƧ, xtf `f)fl;gf otá.
násgf±yëg t]g];, ‚c/xƒlƃ kj'ŝltÆĶ
cƮblŋ±)ëƜųf r rLj/flbkŝo] c/xlt k"hĕlj;];ť, t]g]j r pƍƉ] tyfut] o] s]lr dx];ŋĕ b]jdg'Ƨf, g t] cţŴ
k"h+ s/álƃ. tyf lx Ɣƪf ;xƕlt l;g]?dų]g /tgbfd]g tyfut+ k"h]l;, oyfanť cţ] b]jf r dg'Ƨf r
lalƗ;f/sĕ];n/fhĕboá. kl/lgƑ'tlƕ r eujƃ+ plŹƧ %Ɖj'ltsĕ]lwg+ ljƧşˆŷf c;ásdxf/fhĕ ;snhƗ'bLk]
rt'/f;Lltljxf/;xƧflg kltŪfk]l;. sĕ] kg jfbá cţ];+ k"hĕlj;];fglƃ kŝofbLg+ c/xųflk c/x+.
æk"hĕlj;];+ ;x kŝo]lx, oƨf co+ c/xlt násgf±yëf.
cŴfg'¿k+ c/xlƃ nás], tƨf lhgá c/xlt gfdd]t+ÆĶ
oyf r nás] o] s]lr klůtdflggá afnf cl;náseo]g /xá kfk+ s/álƃ, Pjd]; g sbflr kfk+ s/átLlt kfks/±)ë
/xfefjtálk c/x+.
æoƨf glŴ /xá gfd, kfksƙ];' tflbgá.
/xfefj]g t]g];, c/x+ Olt ljƧ'táÆĶ
Pj+ ;Ƒyflk _
æcf/sųf xtųf r, lsn];f/Lg ;á d'lg.
xt;+;f/rŊĕ/á, kŝofbLg rf/xá.
g /xá s/ált kfkflg, c/x+ t]g j'ŝtLÆltĶ
oƨf kg ;Ƒ] a'źf c/xųu'±)ëgflk ;d;df, tƨf ;Ƒ];lƕ j;]g æc/xƃáÆlt cfx. ;ƙf;Ɨ'źflt ;ƙf ;fdť
;Ƒwƙfg+ a'źųf ;ƙf;Ɨ'źá. tyf x]; ;Ƒwƙ] ;ƙf;Ɨ'źá, cleţ]Ɯ] wƙ] cleţ]Ɯtá, kl/ţ]Ɯ] wƙ] kl/ţ]Ɯtá, kxftƑ] wƙ]
kxftƑtá, ;lŞsĕtƑ] wƙ] ;lŞsĕtƑtá, efj]tƑ] wƙ] efj]tƑtá. t]g]jfx _
æcleţ]Ɯ+ cleţft+, efj]tƑť efljt+.
kxftƑ+ kxLg+ d], tƨf a'źálƨ Ɣfƪ)fÆltĶ ‘;'0lg0563 d0lg02=399’.
cy jf rŋ' b'ŋ;ŝ+, tƧ d"nsĕ/)efj]g ;d'Ūflksĕ k'l/dtŲf ;d'bo;ŝ+, pleƉ+ cƍjlų lg/áw;ŝ+, lg/áwkhĕggf
klkbf dƮ;ŝlƃ Pj+ Ps]skb'źf/]gflk ;Ƒwƙ] ;ƙf ;fdť a'źá. P; goá ;át#fglhƢfsĕodg];'. Pt]g]j r go]g ¿kfbLlg
% cfotgflg, rŋ'ljţf)fboá % ljţf)sĕof, rŋ';ƖƧfboá % mƧf, rŋ';ƖƧhĕ j]bgfboá % j]bgf, ¿k;ţfboá % ;ţf,
¿k;ť]tgfboá % r]tgf, ¿ktŲfboá % tŲfsĕof, ¿kljtŊĕboá % ljtŊĕ, ¿kljrf/fboá % ljrf/f, ¿kŋƉfboá kťŋƉf,
b; sl;)flg, b; cg'Ƨltoá, pź'dfts;ţflbj;]g b; ;ţf, s];fboá ƀƸų;fsĕ/f, ƀfb;fotgflg, cŪf/; wft'oá,
sĕdejfboá gj ejf, k&dfbLlg rųfl/ ´fgflg, d]ųfefjgfboá rtƧá cƍdţfoá, rtƧá c¿k;dfklųoá, klnádtá
h/fd/)fbLlg, cg'nádtá cljşĕbLlg klŝ;d'ƍfbśflg r oáh]tƑflg.
tŶfo+ Pskboáhgf _ h/fd/)+ b'ŋ;ŝ+, hĕlt ;d'bo;ŝ+, pleƉ+ lgƧ/)+ lg/áw;ŝ+, lg/áwkhĕggf klkbf
dƮ;ŝlƃ Pj+ Ps]skb'źf/]g ;Ƒwƙ] ;ƙf ;fdť a'źá cg'a'źá klljźá. o+ jf kg lslť clŴ g]Ɯ+ gfd, ;ƑƧ ;ƙf ;Ɨ'źųf
ljdáŋlƃs`f)j;]g ;ƙf;Ɨ'źá. t];+ kg ljef±uëf pkl/ cflj eljƧlt. oƨf kg ;Ƒa'źf ;ƙf;Ɨ'źu'±)ëgflk ;d;df, tƨf
;Ƒ];lƕ j;]g æ;ƙf;Ɨ'źfÆlt cfx.
dág]gflt sĕdlŤ dág]Ɯklkbf;řft]g dƮ`f)dág]g d'lg gfd xált, Ow kg t'ŲLefj+ ;Ɖfo æg dág]gfÆlt j'ų+.

56
d"ƭ¿kált t'Ş¿ká. cljŹ;"lt cljţ". Pj¿ká lx t'ŲLe"tálk d'lg gfd g xált. cy jf dág]Ɯd'lg gfd g xált, t'Şefjá
r kg cţf)L r xátLlt cŴá. oá r t'n+j kƮƞflt oyf lx t'n+ ux]ŷf l&tá clt/]s+ r] xált, x/lt, ög+ r] xált,
klŋklt¶ Pjd]j ;á clt/]s+ x/ƃá ljo kfk+ x/lt kl/jşˆlt, ögs] klŋkƃá ljo s';n+ kl/k"/]lt. Pjť kg s/áƃá
;Ln;dflwkţfljd'lųljd'lų`f)bƧg;řft+ j/+ pųdd]j cfbfo kfkflg cs';nsƙflg kl/jşˆlt ; d'lg gfdflt cŴá. t]g ;á
d'gLlt sƨf kg ;á d'gLlt r]Ġ o+ x]Ūf j'ųsĕ/)+, t]g ;á d'gLlt cŴá. oá d'gflt peá nás]lt oá k'Ʈná OdƸƨ vƉflbnás] t'n+
cf/ák]ŷf ldgƃá ljo æOd] cŢlųsĕ vƉf, Od] aflx/fÆltcflbgf go]g Od] peá cŴ] d'gflt. d'lg t]g kj'ŝtLlt t]g kg
sĕ/±)ëg æd'gLÆlt j'ŝlto]jflt cŴá.
c;tťflt ufyfo co+ ;ř]kŴá _ ø−fo+ cs';ns';nƍe]bá, c;tť ;tť wƙá, t+ æcŢų+ alxźfÆlt OdƸƨ ;Ƒnás]
kljro`f±)ëg c;tť ;tť `ŷf wƙ+. tƧ `ftųf Pj, /fuflbe]btá ;ųljw+ ;ś+ tŲflblŪe]btá b'ljw+ hĕnť cltŝ
cltŊldŷf l&tá, ;á t]g dág;řft]g kljro`f±)ëg ;dƉfutųf d'lg. b]jdg'Ƨ]lx k"lhtált Ob+ kgƧ y'ltjrg+. ;á lx
vL)f;jd'lgųf b]jdg'Ƨfg+ k"hĕ/xá xált, tƨf Pj+ j'ųált.
;Ɵlƃ d"nkb+. ;ų ;ƟfgLlt u)gkl/Ş]bá. /fu;Ɵlƃ /ŧgŪ]g /f±uëf r kLńfhgstfo cƃát'bgtfo
b'ƉLx/)tfo ;Ɵťflt /fu;Ɵ+. bá;;ƟfbL;'lk P;]j goá. cƑ"ƭ;Ɵált d"nkb+. cƑlxt;Ɵált gLx;Ɵá. pźt;Ɵált
pź+ x;Ɵá pźl/t;Ɵá. ;d'źt;Ɵált pk;Ʈj;]g j'ųá. pƍflt;Ɵált n'lťt;Ɵá. ;d'ƍflt;Ɵált pk;Ʈj;]g]j.
;Ŋŝsĕ/Llt bfgfbLg+ s';nwƙfg+ efjgfo k'ƮnƧ jf b]ƜwƙƧ jf ;Ŋŝs/)j;]g ;Ŋŝsĕ/L. ;ttefjs/±)ëg
;ftŝsĕ/L. clŪts/±)ëg clŪtsĕ/L. oyf gfd ssŭsĕ] ±yëfs+ uƄf ±yëfs+ ltŪlt, g lg/ƃ/+ uŞlt¶ Pjd]j oá k'Ʈná Pslbj;+
bfg+ bŷf k"h+ jf sŷf wƙ+ jf ;'ŷf ;d)wƙ+ jf sŷf k'g lr/Ƨ+ s/ált, t+ g lg/ƃ/+ kjų]lt. ;á æc;ftŝsĕ/L,
cglŪtsĕ/LÆlt j'ŝlt. co+ Pj+ g s/átLlt clŪtsĕ/L. cgánLgj'lųsĕ]lt lg/ƃ/s/);řftƧ ljƎf/Ƨ efj]g g nLgj'lųsĕ]lt
cgánLgj'lųsĕ]. clglŋųŞƆált s';ns/±)ë jLl/oŞƆƧ clglŋųefj]g clglŋųŞƆá. clglŋųw'/ált jLl/ow'/Ƨ cgá/ákg]g
clglŋųw'/á, cgá;lŊtdfg;ált cŴá. oá tŴ %Ɔá r jfofdá rflt oá t];' s';nwƙ];' sų'sƚtfwƙŞƆá r koų;řftá
jfofdá r. pƧxgj;]g pƧfxá r. clwdų'Ƨxgj;]g pƧáƭL r. jfofdá r];á kf/+ udgŪ]g. pƧfxá r];á k'ƑśdgŪ]g.
pƧáƭL r];á clwdųŪ]g. cƍljflg rflt clgjųgf r. ;lt r ;ƕhţlƃ ;/tLlt ;lt. ;ƕhĕgftLlt ;ƕhţ+, ;dƃtá
ksĕ/]lx hĕgftLlt cŴá. ;fŴs;ƕhţ+ ;ƍfo;ƕhţ+ ±uëfr/;ƕhţ+ c;ƙáx;ƕhţlƃ OdƧ ;ƕhĕgƧ j;]g e]bá j]lbtƑá.
cftƍlƃ lsn];tfkgjLl/o+. kwfglƃ pųdjLl/o+. clwŪfglƃ s';ns/±)ë kltŪfefjá. cg'oá±uëflt cg'o'ŧg+. cƍdfbált
gƍdşg+, ;ltof cljƍjf;á.
Od+ nás+ gf;L;tLlt d"nkb+. ;sųefjlƃ cųgá cųefj+. k/ųefjlƃ k/nás] cųefj+. ;s¿kj]bgfboá cųgá
kťŋƉ], k/¿kj]bgfboá r k/nás] kťŋƉ]. sĕdwft'lƃ sĕdej+. ¿kwft'lƃ ¿kej+. c¿kwft'lƃ c¿kej+. k'g
¿kf¿kj;]g b's+ bƧ]t'+ sĕdwft'+ ¿kwft'+ Ps+ sŷf, c¿kwft'+ Ps+ sŷf j'ų+. uƸt jflt kltŪfgj;]g kťult j'ųf. pkkƸų
jflt lgƑlųj;]g rt'oálg j'ųf. kl;ƸƉ jflt ltŰ+ ejfg+ #gj;]g kl;lƉ j'ųf. ej+ jflt sƙejj;]g. ;+;f/+ jflt
vƉfbLg+ cƑálŞƉj;]g. jũ+ jflt t]e"dsjũ+ gf;L;tLlt.

;źƙƍşáltsĕo dxflgŹ];Ūsyfo

u'xŪs;'ųlgŹ];jŰgf lglŪtf.

3= b'ŪŪs;'ųlgŹ];jŰgf
15= b'ŪŪs] k&dufyfo+ tfj tŴ jbƃLlt eujƃ+ leŋ';Ŝť pkjblƃ. b'Ūdgflk Ps], c±yëflk j] ;ŝdgflt Psŝ]
b'Ūlrųf, Psŝ] ty;lţgálk x'ŷf ltlŴof t'Ūlrųf, o] t];+ ;'ŷf ;ŹƸx;', t] ;ŝdgflt clwƍfoá. jfbť hĕtlƃ Pt+ cŊá;jfb+
pƍƉ+. d'lg gá pk]tLlt csĕ/stfo r cs'ƍgtfo r a'źd'lg g pk]lt. tƨf d'gL glŴ lvná s'lxťLlt t]g sĕ/±)ëg co+ d'lg,
/fuflblvn]lx glŴ lvná s'lxťLlt j]lbtƑá.
b'Ūdgflt pƍƉ]lx bá;]lx b"l;tlrųf. lj?źdgflt t]lx lsn];]lx s';nƧ ƀf/+ cbŷf cfjl/tlrųf.
kllj?źdgflt pk;Ʈj;]g kb+ jlŬt+. cfxtdgflt kl#]g cfxt+ lrų+ Pt];lƃ cfxtdgf. kŝfxtdgflt
pk;Ʈj;]g]j. cf#flttdgflt ljƸx;fj;]g cf#fltt+ dg+ Pt];lƃ cf#flttdgf. kŝf#flttdgflt pk;Ʈj;]g]j. cy jf
æsĕ]wj;]g b'Ūdgf, pkgfxj;]g kb'Ūdgf, dŋj;]g lj?źdgf, kńf;j;]g kllj?źdgf, bá;j;]g cfxtkŝfxtdgf,

57
Ɠfkfbj;]g cf#flttkŝf#flttdgf. kŝofg+ cnfe]g b'Ūdgf kb'Ūdgf, co;]g lj?źdgf kllj?źdgf, u/x]g
cfxtkŝfxtdgf, b'ŋj]bgf;dśLefj]g cf#flttkŝf#flttdgfÆlt Pjdflbgf go]g Ps] jŰolƃ. pkjbƃLlt u/x+
pƍfb]lƃ. ce"t]gflt c;+ljşdfg]g.
;Źxƃflt k;fbj;]g ;ź+ pƍfb]ƃf. cásƍ]ƃflt u')j;]g cátl/ŷf cjsƍoƃf. clwd'ŝƃflt ;ƕ;fbgj;]g
;lƉŪfg+ sŷf t];+ sy+ clwjf;]ƃf. ;ŝdgflt tŞdgf. ;ŝ;lţgált tŞ;lţgá. tydgflt cljk/Ltdgf. e"tdgflt
e"tŴdgf. ofyfjdgflt lgŝndgf. cljk/Ltdgflt lgŞodgf. tŴ æ;ŝdgf ;ŝ;lţgáÆlt ;ŝjflbu')+, ætydgf
ty;lţgáÆlt ;ŝ;źfu')+, æe"tdgf e"t;lţgáÆlt l&tu')+, æofyfjdgf ofyfj;lţgáÆlt kŝlosu')+, æcljk/Ltdgf
cljk/Lt;lţgáÆlt clj;+jfbu')+ slytlƃ `ftƑ+.
k/tá#á;ált cţ];+ ;lƃsĕ pƍƉ;Źá. cŊá;ált hĕltcfbL;' b;;' cŊá;];' cţt/á. oá jfb+ pk]tLlt oá k'Ʈná
pkjfb+ pkuŞlt. sĕ/sĕ] jflt stbá;á jf. sĕ/stfoflt bá;Ƨ stefj]g j'ŝdfgált slyodfgá. pkjlbodfgált bá;+
pkjşdfgá. s'ƍtLlt sĕ]k+ s/ált.
vLnhĕttflk gŴLlt lrųaƉefjlrųsrj/efj;řft+ kl#lvn+ hĕt+ cƧflt lvnhĕtá, tƧ efjá lvnhĕttf, tflk
glŴ g ;lƃ. kťlk r]tálvnflt sĕd] cjLt/f±uëf, sĕo] cjLt/f±uëf, ¿k] cjLt/f±uëf, ofjbŴ+ pb/fjb]xs+ e'lŧŷf ;]Ɯ;'v+
kƧ;'v+ ldź;'v+ cg'o'ųá ljx/lt, cţt/+ b]jlgsĕo+ kl)wfo Ɣƪrl/o+ r/lt æOldgfx+ ;Ln]g jf jt]g jf tk]g jf Ɣƪrl/o]g
jf b]já jf eljƧfld, b]jţt/á jfÆlt ‘d0lg0 1=186’ Pj¿kf kťlk lrųƧ aƉefjsrj/efj;řftf r]tálvnf glŴ.
16= Odť ufy+ jŷf eujf cfgƆŴ]/+ k'lŞ _ æPj+ v'+;]ŷf jƘ]ŷf j'ŝdfgf leŋ", cfgƆ, Ƹs jbƃLÆlt, æg lslť
eujfÆlt. æg, cfgƆ, ‚cx+ ;Lnjfƒlt ;ƑŴ t'ŲL eljtƑ+. nás] lx gfef;dfg+ hĕglƃ, ldƧ+ afn]lx klůtÆlƃ ‘;+0lg0
2=241’ jŷf æleŋ", cfgƆ, t] dg'Ƨ] Pj+ klráb]ƃ"Ælt wƙb];gŴfo æce"tjfbL lg/o+ pk]tLÆlt ‘w0k0306 pbf038
Oltj'048 ;'0lg0666’ Od+ ufy+ cefl;. ±yë/á t+ pƮx]ŷf leŋ" cfx _ ædg'Ƨf t'ƛ]lx Odfo ufyfo klráb]tƑfÆlt. leŋ"
tyf cs+;'. klůtdg'Ƨf t'ŲL cx];'+. /fhĕlk /fhk'l/;] ;ƑŴ k];]ŷf o];+ w'ųfg+ nŧ+ bŷf ltlŴof t+ df/fk];'+, t] ux]ŷf lgƮƞ
t+ kjƸų `ŷf ltlŴo] kl/efl;. dg'Ƨflk ltlŴo] lbƩf n]ū'gf xglƃ, k+;'gf cáls/lƃ æeujtá co;+ pƍfb];'Ælƃ. cfgƆŴ]/á
t+ lbƩf eujtá cf/ár]l;, eujf ±yë/Ƨ Od+ ufydefl; æ;slŤ lbƸŪ»k]0» jb]ƜfÆlt.
tƧ cŴá _ ofo+ lblŪ ltlŴohgƧ æ;'ƆƸ/ df/]ŷf ;d)fg+ ;Ōk'lųofg+ cjŰ+ ksĕ;]ŷf Pt]g'kfo]g nź+ ;Ŋĕ/+
;flbloƧfdfÆlt ;á t+ lbƸŪ sy+ cltŊd]ƜĠ cy ±vëf ;á co;á td]j ltlŴohg+ kŝfutá t+ lbƸŪ cŝ]t'+ c;Ŋáƃ+. oá jf
;ƧtflbjfbL, ;álk ;s+ lbƸŪ sydŝo]Ɯ, t]g lblŪ%Ɔ]g cg'gLtá tfo r lblŪ?lrof lgljŪá, clk r ±vëf kg ;o+ ;dųflg
ks'Ƒdfgá cųgfj kl/k'Űflg tflg lblŪutflg s/áƃá oyf hĕg]Ɯ, t±yëj jb]Ɯflt.
cjŰ+ ksĕ;loŷflt cu')+ kfs+ sŷf. ;Ŋĕ/lƃ rt'Ɖ+ kŝofg+ ;Ŋŝs/)+. ;ƙfglƃ lrų]g ax'dfgg+.
kŝfxl/Ƨfdflt Pt+ nfefƸb lgƑų]Ƨfd. Pj+lblŪsĕlt Pj+nlźsĕ. oyf t+ ænfefƸb lgƑų]ƧfdfÆlt Pj+ co+ nlź t];+ clŴ, tyf
æclŴ d] j'ųƍsĕ/á wƙáÆlt Pt];+ vdlt r]j ?ŝlt r, Pj+;efjd]j jf t];+ lrų+ æclŴ d] lrųÆlƃ. tbf t];+ lblŪ jf,
lblŪof ;x vlƃ jf, lblŪvƃLlx ;Ƹź ?lr jf, lblŪvlƃ?rLlx ;Ƹź nlź jf, lblŪvlƃ?lrnźLlx ;Ƹź cŢĕ;oá jf,
lblŪvlƃ?lrnlźcŢĕ;o]lx ;Ƹź clwƍfoá jf xátLlt bƧ]ƃá æPj+lblŪsĕ»k]0» Pj+clwƍfofÆlt cfx. ;s+ lblŪlƃ cųgá
bƧg+. ;s+ vlƃlƃ cųgá ;xg+. ;s+ ?lrlƃ cųgá ?Ƹr. ;s+ nlźlƃ cųgá nƸź. ;s+ cŢĕ;olƃ cųgá cŢĕ;o+. ;s+
clwƍfolƃ cųgá efj+. cltŊldt'lƃ ;dltŊldt'+. cy ±vëf Ʃ]j co;ált ;á Pj co;á Ps+;]g. t] kŝfutált t];+
kltcfutá. t]lt ;fldcŴ] pkoáujrg+.
cy jflt cŴƃ/bƧg+. ;Ƨtált lgŝá w'já. násĕ]lt cųefjá. Obd]j ;ŝ+, dá#dţlƃ Ob+ Pj tŞ+ ty+, cţ+
t'Ş+. ;dųflt ;ƕ'Űf. ;dflbƉflt ;ƙf cflbƉf. ulxtflt pkuƄf ulxtf.
k/fdŪflt ;Ƒfsĕ/]g k/fdl;ŷf ulxtf. clelgljŪflt lj;];]g nźƍltŪf. c;Ƨtált j'ųljkl/ofo]g j]lbtƑá.
cƃjflt ;cƃá. cgƃjflt j'lźcgƃjf. t+ hËjlƃ ;á hËjá, lnśljkƟf;á stá. hËjált r cųfo]j. tyfutált
;ųá, æc/xÆlƃ Ps]. k/+ d/)flt d/)tá pź+, k/nás]lt cŴá. g xált tyfutá k/+ d/)flt d/)tá pź+ g xált.
xált r g r xált tyfutá k/+ d/)flt d/)tá pź+ xált r g xált r. g]j xált g g xált tyfutá k/+ d/)flt
pŞ]bj;]g g]j xált, tlŊsj;]g g g xált.
;sĕo lblŪofltcfboá s/)jrg+. cƟLgált PsËe"tá.
;o+ ;dų+ s/átLlt cųgf ögefj+ dár]ŷf ;ƙf cų+ ;dų+ s/ált. kl/k'Űlƃ clt/]sbá;+ dár]ŷf ;ƕ'Ű+. cgádlƃ
xLgbá;+ dár]ŷf cnfds+. cƮlƃ cfƸb. ;]Ūlƃ kwfg+ lgŹá;+. lj;];lƃ h]Ūs+ kfdáŋlƃ clws+. pųdlƃ lj;];+ g x]lŪd+.
kj/+ s/átLlt clt/]s]g pųd+ s/ált. cy jf æcf;obá;dárg]g cƮ+, ;+lsn];bá;dárg]g ;]Ū,+ pklŊn];bá;dárg]g lj;];+,

58
kdųbá;dárg]g kfdáŋ+, dlŢdbá;dárg]g pųd+, pųddlŢdbá;dárg]g kj/+ s/átLÆlt Pjd]s] jŰolƃ. co+ ;Ŵf ;Ƒţ"lt
co+ cƛfs+ ;Ŵf ;Ƒhĕggj;]g ;Ƒţ". co+ wƙá Ʃfŋĕtált co+ cƛfs+ wƙá ;'Ū' cŋĕtá. co+ u±)ëf ;'ƍlkƉált co+ cƛfs+ u±)ëf
;'Ū' klkƉá. co+ lblŪ elŹsĕlt co+ cƛfs+ nlź ;'Ɔ/f. co+ klkbf ;'kţųflt co+ cƛfs+ k'Ƒefuf cųƃ kflbklkbf ;'Ū'
kţųf. co+ d±Ʈëf lgƜflgsĕ]lt co+ cƛfs+ lgƜfdáŊlƃsĕ] d±Ʈëf lgƜflgsĕ]lt ;o+ ;dų+ s/ált.
s±yëƜ æ;Ƨtá násĕ]Ælt. e±)ëƜ æObd]j ;ŝ+ dá#dţÆlƃ. bLk]Ɯ æcƃjf násĕ]Ælt. jáx/]Ɯ gfgflj±wëg uŲfk]Ɯ
æxált r g r xátLÆlt.
17= cy /fhĕ ;ųfxŝo]g t+ s')k+ %ūfk]ŷf ;foƌ;do+ ljxf/+ uƄf eujƃ+ clejfb]ŷf cfx _ ægg', eƃ], ólb;]
co;] pƍƉ] dƞlƕ cf/ár]tƑ+ l;ofÆltĠ Pj+ j'ų] eujf æg, dxf/fh, ‚cx+ ;Lnjf u');ƕƉáƒlt k/];+ cf/ár]t'+ cl/ofg+
kl¿kÆlƃ jŷf tƧf cŪ'ƍlųof æoá cųgá ;LnjtfgLlt cj;];ufyfoá cefl;.
tŴ ;LnjtfgLlt kfltdáŋĕbLlg ;Lnflg, cf/lţsĕbLlg w'tśjtflg r. cgfg'k'Ūált ck'lŞtá. kfjflt jblt.
cgl/owƙ+ s';nf tdfx', oá cft'dfg+ ;od]j kfjflt oá Pj+ cųfg+ ;od]j jblt, tƧ t+ jfb+ æcgl/owƙá P;áÆlt s';nf
Pj+ s±yëlƃ.
clŴ ;Lnť]j jtťflt ;LngŪ]g ;Lnť]j clŴ, ;dfbfgŪ]g jtť clŴ, jt+ g ;Lnlƃ j'ųŴ]g jt+ clŴ, t+ g ;Ln+.
stdlƃ s±yët'sƚtfk'Şf. Ow leŋ' ;Lnjfltcfboá j'ųgof Pj. ;+j/Ū]gflt ;+j/)Ū]g, jLltŊdƀf/+ lkbxgŪ]g.
;dfbfgŪ]gflt t+ t+ l;ŋĕkb+ ;ƙf cfbfgŪ]g. cf/lţsślƃ c/ţ] lgjf;á ;Ln+ cƧflt cf/lţsĕ], tƧ cś+ cf/lţsś+.
lkůkfltsślƃ leŋĕ;řftfg+ k/cfld;lkůfg+ kftá lkůkftá, k/]lx lbƉfg+ lkůfg+ kų] lgktglƃ j'ų+ xált. t+ lkůkft+ pŦlt
t+ t+ s'n+ pk;Řdƃá uj];tLlt lkůkfltsĕ], lkůfo jf kltt'+ jtd]tƧflt lkůkftL. kltt'lƃ rl/t'+. lkůkftL Pj
lkůkfltsĕ], tƧ cś+ lkůkfltsś+. cślƃ sĕ/)+ j'ŝlt. tƨf o]g ;dfbfg]g ;á lkůkfltsĕ] xált, tƧ]t+ clwjrglƃ
j]lbtƑ+. Pt]g]j go]g /lysĕ;';fg;Řf/s"fbLg+ oŴ sŴlr k+;"g+ pkl/ l&tųf cư'ƮtŪ]g t];' k+;'s"nldjflt k+;'s"n+. cy
jf k+;' ljo s'lŞtefj+ pntLlt k+;'s"n+, s'lŞtefj+ uŞtLlt j'ų+ xált. Pj+ nźlgƑrgƧ k+;'s"nƧ wf/)+ k+;'s"n+, k+;'s"n+
;LndƧflt k+;'s"lnsĕ], k+;'s"lnsƧ cś+ k+;'s"lnsś+. ;Ŝflpų/f;ścƃ/jf;s;řft+ ltrLj/+ ;LndƧflt t]rLjl/sĕ], t]rLjl/sƧ
cś+ t]rLjl/sś+. ;kbfgrfl/sślƃ bfg+ j'ŝlt cjvůg+, ck]t+ bfgtá ckbfg+, cgjvůglƃ cŴá. ;x ckbfg]g ;kbfg+,
cjvůglj/lxt+, cg'#/lƃ j'ų+ xált. ;kbfg+ rl/t'+ ObdƧ ;Lnlƃ ;kbfgrf/L, ;kbfgrf/Lo]j ;kbfgrfl/sĕ], tƧ cś+
;kbfgrfl/sś+. vn'kŞfelųsślƃ vn"lt kl;]wgŴ] lgkftá. kjfl/t]g ;tf kŞf nź+ eų+ kŞfeų+ gfd, tƧ kŞfeųƧ
eáhg+ kŞfeųeáhg+, tƸƨ kŞfeųeáhg] kŞfeų;ţ+ sŷf kŞfeų+ ;LndƧflt kŞfelųsĕ], g kŞfelųsĕ] vn'kŞfelųsĕ],
;dfbfgj;]g kllŋųfltl/ųeáhgƧ]t+ gfd+, tƧ cś+ vn'kŞfelųsś+ g];lşsślƃ ;og+ kllŋlkŷf lg;şĕo ljxl/t'+
;LndƧflt g];lşsĕ], tƧ cś+ g];lşsś+. oyf;ƅltsślƃ ob]j ;ƅt+ oyf;ƅt+, æOb+ t'ƞ+ kfk')ftLÆlt Pj+ k&d+
plŹŪ;]gf;gƧ]t+ clwjrg+. tƸƨ oyf;ƅt] ljxl/t'+ ;LndƧflt oyf;ƅltsĕ], tƧ cś+ oyf;ƅltsś+. ;Ƒfg]j kg]tflg t]g
t]g ;dfbfg]g w'tlsn];ųf w'tƧ leŋ'gá cśflg, lsn];w'ggtá jf w'tlƃ nźjáxf/+ `f)+ cś+ Pt];lƃ w'tśflg. cy jf w'tflg
r tflg klkŋĕg+ w'ggtá cśflg r klklųofltlk w'tśflg. Pj+ tfj]Ŵ cŴtá ljţftƑá ljlgŞoá. ;Ƒfg]j r]tflg
;dfbfgr]tgfnŋ)flg. j'ųlƕ r]t+ _
æoá ;dflbolt, ;á k'Ʈná. o]g ;dflbolt, lrųr]tl;sĕ Pt] wƙf. of ;dfbfgr]tgf, t+ w'tś+. o+ kllŋklt,
t+ jŴ'Ælƃ ‘lj;'lź01=23’.
;Ƒfg]j r nán'ƍljź+;g/;flg, lgƟán'ƍefjkŝ'kŪfgflg, clƍŞtflbcl/owƙkbŪfgflg. Pjd]Ŵ nŋ)fbLlx
ljlgŞoá j]lbtƑá.
jLl/o;dfbfgƕLlt jLl/oƮx)lƕ. sĕdlƃ Ps+;Ŵ] lgkftá. trá r ƌf? rflt %lj r ƌf?jlƟoá r. clŪ rflt
;Ƒf clŪoá r. cjl;Ƨt"lt ltŪt'. pk;'Ƨt' d+;nálxtlƃ ;Ƒ+ d+;ť nálxtť ;'ŋt'. ætráÆlt Ps+ cś+, æƌf¿Ælt Ps+,
æcŪLÆlt Ps+, æpk;'Ƨt' d+;nálxtÆlƃ Ps+ cś+. o+ tlƃ pkl/ jųƑkb]g ;ƗƉá. k'l/;yfd]gflt k'l/;Ƨ sĕlos]g an]g,
an]gflt `f)an]g. jLl/o]gflt r]tl;s`f)jLl/ot]h]g. k/Ŋd]gflt k/+ k/+ &fg+ cŊdg]g pƧfxƍųjLl/o]g. kųƑlƃ o+ t+
kfk'l)tƑ+. g t+ ckfk'l)ŷflt t+ kųƑ+ cƍŷf. jLl/oƧ ;Ůfg+ eljƧtLlt j'ųƍsĕ/Ƨ jLl/oƧ l;lynų+ cá;Lbg+ g
eljƧlt. ækŪfgÆlƃlk kf±&ëf, cod]jŴá. lrų+ kƮŲftLlt lrų+ pƧfx+ uŲfk]lt. kbxtLlt kltŪfk]lt.
gfl;Ƨlƃ g vflbƧfld g e'lŧƧfld. g lkljƧfdLlt ofu'kfgfbLlg g lkljƧfld. ljxf/tá g lgŋd]lt ;]gf;gtá
alx g lgŋd]Ɯ+. glk kƧ+ lgkft]Ƨlƃ kƧ+ dť] jf kL±&ë jf e"ldo+ jf s;ƅ/s] jf kftg+ &kg+ g sl/Ƨfld. tŲf;Ɵ]
cg"xt]lt tŲf;řft] sů] cg'ź], cljut]lt cŴá.
Od+ kƟŘlƃ ;dƃtá cfe'lht+ ö?aźf;g+. g lelƆƧfdLlt g ljhlxƧfld. ofj d] g cg'kfbfoflt rt"lx
pkfbfg]lx ux)+ cƮx]ŷf. cf;j]xLlt sĕdf;jfbLlx rt"lx cf;j]lx. ljd'lŝƧtLlt ;d'Ş]bljd'lųof g d'lŝƧlt. g tfjfx+

59
Odƛf cf;gf j'ŪlxƧfdLlt cfƸb sŷf ofj ?ŋd"nf lgŋldƧfdLlt cásĕ;j;]g j'ųf. Odlƨţ]j k'ƑŲ;do+ cl/owƙ+
cfxl/ƧfdLlt cfƸb sŷf ofj luƛ]lt sĕnj;]g j'ųf. k'l/d] joávƉ]ltcfboá joj;]g j'ųf. tŴ cf;gf g j'ŪlxƧfdLlt
lgl;Ɖf;gf g pŪlxƧfld. cŬoáuflt lgs'ůuëxf. kf;fbflt bL#kf;fbf. xlƙoflt d'ůŞbguëxf. u'xfoflt k+;'u'xfo.
n])flt dl/ofbl%ƉlŞŹf kƑtn])f. s'loflt plƟųflbs'lof. s"fuf/flt slŰs+ cf/ák]ŷf stuëxtá. cũflt ƀf/ũfnsĕ.
dfńflt jũuëxf. pŹůá gfd Psĕ] kltƧolj;];á. ælt%bguëxáÆltlk Ps]. pkŪfg;fnflt ;lƉkft;fnf eáhg;fnf jf.
důkfboá kfsfo]j. cl/owƙlƃ cgjşwƙ+, cl/ofg+ jf a'źkŝ]sa'źa'ź;fjsĕg+ wƙ+. cfxl/ƧfdLlt dd lrų;dLk+
cfgloƧfld ;Ln]g. ;dfxl/ƧfdLlt lj;];g] cfgloƧfld ;dflwgf. clwulŞƧfdLlt klnfej;]g uldƧfld tbś]g.
mƧloƧfdLlt m'l;Ƨfld dƮ]g. ;lŞsl/ƧfdLlt kŝŋ+ sl/Ƨfld mn]g. cy jf ;átfklųdƮ]g cfxl/Ƨfld. ;sbfuflddƮ]g
;dfxl/Ƨfld, cgfuflddƮ]g clwulŞƧfld, c/xųdƮ]g mƧloƧfld, kŝj]ŋ±)ëg ;lŞsl/Ƨfld. ƀL;'lk go];' mƧloƧfdLlt
gfdsĕo]g lgƑfg+ m'l;ƧfdLlt cŴá.
ck'Ūált d"nkb+, tƧ ck'lŞtált cŴá. ck'lŞtált chĕgflktá. coflrtált cgfoflrtá. cgŢ]l;tált cgf)flktá
æg OlŞtáÆlt Ps]. ck;flbtált g k;fbflktá. kfjbtLlt syolt. cxdƨLlt cx+ clƨ ejfld. hĕltof jflt
vlųoƔfƪ)hĕltof jf. ±uëfų]g jflt ±uëftdflb±uëfų]g jf. sĕ]nk'lųo]g jflt s'nk'ųefj]g jf. jŰkáŋ/tfo jflt
;/L/;'Ɔ/tfo jf. wg]g jflt wg;ƕlųof jf. cŢ]g]g jflt cŢĕos/±)ëg jf. sƙfotg]g jflt sƙd]j sƙfotg+, t]g
sƙfotg]g, sl;±uëf/ŋsƙflbgf jf. l;ƍfotg]g jflt wg'l;ƍflbgf jf. ljşĕŪfg]g jflt cŪf/;ljşĕŪfg]g jf. ;'t]g jflt
ax'Ƨ'tu'±)ëg jf. klefg]g jflt sĕ/)fsĕ/)klefg;řft`f±)ëg jf. cţt/ţt/]g jf jŴ'gflt hĕltcfbLg+ Ps]s]g jŴ'gf
jf.
pŝf s'nflt vlųoƔfƪ)s'nf, Pt]g hĕlt±uëfųdxų+ bLk]lt. dxfeáus'nflt uxkltdxf;fns'nf, Pt]g cŬdxų+
bLk]lt. pńf/eáus'nflt cj;];j]Ƨflbs'nf, Pt]g kx"thĕt¿k/htfƸb bLk]lt. růfnflk lx pńf/eáuf xálƃ. `ftált
kfsá. oƧƧLlt kl/jf/;ƕƉá. ;'ųlƃsĕ]lt ;'ųƃ] lgo'ųá. ljgow/ált ljgolksw/á. wƙslysĕ]lt cflewlƙsĕ].
cf/lţsĕ]ltcfboá w'tśk'ƑśdklklųbƧgŴ+ j'ųf. k&dƧ ´fgƧ nfeLltcfboá ¿kf¿kcŪ;dfklųoá bƧ]ŷf klj]wbƧgj;]g
j'ųf. kfjbtLlt d"nkb+. s±yëtLlt ælksĕrl/oáƨLÆlt syolt. e)tLlt æw'tlśsĕ]ƛLÆlt kfs+ s/ált. bLkotLlt
æ¿kŢĕg+ nfeLƛLÆlt kl/bLkolt. jáx/tLlt æc¿kŢĕg+ nfeLƛLÆlt jfŌe]b+ s/ált.
vƉs';nflt kť;' vƉ];' ;nŋ);fdţnŋ±)ë;' %]sĕ, `fttL/)kxfgj;]g s';nflt cŴá.
wft'cfotgklŝ;d'ƍfbfbL;'lk P;]j goá. lgƑfgs';nflt lgƑfg] %]sĕ. cgl/ofglƃ g cl/ofg+. P;á wƙált P;á
;efjá. afnfglƃ cklůtfg+. c;ƍ'l/;fglƃ g ;áegk'l/;fg+. cųflt cųfg+.
18= ;ƃált /fuflblsn];"k;d]g ;ƃá. tyf clelgƑ'tųá. Oltƒxlƃ ;Ln];' csŴdfgált æcxdlƨ
;Ln;ƕƉáÆltcflbgf go]g Olt ;Ln];' csŴdfgá, ;Lnlgldų+ cų'kgflos+ jfr+ cef;dfgált j'ų+ xált. tdl/owƙ+ s';nf
jbƃLlt tƧ t+ csŴg+ æcl/owƙá P;áÆlt a'źfboá vƉflbs';nf jblƃ. oƧ'Ƨbf glŴ s'lxlť nás]lt oƧ vL)f;jƧ /fufboá
;ų'Ƨbf s'lxlť nás] glŴ. tƧ t+ csŴg+ æcl/owƙá P;áÆlt Pj+ s';nf jbƃLlt ;ƗƉá.
;ƃált d"nkb+. /fuƧ ;ldtųflt /ŧgnŋ)Ƨ /fuƧ ;ldtefj]g. bá;fbL;'lk P;]j goá. ljŢĕtųflt
;Ƒkl/ńfxfg+ ´flktųf. lgƑ'tųflt ;Ƒ;ƃfkfg+ lgƑflktefj]g. ljutųflt ;Ƒfs';nfle;řf/fg+ ljutefj]g b"/efj]g.
klkƧźųflt ;Ƒfsĕ/]g ceƑ'ƍlųsefj]g. ;ųƉ+ wƙfg+ leƉųf leŋ"lt pkl/ jųƑfg+ ;ųwƙfg+ lelƆŷf l&tefj]g leŋ'.
;ŊĕolblŪljlrlsŞf;LnƑtk/fdf;ált Od] toá lsn];f ;átfklųdƮ]g leƉf, /f±uëf bá;ált Od] ƀ] lsn];f cáńfl/sĕ
;sbfuflddƮ]g leƉf, t] Pj c)';xutf cgfuflddƮ]g leƉf, dáxá dfgált Od] ƀ] lsn];f c/xųdƮ]g leƉf. cj;];] lsn];]
bƧ]t'+ æleƉfƧ xálƃ kfksĕ cs';nf wƙfÆlt cfx. ;+lsn]l;sĕlt lsn];kŝof. kágáeljsĕlt k'gưjbflosĕ. ;b/flt
lsn];b/yf PŴ ;ƃLlt ;b/f. æ;Ź/fÆltlk kf±&ëf, ;xb/yflt cŴá. b'ŋljkfsĕlt mnsĕn] b'ŋbflosĕ. cfoƸt
hĕlth/fd/l)oflt cgfut] hĕlth/fd/)Ƨ kŝof.
kşˆg st]g cųgflt ufyfo co+ lkůŴá _ oá cųgf efljt]g dƮ]g kl/lgƑfg+ utá, lsn];kl/lgƑfg+ kųá,
kl/lgƑfgutųf Pj r ljltŰsřá, ljklų;ƕlųxflgj'lźpŞ]b;Ƨtck'ţk'ţƍe]b+ ejť ljejť ljƍxfo dƮjf;+ j'l;tjf
vL)k'gưjált Pt];+ y'ltjrgfg+ c/xá ;á leŋ"lt.
Oltxlƃ ObxƃLlt b'lj±wëf kf±&ëf. OtLlt kb;lƉcfboá ;Ɖfo æObxÆlƃ kf&+ g /ár]lƃ. tŴ OtLlt o+ j'ų+.
kb;ƉLlt kbfg+ ;lƉ kb;lƉ, kb#glƃ cŴá. kb;+;±Ʈëflt kbfg+ PsËefjá. kbkfl/k"/Llt kbfg+ kl/k"/)+ lƀƉ+ kbfg+
PsËefjá. cŋ/;djfoált PsËe"tálk ckl/k'Űálk xált, co+ g Pj+. cŋ/fg+ ;djfoá ;lƉkftá xátLlt bƧgŴ+
æcŋ/;djfoáÆlt cfx. Ɠŧgl;lnŪtflt Ɠŧg;d'ŝoá kbdLlt j'ųfg+ Ɠŧgfg+ cŴƓŧgfg+ cŴƓlųsĕ/)fg+ jf dw'/efjųf
kf&Ƨ d'b'efjá. kbfg'k'Ƒtf d]tlƃ kbfg+ cg'k'Ƒefjá kbfg'k'Ƒtf, kbklkflefjált cŴá. d]tlƃ Pt+. stdlƃ r]Ġ
OtLlt Ob+. d]tlƃ PŴ d_sĕ/á kb;lƉj;]g j'ųá. sŴL xátLlt æcxdlƨ ;Ln;ƕƉáÆlt cųfg+ pŊ+;]ŷf syg;Lná xált.

60
sŴtLlt j'ųgo]g syolt. ljsŴtLlt ljljwf syolt. sŴgflt sygf. cf/tált b"/tá /tá. lj/tált &fg;Řlƃj;]g
ljutefj]g /tá. kllj/tált ttá lgjlųŷf ;Ƒfsĕ/]g ljo'ųá x'ŷf /tá. tŴ lk;fr+ ljo lbƩf knftá cf/tá. xlŴlƛ
dŹƃ] ljo kl/wfljŷf utá lj/tá. oáw;ƕxf/+ ljo ká±yëŷf dŹ]ŷf utá kllj/tá.
vL)f;jƧflt vL)lsn];f;jƧ. sƙ'Ƨbált k'ţfle;řf/ck'ţfle;řf/cfg]ŧfle;řf/;řftfg+ sƙfg+ pƧbá pƧƉtf.
olƧd]lt oƧ vL)f;jƧ Od] pƧbf.
19= Pj+ vL)f;jklkƸų bƧ]ŷf Obflg lblŪultsĕg+ ltlŴofg+ klklųť bƧ]ƃá cfx ækslƍtf ;řtfÆlt. tŴ
kslƍtflt kl/slƍtf. ;řtflt kŝofle;řtf. oƧflt oƧ sƧlr lblŪultsƧ. wƙflt lblŪoá. k'/ŋtflt k'/tá stf.
;ƃLlt ;+ljşlƃ. cjLjbftflt cjábftf. obųlg kƧlt cflg;+;,+ t+ lglƧtá s'ƍklŝ;lƃlƃ oƧ]t] lblŪwƙf ‚k'/ŋtf
cjábftf ;lƃ, ;á Pj+lj±wëf oƨf cųlg tƧf lblŪof lbŪwlƙsť ;Ŋĕ/fƸb, ;ƕ/flosť ultlj;];fƸb cflg;+;+ ;ƕƧlt, tƨf
tť cflg;+;+, tť s'ƍtfo r klŝ;d'ƍƉtfo r ;ƙ'lt;lƃtfo r s'ƍklŝ;lƃ;řft+ lbƸŪ lglƧtá r xált. ;á t+ lglƧtųf
cųfg+ jf pŊ+;]Ɯ, k/] jf jƘ]Ɯ ce"t]lxlk u')bá;]lx.
;řtflt d"nkb+. ;řtflt kŝo]lx ;dfuƄf stf. pk;Ʈj;]g kb+ jlŬt+. cle;řtflt kŝo]lx clestf.
;Ůlktflt kŝoj;]g]j ;ƙf &lktf. clgŝflt x'ŷf cefj]g. klŝ;d'ƍƉflt jŴf/ƙ)+ klŝ pƍƉf. vowƙflt sd]g
vo;efjf. jowƙflt kjlųj;]g kl/xfog;efjf. lj/fuwƙflt clgjųL x'ŷf ljuŞg;efjf. lg/áwwƙflt lg?Ţg;efjf,
cg'ƍlųwƙf x'ŷf lg?Ţg;efjflt cŴá. lblŪultsƧflt ƀf;lŪlblŪoá ux]ŷf l&tk'ƮnƧ.
k'/]ŋĕ/flt k'/] stf. tŲfwhált pƧflktŪ]g tŲfwhá, tŲfkfsĕ cƧ cŴLlt tŲfwhá. k'/]rfl/sŪ]g tŲf Pj s]t'
cƧflt tŲfs]t'. tŲflwkt]Ɯált %Ɔflwkltj;]g, tŲf clwklttá cfutflt jf tŲflwkt]Ɯá, tŲflwklt jf PtƧ cŴLlt
tŲflwkt]Ɯá. lblŪwhĕbL;'lk P;]j goá. cjábftflt ckl/;'źf. ;+lslnŪflt ;o+ lslnŪf. ;+lsn]l;sĕlt tkgLof.
ƀ] cflg;+;] kƧtLlt ƀ] u'±)ë bŋlt. lbŪwlƙsť cflg;+;lƃ OdƸƨo]j cųefj] kŝŋwƙflg;+;ť. ;ƕ/floslƃ
k/nás] kųƑ+ cflg;+;ť. o+lblŪsĕ] ;Ŵf xátLlt ;Ŵf oyfnlźsĕ] ejlt. t+lblŪsĕ ;fjsĕ xáƃLlt tƧ jrg+ ;')ƃf ;fjsĕlk
tyfnlźsĕ xálƃ. ;Ŋ/áƃLlt ;Ŋĕ/ƍų+ s/álƃ. u?+ s/áƃLlt u?sĕ/ƍų+ s/álƃ. dfg]ƃLlt dg;f lkofolƃ. k"h]ƃLlt
rt'kŝoflexf/k"hĕo k"h]lƃ. cklrƸt s/áƃLlt cklrltƍų+ s/álƃ. tŴ oƧ rųf/á kŝo] ;Ŋl/ŷf ;'cle;řt] k)Lt] sŷf
b]lƃ, ;á ;Ŋtá. oƸƨ u?efj+ kŪk]ŷf b]lƃ, ;á u?stá. o+ dg;f lkofolƃ, ;á dflgtá. oƧ ;Ƒƕ]t+ s/álƃ, ;á
k"lhtá. oƧ clejfbgkŝ'kŪfgcŧlnsƙflbj;]g k/dlgkŝsĕ/+ s/álƃ, ;á cklrtá. s]lr æ;Ŋ/álƃ sĕo]g, u?+ s/álƃ
jfrfo, dfg]lƃ lrų]g, k"h]lƃ nfe]gfÆlt jŰolƃ. cn+ gfuųfo jflt gfuefjfo gfu/fhefjfo jf cn+ kl/oų+. ;'kŰųfo
jflt ;'kŰ/fhefjfo. oŋųfo jflt oŋ;]gfkltefjfo. c;'/ųfo jflt c;'/efjfo. uƉƑųfo jflt uƉƑb]j#]
lgƑųefjfo. dxf/fhųfo jflt rt'Ɖ+ dxf/fhĕg+ cţt/efjfo. OƆųfo jflt ;Ŋefjfo. Ɣƪųfo jflt ƔƪsĕlosĕbLg+
cţt/efjfo. b]jųfo jflt ;ƙ'ltb]jfbLg+ cţt/efjfo. ;'lźoflt kl/;'źefjfo cn+ kl/oų+. lj;'lźoflt
;Ƒdn/lxtcŝƃkl/;'źefjfo. kl/;'lźoflt ;Ƒfsĕ/]g kl/;'źefjfo.
tŴ lt/Şfgoálgo+ clwkŝų+ ;'lźof. b]jnás] clwkŝų+ lj;'lźof. Ɣƪnás] clwkŝų+ kl/;'lźof.
rt'/f;Lltsƍ;xƧflg cltŊldŷf d'ŝgŴ+ d'lųof. cƃ/fofefj]g d'ŝgŴ+ ljd'lųof. ;Ƒfsĕ/]g d'lųof kl/d'lųof. ;'ŢƃLlt
tƸƨ ;do] kƑlhtefj]g ;'Ƹź kfk')lƃ. lj;'ŢƃLlt kƑş+ ux]ŷf klklųof o'ųefj]g ljlj±wëg ;'Ţlƃ. kl/;'ŢƃLlt lgƎƸų
kfk]ŷf ;Ƒfsĕ/]g ;'Ţlƃ. d'ŝlƃ t];+ ;doƃ/wƙ]g. ljd'ŝlƃ PtƧ ;Ŵ'gá cájfb]g. kl/d'ŝlƃ PtƧ ;Ŵ'gá cg';f;g]g.
;'lŢƧfdLltcfboá cgfutj;]g j'ųf. cfoƸt mnkflsřLlt cgfut] ljkfsmndfsřdfgá. Ob+ lblŪultsĕg+ OŞfdų+.
lblŪutlŤ OŢdfg+ lg/o+ jf lt/ŞfgoáƸg jf lgƎfb]lt.
cŝƃ;ƃLlt cltcƃlgƧ/);lƃ. tbś;ƃLlt k&dŢĕgflbu')ś]g gLj/)flbcu')ś+ ;d]tLlt ´fg+ tbś;lƃ.
;ƙ'lt;ƃLlt ;dfxf/j;]g lblŪ;lƃ. tf ljefutá bƧ]t'+ æstdf cŝƃ;ƃLÆltcflbdfx. cdt+ lgƑfglƃ Pjdfboá x]Ūf
j'ųŴfo]j. k&d+ ´fg+ ;dfkƉƧ gLj/)f ;ƃf xáƃLlt Pjdfboá cƃá cƍgfo+ clt;oj;]g j'ųf. clk r ;ƙ'lt;lƃ OdƸƨ
cŴ] clwƍ]tf, ;ƃLlt Ot/] ƀ] ;lƃoá kllŋlkŷf ;ƙ'lt;lƃd]j bLk]lt. s'ƍ;lƃlƃ ljkfshgsj;]g kl/jųgj;]g rn;Ƹƃ
ks'ƍ;lƃlƃ lj;];]g rn;Ƹƃ. Pl/t;lƃlƃ sƕg;Ƹƃ. ;d]l/t;lƃlƃ lj;];]g slƕt;Ƹƃ. rlnt;lƃlƃ tƧ]j j]jrg+.
#lũt;lƃlƃ kLlńt;Ƹƃ. ;Ƹƃ lglƧtált lblŪ;řft+ ;Ƹƃ lglƧtá. clƧtált cfl;tá lj;];]g lglƧtá. cƟLgált PsËe"tá.
20= Pj+ lglƧt] tfj ælbŪLlgj];f»k]0» cflbotL r wƙÆlƃ tŴ lbŪLlgj];flt Ob+;ŝflelgj];;řftflg
lblŪlgj];gflg. g lx Ʃfltjųflt ;'vëg cltjlųtƑf g xálƃ. wƙ];' lgŞ]Ɯ ;d'ƮxLtlƃ ƀf;lŪlblŪut];' t+ t+ ;d'Ʈlxt+
clelgljŪwƙ+ lglŞlgŷf kjųf lblŪlgj];f g lx Ʃfltjųflt j'ų+ xált. tƨf g/á t];' lgj];g];', lg/ƧtL cflbotL r wƙlƃ
oƨf g lx Ʃfltjųf, tƨf g/á t];'o]j lblŪlgj];g];' ch;Ln±uëf;Lns'Ŋ'/;Lnkťftkd?ƍkftpŊ'lsƍwfgsŭsĕkƧoflbe]b+
;Ŵf/+ wƙŋĕg+ u)flbe]bť t+ t+ wƙ+ lg/Ƨlt r cflbolt r hxlt r uŲflt r jgdŊá ljo t+ t+ ;fvlƃ j'ų+ xált.

61
 Pj+ lg/Ƨƃá r cflboƃá r cgjlŪtlrųųf c;ƃ]lxlk u')bá;]lx cųgá jf k/Ƨ jf o;fo;+ pƍfb]Ɯ. b'/ltjųflt
cltŊldt'+ b'ŋĕ. b'ų/flt b'pų/f. b'ƍt/f b'ƧdltŊdf b'lƑlgjųflt pk;Ʈ]g jlŬtf.
lglŞlgŷflt ;Ƨtj;]g lgŞo+ sŷf. ljlglŞlgŷflt cųj;]g gfgflj±wëg ljlgŞo+ sŷf. ljlrlgŷflt kl/o]l;ŷf.
kljlrlgŷflt cųlgoj;]g ;Ƒfsĕ/]g kl/o]l;ŷf. ælglrlgŷf ljlŝlgŷfÆltlk kf±&ëf. cálwƮfxált cjlwloŷf ufxá.
lanƮfxált sĕ]Ūf;j;]g ufxá ælan;á ljelhŷfÆltcfbL;' ‘bL0lg02=378 d0lg01=111’ ljo. j/Ʈfxált pųdufxá.
sĕ]Ūf;Ʈfxált cjojj;]g ufxá. pŝoƮfxált /fl;j;]g ufxá. ;d'ŝoƮfxált sĕ]Ūf;j;]g /fl;j;]g r ufxá. Ob+ ;ŝlƃ
Obd]j ;efj+. tŞlƃ tyefj+ cljk/Lt;efj+. tylƃ ljkl/)fd/lxt+. e"tlƃ ljşdfg+. ofyfjlƃ oyf;efj+.
cljk/Ltlƃ g ljk/Lt+.
lg/ƧtLlt lgcƧlt ljlŋklt. k/ljlŞƆgfo jflt k/]lx ljƧşĕkg]g. cgle;Ƙ')ƃá jflt c;ƕfk')ƃá jf
c;Ŋáƃá jf ljƧşˆlt. k/á ljlŞƆ]tLlt cţá ljoáu+ s/ált. gŴ]Ŵflt glŴ PŴ. ;Ln+ cgle;Ƙ')ƃált ;Ln+ c;ƕfb]ƃá. ;Ln+
lg/ƧtLlt ;Ln+ ljƧşˆlt. Otá k/];'lk P;]j goá.
21= oá kgfo+ ;ƑlblŪutflbbá;w'ggfo kţfo ;dƉfutųf ±wëfgá, tƧ ±wëfgƧ lx»k]0» cg"koá ;á. Ƹs j'ų+
xáltĠ ±wëfgwƙ;dƉfudf ±wëfgƧ w't;ƑkfkƧ c/xtá sŴlr nás] t];' t];' ej];' ;+sƍgf lblŪ glŴ. ;á tƧf lblŪof cefjf,
ofo r cųgf st+ kfksƙ+ klŞfb]ƃf ltlŴof dfofo jf dfg]g jf Pj+ cuƸt uŞlƃ, tlƕ dfoť dfgť kxfo ±wëfgá /fufbLg+
bá;fg+ s]g uŞ]Ɯ, lbŪwƙ] ;ƕ/fo] jf lg/ofbL;' ultlj;];];' s]g ;ř+ uŞ]Ɯ, cg"koá ;á, ;á lx tŲflblŪpkofg+ lƀƉ+ cefj]g
cg"koált.
Ƹs sĕ/)flt s]g sĕ/±)ëg. ±wëfgf j'ŝlt kţflt ±wëfgf Olt Ƹssĕ/)f kţf syLolt. tfo kţfo sĕob'ŝl/tlƃ tfo
j'ųƍsĕ/fo kţfo sĕotá kjų+ b'Ū' lsn];k"ltsųf jf rl/tlƃ sĕob'ŝl/t+. w"tť ±wëftťflt slƕtť ±wëfljtť. ;Ɖátťflt
;ƙf ±wëfljtť. lgźátťflt lj;];]g ;'Ū' lgźátť. /f±uëf w'tá rfltcfboá rt'Ɖ+ dƮfg+ j;]g oáh]tƑf.
;ƙflblŪof ldŞflblŪ w'tf rflt dƮ;ƕo'ųfo ;ƙflblŪof ldŞflblŪ slƕtf rlntf ±wëfljtf. ;ƙf;ŘƍfbL;'lk P;]j
goá. j'ųŤ]t+ æ;ƙflblŪsƧ, leŋj], ldŞflblŪ lglşŰf xátLÆlt ;'ų+ ‘c0lg0 10=106 bL0lg03=360’ ljŴf/]tƑ+.
;ƙf`f±)ëgflt dƮ;ƕo'ų`f±)ëg, kŝj]ŋ)`f±)ëg jf. ldŞf`f)lƃ ljk/Lt`f)+ cofyfj`f)+, kfklsl/of;' pklrƃfj;]g kfk+
sŷf æ;'st+ dofÆlt kŝj]ŋ)fsĕ/]g r pƍƉá dáxá. ;ƙfljd'lųof ldŞfljd'ųLlt ;d'Ş]bljd'lųof ljk/Ltf cofyfjljd'lųo]j
r]táljd'lų;lţtf.
c/xf Od]lx ±wëfg]Ɯ]lx wƙ]xLlt /fufbLlx lsn];]lx b"/] l&tá c/xf Od]lx j'ųƍsĕ/]lx lsn];±wëfjg]lx wƙ]lx pk]tá
xált. ±wëfgált ±wëfgá k'Ʈná, t]g]j æ;á w't/f±uëfÆltcfboá cfx.
dfof j'ŝlt jťlgsĕrl/oflt jťglsl/o+ jťgs/)+ cƧf cŴLlt jťlgsĕrl/of. tƧ klŞfbgx]t"lt t];+ b'ŝl/tfg+
cƍsĕ;gsĕ/)f. kflks+ OŞ+ kl)bxtLlt nfds+ kŴg+ kltŪfk]lt. ædf d+ hţfÆlt OŞtLlt ædƞ+ st+ kfk+ k/] df hĕƸg;"Ælt
kŝf;L;lt. ;Řƍ]tLlt ljtŊ+ pƍfb]lt. jfr+ ef;tLlt hĕg+o]j kŰƸų jLltŊdƃá leŋ' efl/o+ s/ált. æcƛfs+ jLltŊdŪfg+
gfd gŴLÆlt pk;ƃá ljo ef;lt. sĕo]g k/ŊdtLlt ædof st+ Ob+ kfksƙ+ df s]lr hĕƸg;"Ælt sĕo]g jų+ s/ált.
ljşdfgbá;klŞfbgtá rŋ'dáxgdfof cƧflt dfofjL, dfofljgá efjá dfofljtf. sŷf kfk+ k'g klŞfbgtá cltŝ cƧ/lt
Ptfo ;ųált cŝ;/f. sĕojfrflsl/oflx cţyf bƧgtá jť]tLlt jťgf Ptfo ;ųf lgs/áƃLlt lgslt, ldŞf s/áƃLlt cŴá.
ægfx+ Pj+ s/ádLÆlt kfkfg+ ljlŋkgtá lgls/)f. ægfx+ Pj+ s/ádLÆlt kl/jşgtá kl/x/)f. sĕofbLlx ;+x/)tá
u"xgf. ;defuëg u"xgf kl/u"xgf. lt)kŰ]lx ljo u"y+ sĕojrLsƙ]lx kfk+ %fb]tLlt %fbgf. ;Ƒtá efuëg %fbgf
kl/Şfbgf. g pųfƸg sŷf bƧ]tLlt cg'ųflgsƙ+. g kfs+ sŷf bƧ]tLlt cgfljsƙ+. ;'Ū' %fbgf jáŞfbgf.
stklŞfbgj;]g k'glk kfkƧ s/)tá kfklsl/of. co+ j'ŝtLlt co+ stklŞfbgnŋ)f dfof gfd j'ŝlt, ofo ;dƉfutá
k'Ʈná eƨklŞƉá ljo cśf/á, pbsklŞƉá ljo vf)', lknáltsklnj]l&t+ ljo r ;Ŵ+ xált.
Pslj±wëg dfgált Pskl/Ş]b]g Pssĕ]Ūf;]g dfgá. of lrųƧ pƉtLlt of lrųƧ cư'Ƨfkgf, co+ dfgált cŴá. PŴ
k'Ʈn+ cgfdl;ŷf lgƑlųtdfgáj j'ųá.
cų'Ŋ+;gdfgált cųfg+ pkl/ &kgdfgá. k/jƘgdfgált k/] nfdss/)dfgá. Od] ƀ] dfgf o]e'Ɯ]g tyf
kjųfsĕ/j;]g j'ųf.
æ;]ƜáxdƨLÆlt dfgált hĕltcfbLlg lgƧfo æcxdlƨ ;]ƜáÆlt pƍƉá dfgá. ;lb;dfgfbL;'lk P;]j goá.
Pjldd]lk toá dfgf k'Ʈnlj;];+ clgƧfo tyf kjųfsĕ/j;]g j'ųf. t];' Ps]sĕ] ltŰlƕ ;]Ɯ;lb;xLgfg+ pƍşlt. tŴ
æ;]ƜáxdƨLÆlt dfgá ;]ƜƧ]j ofyfjdfgá, ;];fg+ cofyfjdfgá. æ;lb;áxdƨLÆlt dfgá ;lb;Ƨ]j ofyfjdfgá, ;];fg+
cofyfjdfgá. æxLgáxdƨLÆlt dfgá xLgƧ]j ofyfjdfgá, ;];fg+ cofyfjdfgá.

62
 rt'lƑ±wëg dfgá náswƙj;]g j'ųá. kťlj±wëg dfgá kťsĕdu')j;]g j'ųá. %lƑ±wëg dfgá rŋĕlb;ƕlųj;]g j'ųá.
tŴ dfg+ hg]tLlt dfg+ pƍfb]lt.
;ųlj±wëg dfglgŹ];] dfgált pƉdá. cltdfgált æhĕltcfbLlx dof ;lb;á gŴLÆlt cltŊldŷf dţgj;]g pƍƉá
dfgá. dfgfltdfgált æco+ k'Ƒ] dof ;lb;á, Obflg cx+ ;]Ūá, co+ xLgt/áÆlt pƍƉá dfgá. co+ ef/fltef/á ljo k'l/d+
;lb;dfg+ pkfbfo dfgfltdfgá gfdflt bƧ]t'+ ædfgfltdfgáÆlt cfx. cádfgált xLgdfgá. oá æxLgáxdƨLÆlt dfgá gfd
j'ųá, co+ cádfgá gfd. clk r]Ŵ æŷ+ hĕltdf, sĕshĕlt ljo t] hĕlt. ŷ+ ±uëfųjf, růfn±uëfų+ ljo t] ±uëfų+. t'ƞ+ ;/á clŴ,
sĕs;/á ljo t] ;/áÆlt Pj+ cųfg+ x]Ūf sŷf kjųgj;]g co+ æcádfgáÆlt j]lbtƑá.
clwdfgált rųfl/ ;ŝflg cƍŷf kų;lţƧ, rt"lx dƮ]lx sųƑ] lsŝ] cst]o]j st;lţƧ, rt';ŝwƙ] cglwut]
clwut;lţƧ c/xų] c;lŞst] ;lŞst;lţƧ pƍƉá clwutdfgá clwdfgá gfd. co+ kg sƧ pƍşlt, sƧ g pƍştLltĠ
cl/o;fjsƧ tfj g pƍşlt. ;á lx dƮmnlgƑfgkxLglsn];fjl;Ūlsn];kŝj]ŋ±)ëg ;ŧft;ádgƧá cl/ou')klj]±wë lgŊřá,
tƨf ;átfkƉfbLg+ æcx+ ;sbfufdLÆltcflbj;]g dfgá g pƍşlt, b'ƧLnƧ r g pƍşlt. ;á lx cl/ou')flwud] lg/f;áj.
;Lnjtálk kl/ŝųsƙŪfgƧ lgŹf/fdtflbdg'o'ųƧ g pƍşlt kl/;'ź;LnƧ kg sƙŪfg] cƍdųƧ gfd¿k+ jjŴk]ŷf
kŝokl/Ʈx]g ljltŰsřƧ ltnŋ)+ cf/ák]ŷf ;řf/] ;ƙ;ƃƧ cf/źljkƧsƧ pƍşlt, pƍƉ] r ;'ź;dynfeL ;'źljkƧgfnfeL
jf cƃ/f &k]lt. ;á lx b;lk jƧflg jL;lƕ jƧflg Ƹt;lƕ jƧflg c;Lltlk jƧflg lsn];;d'bfrf/+ ckƧƃá æcx+
;átfkƉáÆlt jf æ;sbfufdLÆlt jf æcgfufdLÆlt jf dţlt, ;dyljkƧgfnfeL kg c/xų]o]j &k]lt. tƧ lx ;dflwan]g
lsn];f ljŋlƘtf, ljkƧgfan]g ;řf/f ;'kl/Ʈlxtf, tƨf ;lŪlk jƧflg c;Lltlk jƧflg jƧ;tlƕ lsn];f g ;d'bfr/lƃ,
vL)f;jƧ]j lrųfrf/á xált. ;á Pj+ bL#/ų+ lsn];;d'bfrf/+ ckƧƃá cƃ/f cŪŷfj æc/xf cxÆlƃ dţlt.
clƨdfgált ¿k] cƨLltcflbgf go]g kť;' vƉ];' æcx+ ¿kfboáÆlt pƍƉá dfgá. ldŞfdfgált kfks]lx
sƙfotgl;ƍfotgljşĕŪfg;'tklefg;LnƑt]lx, kflksĕo r lblŪof pƍƉá dfgá. tŴ kfks+ sƙfotg+ gfd
s]jũdŞaƉg];fbfg+ sƙ+. kfks+ l;ƍfotg+ gfd dŞhĕnlvks'dLgs/±)ë;' r]j kf;cáūg;"nf/ákgfbL;' r %]stf. kfks+
ljşĕŪfg+ gfd of sĕlr k¿k#ftljşĕ. kfks+ ;'t+ gfd ef/to'ź;Ltfx/)flbkl;+oų' +. kfks+ klefg+ gfd b'ưfl;to'ų+
sƍgfsljnƍgflbklefg+ kfks+ ;Ln+ gfd ch;Ln+ ±uëf;Ln+. jtlƕ chjt±uëfjtd]j. kflksĕ lblŪ kg ƀf;lŪof lblŪut];'
ofsĕlr lblŪ. cŪljwdfgá pųfgŴáo]j.
gjlj±wëg dfglgŹ];] ;]ƜƧ æ;]ƜáxdƨLÆltcfboá gj dfgf k'Ʈn+ lgƧfo j'ųf. PŴ kg ;]ƜƧ æ;]ƜáxdƨLÆlt dfgá
/fhĕgť]j kƑlhtfgť pƍşlt. /fhĕ lx æ/Ū]g jf wgjfxg]lx jf sĕ] dof ;lb;á cŴLÆlt Pt+ dfg+ s/ált. kƑlhtálk
æ;Lnw'tśfbLlx sĕ] dof ;lb;á cŴLÆlt Pt+ dfg+ s/ált.
;]ƜƧ æ;lb;áxdƨLÆlt dfgálk Pt];+o]j pƍşlt. /fhĕ lx æ/Ū]g jf wgjfxg]lx jf cţ/fh"lx ;Ƹź dƞ+ Ƹs
gfgfs/)Ælƃ Pt+ dfg+ s/ált. kƑlhtálk æ;Lnw'tśfbLlx cţ]g leŋ'gf dƞ+ Ƹs gfgfs/)Ælƃ Pt+ dfg+ s/ált.
;]ƜƧ æxLgáxdƨLÆlt dfgálk Pt];+o]j pƍşlt. oƧ lx /ţá /Ū+ jf wgjfxgfbLlg jf gflt;ƕƉflg xálƃ, ;á
ædƞ+ /fhĕlt jáxf/;'vdųsd]j, Ƹs /fhĕ gfd cxÆlƃ Pt+ dfg+ s/ált. kƑlhtálk cƍnfe;Ŋĕ/á æcx+ wƙslysĕ], ax'Ƨ'tá,
dxf±yë/ált syfdųd]j, Ƹs wƙslysĕ] gfdfx+, Ƹs ax'Ƨ'tá gfdfx+, Ƹs dxf±yë/á gfdfx+, oƧ d] nfe;Ŋĕ/á gŴLÆlt Pt+ dfg+
s/ált.
;lb;Ƨ æ;]ƜáxdƨLÆlt dfgfboá cdŝfbLg+ pƍşlƃ. cdŝá jf lx /lŪoá jf æeáuofgjfxgfbLlx sĕ] dof ;lb;á
cţá /fhk'l/;á cŴLÆlt jf, ædƞ+ cţ]lx ;Ƹź Ƹs gfgfs/)Ælƃ jf, æcdŝált gfdd]j dƞ+, #f;Şfbgdųlƕ d] glŴ, Ƹs
cdŝá gfdfxÆlƃ jf Pt] dfg] s/ált.
xLgƧ æ;]ƜáxdƨLÆlt dfgfboá bf;fbLg+ pƍşlƃ. bf;á lx ædflttá jf lklttá jf sĕ] dof ;lb;á cţá bf;á gfd
clŴ, cţ] hËljt'+ c;Ŋáƃf s'lŞx]t' bf;f gfd hĕtf, cx+ kg kj])Lcfutųf ;]ƜáÆlt jf, ækj])Lcfutefj]g petá;'lźsbf;ų]g
c;'sbf;]g gfd ;Ƹź ls dƞ+ gfgfs/)Ælƃ jf, æs'lŞj;]gfx+ bf;Ɠ+ pkutá, dftflkt'sĕ]lof kg d] bf;Ūfg+ glŴ Ƹs bf;á
gfd cxÆlƃ jf Pt] dfg] s/ált. oyf r bf;á, Pj+ k'Ŋ';růfnfboálk Pt] dfg] s/álƃo]j.
PŴ r ;]ƜƧ æ;]ƜáxdƨLÆlt pƍƉdfgáj ofyfjdfgá, Ot/] ƀ] cofyfjdfgf. tyf ;lb;Ƨ æ;lb;áxdƨLÆlt,
xLgƧ æxLgáxdƨLÆlt pƍƉdfgáj ofyfjdfgá, Ot/] ƀ] cofyfjdfgf. tŴ ofyfjdfgf c/xųdƮjŢĕ, cofyfjdfgf
;átfklųdƮjŢĕ.
PŴ r ;]ƜƧ æ;]ƜáxdƨLÆlt dfgá pųdƧ pųdŪ]g æcx+ ;]ƜáÆlt Pj+ pƍƉdfgá, ;]ƜƧ æ;lb;áxdƨLÆlt dfgá
pųdƧ ;dŪ]g æcx+ ;lb;áÆlt Pj+ pƍƉdfgá. ;]ƜƧ æxLgáxdƨLÆlt dfgá pųdƧ nfdsŪ]g æcx+ xLgáÆlt Pj+
pƍƉdfgá. Pj+ ;]Ɯdfgá ;lb;dfgá xLgdfgált Od] toá dfgf ;]ƜƧ pƍşlƃ. ;lb;Ƨflk cx+ ;]Ɯá, ;lb;á, xLgált toá
dfgf pƍşlƃ. xLgƧflk cx+ xLgá, ;lb;á, ;]Ɯált toá dfgf pƍşlƃ.

63
 b;ljwdfglgŹ];] O±wësŝá dfg+ hg]tLlt Psŝá k'Ʈná dfg+ hgolt. hĕltof jflt vlųoefjflbhĕlt;ƕlųof jf.
±uëfų]g jflt ±uëftd±uëfųflbgf pŊŪ±uëfų]g jf. sĕ]nk'lųo]g jflt dxfs'nefj]g jf. jŰkáŋ/tfo jflt jŰ;ƕƉ;/L/tfo jf.
;/L/lŤ ækáŋ/Ælƃ j'ŝlt, tƧ jŰ;ƕlųof cle¿kefj]gflt cŴá. wg]g jflt wg;ƕƉefj]g jf, dƞ+ lgwfgutƧ wgƧ
kdf)+ gŴLlt cŴá. cŢ]g]g jflt cŢĕogj;]g jf. sƙfotg]g jflt æcj;];f ;ųf l%Ɖkŋsĕs;lb;f, cx+ kg dlxlźsĕ]
dxfg'efjáÆlt jf, æcx+ o+ o+ sƙ+ s/áld, t+ t+ ;ldŢtLÆlt jf Pjdflbgoƍjų]g sƙfotg]g jf. l;ƍfotg]g jflt
æcj;];f ;ųf lgl;ƍf, cx+ l;ƍjfÆlt Pjdflbgoƍjų]g l;ƍfotg]g jf. ljşĕŪfg]g jflt Ob+ x]Ūf j'ųgod]j. ;'t]g jflt
æcj;];f ;ųf cƍƧ'tf, cx+ kg ax'Ƨ'táÆlt Pjdflb;'t]g jf. klefg]g jflt æcj;];f ;ųf cƍlefgf, dƞ+ kg
klefgƍdf)+ gŴLÆlt Pjdflbklefg]g jf. cţt/ţt/]g jf jŴ'gflt cj'ų]g cţ]g jŴ'gf jf. oá Pj¿ká dfgált
dfgs/)j;]g dfgá. dţgf dlţtųlƃ cfsĕ/efjlgŹ];á. plƧtŪ]g pƉlt. oƧ'ƍşlt, t+ k'Ʈn+ pƉfd]lt plŋlkŷf &k]tLlt
pƉfdá. ;d'lƧtŪ]g whá. plŋkgŪ]g lrų+ ;ƕƮŲftLlt ;ƕƮfxá. s]t' j'ŝlt ax";' wh];' cŝ'Ʈtwhá dfgálk k'gƍ'g+
pƍşdfgá ck/fk/] pkfbfo cŝ'ƮtŪ]g s]t' ljoflt s]t', t+ s]t'+ OŞtLlt s]t'sƚ+, tƧ efjá s]t'sƚtf. ;f kg lrųƧ, g
cųgá. t]g j'ų+ æs]t'sƚtf lrųƧfÆlt. dfg;ƕo'ųlŤ lrų+ s]t'+ OŞlt, tƧ efjá, s]t';řftá dfgált. ±wëfgá dfoť dfgť
kxfo khlxŷf oá ;á ±wëfgá c/xf x]Ūf j'ųgo]g ljgábgƓlƃs/)flbj;]g lsn];] khlxŷf l&tá, ;á t]g /fuflbgf lsn];]g
uŞ]Ɯ.
g]/losĕ]lt jflt lg/o] lgƑųs;ųált jf. lt/ŞfgoálgsĕbL;'lk P;]j goá. ;á x]t' gŴLlt o]g hgsx]t'gf
ultofbL;' lgƑų]Ɯ, ;á x]t' glŴ. kŝoált tƧ]j j]jrg+. sĕ/)lƃ &fg+. sĕ/)lŤ tbfoųj'lųtfo cųgá mnƧ &fglƃ
j'ŝlt. tƨf o]g x]t'gf o]g kŝo]g ultofbL;' lgƑų]Ɯ, t+ sĕ/)+ glŴ.
22= oá kg g];+ lƀƉ+ pkofg+ efj]g pkoá xált, ;á pkoá lx»k]0» lblŪld±wëj ;Ƒlƃ. tŴ pkoált
tŲflblŪlglƧtá. wƙ];' pk]lt jfblƃ æ/ųáÆlt jf æb'ŪáÆlt jf Pj+ t];' t];' wƙ];' pk]lt jfb+. cg"ko+ s]g sy+ jb]Ɯflt
tŲflblŪƍxfg]g kg cg"ko+ vL)f;j+ s]g /fuëg jf bá;]g jf sy+ æ/ųáÆlt jf æb'ŪáÆlt jf jb]Ɯ. Pj+ cg'kjşá r ;á Ƹs
ltlŴof ljo stklŞfbsĕ] eljƧtLlt clwƍfoá. cųf lg/ųf g lx tƧ cŴLlt tƧ lx cųlblŪ jf pŞ]blblŪ jf glŴ,
ux)d'ťg+ jflk cųlg/ų;lţt+ glŴ. Ƹs sĕ/)f gŴLlt r]Ġ c±wëfl; ;á lblŪld±wëj ;Ƒlƃ. oƨf ;á O±wëj cųefj] `f)Ɨ'gf
;ƑlblŪut+ c±wëfl; khlx ljgáb];Llt c/xųlgs"]g b];g+ lgŪfk]l;. t+ ;'ŷf /fhĕ cųdgá eujƃ+ clejfb]ŷf kŊĕdLlt.
/ųált jflt /fuëg /ųált jf. b'Ūált jfltcfbL;'lk P;]j goá. t] cle;řf/f cƍxLgflt o]
k'ţfk'ţcfg]ŧfle;řf/f, t] cƍxLgf. cle;řf/fg+ cƍxLgųflt t];+ j'ųƍsĕ/fg+ sƙfle;řf/fg+ g kxLgefj]g. ultof jfb+
pk]tLlt kťƉ+ utLg+ cţt/fo syg+ pkuŞlt. t]g]jfx _ æg]/losĕ]lt jf»k]0» jfb+ pk]lt pkuŞtLÆlt. jb]Ɯflt
s±yëƜ. ulxt+ gŴLlt ux]tƑ+ glŴ. d'lťtƑ+ gŴLlt d'lťŷf l&tųf dár]tƑ+ glŴ.
oƧlŴ ulxtlƃ oƧ k'ƮnƧ æcx+ ddfÆlt ulxt+ clŴ. tƧlŴ d'lťtƑlƃ tƧ k'ƮnƧ dár]tƑ+ clŴ. pkl/ kbflg
kl/jų]ŷf oáh]tƑflg. ux)+ d'ťgf ;dltŊƃált ux)dárgf c/xf cltŊƃá. a'lźkl/xflgjLltjųált jlŬť kl/xflgť
cltŊldŷf kjųá. ;á j'Ūjf;áltcfƸb sŷf `f)lƮgf bŬfgLlt kl/oá;fg+ x]Ūf j'ųgod]j. c±wëf;Llt sƃ]l;. w'lg ;Ɖ'lg
lgź'gLlt pk;Ʈ]g kb+ jlŬt+.

;źƙƍşáltsĕo dxflgŹ];Ūsyfo

b'ŪŪs;'ųlgŹ];jŰgf lglŪtf.

4= ;'źŪs;'ųlgŹ];jŰgf
23= rt'Ŵ] ;'źŪs] k&dufyfo tfjŴá _ g, leŋj], Pj¿k]g bƧg]g ;'lź xált, clk r ±vëf lsn];dnLgųf c;'ź+,
lsn];/áufg+ clwudf ;/áud]j rƆfe+ Ɣfƪ)+, cţ+ jf Pj¿k+ lbƩf lblŪultsĕ] afná clehĕgflt ækƧfld ;'ź+ k/d+ c/áu+, t]g
r lblŪ;řft]g bƧg]g ;+;'lź g/Ƨ xátLÆlt, ;á Pj+ clehĕgƃá t+ bƧg+ æk/dÆlƃ `ŷf tƸƨ bƧg] ;'źfg'kƧL ;dfgá t+ bƧg+
ædƮ`f)Ælƃ kŝ]lt. t+ kg dƮ`f)+ g xált.
k/d+ cf/áŕƍųlƃ pųd+ lgƓfƸw kfk'l)ŷf l&t+. tf)ƍųlƃ tyf kfngƍų+. n])ƍųlƃ lgnLogƍų+.;/)ƍųlƃ
kltŪfkų+, b'ŋgf;g+ jf kų+. ceoƍųlƃ lgưoefjƍų+. cŝ'tƍųlƃ lgŝnefj+ kų+. cdtƍųlƃ cdt+ dxflgƑfg+ kų+.
lgƑfgƍųlƃ jfglj/lxt+ kų+.

64
 clehĕgƃált lj;];]g hĕgƃá. cfhĕgƃált cfhĕgdfgá. ljhĕgƃált cg]slj±wëg hĕgdfgá. klljhĕgƃált t+ t+
klŝ ljhĕgdfgá. klljŢƃált xbo] s'?dfgá.
rŋ'ljţf)+ ¿kbƧg]gflt rŋ'ljţf±)ëg ¿kbƧg+. `f)lƃ kŝ]tLlt kţf Olt ;Źxlt. d±Ʈëflt kŝ]tLlt æpkfoáÆlt
;Źxlt. k±yëflt ;ťf/á. gLofglƃ ux]ŷf oftLlt gLofg+. ælgƜfgÆlƃ jf kf±&ëf.
24= ælbŪ]g r] ;'źLÆlt b'ltoufyf. tƧŴá _ t]g ¿kbƧg;řft]g lbŪ]g olb lsn];;'lź g/Ƨ xált, t]g jf
`f±)ëg ;á olb hĕltcflbb'ŋ+ khxflt, Pj+ ;ƃ] cl/odƮtá cţ]g c;'lźdƮ]g]j ;á ;'Ţlt, /fufbLlx pkwLlx ;pklwsĕ] Pj
;dfgá ;'ŢtLlt jųƑt+ cfkƉá xált, g r Pj+lj±wëf ;'Ţlt. tƨf lbŪL lx g+ kfj tyf jbfg+, ;f g+ lblŪo]j ældŞflblŪsĕ]
coÆlƃ s±yëlt, lblŪcg'¿k+ æ;Ƨtá násĕ]Æltcflbgf go]g tyf tyf jbtLlt.
/fuëg ;x jųtLlt ;/f±uëf, /fujflt cŴá. ;bá;áltcfbL;'lk P;]j goá.
25= g Ɣfƪ±)ëflt tltoufyf. tƧŴá _ oá kg aflxtkfkųf Ɣfƪ±)ëf xált, ;á dƮ]g clwutf;jŋoá vL)f;jƔfƪ±)ëf
cl/odƮ`f)tá cţ]g cledśn;ƙt¿k;řft] lbŪ], tyfljw;Ź;řft] ;'t], cjLltŊd;řft] ;Ln], xlŴjtflbe]b] jt],
kyljcflbe]b] d't] r pƍƉ]g ldŞf`f±)ëg ;'Ƹź g cfxflt. ;];dƧ Ɣfƪ)Ƨ jŰe)gfo j'ų+. ;á lx t]wft'sk'ţ] ;Ƒlƨť kfk]
cg"klnųá, sƨfĠ tƧ kxLgųf tƧ cųlblŪof, oƧ sƧlr jf ux)Ƨ kxLgųf cųŧxá, k'ţfle;řf/fbLg+ cs/)tá æglow
ks'ƑdfgáÆlt j'ŝlt. tƨf g+ Pj+ k;+;ƃá cfx. ;ƑƧ]j rƧ k'l/dkfb]g ;ƗƉá j]lbtƑá _ k'ţ] r kfk] r cg"klnųá cųŧxá
glow ks'Ƒdfgá g Ɣfƪ±)ëf cţtá ;'lźdfxflt. gflt klŋ]kált g Olt kl;]±wëf.
aflxŷf ;ƑkfksĕgLlt ufyfoŴá _ oá rt'ŴdƮ]g aflxŷf ;Ƒkfksĕlg l&tųá l&táOŝ]j j'ų+ xált. aflxtkfkųf Pj
r ljdná ljdnefj+ Ɣƪefj+ ;]Ūefj+ kųá, kllgƧŪ;dflwljŋ]ks/lsn];dn]g cƮdƮmn;dflwgf ;fw';dflxtá,
;+;f/x]t';dltŊd]g ;+;f/dltŝ kl/lglŪtlsŝtfo s]jnLlt r, tŲflbŪLlx clglƧtųf clglƧtált r, náswƙ]lx lglƑsĕ/ųf
tfbLlt r kj'ŝlt. Pj+ y'lt/xá ; Ɣƪf ;á Ɣfƪ±)ëflt.
cţŶ ;ltkŪfg]xLlt rųf/á ;ltkŪfg] d'lťŷf. ;ƙƍwfgfbL;'lk P;]j goá.
;ƃ]s] ;d)Ɣfƪ)flt Psŝ] nás;Ř]t]g æ;d)Ɣfƪ)fÆlt nźjáxf/f ;+ljşlƃ. lbŪ;'lźsĕlt lbŪ]g ;'Ƹź OŞdfgf. t]
Psŝfg+ ¿kfg+ bƧglƃ Pt] lbŪ;'lźsĕ Pt];+ ¿kf/ƙ)fg+ cánásg+. dśn+ kŝ]ƃLlt Olźsĕ/)+ a'lźsĕ/)+ ;Ƒ;ƕlųsĕ/)+
kltŪfk]lƃ. cdśn+ kŝ]ƃLlt clglźsĕ/)+ g a'lźsĕ/)+ g ;ƕlųsĕ/)+ kltŪfk]lƃ. t] sĕntá j'Ūlxŷflt Pt] lbŪflbdślnsĕ
k'/]t/d]j pŪlxŷf. cledśnutfgLlt lj;];]g j'lŬsĕ/)utflg. ¿kflg kƧƃLlt gfgfljwflg ¿kf/ƙ)flg bŋlƃ.
rfs;s')lƃ Pj+gfds+. m'Ƨj]ń'jnlŪlƃ m'Ƨgŋų]g pƍƉ+ t?)a]ń'jnƸŪ. ulưlglŴlƃ ;uư+ OƸŴ. s'df/s+ vƉ] cf/ák]ŷf
uŞƃlƃ t?)bf/s+ c+;] pƧfk]ŷf uŞdfg+. k'Ű#lƃ pbsk'Ű#+. /álxtdŞlƃ /ų/álxtdŞ+. cfhţ/ylƃ l;Ɖjo'ų/y+.
p;elƃ dśnp;e+. ±uëfslknlƃ slknufƸj.
knfnk'ŧlƃ y';/fƸ;. tŊ#lƃ ±uëftŊĕlbk"l/trfƸ. l/ų#lƃ t'Ş#+. glƃ gsĕƸb. æw'ųlsl/oÆlƃ Ps].
gƮ;d)slƃ lgŝáń;d)+ v/lƃ uſe+. v/ofglƃ uſeo'ų+ jƞflbs+. Pso'ųofglƃ Ps]g jfxg]g ;+o'ų+ ofg+. sĕ)lƃ
Pslŋpeolŋsĕ)+. s'l)lƃ xŴs'Ƹ). vŧlƃ vŧkfb+ ltl/outkfb+. kŋxtlƃ kL&;Ƹƍ. lhŰslƃ h/flhŰ+. Ɠflwslƃ
ƓflwkLlńt+. dtlƃ sĕnŘt+.
;'t;'lźsĕlt ;átljţf±)ëg ;'t]g ;'Ƹź OŞdfgf. ;Źfg+ ;jglƃ ;Źf/ƙ)fg+ ;jg+. jŬflt jfltcfboá nás]
kjų;Źdųflg ux]ŷf j'ųf. cdśn+ kg æsĕ±)ëfÆltcflbgf t]g t]g gfd]g j'ų;Źfo]j. æl%ƆÆlƃ jflt xŴkfbflblŞƉlƃ jf.
æleƆÆlƃ jflt ;L;flbleƉlƃ jf. æbŬÆlƃ jflt clƮgf ´flktlƃ jf. ægŪÆlƃ jflt rá/fbLlx ljgfl;tlƃ jf. ægŴLÆlt
jflt g ljştLlt jf.
;Ln;'lźsĕlt ;Ln]g lj;'Ƹź OŞgsĕ. ;Lndų]gflt ;+j/)dų]g. ;+oddų]gflt pk/ddų]g. ;+j/dų]gflt
ƀf/ysgdų]g. cjLltŊddų]gflt g cltŊldtdų]g. ;d±)ëf d'lůsĕk'ųált dflttá nźgfd+. ;ƕƉs';nlƃ kl/k'Űs';n+.
k/ds';nlƃ pųds';n+. pųdklųƍųlƃ pųd+ c/xų+ kfk'l)tƑt+ kŷf l&t+. coáşlƃ k/fh]t'+ c;Ŋ'±)ëƜ+ ;d)+.
jt;'lźsĕlt ;dfbfg]g jt]g ;'Ƹź OŞgsĕ. xlŴjltsĕ jflt ;dflbƉ+ xlŴjt+ Pt];+ cŴLlt xlŴjltsĕ, ;ƑxlŴlsl/o+
s/áƃLlt cŴá. sy+Ġ æcş kŪfo xŴLlx sĕtƑ+ sl/ƧfdLÆlt Pj+ pƍƉlrųf xŴLg+ udgfsĕ/+ ltŪgfsĕ/+ lg;Lbgfsĕ/+ ;ogfsĕ/+
pŝf/kƧfjs/)fsĕ/+, cţ] xŴL lbƩf ;áů+ pƧfk]ŷf udgfsĕ/ť ;Ƒ+ s/áƃLlt xlŴjltsĕ. cƧjltsĕbL;'lk nưdfgj;]g oyfoáu+
oáh]tƑ+. t];' cj;fg] lb;fjltsĕ jflt k'/lŴdflblb;fg+ gdƧgj;]g ;dflbƉlb;fjltsĕ, Pt];+ j'ųƍsĕ/fg+ ;d)Ɣfƪ)fg+
jt;dfbfg+ ;ƕşdfg+ xlŴcfbLg+ ;xƓt+ pkg]lt. ;r] ±vëf kgƧ ldŞflblŪ xált æOldgfx+ ;Lnjt;dfbfgƔƪrl/o]g b]já jf
b]jţt/á jf xádLÆlt lrƃoƃƧ lg/olt/ŞfgoágLg+ cţt/á xátLlt `ftƑ+. j'ųŤ]t+ eujtf ‘d0lg02=79’ _
æOw k'Ű, Psŝá s'Ŋ'/jt+ efj]lt kl/k'Ű+ cƑálsŰ+, s'Ŋ'/;Ln+ efj]lt kl/k'Ű+ cƑálsŰ+, s'Ŋ'/lrų+ efj]lt kl/k'Ű+

65
cƑálsŰ+, s'Ŋ'/fsƍ+ efj]lt kl/k'Ű+ cƑálsŰ+. ;á s'Ŋ'/jt+ efj]ŷf kl/k'Ű+ cƑálsŰ+, s'Ŋ'/;Ln+ efj]ŷf kl/k'Ű+ cƑálsŰ+,
s'Ŋ'/lrų+ efj]ŷf kl/k'Ű+ cƑálsŰ+, s'Ŋ'/fsƍ+ efj]ŷf kl/k'Ű+ cƑálsŰ+ sĕoƧ e]bf k/+ d/)f s'Ŋ'/fg+ ;xƓt+ pkkşlt. ;r]
±vëf kgƧ Pj+lblŪ xált ‚Oldgfx+ ;Ln]g jf jt]g jf tk]g jf Ɣƪrl/o]g jf b]já jf eljƧfld b]jţt/á jfƒlt, ;fƧ xált
ldŞflblŪ. ldŞflblŪƧ ±vëf cx+, k'Ű, lƀƉ+ utLg+ cţt/+ uƸt jbfld lg/o+ jf lt/ŞfgoáƸg jf. Olt ±vëf, k'Ű, ;ƕşdfg+
s'Ŋ'/jt+ s'Ŋ'/fg+ ;xƓt+ pkg]lt, ljkşdfg+ lg/oÆlƃ.
uƉƑjltsĕboá uƉƑfbLg+ ;xƓt+ pkuŞƃLlt cŴá g ux]tƑá, ldŞflblŪof ulxtųf lg/olt/Şfgoálgd]j
pkuŞƃLlt ux]tƑá.
d't;'lźsĕlt m'l;t]g ;'lźsĕ. kyƸj cfd;ƃLlt ;;Ƙfl/s+ dxfkyƸj sĕo]g m';lƃ. xl/tlƃ cƟgLn;Źn+. ±uëfdolƃ
ujflb±uëfdo+. sŞklƃ clŪsŞkflbcg]sljw+. mfn+ cŊdƃLlt comfn+ dŹlƃ. ltnjfxlƃ ltn;s+ ltn/fƸ; jf. m'Ƨltn+
vfbƃLlt dśnkl;+o'ų+ ltn+ vfblƃ. m'Ƨt]n+ dŋ]ƃLlt tyf¿k+ ltnt]n+ ;/L/ưŧg+ s/álƃ. bƃsŪlƃ bƃká)+. dlųsĕo
ƌfoƃLlt s'Ř'Ūflbsĕo ;Ųdlųsĕo ;/L/+ pƑũ]ŷf ƌfolƃ. ;fs+ lgjf;]ƃLlt dśnkl;+o'ų+ jŴ+ kl/bxlƃ. j]&g+ j]±&ëƃLlt
;L;j]&g+ kų'Űflbk+ ;L;] &k]lƃ kld'ŝlƃ.
t]wft's+ s';nfle;řf/lƃ sĕdwft'¿kwft'c¿kwft";' kl;lƉbfos+ sĕ];Ɵ;Ƙ"t+ kŝofle;řf/+. ;Ƒ+ cs';nlƃ
ƀfb;ljw+ csĕ];Ɵ;Ƙ"t+ cs';n+. otált obf. t] b;lj±wëf k'ţfle;řf/á r, ƀfb;lj±wëf ck'ţfle;řf/á r, rt'lƑ±wëf
cfg]ŧfle;řf/á r oyfg'¿k+ ;d'Ş]bƍxfg]g kxLgf xálƃ. cųlblŪhxált æP;á d] cųfÆlt ulxtlbƸŪ hxá. ufx+ hxált
æP;áxdƨLÆlt dfg;ƕo'ųux)+ hxá. k'g cųŧxált æPt+ ddfÆlt tŲfux)j;]g r lblŪux)j;]g r k/fdl;ŷf ulxt+,
k/tá cfdŪť, tƸƨ clelgljŪť, anjtŲfj;]g lulnŷf cŢál;tť, anjd'lŞtť. ;Ƒ+ t+ rų+ xátLltcfboá j'ųgofo]j.
26= Pj+ æg Ɣfƪ±)ëf cţtá ;'lźdfxfÆlt jŷf Obflg o] lblŪultsĕ cţtá ;'Ƹź Ɣ'jlƃ, t];+ tƧf lblŪof
clgƑfxsefj+ bƧ]ƃá æk'l/d+ kxfofÆlt ufydfx. tƧŴá _ t]lx cţtá ;'lźjfbf ;dfgflk oƧf lblŪof cƍxLgųf ux)d'ťg+
xált, tfo k'l/d+ ;Ŵf/fƸb kxfo ck/+ lglƧtf, Phĕ;řftfo tŲfo cg'utf clee"tf /fuflbe]b+ g t/lƃ ;ś+, tť ct/ƃf t+
t+ wƙ+ pƮŲlƃ r lg/Ƨhlƃ r dŊáj ;fvlƃ.
k'l/d+ ;Ŵf/+ kxfoflt k'l/dulxt+ ;Ŵ'klţ+ jşˆŷf. k/+ ;Ŵf/+ lglƧtflt cţ+ ;Ŵ'klţ+ lglƧtf cƟLgf. k'l/d+
wƙŋĕg+ kxfofltcfbL;'lk P;]j goá.
Phĕg'uflt tŲfo cg'uf. Phĕg'utflt tŲfo cg'utf. Phĕg';flt tŲfo cg';f kŋƆf jf. Phĕo kƉf klttflt
tŲfo lgd'Ʈf r lglŋlktf r.
dŊált jfg/á. c/ţ]lt ljlkg]. kjg]lt dxfjg]. r/dfgált uŞdfgá. Pjd]jflt cákƙ;+;Ɔg+. k'y"lt
gfgf. k'y'lblŪutfgLlt gfgfljwflg lblŪutflg. uŲlƃ r d'ťlƃ rflt ux)j;]g uŲlƃ r rhgj;]g d'ťlƃ r. cflbolƃ
r lg/Ƨhlƃ rflt klnaáw+ s/álƃ r ljƧşˆlƃ r lvklƃ r.
27= kťdufyfo r ;ƗƉá _ oá r ;á ælbŪL lx g+ kfj tyf jbfgÆlƃ j'ųá, ;á ;o+ ;dfbfoflt. tŴ ;olƃ ;fd+
;dfbfoflt ux]ŷf. jtfgLlt xlŴjtfbLlg. pŝfjrlƃ ck/fk/+, xLgk)Lt+ jf ;Ŵf/tá ;Ŵf/fƸb. ;ţ;ųált sĕd;ţfbL;'
n±Ʈëf. ljƀf r j]b]lx ;d]ŝ wƙlƃ k/dŴljƀf r c/xf rt"lx dƮ`f)j]b]lx rt';ŝwƙ+ cle;d]ŝflt. ;];+ kfsd]j.
;fd+ ;dfbfoflt ;od]j ux]ŷf. cfbfoflt cflbloŷf ulŲŷf. ;dfbfoflt ;ƙf cfbfo. cflbloŷflt klnaáw+
sŷf. ;dflbloŷflt ;ƙf klnaáw+ sŷf. ulŲŷflt cljƧşˆŷf. k/fdl;ŷflt blƧŷf. clelgljl;ŷflt kltŪlxŷf.
sĕd;ţfboá j'ųgof Pj.
ljƀflt d]wfjL. ljşĕutált ljhĕggefj+ utá. `f)Llt kţf;ƕƉá. ljefjLlt `f±)ëg jLd+;sĕ]. d]wfjLlt
clgŝfbLlx t'lnt`f±)ëf. kţfltcfboá x]Ūf j'ųgofo]j. rt';ŝwƙ+ ljlrgftLlt wƙljro;ƗáŢśá. aáŢśŴá x]Ūf j'ųáj.
jLd+;flt rt';ŝwƙljlrggf kţfj. æjLd+;f wƙlrƃgfÆlt lx j'ųf. ljkƧgflt dƮ;ƕo'ųf ljljwfsĕ/]g kƧgf kţfj.
;ƙflbŪLlt ;áegf k;Ūf ;'Ɔ/f dƮ;ƕo'ųf ;ƙflblŪ. t]lx j]b]xLlt Pt]x]j rt"lx dƮ`f±)ëlx. cƃutált hĕlth/fd/)Ƨ
kl/oá;fg+ utá. sĕ]lutáltcfboá x]Ūf j'ųgofj. j]bfg+ jf cƃutált hĕlgtƑfg+ cj;fgƍųá. j]bl] x jf cƃutált rt"lx
dƮ`f)j]b]lx jũb'ŋƧ kl/oƃefj]g cƃ;řft+ lgƑfg+ utá. ljlbtųflt ljlbtefj]g hĕlgtefj]g.
j]bflg ljr]Ɯ s]jnfgLlt ufyfo codŴá _ oá rt"lx dƮ`f)j]b]lx lsn];ŋo+ s/áƃá utá, ;á k/dŴtá j]bu" gfd
xált. ;áj ;Ƒ;d)Ɣfƪ)fg+ ;Ŵ;lţtflg j]bflg tfo]j dƮefjgfo lsŝtá clgŝflbj;]g ljr]Ɯ. tŴ %Ɔ/fuƍxfg]g td]j
;Ƒ+ j]bdltŝ oflk j]bkŝof, cţyf jf pƍşlƃ j]bgf, tf;' ;Ƒj]bgf;' jLt/f±uëf xált. tƨf tdŴ+ bƧ]ƃá æƸs klųgdfx'
j]bu'Ælƃ ‘;'0lg0533’ k'Ūá æOb+ klųgÆlƃ cjŷf æj]bflg ljr]Ɯ»k]0 j]bu" ;áÆlt cfx. oƨf jf oá kljrokţfo
j]bflg ljr]Ɯ, tŴ %Ɔ/fuƍxfg]g ;Ƒ+ j]bdltŝ jųlt. ;á ;Ŵ;lţtflg j]bflg utá `ftá cltŊƃáj xált. oá j]bgf;'

66
jLt/f±uëf, ;álk j]bgf;lţtflg j]bflg utá cltŊƃá cltj]bg+ utáltlk j]bu". tƨf tlƕ cŴ+ bƧ]ƃá æOb+ klųgÆlƃ cjŷf
æj]bflg ljr]Ɯ»k]0 j]bu" ;áÆlt cfx.
;d]ŝflt `f±)ëg ;dfuƄf. cle;d]ŝflt `f±)ëg klljlŢŷf. wƙlƃ rt';ŝwƙ+. ;Ƒ] ;řf/flt ;Ƒ] ;ƍŝof wƙf.
t] lx ;řt;řf/f gfd. kŝo]lx ;śƙ s/LoƃLlt ;řf/f, t] Pj+ kŝo]lx ;śƙ stųf æ;řtfÆlt lj;];]ŷf j'ųf.
æsƙlgƑųf t]e"ds¿kf¿kwƙf cle;řt;řf/fÆlt ‘lj;'lź0 2=587’ cŪsyf;' j'ųf. t]lk æclgŝf jt ;řf/fÆltcfbL;'
‘bL0lg02=221 272 ;+0lg0 1=186’ ;řt;řf/];' ;śx+ uŞlƃ. æcljşĕutáo+, leŋj], k'l/;k'Ʈná k'ţť] ;řf/+
cle;ř/átLÆltcfbL;' ‘;+0lg0 2=51’ cljşĕkŝof ;řf/fj cfutf. t]e"ldss';nfs';nr]tgf cle;ř/)s;řf/f gfd.
æofjltsĕ cle;řf/Ƨ ult, tfjlts+ uƄf cŋĕxt+ dţ] cŪf;LÆltcfbL;' ‘c0lg0 3=15’ cfut+ sĕlosr]tl;sjLl/o+
koáufle;řf/á gfd. æ;ţfj]blotlg/áw+ ;dfkƉƧ ±vëf, cfj';á lj;fv, leŋ'gá k&d+ lg?Ţlt jrL;řf/á, ttá sĕo;řf/á,
ttá lrų;řf/áÆltcfbL;' ‘d0lg01=464’ cfutf ljtŊljrf/f jfr+ ;ř/áƃLlt jrL;řf/f, cƧf;kƧf;f sĕo]g ;ř/LoƃLlt
sĕo;řf/f, ;ţf r j]bgf r lrų]g ;ř/LoƃLlt lrų;řf/f. Ow kg ;řt;řf/f clwƍ]tf. clgŝf x'ŷf cefjŪ]g. b'ŋĕ
klkLńgŪ]g. ;Ƒ] wƙflt lgƑfglƕ cƃásŷf j'ųf. cgųf cj;jųgŪ]g. cljşĕkŝof ;řf/flt PŴ o+ klŝ mnd]lt, ;á
kŝoá. klŝflt g ljgf, ckŝlŋŷflt cŴá. PtLlt pƍşlt r]j kjųlt rflt cŴá. clkr pksĕ/sŪá kŝoŪá. cljşĕ
r ;f kŝoá rflt cljşĕkŝoá, tƨf cljşĕkŝof. ;řf/f ;ƘjƃLlt lgƑųlƃ, Pj+ ;Ƙjlƃ;ŹƧ ;];kb]lxlk oáhgf sĕtƑf.
tŴ stdf cljşĕĠ b'ŋ] cţf)+, b'ŋ;d'bo] cţf)+, b'ŋlg/á±wë cţf)+, b'ŋlg/áwufldlgof klkbfo cţf)+, k'Ƒƃ]
cţf)+, ck/ƃ] cţf)+, k'Ƒƃfk/ƃ] cţf)+, Obƍŝotfklŝ;d'ƍƉ];' wƙ];' cţf)+. std] ;řf/fĠ k'ţfle;řf/á ck'ţfle;řf/á
cfg]ŧfle;řf/á, sĕo;řf/á jrL;řf/á lrų;řf/á, cŪ sĕdfjr/s';nr]tgf, kť ¿kfjr/s';nr]tgf k'ţfle;řf/á, ƀfb;
cs';nr]tgf ck'ţfle;řf/á, rtƧá c¿kfjr/s';nr]tgf cfg]ŧfle;řf/á, sĕo;ť]tgf sĕo;řf/á, jrL;ť]tgf jrL;řf/á,
dgá;ť]tgf lrų;řf/á.
tŴ l;of _ sy+ kg]t+ hĕlgtƑ+ æOd] ;řf/f cljşĕkŝof xáƃLÆltĠ cljşĕefj] efjtá. oƧ lx b'ŋĕbL;' cljşĕ;řft+
cţf)+ cƍxLg+ xált, ;á b'ŋ] tfj k'ƑƃfbL;' r cţf±)ëg ;+;f/b'ŋ+ ;'v;ţfo ux]ŷf tƧ]j x]t'e"t] ltlj±wëlk ;řf/] cf/elt.
;d'bo] cţf±)ëg b'ŋx]t'e"t]lk tŲfkl/ŋĕ/] ;řf/] ;'vx]t'tá dţdfgá cf/elt. lg/á±wë kg dƮ] r cţf±)ëg b'ŋƧ clg/áwe"t]lk
ultlj;];] b'ŋlg/áw;ţL x'ŷf lg/áwƧ r cdƮe"t];'lk oţfd/tkfbL;' lg/áwdƮ;ţL x'ŷf b'ŋlg/áw+ kŴodfgá
oţfd/tkflbd'vëg ltlj±wëlk ;řf/] cf/elt.
clk r ;á tfo rt";' ;ŝ];' cƍxLgfljştfo lj;];tá hĕlth/f/áud/)flbcg]sĕbLgjjálsŰlƕ k'ţmn;řft+ b'ŋ+ b'ŋtá
chĕgƃá tƧ clwudfo sĕojrLlrų;řf/e]b+ k'ţfle;řf/+ cf/elt b]jŞ/sĕdsĕ] ljo d?ƍkft+. ;'v;ƙtƧflk r tƧ k'ţmnƧ
cƃ] dxfkl/ńfxhlgs+ ljkl/)fdb'ŋt+ cƍƧfbtť ckƧƃálk tƍŝo+ j'ųƍsĕ/d]j k'ţfle;řf/+ cf/elt ;neá ljo
bLkl;vflelgkft+, dw'laƆ'luźá ljo r dw'lnų;Ŵwf/fn]xg+.
sĕd'k;]jgfbL;' r ;ljkfs];' cfbLgj+ ckƧƃá ;'v;ţfo r]j lsn];flee"ttfo r ƀf/ųoƍjųlƕ ck'ţfle;řf/+
cf/elt afná ljo u"ysËńg+, dl/t'sĕdá ljo r lj;vfbg+. cf?ƍljkfs];' rflk ;řf/ljkl/)fdb'ŋt+ cgja'Ţdfgá
;ƧtflbljkƟf;]g lrų;řf/e"t+ cfg]ŧfle;řf/+ cf/elt lb;fd"ƭá ljo lk;frgu/fled'vdƮudg+. Pj+ oƨf cljşĕefjtáj
;řf/efjá, g cefjtá. tƨf hĕlgtƑd]t+ æOd] ;řf/f cljşĕkŝof xáƃLÆlt.
PŴfx _ uŲfd tfj Pt+ æcljşĕ ;řf/fg+ kŝoáÆlt, Ƹs kgfod]sĕj cljşĕ ;řf/fg+ kŝoá, pbfx' cţ]lk kŝof
;ƃLltĠ Ƹs kg]Ŵ olb tfj Psĕj, Pssĕ/)jfbá cfkşlt. cy cţ]lk ;lƃ, æcljşĕkŝof ;řf/fÆlt Pssĕ/)lgŹ];á
g'kkştLltĠ g g'kkşlt. sƨfĠ oƨf _
æPs+ g Pstá Ow, gfg]sdg]stálk gá Ps+.
mndlŴ clŴ kg Ps_x]t'mnbLkg] cŴáÆĶ ‘lje0cŪ0226 ;řf/kblgŹ];¶ kl0d0cŪ0 1=1=105
lj;'lź02=617’.
eujf lx sŴlr kwfgųf, sŴlr kfsųf, sŴlr c;fwf/)ųf b];gfljnf;Ƨ r j]g]Ɯfgť cg'¿ktá Psd]j x]t'+ jf
mn+ jf bLk]lt. tƨf coldw cljşĕ ljşdfg];'lk cţ];' jŴf/ƙ);xhĕtwƙfbL;' ;řf/sĕ/±)ë;' æcƧfbfg'klƧgá tŲf
kjŬtLÆlt ‘;+0lg0 2=52’ r, æcljşĕ;d'bof cf;j;d'boáÆlt ‘d0lg01=104’ r jrgtá cţ];lƕ tŲfbLg+ ;řf/x]t"g+
x]t"lt kwfgųf, æcljƀf, leŋj], cljşĕutá k'ţfle;řf/lƕ cle;ř/átLÆlt kfsųf, c;fwf/)ųf r ;řf/fg+ x]t'efj]g
bLlktflt j]lbtƑf. Pt]g]j r Ps]sx]t'mnbLkgkl/xf/jrg]g ;ƑŴ Ps]sx]t'mnbLkg] koáhg+ j]lbtƑlƃ.
PŴfx _ Pj+ ;ƃ]lk PsƃflgŪmnfo ;fjşĕo cljşĕo sy+ k'ţfg]ŧfle;řf/kŝoų+ o'şltĠ g lx lgƗaLhtá pŞ'
pƍştLlt. sy+ g o'lşƧltĠ náslƨlŤ _
ælj?źá rf lj?źá r, ;lb;f;lb;á tyf.

67
 wƙfg+ kŝoá l;źá, ljkfsĕ Pj t] r gÆĶ
Olt co+ cljşĕ ljkfsj;]g PsƃflgŪmnf, ;efjj;]g r ;fjşĕlk ;dfgf ;Ƒ];lƕ Pt];+ k'ţfle;řf/fbLg+ oyfg'¿k+
&fglsŝ;efjlj?źflj?źkŝoj;]g, ;lb;f;lb;kŝoj;]g r kŝoá xátLlt j]lbtƑf. clk r co+ cţálk kl/ofoá _
ær't"kkft] ;+;f/], ;řf/fgť nŋ±)ë.
oá klŝ;d'ƍƉ_wƙ];' r ljd'ƞltĶ
æcle;ř/ált ;á Pt], ;řf/] ltlj±wë otá.
cljşĕ kŝoá t];+, ltljwfgƕo+ ttáĶ
æoyflk gfd hŝƉá, g/á ckl/)fosĕ].
Psbf oflt dƮ]g, pƙƮ]gflk PsbfĶ
æ;+;f/] ;+;/+ afná, tyf ckl/)fosĕ].
s/ált Psbf k'ţ+, ck'ţdlk PsbfĶ
æobf r `ŷf ;á wƙ+, ;ŝflg cle;d]Ƨlt.
tbf cljş"k;df, pk;ƃá rl/ƧtLÆltĶ
;řf/kŝof ljţf)lƃ %ljţf)sĕof rŋ'ljţf)+ ;átljţf)+ #fgljţf)+ lhƢfljţf)+ sĕoljţf)+ dgáljţf)+. tŴ
rŋ'ljţf)+ s';nljkfs+ cs';nljkfslƃ b'ljw+. tyf ;át#fglhƢfsĕoljţf)flg. dgáljţf)+ kg ƀ] ljkfsdgáwft'oá, ltƧá
cx]t'sljkfsdgáljţf)wft'oá, cŪ ;x]t'sljkfslrųflg, kť ¿kfjr/ljkfslrųflg, rųfl/ c¿kfjr/ljkfslrųfgLlt
afjL;ltljw+. Olt ;Ƒflg afƸų;nálsoljkfsljţf)flg.
tŴ l;of _ sy+ kg]t+ hĕlgtƑ+ æOb+ j'ųƍsĕ/+ ljţf)+ ;řf/kŝof xátLÆltĠ pklrtsƙfefj] ljkfsĕefjtá.
ljkfsŤ]t+, ljkfsť g pklrtsƙfefj] pƍşlt, olb pƍşˆƜ, ;Ƒ];+ ;Ƒljkfsĕlg pƍşˆƜ'+, g r pƍşƃLlt hĕlgtƑd]t+
æ;řf/kŝof Ob+ ljţf)+ xátLÆlt. ;Ƒd]j lx Ob+ kjlųkl;lƉj;]g ƀ]wf kjųlt tŴ ƀ] kťljţf)flg, ƀ] dgáwft'oá,
;ádgƧ;xutf cx]t'sdgáljţf)wft"lt Odflg t]/; kťjásĕ/ej] kjlųo+o]j kjųlƃ. ;];flg Ps"gjL;lt tL;' ej];' oyfg'¿k+
kjlųolƕ kl;lƉolƕ kjųlƃ.
ænźƍŝoldlt wƙ_dųd]t+ ejƃ/d'k]lt.
gfƧ ttá ;Řlƃ, g ttá x]t'+ ljgf xáltÆĶ
Olt x]t+ nźƍŝo+ ¿kf¿kwƙdų+ pƍşdfg+ æejƃ/d'k]tLÆlt j'ŝlt, g ;ųá g hËjá. tƧ r gflk ctLtejtá
Ow ;Řlƃ clŴ, gflk ttá x]t'+ ljgf Ow kft'efjá. PŴ r k'l/d+ rjgtá r'lt, klŞd+ ejƃ/flbkl;Ɖfgtá kl;ƉLlt
j'ŝlt.
PŴfx _ gg' Pj+ c;Řlƃkft'efj] ;lt o] OdƸƨ dg'Ƨųefj] vƉf, t];+ lg?źųf, mnkŝoƧ r sƙƧ tŴ cudgtá,
cţƧ cţtá r t+ mn+ l;of, pke'ŧs] r c;lt sƧ t+ mn+ l;of, tƨf g ;'Ɔ/ldb+ ljwfglƃĠ tlŶb+ j'ŝlt _
æ;ƃfg] o+ mn+ Pt+, gfţƧ g r cţtá.
aLhĕg+ cle;řf/á, PtƧŴƧ ;fwsĕ]Ķ
æmnƧ'ƍlųof Pj, l;źf e'ŧs;ƙ'lt.
mn'ƍfb]g ?ŋƧ, oyf mnlt ;ƙ'tLÆltĶ
oálk jb]Ɯ æPj+ ;ƃ]lk Pt] ;řf/f ljşdfgf jf mnƧ kŝof l;o'+, cljşdfgf jf. olb r ljşdfgf,
kjlųŋ±)ëo]j g];+ ljkfs]g eljtƑ+. cy cljşdfgf, kjlųtá k'Ƒ] kŞf r lgŝ+ mnfjxf l;o'Ælƃ. ;á Pj+ jųƑá _
æstųf kŝof Pt], g r lgŝ+ mnfjxf.
kfleáuflbs+ tŴ, j]lbtƑ+ lgbƧgÆlƃĶ
ljţf)kŝof gfd¿klƃ Ow j]bgf;ţf;řf/ŋƉf gfd+, rųfl/ dxfe"tflg rt'Ɖť dxfe"tfg+ pkfbfo¿k+ ¿k+.
cefjsuư;]Ɯsĕg+ cůhĕgť kl;lƉŋ±)ë jŴ'b;s+ sĕob;slƃ jL;lt ¿k¿kflg, toá r c¿lkgá vƉflt Pt] t]jL;lt wƙf
æljţf)kŝof gfd¿kÆlƃ j]lbtƑf. ;efjsĕg+ efjb;s+ klŋlkŷf t]Ƹų;, cákkflts;ų];' ƔƪsĕlosĕbLg+ kl;lƉŋ±)ë
rŋ';átjŴ'b;sĕlg hËljltlƇogjsťflt Ps"grųfnL; ¿k¿kflg, toá r c¿lkgá vƉflt Pt] afrųfnL; wƙf æljţf)kŝof
gfd¿kÆlƃ j]lbtƑf. sĕdej] kg ;];cákkfltsĕg+, ;+;]bhĕg+ jf ;efjskl/k'Űfotgfg+ kl;lƉŋ±)ë
rŋ';át#fglhƢfsĕojŴ'efjb;sĕgLlt ;ųlt ¿k¿kflg, toá r c¿lkgá vƉflt Pt] t];ųlt wƙf æljţf)kŝof gfd¿kÆlƃ

68
j]lbtƑf. P; pŊ+;á, cjs+;]g kg t+t+b;sljsnfg+ tƧ tƧ j;]g xfk]ŷf xfk]ŷf kl;lƉo+ ljţf)kŝof gfd¿k;řf
j]lbtƑf. c¿kLg+ kg toáj c¿lkgá vƉf. c;ţLg+ ¿ktá hËljltlƇogjsd]jflt. P; tfj kl;lƉo+ goá.
kjų] kg ;ƑŴ ¿kkjlųb];] kl;lƉlrųƧ l&ltŋ±)ë kl;lƉlrų]g ;x kjųpt'tá pt';d'Ūfg+ ;'źŪs+ kft'ejlt.
k&dejśtá ke'lt lrų;d'Ūfg+ ;'źŪs+, ;Źkft'efjsĕn] pt'tá r]j lrųtá r ;Źgjs+, sańLsĕ/fxf¿khËjLg+ cfxf/;d'Ūfg+
;'źŪslƃ Pj+ cfxf/;d'ŪfgƧ, ;'źŪsƧ, pt'lrų;d'Ūfgfgť lƀƉ+ gjsĕg+ j;]g %ƑL;ltljw+, Ps]slrų] ltŋų'+ pƍşdfg+
j'ųsƙ;d'Ūfgť ;ųltljwlƃ %Ɖj'ltljw+ ¿k+, toá r c¿lkgá vƉflt gjgj'ltwƙf oyf;Ƙj+ æljţf)kŝof gfd¿kÆlƃ
j]lbtƑf.
tŴ l;of _ sy+ kg]t+ hĕlgtƑ+ ækl;lƉgfd¿k+ ljţf)kŝof xátLÆltĠ ;'ųtá o'lųtá r. ;'ų] lx
ælrųfg'kl/jlųgá wƙfÆltcflbgf ‘w0;0 b'sdfltsĕ 62’ go]g ax'wf j]bgfbLg+ ljţf)kŝotf l;źf. o'lųtá kg _
ælrųh]g lx ¿k]g, Ow lbŪ]g l;Ţlt.
clbŪƧflk ¿kƧ, ljţf)+ kŝoá OtLÆltĶ
gfd¿kkŝof ;ńfotglƃ gfd+ j'ųd]j. Ow kg ¿k+ lgodtá rųfl/ dxfe"tflg, % jŴ"lg, hËljltlƇolƃ
Psĕb;ljw+. ;ńfotg+ kg rŋĕotg+ ;át#fglhƢfsĕodgfotg+.
tŴ l;of _ sy+ kg]t+ hĕlgtƑ+ ægfd¿k+ ;ńfotgƧ kŝoáÆltĠ gfd¿kefj] efjtá. tƧ tƧ lx gfdƧ ¿kƧ r
efj] t+ t+ cfotg+ xált, g cţyflt.
;ńfotgkŝof mƧált _
æ%ń]j mƧf ;ř]kf, rŋ';ƖƧcfboá.
ljţf)ldj afƸų;, ljŴf/]g ejlƃ t]ÆĶ
mƧkŝof j]bgflt _
æƀf/tá j]bgf j'ųf, rŋ';ƖƧhĕlbsĕ.
%ń]j tf ke]b]g, Ow afƸų; j]bgfÆĶ
j]bgfkŝof tŲflt _
æ¿ktŲflbe]b]g, % tŲf Ow bLlktf.
Ps]sĕ ltljwf tŴ, kjųfsĕ/tá dtfĶ
æb'ŋË ;'v+ kŴolt, ;'vL leƜálk OŞlt.
pk]ŋĕ kg ;ƃųf, ;'vldŝ]j efl;tfĶ
ætŲfo kŝof tƨf, xálƃ ltƧálk j]bgf.
j]bgfkŝof tŲf, Olt j'ųf dx]l;gfÆltĶ
tŲfkŝof pkfbfglƃ rųfl/ pkfbfgflg sĕd'kfbfg+ lbŪ'kfbfg+ ;LnƑt'kfbfg+ cųjfb'kfbfg+. pkfbfgkŝof ejált
Ow sƙejá clwƍ]tá, pkklųejá kg kb'źf/j;]g j'ųá. ejkŝof hĕtLlt sƙejkŝof hĕlt kl;lƉvƉfg+ kft'ejá.
tŴ l;of _ sy+ kg]t+ hĕlgtƑ+ æejá hĕltof kŝoáÆlt r]Ġ aflx/kŝo;dų]lk xLgk)Lttflblj;];bƧgtá.
aflx/fglŤ hgshglg;'Ŋ;ál)tfxf/fbLg+ kŝofg+ ;dų]lk ;ųfg+ odsĕglƕ ;t+ xLgk)Lttflblj;];á lbƧlt. ;á r g cx]t'sĕ]
;Ƒbf r ;Ƒ];ť cefjtá, g sƙejtá cţx]t'sĕ] tblelgƑųs;ųfg+ cŢų;ƃfg] cţƧ sĕ/)Ƨ cefjtált sƙejx]t'sĕ]j. sƙlŤ
;ųfg+ xLgk)Lttflblj;];Ƨ x]t'. t]gfx eujf _ æsƙ+ ;ų] ljehlt olbb+ xLgk)LttfofÆlt ‘d0lg03=289’. tƨf
hĕlgtƑd]t+ æejá hĕltof kŝoáÆlt.
hĕltkŝof h/fd/)lƃcfbL;' oƨf c;lt hĕltof h/fd/)ť]j ;ásĕboá r wƙf g xálƃ, hĕltof kg ;lt h/fd/)ť]j
h/fd/);řftb'ŋwƙm'ŪƧ afnƧ h/fd/)flb;ƗƉf jf t]g t]g b'ŋwƙ]g m'ŪƧ cgle;ƗƉf jf ;ásĕboá r wƙf xálƃ. tƨf
hĕltkŝof h/fd/)lƃ. ;d]ŝ cle;d]ŝ wƙlƃ `f±)ëg ;dfuƄf rt';ŝwƙ+ klljlŢŷf.
Pj+ ƀfb;klbs+ kŝofsĕ/ƍjƸų bƧ]ŷf Obflg ljjũj;]g cljşĕbLg+ lg/áwbƧgŴ+ æcljşĕlg/áwf ;řf/lg/á±wëflt
;d]ŝ cle;d]ŝ wƙÆlƃcflbdfx. tŴ cljşĕlg/áwflt cljşĕo cg'ƍfblg/áwf k'g cƍjlųlg/á±wëg. ;řf/lg/á±wëflt ;řf/fg+
cg'ƍfblg/á±wëf xált. Pj+ ;];kb];'lk. Ob+ b'ŋlƃcfboá k'Ƒ] j'ųgof Pj. Od] wƙf cleţ]Ɯflt Od] t]e"dsĕ wƙf
;efjnŋ)fjaáwj;]g ;áegfsĕ/]g, clws]g `f±)ëg jf ;efjtá hĕlgtƑf. kl/ţ]Ɯflt ;fdţnŋ)fjaáwj;]g, lsŝ;dfkgj;]g
r Ɠflkŷf hĕlgtƑf. Od] wƙf kxftƑflt Od] ;d'boklŋsĕ wƙf t]g t]g u')ś]g kxftƑf. efj]tƑflt jŬ]tƑf. ;lŞsĕtƑflt

69
kŝŋ+ sĕtƑf. b'ljwf ;lŞlsl/of klnfe;lŞlsl/of r cf/ƙ);lŞlsl/of r. %Ɖ+ mƧfotgfglƃ rŋĕbLg+ %Ɖ+ cfotgfg+.
;d'boť cŴśdťflt pƍfbť lg/áwť.
e"l/kţált e"l/ ljoflt e"l/, tfo e"l/kţfo ;dƉfutá e"l/kţá. dxfkţáltcfbL;' dxfkţfbLlx ;dƉfutált
cŴá.
tlŶb+ dxfkţfbLg+ gfgų+ _ stdf dxfkţfĠ dxƃ] cŴ] kl/ƮŲftLlt dxfkţf. dxƃ] wƙ]»k]0 dxƃf lg?lųoá»
dxƃflg klefgflg kl/ƮŲftLlt dxfkţf. dxƃ] ;LnŋƉ] kl/ƮŲftLlt dxfkţf. dxƃ] ;dflwŋƉ]»k]0 kţfŋƉ]»
ljd'lųŋƉ]» ljd'lų`f)bƧgŋƉ] kl/ƮŲftLlt dxfkţf. dxƃflg &fgf&fgflg»k]0 dxfljxf/;dfklųoá» dxƃflg
cl/o;ŝflg» dxƃ] ;ltkŪfg]» ;ƙƍwfg]» Olźkfb]» dxƃflg OlƇoflg anflg» aáŢśflg» dxƃ] cl/odƮ]» dxƃflg
;fdţmnflg» dxfcleţfoá» dxƃ+ k/dŴ+ lgƑfg+ kl/ƮŲftLlt dxfkţf.
stdf k'y'kţfĠ k'y'gfgfvƉ];' `f)+ kjųtLlt k'y'kţf. k'y'gfgfwft";'»k]0 k'y'gfgfcfotg];'»
k'y'gfgfklŝ;d'ƍfb];'» k'y'gfgf;'ţtdg'knư];'» k'y'gfgfcŴ];'» wƙ];'» lg?ųL;'» klefg];'» k'y'gfgf;LnŋƉ];'»
k'y'gfgf;dflwkţfljd'lųljd'lų`f)bƧgŋƉ];'» k'y'gfgf&fgf&fg];'» k'y'gfgfljxf/;dfkųL;'» k'y'gfgfcl/o;ŝ];'»
k'y'gfgf;ltkŪfg];'» ;ƙƍwfg];'» Olźkfb];'» OlƇo];'» an];'» aáŢś];'» k'y'gfgfcl/odƮ];'» ;fdţmn];'»
cleţf;'» k'y'gfgfhg;fwf/±)ë wƙ] ;dltŊƙ k/dŴ] lgƑfg] `f)+ kjųtLlt k'y'kţf.
stdf xf;kţfĠ O±wësŝá xf;ax'ná j]bax'ná t'lŪax'ná kfdáşax'ná ;Ln+ kl/k"/]lt. OlƇo;+j/+ kl/k"/]lt.
eáhg] dųţ't+»k]0 hĕul/ofg'oáu+» ;LnŋƉ+» ;dflwŋƉ+» kţfŋƉ+» ljd'lųŋƉ+» ljd'lų`f)bƧgŋƉ+ kl/k"/]tLlt
xf;kţf. xf;ax'ná»k]0 kfdáşax'ná &fgf&fg+ klljŢtLlt xf;kţf. xf;ax'ná ljxf/;dfklųoá kl/k"/]tLlt xf;kţf.
xf;ax'ná cl/o;ŝflg klljŢtLlt xf;kţf. ;ltkŪfg] efj]lt ;ƙƍwfg]» Olźkfb]» OlƇoflg» anflg» aáŢś]»
cl/odƮ+ efj]tLlt xf;kţf, xf;ax'ná ;fdţmnflg ;lŞs/átLlt xf;kţf, cleţfoá klljŢtLlt xf;kţf, xf;ax'ná k/dŴ+
lgƑfg+ ;lŞs/átLlt xf;kţf.
stdf hjgkţfĠ o+ lslť ¿k+ ctLtfgfutkŝ'ƍƉ+ cŢų+ jf alxźf jf cáńfl/s+ jf ;'v'd+ jf xLg+ jf k)Lt+ jf o+
b"/] ;lƃs] jf, ;Ƒ+ ¿k+ clgŝtá lvƍ+ hjtLlt hjgkţf. b'ŋtá, cgųtá lvƍ+ hjtLlt hjgkţf. of sĕlr j]bgf»k]0 of
sĕlr ;ţf» o] s]lr ;řf/f» o+ lslť ljţf)+ ctLtfgfutkŝ'ƍƉ+»k]0 o+ b"/] ;lƃs] jf, ;Ƒ+ ljţf)+ clgŝtá» b'ŋtá»
cgųtá lvƍ+ hjtLlt hjgkţf. rŋ'+»k]0 h/fd/)+ ctLtfgfutkŝ'ƍƉ+ clgŝtá» b'ŋtá» cgųtá lvƍ+ hjtLlt
hjgkţf.
¿k+ ctLtfgfutkŝ'ƍƉ+ clgŝ+ voŪ]g, b'ŋ+ eoŪ]g, cgųf c;f/sŪ]gflt t'nloŷf tL/loŷf ljefjloŷf lje"t+ sŷf
¿klg/á±wë lgƑfg] lvƍ+ hjtLlt hjgkţf. j]bgf» ;ţf» ;řf/f» ljţf)+» rŋ'+»k]0 h/fd/)+ ctLtfgfutkŝ'ƍƉ+
clgŝ+ voŪ]g, b'ŋ+ eoŪ]g, cgųf c;f/sŪ]gflt t'nloŷf»k]0 lje"t+ sŷf h/fd/)lg/á±wë lgƑfg] lvƍ+ hjtLlt hjgkţf.
¿k+ ctLtfgfutkŝ'ƍƉ+ clgŝ+ ;řt+ klŝ;d'ƍƉ+ vowƙ+ jowƙ+ lj/fuwƙ+ lg/áwwƙlƃ t'nloŷf»k]0 lje"t+ sŷf
¿klg/á±wë lgƑfg] lvƍ+ hjtLlt hjgkţf. j]bgf»k]0 ;ţf» ;řf/f» ljţf)+» rŋ'+»k]0 h/fd/)+ ctLtfgfutkŝ'ƍƉ+
clgŝ+»k]0 lg/áwwƙlƃ t'nloŷf»k]0 lje"t+ sŷf h/fd/)lg/á±wë lgƑfg] lvƍ+ hjtLlt hjgkţf.
stdf ltŋkţfĠ lvƍ+ lsn];] l%ƆtLlt ltŋkţf. pƍƉ+ sĕdljtŊ+ gflwjf;]lt. pƍƉ+ ƓfkfbljtŊ+» pƍƉ+
ljƸx;fljtŊ+» pƍƉ'ƍƉ] kfks] cs';n] wƙ]» pƍƉ+ /fu+» pƍƉ+ bá;+» dáx+» sĕ]w+» pkgfx+» dŋ+» kńf;+» OƧ+»
dŞl/o+» dfo+» ;f±&ëƜ+» yƘ+» ;f/Ƙ+» dfg+» cltdfg+» db+» kdfb+» ;Ƒ] lsn];]» ;Ƒ] b'ŝl/t]» ;Ƒ]
cle;řf/]» ;Ƒ] ejufldsƙ] gflwjf;]lt khxlt ljgáb]lt ƓƃLs/ált cgefj+ ud]tLlt ltŋkţf. Pslƛ cf;g] rųf/á
cl/odƮf, rųfl/ r ;fdţmnflg, rtƧá r kl;lƘbfoá, % cleţfoá clwutf xálƃ ;lŞstf mlƧtf kţfoflt ltŋkţf.
stdf lgƑ]lwskţfĠ O±wësŝá ;Ƒ;řf/];' pƑ]uax'ná xált pųf;ax'ná pŊŮgax'ná c/ltax'ná cgle/ltax'ná
alxd'±vëf g /dlt ;Ƒ;řf/];', clglƑźk'Ƒ+ ckbflntk'Ƒ+ náeŋƉ+ lglƑŢlt kbfn]tLlt lgƑ]lwskţf. clglƑźk'Ƒ+ ckbflntk'Ƒ+
bá;ŋƉ+»k]0 dáxŋƉ+» sĕ]w+» pkgfx+»k]0 ;Ƒ] ejufldsƙ] lglƑŢlt kbfn]tLlt lgƑ]lwskţf.
28= ; ;Ƒwƙ];' lj;]lge"tá, o+ lslť lbŪ+ j ;'t+ d't+ jflt ;á e"l/kţá vL)f;já o+ lslť lbŪ+ jf ;'t+ jf d't+ jf
t];' ;Ƒwƙ];' df/;]g+ ljgf;]ŷf l&tefj]g lj;]lge"tá. td]j blƧlƃ t+ Pj lj;'źbƸƧ. ljj+ r/ƃlƃ tŲf%bgflbljud]g
ljj+ x'ŷf r/ƃ+. s]gLw náslƨ ljsƍo]Ɯflt s]g Ow nás] tŲfsƍ]g jf lblŪsƍ]g jf sĕ]lr ljsƍ]Ɯ, t];+ jf kxLgųf
/fuflbgf k'Ƒ] j'ų]gflt.
sĕdf t] k&df ;]gfltcfbL;' rt";' ufyf;' codŴá _ oƨf cflbtáj cufl/oe"t] ;ų] jŴ'sĕd];' lsn];sĕdf dáxolƃ, t]
clee'Ɯ cgufl/oefj+ pkutfg+ kƃ];' jf ;]gf;g];', cţt/ţt/];' jf clws';n];' wƙ];' c/lt pƍşlt. j'ųť]t+ _ ækƑlht]g

70
±vëf, cfj';á, cle/lt b'Ŋ/fÆlt ‘;+0lg0 4=331’. ttá t] k/klaźhËljsųf v'lƍkf;f af±wëlt, tfo aflwtfg+ kl/o];gtŲf
lrų+ lsndolt, cy g];+ lsnƃlrųfg+ lygldź+ cáŊdlt ttá lj;];dglwuŞƃfg+ b'/le;Ƙj];' c/ţjgkŴ];' ;]gf;g];' ljx/t+
pŶf;;lţtf eL? hĕolt, t];+ pƧlŘtkl/;lŘtfg+ bL#/ų+ ljj]s/;dgƧfbodfgfg+ ljx/t+ æg l;of g' ±vëf P; d±ƮëfÆlt
klklųo+ ljlrlsŞf pƍşlt, t+ ljgáb]ŷf ljx/t+ cƍdųs]g lj;];flwud]g dfgdŋyƘf hĕolƃ, t]lk ljgáb]ŷf ljx/t+ ttá
clwst/+ lj;];flwud+ lgƧfo nfe;Ŋĕ/l;násĕ pƍşlƃ, nfeflbd'lŞtf wƙkl¿ksĕlg ksĕ;]ƃf ldŞfo;+ clwuƄf tŴ l&tf
hĕltcfbLlx cųfg+ pŊ+;]lƃ, k/+ jƘ]lƃ. tƨf sĕdfbLg+ k&d;]gflbefjá j]lbtƑá.
Pjd]t+ b;ljw+ ;]g+ plŹl;ŷf oƨf ;f sŲwƙ;dƉfutųf sŲƧ gd'lrgá pksĕ/fo ;+jųlt, tƨf g+ ætj ;]gfÆlt
lglŹ;ƃá cfx _ æP;f gd'lr t] ;]gf, sŲƧfleƍxfl/gLÆlt. tŴ cleƍxfl/gLlt ;d)Ɣfƪ)fg+ #fltgL lgƍálygL,
cƃ/fos/Llt cŴá. g g+ c;"/á lhgflt, h]ŷfj net] ;'vlƃ Pj+ tj ;]g+ c;"/á sĕo] r hËljt] r ;fk]ŋá k'l/;á g lhgflt,
;"/á kg lhgflt, h]ŷfj dƮ;'v+ mn;'vť clwuŞlt.
otá rt"lx cl/odƮ]xLlt obf rt"lx lgŹá;lgƑfgdƮg;řft]lx dƮ]lx. df/;]gflt df/Ƨ ;]gf jrgs/f lsn];f.
kl;]lgs/flt klkŋs/f. lhtf rflt k/fhodfgf xlgtf r. k/flhtf rflt lgƮlxtf r. eƮflt leƉf. ljƍn'Ʈflt
r'Űljr'Űf. k/ƙ'vflt ljd'vefj+ kflktf. lj;]lge"tált lglŊn];á x'ŷf l&tá.
jábftblƧlƃ ƓjbftbƸƧ. tflg %bgfgLlt Ptflg tŲflblsn];%bgflg. ljjfgLlt kfsLstflg. ljź+l;tfgLlt
l&tŪfgtá ckxtflg. pŔfltfgLlt pƍfltflg. ;d'ŔfltfgLlt lj;];]g pƍfltflg.
29= g sƍoƃLlt ufyfo ;ƗƉá cŴá r _ lsť leƜáĠ t] lx tflb;f ;ƃá lƀƉ+ sƍfg+ k'/]ŋĕ/fgť s]glr g sƍolƃ,
g k'/]ŋ/álƃ. k/dŴ+ cŝƃ;'Ƹź clwutųf cgŝƃ;'Ƹźo]j clsl/o;ƧtlbƸŪ æcŝƃ;'źLÆlt g t] jblƃ. cfbfguƅ+ ultt+
lj;şĕlt rt'lƑwlƕ ¿kfbLg+ cfbfosųf cfbfguƅ+ cųgá lrų;ƃfg] ulyt+ aź+ cl/odƮ;Ŵ]g ljƧş l%lƆŷf. ;];+ kfsd]j.
cŝƃ;'lźlƃ cŝƃ+ k/dŴ+ ;'Ƹź. ;+;f/;'lźlƃ ;+;f/tá ;'Ƹź. clsl/olblŪlƃ s/átá g s/Lolt kfklƃ
clsl/olbƸŪ. ;Ƨtjfblƃ ælgŝá w'já ;ƧtáÆlt jrg+. g jblƃ g s±yëlƃ.
uƅflt gfdsĕo+ uƅ]lƃ, r'ltkl;lƉj;]g jũƸƨ #]ƃLlt uƅf. cleŢĕ r ;f gfdsĕo#gj;]g uƅá rflt
cleŢĕsĕouƅá. lxt;'v+ ƓfkfbotLlt Ɠfkfbá. Ɠfkfbá r ;á j'ųgo]g uƅá rflt Ɠfkfbá sĕouƅá. ;LnƑtk/fdf;ált æOtá
alxźf ;d)Ɣfƪ)fg+ ;Ln]g ;'lź jt]g ;'źLÆlt ‘w0 ;01143 1222’ k/tá cfdf;á. Ob+;ŝflelgj];ált ;Ƒţ'efl;tlƕ
kllŋlkŷf æ;Ƨtá násĕ], Obd]j ;ŝ+, dá#dţÆlƃ ‘w0;01144’ Oldgf cfsĕ/]g clelgj];á Ob+;ŝflelgj];á. cųgá lblŪof
/f±uëflt cųgf clelgljl;ŷf ulxtfo lblŪof %Ɔ/f±uëf. k/jfb];' cf#ftált k/Ƨ jrg];' sĕ]ká. cƍŝoált ct'Ūfsĕ/á.
cųgá ;Ln+ jflt cųgf ;dflbƉ+ ±uëf;Lnflb;Ln+ jf. cųgá lbŪLlt cųgf ulxtf k/fdŪf lblŪ. t]lx uƅ]xLlt Pt]lx j'ų]lx
gfdsĕo#g]lx. ¿k+ cflboƃLlt rt';d'Ūflgs+ ¿kf/ƙ)+ cflbolƃ uŲlƃ. pkflboƃLlt pkuƄf uŲlƃ tŲfux±)ëg.
k/fd;lƃ lblŪux±)ëg. clelglj;lƃ dfgux±)ëg. jũlƃ t]e"dsjũ+. uƅ]lt aƉg].
já;lşŷf jflt ;ƙf ljƧlşŷf jf. ulyt]lt aƉg]. ulƅt]lt uƅg]g ulƅt]. ljaƉ]lt lj;];]g aƉ]. cfaƉ]lt
cg]slj±wëg aƉ]. klna'ź]lt cd'lťt]. aƉg] káloŷflt tŲfdfglblŪaƉgflg kƍáloŷf. lj;şĕlt rlhŷf.
Od] kg rųf/á uƅ] lsn];klkfloflk cfxl/t'+ jũlt, dƮklkfloflk _ lsn];klkflof cleŢĕsĕouƅá
c/xųdƮ]g kxLolt, Ɠfkfbá sĕouƅá cgfuflddƮ]g, ;LnƑtk/fdf;á sĕouƅá Ob+;ŝflelgj];á sĕouƅá ;átfklųdƮ]g.
dƮklkflof ;LnƑtk/fdf;á sĕouƅá Ob+;ŝflelgj];á sĕouƅá ;átfklųdƮ]g, Ɠfkfbá sĕouƅá cgfuflddƮ]g, cleŢĕsĕouƅá
c/xųdƮ]gflt. Pt] rųf/á uƅf oƧ ;+ljşlƃ, t+ r'ltkl;lƉj;]g jũƸƨ uƅ]lƃ #]ƃLlt uƅf. t] rt'ƍe]bf cleŢĕolƃ
Ptfo, ;o+ jf cleŢĕolt, cleŢĕogdųd]j jf P;flt cleŢĕ. náeáo]j gfdsĕo+ uƅ]lt r'ltkl;lƉj;]g jũƸƨ #]tLlt
sĕouƅá. Ɠfkşlt t]g lrų+ k"ltefj+ uŞlt, Ɠfkfbolt jf ljgofrf/¿k;ƕlųlxt;'vfbLgLlt Ɠfkfbá. æOtá alxźf
;d)Ɣfƪ)fg+ ;Ln]g ;'lź jt]g ;'źLÆlt k/fd;g+ ;LnƑtk/fdf;á, ;Ƒţ'efl;tlƕ kllŋlkŷf æ;Ƨtá násĕ], Obd]j ;ŝ+,
dá#dţÆlƃcflbgf cfsĕ/]g clelglj;tLlt Ob+;ŝflelgj];á. oyf jƞ+ jfltcfƸb jƞflblj;ř/)+ uƅfg+ ljoáus/±)ë pkd+
bƧ]ƃá cfx.
g hg]ƃLlt g pƍfb]lƃ. g ;ŧg]ƃLlt g lgƑų]lƃ. gflelgƑų]ƃLlt pk;Ʈj;]g kb+ jlŬt+. g ;ŧg]ƃLlt
pƍfbŋ)+. g lgƑų]lƃ gflelgƑų]ƃLlt kjlųŋ)+ ;Ɖfo j'ų+.
30= ;Ldflt±uëflt ufyf Psk'ƮnflwŪfgfo b];gfo j'ųf. k'Ƒ;lb;á Pj kgƧf ;ƗƉá, ;á Pj+ cŴjŰgfo ;Ƹź
j]lbtƑá _ lsť leƜáĠ ;á ólb;á e"l/kţá rt'Ɖ+ lsn];;Ldfg+ ctLtųf ;Ldflt±uëf, aflxtkfkųf r Ɣfƪ±)ëf, OŴƘ"tƧ r tƧ
glŴ, k/lrųk'Ƒ]lgjf;`f±)ëlx `ŷf jf d+;lbƑrŋ"lx lbƩf jf lslť ;d'ƮxLt+, clelgljŪlƃ j'ų+ xált. ;á r sĕd/fufefjtá
g /fu/fuL ¿kf¿k/fufefjtá g lj/fu/ųá, otá Pj+ljwƧ tƧ æOb+ k/dÆlƃ lslť Ow pƮxLt+ gŴLlt c/xųlgs"]g b];g+
lgŪfk]l;.

71
 rtƧá ;Ldfoált rųf/á kl/Ş]bf. lbŪfg';oált lblŪ r ;f cƍxLgŪ]g cg';oá rflt lbŪfg';oá.
ljlrlsŞfg';ofbL;'lk P;]j goá. s]gŪ]g cg';ofĠ cg';ogŪ]g. sĕ] P; cg';oŪá gfdfltĠ cƍxLgŪá. Pt] lx cƍxLgŪ]g
tƧ tƧ ;ƃfg] cg';]lƃ gfd, tƨf æcg';ofÆlt j'ŝlƃ. cg';]ƃLlt cg'¿k+ sĕ/)+ nleŷf pƍşƃLlt cŴá. cyflk l;of _
cg';oŪá gfd cƍxLgfsĕ/á, cƍxLgfsĕ/á r æpƍştLÆlt jų'+ g o'şlt, tƨf g cg';of pƍşƃLlt. tlŶb+ kljrg+ _
cƍxLgfsĕ/á cg';oá, cg';oált kg cƍxLgŪ]g yfdutf lsn];f j'ŝlƃ. ;á lrų;ƕo'ųá ;f/ƙ±)ëf ;ƍŝoŪ]g ;x]t'sĕ]
Psƃfs';ná ctLtálk xált cgfutálk kŝ'ƍƉálk, tƨf æpƍştLÆlt jų'+ o'şlt.
tlŶb+ kdf)+ _ kl;lƘbfo+ tfj cle;dosyfo+ ‘kl0d03=21’ ækŝ'ƍƉ] lsn];] khxtLÆlt k'lŞŷf cg';ofg+
kŝ'ƍƉefjƧ clŴtfo æyfdutá cg';o+ khxtLÆlt j'ų+. wƙ;śl)o+ dáxƧ kbefhg] ‘w0;0390’ æcljşĕg';oá
cljşĕkl/o'Ūfg+, cljşĕnśL dáxá cs';nd"n+, co+ tƸƨ ;do] dáxá xátLÆlt cs';nlrų]g ;Ƹź cljşĕg';oƧ pƍƉefjá j'ųá.
syfjŴ'Ƹƨ æcg';of cƓfstf cg';of cx]t'sĕ cg';of lrųljƍo'ųfÆlt ‘syf0605’ ;Ƒ] jfbf kl;]lwtf. cg';oods] ;ųƉ+
dxfjf/fg+ cţt/Ƹƨ pƍşgjf/] æoƧ sĕd/fufg';oá pƍşlt tƧ kl#fg';oá pƍştLÆltcflb j'ų+. tƨf æcg';]ƃLlt cg'¿k+
sĕ/)+ nleŷf pƍşƃLÆlt o+ j'ų+, t+ Oldgf tlƃƍdf±)ëg ;'j'ųlƃ j]lbtƑ+. olƕ ælrų;ƕo'ųá ;f/ƙ±)ëfÆltcflb j'ų+, tlƕ
;'j'ųd]j. cg';oá lx gfd]; kl/lgƎƉá lrų;ƕo'ųá cs';nwƙált lgŪd]Ŵ uƃƑ+.
tŴ lbŪfg';oá rt";' lblŪ;ƕo'ų];', ljlrlsŞfg';oá ljlrlsŞf;xut], cljşĕg';oá ƀfb;;' cs';nlrų];' ;xhĕtj;]g
cf/ƙ)j;]g r¶ toálk cj;];t]e"dswƙ];' cf/ƙ)j;]g lblŪljlrlsŞfdáxf. sĕd/fufg';oá r]Ŵ náe;xutlrų];' ;xhĕtj;]g
cf/ƙ)j;]g r, dgfk];' cj;];sĕdfjr/wƙ];' cf/ƙ)j;]g pƍşdfgá náeá. kl#fg';oá bádgƧ;xutlrų];' ;xhĕtj;]g
cf/ƙ)j;]g r, cdgfk];' cj;];sĕdfjr/wƙ];' cf/ƙ)j;]g]j pƍşdfgá bá;á. dfgfg';oá lblŪljƍo'ųnáe;xutlrų];'
;xhĕtj;]g cf/ƙ)j;]g r, b'ŋj]bgfjşˆ;' cj;];sĕdfjr/wƙ];' ¿kf¿kfjr/wƙ];' r cf/ƙ)j;]g]j pƍşdfgá dfgá.
ej/fufg';oá rt";' lblŪljƍo'ų];' pƍşdfgálk ;xhĕtj;]g j'ųá. cf/ƙ)j;]g]j kg ¿kf¿kfjr/wƙ];' pƍşdfgá náeá
j'ųá.
tŴ lbŪfg';oált ƀf;lŪljwf lblŪ. ljlrlsŞfg';oált cŪjŴ'sĕ ljlrlsŞf. tb]sŪf r lsn];flt ;xh]sŪj;]g
lblŪof ljlrlsŞfo, ;xh]sŪj;]g Pstá l&tf. dfgfg';oált gjljwdfgá. k/dŴ`f±)ëg jf `ŷflt k/];+
lrųfrf/hĕggkţfo hĕlgŷf, r]tákl/o`f±)ëg hĕlgŷflt j'ų+ xált. k'Ƒ]lgjf;fg'Ƨlt`f±)ëg jflt ctLt] lgj'ŪŋƉfg'Ƨ/)`f±)ëg
hĕlgŷf. d+;rŋ'gf jflt ksltrŋ'gf. lbƑrŋ'gf jflt lbƑ;lb;]g lbƑljxf/;lƉlƧt]g jf lbƑrŋ'gf klƧŷf. /fu/ųflt
/fuëg /lŧtf. o] kť;' sĕdu'±)ë;"lt o] kť;' ¿kflbjŴ'sĕdsĕ]Ūf;];'. lj/fu/ųflt lj/fu;řftf;' ¿kf¿k;dfkųL;' clt/ųf
cƟLgf. otá sĕd/f±uëf rflt obf sĕdej] /f±uëf r. ¿kf¿k/fuë;'lk P;]j goá.

;źƙƍşáltsĕo dxflgŹ];Ūsyfo

;'źŪs;'ųlgŹ];jŰgf lglŪtf.

5= k/dŪs;'ųlgŹ];jŰgf
31= kťd] k/dŪs;'ų] k/dlƃ lbŪL;' kl/Ƒ;fgált Ob+ k/dlƃ ux]ŷf ;sĕo ;sĕo lblŪof j;dfgá. ob'ųƸ/
s'?t]lt o+ cųgá ;Ŵf/fƸb ;]Ū+ s/ált. xLgflt cţ] ttá ;Ƒdfxflt t+ cųgá ;Ŵf/fƸb &k]ŷf ttá cţ] ;Ƒ] æxLgf Od]Ælt
cfx. tƨf ljjfbflg cjLltjųált t]g sĕ/±)ëg ;á lblŪsnx] cjLltjųáj xált.
j;ƃLlt k&d'ƍƉlblŪj;]g j;lƃ. kj;ƃLlt kljl;ŷf j;lƃ. cfj;ƃLlt lj;];]g j;lƃ. kl/j;ƃLlt ;Ƒefuëg
j;lƃ. t+ pkdfo ;f±wëƃá æoyf cfufl/sĕ jfÆltcflbdfx. cfufl/sĕ jflt #/;fldsĕ. #/];' j;ƃLlt cųgá #/];'
cf;Řlj/lxtf x'ŷf lgj;lƃ. ;fklųsĕ jflt cfklųax'nf. ;lsn];f jflt /fuflblsn];ax'nf. pųƸ/ s/átLlt clt/]s+
s/ált. co+ ;Ŵf ;Ƒţ"lt ‚co+ cƛfs+ ;Ŵf ;Ƒ+ hĕgfltƒ.
;Ƒ] k/ƍjfb] lvktLlt ;Ƒf k/nlźoá %ū]lt. plŋktLlt gLx/lt. kl/lŋktLlt k/ƙ'vë s/ált. lblŪd]wufgLlt
lblŪljx];sĕlg.
32= b'ltoufyfoŴá _ Pj+ cjLltjųá r o+ lbŪ] ;'t] ;Lnjt] d't]lt Pt];' rt";' jŴ";' pƍƉlblŪ;řft] cųlg k'Ƒ]
j'ųƍsĕ/+ cflg;+;+ kƧlt, tb]j ;á tŴ ;sĕo lblŪof cflg;+;+ æOb+ ;]ŪÆlƃ clelgljl;ŷf cţ+ ;Ƒ+ k/;Ŵf/flbs+ lgxLgtá
kƧlt.

72
 ƀ] cflg;+;] kƧtLlt ƀ] u'±)ë cánás]lt. lbŪwlƙsťflt lbŪ] kŝŋ] cųefj] ljkŝgs/)+. ;ƕ/flosťflt k/nás]
klnletƑu')ť. o+lblŪsĕ] ;Ŵflt o+nlźsĕ] ltŴfotg;fldsĕ]. cn+ gfuųfo jflt gfu/fhefjfo jf kl/oų+. ;'kŰųfbL;'lk
P;]j goá. b]jųfo jflt ;ƙ'ltb]jflbefjfo. cfoƸt mnkflsřL xátLlt cgfut] ljkfsmn+ kŴofgá xált. lbŪ;'lźoflk
ƀ] cflg;+;] kƧtLlt rŋ'ljţf±)ëg lbŪ¿kfotgƧ j;]g ;'lźof x]t'ųflk cųgá ulxtux±)ëg ƀ] u'±)ë cánás]lt. ;'t;'lźofbL;'lk
P;]j goá.
33= tltoufyfoŴá _ Pj+ kƧtá r o+ cųgá ;Ŵf/fƸb lglƧtá cţ+ k/;Ŵf/fƸb xLg+ kƧlt, t+ kg bƧg+ uƅd]j
s';nf jblƃ, aƉglƃ j'ų+ xált. oƨf Ptb]j, tƨf lx lbŪ+ j ;'t+ d't+ jf, ;LnƑt+ leŋ' g lgƧo]Ɯ, gflelgj];]Ɯflt j'ų+
xált.
s';nflt vƉflbhĕgg] %]sĕ. vƉs';nflt ¿kfbL;' kť;' vƉ];' s';nf.
wft'cfotgklŝ;d'ƍfb;ltkŪfg;ƙƍwfgOlźkfbOlƇoanaáŢśdƮmnlgƑfg];'lk P;]j goá. tŴ dƮs';nflt rt";' dƮ];'.
mns';nflt rt";' mn];'. lgƑfgs';nflt b'lj±wë lgƑfg] %]sĕ. t] s';nflt t] Pt];' j'ųƍsĕ/];' %]sĕ. Pj+ jbƃLlt Pj+
s±yëlƃ. uƅá P;ált kƧtá r cųgá ;Ŵf/flblglƧtť cţ+ k/;Ŵf/fƸb xLgtá bƧgť uƅá aƉgá P;ált jblƃ. nƮg+ Ptlƃ
Pt+ j'ųƍsĕ/+ gfubƃ] nlƮt+ ljo c±wëfnƗg+. aƉg+ Ptlƃ lglŞlƆt'+ b'ŋŪ]g ;řlnsĕlbaƉg+ ljo Pt+ aƉg+. klnaá±wëf P;ált
;+;f/tá lgŋldt'+ cƍbfgŪ]g P;á klnaá±wëf.
34= rt'ŴufyfoŴá _ g s]jn+ lbŪ;'tfbL;' g lgƧo]Ɯ, clkr ±vëf kg c;ŧft+ pk¿kl/ lblŪlƕ násƸƨ g sƍo]Ɯ,
g hg]Ɯflt j'ų+ xált. sËlb;+Ġ `f±)ëg jf ;Lnjt]g jflk, ;dfklų`f)flb`f±)ëg jf ;Lnjt]g jf of slƍolt, Pt+ lbƸŪ g
sƍ]Ɯ. g s]jnť lbƸŪ g sƍo]Ɯ, clkr ±vëf kg dfg]glk hĕltcfbLlx jŴ"lx ;dált cųfgdg"kg]Ɯ, xLgá g dţ]y lj;]l;
jfkLlt.
cŪ;dfklų`f±)ëg jflt k&dŢĕgfbLg+ cŪƉ+ ;dfkųLg+ ;ƕo'ųkţfo jf. kťfleţf`f±)ëg jflt nálsofg+ kťƉ+
cleţfg+ ;ƕo'ųkţfo jf. ldŞf`f±)ëg jflt ljk/Lt;efj]g kjųfo kţfo cd'ų] d'ų+ kƧflt Pj+ pƍƉ]g ldŞf`f±)ëg jf.
35= kťdufyfoŴá _ PjlŤ lbƸŪ csƍ]ƃá cdţdfgá r cų+ kxfo cg'kflbofgá o+ k'Ƒ] ulxt+, t+ kxfo k/+ cƮŲƃá
tlƨlƕ j'ųƍsĕ/] `f±)ë b'ljw+ lgƧo+ gá s/ált, cs/áƃá r ; j] ljoų];' gfgflblŪj;]g leƉ];' ;ų];' g jƮ;f/L %Ɔflbj;]g
cuŞgwƙá x'ŷf ƀf;lŪof lbŪL;' lslť lbƸŪ g kŝ]lt, g kŝfuŞtLlt j'ų+ xált.
rt"lx pkfbfg]xLlt sĕd'kfbfgfbLlx rt"lx e';+ ux±)ëlx ; j] ljoų];"lt ;á k'Ʈná lglŞt];'. leƉ];"lt lƀwf leƉ];'.
36= Obflg oá ;á Odfo ufyfo j'ųá vL)f;já, tƧ jŰe)gŴ+ æoƧ"eoƃ]Æltcflbsĕ ltƧá ufyfoá cfx. tŴ
k&dufyfo oƧ"eoƃ]lt k'Ƒ] j'ų] mƧflbe]b]. kl)wLlt tŲf. ejfejfoflt k'gƍ'gejfo Ow jf x'/+ jflt ;sųefjflbe]b]
Ow jf k/ųefjflbe]b] k/Ŵ jf.
mƧá Psĕ] cƃált rŋ';ƖƧflbsĕ] Psĕ] sĕ]Ūf;á. mƧ;d'boált jŴf/ƙ±)ëf. otá ;d'b]lt pƍşlt, ;á ;d'boá. b'ltoá
cƃált b'ltoá sĕ]Ūf;á. ctLtlƃ clt Ot+ ctLt+, cltŊƃlƃ j'ų+ xált. cgfutlƃ g cfut+, cg'ƍƉlƃ j'ų+ xált. ;'vf
j]bgfboá lj;efuj;]g. gfd¿kb's+ gdg?ƍgj;]g. cŢlųsĕboá cŢųaflx/j;]g. ;Ŋĕofboá vƉkťsĕg+
kjlų;d'boj;]g j'ųflt j]lbtƑf.
;sųefjált cųgá cųefjá. k/ųefjált k/Ƨ cųefjá.
37= b'ltoufyfo lbŪ] jflt lbŪ;'lźof jf. P; goá ;'tfbL;'. ;ţflt ;ţf;d'Ūflksĕ lblŪ.
ck/fd;ƃlƃ tŲfdfglbŪLlx g k/fd;ƃ+. cglelgj];ƃlƃ t]x]j cglelglj;ƃ+.
æljlgaźáÆlt jflt dfg]g ljlgaźált jf. æk/fdŪáÆlt jflt k/tá lgŝ;'v;'efbLlx k/fdŪált jf.
ljŋ]kutált pźŝj;]g. clgŪśtált ljlrlsŞfj;]g. yfdutált cg';oj;]g. ultoflt uƃƑj;]g.
38= tltoufyfo wƙflk t];+ g kllŞtf;]lt ƀf;lŪlblŪutwƙflk t];+ æObd]j ;ŝ+, dá#dţÆlƃ ‘pbf054’ Pj+ g
kllŞtf. kf/śtá g kŝ]lt tfbLlt lgƑfgkf/+ utá t]g t]g dƮ]g kxLg] lsn];] k'g gfuŞlt kťlx r cfsĕ/]lx tfbL
xátLlt. ;];+ kfsd]j.
jL;ltjŴ'sĕ ;ŊĕolbŪLlt æ¿k+ cųtá ;dg'kƧtLÆltcflbgf ‘kl0d01=132’ go]g Ps]sƸƨ vƉ] rt"lx rt"lx
cfsĕ/]lx kťŋƉ] kltŪ+ sŷf kjųf ljşdfg] sĕo] lblŪ. b;jŴ'sĕ ldŞflbŪLlt æglŴ lbƉÆlƃcflbgoƍjųf ‘w0;01221’
lblŪ. cƃƮflxsĕlbŪLlt æ;Ƨtá násĕ] Obd]j ;ŝ+, dá#dţÆlƃcflbgoƍjųf ‘d0lg03=27’ Ps]s+ cƃ+ cŴLlt ux]ŷf kjųf
lblŪ. of Pj¿kf lbŪLlt Obflg j'ŝdfgfg+ Ps"gjL;kbfg+ ;fwf/)+ d"nkb+. of lblŪ, tb]j lblŪut+¶ of lblŪ, tb]j
lblŪuxglƃ ;Ƒ];+ ;ƗƉá sĕtƑá. of cofyfjbƧgŪ]g lblŪ, tb]j lbŪL;' ut+ bƧg+ ƀf;lŪlblŪof cƃáutųflt lblŪut+.

73
x]ŪflkƧ cŴá j'ųáo]j.
lƀƉ+ cƃfg+ Psƃutųfltlk lblŪut+. tŴ ;Ƨtált lgŝá. násĕ]lt cųf. æOw ;/L/+o]j gƧlt, cųf kg Ow
k/Ŵ r ;áo]jfÆlt dţlƃ. ;á lx ;fdţ]j cfnás]tLlt sŷf násĕ]lt dţlt. c;Ƨtált clgŝá. cųf ;/L/]g]j ;x gƧtLlt
dţlƃ. cƃjflt kl/ų] sl;±)ë ´fg+ pƍfb]ŷf t+ kl/ųsl;)f/ƙ)+ r]tg+ æ;kl/oƃá cųfÆlt dţlƃ. cgƃ jflt g cƃjf
cƍdf±)ë sl;±)ë ´fg+ pƍfb]ŷf t+ cƍdf)sl;)f/ƙ)+ r]tg+ æckl/oƃá cųfÆlt dţlƃ. t+ hËj+ t+ ;/L/lƃ hËjá r ;/L/ť
t+o]j. hËjált cųf, lnśljkƟf;]g gk'+;sjrg+ st+. ;/L/lƃ /f;Ū]g vƉkťs+. cţ+ hËj+ cţ+ ;/L/lƃ cţá hËjá cţ+
vƉkťs+ xált tyfutá k/+ d/)flt vƉf O±wëj ljgƧlƃ, ;ųá d/)tá k/+ xált ljşlt g gƧlt, tyfutált r]t+
;ųflwjrglƃ. s]lr kg ætyfutált c/xfÆlt jblƃ. Od] g xátLlt kŋ] bá;+ lbƩf Pj+ uŲlƃ. g xált tyfutá k/+
d/)flt vƉflk O±wëj gƧlƃ tyfutá r d/)tá k/+ g xált plŞşlt. Od] xátLlt kŋ] bá;+ lbƩf Pj+ uŲlƃ. xált r g
r xátLlt Od] Ps]skŋkl/Ʈx] bá;+ lbƩf peokŋ+ uŲlƃ. g]j xált g g xátLlt Od] peokŋkl/Ʈx] peobá;fkƸų lbƩf
æxált r g xátLÆlt r æg]j xált g g xátLÆlt r cd/fljŋ]kkŋ+ uŲlƃ.
co+ kg]Ŵ cŪsyfgoá ‘kl0d0cŪ02=1=113’ _ æ;Ƨtá násĕ]Ælt jfltcfbLlx b;xfsĕ/]lx lblŪke]báj j'ųá. tŴ
;Ƨtá násĕ]lt r vƉkťs+ násĕ]lt ux]ŷf æco+ násĕ] lgŝá w'já ;Ƒsĕlnsĕ]Ælt uŲƃƧ ;Ƨtlƃ ux)fsĕ/ƍjųf lblŪ. c;Ƨtált
td]j nás+ æplŞşlt ljgƧtLÆlt uŲƃƧ pŞ]bƮx)fsĕ/ƍjųf lblŪ. cƃjflt kl/ųsl;)nflegá ;'ƍdų] jf ;/fjdų] jf
sl;±)ë ;dfkƉƧ cƃá;dfklųo+ kjlųt¿kf¿kwƙ] ænásĕ]Ælt r sl;)kl/Ş]bƃ]g æcƃjfÆlt r uŲƃƧ æcƃjf násĕ]Ælt
ux)fsĕ/ƍjųf lblŪ. ;f ;ƧtlblŪlk xált pŞ]blblŪlk. ljk'nsl;)nflegá kg tƸƨ sl;±)ë ;dfkƉƧ cƃá;dfklųo+
kjlųt¿kf¿kwƙ] ænásĕ]Ælt r sl;)kl/Ş]bƃ]g r æcgƃáÆlt uŲƃƧ æcgƃjf násĕ]Ælt ux)fsĕ/ƍjųf lblŪ. ;f ;ƧtlblŪ
xált, pŞ]blblŪlk. t+ hËj+ t+ ;/L/lƃ e]bgwƙƧ ;/L/Ƨ]j æhËjÆlƃ ulxtųf æ;/L/] plŞşdfg] hËjlƕ plŞştLÆlt
pŞ]bƮx)fsĕ/ƍjųf lblŪ. b'ltokb]g ;/L/tá cţƧ hËjƧ ulxtųf æ;/L/] r plŞşdfg]lk hËj+ g plŞştLÆlt
;Ƨtux)fsĕ/ƍjųf lblŪ. xált tyfutáltcfbL;' æ;ųá tyfutá gfd, ;á k/+ d/)f xátLÆlt uŲtá k&df ;ƧtlblŪ. æg
xátLÆlt uŲtá b'ltof pŞ]blblŪ. æxált r g r xátLÆlt uŲtá tltof Psŝ;ƧtlblŪ. æg]j xált g g xátLÆlt uŲtá
rt'Ŵf cd/fljŋ]klbŪLlt j'ųƍsĕ/f b;ljwf lblŪ. oyfoáu+ ejlblŪ r ljejlblŪ rflt lƀwf xált. tf;' Psĕlk t];+
vL)f;jfg+ g kllŞtflt cŴá.
o] lsn];flt o] lsn];f ;átfklųdƮ]g kxLgf, t] lsn];] g k'g]tLlt g k'g Plt g kŝ]tLlt k'g lgƑų]ŷf g klPlt,
g kŝfuŞtLlt kŝej] gfuŞlt. kťxfsĕ/]lx tfbLlt kťlx sĕ/±)ëlx sĕ]Ūf;]lx jf ;lb;á. OŪflgŪ] tfbLlt OŪf/ƙ±)ë r
clgŪf/ƙ±)ë r cg'gokl#+ d'lťŷf l&tųf ƀL;' ;lb;á. rųfjLlt lsn];] rlhtjf. ltŰfjLlt ;+;f/+ cltŊldtjf. d'ųfjLlt
/fuflbtá d'ųjf. t+lgŹ];f tfbLlt t]g t]g ;Ln;źflbgf lglŹl;ŷf lglŹl;ŷf s±yëtƑtá ;lb;á.
t+ kťljw+ ljŴf/]ŷf s±yët'sĕdá æsy+ c/xf OŪflgŪ] tfbLÆltcflbdfx. tŴ nfe]kLlt rt'Ɖ+ kŝofg+ nfe]lk.
cnfe]kLlt t];+ cnfe]lk. o;]kLlt kl/jf/]lk. co;]kLlt kl/jf/ljklųoflk. k;+;fokLlt jŰe)gfolk. lgƆfokLlt
u/xfolk. ;'vëkLlt sĕlos;'vëlk. b'ŋ]kLlt sĕlosb'ŋ]lk. Psť] afx+ uƉ]g lnƕ]Ɯ'lƃ ;r] Ps+ afx+ rt'hĕltouƉ]g n]k+
pk¿kl/ bb]Ɯ'+. jfl;of tŞ]Ɯ'lƃ olb Ps+ afx+ jŬsË jfl;of tŞ]ŷf tŞ]ŷf tg'+ s/]Ɯ'+. cd'Ƹƨ glŴ /f±uëflt cd'Ƹƨ uƉn]kg]
l;g]xá glŴ g ;+ljşlt. cd'Ƹƨ glŴ kl#lƃ cd'Ƹƨ jfl;of tŞg] klxgg;řft+ kl#+ sĕ]k+ glŴ g ;+ljşlt.
cg'gokl#ljƍxLgált l;g]xť sĕ]kť khlxŷf l&tá. pŔfltlg#fltjLltjųált cg'goj;]g cg'Ʈxť kl#j;]g lgƮxť
cltŊldŷf l&tá. cg'/áwlj/áw;dltŊƃált cg'goť kl#ť ;ƙf cltŊƃá.
;Ln] ;tLlt ;Ln] ;+ljşdfg]. ;Lnjflt ;Ln;ƕƉá. t]g lgŹ];+ syg+ netLlt tfbL. ;źfo ;lt ;źált
PjdfbL;'lk P;]j goá.

;źƙƍşáltsĕo dxflgŹ];Ūsyfo

k/dŪs;'ųlgŹ];jŰgf lglŪtf.

6= h/f;'ųlgŹ];jŰgf
39= %Ū] h/f;'ų] cƍ+ jt hËljt+ Oblƃ Ob+ jt dg'Ƨfg+ hËljt+ cƍs+ kl/ų+ l&ltkl/ųtfo ;/;kl/ųtfoflt
u'xŪs;'ų]lk j'ųgod]t+. cá/+ jƧ;tflk ldƜtLlt jƧ;tf cá/+ snnflbsĕn]lk ldƜlt. cltŝflt jƧ;t+ cltŊldŷf.
h/;flk ldƜtLlt h/fo ldƜlt. Otá k/+ u'xŪs;'ųjŰgfo j'ųgo]g]j ux]tƑ+.

74
 cƍlƃ dƆ+. udgLoá ;ƕ/foált k/násĕ] uƃƑá. snnsĕn]kLlt PŴ snnsĕn+ gfd kl;lƉŋ±)ë tLlx hĕltpŰ+;"lx
st;'ųƮ] l&tt]nlaƆ'ƍdf)+ cŞ+ ljƍ;Ɖsnn+ xált. o+ ;Ɖfo j'ų+ _
æltnt]nƧ oyf laƆ', ;lƍdůá cgfljná.
Pj+ jŰƍlefu+, snn+ ;ƕj'ŝtLÆltĶ ‘;+0 lg0cŪ01=1=235 lje0cŪ026klsŰssyf’.
tƸƨ snnsĕn]lk. rjtLlt hËljt+ uńlt. d/tLlt hËljtljoáu+ cfkşlt. cƃ/wfotLlt cbƧg+ kfk')flt.
ljƍn'ştLlt l%şlt. æcůhoálgof rjlt. hnfa'hoálgof d/lt. ;+;]bhoálgof cƃ/wfolt. cákkfltsoálgof
ljƍn'ştLÆlt Pjd]s] jŰolƃ. cƑ'bsĕn]kLlt cƑ'b+ gfd snntá ;ųfxŝo]g d+;±wëfjgpbsjŰ+ xált, snnlƃ gfd+
cƃ/wfolt. j'ųlƕ r]t+ _
æ;ųfx+ snn+ xált, kl/kŊ+ ;d"xt+.
ljjũdfg+ tưfj+, cƑ'b+ gfd hĕotLÆltĶ ‘;+0 lg0cŪ01=1=235’.
tƸƨ cƑ'bsĕn]lk. k]l;sĕn]kLlt tƨflk cƑ'bf ;ųfxŝo]g ljnLgltk';lb;f k]l; gfd ;ŧfolt. ;f dl/rmfl)t]g
bLk]tƑf. ufdbfl/sĕ lx ;'kŊĕlg dl/rflg ux]ŷf ;fsƃ] elůs+ sŷf kLń]ŷf dů+ cfbfo skfn] klŋlkŷf cftk] &k]lƃ, t+
;'ŋdfg+ ;Ƒefuëlx d'ŝlt. Pj¿kf k]l; xált, cƑ'blƃ gfd+ cƃ/wfolt. j'ųlƕ r]t+ _
æ;ųfx+ cƑ'b+ xált, kl/kŊ+ ;d"xt+.
ljjũdfg+ tưfj+, k]l; gfd khĕotLÆltĶ ‘;+0 lg0cŪ01=1=235’.
tƸƨ k]l;sĕn]lk. #gsĕn]kLlt ttálk k]l;tá ;ųfxŝo]g s'Ŋ'ů;Ůfgá #gá gfd d+;lkůá lgƑųlt, k];Llt gfd+
cƃ/wfolt. j'ųlƕ r]t+ _
æ;ųfx+ k]l; ejlt, kl/kŊ+ ;d"xt+.
ljjũdfg+ tưfj+, #gált gfd hĕoltĶ
æoyf s'Ŋ'lof ců+, ;dƃf kl/důn+.
Pj+ #gƧ ;Ůfg+, lgƑų+ sƙkŝofÆltĶ ‘;+0lg0cŪ01=1=235’.
tƸƨ #gsĕn]lk. k;fvsĕn]kLlt kťd] ;ųfx] lƀƉ+ lƀƉ+ xŴkfbfg+ ;L;Ƨ rŴfo kť kLńsĕ hĕolƃ, o+ ;Ɖfo j'ų+ _
ækťd], leŋj], ;ųfx] kť kLńsĕ ;Ůxlƃ sƙtáÆlt. tƸƨ k;fvsĕn]lk. ttá k/+ %Ū;ųdfbLlg ;ųfxflg cltŊƙ b];g+
;lřlkŷf ƀfrųfnL;;ųfx] kl/)tsĕn] s];nádgvfbLg+ pƍlųsĕnť. tƧ r gfletá plŪtá gfńá dft' pb/kn]g Psĕaźá
xált, ;á pƍnbůsĕ] ljo l%Źá, t]g cfxf//;á ;+;l/ŷf cfxf/;d'Ūfg¿k+ ;d'Ūfk]lt. Pj+ ;á b;df;] ofk]lt, t+ ;Ƒ+ cjŷf
æ;"lt#/]Ælt cfx. o+ ;Ɖfo j'ų+ _
æs];f nádf gvflg rÆ.
æoťƧ e'ŧtL dftf, cƉ+ kfgť eáhg+.
t]g ;á tŴ ofk]lt, dft's'lŞutá g/áÆltĶ ‘;+0lg0 1=235 syf0692’.
tŴ ;"lt#/]lt ;"lts#/], ljhĕog#/]lt cŴá. æ;"ltsĕ#/]Ælt jf kf±&ëf, ;"ltsĕoflt kbŞ]bá. cźdfl;sĕ]kLlt
hĕtlbj;tá kŪfo cźdf;á PtƧ cŴLlt cźdfl;sĕ]. ƀ]dfl;sĕbL;'lk P;]j goá. hĕtlbj;tá kŪfo Ps+ ;+jŞ/+ PtƧ cŴLlt
;+jŞl/sĕ]. pkl/ ƀ]jlƧsĕbL;'lk P;]j goá.
obf lhŰá xátLlt oƸƨ sĕn] h/flhŰá ejlt hş/Le"tá. j'źált joáj'źá. dxƟsĕ]lt hĕltdxƟsĕ]. cźutált toá
cź] cltŊƃá. joácg'ƍųált tlto+ jo+ cg'ƍųá. vůbƃált cƃ/ƃ/f klttf bƃf mflntf r h/fg'efj]g vůf bƃf hĕtf
cƧflt vůbƃá. klnts];ált ků/s];á. ljn"glƃ n'lťŷf ulxts];f ljo vƟf;L;á vlntl;/ált dxfvƟf;L;á. jlnglƃ
;ŧftjln. ltnsĕxtuųált ;]tltnssĕńltns]lx ljlsŰ;/L/á. eá±Ʈëflt e±Ʈëf, OldgflkƧ jŘefj+ bLk]lt. bůk/fo±)ëflt
bůklƧ/±)ëf bůb'ltoá. ;á h/fokLlt ;á k'Ʈná h/folk clee"tá d/lt. glŴ d/)ƛf dáŋált d/)tá d'ťg'kfoá glŴ
g'knưlt.
mnfgldj kŊĕg+, kftá ktgtá eolƃ kl/kfsutfg+ l;lynjŭfg+ kg;mnflbkŊĕg+ kŝ";sĕn] cjƧ+ kltƧƃLlt
mn;fldsĕg+ efodfgfg+ ljo. Pj+ hĕtfg dŝfg+, lgŝ+ d/)tá eolƃ Pjd]j pƍƉfg+ ;ųfg+ dŝ';řftd/)tá ;tt+ sĕn+ eo+.
oyflk s'Ƙsĕ/Ƨflt oyf gfd dlųsĕefhg+ s/áƃƧ. st+ dlųsefhglƃ ‘;'0 lg0582’ t]g lgŪflktefhg+. ;Ƒ+
e]bgkl/oƃlƃ kŊĕkŊ+ ;Ƒ+ e]bg+ leşkl/oƃ+ cj;fg+ cƧflt e]bgkl/oƃ+. Pj+ dŝfg hËljtlƃ Pjd]j ;ųfg+ cfo';řf/+.
bx/f r dxƃf rflt t?)f r dxƟsĕ r. o] afnf o] r klůtflt o] r cƧf;kƧf;foųf hËljtf afnf o] r klůŝ]g

75
;dƉfutf a'źfboá. ;Ƒ] dŝ'j;+ oƃLlt Pt] j'ųƍsĕ/f bx/fboá ;Ƒ] dŝ'gá OƧl/o+ pkuŞlƃ.
t];+ dŝ'k/]tfglƃ Pt];+ dŝ'gf kl/jfl/tfg+. uŞt+ k/nástált Otá dg'Ƨnástá k/nás+ uŞƃfg+. g lktf tfot]
k'ųlƃ lktf k'ų+ g /ŋlt. `ftL jf kg `fts]lt dftflkltklŋsĕ `ftL jf t]o]j `fts] /lŋt'+ g ;Ŋálƃ.
k]ŋtţ]j `ftLglƃ j'ųljwfg+o]j `ftLg+ k]ŋƃfg+oj] cánás]ƃfg+o]j. kƧ nfnƍt+ k'y"lt kƧflt cfnkg+. nfnkƃfg+
ljnkƃfg+ k'y"g+ gfgƍsĕ/fg+. Psd]sĕ]j dŝfg+, ±uëfjŢá ljo lgƜtLlt ;ųfg+ Psd]sĕ] jwfo lgƜdfg±uëf±)ëf ljo d/)fo lgƜlt
kfk')Lolt. Pjdưfxtá násĕ]lt Pjd]j ;ųnásĕ] e';+ cfxtá. dŝ'gf r h/fo rflt d/±)ëg r h/fo r clee"tá.
40= ddflot]lt ddflotjŴ'sĕ/)f. ljgfefj+ ;ƃd]ljblƃ ;ƃ+ ljşdfg+ ljgfefjd]j Ob+, g ;Ŋĕ cljgfefj]g
eljt'lƃ j'ų+ xált.
;árƃLlt lrų]g ;árg+ s/álƃ. lsndƃLlt sĕo]g lsndy+ kfk')lƃ. kl/b]jƃLlt gfgfljw+ jfrfljnfk+ e)lƃ.
p/ųfƸń sƆƃLlt p/+ tfń]ŷf tfń]ŷf sƆlƃ. ;ƙáx+ cfkşƃLlt ;ƙáxefj+ kfk')lƃ.
clgŝált x'ŷf cefjŪ]g. ;řtált kŝo]lx ;śƙ stá. klŝ;d'ƍƉált kŝo;fdƸƮ klŝ g kŝŋĕo ;x ;ƙf r
pƍƉá. vowƙált vo+ udg;efjá. jowƙált jo+ udg;efjá, eśj;]g eśudg;efjált cŴá. lj/fuwƙált
lj/şg;efjá. lg/áwwƙált lg?Ţg;efjá. ø−fo+ kl/Ʈxált oá co+ kl/Ʈxá. æofo kl/ƮxáÆltlk kf±&ëf, cod]j
kbŞ]bá. lgŝált ;ttsĕlnsĕ]. w'jált ly/á. ;Ƨtált crjgá. cljkl/)fdwƙált ksltchxg;efjá. ;Ƨlt ;d+ t±yëj
&ƧtLlt rƆ;"l/ol;g]?dxf;d'ŹkyjLkƑtfboá ljo ltŪ]Ɯ.
gfgfefjált hĕltof gfgfefjá. ljgfefjált d/±)ëg ljoáuefjá. cţyfefjált ;ưfjtá cţyfefjá. k'l/dfg+
k'l/dfg+ vƉfglƃ cgƃ/] k'/] pƍƉfg+ vƉfg+. ljkl/)fdţyfefjflt ksltefj+ hlxŷf cţyfefj]g. klŞdf klŞdf vƉfboá
kjųlƃ pƍşƃLlt ;ƗƉá.
;Ƒ+ #/fjf;klnaáwlƃ ;sn+ lulxefjh+. `fltldųfdŝklnaáwlƃ dftflkt'klŋsĕ `ftL, ldųf ;xfof, cdŝf
eŝf. ;lƉlwklnaáwlƃ lgwfgh+ l%lƆŷf. s];dƧ'+ cáxf/]ŷflt s];] r dƧ"lg r cá/ákloŷf. sĕ;foflg jŴfgLlt
s;fo/;kLtflg jŴflg.
41= dfdsĕ]lt dd pkf;sĕ] leŋ' jflt ;ř+ utá, a'źfbLlg jf jŴ"lg ddfodfgá.
t];+ t];+ ;ųfglƃ cg]s];+ ;ųfg+ ;fwf/)lgŹ];á. æoţbųƧ d/)+, ;ádbųƧ d/)Ælƃ PjlŤ lbj;lƕ slyodfg]
g]j ;ųf kl/ofbfg+ uŞlƃ, g ;Ƒ+ ck/ųbLkg+ l;Ţlt. Od]lx kg ƀLlx kb]lx g sĕ]lr ;ųá ckl/oflbƉá xált, g lslť
ck/ųfbLkg+ g l;Ţlt. tƛf tƛflt co+ ultj;]g cg]s];+ lgsĕofg+ ;fwf/)lgŹ];á. ;ųlgsĕoflt ;ųfg+ lgsĕof, ;ų#f
;ų;d"xflt cŴá. r'tLlt rjgj;]g j'ų+. Psrt'kťŋƉfo r'ltof ;fdţjrgd]t+. rjgtflt efjjrg]g nŋ)lgbƧg+.
e]bált r'ltvƉfg+ eś'ƍlųkl/bLkg+. cƃ/wfglƃ #Ƨ ljo leƉƧ leƉfg+ vƉfg+ o]g s]glr kl/ofo]g &fgfefjkl/bLkg+.
dŝ'd/)lƃ dŝ';řft+ d/)+, g vl)sd/)+. sĕná gfd cƃsĕ], tƧ lsl/oflt sĕn+lsl/of. Pųfjtf ;ƙ'ltd/)+ bLlkt+.
Obflg k/dŴ]g bLk]t'+ ævƉfg+ e]báÆltcflbdfx. k/dŴ]g lx vƉfo]j leşlƃ, g ;ųá gfd sĕ]lr d/lt. vƉ];' kg
leşdfg];' ;ųá d/lt, leƉ];' ædtáÆlt jáxf/á xált.
PŴ r rt'jásĕ/kťjásĕ/j;]g vƉfg+ e]bá, Psjásĕ/j;]g sń]j/Ƨ lgŋ]ká. rt'jásĕ/j;]g jf vƉfg+ e]bá,
;];ƀoj;]g sń]j/Ƨ lgŋ]ká j]lbtƑá. sƨfĠ sĕd¿kejƀo]lk ¿ksĕo;řftƧ sń]j/Ƨ ;ưfjtá. oƨf jf rft'dxf/flhsĕbL;'
vƉf leşƃ]j, g lslť lglŋklƃ, tƨf t];+ j;]g vƉfg+ e]bá, dg'ƧfbL;' sń]j/Ƨ lgŋ]ká. PŴ r sń]j/Ƨ lgŋ]ks/)tá
d/)+ æsń]j/Ƨ lgŋ]káÆlt j'ų+. hËljltlƇoƧ'kŞ]bált Oldgf OlƇoaźƧ]j d/)+ gfd xált, clglƇoaźƧ d/)+ gfd gŴLlt
bƧ]lt. æ;Ƨ+ dt+, ?ŋá dtáÆlt Ob+ kg jáxf/dųd]j. cŴtá kg Pj¿kflg jrgflg ;ƧfbLg+ vojoefjd]j bLk]lƃ.
¿kutlƃ ¿kd]j ¿kut+. j]bgfutlƃcfbL;'lk P;]j goá.
tŴ k'Ƒ]j dŝlƃ dŝ+ jf eáuf k'Ƒ]j k&dt/ţ]j ljhxlƃ. dŝá jf t] eáuë k'Ƒt/+ hxlt. sĕdsĕdLlt rá//fhĕg+
cfnklt. cƘá sĕd] sĕdodfg sĕdsĕld eálugá gfd nás] c;Ƨtf, eáuë;' jf gŪ];' hËjdfgf r ceálugá xálƃ. eáuë jf kxfo
;o+ gƧlƃ, tƨf cx+ dxfhgƧ ;ássĕn]lk g ;árfdLlt cŴá.
ljlbtf dof ;ų's náswƙflt rá//fhĕg+ cfnkƃá cfx. cƘá ;ų's dof nfeá cnfeá o;á co;áltcfboá náswƙf
ljlbtf. o±yëj lx rƆá pb]lt r k"/lt r k'g r vLolt, oyf r ;"l/oá cƉsĕ/+ ljwd]ƃá dxƃ+ násƍb];+ tlkŷfg k'g ;fo+
cŴ+ kn]lt cŴ+ uŞlt g lbƧlt, Pjd]j eáuf pƍşlƃ r ljgƧlƃ r, tŴ Ƹs ;ás]g, tƨf g ;árfdLlt cŴá.
tŲfdţgfo dţtLlt tŲfo hlgtdfgdţgfo dţlt. dfg+ s/ált lblŪdţgfoflt lbƸŪ pklgƧo+ sŷf pƍƉfo
dţgfo. dfgdţgfoflt ;xhĕtdfgdţgfo. lsn];dţgfoflt j'ųƍsĕ/fo pktfkgŪ]g lsn];dţgfo dţlt.

76
 s'xflt ljƛfksĕ. yźflt vf)' ljo yźf. nkflt kŝolgldų]g nkgsĕ.
42= ;śtlƃ ;dfut+, lbŪ+ m'Ū+ jf. lkoflotlƃ lkost+.
;śtlƃ ;ƙ'vLe"t+. ;dfutlƃ ;dLk+ cfut+. ;dflxtlƃ PsËe"t+. ;lƉklttlƃ lklůt+. ;'lkgutált ;'lkg+
kljŪá. ;]gfƓ"x+ kƧtLlt ;]gf;lƉj];+ bŋlt. cf/fd/fd±)ëƜslƃ k'Ǝf/fdfbLg+ /d)Loefj+. jg/fd±)ëƜsĕbL;'lk P;]j
goá. k]tlƃ Otá k/nás+ ut+. sĕnŘtlƃ dt+.
43= gfd+o]jfjl;Ƨlt cŋ]Ɯlƃ ;Ƒ+ ¿kflbwƙhĕt+ kxLolt, gfddųd]j t' cjl;Ƨlt æa'ź/lŋtá wƙ/lŋtáÆlt Pj+
cŋĕt'+ s±yët'+.
o] rŋ'ljţf)fle;Ƙ"tflt o] ;o+ rŋ'ljţf±)ëg cle;Ƙ"tf /fl;stf lbŪf rt';d'Ūflgsĕ ¿kf. ;átljţf)fle;Ƙ"tflt
k/tá#á;]g ;átljţf±)ëg /fl;stf ;'tf lƀ;d'Ūflgsĕ ;Źf.
44= d'goált vL)f;jd'goá. vëdblƧgált lgƑfgblƧgá.
;ásĕ]lt ;áslgŹ];] _ Ɠ;tLlt Ɠ;g+, lxt;'v+ lvklt ljź+;]tLlt cŴá. `ftLg+ Ɠ;g+ `fltƓ;g+, rá//áueofbLlx
`fltŋoá `fltljgf;ált cŴá. t]g `fltƓ;g]g. m'ŪƧflt cŢáŴƧ, clee"tƧ ;dƉfutƧflt cŴá. ;];];'lk P;]j goá.
co+ kg lj;];á _ eáufg+ Ɠ;g+ eáuƓ;g+, /fhrá/flbj;]g eáuŋoá eáuljgf;ált cŴá. /á±uëfo]j Ɠ;g+ /áuƓ;g+. /á±uëf lx
cf/áŕ+ Ɠ;lt ljgf;]tLlt Ɠ;g+. ;LnƧ Ɠ;g+ ;LnƓ;g+, b'lƧƠƧ]t+ gfd+. ;ƙflbƸŪ ljgf;odfgf pƍƉf lblŪo]j Ɠ;g+
lblŪƓ;g+. PŴ r k'l/dflg ƀ] clgƎƉflg, klŞdflg tLl) lgƎƉflg ltnŋ)ưfxtflg. k'l/dflg r tLl) g]j s';nflg
gfs';nflg, ;LnlblŪƓ;gƀo+ cs';n+.
cţt/ţt/]gflt ulxt];' jf o]g s]glr cƮlxt];' jf ldųfdŝƓ;gfbL;' o]g s]glr. ;dƉfutƧflt ;dg'aƉƧ
ckl/d'ŝdfgƧ. cţt/ţt/]g b'ŋwƙ]gflt o]g s]glr ;ásb'ŋƧ pƍlųx]t'gf. ;ásĕ]lt ;árgsj;]g ;ásĕ]. Ob+ t]lx sĕ/±)ëlx
pƍşgs;ásƧ ;efjkŝų+. ;árgflt ;árgfsĕ/á. ;álrtųlƃ ;álrtefjá. cƃá;ásĕ]lt cưƃ/;ásĕ]. b'ltokb+ pk;Ʈ]g
jlŬt+. ;á lx cưƃ/+ ;'ŋĕk]ƃá ljo kl/;'ŋĕk]ƃá ljo pƍştLlt æcƃá;ásĕ] cƃákl/;ásĕ]Ælt j'ŝlt. cƃábfxált cưƃ/bfxá.
b'ltokb+ pk;Ʈ]g jlŬt+. r]t;á kl/Ţĕogflt lrųƧ ´fggfsĕ/á. ;ásĕ] lx pƍşdfgá clƮ ljo lrų+ ´fk]lt bxlt, ælrų+ d]
´fd+, g d] lslť kleftLÆlt jbfk]lt. b'lŋtá dgá b'ƙgá, tƧ efjá bádgƧ+. cg'kljŪŪ]g ;ásĕ]j ;Ɵlƃ ;ás;Ɵ+.
kl/b]jlgŹ];] _ ædƞ+ wLtf, dƞ+ k'ųáÆlt Pj+ cflbƧ cflbƧ b]jlƃ /áblƃ Pt]gflt cfb]já. t+ t+ jŰ+ kl/lsų]ŷf
kl/lsų]ŷf b]jlƃ Pt]gflt kl/b]já. ttá k/flg ƀ] ƀ] kbflg k'l/dƀoƧ]j cfsĕ/efjlgŹ];j;]g j'ųflg. jfrflt jrg+.
knfkált t'Ş+ lg/Ŵsjrg+ pƍŬel)tcţel)tflbj;]g lj¿ká knfká ljƍnfká. nfnƍált k'gƍ'g+ nkg+. nfnƍgfsĕ/á
nfnƍgf. nfnlƍtƧ efjá nfnlƍtų+. dŞl/ofbLlg j'ųŴfg]j.
45= ;ųdufyf Pj+ d/)ưfxt] nás] cg'¿kklklųbƧgŴ+ j'ųf. tŴ kltnLgr/Ƨflt ttá ttá kltnLg+ lrų+ sŷf
r/ƃƧ. leŋ'gált sƠf)k'y'şgƧ jf ;]ŋƧ jf. ;fdlƮodfx' tƧ t+, oá cųfg+ ejg] g bƧo]lt tƧ]t+ klt¿kdfx', oá
Pj+klkƉá lg/oflbe]b] ejg] cųfg+ g bƧo]. PjlŤ ;á Odƛf d/)f d'ŝ]Ɯflt clwƍfoá.
kltnLgr/f j'ŝƃLlt ttá ttá nLglrųfrf/f syLolƃ. ;ų ;]ŋĕlt clw;LnfbL;' tL;' l;ŋĕ;' l;ŋƃLlt ;átfklųdƮŪ+
cfƸb sŷf ofj c/xųdƮŪf ;ų ;]ŋĕ. c/xflt mnŪá. ;á lglŪtlrųųf kltnLgá. ;]ŋĕg+ kltnLgr/)efj] sĕ/)+ bƧ]ƃá
æƸs sĕ/)fÆltcflbdfx. t] ttá ttált t] ;ų ;]ŋĕ t]lx t]lx cf/ƙ±)ëlx lrų+ kltnLg]ƃflt cųgá lrų+ lgnLg]ƃf.
klts']ƃflt ;Řár]ƃf. kltjũ]ƃflt s;f/s+ ljo cfe'h]ƃf. ;lƉ?źƃflt ;lƉ?Ţƃf. ;lƉuŲƃflt lgƮx+ s'?dfgf.
;lƉjf/]ƃflt jf/odfgf. /ŋƃflt /ŋ+ s'?dfgf. ±uëfk]ƃflt lrųdŧ";fo ±uëfkodfgf.
Obflg ƀf/j;]g bƧ]ƃá ærŋ'ƀf/]Æltcflbdfx. tŴ rŋ'ƀf/]lt rŋ'ljţf)ƀf/]. ;átƀf/fbL;'lk P;]j goá.
leŋ'gált k'y'şgsƠf)sƧ jf leŋ'gá, ;]ŋƧ jf leŋ'gált leŋ';ŹƧ jrgŴ+ cjŷf Owflwƍ]tleŋ'o]j blƧtá. tŴ k'y'şgá r ;á
lsn];fg+ c;d'lŞƉųf, sƠf±)ëf r ;Lnflbklklųo'ųųflt k'y'şgsƠf±)ëfj k'y'şgsƠf)sĕ], tƧ k'y'şgsƠf)sƧ. clw;LnfbLlg
l;ŋtLlt ;]ŋá, tƧ ;]ŋƧ jf ;átfkƉƧ jf ;sbfufldgá jf cgfufldgá jf.
cf;lƃ lg;Lblƃ PŴflt cf;g+. oŴflt o];' dťkL&fbL;'. dťáltcfbLlg cf;gƧ ke]bjrgflg. dťálk lx
lg;şĕolk cásĕ;ųf Ow cf;g];' j'ųá, ;á kg d;f/sa'lƆsĕaźs'ńL/kfbscfxŝkfbsĕg+ cţt/á. kL&lƕ t];+ cţt/d]j.
le;Llt pŰlel; ráńlel; jfslel; lt)lel; kŰle;Lg+ cţt/f. tlũsĕlt tfnkŰfbLlx ljlgŷf stf. rƙvůált lg;şĕ/xá
oá sĕ]lr rƙvůá. lt);ƅf/fboá lt)fbLlg u'Ɨ]ŷf stf. c;ƍfo¿kbƧg]gflt c;ƍfofg+ OŪ¿kfg+ cánásg]g. l/ųlƃ
cưƃ/tá t'Ş+. ljljųlƃ alxźfkj];g]g ;'ţ+. kljljųlƃ sĕ]lr uxŪá tŴ gŴLlt clt/]s]g ;'ţ+. c;ƍfo;ŹƧjg]lk P;]j
goá. kťlx sĕdu'±)ëxLlt OlŴ¿k;ŹuƉ/;máŪƑ]lx kťlx sĕdsĕ]Ūf;]lx. j'ųlƕ r]t+ _

77
 æ¿kf ;Źf /;f uƉf, máŪƑf r dgá/df.
kť sĕdu')f nás], OlŴ¿kƸƨ lbƧ/]ÆltĶ ‘c0lg0 5=55’.
ehtált lrų]g ;]jg+ s/áƃƧ. ;Ƙhtált ;ƙf ;]jƃƧ. ;]jtált pk;ŘdƃƧ. lg;]jtált lgƧo+ sŷf ;]jƃƧ.
;+;]jtált ;'Ū' ;]jƃƧ. kl;]jtált k'gƍ'g+ pk;ŘdƃƧ.
u);fdƮLlt ;d)fg+ PsËefjá ;dƮefjá. wƙ;fdƮLlt ;ųƸt;aálwklŋowƙfg+ ;d"xefjá. cglelgƑlų;fdƮLlt
clgƑųdfgfg+ cg'ƍşdfgfg+ cg'kflb;];fo lgƑfgwft'of kl/lgƑ'tfg+ c/xƃfg+ ;d"xá. ;dƮflt sĕo]g cljoáuf.
;ƙábdfgflt lrų]g ;'Ū' dábdfgf t'Ƨdfgf. cljjbdfgflt jfrfo ljjfb+ cs'?dfgf. vL/ábsËe"tflt vL/]g
;+;Ūpbs;lb;f.
t] Pstá kŋƆƃLlt t] aálwklŋowƙf Ps+ cf/ƙ)+ klj;lƃ. k;LbƃLlt tƸƨo]j cf/ƙ±)ë k;fbdfkşlƃ.
cg'kflb;];foflt pkflblj/lxtfo.
lgƑfgwft'oflt cdtdxflgƑfgwft'of. ögų+ jflt PŴ pgefjá ögų+, ckl/k'Űefjált cŴá. k'Űų+ jflt
kl/k'Űefjá k'Űų+, k'Űefjá jf g kţfolt gŴLlt cŴá.
g]/losĕglƃ lg/o] lgƑųgssƙfg+ clŴefj]g. lg/o+ c/xƃLlt g]/losĕ, t];+ g]/losĕg+. lg/oá ejglƃ lg/oá
Pj t];+ j;gŪfg+ #/+. lt/ŞfgoálgsĕglƃcfbL;'lk P;]j goá. tƧ];f ;fdƮLlt tƧ vL)f;jƧ P;f lgƑfg;fdƮL. Pt+
%Ɖlƃ Pt+ cg'Şljs+. klt¿klƃ ;lb;+ klefu+, c;lb;+ cƍlefu+ g xált. cg'Şljslƃ Pt+ ;d)Ɣfƪ)fg+ jf wƙfg+,
dƮmnlgƑfg;f;gwƙfg+ jf cg'Şljs+. t];+ %Ƹj %fo+ ;'Ɔ/efj+ cƋ]lt cg'uŞlt, cy ±vëf ;lƃsĕj t]lx wƙ]lx cg'Şljsųf Pj
r cg'nád+. t];ť cg'nád]lt, cy ±vëf g ljnád+ g kŝgLsefj] l&t+.
46= Obflg æoá cųfg+ ejg] g bƧo]Ælt Pj+ vL)f;já ljefljtá, tƧ jŰe)gŴ+ Otá k/f ltƧá ufyfoá cfx.
tŴ k&dufyfo ;ƑŴflt ƀfb;;' cfotg];'. g lko+ s'Ƒlt gálk clƍolƃ lgŹ];] lkoflt lrų] kLlts/f. t] ljefutá bƧ]ƃá
æstd] ;ųf lkof, Ow oƧ t] xáƃLÆlt cfx. tŴ oƧ t]lt o] cƧ t]. xáƃLlt ejlƃ. cŴsĕdflt jlŬsĕdf. lxtsĕdflt
;'vsĕdf. mf;'sĕdflt ;'vljxf/sĕdf. oáuŋ]dsĕdflt rt"lx oáuëlx vëd+ lgưo+ sĕdf. ddfotLlt dftf. lkofotLlt lktf.
ehtLlt eftf. elugLlt PŴflk P;]j goá. k'+ tfolt /ŋtLlt k'ųá. s'nj+;+ wf/]tLlt wLtf. ldųf ;xfof. cdŝf
eŝf. `ftL lkt'klŋsĕ. ;fnálxtf dfltklŋsĕ. Od] ;ųf lkoflt Od] ;ųf kLlthgsĕ. j'ųljkl/ofo]g clƍof j]lbtƑf.
47= olbb+ lbŪ;'td't];' jflt PŴ kg olbb+ lbŪ;'t+, PŴ jf d't];' jf wƙ];'¶ Pj+ d'lg g pklnƕtLlt Pj+ ;ƗƉá
j]lbtƑá.
pbs±yëjált pbsƧ ±yëjá. æpbsŴ]jsĕ]Æltlk kf±&ëf. kb'dkų]lt kb'ldlgkų].
48= ±wëfgá g lx t]g dţlt, olbb+ lbŪ;'td't];' jflt cŶflk olbb+ lbŪ;'t+, t]g jŴ'gf g dţlt, d't];' jf wƙ];'
g dţtLlt Pjd]j ;ƗƉá j]lbtƑá. g lx ;á /şlt, gá lj/ştLlt afnk'y'şgá ljo g /şlt, sƠf)k'y'şg;]ŋĕ ljo g
lj/şlt, /fuƧ vL)ųf ælj/ųáÆŷ]j ;ř+ uŞlt. ;];+ kfsd]jflt.
tfo kţfo sĕob'ŝl/tlƃ ;ƕo'ųfo k'Ƒefufo]j jf kţfo kl/Ʈx]tƑ] kl/ƮŲƃá oáuL ltljw+ sĕob'ŝl/t+ ;d'Ş]bj;]g
w'gflt. coť k'Ʈná ljkƉwƙ+ b];gfwƙ];' w'gƃ];' t+wƙ;dśLk'Ʈnálk w'gflt gfd. t] r wƙ] kţfo cųgá kjlųŋ±)ë
w'lgt'df/źá w'tflt j'ŝlt, oyf e'lŧt'df/źá e'ųált j'ŝlt. nŋ)+ kg]Ŵ ;Ź;Ŵtá j]lbtƑ+. w'tlƃ sų';fwg+. w't+
k&ddƮ]g. ±wëft+ b'ltodƮ]g. ;Ɖát+ tltodƮ]g. lgźát+ rt'ŴdƮ]g.
±wëfgá lbŪ+ g dţtLlt c/xf d+;rŋ'gf lbŪ+ lbƑrŋ'gf lbŪ+ ¿kfotg+ g dţlt tLlx dţgflx, sy+Ġ ¿kfotg+
;'e;ţfo ;'v;ţfo r kƧƃá g tŴ %Ɔ/fu+ hg]lt g t+ cƧfb]lt gflegƆlt, Pj+ lbŪ+ tŲfdţgfo g dţlt. æOlt d] ¿k+
l;of cgfutdźfgÆlƃ jf kg]Ŵ gƸƆ g ;dƉfg]lt. ¿k;ƕb+ jf cfsřdfgá bfg+ g b]lt, ;Ln+ g ;dflbolt, pká;ysƙ+ g
s/ált. Pjlƕ lbŪ+ tŲfdţgfo g dţlt, cųgá kg k/Ƨ r ¿k;ƕlųljkƸų lgƧfo dfg+ g hg]lt. æOldgfx+ ;]ƜáƨLlt
jf, ;lb;áƨLlt jf, xLgáƨLlt jfÆlt Pj+ lbŪ+ dfgdţgfo g dţlt. ¿kfotg+ kg ælgŝ+ w'j+ ;ƧtÆlƃ g dţlt. cųfg+
æcųlgoÆlƃ g dţlt. dśn+ æcdśnÆlƃ g dţlt. Pj+ lbŪ+ lblŪdţgfo g dţlt. lbŪƸƨ g dţtLlt ¿kƸƨ cųfg+
;dg'kƧggo]g cdţƃá lbŪƸƨ g dţlt. oyf jf yg] yţ+, Pj+ ¿kƸƨ /fufboált cdţƃálk lbŪƸƨ g dţlt. tƸƨo]j
kgƧ lblŪdţgfo cdlţt] jŴ'Ƹƨ l;g]x+ dfgť g pƍfbotá tŲfdfgdţgflk gŴLlt j]lbtƑf. Pj+ lbŪƸƨ g dţlt. lbŪtá
g dţtLlt PŴ kg lbŪtált lgƧŊjrg+. tƨf ;pksĕ/)Ƨ cųgá jf k/Ƨ jf oyfj'ųƍe]btá lbŪtá pkklų jf lgƮdg+ jf
lbŪtá jf cţá cųflt cdţdfgá lbŪtá g dţtLlt j]lbtƑá. codƧ g lblŪdţgf. tƸƨo]j kgƧ lblŪdţgfo cdlţt]
jŴ'Ƹƨ l;g]x+ dfgť g pƍfbotá g tŲfdfgdţgflk j]lbtƑf.
lbŪf d]lt g dţtLlt PŴ kg æPt+ ddfÆlt tŲfj;]g cddfodfgá lbŪ+ tŲfdţgfo g dţlt. ;'tlƃ d+;;át]glk

78
;'t+, lbƑ;át]glk ;'t+, ;ŹfotgƧ]t+ clwjrg+. d'tlƃ d'ŷf d'lgŷf r ulxt+ cfxŝ pkuƄflt cŴá. OlƇofg+ cf/ƙ)fgť
cţdţ+ ;+lsn];] ljţftlƃ j'ų+ xált. uƉ/;máŪƑfotgfg+ Pt+ clwjrg+. ljţftlƃ dg;f ljţft+, ;];fg+ ;ųfg+ cfotgfgd]t+
clwjrg+, wƙf/ƙ)Ƨ jf, Ow kg ;Ŋĕokl/ofkƉd]j nưlt. ljŴf/á kg]Ŵ lbŪjf/] j'ųgo]g j]lbtƑá.
Obflg eujtf j'ų;'ųj;]g bƧ]ƃá æcƨLlt leŋj]Æltcflbdfx. tŴ cƨLlt ejfld, lgŝƧ]t+ clwjrg+.
dlţtd]tlƃ lblŪsƍg+ Pt+. codxdƨLlt co+ cx+ clƨ ejfld.
cţŶ ;ltkŪfg]xLlt &k]ŷf rt';ltkŪfg].
;Ƒ] afnk'y'şgf /şƃLlt ;snf cƉafnf gfgfhgf nƮlƃ. ;ų ;]ŋĕ lj/şƃLlt ;átfkƉfboá ;ų cl/ohgf lj/fu+
cfkşlƃ c/xf g]j /şlt gá lj/ştLlt lsn];fg+ kl/lgƑflktųf peolƕ g s/ált. vof /fuƧfltcfboá ltljwflk
lgƑfgd]j.

;źƙƍşáltsĕo dxflgŹ];Ūsyfo

h/f;'ųlgŹ];jŰgf lglŪtf.

7= ltƧd]ų]Ɯ;'ųlgŹ];jŰgf
49= ;ųd] ltƧd]ų]Ɯ;'ų] d]y'gdg'o'ųƧflt d]y'gwƙ+ ;dfo'ųƧ. OtLlt Pjdfx. cfoƨflt lkojrgd]t+. ltƧált
gfd+ tƧ ±yë/Ƨ. ;álk lx ltƧált gfd]g. d]ų]Ɯált ±uëfų+, ±uëfųj;]g]j P; kfsá cxál;. tƨf cŪ'ƍlųo+ ‘;'0
lg0cŪ02=821’ j'ų+ _ æltƧd]ų]Ɯf gfd ƀ] ;xfofÆlt. lj#ftlƃ pk#ft+. Ɣ"xLlt cflrŋ. dfl/;flt lkojrgd]t+,
lgŹ'ŋĕlt j'ų+ xált. ;'ŷfg tj ;f;glƃ tj jrg+ ;'ŷf. ljj]s] l;lŋƧfd;]lt ;xfo+ cf/ư wƙb];g+ ofrƃá e)lt, ;á kg
l;lŋtl;ŋáo]j.
d]y'gwƙá gfdflt Ob+ lglŹl;tƑƧ d]y'gwƙƧ pkb];kb+. c;źƙált c;t+ gLrhgfg+ wƙá. ufdwƙált ufdjf;Lg+
;]jgwƙá. j;nwƙált j;nfg+ wƙá, lsn];jƧgtá jf ;od]j j;ná wƙált j;nwƙá. b'Ū'Ɵált b'Ūá r lsn];]lx b'Ūųf,
y"ná r clgk')efjtált b'Ū'Ɵá. oƨf r tƧ wƙƧ kl/jf/e"t+ bƧglƕ ux)lƕ cfd;glƕ m';glƕ #ũglƕ b'Ū'Ɵ+, tƨflk
b'Ū'Ɵá ;á d]y'gwƙá. cábslƃsĕ]lt pbs+ cƧ cƃ] ;'źŴ+ cflbotLlt pbsƃá, pbsƃáo]j cábslƃsĕ]. /xá klŞƉ] cásĕ;]
sųƑtfo /xƧá. ljgo] kg æb'Ū'Ɵ+ cábslƃs+ /xƧÆlƃ ‘kf/f039’ kf±&ëf. tŴ tL;' kb];' oá ;ált kb+ kl/jų]ŷf o+ tlƃ
sŷf oáh]tƑ+ æo+ t+ b'Ū'Ɵ+, ;á d]y'gwƙá, o+ t+ cábslƃs+ ;á d]y'gwƙá, o+ t+ /xƧ+ ;á d]y'gwƙáÆlt. Ow kg æoá ;á
c;źƙá, ;á d]y'gwƙá»k]0 oá ;á /xƧá, ;á d]y'gwƙáÆlt Pj+ oáhgf j]lbtƑf. ƀo]g ƀo]g ;dfklştƑtá
ƀo+ƀo;dfklų. tŴ oáhgf _ of ;f ƀo+ƀo;dfklų, ;á d]y'gwƙá gfdflt. Ƹssĕ/)f j'ŝlt d]y'gwƙált s]g sĕ/±)ëg s]g
kl/ofo]g d]y'gwƙált syLolt. t+ sĕ/)+ bƧ]ƃá æpleƉ+ /ųfgÆlƃcflbdfx. tŴ pleƉ+ /ųfglƃ lƀƉ+ OlŴk'l/;fg+ /fuëg
/lŧtfg+. ;f/ųfglƃ lj;];]g ;'Ū' /lŧtfg+. cjƧ'tfglƃ lsn];]g ltƃfg+. kl/o'lŪtfglƃ s';nfrf/+ kl/oflbloŷf dlŹŷf
l&tfg+ ædƮ] rá/f kl/o'lŪtfÆltcfbL;' ljo. kl/oflbƉlrųfglƃ s';nlrų+ kl/oflbloŷf vëk]ŷf l&tlrųfg+. pleƉ+
;lb;fglƃ lƀƉ+ lsn];]g ;lb;fg+. wƙált ;efjá. t+ sĕ/)flt t]g sĕ/±)ëg. t+ pkdfo ;f±wëƃá æpeá
snxsĕ/sĕÆltcflbdfx. tŴ peá snxsĕ/sĕlt k'Ƒefuë snxsĕ/sĕ ƀ]. d]y'gsĕlt j'ŝƃLlt ;lb;flt j'ŝlƃ. eůgsĕ/sĕlt tŴ
tŴ uƄf eůg+ s/áƃf. eƧsĕ/sĕlt jfrfsnx+ s/áƃf. ljjfbsĕ/sĕlt gfgfjrg+ s/áƃf. clws/)sĕ/sĕlt
ljlgŞokfk')glj;];sĕ/)+ s/áƃf. jflbgált jfbkljflbgá. ;Ɵfksĕlt jfr+ s±yëƃf Pjd]jlƃ pkdf;+;Ɔg+.
o'ųƧflt ;ţ'ųƧ. ko'ųƧflt cfb/]g o'ųƧ. cfo'ųƧflt lj;];]g o'ųƧ. ;dfo'ųƧflt Pstá o'ųƧ. tŝl/tƧflt
t+rl/t+ s/áƃƧ. tƑx'nƧflt t+ax'n+ s/áƃƧ. tƮ?sƧflt t+u?+ s/áƃƧ. tlƉƉƧflt tƸƨ gtlrųƧ. tƍá)Ƨflt tƸƨ
gtsĕoƧ. tƍưf/Ƨflt tƸƨ cled'vsĕoƧ. tblwd'ųƧflt tƸƨ clwxl/tƧ. tblwkt]ƜƧflt t+ clwkƸt h]Ūs+ sŷf kjųƧ.
lj#ftlƃ lgŹ];Ƨ pŹ];jrg+. lj#ftlƃ kLńg+. pk#ftlƃ ;dLk+ sŷf kLńg+. kLńglƃ #ũg+. #ũglƃ kLńg+.
;Ƒ+ cţdţj]jrg+. pkŹjlƃ Ƹx;g+. pk;Ʈlƃ tŴ tŴ pkuƄf kLńgfsĕ/+. Ɣ"xLlt s±yëlx. cflrŋĕlt ljƧşˆlx.
b];]xLlt bƧ]lx. kţk]xLlt `fk]lx. kŪk]xLlt &k]lx. ljj/flt kfs+ s/álx. ljehĕlt efh]lx. pųfgLs/áxLlt tL/+
kfk]lx. ksĕ;]xLlt kfs+ s/álx.
t'ƞ+ jrglƃ tj jfr+. Ɠƍylƃ jrg+. b];glƃ cflrŋg+. cg';f;glƃ cájfb+. cg'l;Ūlƃ cg';f;g+. ;'ŷflt
;át]g ;'ŷf. ;'l)ŷflt tƧ]j j]jrg+. pƮx]ŷflt ;ƙf ux]ŷf. pkwf/loŷflt cgf;]ŷf. pknŋloŷflt ;Ɵŋ]ŷf.

79
 50= d'Ƨt] jflk ;f;glƃ kl/olųklklųtá b'ljwlƕ ;f;g+ gƧlt. jfkLlt kbk"/)dų+. Pt+ tƸƨ cgl/olƃ tƸƨ
k'Ʈn] Pt+ cgl/o+, olbb+ ldŞfklkbf. uf/jflwjrglƃ u')ljl;Ū;Ƒ;ų'ųdu?uf/jflwjrg+. t]gfx' ká/f)f _
æeujflt jrg+ ;]Ū+, eujflt jrgd'ųd+.
u? uf/jo'ųá ;á, eujf t]g j'ŝtLÆltĶ ‘lj;'lź01=142’.
rt'lƑw+ jf gfd+ cfjlŴs+, lnlśs+, g]ldlųs+, clwŝ;d'ƍƉlƃ. clwŝ;d'ƍƉ+ gfd nálsojáxf/]g æolbŞsÆlƃ j'ų+
xált. tŴ jŞá, bƙá, anLaźált Pjdflb cfjlŴs+, bůL, %ųL, l;vL, s/Llt Pjdflb lnlśs+, t]ljşá, %ńleţált Pjdflb
g]ldlųs+, l;l/jŬsĕ], wgjŬsĕ]lt Pjdflb jrgŴ+ cgk]lŋŷf kjų+ clwŝ;d'ƍƉ+. Ob+ kg eujflt gfd+ g]ldlųs+, g
dxfdfofo, g ;'źábgdxf/fh]g, g c;Lltof `flt;xƧ]lx st+, g ;Ŋ;ƃ'l;tfbLlx b]jtflj;];]lx st+. jŋlt r æeujflt
g]t+ gfd+ dft/f st+»k]0 klnfef ;lŞsĕ kţlų olbb+ eujfÆlt ‘dxflg084’.
æefŕjf eƮjf o'ųá, euëlx r ljeųjf.
eųjf jƃudgá, ej];' eujf ttáÆltĶ ‘lj;'lź01=144’.
tŴ _
æjŰfudá jŰljkl/ofoá, ƀ] rfk/] jŰljsĕ/gf;f.
wft"gdŴflt;o]g oá±uëf, tb'ŝt] kťljw+ lg?lųÆlƃĶ _
Pj+ j'ųlg?lųnŋ)+ ux]ŷf kbl;lź j]lbtƑf. tŴ ægŋų/fhĕl/j tf/sĕgÆlƃ PŴ /sĕ/fudá ljo cljşdfgƧ
cŋ/Ƨ cfudá jŰfudá gfd. æƸx;gf, Ƹx;áÆlt jųƑ] æ;LxáÆlt ljo ljşdfgŋ/fg+ x]Ū'kl/oj;]g kl/jųg+ jŰljkl/ofoá
gfd. ægj] %Ɖs] bfg+ lbƜtLÆlt PŴ csĕ/Ƨ Psĕ/fkşgtf ljo cţŋ/Ƨ cţŋ/fkşgtf jŰljsĕ/á gfd. æhËjgƧ d"tá
hËjgd"táÆlt jųƑ] æhËd"táÆlt jsĕ/gsĕ/fg+ ljgf;á ljo ljşdfgŋ/ljgf;á jŰljgf;á gfd. æm?;flx jfrflx kō'Ƒdfgá
cf;ş d+ ŷ+ jbl; s'df/fÆlt PŴ kō'Ƒdfgált kbƧ cleejdfgált cŴklkfbg+ ljo tŴ tŴ oyfoáu+ lj;];Ŵoá±uëf wft"g+
cŴflt;o]g oá±uëf gfd.
Pj+ lg?lųnŋ)+ ux]ŷf ;Źgo]g jf lk;áb/flblglƧtá kltŪfgLlt lk;áb/flbkŋ]knŋ)+ ux]ŷf oƨf
nálsonás'ų/;'vflelgƑųs+ bfg;Lnflbkf/ƍų+ efŕdƧ clŴ, tƨf æefŕjfÆlt jųƑ] æeujfÆlt j'ŝtLlt `ftƑ+.
oƨf kg náebá;dáxljk/Ltdgl;sĕ/clxl/sĕgáųƍsĕ]w"kgfxdŋkńf;OƧf_
dŞl/odfof;f±&ëƜyƘ;f/Ƙ_dfgfltdfgdbkdfbtŲfcljşĕltljwfs';nd"nb'ŝl/t_;+lsn];dnlj;d;ţfljtŊkkťrt'lƑwljkl/o];
cf;juƅ_cá#oáucult tŲ'ƍfb'kfbfgkťr]távLnljlgaƉgLj/)flegƆg%ljjfbd"ntŲfsĕo;ųfg';o_
cŪldŞųgjtŲfd"ns_b;fs';nsƙkyƀf;lŪlblŪutcŪ;ttŲfljrl/tƍe];Ƒb/y_ kl/ńfxlsn];;t;xƧflg, ;ř]ktá jf kť
lsn];vƉ_cle;řf/b]jk'ųdŝ'df/] celŧ, tƨf eƮųf Pt];+ kl/Ƨofg+ æeƮjfÆlt jųƑ] æeujfÆlt j'ŝlt. cfx r]Ŵ _
æeƮ/f±uëf eƮbá;á, eƮdáxá cgf;já.
eƮfƧ kfksĕ wƙf, eujf t]g j'ŝtLÆltĶ ‘kf/f0cŪ01=96 lj;'lź01=144’.
efŕjƃtfo rƧ ;tk'ţhnŋ)j/Ƨ ¿ksĕo;ƕlų bLlktf xált. eƮbá;tfo wƙsĕo;ƕlų. tyf nálso;l/ŋsĕg+
ax'dtefjá uxŪkƑlht]lx cleudgLotf, cleutfgť g];+ sĕolrųb'ŋĕkgog] klanefjá, cfld;bfgwƙbfg]lx pksĕl/tf,
nálsonás'ų/;'vëlx r ;ţáhg;dŴtf bLlktf xált.
oƨf r nás] OƧl/owƙo;l;l/sĕdkoų];' %;' wƙ];' eu;Źá kjųlt, k/dťƧ ;slrų] OƧl/o+, cl)dfnlŜdflbs+
jf nálso;ƙt+ ;Ƒfsĕ/kl/k"/+ clŴ, tyf nás'ų/á wƙá, násųoƓfksĕ] oyfe'ŝu')flwutá cltljo kl/;'źá o;á,
¿ksĕobƧgƓfjhggogƍ;fbhgg;dŴf ;Ƒfsĕ/kl/k"/f ;Ƒśkŝśl;/L, o+ o+ Pt]g OlŞt+ klŴt+ cųlxt+ k/lxt+ jf, tƧ
tƧ t±yëj clelgƎƉųf OlŞltlŞtŴlgƎlų;lţtá sĕdá, ;Ƒnásu?efjƍlųx]t'e"tá ;ƙfjfofd;řftá koųá r clŴ, tƨf Od]lx
euëlx o'ųųflk euf cƧ ;ƃLlt Oldgf cŴ]g æeujfÆlt j'ŝlt.
oƨf kg s';nfbLlx e]b]lx ;Ƒwƙ], vƉfotgwft';ŝOlƇoklŝ;d'ƍfbfbLlx jf s';nflbwƙ],
kLńg;řt;ƃfkljkl/)fdŪ]g jf b'ŋdl/o;ŝ+, cfo"xglgbfg;+oáuklnaáwŪ]g ;d'bo+, lgƧ/)ljj]sĕ;řtcdtŪ]g lg/áw+,
lgƜflgsx]t'bƧgflwkt]ƜŪ]g dƮ+ ljeųjf, ljelhŷf ljjl/ŷf b]l;tjflt j'ų+ xált, tƨf æljeųjfÆlt jųƑ] æeujfÆlt
j'ŝlt.
oƨf r P; lbƑƔƪcl/oljxf/] sĕolrųpklwljj]s] ;'ţtƍl)lxtflgldųljdáŋ] cţ] r nálsonás'ų/] pųl/dg'Ƨwƙ]
elh ;]lj ax'ndsĕl;, tƨf æeųjfÆlt jųƑ] æeujfÆlt j'ŝlt.
oƨf kg tL;' ej];' tŲf;řft+ udg+ cg]g jƃ+, tƨf æej];' jƃudgáÆlt jųƑ] ej;Źtá esĕ/+ udg;Źtá usĕ/+

80
jƃ;Źtá jsĕ/ť bL#+ sŷf cfbfo æeujfÆlt j'ŝlt, oyf nás] æd]xgƧ vƧ dfnfÆlt jųƑ] æd]vnfÆlt j'ŝlt.
k'g ck/lƕ kl/ofo+ lglŹ;ƃá æclk r eƮ/f±uëflt eujfÆltcflbdfx. tŴ e±Ʈëf /f±uëf cƧflt eƮ/f±uëf.
eƮbá;fbL;'lk P;]j goá. sůsĕ]lt ljlgljŢgŪ]g lsn];f Pj. ehËlt pŹ];j;]g ljefu+ sŷf efh]l;. ljehËlt lgŹ];j;]g
ljljwf efh]l;. kljehËlt kllgŹ];j;]g ksĕ/]g ljelh. pŔltţ"g+ j;]g elh. ljklťtţ"g+ j;]g ljelh. g]Ɯfg+ j;]g
kljelh.
wƙ/tglƃ _
ælrųLst+ dxŔť, ct'n+ b'ƟebƧg+.
cgád;ųkl/eáu+, /tg+ t]g j'ŝtLÆltĶ ‘v'0 kf0cŪ06=3 bL0lg0cŪ02=33’ _
Pj+ jlŰt+ wƙ/tg+ ltlj±wëg efh]l;. ejfg+ cƃs/ált sĕdejfbLg+ gjƉ+ ejfg+ kl/Ş]b+ kl/oƃ+ kl/j'd+ sĕ/sĕ].
efljtsĕoált jlŬtsĕoá. tyf Ot/];'lk. ehËlt ;]lj. c/ţjgkŴfgLlt ufdƧ jf gu/Ƨ jf OƆvLntá alx c/ţ+.
jgkŴflg dg'Ƨ"krf/fltŊƃflg jg;ůflg. kƃfgLlt oŴ dg'Ƨf g s;lƃ g jklƃ b"/flg ;]gf;gflg. s]lr kg æjgkųfgLlt
oƨf oŴ ƓŔfboá clŴ, t+ jg+ t] kfnolƃ /ŋlƃ, tƨf t]lx /lŋtųf jgkųfgLÆlt jblƃ. ;]gf;gfgLlt ;]lt r]j cf;lt r
PŴflt ;]gf;gflg. cƍ;ŹfgLlt jrg;Ź]g cƍ;Źflg. cƍlgŔá;fgLlt ufdgu/lgŔá;;Ź]g cƍlgŔá;flg. ljhgjftfgLlt
cƃá;ť/)hgƧ ;/L/jft]g lj/lxtflg. æljhgjfbfgLÆltlk kf±&ëf, æcƃáhgjfb]g lj/lxtfgLÆlt cŴá.
æljhgkftfgLÆltlk kf±&ëf, æhg;ťf/lj/lxtfgLÆlt cŴá. dg'Ƨ/fxƧ]ƜsĕgLlt dg'Ƨfg+ /xƧs/)Ūfgflg.
kl;Ɵfg;f?ƍfgLlt ljj]sĕg'¿kflg. efuL jflt æef±uëf rLj/flbsĕ]Ūf;á cƧ cŴLÆlt efuL. æklnfej;]g cŴ/;flbef±uëf
cƧ cŴLÆlt efuL. cŴ/;Ƨflt x]t'mn;ƕlų;řftƧ cŴ/;Ƨ. wƙ/;Ƨflt x]t';ƕlų;řftƧ wƙ/;Ƨ. j'ųŤ]t+ æx]t'mn]
`f)+ cŴkl;lƘbf, x]t'lƛ `f)+ wƙkl;lƘbfÆlt ‘lje0720’. ljd'lų/;Ƨflt mn;ƕlų;řftƧ ljd'lų/;Ƨ. j'ųlƕ r]t+
ælsŝ;ƕlųcŴ]g, /;á gfd kj'ŝtLÆlt ‘kl0d0cŪ01=1=2dfltsĕjŰgf¶ lj;'lź0 1=8’.
rt'Ɖ+ ´fgfglƃ k&dŢĕgfbLg+ rt'Ɖ+ ´fgfg+. rt'Ɖ+ cƍdţfglƃ d]ųfbLg+ m/)ƍdf)lj/lxtfg+ rt'Ɖ+ Ɣƪljxf/fg+.
rt'Ɖ+ c¿k;dfkųLglƃ cfsĕ;fgťfotgfbLg+ rt'Ɖ+ c¿kŢĕgfg+. cŪƉ+ ljdáŋĕglƃ æ¿kL ¿kflg kƧtLÆltcflbgf ‘w0;0248’
go]g j'ųfg+ cf/ƙ)ljd'ųfg+ cŪƉ+ ljdáŋĕg+. cleefotgfglƃ PŴ clee"tflg cfotgflg Pt];+ ´fgfglƃ cleefotgflg,
´fgflg. cfotgfgLlt clwŪfgŪ]g cfotg;řftflg sl;)f/ƙ)flg. `f)'ųl/sĕ] lx k'Ʈná lj;b`f±)ëflt Ƹs PŴ cf/ƙ±)ë
;dfklştƑ+, g dlo lrų]sƮtfs/±)ë ef/á cŴLlt tflg cf/ƙ)flg cleeljŷf ;dfkşlt. ;x lgldų'ƍfb]g]j]Ŵ cƍg+
lgƑų]tLlt cŴá. Pj+ pƍflbtflg ´fgflg cleefotgfgLlt j'ŝlƃ, t];+ cŪƉ+ cleefotgfg+. gjƉ+ cg'k'Ƒljxf/;dfkųLglƃ
k'Ƒ+ k'Ƒ+ cg' cg'k'Ƒ+, cg'k'Ƒ+ ljxl/tƑtá ;dfklştƑtá cg'k'Ƒljxf/;dfklų, cg'klkflof ;dfklştƑflt cŴá, tf;+ gjƉ+
cg'k'Ƒljxf/;dfkųLg+. b;Ɖ+ ;ţfefjgfglƃ lul/dfgƆ;'ų] ‘c0lg0 10=60’ cfutfg+ clgŝ;ţfbLg+ b;Ɖ+ ;ţfefjgfg+.
b;Ɖ+ sl;);dfkųLglƃ ;snŪ]g sl;);řftfg+ kyjLsl;)ŢĕgfbLg+ b;Ɖ+ ´fgfg+. cfgfkfgƧlt;dflwƧflt
cfgfkfgƧlt;ƕo'ų;dflwƧ c;'e;dfklųoflt c;'eŢĕg;dfklųof. b;Ɖ+ tyfutanfglƃ b;ananfg+ b;Ɖ+. rt'Ɖ+
j];f/şĕglƃ lj;f/befjfg+ rt'Ɖ+ j];f/şĕg+. rt'Ɖ+ kl;lƘbfglƃ kl;lƘbf`f)fg+ rt'Ɖ+. %Ɖ+ cleţf)fglƃ OlźljwfbLg+
%Ɖ+ cleţf)fg+. %Ɖ+ a'źwƙfglƃ æ;Ƒ+ sĕosƙ+ `f)fg'kl/jųLÆltcflbgf ‘r"ńlg0dá#/fhdf)jk'ŞflgŹ]; 85 g]lų015’ go]g
pkl/ cfutfg+ %Ɖ+ a'źwƙfg+.
tŴ rLj/fboá efŕ;ƕlųj;]g j'ųf. cŴ/;ltsĕ] klj]wj;]g j'ųá. clw;Lnltsĕ] klklųj;]g. ´fglųsĕ]
¿kf¿kŢĕgj;]g. ljdáŋlųsĕ] ;dfklųj;]g. ;ţfrt'Ŋá pkrf/ƍgfj;]g. ;ltkŪfgfboá ;ųƸt;aálwklŋowƙj;]g.
tyfutanfglƃcfboá cfj]l)swƙj;]g j'ųflt j]lbtƑf.
Otá k/+ eujflt g]t+ gfdlƃcflb æcŴdg'utf co+ kţųLÆlt `fkgŴ+ j'ų+. tŴ ;d)f kƑş'kutf. Ɣfƪ)f
eájflbgá ;ldtkfkaflxtkfkf jf. b]jtf ;Ŋĕboá Ɣƪfgá r. ljdáŋlƃslƃ ljdáŋá c/xųd±Ʈëf, ljdáŋƧ cƃá c/xųmn+,
tƸƨ ljdáŋƃ] ej+ ljdáŋlƃs+ gfd+. ;Ƒţ'efjá lx c/xųdƮ]g l;Ţlt, c/xųmnflwud]g l;źá xált. tƨf ;Ƒţ'efjá
ljdáŋƃ] ejá xált. t+ g]ldlųslƕ gfd+ ljdáŋƃ] ej+ gfd xált. t]g j'ų+ _ æljdáŋlƃsd]t+ a'źfg+ eujƃfgÆlƃ. aálwof
d"n] ;x ;Ƒţ'tţf)Ƨ klnfeflt dxfaálw?ŋd"n] oyfj'ųŋ±)ë ;Ƒţ'tţf)Ƨ klnfe]g ;x. ;lŞsĕ kţųLlt
c/xųmn;lŞlsl/ofo ;Ƒwƙ;lŞlsl/ofo jf hĕtf kţlų. olbb+ eujflt of co+ eujflt kţlų.
ƀLlx sĕ/±)ëxLlt ƀLlx sĕ]Ūf;]lx. kl/olų;f;glƃ t]lks+ a'źjrg+. klkųLlt klkşlt Ptfoflt klklų. o+
tƧ kl/ofk'lƃ t]g k'Ʈn]g o+ kl/ofk'+ ;Ţĕlot+ s/)Ŵ] ;fldjrg+. ækl/ofk'ũÆlƃlk kf±&ëf. ;'ųlƃ
petáljeślgŹ];vƉskl/jf/f, ;'ųlgkft] dśn;'ų_ ‘v'0 kf05=1cfboᶠ;'0lg0261cfboá’ /tg;'ų_ ‘v'0kf0 6=1cfboá’
t'js;'ųflg ‘;'0lg0921cfboá’, cţlƕ r ;'ųgfds+ tyfutjrg+ ;'ųlƃ j]lbtƑ+. uëƜlƃ ;Ƒlƕ ;ufys+ ;'ų+ uëƜlƃ j]lbtƑ+,
lj;];]g ;+o'ųs] ;snálk ;ufyfj±Ʈëf. j]Ɯfs/)lƃ ;sn+ clewƙlks+ lgƮfys+ ;'ų+, oť cţlƕ cŪlx cś]lx c;ślxt+
a'źjrg+ t+ æj]Ɯfs/)Ælƃ j]lbtƑ+. ufyflt wƙkb+, ±yë/ufyf, ±yë/Lufyf, ;'ųlgkft] gá;'ųgfldsĕ ;'lźsufyf r æufyfÆlt

81
j]lbtƑf. pbfglƃ ;ádgƧ`f)dlosufyfkl;+o'ųf ƀ]c;Llt ;'ųƃf æpbfgÆlƃ j]lbtƑ+. Oltj'ųslƃ æj'ųŤ]t+
eujtfÆltcflbgoƍjųf ‘Oltj'01cfboá’ b;'ų/;t;'ųƃf æOltj'ųsÆlƃ j]lbtƑ+. hĕtslƃ ckŰshĕtsĕbLlg ‘hĕ01=1=1’
kŰf;flwsĕlg kťhĕts;tflg æhĕtsÆlƃ j]lbtƑ+. cư'twƙlƃ ærųf/ád] leŋj], cŞl/of cư'twƙf cfgƆ]Æltcflbgoƍjųf
‘bL0 lg02=209 c0lg0 4=129’ ;Ƒ]lk cŞl/ocư'twƙkl;+o'ųf ;'ųƃf æcư'twƙÆlƃ j]lbtƑ+. j]bƟlƃ r"ńj]bƟ_
‘d0lg01=460cfboá’ dxfj]bƟ_ ‘d0lg01=449cfboá’ ;ƙflblŪ_ ‘d0lg0 1=89cfboá’ ;ŊkŤ_ ‘bL0lg02=344cfboá’
;řf/efhlgodxfk'Űd;'ųfboá ‘d0lg03=85cfboá’ ;Ƒ]lk j]bť t'lŪť nźf nźf k'lŞt;'ųƃf æj]bƟÆlƃ j]lbtƑ+. Ob+
kl/olų;f;glƃ Ob+ j'ųƍsĕ/+ t]lks+ a'źjrg+ kl/ofk'l)tƑŪ]g kl/olų, cg';f;gŪ]g ;f;glƃ sŷf kl/olų;f;g+. tlƕ
d'ƧtLlt tlƕ kl/olų;f;g+ gƧlt. ;ƙ'ƧtLlt cflbtá gƧlt. kl/aflx/á xátLlt k/ƙ'±vëf xált.
std+ klklų;f;glƃ nás'ų/wƙtá k'Ƒef±uëf tbŴ+ klkşËotLlt klklų. ;f;Lolƃ PŴ j]g]Ɯflt ;f;g+.
;ƙfklkbfltcfboá j'ųgof Pj.
kf)lƕ xgtLlt hËljltlƇolƕ #ft]lt. clbƉlƕ cflbotLlt k/kl/Ʈlxtlƕ jŴ'+ uŲflt. ;lƉlƕ l%ƆtLlt #/;lƉlƕ
l%Ɔlt. lgƟáklƕ x/tLlt ufd] kxl/ŷf dxfljnáklƕ s/ált. Psĕufl/slƕ s/átLlt kŰf;dų]lxlk ;lŪdų]lxlk kl/jf/]ŷf
hËjƮfx+ ux]ŷflk wg+ cfx/fk]lt. kl/kƅ]lk ltŪtLlt kƅb"xgsƙ+ s/ált. k/bf/lƕ uŞtLlt k/bf/];' rfl/ų+ cfkşlt.
d';flk e)tLlt cŴeŧgs+ d';flk jblt. cgl/owƙált cgl/o;efjá.
51= Psĕ] k'Ƒ] rl/ŷfgflt kƑşĕ;řft]g jf u)fjjƧƮŪ]g jf k'Ƒ] nás] ljxl/ŷf. ofg+ eƃ+j t+ nás], xLgdfx'
k'y'şglƃ t+ ljưƃs+ k'Ʈn+ oyf xlŴofgflbofg+ cbƃ+ lj;dlƕ cf/áxlt, cf/áxgslƕ eŧlt, kkft]lk kktlt, Pj+
sĕob'ŝl/tflblj;df/áxg]g lg/ofbL;', cŴeŧg]g hĕltkkftfbL;' kktg]g r ofg+ eƃ+j xLg+ k'y'şgť cfx"lt.
kƑşĕ;řft]g jflt kƑşĕsĕ]Ūf;]g jf ækƑlhtá ;d±)ëfÆlt u)gf/ákg]g jf. u)fjjƧƮŪ]g jflt u);śl)sĕ/fdt+
ljƧşˆŷf jƧƮŪ]g jf.
Psĕ] klŊdtLlt Pssĕ]j ufdtá lgjųlt. oá lg;]jtLlt lgŹ];Ƨ pŹ];kb+. ck/]g ;do]gflt cţƸƨ sĕn]
ck/efuë. a'źlƃ ;Ƒţ'a'ź+. wƙlƃ Ʃfŋĕttflbu')o'ų+ wƙ+. ;Ŝlƃ ;'ƍlkƉtflbu')o'ų+ ;Ŝ+. l;ŋlƃ clw;Lnflbl;lŋtƑ+
l;ŋ+. kŝŋĕoflt a'źfƸb kllŋlkŷf. xLgfoflt xLgŴfo lulxefjfo. cfjlųŷflt lgjlųŷf. ;]jlt Psjf/+ ;]jlt.
lg;]jlt cg]slj±wëg ;]jlt. ;+;]jlt cƟLloŷf ;]jlt. kl;]jlt k'gƍ'g+ ;]jlt.
eƃlƃ ljưƃ+. cbƃlƃ bƃefj+ cg'kgLt+. csĕl/tlƃ ;'l;lŋtlsl/o+ cl;ŋĕlkt+. cljgLtlƃ g ljgLt+
cfrf/;ƕlųof cl;lŋt+. pƍy+ uŲftLlt j'ųƍsĕ/+ ofg+ cbƃflto'ų+ eƃ+ lj;ddƮ+ pk]lt. lj;d+ vf)'lƕ kf;f)lƕ
cle?xtLlt lj;d+ x'ŷf l&t+ v/vf)'lƕ tyf kƑtkf;f)lƕ cf/áxlt. ofglƕ cf/áxgslƕ eŧtLlt jƞflbofg+ cf/áxƃƧ
kfh]ƃƧ xŴkfbflblƕ leƆlt. kkft]lk kkttLlt PstálŞƉkưf/kkft]lk kft]lt. ;á ljưƃsĕ]lt ;á klŊƃsĕ].
eƃofgklef±uëflt cgjlŪtofg;lb;á. pƍy+ uŲftLlt s';nsƙkytá klŊldŷf ckfokye"t+ pƍy+ ldŞfdƮ+ pk]lt. lj;d+
sĕosƙ+ cle?xtLlt ;dƧ klkŋ+ sĕob'ŝl/t;řft+ lj;d+ sĕosƙ+ cf/áxlt. ;];];'lk P;]j goá. lg/o] cųfg+ eŧtLlt
lg/Ƨfb;řft] lg/o] cųefj+ r'Űljr'Ű+ s/ált. dg'Ƨnás] cųfg+ eŧtLlt ljljwsƙsĕ/)j;]g eŧlt. b]jnás] cųfg+ eŧtLlt
lkoljƍoáuflbb'ŋj;]g. hĕltkkftlƕ kkttLlt hĕltkkft]lk kft]lt. h/fkkftfbL;'lk P;]j goá. dg'Ƨnás]lt Ow
clwƍ]tnásd]j bƧ]lt.
k'y'şgflt lgŹ];Ƨ pŹ];kb+. tŴ k'y'şgflt _
k'y"g+ hggfbLlx, sĕ/±)ëlx k'y'şgá.
k'y'şgƃáuwųf, k'y'jfo+ hgá OltĶ
;á lx k'y"g+ gfgƍsĕ/fg+ lsn];fbLg+ hggfbLlxlk sĕ/±)ëlx k'y'şgá. t+ ljefutá bƧ]t'+ æk'y' lsn];]
hg]ƃLÆltcflbdfx. tŴ ax"g+ gfgƍsĕ/fg+ ;ŊĕolbŪLg+ cljxtųf jf tf hg]lƃ, tflx hlgtflt jf k'y'şgf. cljxtd]jŴ+
hg;Źá jblt. k'y' ;Ŵf/fg+ d'v'Ɵálssĕlt PŴ k'y" gfgfhgf ;Ŵ'klţf Pt];lƃ k'y'şgflt jrgŴá. k'y' ;ƑutLlx
cj'lŪtflt PŴ hg]tƑf hgolƃ PŴflt hgf, ultoá. k'y" hgf Pt];lƃ k'y'şgf. Otá k/] hĕolƃ Pt]xLlt hgf,
cle;řf/fboá. t] Pt];+ ljşƃLlt k'y'şgf. cle;ř/)flbcŴá Pj jf hg;Źá bŪƑá. gfgf;ƃfk]lx ;ƃkƃLlt
/fulƮcfboá ;ƃfkf. t] Pj jf ;Ƒ]lk jf lsn];f kl/ńfxf. k'y' kť;' sĕdu'±)ë;"lt PŴ hĕotLlt hgá, /f±uëf uë±wëflt
Pjdflbsĕ], k'y' hgá Pt];lƃ k'y'şgf. k'y' hĕtf /ųflt Pj+ /fuflbcŴá Pj jf hg;Źá bŪƑá. klna'źflt ;Ɨźf.
cfj'tflt cfjl/tf. lgj'tflt jfl/tf. cáj'tflt pkl/tá lklxtf. lklxtflt x]Ūfefuëg lklxtf. klŞƉflt ckfsf.
kls'lştflt c±wëfd'vutf.
cy jf k'y"g+ jf u)gkydtLtfg+ cl/owƙk/ƙ'vfg+ gLrwƙ;dfrf/fg+ hgfg+ cƃáuwųflk k'y'şgf. k'y' jf co+
lj;'+o]j ;ř+ utá, lj;+;Ūá ;Ln;'tflbu')o'ų]lx cl/o]lx hgáltlk k'y'şgá.

82
 Pj+ o] t] _
æb'j] k'y'şgf j'ųf, a'ź]gflbŝaƉ'gf.
cƉá k'y'şgá Psĕ], sƠf±)ësĕ] k'y'şgáÆltĶ _
ƀ]j k'y'şgf j'ųf, t];' cƉk'y'şgá j'ųá xátLlt j]lbtƑá.
52= o;á lslų rflt nfe;Ŋĕ/á k;+;f r. k'Ƒ]lt kƑlhtefj]. xfot] jflk tƧ ;flt tƧ ljưƃsƧ ;tá ;á r
o;á ;f r lslų xfolt. Ptlƕ lbƩflt Ptlƕ k'Ƒ] o;lsųLg+ nfe+ kŞf r xfƸg lbƩf. l;ŋ]y d]y'g+ ljƍxftj]lt ltƧá l;ŋĕoá
l;ŋ]y. Ƹs sĕ/)fĠ d]y'g+ ljƍxftj], d]y'gƍxfgŴfoflt j'ų+ xált.
lslųjŰutált eujf lslųjŰá, lslų;Źť]j u')ť plŋlkŷf jbƃá xátLlt cŴá. lrų+ gfgfgo]g syg+ cƧ cŴLlt
lrųsyL. sƠf)klefgált ;'Ɔ/kţá.
xfotLlt lgŹ];Ƨ pŹ];kb+. kl/xfotLlt ;dƃtá xfolt. kl/w+;tLlt c±wëfkyƸj ktlt. kl/kttLlt ;dƃtá
ckuŞlt. cƃ/wfotLlt cbƧg+ oflt. ljƍn'ştLlt plŞşlt.
v'Źsĕ] ;LnŋƉált y'Ɵŝoflb. dxƃá ;LnŋƉált kf/flhs;+Ŝflb;];á.
d]y'gwƙƧ kxfgfoflt tbśflbkxfg]g khxgŴfo. j"k;dfoflt dnfg+ j"k;dgŴfo. kllgƧƮfoflt
kŋƆgkl/ŝfukllgƧƮŴfo. klkƧlźoflt klkƧlź;řftƧ mnƧ cŴfo.
53= oá lx d]y'g+ g ljƍhxlt ;Řƍ]lx»k]0» tyflj±wëf. tŴ k/]tált ;dƉfutá. k/];+ lgŔá;lƃ pkŢĕofbLg+
lgƆfjrg+. dŘ' xátLlt b'ƙgá xált.
sĕd;Řƍ]gflt sĕdkl;+o'ų]g ljtŊ]g. pkl/Ū]lk P;]j goá. m'Ūált ljtŊ]lx m'l;tá. k/]tált ckl/xLgá.
;dálxtált ;ƙf cálxtá cƃá kljŪá. sk±)ëf ljoflt b'Ʈtdg'Ƨá ljo. dƆá ljoflt cţf)L ljo. dád"xá ljoflt ;ƙáxe"tá
ljo. ´fotLlt lrƃ]lt. kŢĕotLlt e';+ lrƃ]lt. lgŢĕotLlt cg]slj±wëg lrƃ]lt. ckŢĕotLlt ttá ckuƄf lrƃ]lt. pn"sĕ]lt
pn"s;s'±)ëf. ?ŋ;fvfolƃ ?ŋ] plŪt;fvfo, ljk] jf. d"l;s+ duodfgált d"l;s+ uj];dfgá, ædƮodfgáÆltlk k&lƃ.
sĕ]Ŵ"lt l;śfná. lańf/ált aƑ'. ;lƉ;dn;Řl/]lt lƀƉ+ #/fg+ cƃ/] r pbslgźdglrŋƟsrj/lglŋkgŪfg] r ylůn] r.
jxlŞƉált lklŪuLjd+;lŞƉá. Otá k/f ufyf kfs;ƗƉf Pj.
54= tf;' ;ŴfgLlt sĕob'ŝl/tfbLlg. tflg lx cųgá k/];ť %]bgŪ]g æ;ŴfgLÆlt j'ŝlƃ. t];' jfo+ lj;];]g tfj
cflbtá d';fjrg;Ŵfg]j s/ált, æOldgf sĕ/±)ëgfx+ ljưƃáÆlt e)ƃá. t]g]jfx _ æP; őƧ dxfuë±wëf dá;jş+ kufxtLÆlt.
tŴ P; őƧflt P; ±vëf cƧ. dxfuë±wëflt dxfaƉg+. stdált r]Ġ olbb+ dá;jş+ kufxlt, Ʃfo+ d';fjfbŢáufxá
ædxfuë±wëfÆlt j]lbtƑá.
tLl) ;ŴfgLlt toá %]bsĕ. sĕob'ŝl/t+ sĕo;Ŵ+. jrL;ŴfbL;'lk P;]j goá. t+ ljefutá bƧ]t'+ æltljw+
sĕob'ŝl/t+ sĕo;ŴÆlƃ cfx. ;ƕhĕgd';f ef;tLlt hĕgƃá t'Ş+ jfr+ ef;lt. cle/tá cx+ eƃ] cxáƸ; kƑşĕoflt ;f;g] kƑşĕo
cgle/ltlj/lxtá cx+ cfƸ;. dftf d] ká;]tƑflt dftf dof ká;]tƑf. t]glƛ ljưƃált e)tLlt t]g sĕ/±)ëg klŊƃá
cƨLltlk s±yëlt. lktf d] ká;]tƑáltcfbL;'lk P;]j goá.
P;á tƧ dxfuë±wëflt tƧ k'ƮnƧ P;á dxfaƉá. dxfjglƃ dxƃ+ b'Ūjg+. uxglƃ b'/ltŊd+. sƃf/ált
rá/sƃf/flb;lb;á. lj;dált sŭslj;dá. s'lnált jŘss;lb;á. kŘált kƟn;lb;á. klnkált sŹd;lb;á.
klnaá±wëflt dxfb'ŋá. dxfaƉglƃ dxƃ+ b'dároaƉg+. olbb+ ;ƕhĕgd';fjfbált oá co+ ;ƕhĕgd';fjfbá.
;eƮtá jflt ;efo+ l&tá jf. kl/;Ʈtá jflt ufdkl/;fo+ l&tá jf. `fltdŢutá jflt bfofbfg+ dŢ] l&tá jf.
k"udŢutá jflt ;]gLg+ dŢ] l&tá jf. /fhs'ndŢutá jflt /fhs'nƧ dŢ] dxfljlgŞo] l&tá jf. clegLtált k'ŞgŴfo
gLtá. ;lŋk'Ūált ;Ƹŋ sŷf k'lŞtá. PxƘá k'l/;flt cfnkgd]t+. cųx]t' jf k/x]t' jflt cųgá jf k/Ƨ jf
xŴkfbflbx]t' jf wgx]t' jf. cfld;lslťŋx]t' jflt PŴ cfld;lƃ nfeá clwƍ]tá. lslťŋlƃ o+ jf t+ jf cƍdųs+, cƃd;á
ltlų/jũs;lƍlkůgjgLtlkůflbdųsƧlk nfeƧ x]t"lt cŴá. ;ƕhĕgd';f ef;tLlt hĕgƃáo]j d';fjfb+ s/ált.
k'g cţ+ kl/ofo+ bƧ]ƃá æclk r tLxfsĕ/]lx d';fjfbá xált, k'Ƒ]jƧ xátLÆltcflbdfx. tŴ tLxfsĕ/]xLlt
;ƕhĕgd';fjfbƧ cśe"t]lx tLlx sĕ/±)ëlx. k'Ƒ]jƧ xátLlt k'Ƒefuëo]j cƧ k'ƮnƧ Pj+ xált æd';f el)ƧÆlƃ. e)ƃƧ xátLlt
e)dfgƧ xált. el)tƧ xátLlt el)t] cƧ xált. o+ jųƑ+ tƸƨ j'ų] xátLlt cŴá. cy jf el)tƧflt j'ųjtá lglŪtjrgƧ
xátLlt. oá Pj+ k'Ƒefuëlk hĕgflt, e)ƃálk hĕgflt, kŞflk hĕgflt æd';f dof el)tÆlƃ, ;á Pj+ jbƃá d';fjfbsƙ'gf
aŢtLlt cod]Ŵ cŴá blƧtá. lsťflk blƧtá, cy ±vëf cod]Ŵ lj;];á _ k'Şf tfj xált, æd';f el)ƧÆlƃ k'Ƒef±uëf clŴ,
æd';f dof el)tÆlƃ kŞfef±uëf glŴ. j'ųdųd]j lx sĕ]lr kd'Ƨlt Ƹs tƧ d';fjfbá xált, g xátLltĠ ;f Pj+ cŪsyf;'

83
ljƧlştf _ k'Ƒefuë æd';f el)ƧÆlƃ r, e)ƃƧ æd';f e)fdLÆlt r hĕgtá kŞfefuë æd';f dof el)tÆlƃ g ;Ŋĕ g eljt'+,
;r]lk g xált, d';fjfbáo]j. k'l/dd]j lx cśƀo+ kdf)+. oƧflk k'Ƒefuë æd';f el)ƧÆlƃ cfeá±uëf glŴ, e)ƃá kg æd';f
e)fdLÆlt hĕgflt. el)t]lk æd';f dof el)tÆlƃ hĕgflt. ;á d';fjfb]g g sĕ/]tƑá. k'Ƒef±uëf lx kdf)t/á. tƸƨ c;lt
bjf el)t+ jf, /jf el)t+ jf xátLlt.
PŴ r t+`f)tf r `f);dáwfgť kl/ŝlhtƑ+. t+`f)tf kl/ŝlhtƑflt o]g lrų]g æd';f el)ƧÆlƃ hĕgflt, t]g]j
æd';f e)fdLÆlt r, æd';f dof el)tÆlƃ r hĕgftLlt Pj+ Pslrų]g]j tL;' v±)ë;' hĕgftLlt co+ t+`f)tf kl/ŝlhtƑf. g
lx ;Ŋĕ t]g]j lrų]g t+ lrų+ hĕlgt'+, oyf g ;Ŋĕ t]g]j cl;gf ;á cl; l%lƆt'lƃ. k'l/d+ k'l/d+ kg lrų+ klŞdƧ klŞdƧ lrųƧ
tyf pƍlųof kŝoá x'ŷf lg?Ţlt. t]g]t+ j'ŝlt _
ækdf)+ k'Ƒef±uëfj, tƸƨ ;lt g x]Ƨlt.
;];ƀolƃ gŴ]t, ldlt jfrf ltjlśsĕÆltĶ ‘kf/f0cŪ02=200’.
`f);dáwfg+ kl/ŝlhtƑlƃ Ptflg tLl) lrųflg Psŋ±)ë pƍşƃLlt g ux]tƑflg. OblŤ lrų+ gfd _
æclg?źlƛ k&d], g pƍşlt klŞd+.
lg/ƃ?ƍşgtá, Ps+ ljo ksĕ;tLÆltĶ ‘kf/f0cŪ02=200’.
Otá k/+ kg ø−fo+ chĕg+o]j æhĕgfdLÆltcflbgf go]g ;ƕhĕgd';f e)lt, oƨf ;á æOb+ ce"tÆlƃ Pj+lblŪsĕ] xált,
tƧ lx cŴ]j co+ nlź. tyf æOb+ ce"tÆlƃ PjdƧ vdlt r]j ?ŝlt r. PjdƧ ;ţf, Pj+;efjd]j rƧ lrų+ æOb+
ce"tÆlƃ. obf kg d';f jų'sĕdá xált, tbf t+ lbƸŪ jf lblŪof ;x vƸƃ jf lblŪvƃLlx ;Ƹź ?Ƹr jf lblŪvlƃ?rLlx ;Ƹź
;ţ+ jf lblŪvlƃ?lr;ţflx ;Ƹź efj+ jf ljlgwfo lglŋlkŷf klŞfb]ŷf ce"t+ sŷf e)lt. tƨf t];lƕj;]g cśe]b+ bƧ]t'+
æclk r rt"xfsĕ/]xLÆltcflb j'ų+.
PŴ r ljlgwfo lblŪlƃ anjwƙljlgwfgj;]g]t+ j'ų+. ljlgwfo vlƃlƃcfbLlg ttá b'Ƒnb'Ƒnfg+ ljlgwfgj;]g.
ljlgwfo ;ţlƃ Ob+ kg]Ŵ ;Ƒb'Ƒnwƙljlgwfgj;]g. ;ţfdųlƕ gfd cljlgwfo ;ƕhĕgd';f efl;ƧtLlt g]t+ &fg+ ljşlt.
55= dƆáj kl/lsƧtLlt kf)jwfbLlg s/áƃá ttálgbfgť b'ŋdg'eáƃá eáukl/o];gf/ŋ)flg r s/áƃá dád"xá ljo
kl/lslnƧlt.
td]g+ /fhĕgá ux]ŷf ljljwf sƙsĕ/)f sĕ/]ƃLlt g /fhĕgá s/álƃ, /fhĕwLgk'l/;f gfgfljwflg sƙsĕ/)flg s/álƃ.
s;flxlk tfń]ƃLlt s;fbůs]lxlk ljtşˆlƃ. j]ų]xLlt j]ųntflx. cźbůs]xLlt d'Ʈ/]lx, kxf/;fwgŴ+ jf rt'xŴbů+ ƀ]wf
%]ŷf ulxtbůs]lx. lanśyflnslƃ slŧopŋlnssƙsĕ/)+. t+ s/áƃf ;L;skfn+ pƍf]ŷf tų+ coáu'ń+ ;ůf;]g ux]ŷf tŴ
klŋklƃ, t]g dŴn'ś+ kŊ'lŪŷf pkl/ pų/lt. ;řd'lůslƃ ;řd'ůsƙsĕ/)+. t+ s/áƃf
pų/áŪpetásŰr"lńsunjfskl/Ş]b]g rƙ+ l%lƆŷf ;Ƒs];] Pstá uƸŮ sŷf bůs]g j]±&ëŷf pƍf]lƃ, ;x s];]lx rƙ+ pŪxlt.
ttá ;L;sfx+ y"n;ŋ/flx #+l;ŷf ±wëfjƃf ;řjŰ+ s/álƃ. /fx'd'vlƃ /fx'd'vsƙsĕ/)+. t+ s/áƃf ;Ř'gf d'v+ ljjl/ŷf
cƃád'vë bLk+ hĕn]lƃ, sŰr"lńsĕlx jf kŪfo d'v+ lgvfbg]g vglƃ, nálxt+ kŔl/ŷf d'v+ k"/]lt.
háltdflnslƃ ;sn;/L/+ t]nlknáltsĕo j]±&ëŷf cflnƕ]lƃ. xŴkşáltslƃ xŴ] t]nlknáltsĕo j]±&ëŷf bLk+ ljo
kşĕn]lƃ. P/sjlųslƃ P/sjųsƙsĕ/)+. t+ s/áƃf x]ŪfuLjtá kŪfo rƙjũ] slƃŷf ±uëfƎs] kft]lƃ. cy g+ oáų]lx alƉŷf
sŬlƃ. ;á cųgá rƙjũ] cŊldŷf cŊldŷf ktlt. lr/sjfl;slƃ lr/sjfl;ssƙsĕ/)+. t+ s/áƃf t±yëj rƙjũ] slƃŷf
slo+ &k]lƃ, sltá kŪfo slƃŷf ±uëfƎs];' &k]lƃ, pkl/d]lx x]lŪd;/L/+ lr/slgjf;glgjŴ+ ljo xált. P±)ëƜslƃ
P±)ëƜssƙsĕ/)+. t+ s/áƃf peá;' sƍ/];' r peá;' hŰ's];' r cojnoflg bŷf co;"nflg sĕ]ũ]lƃ, ;á rt"lx co;"n]lx e"ldo+
kltŪxlt. cy g+ kl/jf/]ŷf cƸƮ s/álƃ. æP±)ëƜsĕ] háltkl/Ʈxá oyfÆlt cfutŪfg]lk Obd]j j'ų+. t+ ;lƉtá ;lƉtá
;"nflg ckg]ŷf rt"lx clŪsĕ]Llxo]j &k]lƃ. Pj¿kf sƙsĕ/)f gfd glŴ.
alń;d+l;slƃ petád'vëlx alń;]lx kxl/ŷf rƙd+;ƌf¿lg pƍf]lƃ. sxfkl)slƃ ;sn;/L/+ ltŲflx jf;Llx sĕ]ltá
kŪfo sxfk)dų+ sxfk)dų+ kft]ƃf sĕ]ũ]lƃ. vf/fktlŞslƃ ;/L/+ tŴ tŴ cfj'±wëlx kxl/ŷf sĕ]Ş]lx vf/+ #+;]lƃ,
rƙd+;ƌf¿lg kŔl/ŷf k;jlƃ, clŪs;řlnsĕj ltŪlt. kln#kl/jlųslƃ Ps]g kƧ]g lgkşĕk]ŷf sŰlŞŹ]g co;"n+ sĕ]ũ]ŷf
kyljof Psĕaź+ s/álƃ. cy g+ kfb] ux]ŷf cfljŦlƃ. knfnkL&slƃ %]sĕ sĕ/l)sĕ %ljrƙ+ clŞlƆŷf lg;bkátsĕlx cŪLlg
l%lƆŷf s];];' ux]ŷf plŋklƃ, d+;/fl;o]j xált. cy g+ s];]xj] kl/oáglƉŷf uŲlƃ, knfnkL&+ ljo sŷf klnj]±&ëlƃ.
;'gvëlxkLlt sltkoflg lbj;flg cfxf/+ cbŷf %ft;'gvëlx vfbfk]lƃ. t] d'x'ų]g clŪ;řlnsd]j s/álƃ. Pjlƕ lsƧtLlt
Pjlƕ lj#ft+ kfk')flt. kl/lsƧtLlt ;Ƒefuëg lj#ft+ kfk')flt. kl/lslnƧtLlt pktfk+ kfk')flt.
k'g cţ+ sĕ/)+ bƧ]ƃá æcy jf sĕdtŲfo clee"táÆltcflbdfx. tŴ sĕdtŲfoflt kťsĕdu'l)snáe]g. clee"tált
t]g dlŹtá. kl/oflbƉlrųált s';nfrf/+ vëkŷ] f ulxtlrųá. eáuë kl/o];ƃált wg+ uj];dfgá. gfjfo dxf;d'Ź+ kŋƆtLlt

84
t/)L;řftfo gfjfo dxƃ+ ná);fu/+ klj;lt. ;LtƧ k'/ŋtált ;Lt+ k'/tá sŷf. pŲƧ k'/ŋtált pŲ+ k'/tá sŷf.
*+;flt lkśndlŋsĕ. ds;flt ds;f Pj. kLlńodfgált *+;flb;ƖƧ]lx ljx]l;odfgá. v'lƍkf;fo ldƜdfgált v'Źflkkf;fo
d/dfgá. ltu'Ɨ+ uŞtLltcfbLlg d"nkb+ uŞtLltkl/oá;fgflg rt'jL;lt kbflg /Ūgfd]g j'ųflg. d?sƃf/+ uŞtLlt
jfn'ssƃf/+ tf/s;ţfo uŞlt hŰ'kylƃ hĕ)"lx uƃƑdƮ+. chkylƃ ch]lx uƃƑdƮ+. d]ůk±yëlk P;]j goá.
;Ř'kylƃ vf)'s] sĕ]ũ]ŷf t]lx pƮldtƑ+ vf)'dƮ+, t+ uŞƃá kƑtkfb] &ŷf col;Ŝfs+ oáų]g alƉŷf pź+ lvlkŷf kƑt]
nƮfk]ŷf oáų]gf?ƞ jlh/Ʈ]g náxbů]g kƑt+ ljlŢŷf vf)'s+ sĕ]ũ]ŷf tŴ &ŷf l;Ŝfs+ cfslŬŷf k'g pkl/ nƮfk]ŷf tŴ l&tá
rƙoáų+ cánƗ]ŷf t+ cfbfo cátl/ŷf x]lŪdvf)'s] alƉŷf jfdxŴ]g oáų+ ux]ŷf blŋ)xŴ]g d'Ʈ/+ cfbfo oáų+ kxl/ŷf vf)'s+
gLxl/ŷf k'g cle?xlt. Pt]g'kfo]g kƑtdŴs+ cle?ƞ k/tá cát/ƃá k'l/dgo]g]j k&d+ kƑtdŴs] vf)'s+ sĕ]ũ]ŷf
rƙkl;Ƒs] oáų+ alƉŷf vf)'s] j]±&ëŷf ;o+ cƃákl;Ƒs] lg;Llbŷf dŊsĕg+ ;'ųljƧşgfsĕ/]g oáų+ ljlgj]±&ëŷf cát/lt. t]g j'ų+
_ ævf)'s] sĕ]ũ]ŷf t]lx pƮldtƑ+ vf)'dƮÆlƃ. %ųkylƃ rƙ%ų]g jft+ ufxfk]ŷf ;s'±)ëlx ljo cátl/tƑ+ dƮ+. j+;kylƃ
j])'u'Ɨ%]bg;Ŵ]g l%lƆŷf ?ŋ+ m/;'gf sĕ]ũ]ŷf dƮ+ s/áƃá j]ń'jg] lgƧ]Ƹ) sŷf j]ń'u'Ɨ] cf?ƞ j]ń'+ l%lƆŷf ck/Ƨ j]ń'u'ƗƧ pkl/
kft]ŷf j]ń'uƗ' dŴs]g]j uƃƑ+ dƮ+ ;Ɖfo æj+;ky+ uŞtLÆlt j'ųlƃ j]lbtƑ+.
uj];ƃá g ljƆlt, cnfed"nslƕ b'ŋ+ bádgƧ+ kl;+j]b]tLlt cljƆgd"nslƕ sĕlosr]tl;s+ b'ŋ+ klnelt.
nźflt nleŷf. cf/ŋd"nslƃ /ŋ)d"nslƕ. lslƃ d] eáuëlt s]g pkfo]g dd eáuë. g]j /fhĕgá x/]Ɯ'+»k]0» g
clƍof bfofbf x/]Ɯ'lƃ. ±uëfkotált dŧ";fbLlx ±uëfkoƃƧ. ljƍn'şƃLlt ljgƧlƃ.
56= PtdfbLgj+ `ŷf, d'lg k'Ƒfk/] Owflt Pt+ æo;á lslų r of k'Ƒ], xfot] jflk tƧ ;fÆlt Otá ke'lt j'ų]
k'Ƒfk/] Ow OdƸƨ ;f;g] k'Ƒtá ck/] ;d)efjtá ljưƃsefj] cfbLgj+ d'lg `ŷf.
bƭ+ s/]Ɯflt lgŹ];kbƧ pŹ];kb+. ly/+ s/]Ɯflt cl;lyn+ s/]Ɯ. bƭ+ ;dfbfgá cƧflt ly/klţá ej]Ɯ.
cjlŪt;dfbfgált ;lƉŪfgklţá.
57= Pt+ cl/ofgd'ųdlƃ olbb+ ljj]srl/of, Pt+ a'źfbLg+ cl/ofg+ pųd+. tƨf ljj]s+o]j l;ŋ]yflt clwƍfoá. g
t]g ;]Ūá dţ]yflt t]g r ljj]s]g cųfg+ æ;]Ūá cxÆlƃ g dţ]Ɯ, t]g dfgyźá g ej]Ɯflt j'ų+ xált.
pƉltlƃ pƧfkg+. pƉdlƃ pƮƄf kŪkg+. dfglƃ cx+sĕ/+. yfdlƃ anŊĕ/+. yƘlƃ yźs/)+. yźált cdŹjá.
kŴźált lj;];]g cdŹjá. kƮlxtl;/ált plŪt;L;á. ;fdƃflt g cf/sĕ. cf;Ɖ]lt g b"/]. cljb"/]lt ;dLk]. pksŪ]lt
;lƃs].
58= l/ųƧflt ljljųƧ, sĕob'ŝl/tfbLlx lj/lxtƧ. cá#ltŰƧ lkxolƃ, sĕd];' ulwtf khĕlt jŴ'sĕd];' nƮf ;ųf
tƧ rt'/á#ltŰƧ lkxolƃ O)flosĕ ljo cf)űƧflt c/xųlgs"]g b];g+ lgŪfk]l;.
l/ųƧflt ;Ƒlsn];]lx t'ŞƧ. ljljųƧflt ;'ţƧ. kljljųƧflt PssƧ. Obflg o]lx l/ųá xált, t] bƧ]ƃá
æsĕob'ŝl/t]g l/ųƧfÆltcflbdfx. tŴ lsn];klkflof dƮklkfloflt lƀwf l/ųtf j]lbtƑf. lsn];klkflof tfj
/f±uëf dáxá yƘá ;f/Ƙá dfgá dbált, Od]lx %lx lsn];]lx c/xųdƮ]g l/ųá xált¶ bá;á sĕ]±wëf pkgfxá kdfbált, Od]lx rt"lx
lsn];]lx cgfuflddƮ]g l/ųá xált¶ cltdfgá dŋá kńf;á OƧf dŞl/o+ dfof ;f±&ëƜlƃ, Od]lx ;ųlx ;átfklųdƮ]g l/ųá
xált.
dƮklkflof kg ;átfklųdƮ]g cltdfgá dŋá kńf;á OƧf dŞl/o+ dfof ;f±&ëƜlƃ¶ Od]lx ;ųlx l/ųá xált,
cgfuflddƮ]g bá;á sĕ]±wëf pkgfxá kdfbált, Od]lx rt"lx l/ųá xált¶ c/xųdƮ]g /f±uëf dáxá yƘá ;f/Ƙá dfgá dbált, Od]lx
%lx l/ųá xált. tLl) b'ŝl/tflg ;Ƒlsn];]xLltcflbgf go]g cj;];flk oyfoáu+ oáh]tƑf.
jŴ'sĕd] kl/hĕlgŷflt t]e"ds] jŴ'sĕd] `fttL/)kl/ţflx ;dfkgj;]g hĕlgŷf. lsn];sĕd] kxfoflt %Ɔfboá lsn];sĕd]
kxfgkl/ţfo hlxŷf. ƓƸƃ sl/ŷflt ljutƃ+ ljutsĕ]Ƹ sl/ŷf.
sĕdá#+ ltŰƧflt cgfuflddƮ]g cj;fg;řft+ sĕdá#+ tl/ŷf l&tƧ. ejá#lƃ c/xųdƮ]g. lbŪá#lƃ
;átfklųdƮ]g. cljşá#lƃ c/xųdƮ]g. ;Ƒ+ ;+;f/kylƃ ;ƑvƉwft'cfotgklkfl;řft+ ky+ c/xųdƮ]g]j tl/ŷf l&tƧ.
;átfklųdƮ]g plųŰƧ. ;sbfuflddƮ]g lglųŰƧ. cgfuflddƮ]g sĕdwft'+ cltŊƃƧ. c/xųdƮ]g ;Ƒej+ ;dltŊƃƧ.
mn;dfklųj;]g jLltjųƧ. kf/+utƧfltcfbLlg lgƑfgj;]g j'ųflg. oyf O)flosĕ cf)űlƃ kjŬsO)+ cfbfo ljr/ƃf
cf)ű+. kŴ]ƃLlt kŴg+ pƍfb]lƃ. cfaflwsĕ cf/áŕlƃ lkųflb/áuft'/á e];şlsl/ofo t+/áuj"k;dgŴ+ cf/áŕ+. oyf
aƉgaźflt gŋųlbj;] aƉgfuf/] aźk'l/;f. oyf bf;f e'lhƧlƃ oƨf e'lhƧf k'l/;f o+ OŞlƃ, t+ s/álƃ, g g+ sĕ]lr
anŊĕ/]g ttá lgjų]lt, tƨf bf;f e'lhƧefj+ kŴ]lƃ. oyf sƃf/źfgkŋƆflt oƨf anjƃá k'l/;f xŴef/+ ux]ŷf ;şĕj'wf
;kl/jf/f sƃf/+ klkşlƃ, t] rá/f b"/táj lbƩf knfolƃ. t] ;álŴgf sƃf/+ lgŴl/ŷf vëdƃ+ kŷf xŪt'Ūf xálƃ. tƨf
sƃf/kŋƆf vëdƃe"Ƹd kŴ]lƃ. b];gfkl/oá;fg] ltƧá ;átfklųmn+ kŷf kŞf kƑlhŷf c/xų+ ;Şfsĕl;.

85
 ;źƙkşáltsĕo dxflgŹ];Ūsyfo

ltƧd]ų]Ɯ;'ųlgŹ];jŰgf lglŪtf.

8= k;"/;'ųlgŹ];jŰgf
59= cŪd] k;"/;'ųlgŹ];] k&dufyfo tfj ;ř]ká _ Od] lblŪultsĕ cųgá lbƸŪ ;Ɖfo æO±wëj ;'źLÆlt jblƃ.
cţ];' kg wƙ];' lj;'Ƹź gfx', Pj+ o+ cųgá ;Ŵf/fƸb lglƧtf, tŴ]j æP; jfbá ;'eáÆlt Pj+ ;'ejfbf x'ŷf k'y" ;d)Ɣfƪ)f
æ;Ƨtá násĕ]ÆltcfbL;' kŝ]s;ŝ];' lgljŪf.
;Ƒ] k/jfb] lvkƃLlt ;Ƒf k/nlźoá %ū]lƃ. plŋkƃLlt b"/tá lvklƃ. kl/lŋkƃLlt ;dƃtá lvklƃ.
;'ejfbflt lgŹ];Ƨ pŹ];kb+. ;áegjfbflt æPt+ ;'Ɔ/Ælƃ s±yëƃf. klůtjfbflt æklůtf doÆlƃ Pj+ s±yëƃf. ly/jfbflt
ælgŹá;jfb+ jbfdfÆlt s±yëƃf. `fojfbflt æo'ųjfb+ jbfdfÆlt s±yëƃf. x]t'jfbflt æsĕ/);lxt+ jbfdfÆlt s±yëƃf.
nŋ)jfbflt æ;Ɵŋ]tƑ+ jbfdfÆlt jbƃf. sĕ/)jfbflt æpbfx/)o'ųjfb+ jbfdfÆlt s±yëƃf. &fgjfbflt ækŊldt'+
c;Ŋ'±)ëƜjfb+ jbfdfÆlt jbƃf.
lgljŪflt cƃákljŪf. kltlŪtflt tŴ]j l&tf.
60= Pj+ lgljŪf r æt] jfbsĕdfÆlt b'ltoufyf. tŴ afn+ bxƃL ldy' cţdţlƃ æco+ afná, co+ afnáÆlt Pj+
ƀ]lk hgf cţdţ+ afn+ bxlƃ, afntá kƧlƃ. jblƃ t] cţl;tf s±yëfşlƃ t] cţdţ;Ŵf/flblglƧtf snx+ jblƃ. k;+;sĕdf
s';nfjbfgflt k;+;lŴsĕ peálk ædo+ s';nfjbfgf klůtjfbfÆlt Pj+ ;lţgá x'ŷf.
jfblŴsĕlt jfb]g clŴsĕ. jfbflwƍfoflt jfbŢĕ;of. jfbk'/]ŋĕ/flt jfbd]j k'/tá sŷf r/dfgf jfbkl/o];g+
r/ƃflt jfbd]j uj];g+ r/dfgf. ljuƞflt kljl;ŷf. cáuƞflt cátl/ŷf. cŢáufx]ŷflt lgd'lşŷf. kljl;ŷflt
cƃásŷf.
cgáhjƃLlt lgxLgcáhjtL, t]hlj/lxtflt cŴá. ;f syflt P;f jfrf. s±yëfş+ jbƃLlt lgų]h+ e)lƃ. Pj+
jbfg];' r t];' Psĕ] lgodtá Pj.
61= o'ųá syfolƃ ufyf. tŴ o'ųá syfolƃ jfbsyfo pƧ'Ŋá. k;+;ldŞ+ ljlg#flt xátLlt cųgá k;+;+ OŞƃá
æsy+ g' ±vëf lgƮx]ƧfdLÆltcflbgf go]g k'Ƒ]j jfbf sy+syL ljlg#ftL xált. ckfxtlƨlƃ kŤjLd+;s]lx æcŴfkut+ t] el)t+,
Ɠŧgfkut+ t] el)tÆlƃcflbgf go]g ckxl/t] jfb]. lgƆfo ;á s'ƍtLlt Pj+ ckfxtlƨť jfb] pƍƉfo lgƆfo ;á s'ƍlt.
/Ɖd];Llt oƧ /Ɖd]j uj];ƃá.
±yëfdglƃ jŰe)g+. lslųlƃ kfss/)+. jŰxfl/olƃ u')jŬg+. k'Ƒ]j ;Ɵfkflt ;Ɵfktá k'/]t/d]j. æsyldb+
syldbÆlƃ sy+syf cƧ cŴLlt sy+syL. hoá g' ±vëf d]lt dd hoá. sy+ lgƮxlƃ s]g ksĕ/]g lgƮŲg+. klsƙ+ sl/ƧfdLlt
dd nƸź kl/;'Ƹź sl/Ƨfld. lj;];lƃ clt/]s+. kllj;];lƃ k'gƍ'g+ lj;];+. cfj]l&o+ sl/ƧfdLlt kl/j]&g+ sl/Ƨfld.
lgƑ]l&olƃ dd lgƑ]&g+ dárg+ lgŋdg+. %]blƃ jfbl%Ɔg+. důnlƃ jfb;Ŝft+. kfl/;şĕlt kl/rfl/sĕ. kf;fl/sĕlt
sĕ/l)tf. ckx/ƃLlt klafxlƃ.
cŴfkutlƃ cŴtá ckut+ cŴá gŴLlt. cŴtá ckx/ƃLlt cŴƛf klafxlƃ. cŴá t] b'lƉtált tj cŴá g ;ƙf
pkgLtá. Ɠŧg+ t] b'/álktlƃ tj Ɠŧg+ b'ƍltŪflkt+. lgƮxá t] cstált tof lgƮxá g stá. klsƙ+ t] b'Ŋlƃ tof
cųgá nlźkltŪfkg+ b'Ū' st+. lj;dsy+ b'Ŋlytlƃ g ;ƙf slyt+. b'ưl)tlƃ e)ƃ]glk b'Ū' el)t+. b'Ɵlktlƃ g ;ƙf
ljƧlşt+. b'?ųlƃ cţyf el)t+. b'ưfl;tlƃ lj¿k+ efl;t+.
lgƆfoflt u/x±)ëg. u/xfoflt bá;syg]g. clslųoflt cu')syg]g. cjŰxfl/sĕoflt cu')jŬg]g.
s'ƍtLlt ksltefj+ hx]ŷf rnlt. ƓfkştLlt bá;j;]g k"ltefj+ cfkşlt. kltŪLotLlt sĕ]wj;]g u)efj+ uŞlt.
sĕ]kťflt s'lktefj+. bá;ťflt b";g+. ckŝoťflt ct'Ūfsĕ/ť. kft's/átLlt kfs+ s/ált. /Ɖd];Llt cƃ/uj];L.
lj/Ɖd];Llt l%Źuj];L. ck/źd];Llt u')+ ckg]ŷf bá;d]j uj];L. vlntd];Llt kŋnguj];L. ulńtd];Llt ktguj];L.
æ#lũtd];LÆltlk kf±&ëf, tƧ kLńguj];Llt cŴá. ljj/d];Llt bá;uj];L.
62= g s]jnť ;á s'ƍlt, clkr ±vëf kg æodƧ jfbÆlƃ ufyf. tŴ kl/xLgdfx', ckfxtlƃ cŴƓŧgflbtá

86
ckfxt+ kl/xLg+ jblƃ. kl/b]jtLlt ttálgldų+ ;á æcţ+ dof cfjlştÆlƃcfbLlx ljƍnklt. ;ártLlt ætƧ
hoáÆltcfbLlg cf/ư ;árlt. æpkŝuf dÆlƃ cg'Ŵ'gftLlt æ;á d+ jfb]g jfb+ cltŊƃáÆltcflbgf go]g ;'Ū't/+ ljƍnklt.
kl/xflktlƃ g jlŬt+. cţ+ dof cfjlştlƃ cţ+ sĕ/)+ dof cjgldt+. lrlƃtlƃ jLd+l;t+. dxfkŋált dxƃá
`fltkŋá PtƧflt dxfkŋá. dxfkl/;ált dxfkl/rfl/skl/;á. dxfkl/jf/ált dxfbf;bfl;kl/jf/á. kl/;f rfo+ jƮflt
coť kl/;f jƮf, g Psĕ. k'g elŧƧfdLlt k'g lelƆƧfld.
63= Pt] ljjfbf ;d±)ë;"lt PŴ kg ;d)f j'ŝlƃ aflx/kl/Ƒfhsĕ. Pt];' pŔfltlg#flt xátLlt Pt];' jfb];'
hok/fhoflbj;]g lrųpŔftlg#ft+ jf kfk')ƃá pŔflt r lg#flt r xált. lj/d] s±yëfşlƃ khx]Ɯ snx+. g xţbŴlŴ
k;+;nfeflt g lx PŴ k;+;nfetá cţá cŴá clŴ. pųfgá jflt g uƘL/ált cŴá æklťd] sĕdu')fÆltcfbL;' ‘c0lg0 6=63’
ljo.
uƘL/á jflt b'ƍj];á cƍltŪá klŝ;d'ƍfbá ljo. u"ƭá jflt klŞƉá x'ŷf l&tá æcle/d gƆ cx+ t]
kfleá±uëfÆltcfbL;' ‘pbf022’ ljo. klŞƉá jflt ckfsá ædft/+ lkt/+ xƄfÆltcfbL;' ‘w0k0294 g]lų0113’ ljo.
g]Ɯá jflt gLxl/ŷf s±yëtƑá æc;źá cstţ" rfÆltcfbL;' ‘w0k097’ ljo. gLtá jflt kflńof l&tlgofd]g s±yëtƑá
ærųf/ád], leŋj], cl/oj+;fÆltcfbL;' ‘c0lg0 4=28’ ljo. cgjşá jflt lgŹá;Ŵá æs';nf wƙfÆltcfbL;' ‘w0
;0ltsdfltsĕ 1’ ljo. lglŊn];á jflt lsn];lj/lxtá ljkƧgf ljo. jábfgá jflt kl/;'źá nás'ų/+ ljo. k/dŴá jflt
pųdŴá pųdŴe"tá cŴá vƉwft'cfotglgƑfgflg ljo.
64= %ŪufyfoŴá _ oƨf r g xţbŴlŴ k;+;nfef, tƨf k/d+ nfe+ neƃálk æ;'Ɔ/á coÆlƃ tŴ lblŪof k;+l;tá
jf kg xátLlt t+ jfb+ kl/;fo dŢ] bLk]ŷf ttá ;á t]g hoŴ]g t'ƸŪ jf bƃljb+;s+ jf cfkşƃá xƧlt, dfg]g r pƉdlt.
Ƹs sĕ/)+Ġ oƨf t+ hoŴ+ kƍ'Ɯ oyfdgá hĕtá.
yƘloŷflt k"/]ŷf. Ɣ"xloŷflt jŬ]ŷf. OldƧf ufyfo lgŹ];á pųfgŴá.
65= Pj+ pƉdtá r æof pƉtLÆlt ufyf. tŴ dfgfltdfg+ jbt] kg];ált P;á kg t+ pƉƸt ælj#fte"dLÆlt
ca'Ţdfgá dfgť cltdfgť jblt. Pj+ OldƧflk ufyfo lgŹ];á pųfgŴá.
66= Pj+ jfb] bá;+ bƧ]ŷf Obflg tƧ jfb+ c;ƕlŞƃá æ;"/áÆlt ufydfx. tŴ /fhvfbfoflt /fhvfbgLo]g,
eųj]tg]gflt j'ų+ xált. cleuşd]lt kl;"/ldŞlƃ oyf ;á kl;"/+ OŞƃá cleuşƃá Plt, Pj+ lblŪultsĕ] lblŪultslƃ
bƧ]lt. o]g]j ;á t]g kn]xLlt o]g ;á t'ƞ+ kl;"/á, t]g uŞ. k'Ƒ]j glŴ olbb+ o'wfoflt o+ kg lsn];hĕt+ o'źfo l;of, t+
Ow k'Ƒ]j glŴ, aálwd"n]o]jƧ kxLglƃ bƧ]lt.
;"/ált lgŹ];Ƨ pŹ];kb+. ;'Ū' p/á ;"/á, ljƧŪp/á lgƉp/ált cŴá. jL/ált k/Ŋdjƃá. ljŊƃált ;śfd+
klj;ƃá. ceL¿ltcfboá j'ųgof Pj. k'Ūált lgŹ];Ƨ pŹ];kb+. kál;tált y"nstá. cfkflbtált pkŬalntá
klkflbtá. jlŬtált ttá ttá efljtá.
uşƃált cƓų;/]g uşƃá. pƮşƃált pŊ'ƸŪ s/áƃá. cleuşƃált ;Lxgfb+ s/áƃá. PtLlt cfuŞlt. pk]tLlt
ttá ;dLk+ uŞlt. pkuŞtLlt ttá ;dLk+ uƄf g lgjųlt. kl;"/lƃ lgưo+. klk'l/;lƃ ;ų'k'l/;+. kl;ų'lƃ ;ų'
x'ŷf cled'vë l&t+. kldƟlƃ kl;]w+ x'ŷf o'Ţƃ+. OŞƃált cfsřdfgá.
kn]xLlt uŞ. jhĕlt df ltŪ. uŞflt ;dLk+ pk;Řd. cleŊdflt k/Ŋd+ s/álx.
aálwof d"n]lt dxfaálw?ŋƧ ;dLk]. o] kl;]lgs/f lsn];flt o] lsn];f klkŋs/f. klnáds/flt kf)Ls/f.
klsŭss/flt ljlgljŢgs/f. klkŋs/flt ;ų's/f.
67= Otá k/+ ;];ufyf kfs;ƗƉf Pj. tŴ ljjfboƃLlt ljjblƃ. kl;]lgsųflt klnádsĕ/sĕ. æg ŷ+ Od+
wƙljgo+ cfhĕgf;LÆltcflbgf go]g lj?źjrg+ ljjfbá.
;lxt+ d]lt dd jrg+ cŴ;+lxt+. c;lxt+ t]lt tj jrg+ cgŴ;+lxt+. clwlrŰ+ t] ljk/fjųlƃ o+ t+ clwlrŰ+
lr/sĕn;]jgj;]g ku')+, t+ dd jfb+ cfuƙ lgjų+. cf/álktá t] jfbált t'ƞ+ pkl/ dof bá;á cf/álktá. r/ jfbƍdáŋĕoflt
eųk'+ cfbfo t+ t+ pk;Řldŷf jfbf kdáŋŴfo pų/+ kl/o];dfgá ljr/. lgƑ]±&ëlx jflt cy jf dof cf/álktbá;tá cųfg+
dár]lx. ;r] kxá;Llt ;r] ;Ŋál;.
cfj]l&ofo cfj]l&olƃ cfj]±&ëŷf lgjųg]g lgjųg+. lgƑ]l&ofo lgƑ]l&olƃ bá;tá dárg]g dárg+. %]b]g %]blƃ
Pjdflb x]Ūf j'ųgoųf oyfoáu+ oáh]tƑ+.
68= lj;]lgsŷflt lsn];;]g+ ljgf;]ŷf. Ƹs ne]yflt kldƟ+ Ƹs nleƧl;. k;"/flt t+ kl/Ƒfhs+ cfnklt. o];Lw

87
gŴLlt o];+ Ow glŴ. Odfolk ufyfo lgŹ];á pųfgŴáo]j.
69= kljtŊlƃ æhoá g' ±vëf d] eljƧtLÆltcfbLlg ljtŊ]ƃá. ±wëfg]g o'u+ ;dfudflt w'tlsn];]g a'ź]g ;Ƹź o'uƮfx+
;dfkƉá. g lx ŷ+ ;ŋl; ;ƕoftj]lt sĕ]Ŵ'cfboá ljo ;LxfbLlx ±wëfg]g ;x o'u+ ux]ŷf Pskblƕ ;ƕoft'+ o'uƮfxd]j jf
;ƕfb]t'+ g ;lŋƧ;Llt.
dgált lgŹ];Ƨ pŹ];kb+. lrųlƃ lrųtfo lrų+. æcf/ƙ)+ ldgdfg+ hĕgftLÆlt dgá. dfg;lƃ dgá Pj.
æcƃlnŋr/á kf;á, ø−fo+ r/lt dfg;áÆlt ‘dxfj033 ;+0lg0 1=151’ lx PŴ kg ;ƕo'ųswƙá dfg;ált j'ųá.
æsylŤ eujf t'ƞ+, ;fjsĕ] ;f;g] /tá.
cƍųdfg;á ;]ŋá, sĕn+slo/f hg];'tfÆltĶ ‘;+0lg0 1=159’ _
PŴ c/xų+ dfg;lƃ j'ų+. Ow kg dgáj dfg;+, Ɠŧgj;]g x]t+ kb+ jlŬt+.
xbolƃ lrų+. ælrų+ jf t] lvlkƧfld, xbo+ jf t] mfn]ƧfdLÆlt ‘;'0lg0cfńjs;'ų¶ ;+0lg0 1=237’ PŴ p/á
xbolƃ j'ų+. æxbof xbo+ dţ] cţfo tŞtLÆlt ‘d0lg01=63’ PŴ lrų+. æjŊ+ xboÆlƃ ‘bL0lg02=377 d0lg01=110
v'0kf0 3=ƀƸų;fsĕ/’ PŴ xbojŴ'. Ow kg lrųd]j cưƃ/Ū]g æxboÆlƃ j'ų+. td]j kl/;'źŪ]g ků/+, ejś+ ;Ɖfo]t+
j'ų+. oyfx ækeƧ/ldb+, leŋj], lrų+, tť ±vëf cfuƃ's]lx pklŊn];]lx pklŊlnŪÆlƃ ‘c0lg0 1=49’. ttá lgŋƃųf kg
cs';nlƕ uśfo lgŋƃf gbL uśf ljo ±uëfwfjl/tá lgŋƃf ±uëfwfjl/ ljo r æků/ÆƄ]j j'ų+.
dgá dgfotglƃ Ow kg dgáux)+ dgƧ]j cfotgefjbLkgŴ+. t]g]t+ bLk]lt æglob+ b]jfotg+ ljo dgƧ
cfotgųf dgfotg+, cy ±vëf dgá Pj cfotg+ dgfotgÆlƃ. tŴ lgjf;ŪfgŪ]g cfs/Ū]g ;dá;/)ŪfgŪ]g ;ŧfltb];Ū]g
sĕ/)Ū]g r cfotg+ j]lbtƑ+. tyf lx nás] æOƧ/fotg+ jf;'b]jfotgÆlƃcfbL;' lgjf;Ūfg+ cfotglƃ j'ŝlt æ;'jŰfotg+
/htfotgÆlƃcfbL;' cfs/á. ;f;g] kg ædgá/d] cfotg], ;]jlƃ g+ ljxśdfÆltcfbL;' ‘c0lg0 5=38’ ;dá;/)Ūfg+.
æblŋ)fk±yëf u'Ɖ+ cfotgÆlƃcfbL;' ;ŧfltb];á. ætŶ tŶ]j ;lŋeƑt+ kfk')flt ;lt ;ltcfotg]ÆltcfbL;' ‘c0lg0 3=102
d0lg03=158’ sĕ/)+. Ow kg ;ŧfltb];Ū]g ;dá;/)ŪfgŪ]g sĕ/)Ū]gflt ltwflk jũlt.
mƧfboá lx wƙf PŴ ;ŧfoƃLlt ;ŧfltb];Ū]glk Pt+ cfotg+. alxźf ¿k;ŹuƉ/;máŪƑf cf/ƙ)efj]g]Ŵ
cá;/ƃLlt ;dá;/)ŪfgŪ]glk cfotg+ mƧfbLg+ kg ;xhĕtflbkŝoŪ]g sĕ/)ųf sĕ/)Ū]gflk cfotglƃ j]lbtƑ+. dlglƇo+
j'ųŴd]j.
ljhĕgftLlt ljţf)+. ljţf)d]j vƉá ljţf)ŋƉá. tƧ /fl;cflbj;]g cŴá j]lbtƑá. ædxfpbsŋƉáŷ]j ;ř+
uŞtLÆlt ‘c0lg0 4=51’ PŴ lx /f;Ū]g vƉá j'ųá. æ;LnŋƉá ;dflwŋƉáÆltcfbL;' ‘bL0lg03=355’ u')Ū]g. æcŹ; ±vëf
eujf dxƃ+ bf?ŋƉÆlƃ ‘;+0lg0 4=241’ PŴ kŰlųdųŪ]g. Ow kg ¿lƭtá vƉá j'ųá. /f;Ū]g lx ljţf)ŋƉƧ Psb];á
Ps+ ljţf)+. tƨf oyf ?ŋƧ Psb];+ l%Ɔƃá ?ŋ+ l%ƆtLlt j'ŝlt, Pjd]j ljţf)ŋƉƧ Psb];e"t+ Pslƕ ljţf)+ ¿lƭtá
ljţf)ŋƉált j'ų+.
tşĕ dgáljţf)wft"lt t];+ mƧfbLg+ wƙfg+ cg'Şljsĕ dgáljţf)wft'. OdlƨlŤ kb] Psd]j lrų+ ldggŪ]g dgá,
ljhĕggŪ]g ljţf)+, ;efjŪ]g lgƧųŪ]g jf wft"lt tLlx gfd]lx j'ų+.
;Ƹź o'u+ ;dfudlƃ Psƍxf/]g ;Ƹź. ;ƙfuƄflt kfk'l)ŷf. o'uƮfx+ ulŲŷflt o'uklefu+ ux]ŷf. ;fsŞ]t'lƃ ;Ƹź
s±yët'+. ;Ɵlkt'lƃ cƟfk;Ɵfk+ sĕt'+. ;fsŞ+ ;dfklşt'lƃ ;Ƹź syg+ klklşt'+. g klanefj] sĕ/)+ bƧ]t'+ æt+ lsƧx]t',
k;"/á kl/Ƒfhsĕ] xLgáÆltcflbdfx. ;á lx eujf c±Ʈëf rflt c;lb;bfgcƮųf c;dfgkţųf c±Ʈëf r. ;]Ūá rflt ;Ƒu'±)ëlx
cƍl;dŪ]g ;]Ūá r. dáŋá rflt ;jf;g]lx lsn];]lx d'ųųf dáŋá r. pųdá rflt cųgá pųl/t/lj/lxtųf pųdá r.
kj/á rflt ;Ƒnás]g clekŴgLoųf kj/á r. dų]g dftś]gflt kleƉdb]g xlŴgf.
sĕ]Ŵ'sĕ]lt lh/)l;śfná. ;Lx]g ldu/ţf ;lźlƃ s];/;Lx]g ldu/fh]g ;x. t?)sĕ]lt %fksĕ]. ±wëg'ksĕ]lt vL/ksĕ].
p;e]gflt dśn;ƙt]g p;e]g. rnss'gf ;lźlƃ rndfgss'gf ;Ƹź. wŘált sĕsĕ]. u?ń]g j]gt]Ɯ]g ;lźlƃ PŴ u?ń]gflt
hĕltj;]g gfd+. j]gt]Ɯ]gflt ±uëfųj;]g. růfnált %jrůfná. /ţf rŊjlųgflt rft'ŹLlksrŊjlųgf. k+;'lk;frsĕ]lt
srj/%ūgŪfg] lgƑųsĕ] oŋá. OƆ]g b]j/ţf ;lźlƃ ;Ŋ]g b]j/fh]g ;x. ;á lx eujf dxfkţáltcfbLlg %ƍbflg x]Ūf
ljŴfl/tflg. tŴ kţfke]bs';nált cųgá cgƃljsƍ] kţfe]b] %]sĕ]. kleƉ`f±)ëflt cgƃƍe]bkų`f±)ëf. Pt]g
kţfke]bs';nų]lk ;lt tf;+ kţfg+ cgƃe]bų+ bƧ]lt. clwutkl;lƘbált klnźcƮrt'kl;lƘb`f±)ëf. rt'j];f/şƍųált
rųfl/ lj;f/befj;řftflg `f)flg kųá. oyfx _
æ;ƙf;Ɨ'źƧ t] klhĕgtá ‚Od] wƙf cgle;Ɨ'źfƒlt, tŶ jt d+ ;d±)ëf jf Ɣfƪ±)ëf jf b]já jf df/á jf Ɣƪf jf sĕ]lr
jf násƸƨ ;xwƙ]g klráb]ƧtLlt lgldųd]t+, leŋj], g ;dg'kƧfld, Ptdx+, leŋj], lgldų+ c;dg'kƧƃá vëdƍųá ceoƍųá
j];f/şƍųá ljx/fld.

88
 ævL)f;jƧ t] klhĕgtá ‚Od] cf;jf ckl/ŋË)fƒlt»k]0 ‚o] ±vëf kg t] cƃ/flosĕ wƙf j'ųf, t] kl;]jtá gfn+
cƃ/fofofÆlt»k]0 oƧ ±vëf kg t] cŴfo wƙá b]l;tá, ;á g lgƜflt tŊ/Ƨ ;ƙf b'ŋŋofoflt, tŶ jt d+ ;d±)ëf jf
Ɣfƪ±)ëf jf b]já jf df/á jf Ɣƪf jf sĕ]lr jf násƸƨ ;xwƙ]g klráb]ƧtLlt lgldųd]t+, leŋj], g ;dg'kƧfld, Ptdx+,
leŋj], lgldų+ c;dg'kƧƃá vëdƍųá ceoƍųá j];f/şƍųá ljx/fdLÆlt ‘c0lg0 4=8 d0lg01=150’.
b;ananwf/Llt b; anflg Pt];lƃ b;anf, b;anfg+ anflg b;ananflg, tflg b;ananflg wf/otLlt
b;ananwf/L, b;an`f)anwf/Llt cŴá. Pt]lx tLlx jrg]lx cgƃƍe]bfg+ g]Ɯfg+ ke]bd'vdų+ blƧt+. ;áo]j
kţfkoáuj;]g cledśn;ƙtŪ]g k'l/;f;eá. c;ƃf;Ū]g k'l/;;Lxá. dxƃŪ]g k'l/;gf±uëf. khĕggŪ]g k'l/;fhţá.
náslsŝw'/jxgŪ]g k'l/;±wëf/ƞá.
cy t]hĕlbs+ cgƃ`f)tá nź+ u')lj;];+ bƧ]t'sĕdá t];+ t]hĕbLg+ cgƃ`f)d"nefj+ bƧ]ƃá æcgƃ`f±)ëfÆlt jŷf
æcgƃt]háÆltcflbdfx. tŴ cgƃ`f±)ëflt u)gj;]g r kefjj;]g r cƃlj/lxt`f±)ëf. cgƃt]hált j]g]Ɯ;ƃfg]
dáxtdljwdg]g cgƃ`f)t]há. cgƃo;ált kţfu'±)ëx]j násųoljŴtfgƃlslų#á;á. cŬált kţfwg;ldlźof ;ldźá.
dxźgált kţfwgjŬų]lk kefjdxų]g dxƃ+ kjųkţfwgdƧflt dxźgá. ædxfwgáÆlt jf kf±&ëf. wgjflt
k;+l;tƑkţfwgjųf lgŝo'ųkţfwgjųf clt;oefj]g kţfwgjųf wgjf. Pt];'lk lx tL;' cŴ];' Ob+ jrg+ ;Źljb" OŞlƃ.
Pj+ kţfu'±)ëg eujtá cų;ƕlųl;Ƹź bƧ]ŷf k'g kţfu'±)ëg]j náslxt;ƕlųl;Ƹź bƧ]ƃá æg]tfÆltcflbdfx. tŴ j]g]Ɯ]
;+;f/;řfteoŪfgtá lgƑfg;řft+ vëdŪfg+ g]tf tŴ gogsĕn] Pj ;+j/ljgokxfgljgoj;]g j]g]Ɯ] ljg]tf. wƙb];gfsĕn] Pj
;+;oŞ]bg]g cg'g]tf. ;+;o+ l%lƆŷf ;ţfk]tƑ+ cŴ+ kţfk]tf. tyf kţflktfg+ lgŞos/±)ëg lgŢĕk]tf. tyf lgŢĕlktƧ cŴƧ
klklųkoáhgj;]g k]ŋ]tf. tyfklkƉ] klklųan]g k;fb]tf. ;á lx eujflt PŴ lx_sĕ/á cgƃ/+ j'ųƧ cŴƧ sĕ/±)ëfkb];]
lgkftá.
cg'ƍƉƧ dƮƧ pƍfb]tflt ;s;ƃfg] gpƍƉk'ƑƧ %c;fwf/)`f)x]t'e"tƧ cl/odƮƧ aálwd"n] náslxtŴ+ ;s;ƃfg]
pƍfb]tf. c;ŧftƧ dƮƧ ;ŧg]tflt j]g]Ɯ;ƃfg] c;ŧftk'ƑƧ ;fjskf/dL`f)x]t'e"tƧ cl/odƮƧ wƙrŊƍjųgtá ke'lt
ofjşsĕnf j]g]Ɯ;ƃfg] ;ŧg]tf. ;fjsj]g]Ɯfglƕ lx ;ƃfg] eujtf j'ųjrg]g]j cl/odƮƧ ;ŧggtá eujf ;ŧg]tf gfd
xált. cgŋĕtƧ dƮƧ cŋĕtflt cŪwƙ;dƉfutfg+ a'źefjfo syflegLxf/fg+ aálw;ųfg+ a'źefjfo Ɠfs/)+ bŷf cgŋĕtk'ƑƧ
kf/ldtfdƮƧ æa'źá eljƧtLÆlt Ɠfs/)dų]g]j aálwd"n] pƍlştƑƧ cl/odƮƧ cŋĕtf. co+ goá kŝ]saálw;ųƓfs/±)ëlk
nưlto]j. dƮţ"lt kŝj]ŋ)fj;]g cųgá pƍflbtƧ cl/odƮƧ `ftf. dƮljb"lt j]g]Ɯ;ƃfg] hg]tƑƧ cl/odƮƧ s';ná.
dƮsĕ]ljbált aálw;ųfg+ cŋĕtƑdƮ] ljrŋ±)ëf. cy jf cle;Ɨálwklklų dƮţ", kŝ]saálwklklų dƮljb", ;fjsaálwklklų
dƮsĕ]ljbá. cy jf _
æPt]g dƮ]g tƸ/;' k'Ƒ],
tl/Ƨlƃ o] r t/lƃ cá#ÆlƃĶ ‘;+0lg0 5=409’ _
jrgtá oyfoáu+ ctLtfgfutkŝ'ƍƉa'źkŝ]sa'ź;fjsĕg+ dƮj;]g r ;'ţtflgldųcƍl)lxtdƮj;]g r
pŔltţ"ljklťtţ"g]Ɯk'Ʈnfg+ dƮj;]g r oyfŊd]g]Ŵ oáhg+ s/álƃ dƮfg'uf r kgƧflt eujtá utdƮfg'ufldgá x'ŷf. PŴ
r_;Źá x]t'cŴ] lgkftá, Pt]g r eujtf dƮ'ƍfbgflbu')flwudfo x]t' j'ųá xált. kg_;Źá stŴ] lgkftá, t]g eujtf
stdƮs/)+ j'ų+ xált. kŞf ;dƉfutflt k&d+ utƧ eujtá kŞf ;Lnflbu'±)ëg ;dƉfutf. Olt ±yë/á æcg'ƍƉƧ dƮƧ
pƍfb]tfÆltcfbLlx oƨf ;Ƒ]lk eujtá ;Lnfboá u')f c/xųdƮd]j lgƧfo cfutf, tƨf c/xųdƮd]j lgƧfo u')+ s±yël;.
hĕg+ hĕgftLlt hĕlgtƑ+ hĕgflt, ;Ƒţ'tfo o+lslť kţfo hĕlgtƑ+ gfd clŴ, t+ ;Ƒ+ kťg]Ɯkye"t+ kţfo hĕgftLlt
cŴá. kƧ+ kƧtLlt klƧtƑ+ kƧlt, ;ƑbƧfljtfo t+o]j g]Ɯky+ rŋ'gf lbŪ+ ljo s/áƃá kţfrŋ'gf kƧtLlt cŴá. oyf jf
Psŝá ljk/Lt+ uŲƃá hĕgƃálk g hĕgflt, kƧƃálk g kƧlt, g Pj+ eujf. eujf kg oyf;efj+ uŲƃá hĕgƃá hĕgflto]j,
kƧƃá kƧlto]j. Ʃfo+ gog kl/)fosŪ]g rŋ'e"tá. ljlbttflbcŴ]g `f)e"tá. cljk/Lt;efjŪ]g jf kl/olųwƙkjųgtá
xbo]g lrƃ]ŷf jfrfo lgŞfl/twƙdoált jf wƙe"tá. ;]ŪŪ]g Ɣƪe"tá. cy jf rŋ' ljo e"tált rŋ'e"tá. `f)+ ljo e"tált
`f)e"tá. cljk/Ltwƙá ljo e"tált wƙe"tá. Ɣƪf ljo e"tált Ɣƪe"tá. ø−fo+ wƙƧ jrgtá jųgtá jf jųf. gfgƍsĕ/]lx
jrgtá jųgtá jf kjųf. cŴ+ gLxl/ŷf bƧgtá cŴƧ lgƉ]tf. cdtflwudfo klklųb];gtá, cdtƍsĕ;gfo jf
wƙb];gfo cdtƧ clwudfkgtá cdtƧ bftf. nás'ų/Ƨ wƙƧ pƍflbtųf j]g]Ɯfg'¿k]g oyf;'v+ nás'ų/wƙƧ bfg]g r wƙ];'
OƧ/ált wƙƧfdL. tyfutkb+ x]Ūf j'ųŴ+.
Obflg æhĕg+ hĕgftLÆltcfbLlx j'ųu')+ ;Ƒţ'tfo lj;];]ŷf bƧ]t'sĕdá ;Ƒţ't+ ;f±wëƃá ægŴLÆltcflbdfx. Pj+e"tƧ lx
tƧ eujtá kf/ldtfk'ţmnƍefjlgƎƉ]g c/xųdƮ`f±)ëg ;Ƒwƙ];' ;jf;gƧ ;ƙáxƧ ljxtųf c;ƙáxtá ;Ƒwƙfg+ `ftųf
cţft+ gfd glŴ. t±yëj r ;Ƒwƙfg+ rŋ'gf ljo `f)rŋ'gf lbŪųf clbŪ+ gfd glŴ. `f±)ëg kųųf cljlbt+ gfd glŴ.
c;ƙáx;lŞlsl/ofo ;lŞstųf c;lŞst+ gfd glŴ. c;ƙáxkţfo m'Ūųf kţfo cmlƧt+ gfd glŴ.

89
 kŝ'ƍƉlƃ kŝ'ƍƉ+ sĕn+ jf wƙ+ jf. pkfbfoflt cfbfo, cƃásŷflt cŴá. pkfbfojrg]g]j sĕnljlgd'ų+ lgƑfglƕ
ulxtd]j xált. æctLtfÆlbjrgflg r ægŴLÆltcflbjrg]g]j #lolƃ, æ;Ƒ]Æltcflbjrg]g jf. ;Ƒ] wƙflt
;Ƒ;řtf;řtwƙkl/ofbfg+. ;Ƒfsĕ/]gflt ;Ƒwƙ];' Ps]sƧ]j wƙƧ clgŝfsĕ/flb;Ƒfsĕ/kl/ofbfg+. `f)d'vëlt `f)fled'vë.
cfkfy+ cfuŞƃLlt cá;/)+ pk]lƃ. hĕlgtƑlƃ kb+ g]Ɯlƃ kbƧ cŴljj/)Ŵ+ j'ų+.
cųŴá jfltcfbL;' jf_;Źá ;d'ŝoŴá. cųŴált cųgá cŴá. k/Ŵált k/];+ ltŰ+ násĕg+ cŴá. peoŴált cųgá r
k/];ťflt ;Ƹso]j pleƉ+ cŴá. lbŪwlƙsĕ]lt lbŪwƙ] lgo'ųá, lbŪwƙƍoáhgá jf cŴá. ;ƕ/fo] lgo'ųá, ;ƕ/foƍoáhgá jf
;ƕ/flosĕ]. pųfgáltcfbL;' jáxf/j;]g jųƑá ;'vkltŪųf pųfgá jáxf/+ cltŊldŷf jųƑá ;'ţtfkl;+o'ųá b'ŋkltŪųf
uƘL/á. nás'ų/á cŝƃlt/áŋųf u"ƭá. clgŝtflbsĕ] #gfbLlx klŞƉųf klŞƉá. ckr'/jáxf/]g jųƑá oyf?t+ cƮx]ŷf
clwƍfoƧ g]tƑtá g]Ɯá. kr'/jáxf/]g jųƑá jrgdų]g]j clwƍfoƧ gLtųf gLtá. ;'kl/;'ź;Ln;dflwljkƧgŴá
tbśljŋƘgj;]g jşlj/lxtųf cgjşá. lsn];;d'Ş]bgtá cl/odƮŴá glŊn];á. lsn];klƍƧźųf cl/omnŴá jábfgá.
;řtf;řt];' cƮwƙųf lgƑfg+ k/dŴá. kl/jųtLlt a'ź`f)Ƨ lj;oefjtá calxe"tųf cƃáa'ź`f±)ë Ɠflkŷf jf ;dƃf jf
cnŘl/ŷf jf lj;];]g jf jųlt.
æ;Ƒ+ sĕosƙÆlƃcfbLlx eujtá `f)lj;ot+ bƧ]lt. `f)fg'kl/jųLlt `f)+ cg'kl/jlų, `f)lj/lxt+ g xátLlt
cŴá. cƍlxtlƃ lg/fj/)t+ bƧ]lt. k'g ;Ƒţ't+ pkdfo ;f±wët'sĕdá æofjtsÆlƃcflbdfx. tŴ hĕlgtƑlƃ g]Ɯ+.
g]Ɯkl/oƃá g]Ɯfj;fgdƧ cŴLlt g]Ɯkl/olƃs+. c;Ƒţ"g+ kg g]Ɯfj;fgd]j glŴ. `f)kl/olƃs]lk P;]j goá. k'l/dods]
j'ųŴd]j Oldgf ods]g lj;];]ŷf bƧ]lt tltoods]g kl;]wj;]g lgod]ŷf bƧ]lt. PŴ r g]Ɯ+ `f)Ƨ kyųf g]Ɯk±yëf.
cţdţkl/oƃŪflogált g]Ɯť `f)ť vëk]ŷf &fgtá cţdţƧ kl/oƃ] &fg;Lnf.
cfjşgklaźflt dgáƀf/fjşgfoųf, cfjlştfgƃ/d]j hĕgftLlt cŴá. cfsřklaźflt ?lrcfoųf cfjşgfgƃ/+
hjg`f±)ëg hĕgftLlt cŴá. Ot/flg ƀ] kbflg Od];+ lƀƉ+ kbfg+ oyfŊd]g cŴƍsĕ;gŴ+ j'ųflg. cf;o+ hĕgftLlt PŴ cf;olƃ
lgƧolƃ PŴflt cf;oá, ldŞflblŪof ;ƙflblŪof sĕdfbLlx g]ŋƙfbLlx jf kl/efljtƧ ;ƃfgƧ]t+ clwjrg+. ;ų;ƃfg+ cg';]lƃ
cg'kjų]ƃLlt cg';of, yfdutfg+ sĕd/fufbLg+j Pt+ clwjrg+. cg';o+ hĕgftLlt cg';osyf x]Ūf j'ųfo]j.
rl/tlƃ k'Ƒ] sts';nfs';nsƙ+. clwd'lųlƃ ;ƕlt s';n] cs';n] jf lrųjá;±Ʈëf. cƍ/hŋ]lt kţfdo] clŋlƛ cƍ+
/fuflb/há Pt];lƃ cƍ/hŋĕ. cƍ+ /fuflb/há Pt];lƃ jf cƍ/hŋĕ, t] cƍ/hŋ]. dxf/hŋ]lt `f)do] clŋlƛ dxƃ+
/fuflb/há Pt];lƃ dxf/hŋĕ. dxƃ+ /fuflb/há Pt];lƃ jf dxf/hŋĕ, t] dxf/hŋ]. ltlŋlƇo] d'lblƇo]lt ltŋĕlg ;źfbLlg
OlƇoflg Pt];lƃ ltlŋlƇof. d'b"lg ;źfbLlg OlƇoflg Pt];lƃ d'lblƇof. Ʃfsĕ/] ƀfsĕ/]lt ;'Ɔ/f ;źfboá cfsĕ/f sĕ]Ūf;f
Pt];lƃ Ʃfsĕ/f. s'lŞtf u/lxtf c;źfboá cfsĕ/f sĕ]Ūf;f Pt];lƃ ƀfsĕ/f. ;'ljţfko] b'ljţfko]lt o] slyt+ sĕ/)+ ;Ɵŋ]lƃ
;'vëg ;Ŋĕ xálƃ ljţfk]t'+, t] ;'ljţfkof. tlƑk/Ltf b'ljţfkof. eƑfeƑ]lt eƑ] r ceƑ] r. cl/ofo hĕltof ejlƃ hĕoƃLlt
eƑf. jųdfg;dLk] jųdfgjrg+. eljƧlƃ hĕloƧlƃ jflt eƑf, efhge"tflt cŴá. o] cl/odƮklj]wƧ cg'Şljsĕ
pklgƧo;ƕƉf, t] eƑf. j'ųklkŋĕ ceƑf.
;ų] khĕgftLlt ¿kflbs] cf/ƙ±)ë nƮ] nlƮt] ;ų] khĕgflt. ;b]jsĕ] násĕ]lt ;x b]j]lx ;b]jsĕ]. ;x df/]g
;df/sĕ]. ;x Ɣƪ'gf ;Ɣƪsĕ]. ;x ;d)Ɣfƪ±)ëlx ;Ƨd)Ɣfƪ)L. khĕtųf khĕ. ;x b]jdg'Ƨ]lx ;b]jdg'Ƨf. ækhĕÆlt
;ųnásƧ kl/ofojrgd]t+. tŴ ;b]jsjrg]g kťsĕdfjr/b]jƮx)+, ;df/sjrg]g %Ūsĕdfjr/b]jƮx)+. ;Ɣƪsjrg]g
ƔƪsĕlosĕlbƔƪƮx)+. ;Ƨd)Ɣfƪ)Ljrg]g ;f;gƧ kŝlŴskŝfldų;d)Ɣfƪ)Ʈx)+ ;ldtkfkaflxtkfk;d)Ɣfƪ)Ʈx)ť.
khĕjrg]g ;ųnásƮx)+. ;b]jdg'Ƨjrg]g ;ƙ'ltb]jcj;];dg'ƧƮx)+. Pjd]Ŵ tLlx kb]lx cásĕ;násĕ]. ƀLlx khĕj;]g
;ųnásĕ] ulxtált j]lbtƑá.
ck/á goá _ ;b]jsƮx±)ëg c¿kfjr/násĕ] ulxtá, ;df/sƮx±)ëg %sĕdfjr/násĕ], ;ƔƪsƮx±)ëg ¿kfjr/Ɣƪnásĕ],
;Ƨd)Ɣfƪ)flbƮx±)ëg rt'kl/;j;]g ;ƙ'ltb]j]lx jf ;x dg'Ƨnásĕ], cj;];;Ƒ;ųnásĕ] jf. clk r]Ŵ ;b]jsjrg]g
pŊŪkl/Ş]btá ;ƑƧlk násƧ cƃáa'ź`f±)ë kl/jųgefj+ ;f±wëlt. ttá o];+ l;of ædf/á dxfg'efjá %sĕdfjrl/Ƨ/á j;jųL,
Ƹs ;álk cƃáa'ź`f±)ë kl/jųtLÆlt. t];+ ljdƸt ljwd]ƃá æ;df/sĕ]Ælt cfx. o];+ kg l;of æƔƪf dxfg'efjá, Psś'lnof
PsƸƨ rŊjfń;xƧ] cfnás+ m/lt. ƀLlx»k]0 b;lx cś'nLlx b;;' rŊjfń;xƧ];' cfnás+ m/lt, cg'ų/ť ´fg;dfklų;'v+
kl;+j]b]lt, Ƹs ;álk cƃáa'ź`f±)ë kl/jųtLÆlt. t];+ ljdƸt ljwd]ƃá æ;Ɣƪsĕ]Ælt cfx. ttá o];+ l;of æk'y" ;d)Ɣfƪ)f
;f;gkŝlŴsĕ, Ƹs t]lk cƃáa'ź`f±)ë kl/jųƃLÆlt. t];+ ljdƸt ljwd]ƃá æ;Ƨd)Ɣfƪ)L khĕÆlt cfx.
Pj+ pŊŪfg+ cƃáa'ź`f±)ë kl/jųgefj+ ksĕ;]ŷf cy ;ƙ'ltb]j] cj;];dg'Ƨ] r pkfbfo pŊŪkl/Ş]bj;]g ;];;ųnásƧ
cƃáa'ź`f±)ë kl/jųgefj+ ksĕ;]ƃá æ;b]jdg'ƧfÆlt cfx. cod]Ŵ cg';lƉŊdá. ká/f)f kgfx' æ;b]jsĕ]lt b]jtflx ;Ƹź
cj;];násĕ]. ;df/sĕ]lt df/]g ;Ƹź cj;];násĕ]. ;Ɣƪsĕ]lt Ɣƪ]lx ;Ƹź cj;];násĕ]. Pj+ ;Ƒ]lk ltej"kuë ;ų] tLxfsĕ/]lx tL;'
kb];' klŋlkŷf k'g ƀLxfsĕ/]lx kl/ofbft'+ ‚;Ƨd)Ɣfƪ)L khĕ ;b]jdg'Ƨfƒlt j'ų+. Pj+ kťlx kb]lx t]g t]g cfsĕ/]g
t]wft'sd]j kl/oflbƉ+ xátLÆlt.

90
 cƃd;ált pkl/dƃ]g. ltldltldśnlƃ PŴ ltld gfd Psĕ dŞhĕlt, ltƸd lulnt'+ ;dŴf ttá dxƃ;/L/f ltldśnf
gfd Psĕ dŞhĕlt, ltldśnlƕ lulnt'+ ;dŴf kťoáhg;lts;/L/f ltldltldśnf gfd Psĕ dŞhĕlt. Ow hĕltƮx±)ëg Psjrg+
stlƃ j]lbtƑ+. u?ń+ j]gt]Ɯlƃ PŴ u?ńált hĕltj;]g gfd+. j]gt]Ɯált ±uëfųj;]g. kb];]lt Psb];]. ;fl/k'ų;dflt
;Ƒa'źfg+ wƙ;]gfkltŴ]/] ux]ŷf j'ųlƃ j]lbtƑ+. ;];;fjsĕ lx kţfo wƙ;]gfkltŴ]/]g ;df gfd glŴ. oyfx _ æPtbƮ+,
leŋj], dd ;fjsĕg+ leŋ"g+ dxfkţfg+ olbb+ ;fl/k'ųáÆlt ‘c0lg0 1=188_189’. cŪsyfoť ‘lj;'lź01=171
kl0d0cŪ02=3=5’ j'ų+ _
ænásgfy+ &k]ŷfg, o] rţ] ;lƃ kfl)gá.
kţfo ;fl/k'ųƧ, sn+ gfŔlƃ ;áńl;ÆlƃĶ
ml/ŷflt a'ź`f)+ ;Ƒb]jdg'Ƨfglƕ kţ+ kfk'l)ŷf &fgtá t];+ kţ+ ml/ŷf Ɠflkŷf ltŪlt. cleeljŷflt
;Ƒb]jdg'Ƨfglƕ kţ+ cltŊldŷf, t];+ clj;oe"tlƕ ;Ƒ+ g]Ɯ+ cleeljŷf ltŪtLlt cŴá.
kl;lƘbfo+ ‘kl0d03=5’ kg æclt#+l;ŷfÆlt kf±&ëf, #+l;ŷf t'lbŷflt cŴá. o]lk t]ltcfbLlx Pj+ ml/ŷf
cleeljŷf &fgƧ kŝŋsĕ/)+ bƧ]lt. tŴ klůtflt klůŝ]g ;dƉfutf lgk')flt ;Ų;'v'da'lźgá ;'v'd] cŴƃ/] klljŢg;dŴf.
stk/ƍjfbflt ljţftk/ƍjfbf r]j k/]lx ;Ƹź stjfbkl/rof r. jfnj]lw¿kflt jfnj]lwwg'Ʈx;lb;f. já leƆƃf dţ]
r/lƃ kţfut]g lblŪutfgLlt jfnj]wL ljo jfn+ ;'v'dflglk k/];+ lblŪudgflg cųgá kţfudg]g leƆƃf ljo r/ƃLlt cŴá.
cy jf æu"yut+ d'ųutÆlƃcfbL;' ‘c0lg0 9=11’ ljo kţf Pj kţfut+. lblŪoá Pj lblŪutflg. kŤ] cle;řl/ŷf
cle;řl/ŷflt lƀkblƕ ltkblƕ rt'kblƕ k'Ş+ /rloŷf t];+ kŤfg+ cltax'sųf ;Ƒ;śxŴ+ lƀŋų'+ j'ų+. u"ƭflg r klŞƉflg r
cŴhĕtfgLlt kf&;];á. t];+ tyf ljgo+ lbƩf cųgf cle;řt+ kŤ+ k'ŞƃLlt Pj+ eujtf clwƍ]tųf kŤ+ k'Şlƃ. cţ];+ kg
k'Şfo cásĕ;d]j cbŷf eujf pk;Řdƃfg+ wƙ+ b];]lt. oyfx _
æt] kŤ+ cle;ř/álƃ ‚Od+ do+ kŤ+ ;d)+ ±uëftd+ pk;Řldŷf k'lŞƧfd, ;r] gá ;d±)ëf ±uëftdá Pj+ k'Ūá Pj+
Ɠfsl/Ƨlt, PjdƧ do+ jfb+ cf/ák]Ƨfd, Pj+ r]lk gá k'Ūá Pj+ Ɠfsl/Ƨlt, PjlƕƧ do+ jfb+ cf/ák]Ƨfdfƒlt. t] ;')lƃ
‚;d±)ëf vn' eá ±uëftdá cd's+ gfd ufd+ jf lgud+ jf cá;áƒlt. t] o]g ;d±)ëf ±uëftdá t]g'k;Řdlƃ. t] ;d±)ëf ±uëftdá
wlƙof syfo ;ƆƧ]lt ;dfbk]lt ;d'ų]h]lt ;ƕx+;]lt. t] ;d±)ëg ±uëftd]g wlƙof syfo ;ƆlƧtf ;dfblktf ;d'ų]lhtf
;ƕx+l;tf g r]j ;d)+ ±uëftd+ kŤ+ k'Şlƃ, s'táƧ jfb+ cf/ák]Ƨlƃ, cţbŴ' ;d)Ƨ]j ±uëftdƧ ;fjsĕ ;ƕşƃLÆlt
‘d0lg01=289’.
sƨf kŤ] g k'ŞƃLlt r]Ġ eujf ls/ kl/;dŢ] wƙ+ b];]ƃá kl/;fo cŢĕ;o+ cánás]lt, ttá kƧlt æOd] klůtf u"ƭ+
/xƧ+ kŤ+ cájlũs;f/+ sŷf cfutfÆlt. ;á t]lx ck'Ūáo]j ækŤk'Şfo Pųsĕ bá;f, ljƧşg] Pųsĕ, cŴ], kb], cŋ/]
Pųsĕlt¶ Od+ kŤ+ k'Şƃá Pj+ k'Ş]Ɯ, ljƧşˆƃá Pj+ ljƧşˆƜfÆlt¶ Olt cájlũs;f/+ sŷf cfgLt] kŤ] wƙsyfo cƃ/] klŋlkŷf
bƧ]lt. t] klůtf æ;]Ɯf jt gá, o] do+ Od] kŤ] g k'lŞƛf. ;r]lk do+ k'Ş]Ɯfd, cƍltlŪt] gá sŷf ;d±)ëf ±uëftdá
lvk]ƜfÆlt cųdgf ejlƃ.
clk r a'źf gfd wƙ+ b];]ƃf kl/;+ d]ųfo m/lƃ. d]ųfm/±)ëg b;an];' dxfhgƧ lrų+ k;Lblt. a'źf gfd
¿kƮƍųf xálƃ bƧg;ƕƉf dw'/Ƨ/f d'b'lhƢf ;'m'l;tbƃfj/)f, cdt]g xbo+ l;ťƃf ljo wƙ+ s±yëlƃ. tŶ g];+ d]ųfm/±)ëg
k;Ɖlrųfg+ Pj+ xált _ æPj¿k+ cƀ]Ţsy+ cdá#sy+ lgƜflgssy+ s±yëƃ]g eujtf ;Ƹź g ;lŋƧfd kŝgLsƮfx+ ulŲt'Ælƃ cųgá
k;Ɖefj]g]j kŤ] g k'ŞƃLlt.
slytf ljƧlştf jflt æPj+ t'ƛ] k'ŞyfÆlt ck'lŞtkŤfg+ pŝf/±)ëg t] kŤf eujtf slytf Pj xálƃ. oyf r t]
ljƧşˆtƑf, tyf ljƧlştf Pj xálƃ. lglŹŪsĕ/)flt Oldgf sĕ/±)ëg Oldgf x]t'gf Pj+ xáƃLlt Pj+ ;x]t's+ sŷf ljƧşg]g
eujtf lglŹŪsĕ/)f Pj xálƃ t] kŤf. pklŋųsĕ r t] eujtá ;ƕşƃLlt vlųoklůtfboá eujtá kŤljƧşg]g]j eujtá
;dLk] lvųsĕ klŋųsĕ ;ƕşlƃ¶ ;fjsĕ jf ;ƕşlƃ, pkf;sĕ jflt cŴᶠ;fjs;ƕƸų jf kfk')lƃ, pkf;s;ƕƸų jflt j'ų+
xált. cyflt cgƃ/Ŵ], t];+ pklŋųs;ƕlų;dgƃ/d]jflt cŴá. tŴflt tƸƨ &fg], tƸƨ clwsĕ/] jf. clt/ártLlt cltljo
hátlt ksĕ;lt. olbb+ kţfoflt ofo+ eujtá kţf, tfo kţfo eujfj clt/ártLlt cŴá. Olt_;Źá sĕ/)Ŵá, Oldgf
sĕ/±)ëgflt cŴá. ;];+ ;ƑŴ kfsd]jflt.

;źƙƍşáltsĕo dxflgŹ];Ūsyfo

k;"/;'ųlgŹ];jŰgf lglŪtf.

91
 9= dfulůo;'ųlgŹ];jŰgf
70= gjd] dfulůo;'ųlgŹ];] k&dufyfo tfj chkfnlg±Ŗëfwd"n] gfgf¿kflg lglƙlgŷf clesĕd+ cfut+ df/wLt/+
lbƩfg tŲ+ c/Ƹt /uť %Ɔdųlƕ d]y'gƸƨ gfxál;, lsd]ljb+ OldƧf bfl/sĕo d'ųs/L;k'Ű+ ¿k+ lbƩf eljƧlt, ;Ƒyf kfbflk g+
;Ɩ'l;t'+ g OŞ], s'tág]g ;+jl;t'lƃ.
d'ųk'Űlƃ cfxf/pt'j;]g jlŴk'ƃ/+ k"/]ŷf l&td'ų]g k"l/t+. s/L;k'Űlƃ kŊĕ;o;řft] x]ŪfgflelklŪsŭsd"nfg+
cƃ/] pƑ]±wëg cŪś'ndų] cƃfj;fg] l&tjŝ]g k'Ű+. ;]ƛk'Űlƃ pb/kn] l&tPskųƍdf±)ëg ;]ƛ]g k"l/t+. ?lx/k'Űlƃ osgƧ
x]Ūfefu+ k"/]ŷf xbojŊkƎf;fg+ pkl/ ±yëfs+ ±yëfs+ kŔ/ƃ]g jŊxboosgkƎf;] t]dodfg]g l&t]g PskųƧ k"/)dų]g
;lƉlrtnálxt;řft]g r s];nádgvbƃfg+ d+;ljlgd'ųŪfgť]j yź;'ŋrƙť &k]ŷf wdgLhĕnfg';f/]g ;Ƒ+ pkflbŰs;/L/+ ml/ŷf
l&t;+;/)nálxt;řft]g r b'lj±wëg ?lx/]g k'Ű+.
clŪ;Ŝftlƃ ;sn;/L/] x]Ūf cŪLg+ pkl/lŪtflg ;flwsĕlg tLl) clŪ;tflg, t]lx cŪLlx #lt+. ƌf?;ƗƉlƃ
;sn;/L/] cŪLlg cfalƉŷf l&tflg gj ƌf?;tflg, t]lx ƌf¿lx ;ƗƉ+ cfaƉ+. ?lw/d+;fjn]kglƃ ;+;/)nálxt]g r ;flwsĕlg
tLl) clŪ;tflg cg'lnƕ]ŷf l&t]g gjd+;k]l;;t]g r cg'lnų+ ;/L/+. rƙljgźlƃ ;sn;/L/+ kl/oáglƉŷf kfslsnádsƧ
pkl/ %ljof x]Ūf l&t+ rƙ+, t]g rƙ]g ljgź+ kl/oágź+. ærƙfjgźÆlƃlk kflń. %ljof klŞƉlƃ clt;'v'd%ljof klŞƉ+
%fb]ŷf l&t+. l%Źfjl%Źlƃ cg]sl%Ź+. pŔ/ƃlƃ clŋd'vfbLlx pŔ/ƃ+. kŔ/ƃlƃ c±wëfefuëg kŔ/ƃ+. lsld;Ŝlg;]ljtlƃ
;"lrd'vfbLlx gfgfkf)s'n;d"x]lx cf;]ljt+. gfgfslndnkl/k"/lƃ cg]slj±wëlx c;'lrsĕ]Ūf;]lx k"l/t+.
71= ttá dfulůoá ækƑlhtf gfd dfg';s] sĕd] kxfo lbƑsĕdŴfo kƑhlƃ, coť lbƑ]lk sĕd] g OŞlt, Oblƕ
OlŴ/tg+, sĕ g' cƧ lbŪLÆlt k'lŞt'+ b'lto+ ufydfx. tŴ Ptflb;+ r] /tglƃ lblƑlŴ/tg+ ;Ɖfo e)lt. gfl/lƃ cųgá
wLt/+ ;Ɖfo. lblŪut+ ;Lnjt+ g' hËljtlƃ lblŪť ;Lnť jtť hËljtť. ej"kklųť jb]l; sËlb;lƃ cųgá ej"kkƸų jf t'j+
sËlb;+ jb]l;.
72= Otá k/f ƀ] ufyf ljƧşgk'Şfgo]g kjųųf kfs;ƗƉfo]j. tf;' k&dufyfo ;ř]kŴá _ tƧ dƞ+ dfulůo
ƀf;lŪlblŪutwƙ];' lglŞlgŷf æObd]j ;ŝ+, dá#dţÆlƃ ‘d0lg03=27 301’ Pj+ Ob+ jbfdLlt ;d'ƮxLt+ g xált glŴ g
ljşlt, Ƹs sĕ/)fĠ cxlŤ kƧƃá lbŪL;' cfbLgj+ slť lbƸŪ cƮx]ŷf ;ŝflg kljlrgƃá cŢų+ /fufbLg+ ;lƃefj]g
cŢų;lƃ;řft+ lgƑfgd]j cŹ;lƃ.
cfbLgjlƃ pkŹj+. ;b'ŋlƃ sĕlosb'ŋ]g ;b'ŋ+. ;lj#ftlƃ r]tl;sb'ŋ]g ;lxt+. ;pkfof;lƃ pkfof;;lxt+.
;kl/ńfxlƃ ;b/y+. g lglƑbfoflt g jũ] lglƑƆgŴfo. g lj/fufoflt g jũ] lj/fuŴfo. g lg/áwfoflt g jũƧ
lg/áwŴfo. g pk;dfoflt g jũƧ pk;dŴfo. g cleţfoflt g jũƧ clehĕggŴfo. g ;Ɨáwfoflt g lsn];lgŹfljud]g
jũtá ;Ɨ'ŢgŴfo g lgƑfgfoflt g cdtlgƑfgŴfo. PŴ kg ælglƑbfofÆlt ljkƧgf. ælj/fufofÆlt d±Ʈëf. ælg/áwfo
pk;dfofÆlt lgƑfg+. æcleţfo ;ƗáwfofÆlt d±Ʈëf. ælgƑfgfofÆlt lgƑfgd]j. Pj+ PsƸƨ &fg] ljkƧgf, tL;' d±Ʈëf, tL;'
lgƑfg+ j'ųlƃ Pj+ jjŴfgsyf j]lbtƑf. kl/ofo]g kg ;Ƒflgk]tflg dƮj]jrgflglk lgƑfgj]jrgflglk xálƃo]j.
cŢų+ /fuƧ ;lƃlƃ cŢų/fuƧ ;ƃefj]g lgƑ'tefj]g cŢų;lƃ;řft+ lgƑfg+ cánás]Ƹ;. bá;Ƨ ;lƃlƃcfbL;'lk P;]j
goá. klrglƃ lgŹ];Ƨ pŹ];kb+. ljlrgƃált ;ŝflg jŬ]ƃá ljefj]ƃá. kljlrgƃált tfg]j kŝ]s+ ljefj]ƃá s]lr
æuj];ƃáÆlt jŰolƃ. cbƧlƃ cánás]Ƹ;. cblŋlƃ ljlgljƸŢ. cmlƧlƃ kţfo m'Ƹ;. klljlŢlƃ `f±)ëg kŝŋ+ csĕƸ;.
73= b'ltoufyfo ;ř]kŴá _ oflgdflg lblŪutflg t]lx t]lx ;ų]lx ljlglŞlgŷf ulxtųf æljlgŞofÆlt r cųgá
kŝo]lx cle;řtefjflbgf go]g ækslƍtfgLÆlt r j'ŝlƃ, t] j] d'gL lblŪutwƙ] cƮx]ŷf cŢų;ƃLlt od]tdŴ+ Ɣ"l;, cflrŋ
d], sy+ g' wL/]lx kj]lbt+ t+ sy+ ksĕl;t+ wL/]xLlt jblt.
OldƧf ufyfo lgŹ];á pųfgŴá &k]ŷf k/dŴkb+. tŴ o+ k/dŴlƃ o+ pųd+ lgƑfg+.
74= cyƧ eujf oyf o]g pkfo]g t+ kb+ wL/]lx ksĕl;t+, t+ pkfo+ ;klkŋ+ bƧ]ƃá æg lblŪofÆlt ufydfx. tŴ
g lblŪofltcfbLlx lblŪ;'ltcŪ;dfklų`f)aflx/;LnƑtflg kllŋklt. æ;'lźdfxfÆlt PŴ j'ų+ cfx_;Ź+ ;ƑŴ gsĕ/]g ;Ƹź
oáh]ŷf k'l/dkbųo+ g]ŷf ælblŪof ;'Ƹź gfx g s±yëdLÆlt PjdŴá j]lbtƑá. oyf r]Ŵ, Pj+ pų/kb];'lk. tŴ r clblŪof
gfxflt b;jŴ's+ ;ƙflbƸŪ ljgf g s±yëld. tyf cƧ'ltoflt gjś+ ;jg+ ljgf. c`f)flt sƙƧst;ŝfg'nálds`f)+ ljgf.
c;Lntflt kfltdáŋ;+j/+ ljgf. cƑtflt w'tśjt+ ljgf. gálk t]gflt t];' Psd]s]g lblŪcflbdų]gflk g s±yëdLlt PjdŴá
j]lbtƑá. Pt] r lgƧş cg'Ʈxfoflt Pt] r k'l/dlblŪcflbe]b] sŲklŋs] wƙ] ;d'Ŕfts/±)ëg lgƧş, klŞd] clblŪcflbe]b]
;'Ŋklŋs]lk ctƙotfkşg]g cg'Ʈxfo. ;ƃá clgƧfo ej+ g hƍ]lt Odfo klklųof /fuflbj"k;d]g ;ƃá rŋĕbL;' slť wƙ+
clgƧfo Pslƕ ej+ g hƍ], clkx]t'+ ckŴ]t'+ ;dŴá l;of, codƧ cŢų;ƃLlt clwƍfoá.

92
 ;jglƕ OlŞtƑlƃ ;'ųflbj;]g ;')glƕ cfslřtƑ+. ;Ƙf/f Od] wƙflt ;ƙflblŪcflbsĕ Od] wƙf pksĕ/Ū]g ;Ƙf/f
xálƃ sŲklŋsĕglƃ cs';nkŋ] ejfg+. ;d'Ŕfttá kxfg+ OlŞtƑlƃ ;ƙf xggtá ;d'Ş]btá kxfg+ cfslřtƑ+. t]wft's];'
s';n];' wƙ];"lt sĕd¿kf¿k;řft];' t]e"ds];' sĕ];Ɵ;Ƙ"t];'. ctƙotflt lgųŲefjá.
75= Pj+ j'ų] jrgŴ+ c;Ɵŋ]ƃá dfulůoá ægá r] ls/fÆlt ufydfx. tŴ lbŪfbLlg j'ųgofg]j. sŲklŋsĕlgo]j
kg ;Ɖfo peoŶflk cfx. cfx_;Ź+ kg ægá r]Ælt ;Ź]g oáh]ŷf gá r] ls/ cfx gá r] ls/ s±yë;Llt Pj+ cŴá bŪƑá.
dád"xlƃ cltd"ƭ+, dáxg+ jf. kŝ]ƃLlt hĕglƃ. OldƧflk ufyfo lgŹ];á pųfgá.
76= cyƧ eujf t+ lbƸŪ lgƧfo k'Ş+ kllŋkƃá ælblŪť lgƧfofÆlt ufydfx. tƧŴá _ ŷ+ dfulůo lbƸŪ lgƧfo
k'gƍ'g+ k'Şdfgá oflg t] lblŪutflg ;d'Ʈlxtflg, t]Ʃ]j ;d'ƮxLt];' kdáx+ cfutá ŷ+ Otá r dof j'ųcŢų;lƃtá klklųtá
wƙb];gtá jf c)'lƕ o'ų;ţ+ g kƧl;, t]g sĕ/±)ëg ŷ+ Od+ wƙ+ dád"xtá kƧ;Llt.
nƮg+ lgƧfo nƮglƃ lblŪnƮg+ cƟLloŷf lblŪnƮg+. aƉglƃ lblŪaƉg+. klnaáwlƃ lblŪklnaáw+.
cƉsĕ/+ kŋƆá;Llt axnƉsĕ/+ kljŪál;. o'ų;ţlƃ ;d)wƙ] o'ų;ţ+. kų;ţlƃ ;d)wƙ] klnź;ţ+. nƮg;ţlƃ
;ŧflgt;ţ+. sĕ/);ţlƃ x]t';ţ+. &fg;ţlƃ sĕ/);ţ+. g klne;Llt g ljƆl;. s'tá `f)lƃ dƮ`f)+ kg s]g sĕ/±)ëg
nleƧl;. clgŝ+ jflt x'ŷf cefjŪ]g kťŋƉf clgŝ+. clgŝ;ţfg'nád+ jflt ækťŋƉf clgŝfÆlt pƍƉf ;ţf clgŝ;ţf, tfo
;ţfo cg'nád+ cƍlŊ"n+ clgŝ;ţfg'nád+. Ƹs t+Ġ ljkƧgf`f)+. lƀƉ+ ljkƧgf`f)fg+ b'ŋĕgų;ţfg'nádfglƕ P;]j goá.
77= Pj+ ;d'Ʈlxt];' kdáx]g dfulůoƧ ljjfbfkƸų bƧ]ŷf Obflg t];' cţ];' r wƙ];' ljutƍdáxƧ cųgá lglƑjfbt+
bƧ]ƃá æ;dá lj;];LÆlt ufydfx. tƧŴá _ oá Pj+ ltwf dfg]g jf lblŪof jf k'Ʈn]g jf dţlt, ;á t]g dfg]g tfo jf
lblŪof t]g jf k'Ʈn]g ljjb]Ɯ. oá kg cƛflb;á Odf;' tL;' ljwf;' cljsƕdfgá, ;dá lj;];Llt g tƧ xált, g r xLgált
kf&;];á. OldƧflk ufyfo lgŹ];á pųfgáj.
78= lsť leƜá _ æ;ŝlƃ ;áÆlt ufyf. tƧŴá _ ;á Pj¿ká kxLgdfglblŪsĕ] ædflb;á ‚aflxtkfkųfƒlbgf go]g
Ɣfƪ±)ëf, Obd]j ;ŝÆlƃ Ƹs jb]Ɯ Ƹs jŴ'+ e±)ëƜ, s]g jf sĕ/±)ëg e±)ëƜ, ædƞ+ ;ŝ+, t'ƞ+ d';fÆlt jf s]g dfg]g lblŪof
k'Ʈn]g jf ljjb]Ɯ. oƸƨ dflb;] vL)f;j] æ;lb;áxdƨLÆlt kjlųof ;d+ jf, Ot/ƀoefj]g kjlųof lj;d+ jf dlţt+ glŴ,
;dfgfbL;' s]g jfb+ kl;+o'h]Ɯ klƎ/]Ɯflt. OldƧflk ufyfo lgŹ];á pųfgá.
79= gg' Ps+;]g]j Pj¿ká k'ƮnáĠ æcás+ kxfofÆlt ufyf. tŴ cás+ kxfoflt ¿kwfŷflbljţf)Ƨásĕ;+ tŶ
%Ɔ/fuƍxfg]g %ū]ŷf. clgs]t;f/Llt ¿klgldųlgs]tfbLlg tŲfj;]g c;/ƃá. ufd] cs'Ƒ+ d'lg ;ƅjfgLlt ufd] lulx;ƅjflg
cs/áƃá. sĕd]lx l/ųált sĕd];' %Ɔ/fufefj]g ;Ƒsĕd]lx k'y'e"tá. ck'/ŋ/fgált cfoƸt cųefj+ cglelgƑų]ƃá. sy+ g ljƮƞ
hg]g slo/flt hg]g ;Ƹź ljƮflxssy+ g s±yëƜ.
xflnŹsĕgLlt Pj+gfdsĕ] uxklt. o]gfoƨf dxfsŝfgá t]g'k;ŘdLlt o]gflt e'ƙŴ] s/)jrg+. tƨf oŴ dxfsŝfgá,
tŴ pk;ŘdLlt Pjd]Ŵ cŴá bŪƑá. o]g jf sĕ/±)ëg dxfsŝfgá b]jdg'Ƨ]lx pk;ŘldtƑá, t]g sĕ/±)ëg pk;ŘdLlt Pjd]Ŵ
cŴá bŪƑá. s]g r sĕ/±)ëg dxfsŝfgá pk;ŘldtƑáĠ gfgƍsĕ/u')lj;];flwudflwƍfo]g, ;fb'mn"keáuflwƍfo]g lbhu±)ëlx
lgŝmlntdxf?ŋá ljo. pk;ŘdLlt r utált j'ų+ xált. pk;Řldŷflt pk;Řdgkl/oá;fgbLkg+. cy jf Pj+ utá ttá
cf;Ɖt/+ &fg+ dxfsŝfgƧ ;dLk;řft+ uƄfltlk j'ų+ xált.
clejfb]ŷflt kťkltlŪt]g jlƆŷf. Obflg o]gŴ]g dxfsŝfgƧ pkŪfg+ cfutá, t+ k'lŞt'sĕdá b;gv;dáwfg;d'şn+
cŧƸn l;/l; kltŪfk]ŷf Psdƃ+ lg;Llb. Psdƃlƃ efjgk'+;slgŹ];á ælj;d+ rlƆd;"l/of kl/jųƃLÆltcfbL;' ‘c0lg0 4=7’
ljo. tƨf oyf lgl;Ɖá Psdƃ+ lgl;Ɖá xált, Pj+ lg;LbLlt Pjd]Ŵ cŴá bŪƑá. e'ƙŴ] jf Pt+ pkoáujrg+. lg;LbLlt
lg;ş+ sƍ]l;. klůtf lx b]jdg'Ƨf u?Ūflgo+ pk;Řldŷf cf;gs';ntfo Psdƃ+ lg;Lblƃ. coť uxklt t];+ cţt/á, tƨf
Psdƃ+ lg;Llb.
sy+ lgl;Ɖá r kg Psdƃ+ lgl;Ɖá xátLltĠ % lg;şbá;] jşˆŷf. ;]Ɯlyb+Ġ cltb"/+ cŝf;Ɖ+ pkl/jft+ pƉtƍb];+
clt;ƙ'v+ cltkŞflt. cltb"/] lgl;Ɖá lx ;r] s±yët'sĕdá xált, pŝf;Ź]g s±yëtƑ+ xált. cŝf;Ɖ] lgl;Ɖá ;Ŝũg+ s/ált.
pkl/jft] lgl;Ɖá ;/L/uƉ]g afwlt. pƉtƍb];] lgl;Ɖá cuf/j+ ksĕ;]lt. clt;ƙ'vf lgl;Ɖá ;r] bŪ'sĕdá xált, rŋ'gf rŋ'+
cfxŝ bŪƑ+ xált. cltkŞf lgl;Ɖá ;r] bŪ'sĕdá xált, uLj+ k;f/]ŷf bŪƑ+ xált. tƨf colƕ Pt] % lg;şbá;] jşˆŷf
lg;Llb. t]g j'ų+ _ æPsdƃ+ lg;LbLÆlt.
Ptbjárflt Pt+ cjár. j'ųldb+ eƃ] sŝfg eujtf cŪsjlƮo] dfulůokŤ]lt cŪsjlƮolƛ dfulůokŤá gfd
clŴ, tƸƨ kŤ].
¿kwft"lt ¿kŋƉá clwƍ]tá. ¿kwft'/fuljlgaƉlƃ ¿kwft'lƛ /fuëg ljlgaź+. ljţf)lƃ sƙljţf)+. cás;f/Llt
uëx;f/L cfno;f/L. sƨf kg]Ŵ æljţf)wft' ±vëf uxktLÆlt g j'ųlƃĠ ;ƙáxlj#ftŴ+. æcásĕ]Ælt lx cŴtá kŝoá j'ŝlt,

93
k'/]hĕtť sƙljţf)+ kŞfhĕtƧ sƙljţf)Ƨlk ljkfsljţf)Ƨlk, ljkfsljţf)ť ljkfsljţf)Ƨlk sƙljţf)Ƨlk kŝoá xált,
tƨf æst/+ g' ±vëf Ow ljţf)Ælƃ ;ƙáxá ej]Ɯ. tƧ lj#ftŴ+ t+ cƮx]ŷf c;lƘƉfj b];gf stflt. clkr ljkfscf/ƙ)j;]g
rtƧá cle;řf/ljţf)lŪltoált j'ųflt tf bƧ]t'lƕ Ow ljţf)+ g ulxt+.
pko'kfbfgflt tŲ"kolbŪ"koj;]g ƀ] pkof, sĕd'kfbfgfbLlg rųfl/ pkfbfgflg r. r]t;á
clwŪfgflelgj];fg';oflt cs';nlrųƧ clwŪfge"tf r]j clelgj];e"tf r cg';oe"tf r. tyfutƧflt ;ƙf;Ɨ'źƧ. ;Ƒ];lƕ
lx vL)f;jfg+ Pt] kxLgfj, ;Ŵ' kg vL)f;jefjá nás] cltkfsált pkl/dsĕ]lof Pj+ j'ų+. ljţf)wft'oflt Ow ljţf)+ sƨf
ulxt+Ġ lsn];ƍxfgbƧgŴ+. lsn];f lx g s]jn+ rt";'o]j vƉ];' kxLgf kxLolƃ, kť;'lk kxLolƃo]jflt lsn];ƍxfgbƧgŴ+
ulxt+. Pj+ ±vëf uxklt cgás;f/L xátLlt Pj+ sƙljţf±)ëg cás+ c;/ƃ]g cgás;f/L gfd xált.
¿klgldųlgs]tlj;f/ljlgaƉflt ¿kd]j lsn];fg+ kŝoŪ]g lgldų+, cf/ƙ)lsl/o;řft]g lgjf;Ū]g lgs]tlƃ
¿klgldųlgs]t+. lj;f/á r ljlgaƉá r lj;f/ljlgaƉf. peo]glk lx lsn];fg+ kŴefjá r ljlgaƉgefjá r j'ųá,
¿klgldųlgs]t] lj;f/ljlgaƉflt ¿klgldųlgs]tlj;f/ljlgaƉf, tƨf ¿klgldųlgs]tlƛ pƍƉ]g lsn];lj;f/]g r]j
lsn];ljlgaƉg]g rflt cŴá. lgs]t;f/Llt j'ŝtLlt cf/ƙ)s/)j;]g lgjf;ŪfgŪ]g lgs]t;f/Llt j'ŝlt. kxLgflt t]
¿klgldųlgs]t] lsn];lj;f/ljlgaƉf kxLgf.
sƨf kg]Ŵ kťŋƉf r æcásĕÆlt j'ųf, % cf/ƙ)flg ælgs]tÆlƃĠ %Ɔ/fuƧ anjb'Ƒntfo. ;dfg]lk lx Pt];+
cfnoŪ]g lj;oefj] cásĕ]lt lgƍl/ofo]g ;'ź+ uëxd]j j'ŝlt, lgs]tlƃ æcş c;'sŪfg] sËlńƧfdfÆlt st;Ř]tfg+ lgjf;gŪfg+
pƜfgflb. tŴ oyf k'ųbf/wgwţk'Űuëx] %Ɔ/f±uëf anjf xált, Pj+ cŢlųs];' vƉ];'. oyf kg pƜfgŪfgfbL;' ttá b'Ƒnt/á
xált, Pj+ aflx/];' %;' cf/ƙ±)ë;"lt %Ɔ/fuƧ anjb'Ƒntfo Pj+ b];gf stflt j]lbtƑf.
;'lvt];' ;'lvtált pkŪfs];' wgwţnfeflbj;]g ;'lvt];' æObfgfx+ dgfk+ rLj/+ dgfk+ eáhg+ nleƧfdLÆlt
uëxlƧt;'vëg ;'lvtá xált, t]lx kų;ƕƸų cųgf cg'ejdfgá ljo r/lt. b'lŋt];' b'lŋtált t];+ s]glrb]j sĕ/±)ëg b'ŋ] pƍƉ]
;o+ lƀu'±)ëg b'ŋ]g b'lŋtá xált. lsŝs/)Lo];l" t lsŝ;řft];' s/)Lo];'. jáoáu+ cfkştLlt pkoáu+ ;o+ t];+ lsŝfg+ sųƑt+
cfkşlt.
sĕd];"lt jŴ'sĕd];'. Pj+ ±vëf uxklt sĕd]lx cl/ųá xátLlt Pj+ lsn];sĕd]lx cl/ųá xált.
cƃá sĕdfg+ efj]g ct'Şá. ;'Ŋkŋá t];+ cefj]g l/ųá t'Şált j]lbtƑá.
k'/ŋ/fgált jũ+ k'/tá s'?dfgá. Pj+¿ká l;olƃcfbL;' bL#/ƧsĕńábftfbL;' ¿k];' Pj+¿ká gfd ej]Ɯlƃ kŴ]lt.
;'vfbL;' j]bgf;' Pj+j]bgá gfd. gLn;ţfbL;' ;ţf;' Pj+;ţá gfd. k'ţfle;řf/fbL;' ;řf/];' Pj+;řf/á gfd.
rŋ'ljţf)fbL;' ljţf±)ë;' Pj+ljţf±)ëf gfd ej]Ɯlƃ kŴ]lt.
ck'/ŋ/fgált jũ+ k'/tá cs'?dfgá. ;lxt+ d], c;lxt+ t]lt t'ƞ+ jrg+ c;lxt+ cl;lnŪ+, dƞ+ ;lxt+ l;lnŪ+ dw'/+
dw'/kfg;lb;+. clwlrŰ+ t] ljk/fjųlƃ o+ t'ƞ+ bL#]g sĕn]g kl/lrt+ ;'ƍu')+, t+ dd jfb+ cfuƙ ;Ƒ+ v±)ëg ljk/fjų+
lgjų+. cf/álktá t] jfbált t'ƞ+ bá;á dof cf/álktá. r/ jfbƍdáŋĕoflt t+ t+ cfrl/o+ pk;Řldŷf pų/+ kl/o];ƃá OdƧ
jfbƧ dáŋĕo r/ cflxů. lgƑ]±&ëlx jf ;r] kxá;Llt cy ;od]j kxál;, O±wëj lgƑ]±&ëxLlt.
80= ;á Pj¿ká æo]lx ljljųáÆlt ufyf. tŴ o]xLlt o]lx lblŪutfbLlx. ljljųá ljr/]Ɯflt l/ųá r/]Ɯ. g
tflg pƮƞ jb]Ɯ gf±uëflt æcfu'+ g s/átLÆltcflbgf ‘r"ńlg0eſfj'wdf)jk'ŞflgŹ]; 70 kf/fogfg'uLltlgŹ]; 102’ go]g
gf±uëf tflg lblŪutflg pƮx]ŷf g r/]Ɯ. PnƗ'hlƃ Pn;lţt] cƗ'lƛ hĕt+ sŭsgfń+ jfl/h+, kb'dlƃ j'ų+ xált. oyf hn]g
kŘ]g rg"klnųlƃ t+ kb'd+ oyf hn]g r kŘ]g r cg'klnų+ xált. Pj+ d'lg ;lƃjfbá cluźált Pj+ cŢų;lƃjfbá d'lg
uëwfefj]g cluźá. sĕd] r nás] r cg"klnųált b'lj±wëlk sĕd] ckfoflbs] r nás] ƀLlx l;n];]lx cg'klnųá xált.
cfu'+ g s/átLlt cs';nflbbá;+ g s/ált. g uŞtLlt cultj;]g g uŞlt. gfuŞtLlt kxLglsn];] g pk]lt.
kfksĕlt nfdsĕ. cs';nflt csĕ];Ɵ;Ƙ"tf. t] lsn];] g k'g]tLlt o] lsn];f kxLgf, t] lsn];] k'g g Plt. g kŝ]tLlt kl g
pk]lt. g kŝfuŞtLlt k'g g lgjųlt.
v/bůált v/kųbůá m?;bůá. rųuë±wëflt ljƧŪuë±wëf. jƃuë±wëflt jldtuë±wëf. d'ųuë±wëflt l%ƉaƉguë±wëf.
kxLguë±wëflt khlxtuë±wëf. kllgƧŪuë±wëflt oyf g k'g lrų+ cf?xlt, Pj+ klljƧlştuë±wëf. pkl/ jLt/fufbL;'lk P;]j
goá. ;Ƒfg]j tflg ulxtƮx)Ƨ ljƧŪefjj]jrgflg.
81= lsť leƜá _ æg j]bu"Ælt ufyf. tŴ g j]bu" lblŪofosĕ]lt rt'dƮj]bu" dflb;á lblŪofosĕ] g xált, lblŪof
uŞƃá jf, t+ ;f/tá kŝ]ƃá jf g xált. tŴ jrgŴá _ ofotLlt ofosĕ]. s/)jrg]g lblŪof ofotLlt lblŪofosĕ].
pkoáuŴ] ;fldjrg]glk lblŪof oftLltlk lblŪofosĕ]. g d'ltof ; dfgd]tLlt d't¿kflbe]bfo d'ltoflk ;á dfg+ g Plt. g
lx tƙoá ;ált tŲflblŪj;]g tƙoá xált tƍ/fo±)ëf, co+ kg g tflb;á. g sƙ'gf gálk ;'t]g g]Ɯált k'ţfle;řf/flbgf

94
sƙ'gf jf, ;'t;'lźcflbgf ;'t]g jf ;á g]tƑá g xált. cg"kgLtá ; lgj];g];"lt ;á lƀƉlƕ pkofg+ kxLgųf ;Ƒ];'
tŲflblŪlgj];g];' cg'kgLtá.
d't¿k]g jflt PŴ d't¿k+ gfd uƉ/;máŪƑflg. dfg+ g]tLlt clƨdfg+ g Plt. g pk]tLlt ;dLk+ g Plt. g
pkuŞtLlt pkuƄf g ltŪlt. tƙoált tƍstá.
82= tƧ r Pj+ljwƧ æ;ţflj/ųƧfÆlt ufyf. tŴ ;ţflj/ųƧflt g]ŋƙ;ţfk'Ƒśdfo efjgfo kxLgsĕdflb;ţƧ.
Oldgf kb]g petáefuljd'ųá ;dyoflgsĕ] clwƍ]tá. kţfljd'ųƧflt ljkƧgfk'Ƒśdfo efjgfo ;Ƒlsn];]lx ljd'ųƧ. Oldgf
;'ŋljkƧsĕ] clwƍ]tá. ;ţť lblŪť o] cƮx];'+, t] #ũdfgf ljr/lƃ nás]lt o] kg sĕd;ţflbs+ ;ţ+ cƮx];'+, t] lj;];tá uxŪf
sĕdflws/)+, o] r lbƸŪ cƮx];'+, t] lj;];tá kƑlhtf wƙflws/)+ cţdţ+ #ũ]ƃf ljr/ƃLlt.
oá ;dyk'Ƒśd+ cl/odƮ+ efj]tLlt oá k'Ʈná ;dyk'Ƒśd+ k'/]rfl/s+ sŷf ;xljkƧg+ cl/odƮ+ efj]lt, k&d+ ;dfƸw
pƍfb]ŷf kŞf ;xljkƧg+ cl/odƮ+ pƍfb]tLlt cŴá. tƧ cflbtált tƧ k'ƮnƧ k&dŢĕgflbtá. pkfbfoflt klŝ cfuƙ.
uƅf ljŋƘLtf xáƃLlt uƅf b"/Lstf ejlƃ. c/xų] kų]lt c/xųmn+ kų]. c/xtált c/xųmn] l&tƧ. uƅf r dáxf
rfltcfboá ;Ƒ] lsn];f kxLgf xálƃ.
oá ljkƧgfk'Ƒśd+ cl/odƮ+ efj]tLlt oá k'Ʈná ljkƧg+ k'Ƒśd+ k'/]rfl/s+ sŷf cl/odƮ+ efj]lt, k&d+ ljkƧg+
pƍfb]ŷf kŞf cl/odƮ;ƕo'ų+ ;dfƸw efj]tLlt cŴá. tƧ cflbtá pkfbfoflt tƧ k'ƮnƧ ljkƧgtá kŪfo ljkƧg+ klŝ.
dáxf ljŋlƘtf xáƃLlt PŴ ljŋlƘtflt b"/+ kflktf ;ţfj;]g. #ũ]ƃLlt o] sĕd;ţfƸb uŲlƃ, t] ;ţfj;]g kLń]lƃ. ;Ŝũ]ƃLlt
ttá ttá kLń]lƃ Obflg #ũ]ƃ] bƧ]t'+ æ/fhĕgálk /fh"lx ljjbƃLÆltcflbgf go]g ljŴf/á j'ųá. cţdţ+ kf)Llxlk pkŊdƃLlt
PŴ cţdţ+ xŴ]lx kx/lƃ. n]ū"xLlt skfnvů]lx. bů]xLlt cŬbůs]lx. ;Ŵ]xLlt petáwf/]lx ;Ŵ]lx.
cle;řf/fg+ cƍxLgųflt k'ţflbcle;řf/fg+ cƍxLgefj]g. ultof #ũ]ƃLlt uƃƑfo kltŪfe"tfo ultof kLń]lƃ
#ũg+ cfkşlƃ. lg/ofbL;'lk P;]j goá. ;];d]Ŵ j'ųgoųf pųfgd]j.

;źƙƍşáltsĕo dxflgŹ];Ūsyfo

dfulůo;'ųlgŹ];jŰgf lglŪtf.

10= k'/fe]b;'ųlgŹ];jŰgf
83= b;d] k'/fe]b;'ųlgŹ];] sy+bƧLlt OdƧ ;'ųƧ Otá k/];ť kťƉ+ snxljjfbr"ńƓ"xdxfƓ"xt'jscųbů;'ųfg+
;ƙfkl/ƑfhgLo;'ųjŰgfo+ ‘;'0lg0cŪ02=362cfboá’ j'ųgo]g]j ;fdţtá pƍlų j]lbtƑf. lj;];tá kg o±yëj tƸƨ dxf;do]
/furl/tb]jtfg+ ;ƍfoj;]g wƙ+ b];]t'+ lglƙta'ź]g cųfg+ k'Şfk]ŷf ;ƙfkl/ƑfhgLo;'ųƃ_ ‘;'0 lg0361cfboá’ defl;, Pj+
tƸƨo]j dxf;do] æƸs g' ±vëf k'/f ;/L/e]bf sųƑÆlƃ pƍƉlrųfg+ b]jtfg+ lrų+ `ŷf tf;+ cg'ƮxŴ+ cŬt]ń;leŋ';tkl/jf/+
lglƙta'ź+ cfsĕ;]g cfg]ŷf t]g cųfg+ k'Şfk]ŷf Od+ ;'ųdefl;.
sy+Ġ a'źf gfd dxƃf Pt] ;ųlj;];f, o+ ;b]jsƧ násƧ lbŪ+ ;'t+ d't+ ljţft+ kų+ kl/o]l;t+ cg'ljrl/t+ dg;f g
lslť sŴlr gLnflbj;]g ljeų¿kf/ƙ±)ë;' ljeų¿kf/ƙ)+ jf, e]l/;Źflbj;]g ljeų;Źf/ƙ)fbL;' ;Źflbcf/ƙ)+ jf clŴ, o+
Pt];+ `f)d'vë cfkfy+ gfuŞlt. oyfx _ æo+, leŋj], ;b]jsƧ násƧ»k]0 ;b]jdg'Ƨfo lbŪ+ ;'t+ d't+ ljţft+ kų+ kl/o]l;t+
cg'ljrl/t+ dg;f, tdx+ hĕgfld tdx+ cưţfl;Ælƃ ‘c0lg0 4=24’. Pj+ ;ƑŴ cƍlxt`f±)ëf eujf ;Ƒflk tf b]jtf
eƑfeƑj;]g ƀ] sĕ]Ūf;] csĕl;. æsƙfj/±)ëg jf ;dƉfutfÆltcflbgf ‘k'0k012’ lx go]g j'ųf ;ųf ceƑf gfd. t]
Psljxf/] j;ƃ]lk a'źf g cánás]lƃ. ljk/Ltf kg eƑf gfd. t] b"/] j;ƃ]lk uƄf ;śŲlƃ. tƸƨ b]jtf;lƉkft] o] ceƑf,
t] kxfo eƑ] kl/Ʈx]l;. kl/Ʈx]ŷf æPųsĕ PŴ /furl/tf, Pųsĕ bá;flbrl/tfÆlt rl/oj;]g % sĕ]Ūf;] csĕl;. cy g];+
;ƍfowƙb];g+ pkwf/]ƃá æ/furl/tfg+ b]jfg+ ;ƙfkl/ƑfhgLo;'ų+ ‘;'0lg0361cfboá’ s±yëƧfld, bá;rl/tfg+ snxljjfb;'ų+
‘;'0lg0868 cfboá’, dáxrl/tfg+ dxfƓ"x;'ų+ ‘;'0lg0901cfboá’, ljtŊrl/tfg+ r"ńƓ"x;'ų+ ‘;'0lg0884cfboá’,
;źfrl/tfg+ t'js;'ų+ ‘;'0lg0921cfboá’, a'lźrl/tfg+ k'/fe]b;'ų+ ‘;'0lg0854cfboá’ s±yëƧfdLÆlt b];g+ jjŴfk]ŷf k'g t+
kl/;+ dg;fsĕl; æcųŢĕ;o]g g' ±vëf hĕg]Ɯ, k/Ţĕ;o]g, cŪ'ƍlųs]g, k'Şfj;]gfÆlt. ttá æk'Şfj;]g hĕg]ƜfÆlt `ŷf æclŴ g'
±vëf sĕ]lr b]jtfg+ cŢĕ;o+ ux]ŷf rl/oj;]g kŤ+ k'lŞt'+ ;dŴáÆlt æt];' kť;t];' leŋ";' Psĕ]lk g ;ŊátLÆlt cŹ;. ttá
c;Lltdxf;fjs], ƀ] cƮ;fjs] r ;dƉfxl/ŷf æt]lk g ;ŊáƃLÆlt lbƩf lrƃ]l; _ æ;r] kŝ]sa'źá ej]Ɯ, ;Ŋ'±)ëƜ g' ±vëfÆlt.
æ;álk g ;Ŋ'±)ëƜáÆlt `ŷf æ;Ŋ;'ofdfbL;' sĕ]lr ;Ŋ'±)ëƜfÆlt ;dƉfxl/. ;r] lx t];' sĕ]lr ;Ŋ'±)ëƜ, t+ k'Şfk]ŷf cųgf

95
ljƧşˆƜ. g kg t];'lk sĕ]lr ;Ŋált. cyƧ Ptbxál; _ ædflb;á a'źáo]j ;Ŋ'±)ëƜ, clŴ kg sŴlr cţá a'źáÆlt cgƃf;'
náswft";' cgƃ`f)+ kŴl/ŷf nás+ cánás]ƃá g cţ+ a'ź+ cŹ;. cgŞl/oť]t+, Obflg cųgf ;d+ g kƧ]Ɯ, oá hĕtlbj;]lk
ƔƪhĕnjŰgfo+ ‘bL0lg0cŪ01=7’ j'ųgo]g cųgf ;d+ ckƧƃá æc±Ʈëfxdlƨ násƧfÆlt ‘bL0lg02=31’ cƍljlųo+ ;Lxgfb+
glb. Pj+ cţ+ cųgf ;d+ cklƧŷf lrƃ]l; æ;r] cx+ k'lŞŷf cxd]j ljƧşˆƜ+, Pj+ tf b]jtf g ;lŋƧlƃ klljlŢt'+. cţƸƨ
kg a'ź]o]j k'Şƃ] dlo r ljƧşƃ] cŞ]/s+ eljƧlt, ;lŋƧlƃ r b]jtf klljlŢt'+, tƨf lglƙta'ź+ dfk]ƧfdLÆlt cleţfkfbs+
´fg+ ;dfklşŷf j'Ūfo ækųrLj/Ʈx)+ cfnálst+ ljnálst+ ;ldlŧt+ k;fl/tť dd ;lb;+o]j xát"Ælt sĕdfjr/lrų]lx kl/sƙ+
sŷf ækfrLgo'uƉ/kl/ŋ]ktá pƟŜodfg+ rƆdůn+ lelƆŷf lgŋdƃá ljo cfuŞt"Ælt ¿kfjr/lrų]g clwŪfl;. b]j;Ŝá t+
lbƩf æcţálk g' ±vëf eá, rƆá pƮtáÆlt cfx. cy rƆ+ cáxfo cf;Ɖt/] hĕt] æg rƆá, ;"l/oá pƮtáÆlt. k'g cf;Ɖt/]
hĕt] æg ;"l/oá, b]jljdfg+ PtÆlƃ. k'g cf;Ɖt/] hĕt] æg b]jljdfg+, b]jk'ųá P;áÆlt. k'g cf;Ɖt/] hĕt] æg b]jk'ųá,
dxfƔƪf P;áÆlt. k'g cf;Ɖt/] hĕt] æg dxfƔƪf, ck/álk eá a'źá cfutáÆlt cfx.
tŴ k'y'şgb]jtf lrƃƸo;' _ æPsa'źƧ tfj co+ b]jtf;lƉkftá. lƀƉ+ sËjdxƃá eljƧtLÆlt. cl/ob]jtf
lrƃƸo;' _ æPlsƧf náswft'of ƀ] a'źf gfd glŴ, cźf eujf cųgf ;lb;+ cţ+ Ps+ a'ź+ lglƙgLÆlt. cyƧ b]j;ŜƧ kƧƃƧ]j
lglƙta'źá cfuƄf b;an+ cjlƆŷfj ;ƙ'vŪfg] ;d;d+ sŷf dflkt] cf;g] lg;Llb. eujtá afƸų;dxfk'l/;nŋ)flg,
lglƙtƧflk, eujtá ;/L/f %ƑŰ/lƨoá lgŋdlƃ, lglƙtƧflk, eujtá ;/L//lƨoá lglƙt;/L/] klxţlƃ, lglƙtƧ /lƨoá
eujtá sĕo] klxţlƃ. tf lƀƉlƕ a'źfg+ ;/L/tá pƮƙ ejƮ+ cfxŝ ttá ttá kllgjlųŷf b]jtfg+ dŴsdŴskl/oƃ]g
cátl/ŷf rŊjfńd'vjlũo+ kltŪƸx;'. ;snrŊjfńuư+ ;'jŰdojرuëfkfgl;ljgźldj r]lto#/+ lj/álrŴ.
b;;xƧrŊjfńb]jtf PsrŊjfń] /fl;e"tf lƀƉ+ a'źfg+ /lƨcưƃ/+ kljl;ŷf cŪ+;'. lglƙtá lg;Lbƃáo]j æsy+bƧL sy+;Lná,
pk;ƃált j'ŝtLÆltcflbgf go]g clwkţflbs+ k'Şƃá ufydfx.
tŴ k'Şfo tfj ;á lglƙtá sy+bƧLlt clwkţ+, sy+;Lnált clw;Ln+, pk;ƃált clwlrų+ k'Şlt. ;];+ kfsd]j.
lglƙta'źflbljefjgŴ+ k]s] _
æpk]lt wƙ+ kl/k'Şdfgá, s';n+ cŴ'k;lŤt+.
g hËjlt g lgƑ'tá g dtá, t+ k'Ʈn+ std+ jblƃ a'źfĶ ‘kl/0479’.
æ;+;f/vL±)ëf g r jƃ/f±uëf, g rflk ;]ŋá g r lbŪwƙá.
cvL)f;já clƃdb]xwf/L, t+ k'Ʈn+ std+ jblƃ a'źfĶ
æg b'ŋ;ŝ]g ;dlśe"tá, g dƮ;ŝ]g s'tá lg/á±wëf.
;d'bo;ŝtá ;'ljb"/ljb"/á, t+ k'Ʈn+ std+ jblƃ a'źfĶ
æcx]t'sĕ] gálk r ¿klglƧtá, ckŝoá gálk r ;á c;řtá.
c;řtf/ƙ±)ëf gálk r ¿kL, t+ k'Ʈn+ std+ jblƃ a'źfÆltĶ _
j'ų+.
tŴ k&dufyf lglƙta'ź+ ;Ɖfo, b'ltoufyf klŞdeljsaálw;ų+ ;Ɖfo, tltoufyf c/xųmnŪ+ ;Ɖfo, rt'Ŵufyf
c¿k] lgƑfgkŝj]ŋ)dgáƀf/k'/]rfl/slrų;dƸś ;Ɖfo j'ųflt `ftƑf. sËlb;]g bƧg]gflt sËlb;j;]g bƧg]g. Ƹs;lŮt]gflt
Ƹs;l/ŋ]g. Ƹsksĕ/]gflt Ƹslj±wëg. Ƹsklefuëgflt Ƹscfsĕ/]g.
o+ k'ŞfdLlt o+ k'Ʈn+ k'Şfld, t+ dƞ+ ljofs/álx. ofrfdLlt cfofrfld. cŢ];fdLlt cf)fk]ld. k;fb]dLlt tj
;ƃfg] ;ádgƧ+ pƍfb]ld. Ɣ"xLlt lgŹ];Ƨ pŹ];kb+. cflrŋĕlt b];]tƑfg+ æOdflg gfdfgLÆlt gfdj;]g s±yëlx. b];]xLlt
bƧ]lx kţk]xLlt hĕgfk]lx. `f)d'vj;]g lx cƍg+ &k]ƃá ækţk]xLÆlt j'ŝlt. kŪk]xLlt kţfk]lx, kjųfk]xLlt cŴá.
`f)d'vë &k]xLlt jf. ljj/flt ljj+ s/álx, ljjl/ŷf bƧ]xLlt cŴá. ljehĕlt ljefulsl/ofo ljefj]ƃá bƧ]xLlt cŴá.
pųfgLs/áxLlt kfsefj+ s/álx.
cy jf cflrŋĕlt b];gfbLg+ %Ɖ+ kbfg+ d"nkb+. b];gfbLlg % kbflg PtƧ cŴƧ ljj/)Ŵ+ j'ųflg. tŴ b];]xLlt
pŔltţ"g+ j;]g ;ř]ktá k&d+ pŹ];j;]g b];]lx. pŔltţ" lx ;ř]k]g j'ų+ k&d+ j'ųť klljŢlƃ. kţk]xLlt ljklťtţ"g+
j;]g t];+ lrųtá;g]g a'lźlg;fg]g r k&d+ ;+lvųƧ ljŴf/tá lgŹ];j;]g]j kţk]lx. kŪk]xLlt t];+o]j lglŹŪƧ lgŹ];Ƨ
kllgŹ];j;]g ljŴfl/tj;]g &k]lt kŪk]lx. ljj/flt lglŹŪƧlk k'gƍ'g+ jrg]g ljj/flx. ljehĕlt k'gƍ'g+ j'ųƧflk
ljefus/±)ëg ljehĕlx. pųfgLs/áxLlt ljjƧ ljŴf/t/jrg]g ljeųƧ r lgbƧgjrg]g pųfƸg s/álx. co+ b];gf
g]Ɯfglƕ klj]wfo xátLlt.
84= ljƧşg] kg eujf ;¿k]g clwkţfbLlg cljƧşˆŷfj clwkţflbƍefj]g o];+ lsn];fg+ pk;df æpk;ƃáÆlt
j'ŝlt, gfgfb]jtfg+ cf;ofg'nád]g t];+ pk;dd]j bLk]ƃá æjLttŲáÆltcflbsĕ ufyfoá cefl;. tŴ cflbtá cŪƉ+ ufyfg+ æt+

96
Ɣ"ld pk;ƃáÆlt Odfo ufyfo ;ƗƉá j]lbtƑá, ttá k/f;+ æ; j] ;ƃált j'ŝtLÆlt Oldgf ;ƑklŞd]g kb]g.
cg'kbjŰgfgoá _ jLttŲá k'/fe]bflt oá ;/L/e]bf k'Ƒd]j kxLgtŲá. k'ƑdƃdlglƧtált ctLtźflbe]b+ k'Ƒcƃ+
clglƧtá. j]dŢ] g'k;ř]Ɯált kŝ'ƍƉ]lk cźlg æ/ųáÆltcflbgf go]g g pk;řftƑá tƧ glŴ k'/ŋtlƃ tƧ c/xtá lƀƉ+
k'/]ŋĕ/fg+ cefjf cgfut] cźlg k'/ŋtdlk glŴ, t+ Ɣ"ld pk;ƃált Pjd]Ŵ oáhgf j]lbtƑf. P; goá ;ƑŴ.
k'/f sĕoƧ e]bflt s/hsĕoƧ e]btá k'Ƒ]o]j. cųefjƧflt ;snųefjƧ. sń]j/Ƨ lgŋ]kflt sń]j/Ƨ lgŋ]ktá
;/L/Ƨ &kgtá. hËljltlƇoƧ pkŞ]bflt b'ljwƧ hËljltlƇoƧ pkŞ]btá k'Ƒd]j.
k'Ƒƃá j'ŝlt ctLtá cźflt k'Ƒ;řftá cƃá sĕ]Ūf;á æctLtá cźflt, cltŊƃá sĕnáÆlt syLolt. ctLt+ cźfg+
cf/ưflt ctLtsĕn+ klŝ tŲf kxLgf.
ck/lƕ eŹ]s/ųkl/ofo+ ‘d0lg03=272cfboá’ bƧ]ƃá æcy jfÆltcflbdfx. tŴ Pj+¿ká cxál;lƃ sĕńálk ;dfgá
OƆgLndl)jŰá cxál;lƃ Pj+ dg'ţ¿kj;]g]j Pj+¿ká cxáƸ;. s';n;'v;ádgƧj]bgfj;]g]j Pj+j]bgá. t+ ;ƕo'ųfg+o]j
;ţfbLg+ j;]g Pj+;ţá. Pj+;řf/á. Pj+ljţf±)ëf cxáƸ; ctLtdźfglƃ tŴ gƸƆ g ;dƉfg]tLlt t];' ¿kfbL;' tŲ+ jf
tŲf;ƕo'ųlbƸŪ jf gfg'kjųolt. ck/]g kl/ofo]g dxfsŝfgeŹ]s/ųkl/ofo+ bƧ]ƃá æcy jf Olt d] rŋ'
cxá;LÆltcflbdfx. tŴ rŋ"lt rŋ'k;fbá. ¿kflt rt';d'Ūflgs¿kf. Oldgf go]g ;];fotgflglk j]lbtƑflg. ljţf)lƃ
lgƧoljţf)+. g tblegƆtLlt t+ rŋ'ť]j ¿kť tŲflblŪj;]g gflegƆlt. Olt d] dgá cxál; Olt wƙflt PŴ kg dgált
ejślrų+. wƙflt t]e"dswƙf/ƙ)+. xl;tnlktsËlńtfgLlt bƃljb+;sxl;tť jfrfnlktť sĕosËńflbsËlńtťflt
xl;tnlktsËlńtflg. g tbƧfb]tLlt tflg xl;tfbLlg gflegƆlt. g t+ lgsĕd]tLlt sƃ+ g s/ált. g r t]g ljƸų
cfkştLlt t]g r t'ƸŪ g kfk')flt.
t+ t+ kŝo+ klŝ pƍƉált kŝ'ƍƉá. /ųált g'k;ř]Ɯált /fuëg /ųált u)g+ g pkg]tƑá. pkl/lk P;]j goá.
Pj¿ká l;olƃcfbL;' k)Ltdg'ţ¿kflbj;]g]j tŲflblŪkjųg;řftf gƆL ;dƉfgogf j]lbtƑf. g kl)bxtLlt kŴgfj;]g g
&k]lt. cƍl)wfgkŝoflt g kŴgf&kgsĕ/±)ëg.
85= c;ƃf;Llt t]g t]g cnfetá c;ƃ;ƃá. cljsŴLlt ;LnfbLlx cljsŴg;Lná. cs'Ŋ'rált
xŴs'Ŋ'ŝflblj/lxtá. dƃef)Llt dƃfo kl/Ʈx]ŷf jfr+ efl;tf. cg'źtált pźŝlj/lxtá. ; j] jfrfotált ;á jfrfo
otá ;+otá rt'bá;lj/lxt+ jfr+ efl;tf xált.
cŊáwgált olŤ ±vëf j'ųlƃ æg sĕ]wgá csĕ]wgá sĕ]wlj/lxtáÆlt o+ slyt+, t+ k&d+ tfj sĕ]w+ s±yët'sĕdá æclkr sĕ]±wëf
tfj jųƑáÆlt cfx. sĕ]±wëf tfj jųƑált k&d+ sĕ]±wëf s±yëtƑá. b;xfsĕ/]lx sĕ]±wëf hĕotLlt b;lx sĕ/±)ëlx sĕ]±wëf pƍşlt.
cgŴ+ d] cr/Llt cjƸŬ d] csĕl;, Oldgf pkfo]g ;Ƒkb];' cŴá j]lbtƑá. cŪfg] jf kg sĕ]±wëf hĕotLlt csĕ/±)ë sĕ]±wëf
pƍşlt. Psŝá lx æb]já cltjƧtLÆlt s'ƍlt, æg jƧtLÆlt s'ƍlt, æ;"l/oá tƍtLÆlt s'ƍlt, æg tƍtLÆlt s'ƍlt, jft]
jfoƃ]lk s'ƍlt, cjfoƃ]lk s'ƍlt, ;ƙlşt'+ c;Ŋáƃá aálwkŰfg+ s'ƍlt, rLj/+ kf?lkt'+ c;Ŋáƃá jftƧ s'ƍlt, pkŋlnŷf
vf)'sƧ s'ƍlt. Ob+ ;Ɖfo j'ų+ _ æcŪfg] jf kg sĕ]±wëf hĕotLÆlt. tŴ x]Ūf gj;' &fg];' ;ų] cf/ư pƍƉųf sƙkye]bá
xált.
cŪfg#ftá kg ;řf/];' pƍƉá sƙkye]b+ g s/ált. lrų+ cf#ft]ƃá pƍƉált lrųƧ cf#ftá. ttá anjt/á
kl#ftá. klxţgj;]g kl#+. kllj?ŢtLlt kllj/á±wëf. s'ƍgj;]g sĕ]ká. ksĕ]ká ;ƕsĕ]kált pk;Ʈj;]g kb+ jlŬt+.
b'Ƨgj;]g bá;á. kbá;á ;ƕbá;ált pk;Ʈj;]g kb+ jlŬt+. lrųƧ ƓfkųLlt lrųƧ ljkƉtf ljkl/jųgfsĕ/á. dg+
kb";odfgá pƍştLlt dgákbá;á. s'Ţgj;]g sĕ]±wëf. s'Ţgfsĕ/á s'Ţgf. s'lŢtƧ efjá s'lŢtų+. b'ƧtLlt bá;á. b'Ƨgflt
b'Ƨgfsĕ/á. b'lƧtųlƃ b'lƧtefjá. ksltefjljhxgŪ]g Ɠfkşg+ Ɠfklų. Ɠfkşgflt Ɠfkşgfsĕ/á. lj?ŢtLlt lj/á±wëf.
k'gƍ'g+ lj?ŢtLlt kllj/á±wëf. lj?źfsĕ/kllj?źfsĕ/j;]g jf Ob+ j'ų+. rlůsĕ] j'ŝlt růá, yźk'Ʈná, tƧ efjá rlůŊ+.
g Pt]g ;'/álkt+ jrg+ xált, b'?ų+ ckl/k'Űd]j xátLlt c;'/áká. s'źsĕn] lx kl/k'Űjrg+ gfd glŴ, ;r]lk sƧlr xált,
t+ cƍdf)+. ck/] kg æcƧ'hggŪ]g cƧ'/ákgtá cƧ'/ákáÆlt jblƃ, t+ csĕ/)+ ;ádgƧƧflk cƧ'hggtá.
x]Ūfj'ųcųdgtfklkŋtá g cųdgtflt cgųdgtf. ;f kg oƨf lrųƧ]j, g ;ųƧ, tƨf ælrųƧfÆlt j'ų+.
clwdųkl/ųtf j]lbtƑflt clwdųefjá kl/ųefjá r, anjefjá dƆefjált cŴá. slť sĕn]lt Psbf. æslť
sĕnÆlƃlk kf±&ëf. lrųfljns/)dųá xátLlt lrųƧ cfljns/)ƍdf±)ëf, lrųlslnŪs/)ƍdf±)ëflt cŴá.
ælrųfn;s/)dųáÆltlk kf±&ëf, t+ g ;'Ɔ/+. tƧ lrųlsndys/)dųált cŴá. g r tfj d'vs'nfgljs'nfgá xátLlt d'vƧ
;Řárglj;Řárgá g r tfj xált. g r tfj xg';ťákgá xátLlt lƀƉ+ xg"g+ ck/fk/+ rngá g r tfj xált. g r tfj
m?;jfr+ lgŞf/±)ëf xátLlt k/];+ dƙŞ]bs+ m?;jfr+ d'vtá gLx/±)ëg alx lgŋdgá g r tfj xált. g r tfj
lb;fljlb;fg'ljnásgá xátLlt k/Ƨ cư'lŊ/)Ŵ+ bůflbcŴfo lb;ť cg'lb;ť k'gƍ'g+ ljnásgá g r tfj xált.
g r tfj bů;Ŵk/fd;gá xátLlt cf#ftgŴ+ bůť Pstáwf/flb;Ŵť cflbogá g r tfj xált. g r tfj

97
bů;Ŵcư'lŊ/±)ëf xátLlt j'ųƍsĕ/+ bů;Ŵ+ plŋlkŷf kx/±)ëf g r tfj xált. g r tfj bů;Ŵclelgkftgá xátLlt Pt+
b'ljw+ k/Ƨ kx/)Ŵ+ g r tfj lvkgá xált. g r tfj l%ƉljlŞƉs/±)ëf xátLlt bů;Ŵflblvkg]g k/;/L/+ lƀwfs/±)ëf r
ljljwfsĕ/]g j)s/±)ëf r g tfj xált. æl%ŹljlŞŹs/±)ëfÆltlk kf±&ëf. g r tfj ;Ƙŧgklneŧgá xátLlt ;/L/+ elŧŷf
r'Űljr'Űs/±)ëf g r tfj xált. g r tfj cśdścksŬgá xátLlt cśkŝś+ ;ƕƮx]ŷf ckg]ŷf sŬgá g r tfj xált. g r
tfj hËljtf já/ákgá xátLlt hËljltlƇotá já/ákgá g r tfj xált. g r tfj ;Ƒrfukl/ŝfufo ;lŮtá xátLlt ;Ƒ+ k/Ƨ
hËljt+ gf;]ŷf cųgá hËljtgf;gŴfo ;lŮtá g r tfj xált. Ob+ j'ų+ xált _ obf cţ+ hËljtf já/ák]ŷf cųfg+ hËljtf
já/ákgŴfo l&tá, tbf ;Ƒrfukl/ŝfuf gfd xált. j'ųŤ]t+ eujtf _
æsĕ]w+ %]ŷf ;'v+ ;]lt, sĕ]w+ %]ŷf g ;árlt.
sĕ]wƧ lj;d"nƧ, dw'/ƮƧ Ɣfƪ).
jw+ cl/of k;+;lƃ, tlŤ %]ŷf g ;ártLÆltĶ ‘;+0lg0 1=187 267’.
otált obf. k/k'Ʈn+ #f]ŷflt k/k'Ʈn+ gf;]ŷf. cųfg+ #f]tLlt cųfg+ df/]lt. k/d'Ƨbutált cltanjefj+
utá. k/dj]k'Ɵƍųált cltljk'nefj+ kųá. sĕ]wƧ kxLgųflt cgfuflddƮ]g j'ųƍsĕ/Ƨ sĕ]wƧ kxLgefj]g. sĕ]wjŴ'Ƨ
kl/ţftųflt sĕ]wƧ kltŪfe"tƧ sĕ/)e"tƧ lkoflkocŪfg;řftƧ jŴ'Ƨ `fttL/)kl/ţflx Ɠfk]ŷf `ftefj]g. sĕ]wx]t'Ƨ
pklŞƉųflt sĕ]wƧ hgsx]t'gá bádgƧ;xutlrų'ƍfbƧ plŞƉefj]g.
tf;Llt efog;Lná xált. pųf;Llt cltefog;Lná. kl/ųf;Llt ;dƃtá efog;Lná. efotLlt eo+ pƍşlt.
;ƃf;+ cfkştLlt lj¿kefj+ kfk')flt. sŴL xátLlt cųgá jŰe)g;Lná xált. ljsŴLlt ljljwf gfgƍsĕ/tá jŰe)g;Lná.
hĕltof jflt vlųoefjflbhĕlt;ƕlųof jf. ±uëfų]g jflt ±uëftd±uëfųflbgf pŊŪ±uëfų]g jf. sĕ]nk'lųo]g jflt dxfs'nefj]g jf.
jŰkáŋ/tfo jflt jŰ;ƕƉ;/L/tfo jf. ;/L/lŤ ækáŋ/Ælƃ j'ŝlt, tƧ jŰ;ƕlųof cle¿kefj]gflt cŴá. wg]g
jfltcfbLlg pųfgŴfg]j.
s'Ŋ'ŝlƃ lgŹ];Ƨ pŹ];kb+. tŴ s'Ŋ'ŝlƃ s'lŞt+ st+ s'st+, tƧ efjá s'Ŋ'ŝ+. t+ kŞfg'tfknŋ)+,
stfstfg';árg/;+, ljƍl;f/kŝ'kŪfg+, stfstkbŪfg+, bf;Ɠ+ ljo bŪƑ+. xŴs'Ŋ'ŝƕLlt xŴ]lx s'lŞt+ st+ s'st+, tƧ efjá
xŴs'Ŋ'ŝ+. kfbs'Ŋ'ŝfbL;'lk P;]j goá.
cslƍo] slƍo;lţtflt cŞd+;+ ;"s/d+;lƃ vfblt, bLlkd+;+ ldud+;lƃ vfblt, cslƍoeáhg+ slƍoeáhglƃ e'ŧlt,
ljsĕn] sĕn;lţtfo e'ŧlt, cslƍokfgs+ slƍokfgslƃ lkjlt. co+ cslƍo] slƍo;lţtf. slƍo] cslƍo;lţtflt ;"s/d+;+
cŞd+;lƃ vfblt, ldud+;+ bLlkd+;lƃ vfblt, slƍoeáhg+ cslƍoeáhglƃ e'ŧlt, sĕn] ljsĕn;lţtfo e'ŧlt, slƍokfgs+
cslƍokfgslƃ lkjlt. co+ slƍo] cslƍo;lţtf. cjşˆ jş;lţtflt lgŹá;] bá;;lţtf. jşˆ cjş;lţtflt ;bá;]
lgŹá;;lţtf. s'Ŋ'ŝfogflt s'Ŋ'ŝfogfsĕ/á. s'Ŋ'ŝflotųlƃ s'Ŋ'ŝflotefjá. r]t;á ljƍl;f/ált lrųƧ lj¿ká
kl;/)efjá. dgáljn]±vëflt lrųƧ ljn]±vëf.
stųf r cstųf rflt sĕob'ŝl/tfbLg+ stefj]g r sĕo;'rl/tfbLg+ cstefj]g r. st+ d] sĕob'ŝl/tlƃ dof sĕo]g
lsn];k"ltsųf b'Ū' rl/t+ sĕo]g st+. cst+ d] sĕo;'rl/tlƃ dof sĕo]g ;'Ū' rl/t+ g st+. jrLb'ŝl/tjrL;'rl/tfbL;'lk
P;]j goá lg/áwkl/oá;fg];'
lrųƧflt g ;ųƧ g ká;Ƨ. pźŝlƃ pźtfsĕ/á. cj"k;dált g j"k;dá. r]tá ljlŋktLlt r]t;á ljŋ]ká, eƃų+
lrųƧflt lrųƧ eƃefjá eƃofgeƃ±uëf)fbLg+ ljo. Oldgf Psĕ/ƙ)Ƹƨo]j ljƎƆg+ slyt+. pźŝlŤ Psĕ/ƙ±)ë ljƎƆlt,
ljlrlsŞf gfgf/ƙ±)ëlt. Ob+ j'ŝlt pźŝlƃ co+ pźtefjá syLolt.
d';fjfb+ kxfoflt PŴ d';flt lj;+jfbgk'/]ŋĕ/Ƨ cŴeŧsĕ] jrLkoá±uëf sĕokoá±uëf jf. lj;+jfbgflwƍfo]g kgƧ
k/lj;+jfbssĕojrLkoáu;d'Ūflksĕ r]tgf d';fjfbá.
ck/á goá _ d';flt ce"t+ ctŞ+ jŴ'. jfbált tƧ e"ttá tŞtá ljţfkg+. nŋ)tá kg cty+ jŴ'+ tytá k/+
ljţfk]t'sĕdƧ tyfljţlų;d'Ūflksĕ r]tgf d';fjfbá, t+ d';fjfb+. kxfoflt Od+ d';fjfbr]tgf;řft+ b'ƧLƠ+ khlxŷf
kllj/tált kxLgsĕntá kŪfo ttá b'ƧLƠtá cá/tá lj/táj. glŴ tƧ jLltŊldƧfdLlt rŋ';átljţ]Ɯf wƙf, kuëj
sĕoljţ]Ɯflt Oldgf go]g cţ];'lk Pj¿k];' kb];' cŴá j]lbtƑá.
;ŝ+ jbtLlt ;ŝjfbL. ;ŝ]g ;ŝ+ ;Ɔxlt #]tLlt ;ŝ;Ɖá, g cƃ/ƃ/f d';f jbtLlt cŴá. oá lx k'l/;á sbflr
d';f jblt, sbflr ;ŝ+, tƧ d';fjfb]g cƃl/tųf ;ŝ+ ;ŝ]g g #lolt, tƨf ;á g ;ŝ;Ɖá, co+ kg g tflb;á,
hËljtx]t'lk d';f cjŷf ;ŝ]g ;ŝ+ ;Ɔxlto]jflt ;ŝ;Ɖá.
±yëtált ly/á, ly/s±yëflt cŴá. Psĕ] lx k'Ʈná xlnlŹ/f±uëf ljo, y';/fl;lƛ lgvftvf)' ljo, cƧlkŪ]
&lkts'Ƙůldj r g ly/s±yëf xált, Psĕ] kf;f)n]vf ljo, OƆvLnf ljo r ly/s±yëf xált, cl;gf ;L;+ l%Ɔƃ]lk ƀ] syf g

98
s±yëlt, co+ j'ŝlt ±yëtá.
kŝlosĕ]lt klųoflotƑsĕ], ;źflotƑsĕ]lt cŴá. Psŝá lx k'Ʈná g kŝlosĕ] xált, æOb+ s]g j'ų+, c;'s]gfÆlt j'ų]
ædf tƧ jrg+ ;ŹxyfÆlt jųƑt+ cfkşlt. Psĕ] kŝlosĕ] xált, æOb+ s]g j'ų+, c;'s]gfÆlt j'ų] æolb t]g j'ų+, Obd]j
kdf)+, Obflg pkkl/lŋtƑ+ glŴ, Pjd]j ObÆlƃ jųƑt+ cfkşlt, co+ j'ŝlt kŝlosĕ].
clj;+jfbsĕ] násƧflt tfo ;ŝjflbtfo nás+ g lj;+jfb]tLlt cŴá.
lk;')+ jfr+ kxfofltcfbL;' ofo jfrfo oƧ t+ jfr+ ef;lt, tƧ xbo] cųgá lkoefj+ k/Ƨ r ;'ţefj+ s/ált, ;f
lk;')f jfrf. ofo kg cųfglƕ k/lƕ m?;+ s/ált, of jfrf ;olƕ m?;f, g]j sŰ;'vf g xbośdf, co+ m?;f jfrf.
o]g ;Ɩ+ knklt lg/Ŵs+, ;á ;Ɩƍnfká. of t];+ d"ne"tf r]tgflk lk;')jfrflbgfdd]j nelt, ;f Pj r Ow clwƍ]tf.
Od];+ e]bfoflt o];+ Otá j'ųfg+ ;lƃs] ;'t+, t];+ e]bfo. leƉfg+ jf ;Ɖftflt lƀƉ+ ldųfg+ jf ;dfg'kŢĕosĕbLg+ jf
s]glrb]j sĕ/±)ëg leƉfg+ Psd]s+ pk;Řldŷf æt'ƛfs+ ólb;] s'n] hĕtfg+ Pj+ ax'Ƨ'tfg+ Ob+ g o'ųÆlƃcfbLlg jŷf ;Ɖfg+ sųf
cg'sųf.
cg'ƍbftflt ;Ɖfgfg'ƍbftf. ƀ] hg] ;dƮ] lbƩf æt'ƛfs+ Pj¿k] s'n] hĕtfg+ Pj¿k]lx u'±)ëlx ;dƉfutfg+
cg'Şljsd]tÆlƃcfbLlg jŷf bƭLsƙ+ sųflt cŴá. ;d±Ʈëf cf/fdá cƧflt ;dƮf/fdá, oŴ ;dƮf glŴ, tŴ jl;t'lƕ g
OŞtLlt cŴá. æ;dƮ/fdáÆltlk kflń, cod]j]Ŵ cŴá. ;dƮ/tált ;dƮ];' /tá, t] kxfo cţŶ uƃ'lƕ g OŞtLlt cŴá.
;dƮ] lbƩflk ;'ŷflk gƆtLlt ;dƮgƆL. ;dƮs/Ƹ) jfr+ efl;tflt of jfrf ;ų] ;dƮ]o]j s/ált, t+ ;fdlƮu')kl/bLlksd]j
jfr+ ef;lt, g Ot/lƃ.
k/Ƨ dƙŞ]bssĕojrLkoáu;d'Ūflksĕ Psƃm?;r]tgf m?;f jfrf, g]nflt Pn+ j'ŝlt bá;á, gƧf Pnlƃ g]nf,
lgŹá;flt cŴá æg]nśá ;]tkŞfbáÆlt PŴ ‘pbf0 65 k]sĕ]025’ j'ųg]n+ ljo. sŰ;'vflt Ɠŧgdw'/tfo sŰfg+ ;'vf,
;"lrljŢg+ ljo sŰ;"n+ g hg]ltĶ cŴdw'/tfo ;sn;/L/] sĕ]k+ chg]ŷf k]d+ hg]tLlt k]dgLof. xbo+ uŞlt cklxţdfgf
;'vëg lrų+ klj;tLlt xbośdf. u')kl/k'Űtfo k'/] ejflt ká/L, k'/] ;+jŬgf/L ljo ;'s'df/fltlk ká/L, k'/Ƨ P;fltlk
ká/L, gu/jf;Lg+ syflt cŴá. gu/jfl;gá lx o'ųsyf xálƃ, lkltdų+ lktflt efltdų+ eftflt jblƃ. Pj¿kL syf ax'gá
hgƧ sƃf xátLlt ax'hgsƃf. sƃefj]g]j ax'gá hgƧ dgfkf lrųj'lŬs/flt ax'hgdgfkf.
cgŴljţflksĕ sĕojrLkoáu;d'Ūflksĕ cs';nr]tgf ;Ɩƍnfká. sĕn]g jbtLlt sĕnjfbL, jųƑo'ųsĕn+ ;Ɵŋ]ŷf
jbtLlt cŴá. e"t+ ty+ tŞ+ ;efjd]j jbtLlt e"tjfbL lbŪwlƙs;ƕ/flosŴ;lƉlƧtd]j sŷf jbtLlt cŴjfbL.
gjnás'ų/wƙ;lƉlƧt+ sŷf jbtLlt wƙjfbL. ;+j/ljgokxfgljgo;lƉlƧt+ sŷf jbtLlt ljgojfbL.
lgwfg+ j'ŝlt &kgásĕ;á, lgwfgdƧ cŴLlt lgwfgjtL, xbo] lgwftƑo'ųs+ jfr+ efl;tflt cŴá. sĕn]gflt Pj¿Ƹk
ef;dfgálk r æcx+ lgwfgjƸt jfr+ efl;ƧfdLÆlt g csĕn]g ef;lt, o'ųsĕn+ kg ck]lŋŷfj ef;tLlt cŴá. ;fkb];lƃ
;pkd+, ;sĕ/)lƃ cŴá. kl/oƃjltlƃ kl/Ş]b+ bƧ]ŷf oyfƧf kl/Ş]bá kţfolt, Pj+ ef;tLlt cŴá. cŴ;+lxtlƃ cg]s]lxlk
go]lx ljehƃ]g kl/ofbft'+ c;Ŋ'±)ëƜtfo cŴ;ƕƉ+ ef;lt. o+ jf ;á cŴjfbL cŴ+ jblt, t]g cŴ]g ;lxtųf cŴ;+lxt+ jfr+
ef;lt, g cţ+ lglŋlkŷf cţ+ ef;tLlt j'ų+ xált. rt'Źá;fkut+ jfr+ ef;tLlt d';fjfbfbLlx rt"lx bá;]lx ckut+ jfr+
ef;lt. ƀƸų;fo lt/Şfgsyfoflt ƀƸų;fo ;Ʈdáŋĕg+ lt/Şfge"tfo syfo.
b; syfjŴ"gLlt clƍŞtfbLlg b; ljjũlglƧtfo syfo jŴ'e"tflg sĕ/)flg. clƍŞsylƃ PŴ clƍŞált
OŞflj/lxtá clgŞá lgųŲá. PŴ lx Ɠŧg+ ;fj;];+ ljo, cŴá kg lg/j;];á. g lx vL)f;jƧ c)'dųflk OŞf gfd clŴ.
clkr]Ŵ clŶŞtf kflkŞtf dlxŞtf clƍŞtflt co+ e]bá j]lbtƑá _ tŴ ;snfe] cltųƧ k/nfekŴgf clŶŞtf gfd,
tfo ;dƉfutƧ Psefhg] kŊk"j]lk cųgá kų] kltt] g ;'kŊá ljo v'Źsĕ] ljo r vfolt, Ʃ]j kg k/Ƨ kų] klŋųá ;'kŊá
ljo dxƃá ljo r vfolt. c;ƃu');Ƙfjgtf kg klƮx±)ë r cdųţ'tf kflkŞtf gfd, ;f æO±wësŝá c;źá ;dfgá ;źált
d+ hgá hĕgft"Æltcflbgf ‘lje0851’ go]g cŶ]j cfutfo]j. tfo r ;dƉfutá k'Ʈná sĕ]xţ] kltŪflt. ;ƃu');Ƙfjgtf kg
klƮx±)ë r cdųţ'tf dlxŞtf gfd, ;flk æO±wësŝá ;źá ;dfgá ;źált d+ hgá hĕgft"lt OŞlt, ;Lnjf ;dfgá ;Lnjflt d+
hgá hĕgft"Ælt ‘lje0 851’ Oldgf go]g cfutfo]j. tfo ;dƉfutá k'Ʈná b'Ƨƃƍoá xált, ljhĕtdftflkƧ lrų+ ux]t'+ g
;Ŋált. t]g]t+ j'ŝlt _
æclƮŋƉá ;d'Źá r, dlxŞá rflk k'Ʈná.
;s]g kŝo] b]t', toák]t] ctƍofÆltĶ ‘d0 lg0cŪ01=252 c0lg0cŪ01=1=63 pbf0cŪ031’.
;ƃu')lgu"xgtf kg klƮx±)ë r dųţ'tf clƍŞtf gfd, tfo ;dƉfutá k'Ʈná cųlg ljşdfglƕ u')+
klŞfb]t'sĕdtfo ;źá ;dfgá æ;źált d+ hgá hĕgft"Ælt g OŞlt. ;Lnjf» kljljųá» ax'Ƨ'tá» cf/źjLl/oá»
;dflw;ƕƉá» kţjf» vL)f;já ;dfgá ævL)f;jált d+ hgá hĕgft"Ælt g OŞlt ;]Ɯyflk dŢlƃsŴ]/á. Pj+ clƍŞá r kg

99
leŋ' cg'ƍƉ+ nfe+ pƍfb]lt, pƍƉ+ yfj/+ s/ált, bfosĕg+ lrų+ cf/f±wëlt, oyf oyf lx ;á cųgá clƍŞtfo cƍ+ uŲflt, tyf
tyf tƧ jų] k;Ɖf dg'Ƨf ax" b]lƃ.
ck/álk rt'lƑ±wëf clƍŞá kŝoclƍŞá w'tśclƍŞá kl/olųclƍŞá clwudclƍŞált tŴ rt";' kŝo];' clƍŞá
kŝoclƍŞá. ;á bfosƧ j;+ hĕgflt, b]ƜwƙƧ j;+ hĕgflt, cųgá yfd+ hĕgflt. olb lx b]Ɯwƙá ax' xált, bfosĕ] cƍ+
bft'sĕdá, bfosƧ j;]g cƍ+ uŲflt. b]Ɯwƙá cƍá, bfosĕ] ax'+ bft'sĕdá, b]ƜwƙƧ j;]g cƍ+ uŲflt. b]Ɯwƙálk ax',
bfosĕ]lk ax'+ bft'sĕdá, cųgá yfd+ `ŷf kdf±)ëg]j uŲflt.
w'tś;dfbfgƧ cųlg clŴefj+ g hĕgfk]t'sĕdá w'tśclƍŞá gfd. oá kg ax'Ƨ'tefj+ g hĕgfk]t'sĕdá, co+
kl/olųclƍŞá gfd. oá kg ;átfkƉfbL;' cţt/á x'ŷf ;átfkƉflbefj+ hĕgfk]t'+ g OŞlt, co+ clwudclƍŞá gfd. vL)f;já
kg clŶŞt+ kflkŞt+ dlxŞt+ kxfo ;Ƒ;á OŞfklkŋe"tfo cnáe;řftfo kl/;'źfo clƍŞtfo ;dƉfutųf clƍŞá gfd.
æcfj';á, clŶŞtf kflkŞtf dlxŞtflt, Od] wƙf kxftƑflt, t];' cfbLgj+ bƧ]ŷf Pj¿k+ clƍŞt+ ;dfbfo jlųtƑÆlƃ jbƃá
clƍŞsy+ s±yëlt gfd.
;ƃ'ŪLsylƃcfbL;' lj;];Ŵd]j bLkloƧfd, oáhgf kg j'ųgo]g]j j]lbtƑf. ;ƃ'ŪLsylƃ Ot/Lt/kŝo;ƃá;+ lglƧt+
sy+. ;á kg]; ;ƃá;á ƀfb;lj±wëf xált. ;]Ɯlyb+ _ rLj/] oyfnfe;ƃá;á, oyfan;ƃá;á, oyf;f?ƍ;ƃá;ált ltlj±wëf. Pj+
lkůkftfbL;'lk.
tƧfo+ ke]bjŰgf _ Ow leŋ' rLj/+ nelt ;'Ɔ/+ jf c;'Ɔ/+ jf. ;á t]g]j ofk]lt, cţ+ g kŴ]lt, neƃálk g
uŲflt. codƧ rLj/] oyfnfe;ƃá;á. cy kg oá ksltb'Ƒná jf xált, cfafwh/flee"tá jf, u?rLj/+ kf?kƃá
lsndlt. ;á ;efuëg leŋ'gf ;Ƹź t+ kl/jų]ŷf nx's]g ofk]ƃálk ;ƃ'Ūáj xált. codƧ rLj/] oyfan;ƃá;á. ck/á
k)LtkŝonfeL xált. ;á kų'ŰrLj/fbLg+ cţt/+ dxŔrLj/+, ax"lg jf kg rLj/flg nleŷf æOb+ ±yë/fg+ lr/kƑlhtfg+,
Ob+ ax'Ƨ'tfg+ cg'¿k+, Ob+ lunfgfg+, Ob+ cƍnfeLg+ xát"Ælt bŷf t];+ k'/f)rLj/+ jf ;Řf/s"flbtá jf gƃsĕlg plŝlgŷf
t]lx ;ŜfƸ sŷf wf/]ƃálk ;ƃ'Ūáj xált. codƧ rLj/] oyf;f?ƍ;ƃá;á.
Ow kg leŋ' lkůkft+ nelt n"v+ jf k)Lt+ jf, ;á t]g]j ofk]lt, cţ+ g kŴ]lt, neƃálk g uŲflt. codƧ
lkůkft] oyfnfe;ƃá;á. oá kg cųgá ksltlj?ź+ jf Ɠflwlj?ź+ jf lkůkft+ nelt, o]gƧ kl/e'ų]g cmf;' xált, ;á t+
;efuƧ leŋ'gá bŷf tƧ xŴtá ;ƍfoeáhg+ e'lŧŷf ;d)wƙ+ s/áƃálk ;ƃ'Ūáj xált. codƧ lkůkft] oyfan;ƃá;á. ck/á
ax'+ k)Lt+ lkůkft+ nelt, ;á t+ rLj/+ ljo ±yë/lr/kƑlhtax'Ƨ'tcƍnfeLlunfgfg+ bŷf t];+ jf ;];s+ lkůfo jf rl/ŷf
ldƧsĕxf/+ e'ŧƃálk ;ƃ'Ūáj xált. codƧ lkůkft] oyf;f?ƍ;ƃá;á.
Ow kg leŋ' ;]gf;g+ nelt dgfk+ jf cdgfk+ jf, ;á t]g g]j ;ádgƧ+ g bádgƧ+ pƍfb]lt, cƃd;á
lt);ƅf/s]gflk oyfnź]g]j t'Ƨlt. codƧ ;]gf;g] oyfnfe;ƃá;á. oá kg cųgá ksltlj?ź+ jf Ɠflwlj?ź+ jf ;]gf;g+
nelt, oŴƧ j;tá cmf;' xált, ;á t+ ;efuƧ leŋ'gá bŷf tƧ ;ƃs] ;ƍfo;]gf;g] j;ƃálk ;ƃ'Ūáj xált. codƧ ;]gf;g]
oyfan;ƃá;á.
ck/á dxfk'ţá n])důks"fuf/fbLlg ax"lg k)Lt;]gf;gflg nelt, ;á t+ rLj/+ ljo
±yë/lr/kƑlhtax'Ƨt' cƍnfeLlunfgfg+ bŷf oŴ sŴlr j;ƃálk ;ƃ'Ūáj xált. codƧ ;]gf;g] oyf;f?ƍ;ƃá;á. oálk
æpųd;]gf;g+ gfd kdfbŪfg+, tŴ lgl;ƉƧ lygldź+ cáŊdlt, lgŹflee"tƧ k'g kla'Ţtá kfkljtŊĕ kft'ejƃLÆlt
kl;lťlŋŷf tflb;+ ;]gf;g+ kųlƕ g ;ƕlŞlt, ;á t+ kllŋlkŷf cưásĕ;?ŋd"nfbL;' j;ƃálk ;ƃ'Ūáj xált. codƧ
;]gf;g] oyf;f?ƍ;ƃá;á.
Ow kg leŋ' e];ş+ nelt n"v+ jf k)Lt+ jf, ;á o+ nelt, t]g]j t'Ƨlt, cţ+ g kŴ]lt, neƃálk g uŲflt.
codƧ lunfgkŝo] oyfnfe;ƃá;á. oá kg t]n]g clŴsĕ] mfl)t+ nelt, ;á t+ ;efuƧ leŋ'gá bŷf tƧ xŴtá t]n+ ux]ŷf
cţb]j jf kl/o]l;ŷf e];ş+ s/áƃálk ;ƃ'Ūáj xált. codƧ lunfgkŝo] oyfan;ƃá;á.
ck/á dxfk'ţá ax'+ t]ndw'mfl)tflbk)Lte];ş+ nelt, ;á t+ rLj/+ ljo ±yë/lr/kƑlhtax'Ƨ'tcƍnfeLlunfgfg+ bŷf
t];+ cfet]g o]g s]glr ofk]ƃálk ;ƃ'Ūáj xált. oá kg PsƸƨ efhg] rt'dw'/+ &k]ŷf PsƸƨ d'ųx/Lts+ æuŲ, eƃ],
olbŞ;LÆlt j'ŝdfgá æ;rƧ t];' cţt/]glk /á±uëf j"k;ƙlt, cy d'ųx/Lts+ gfd a'źfbLlx jlŰtÆlƃ rt'dw'/+ kllŋlkŷf
d'ųx/Lts]g e];ş+ s/áƃá k/d;ƃ'Ūáj xált. codƧ lunfgkŝo] oyf;f?ƍ;ƃá;á. Od];+ kg kŝ]skŝo];' ltŰ+ ltŰ+
;ƃá;fg+ oyf;f?ƍ;ƃá;áj c±Ʈëf. c/xf Ps]sƸƨ kŝo] Od]lx tLlxlk ;ƃ'Ūáj.
kljj]ssylƃ kljj]slglƧt+ sy+. toá lx ljj]sĕ sĕoljj]sĕ] lrųljj]sĕ] pklwljj]sĕ]lt. tŴ Psĕ] uŞlt, Psĕ] ltŪlt,
Psĕ] lg;Lblt, Psĕ] ;]Ɯ+ sƍ]lt, Psĕ] ufd+ lkůfo klj;lt, Psĕ] klŊdlt, Psĕ] cleŊdlt, Psĕ] rŘd+ clwŪflt, Psĕ] r/lt,
Psĕ] ljx/tLlt co+ sĕoljj]sĕ] gfd. cŪ ;dfklųoá kg lrųljj]sĕ] gfd. lgƑfg+ pklwljj]sĕ] gfd.

100
 j'ųlƕ x]t+ _ æsĕoljj]sĕ] r ljj]sŪsĕofg+ g]ŋƙfle/tfg+. lrųljj]sĕ] r kl/;'źlrųfg+ k/djábfgƍųfg+.
pklwljj]sĕ] r lg?kwLg+ k'Ʈnfg+ lj;řf/utfgÆlƃ ‘dxflg057’.
c;+;Ʈsylƃ PŴ kg ;jg;+;±Ʈëf bƧg;+;±Ʈëf ;d'Ɵkg;+;±Ʈëf ;Ƙáu;+;±Ʈëf sĕo;+;±Ʈëflt kťlj±wëf ;+;±Ʈëf. t];' Ow
leŋ' ;')flt æcd'sƸƨ ufd] jf lgud] jf OŴL jf s'df/L jf cle¿kf bƧgLof kf;flbsĕ k/dfo jŰkáŋ/tfo ;dƉfutfÆlt, ;á
t+ ;'ŷf ;+;Lblt lj;Lblt, g ;Ŋált Ɣƪrl/o+ ;Ɖf/]t'+, l;ŋĕb'ƑƠ+ cgfljsŷf xLgfofjųlt. Pj+ k/]lx slyodfg¿kflb;ƕƸų
cųgf jf xl;tnlktuLt;Ź+ ;')ƃƧ ;átljţf)jLlyj;]g pƍƉá /f±uëf ;jg;+;±Ʈëf gfd.
æOw leŋ' g x]j ±vëf ;')flt, clk r ±vëf ;fd+ kƧlt OƸŴ jf s'dfƸ/ jf cle¿k+ bƧgLo+ kf;flbs+ k/dfo
jŰkáŋ/tfo ;dƉfut+, ;á t+ lbƩf ;+;Lblt lj;Lblt, g ;Ŋált Ɣƪrl/o+ ;Ɖf/]t'+, l;ŋĕb'ƑƠ+ cgfljsŷf xLgfofjųlt. Pj+
lj;efu¿k+ cánás]ƃƧ kg rŋ'ljţf)jLlyj;]g pƍƉ/f±uëf bƧg;+;±Ʈëf gfd.
cţdţ+ cƟfk;Ɵfkj;]g pƍƉ/f±uëf kg ;d'Ɵkg;+;±Ʈëf gfd. leŋ'gá leŋ'lgof ;ƃs+ leŋ'lgof jf leŋ'Ƨ ;ƃs+
ux]ŷf kl/eáus/)j;]g pƍƉ/f±uëf ;Ƙáu;+;±Ʈëf gfd. xŴƮfxflbj;]g pƍƉ/f±uëf kg sĕo;+;±Ʈëf gfd. c/xf Od]lx kťlx
;+;Ʈ]lx rt"lxlk kl/;flx ;Ƹź c;+;Ūá, ufxd'ųsĕ] r]j ;+;Ʈd'ųsĕ] r. c;+;ƮƧ jŰ+ e)ƃá c;+;Ʈsy+ s±yëlt gfd.
jLl/of/Ƙsylƃ PŴ oá kƮlxtjLl/oá kl/k'Űsĕlosr]tl;sjLl/oá xált, udg] pƍƉ+ lsn];+ &fg+ kfk'l)t'+ g b]lt,
&fg] pƍƉ+ lsn];+ lg;ş+, lg;şĕo pƍƉ+ lsn];+ ;og+ kfk'l)t'+ g b]lt, bů]g sŲ;ƍ+ pƍLń]ŷf uŲƃá ljo cldų+ uLjfo cŊdƃá
ljo r ljr/lt, tflb;Ƨ cf/źjLl/oƧ jŰ+ e)ƃá jLl/of/Ƙsy+ s±yëlt gfd.
;LnsylƃcfbL;' ;Lnlƃ rt'kfl/;'lź;Ln+. ;dfwLlt ljkƧgfkfbsĕ cŪ ;dfklųoá. kţflt nálsonás'ų/`f)+.
ljd'ųLlt c/xųmnljd'lų. ljd'lų`f)bƧglƃ Ps"gjL;ltljw+ kŝj]ŋ)`f)+. ;LnfbLg+ u')+ ksĕ;]ƃá ;Lnflbsy+ s±yëlt gfd.
;ltkŪfgsylƃcfbLlg ;śhĕndltŝ ;á d'gLltkl/oá;fgflg k'Ƒ] j'ųfg';f/]g j]lbtƑflg.
86= lg/f;ųLlt lgųŲá. ljj]sbƧL mƧ];"lt kŝ'ƍƉ];' rŋ';ƖƧfbL;' cųflbefjljj]s+ kƧlt. lbŪL;' r g gLotLlt
ƀf;lŪof lbŪL;' sĕolr lblŪof g gLolt.
ljkl/)t+ jf jŴ'+ g ;ártLlt ksltefj+ hlxŷf gŪ] lslƨlť jŴ'Ƹƨ g ;ás+ cfkşlt. ljkl/)tƸƨ jflt ljgƧdfg]
jŴ'lƛ.
rŋ';ƖƧált rŋ'+ jŴ'+ sŷf rŋ'ljţf);xhĕtá mƧá rŋ';ƖƧá. ;];];'lk P;]j goá. PŴ r k'l/df
rŋ'k;fbflbjŴ'sĕj, dgá;ƖƧá xbojŴ's]lĕ k cjŴ'sĕ]lk ;Ƒá rt'e"dsĕ] mƧá. clwjrg;ƖƧált kl/ofo]g PtƧ gfd+ xálto]j
toá lx c¿lkgá vƉf ;o+ lklŪjũsĕ x'ŷf cųgá ;xhĕt;ƖƧƧ clwjrg;ƖƧált gfd+ s/álƃ. kl#;ƖƧált lgƍl/ofo]g kg
kl#;ƖƧá gfd kťƀfl/smƧá. clwjrg;ƖƧá gfd dgáƀfl/smƧá. ;'vj]bgLoá mƧált ;'vj]bgfo lxtá pƍfbsĕ] mƧá.
Ot/ƀo]lk P;]j goá. s';ná mƧált PsjL;lts';nlrų;xhĕtá mƧá. cs';nált ƀfb;cs';n;xhĕtá mƧá. cƓfstált
%ƍţf;cƓfst;xhĕtá mƧá. sĕdfjr/ált rt'kţf;sĕdfjr/;xhĕtá mƧá. ¿kfjr/ált s';nflbkťb;¿kfjr/;ƕo'ųá
c¿kfjr/ált s';nfƓfstj;]g ƀfb;c¿kfjr/;ƕo'ųá.
;'ţtált cgųfg'kƧgfj;]g ljkƧƃƧ pƍƉá d±Ʈëf ;'ţtá, t]g ;xhĕtá mƧá ;'ţtá mƧá. Ot/ƀo]lk P;]j goá.
clgldųált PŴ clgŝfg'kƧgfj;]g ljkƧƃƧ pƍƉá d±Ʈëf clgldųá. cƍl)lxtált b'ŋĕg'kƧgfj;]g ljkƧƃƧ pƍƉá d±Ʈëf
cƍl)lxtá. nálsoált násĕ] j'ŝlt n'şgkn'şgŪ]g jũá, tƸƨ kl/ofkƉefj]g nás] lgo'ųált nálsoá, t]e"dsĕ] wƙá.
nás'ų/ált nástá pų/á plųŰált nás'ų/á, nás] ckl/ofkƉefj]glk nás'ų/á. cų]g jflt cųefj]g jf. cųlgo]g jflt
cųfoų]g jf.
87= kltnLgált /fufbLg+ kxLgųf ttá ckutá. cs'xsĕ]lt cljƛfksĕ] tLlx s'xgjŴ"lx. clkxfn"lt clkxg;Lná,
kŴgftŲfo /lxtált j'ų+ xált. cdŞ/Llt kťdŞ]/lj/lxtá. cƍuưált sĕokfulưoflblj/lxtá. ch]u'Şált
;ƕƉ;Lnflbtfo ch]u'ŞgLoá c;]rgsĕ] dgfká. k];'±)ëƜ] r gá o'tált ƀLlx cfsĕ/]lx pk;+xl/tƑ] lk;')sƙ] co'ųá.
/fuƧ kxLgųflt c/xųdƮ]g /fulsn];Ƨ kxLgefj]g. clƨdfgá kxLgá xátLlt cƨLlt pƉltdfgá ;d'Ş]bj;]g
kxLgá xált.
tLl) s'xgjŴ"gLlt tLl) ljƛfkgsĕ/)flg. kŝokl;]jg;řft+ s'xgjŴ"ltcfbL;' rLj/fbLlx lgdlƃtƧ tblŴsƧ]j
;tá kflkŞt+ lgƧfo kllŋkg]g t] r uxklts] cųlg ;'ƍltlŪtk;fb] `ŷf k'g t];+ æcxá cƜá clƍŞá, g lslť klƮlŲt'+
OŞlt, ;'nź+ jt gá cƧ, ;r] cƍdųslƕ lslť klƮŲ]ƜfÆlt gfgflj±wëlx pkfo]lx k)Ltflg rLj/fbLlg pkg]ƃfg+
tbg'Ʈxsĕdt+o]j cljsŷf klƮx±)ëg r ttá ke'lt clk ;sef/]lx pkgfdgx]t'e"t+ ljƛfkg+ kŝokl;]jg;řft+ s'xgjŴ"lt
j]lbtƑ+. kflkŞƧ]j kg ;tá ;Ƙfjgflwƍfo]g st]g Ol/ofk±yëg ljƛfkg+ Ol/ofky;řft+ s'xgjŴ"lt j]lbtƑ+. kflkŞƧ]j kg

101
;tá pųl/dg'Ƨwƙflwudkl/bLkgjfrfo tyf tyf ljƛfkg+ ;fdƃhƍg;řft+ s'xgjŴ"lt j]lbtƑ+.
std+ kŝokl;]jg;řftlƃ PŴ kŝokl;]jglƃ Pj+ ;řft+ kŝokl;]jg;řft+. lgdƃ]ƃLlt Ow uxkltsĕ æleŋ+
uŲyfÆlt leŋ" lgdƃ]lƃ. cod]j jf kf±&ëf. ælgdƃ]tLÆlt jf æjbƃLÆlt jf s]lr k&lƃ. tflb;] lgdƃfk]lƃ. lgdƃ]ƃLlt
kf&Ƨ ;Ƙjá bŪƑá. rLj/+ kŝŋĕtLlt rLj/+ kllŋklt. Pt+ ;f?ƍ+, o+ ;d±)ëflt o+ rLj/wf/)+ ;d±)ëf s/ált, Pt+ ;f?ƍ+
cg'Şljs+. kfkl)sĕ jf gƃsĕgLlt cfk)ƀf/] kltsĕlg cƃlj/lxtflg lknáltsĕlg. plŝlgŷflt ;+slŬŷf. pŦfrl/ofoflt
leŋĕr/±)ëg. lklůofnák]gflt lků+ sŷf nźcfnák]g. k"ltd'ų]g jflt ±uëfd'ų]g jf. cá;w+ s/]Ɯflt e];şlsŝ+ s/]Ɯ.
tb'kfbfoflt ttá kŪfo. w'tjfbált w'tu')jfbL. leƜá leƜá lgdƃ]ƃLlt pk¿kl/ lgdƃ]lƃ. ;ƙ'vLefjflt ;ƙ'vLefj]g,
ljşdfgtfoflt cŴá. k;jtLlt klnelt. ;źfo ;ƙ'vLefj]g ;Ŋĕ sĕt'lƃ æ;źfo ;ƙ'vLefjfÆltcflbdfx. b]Ɯwƙf ;'nef
blŋ±)ëƜf r, ;źf kg b'Ɵef. k'y'şgƧ lx ;źf cyfj/f, kbjf/] kbjf/] gfgf xált. t]g]jƧ dxfdáƮƟfg;lb;álk
cƮ;fjsĕ] kfleá±uëf eljt'+ c;Ŋáƃá cfx ælƀƉ+ ±vëf g];+ cfj';á wƙfg+ kfleá±uëf eáufgť hËljtƧ r, ;źfo kg ŷ+
kfleá±uëfÆlt.
Pj+ t'ƛ] k'ţ]g kl/aflx/f eljƧyflt PŴ k'ţ]gflt lgƧŊŴ] s/)jrg+. k'ţtá kl/xLgf k/ƙ'vf eljƧy.
efs'lsĕlt d'vfg+ kwfgk'l/dlŪtefjbƧg]g efs'ls/)+, d'v;Řárált j'ų+ xált. efs'ls/)+ ;LndƧflt efs'lsĕ], efs'lsƧ
efjá efs'lo+. s'xgflt ljƛfkgf. s'xƧ cfogf s'xfogf. s'lxtƧ efjá s'lxtų+.
kflkŞált c;ƃu')bLkgsĕdá. OŞfkstált OŞfo ckstá, pkŹ'tált cŴá. ;Ƙfjgflwƍfoált ax'dfgŢĕ;oá.
udg+ ;Ůk]tLlt cleŊdflbudg+ cle;ř/ált, kf;flbsefj+ s/átLlt j'ų+ xált. Ot/];'lk P;]j goá. kl)wfo uŞtLlt
kŴg+ &k]ŷf uŞlt. ;];];'lk P;]j goá. ;dflxtá ljo uŞtLlt pkrf/ƍųá ljo uŞlt. ;];];'lk P;]j goá.
cfkfysŢĕoLj xátLlt ;ƙ'vf cfutfg+ dg'Ƨfg+ ´fg+ ;dfkşƃá ljo ;ƃefj+ bƧ]lt. Ol/ofkyƧflt rt'Ol/ofkyƧ.
cf&kgflt cflbŪkgf, cfb/]g jf &kgf. &kgflt &kgfsĕ/á. ;Ůkgflt cle;ř/)+, kf;flbsefjs/)lƃ j'ų+ xált.
cl/owƙ;lƉlƧtlƃ nás'ų/wƙklaź+. s'lťslƃ cjfk'/)+. ldųflt l;g]xjƃá. ;lƆŪflt lbŪdųf. ;Ƙųflt bƭldųf.
pŹů]lt Psĕ] kltƧolj;];á.
sĕ]/lhssĕ]/lhsĕ]lt ;Řár;Řársĕ], clt;Řársĕ]lt j'ų+ xált. æsĕ]/rssĕ]/rsĕ]Ælt jf kf±&ëf. efs'lsefs'lsĕ]lt
cltljo d'v;Řárg;Lná. s'xss'xsĕ]lt cltljo ljƛfksĕ]. nksnksĕ]lt cltljo ;Ɵfksĕ]. d'v;Ƙfljsĕ]lt cųgá d'vj;]g
cţ]lx ;x ;Ƙfljsĕ], clƍtlrųált Ps]. ;ƃfglƃ lsn];;ƃtfo ;ƃfg+. ;dfkųLglƃ ;dfklştƑfg+. uƘL/lƃ lgƉkltŪfg+.
u"ƭlƃ bƧ]t'+ b'ŋ+. lgk')lƃ ;'v'd+. klŞƉlƃ kbŴ]g b'ƍlljŢĕlwƍfo+. nás'ų/lƃ wƙbLks+. ;'ţtfkl;ţ'ųlƃ
lgƑfgkl;ţ'ų+. cy jf nás'ų/;'ţtfkl;ţ'ųlƃ nás'ų/wƙe"tlgƑfgkl;ţ'ų+.
sĕlos+ kfulưolƃ sĕo] ej+ sĕlos+. jfrl;sr]tl;s];'lk P;]j goá. clrųLsĕ/stált ax'dfglsl/o/lxtá.
cg'kfxgfg+ rŘdƃfglƃ pkfxglj/lxtfg+ rŘdƃfg+ ;dLk], cgfb/] jf ;fldjrg+. ;pkfxgált pkfxgf¿ƭá x'ŷf rŘdlt.
gLr] rŘd] rŘdƃfglƃ cstkl/Ş]bfo e"ldof rŘdƃ] kl/Ş]b+ sŷf jfn's+ cflsl/ŷf cfnƗg+ oáh]ŷf strŘd] gLr]lk rŘd]
rŘdƃ]. pŝ] rŘd] rŘdtLlt OŪsrog;ƕƉ] j]lbsĕkl/lŋų] pŝ] rŘd] rŘdlt. ;r] kfsĕ/kl/lŋųá xált ƀf/sĕ]Ūso'ųá,
kƑtƃ/jgƃ/e"dƃ/Ƨ jf ;'ƍlŞƉá, tflb;] rŘd] rŘldt'+ jũlt, cƍlŞƉ]lk pkrf/+ d'lťŷf jũlt. #ũoƃálk ltŪtLlt
clt;dLk] ltŪlt. k'/tálk ltŪtLlt k'/lŴdtálk ltŪlt. l&tsĕ]lk e)tLlt vf)'sĕ] ljo cgágldŷf e)lt. afxfljŋ]ksĕ]lt
afx'+ lvlkŷf lvlkŷf e)lt.
cg'kvşĕlt ;Ƒ];+ lgl;ƉŪfg+ kljl;ŷf. gj]lk leŋ" cf;g]g klafxtLlt cųgá kųf;g] clg;Llbŷf k'/] jf kŞf jf
klj;ƃá cf;g]g klafxlt gfd.
cgfk'Şlƕ sŪ+ klŋktLlt cgfk'lŞŷf cgknás]ŷf clƮlƛ bf?+ lvklt. ƀf/+ lkbxtLlt hƃf#/] lkbxlt.
cát/tLlt pbsltŴ+ klj;lt. ƌfotLlt ;/L/+ l;g]x]lt. pų/tLlt pbsltŴtá tL/+ pƮŞlt.
jáŊƙfkLlt cltŊldŷflk. cáj/sĕgLlt uư] kltlŪt;og#/flg.
u"ƭfgLlt klŞƉflg. klŞƉfgLlt cţ]lx klŞflbtflg.
cglŢŪá jflt ±yë/]lx æwƙ+ e)fxLÆlt cgf)ųá cgfoflrtá r.
kfkwƙált nfdswƙá. c;'lr;Ř;/;dfrf/ált cţ]lx æco+ b'ƧLnáÆlt ;Řfo ;l/tƑá cfrf/á ;+oá±uëf PtƧflt
c;'lr;Ř;/;dfrf/á. ;ŘƧ/;dfrf/ált ;sĕ/+ ;+oáu+ sŷflk k&lƃ. klŞƉsƙƃált klŞflbtsĕojrLsƙƃá. cƧd±)ëflt g
;d±)ëf. ;d)klţált æcx+ ;d±)ëfÆlt klhĕgƃá. cƔƪrf/Llt ;]Ūrl/of lj/lxtá. Ɣƪrfl/klţált j'ųklkŋá.
cƃák"tLlt cưƃ/] s';nwƙlj/lxtųf cƃák"ltefjdfkƉá. cjƧ'tált /fuëg ltƃá. s;Ɨ'hĕtált ;Řf/;efjá.

102
cfrf/±uëfr/;ƕƉált PŴ leŋ' ;uf/já ;ƍltƧá lx/áųƍ;ƕƉá ;'lgjŴá ;'kf?tá kf;flbs]g cleŊƃ]g klŊƃ]g cfnálst]g
ljnálst]g ;ldlŧt]g k;fl/t]g cálŋųrŋ' Ol/ofky;ƕƉá OlƇo];' u'ųƀf/á eáhg] dųţ" hĕul/odg'o'ųá ;lt;ƕhţ]g ;dƉfutá
clƍŞá ;ƃ'Ūá cf/źjLl/oá cfle;dfrfl/s];' ;Ŋŝsĕ/L u?lrųLsĕ/ax'ná ljx/lt, co+ j'ŝlt cfrf/á. Pj+ tfj cfrf/á
j]lbtƑá.
±uëfr/á kg ltlj±wëf pklgƧo±uëfr/á cf/ŋ±uëfr/á pklgaƉ±uëfr/ált. tŴ stdá pklgƧo±uëfr/áĠ
b;syfjŴ'u');dƉfutá sƠf)ldųá, o+ lgƧfo cƧ't+ ;')flt, ;'t+ kl/oábfk]lt, sř+ ljt/lt, lbƸŪ ph'+ s/ált, lrų+ k;fb]lt¶
oƧ jf kg cg'l;ŋdfgá ;źfo jŬlt, ;Ln]g, ;'t]g, rfuëg, kţfo jŬlt. co+ j'ŝlt pklgƧo±uëfr/á.
stdá cf/ŋ±uëfr/áĠ Ow leŋ' cƃ/#/+ kljŪá jLƸy klkƉá cálŋųrŋ' o'udųbƧfjL ;';+j'tá uŞlt, g xƸŴ
cánás]ƃá, g cƧ+, g /y+, g kƸų, g OƸŴ, g k'l/;+ cánás]ƃá, g pź+ pƟás]ƃá, g c±wëf cánás]ƃá, g lb;fljlb;+ k]ŋdfgá
uŞlt. co+ j'ŝlt cf/ŋ±uëfr/á.
stdá pklgaƉ±uëfr/áĠ rųf/á ;ltkŪfgf oŴ lrų+ pklgaƉlt. j'ųŤ]t+ eujtf _ æsĕ] r, leŋj], leŋ'gá ±uëfr/á
;sĕ] k]lųsĕ] lj;oáĠ olbb+ rųf/á ;ltkŪfgfÆlt ‘;+0lg0 5=372’, co+ j'ŝlt pklgaƉ±uëfr/ált. Olt Oldgf r cfrf/]g
Oldgf r ±uëfr/]g pk]tá»k]0 ;dƉfutá. t]glk j'ŝlt cfrf/±uëfr/;ƕƉált.
c)'dų];' jşˆ;' eobƧfjLlt c)'ƍdf±)ë;' c;lťŝ cfkƉ;]lvocs';nlrų'ƍfbflbe]b];' jşˆ;' eobƧg;Lná. ;dfbfo
l;ŋlt l;ŋĕkb];"lt o+lslť l;ŋĕkb];' l;lŋtƑ+, t+ ;Ƒ+ ;ƙf cfbfo l;ŋlt. PŴ r ækfltdáŋ;+j/;+j'táÆlt Pųfjtf r
k'ƮnflwŪfgfo b];gfo kfltdáŋ;+j/;Ln+ blƧt+. æcfrf/±uëfr/;ƕƉáÆltcflb kg ;Ƒ+ oyfklkƉƧ t+ ;Ln+ ;ƕşlt, t+
klkƸų bƧ]t'+ j'ųlƃ j]lbtƑ+.
88= ;flto];' cgƧfjLlt ;ftjŴ";' sĕdu'±)ë;' tŲf;ƅjlj/lxtá. ;Ųált ;Ų]lx sĕosƙfbLlx ;dƉfutá.
klefgjflt kl/olųkl/k'Şflwudklefg]lx ;dƉfutá. g ;źált ;fd+ clwutwƙ+ g sƧlr ;Źxlt. g lj/ştLlt vof
/fuƧ lj/ųųf Obflg g lj/şlt.
o];+ P;flt o];+ k'Ʈnfg+ ;ftjŴ";' sĕdu'±)ë;' OŞf tŲf. cƍxLgflt ;ƅj;ƕo'ųf tŲf c/xųdƮ]g cƍxLgf. t];+
rŋ'tá ¿ktŲf ;jtLlt Pt];+ rŋ'ƀf/tá kjųhjgjLly;ƕo'ųf ¿kf/ƙ)f tŲf pƍşlt. cf;jtLlt cásĕ;tá ofj ejƮf wƙtá
ofj ±uëfŶe" ;jlt. ;ƆtLlt gbL;át+ ljo c±wëfd'v+ ;Ɔlt. kjųtLlt k'gƍ'g+ pƍlųj;]g kjųlt. ;];ƀf/];'lk P;]j
goá. ;'Ŋkŋ] j'ųljkl/ofo]g tŲf c/xųdƮ]g ;'ƍxLgf. t];+ rŋ'tá ¿ktŲf g ;jlt.
;Ų]g sĕosƙ]g ;dƉfutált cm?;]g d'b'gf sĕosƙ]g ;dśLe"tá PsËe"tá. jrLsƙfbL;'lk P;]j goá. ;Ų]lx
;ltkŪfg]xLltcfbL;' ;ltkŪfgfboá nálsonás'ų/ldƧsĕ. kl/ofk')gcŴflbkl/k'Şfnálsonás'ų/wƙflwudj;]g
;Ɵŋ)ljefjgjjŴfgs/);dŴf ltƧá klefgƍe]b;řftf kţf oƧ clŴ, ;á klefgjf. tƧ kl/oƸų lgƧfo klefotLlt
tƧ k'ƮnƧ kl/ofk')g+ cƟLloŷf `f)+ hĕolt `f)+ cled'v+ xált. rųf/á ;ltkŪfgflt ;ųƸt; aálwklŋowƙf
nálsonás'ų/ldƧsj;]g j'ųf. dƮmnflg lgƑlųtnás'ų/j;]g. rtƧá kl;lƘbfoá % r cleţfoá ljdáŋlƃsj;]g j'ųflt
`ftƑf.
tŴ rtƧá kl;lƘbfoált rųf/á `f)ƍe]bflt cŴá. Olźljwflbcf;jŋokl/oá;fgflg clwsĕlg % `f)flg. tƧflt
k/Ƨ, cŴá klefotLlt ;ƗƉá. cŴált ;ř]ktá x]t'mn+. tlŤ oƨf x]t'cg';f/]g c/Lolt clwudLolt kfk')Lolt, tƨf
cŴált j'ŝlt. ke]btá kg o+lslť kŝo'ƍƉ+ lgƑfg+ efl;tŴá ljkfsĕ] lsl/oflt Od] kť wƙf cŴált j]lbtƑf, t+ cŴ+
kŝj]ŋƃƧ ;á cŴá ke]btá `ftá kfsá xált. wƙált ;ř]ktá kŝoá. ;á lx oƨf t+ t+ ljbxlt kjų]lt r]j kfk]lt r,
tƨf wƙált j'ŝlt. ke]btá kg oá sĕ]lr mnlgƑųsĕ] x]t' cl/od±Ʈëf efl;t+ s';n+ cs';nlƃ Od] kť wƙf wƙált j]lbtƑf, t+
wƙ+ kŝj]ŋƃƧ ;á wƙá ke]btá `ftá kfsá xált, tƸƨ cŴ] r wƙ] r of ;efjlg?lų cƓlerf/L jáxf/á, tƧ clenfk] ef;g]
pbL/±)ë t+ nlkt+ efl;t+ pbLl/t+ ;efjlg?lų;Ź+ cf/ƙ)+ sŷf kŝj]ŋƃƧ ;f lg?lų `ftf kfsf xált.
PŴ cŴ] `ft] cŴá klefotLlt Obflg tƧ ;Ź+ cfxl/ŷf j'ųƍe]b] cŴ] kfsLe"t] j'ųƍe]bá cŴá tƧ k'ƮnƧ
klefolt `f)fled'±vëf xált. wƙ] `ft] wƙá klefotLlt j'ųƍe]b] wƙ] kfsLe"t] j'ųƍe]bá wƙá klefolt. lg?lųof
`ftfo lg?lų klefotLlt j'ųƍe]bfo lg?lųof kfsfo j'ųƍe]bf lg?lų klefolt. Od];' tL;' `f±)ë;' `f)lƃ
cŴwƙlg?ųL;' Od];' tL;' ;ƑŴs`f)df/ƙ)+ sŷf kŝj]ŋƃƧ t];' tL;' `f±)ë;' ke]but+ `f)+, oyfj'ų];' jf t];' tL;' `f±)ë;'
±uëfr/lsŝflbj;]g ljŴf/ut+ `f)+ klefgkl;lƘbf. Odfo klefgkl;lƘbfoflt Odfo j'ųƍsĕ/fo oyfj'ųljŴf/kţfo
pk]tá xált. ;á j'ŝlt klefgjflt lgud]ƃá cfx. oƧ kl/olų gŴLlt kl/olų gfd a'źjrg+. tlŤ pƮŲƃƧ kl;lƘbf
lj;bf xálƃ. oƧ k'ƮnƧ Pj¿kf kl/olų glŴ. kl/k'Şf gŴLlt kl/k'Şf gfd kflńcŪsyfbL;' ulŮkbcŴkbljlgŞosyf.
pƮlxtkflńcfbL;' lx cŴ+ s±yëƃƧ kl;lƘbf lj;bf xálƃ. clwudá gŴLlt clwudá gfd c/xųƍlų. c/xųlŤ kųƧ
kl;lƘbf lj;bf xálƃ. oƧ j'ųƍsĕ/f ltljwf ;ƕlų glŴ. Ƹs tƧ klefloƧtLlt s]g sĕ/±)ëg tƧ k'ƮnƧ ke]but+ `f)+

103
pkŪlxƧlt.
;fdlƃ ;od]j. ;o+ cleţftlƃ ;od]j t]g `f±)ëg cjuldt+. cųkŝŋ+ wƙlƃ cųgf klljlŢt+ kŝj]lŋt+ wƙ+.
g sƧlr ;ŹxtLlt cųkŝŋtfo k/];+ g ;Źxlt, ;źfo g uŞlt. cljşĕkŝof ;řf/fltcflbs+
ƀfb;klbskŝofsĕ/bƧgj;]g j'ų+. cljşĕlg/áwfltcfboá ;+;f/lgjƸų ;Ɖfo j'ųf. Ob+ b'ŋlƃcflb ;ŝbƧgj;]g. Od]
cf;jfltcfboá ck/]g kl/ofo]g lsn];j;]g kŝobƧgj;]g. Od] wƙf cleţ]Ɯfltcfboá
cleţ]Ɯkl/ţ]ƜkxftƑefj]tƑ;lŞsĕtƑwƙfg+ bƧgj;]g. %Ɖ+ mƧfotgfglƃcfboá mƧfotgfg+ pƍlųť cŴśdť cƧfbť
pkŹjť lgƧ/)ť bƧgj;]g. kťƉ+ pkfbfgŋƉfg+ kťjL;ltlj±wëg pboť joť, t];' %Ɔ/fuj;]g cƧfbť, t];+
ljkl/)fd+ cfbLgjť, lgƧ/);řft+ lgƑfgť. rt'Ɖ+ dxfe"tfg+ cljşĕlb;d'boť, cljşĕlblg/á±wë cŴśdť PjdflbbƧgj;]g
j'ųf. Pt] wƙf tŴ tŴ j'ųgo]g j]lbtƑf.
cdtáuwlƃ glŴ PtƧ d/);řft+ dtlƃ cdt+. lsn];lj;klkŋųf cublƃlk cdt+. tƸƨ lgƉtfo cdtáuw+.
cdtk/foglƃ j'ųƍsĕ/+ cdt+ k/+ cog+ ult kltŪf cƧflt cdtk/fog+. cdtkl/oá;fglƃ t+ cdt+ ;+;f/Ƨ lgŪfe"tųf
kl/oá;fgdƧflt cdtkl/oá;fg+.
89= nfesƚf g l;ŋtLlt nfekŴgfo ;'ųƃfbLlg g l;ŋlt. clj?źá r tŲfo, /;];' gfg'luŢtLlt lj/áwfefj]g r
clj?źá x'ŷf tŲfo d"n/;fbL;' uëw+ gfkşlt.
s]g g' ±vëflt nfekŴgfo sĕ/)lrƃ]g lkxƧ kl/o];g] lgkftá. nfeflelgƑlųoflt rt'Ɖ+ kŝofg+ lj;];]g pƍlųof.
nfe+ kl/kfr]ƃált kŝo] kl/kfroƃá.
cųbdŴfoflt ljkƧgf;ƕo'ųfo kţfo cųgá bdgŴfo. cų;dŴfoflt ;dflw;ƕo'ųfo kţfo cųgá ;dfwfgŴfo.
cųkl/lgƑfkgŴfoflt b'lj±wëgflk `f±)ëg cųgá cg'kfbfkl/lgƑfgŴfo. j'ųŤ]t+ æcg'kfbfkl/lgƑfgŴ+ ±vëf cfj';á eujlt
Ɣƪrl/o+ j'ƧtLÆlt ‘d0lg01=259’. clƍŞţ]j lgƧfoflt PŴ kŝoclƍŞá clwudclƍŞá kl/olųclƍŞá w'tśclƍŞált rųf/á
clƍŞf, t];+ gfgŴ+ x]Ūf ljŴfl/t+ Pj, t+ clƍŞ+ cƟLloŷf. ;ƃ'lŪţ]jflt rt";' kŝo];' r ltljw+ ;ƃá;+ cƟLloŷf, Pt];+
ljef±uëf x]Ūf ljŴfl/táo]j. ;Ɵ]vţ]jflt lsn];n]vg+. ObdlŴtţ]jflt Od]lx s';nwƙ]lx clŴ ObdlŴ, tƧ efjá ObdlŴtf,
t+ ObdlŴt+o]j lgƧfo cƟLloŷf.
/;ált lgŹ];Ƨ pŹ];kb+. d"n/;ált o+lslť d"n+ klŝ lgƑų/;á. vƉ/;fbL;'lk P;]j goá. clƗnlƃ
tŊlƗnflb. dw'/lƃ Psƃtá ±uëf;lƍcflb. dw' kg s;fjo'ų+ lr/lglŋų+ s;fj+ xált, mfl)t+ vfl/o'ų+ lr/lglŋų+ vfl/o+
xált. ;lƍ kg lr/lglŋų+ jŰuƉ] hxƃlƕ /;+ g hxtLlt tb]j Psƃdw'/+. ltųslƃ lgƗkŰflb. s'slƃ
l;lśj]/dl/rflb. nál)slƃ ;fd'lŹsná)flb. vfl/slƃ jfltś)sńL/flb. nlƗslƃ ab/fdnsslkŪ;fnjflb. s;fjlƃ
x/Ltsĕlb. Od] ;Ƒ]lk /;f jŴ'j;]g j'ųf. t+t+jŴ'sĕ] kg]Ŵ /;á r clƗnfbLlg gfd]lx j'ųált j]lbtƑá. ;fb"lt OŪ/;á.
c;fb"lt clgŪ/;á. Oldgf kbƀo]g ;Ƒálk /;á kl/oflbƉá. ;Ltlƃ ;Lt/;á. pŲlƃ pŲ/;á. Pjdo+ d"n/;flbgf e]b]g
leƉálk /;á nŋ)fbLlx cleƉáo]j. ;Ƒálk x]; lhƢfklxggnŋ±)ëf, lhƢfljţf)Ƨ lj;oefj/;á, tƧ]j ±uëfr/kŝ'kŪfgá. t]
lhƢƮ]g /;ƮfgLlt Pt] ;d)Ɣfƪ)f k;fblhƢƮ]g pųd/;flg. kl/o];ƃflt uj];dfgf. cflxůƃLlt tŴ tŴ ljr/lƃ. t]
clƗn+ nleŷf cglƗn+ kl/o];ƃLlt tŊĕlbclƗn+ nźf cglƗn+ uj];lƃ. Pj+ ;Ƒ+ kl/jų]ŷf kl/jų]ŷf oálht+.
kl;řf oálg;á cfxf/+ cfxf/]tLlt kl;řfgkţfo hĕlgŷf pkfo]g cfxf/+ cfxf/]lt. Obflg pkfo+ bƧ]t'+ æg]j
bjfofÆltcflb j'ų+.
tŴ g]j bjfoflt bjŴfo g cfxf/]lt. tŴ gnŜsĕboá bjŴfo cfxf/]lƃ gfd. olŤ eáhg+ e'ųƧ
gŝuLtsƑl;nás;řftá bjá clt/]st/]g kleflt, t+ eáhg+ cwƙ]g lj;d]g kl/o]l;ŷf t] cfxf/]lƃ. co+ kg leŋ' g
Pjdfxf/]lt.
g dbfoflt dfgdbk'l/;dbfg+ jŬgŴfo g cfxf/]lt. tŴ /fh/fhdxfdųf dbŴfo cfxf/]lƃ gfd. t] lx cųgá
dfgdbk'l/;dbfg+ jŬgŴfo lků/;eáhgfbLlg k)Lteáhgflg e'ŧlƃ. co+ kg leŋ' Pj+ gfxf/]lt.
g důgfoflt ;/L/důgŴfo g cfxf/]lt. tŴ ¿k"khËljlgoá dft'ufdf cƃ]k'l/sĕboá r ;lƍmfl)tfbLlg lkjlƃ,
l;lgźd'b'dŹjeáhg+ cfxf/]lƃ. Pj+ gá cśnlŪ ;';lŮtf eljƧlt, ;/L/] %ljjŰá k;Ɖá eljƧtLlt. co+ kg leŋ' Pj+ g
cfxf/]lt.
g lje";gfoflt ;/L/] d+;lje";gŴfo g cfxf/]lt. tŴ lgƑ'źdƟd'lŪsdƟr]sĕboá ;'l;lgź]lx dŞd+;fbLlx ;/L/+
kL±)ëlƃ æPj+ gá d+;+ pƧb+ eljƧlt kxf/;xgŴfofÆlt. co+ kg leŋ' Pj+ ;/L/] d+;lje";gŴfo g cfxf/]lt.
ofjb]jflt cfxf/fx/)koáhgƧ kl/Ş]blgodbƧg+. OdƧ sĕoƧ l&ltoflt OdƧ rt'dxfe"ltsƧ s/hsĕoƧ
&kgŴfo cfxf/]lt, ObdƧ cfxf/fx/±)ë koáhglƃ cŴá. ofkgfoflt hËljltlƇoofkgŴfo cfxf/]lt. ljƸx;"k/ltoflt

104
ljƸx;f gfd ce'ųkŝof pƍşgsv'Źf, tƧf pk/ltof j"k;dgŴfo cfxf/]lt. Ɣƪrl/ofg'Ʈxfoflt Ɣƪrl/o+ gfd ltƧá l;ŋĕ
;sn;f;g+, tƧ cg'ƮŲŴfo cfxf/]lt.
OtLlt pkfolgbƧg+, Oldgf pkfo]gflt cŴá. k'/f)ť j]bg+ klxřfdLlt k'/f)j]bg+ gfd ce'ųkŝof
pƍşgsj]bgf, t+ klxlgƧfdLlt cfxf/]lt. gjť j]bg+ g pƍfb]ƧfdLlt gjj]bgf gfd clte'ųkŝo]g pƍşgsj]bgf, g t+
pƍfb]ƧfdLlt cfxf/]lt. cy jf gjj]bgf gfd e'ųkŝof g pƍşgsj]bgf, tƧf cg'ƍƉfo cg'ƍşgŴd]j cfxf/]lt.
ofŶf r d] eljƧtLlt ofkgf r d] eljƧlt. cgjştf rflt PŴ clŴ ;fjş+, clŴ cgjş+. tŴ
cwlƙskl/o];gf cwlƙsklƮx)+ cwƙ]g kl/eá±uëflt Ob+ ;fjş+ gfd. wƙ]g kg kl/o]l;ŷf wƙ]g klƮx]ŷf kŝj]lŋŷf
kl/e'ŧg+ cgjş+ gfd. Psŝá cgjşˆo]j ;fjş+ s/ált, ænź+ d]Ælt sŷf kdf)fltŊƃ+ e'ŧlt, t+ hË/fk]t'+ c;Ŋáƃá
pź+lj/]rgc±wëflj/]rgfbLlx lsndlt, ;snljxf/] leŋ" tƧ ;/L/klhƮge];şkl/o];gfbL;' pƧ'Ŋ+ cfkşlƃ, æƸs ObÆlƃ j'ų]
æc;'sƧ gfd pb/+ pź'dftÆlƃcfƸb jblƃ. æP; lgŝsĕnlƕ Pj+ ksltsĕ]o]j, cųgá s'lŞƍdf)+ gfd g hĕgftLÆlt lgƆlƃ
u/xlƃ. co+ cgjşˆo]j ;fjş+ s/ált gfd. Pj+ csŷf æcgjştf r d] eljƧtLÆlt cfxf/]lt.
mf;'ljxf/á rflt PŴflk clŴ mf;'ljxf/á, clŴ g mf;'ljxf/á. tŴ cfx/xŴsĕ] cn+;fsĕ] tŶjũsĕ] sĕsdf;sĕ]
e'ųjldtsĕ]lt Od];+ kťƉ+ Ɣfƪ)fg+ eáhg+ g mf;'ljxf/á gfd. Pt];' lx cfx/xŴsĕ] gfd ax'+ e'lŧŷf cųgá wƙtfo pŪft'+
c;Ŋáƃá æcfx/ xŴÆlƃ jblt. cn+;fsĕ] gfd cŝ'ź'dfts'lŞtfo plŪtálk ;fs+ lgjf;]t'+ g ;Ŋált. tŶjũsĕ] gfd pŪft'+
c;Ŋáƃá tŶ]j kl/jũlt. sĕsdf;sĕ] gfd oyf sĕs]lx cfdl;t'+ ;Ŋált, Pj+ ofj d'vƀf/f cfxf/]lt. e'ųjldtsĕ] gfd d'vëg
;Ɖf/]t'+ c;Ŋáƃá tŴ]j jdlt. Pj+ csŷf æmf;'ljxf/á r d] eljƧtLÆlt cfxf/]lt. mf;'ljxf/á gfd rt"lx kťlx cfnák]lt
ög"b/tf. PųslŤ e'lŧŷf kfgLo+ lkjtá rųf/á Ol/ofkyf ;'vëg kjųlƃ. tƨf wƙ;]gfklt Pjdfx _
ærųf/á kť cfnák], ce'ŷf pbs+ lkj].
cn+ mf;'ljxf/fo, klxtųƧ leŋ'gáÆltĶ ‘±yë/uf0983 ld0k06=5=10’.
OdƸƨ kg &fg] cśflg ;dáwfg]tƑflg. g]j bjfoflt lx Ps+ cś+, g dbfoflt Ps+, g důgfoflt Ps+, g
lje";gfoflt Ps+, ofjb]j OdƧ sĕoƧ l&ltof ofkgfoflt Ps+, ljƸx;"k/ltof Ɣƪrl/ofg'Ʈxfoflt Ps+, Olt k'/f)ť j]bg+
klxřfld gjť j]bg+ g pƍfb]ƧfdLlt Ps+, ofŶf r d] eljƧtLlt Ps+ cś+, cgjştf r mf;'ljxf/á rflt cod]Ŵ
eáhgflg;+;á.
dxfl;jŴ]/á kgfx _ æx]Ūf rųfl/ cśflg klŋ]ká gfd, pkl/ kg cŪśflg ;dáwfg]tƑfgLÆlt. tŴ ofjb]j
OdƧ sĕoƧ l&ltoflt Ps+ cś+, ofkgfoflt Ps+, ljƸx;"k/ltoflt Ps+, Ɣƪrl/ofg'Ʈxfoflt Ps+, Olt k'/f)ť j]bg+
klxřfdLlt Ps+, gjť j]bg+ g pƍfb]ƧfdLlt Ps+, ofŶf r d] eljƧtLlt Ps+, cgjştf rflt Ps+, mf;'ljxf/á kg
eáhgflg;+;ált. Pj+ cŪś;dƉfut+ cfxf/+ cfxf/]lt.
90= pk]ŋsĕ]lt %ńś'k]ŋĕo ;dƉfutá. ;tált sĕofg'kƧgflb;lto'ųá.
pk]ŋsĕ]lt %ńś'k]ŋĕo ;dƉfutált PŴ %ńś'k]ŋĕwƙá gfd sĕ]ltĠ `f)fboá. æ`f)Ælƃ j'ų] lsl/otá rųfl/
`f);ƕo'ųflg nưlƃ, æ;ttljxf/áÆlt j'ų] cŪ dxflrųflg nưlƃ, æ/şgb'Ƨg+ gŴLÆlt j'ų] b; lrųflg nưlƃ. ;ádgƧ+
cf;]jgj;]g nưlt. rŋ'gf ¿k+ lbƩflt sĕ/)j;]g rŋ"lt nźjáxf/]g ¿kbƧg;dŴ]g rŋ'ljţf±)ëg ¿k+ lbƩf. ká/f)f kgfx'
_ rŋ' ¿k+ g kƧlt clrųsųf, lrųlƕ g kƧlt crŋ'sųf. ƀf/f/ƙ);Ŝũg]g kg k;fbjŴ's]g lrų]g kƧlt. ólb;];' kg
&fg];' æwg'gf ljŢtLÆltcfbL;' ljo ;;Ƙf/syf gfd xált. tƨf rŋ'ljţf±)ëg ¿k+ lbƩflt cod]j]Ŵ cŴá.
g]j ;'dgá xátLlt náe'ƍlųj;]g %Ɔ/fu'ƍlųj;]g ;ádgƧá g xált. g b'ƙgált kl#'ƍlųj;]g b'Ūlrųá g xált.
pk]ŋsĕ]lt pkklųtá Oŋsĕ] xált, ckŋklttá x'ŷf Ol/ofky+ kjų]lt. ;tá ;ƕhĕgált ;ltdf `f);ƕƉá. dgfk+
gfleluŢtLlt dgjŬgs+ OŪf/ƙ)+ gfleluŢlt g kŴ]lt. gflex+;tLlt g t'Ƨlt. g /fu+ hg]tLlt tŴ tŴ /ŧg+ g
pƍfb]lt. tƧ l&táj sĕoá xátLlt tƧ vL)f;jƧ rŋĕlbsĕoá sƕf/lxtųf l&tá lgŝná xált. cdgfklƃ clgŪf/ƙ)+ g dŘ'
xátLlt bádglƧtá g xált. cƍltlŪtlrųált sĕ]wj;]g l&tdgá g xált. cnLgdg;ált cnLglrųá. cƓfkƉr]t;ált
Ɠfkfb/lxtlrųá.
/hgLo] g /ştLlt /hgLoƸƨ jŴ'Ƹƨ g /fu+ pƍfb]lt. b'ƧgLo] g b'ƧtLlt bá;'ƍfb] jŴ'Ƹƨ g bá;+ pƍfb]lt.
dáxgLo] g d'ƞtLlt dáxgLoƸƨ jŴ'Ƹƨ g dáx+ pƍfb]lt. sĕ]kgLo] g s'ƍtLlt sĕ]wgLoƸƨ jŴ'Ƹƨ g rnlt. dbgLo] g dştLlt
dbgLoƸƨ jŴ'Ƹƨ g ;+;Lblt. lsn];gLo] g lslnƧtLlt pktkgLoƸƨ jŴ'Ƹƨ g pktƍlt. lbŪ] lbŪdųált ¿kf/ƙ±)ë
rŋ'ljţf±)ëg lbŪ] lbŪdųá. ;'t] ;'tdųált ;Źfotg] ;átljţf±)ëg ;'t] ;'tdųá. d't] d'tdųált #fglhƢfsĕoljţf±)ëg kfk'l)ŷf
ulxt] ulxtdųá. ljţft] ljţftdųált dgáljţf±)ëg `ft] `ftdųá. lbŪ] g lnƕtLlt rŋ'ljţf±)ëg lbŪ] ¿kf/ƙ±)ë
tŲflblŪn]k]g g lnƕlt. lbŪ] cg"koált ¿kf/ƙ±)ë lgųŲá xált. cgkfoált ckb'Ūlrųá.

105
 ;+ljştLlt nưlt. kƧtLlt cánás]lt. %Ɔ/f±uëflt l;g]xá. ¿kf/fdlƃ ¿k+ cf/fd+ cƧflt ¿kf/fd+. ¿k] /tlƃ
¿k/t+. ¿k] ;ƃ'ŪLlt ¿k;ƙ'lbt+.
bƃ+ golƃ ;ldltlƃ pƜfgsËńfdůnfbL;' dxfhgdŢ+ uŞƃf bƃd]j ±uëf)hĕƸt jf cƧhĕƸt jf ofg] oáh]ŷf golƃ.
/fhĕlt tyf¿kfg]j &fgflg uŞƃá /fhĕlk bƃd]j cle?xlt. dg'Ƨ];"lt dg'Ƨ];'lk rt"lx cl/odƮ]lx bƃá lglƑ;]jgáj ;]Ūá.
oáltjfŌlƃ oá Pj¿k+ cltŊdjrg+ k'gƍ'g+ j'ŝdfglƕ ltltŋlt g klƎƆlt g ljxţlt, Pj¿ká bƃá ;]Ūált cŴá.
cƧt/flt jńjfo uſe]g hĕtf. cfhĕgLoflt o+ cƧbƙ;f/ly sĕ/)+ sĕ/]lt, tƧ lvƍ+ hĕgg;dŴf. l;Ɖjflt
l;Ɖj/Ū] hĕtf cƧf. dxfgfuflt s'ŧ/;řftf dxfxlŴgá. cųbƃált Pt] cƧt/f jf cfhĕgLof jf l;Ɖjf jf s'ŧ/f jf j/f
bƃf, g cbƃf. oá kg rt'dƮ;řft]g cųbƃ]g bƃtfo cųbƃá lglƑ;]jgá, co+ ttálk j/+, ;Ƒ]lxlk Pt]lx pųl/t/ált
cŴá.
g lx Pt]lx ofg]xLlt oflg Ptflg xlŴofgflbofgflg, g lx Pt]lx ofg]lx sĕ]lr k'Ʈná ;'lkgƃ]glk cutk'Ƒųf
æcutÆlƃ ;řft+ lgƑfglb;+, t+ &fg+ uŞ]Ɯ. oyf k'Ƒefuë OlƇobd]g bƃ]g ck/efuë cl/odƮefjgfo ;'bƃ]g bƃá
lglƑ;]jgá ;ƍţá k'Ʈná t+ cutk'Ƒ+ lb;+ uŞlt, bƃe"Ƹd kfk')flt. tƨf cųbdgd]j j/lƃ cŴá.
ljwf;' g ljsƕƃLlt ;]ƜƧ ;]ƜáxdƨLltcfbL;' dfgljwf;' g rnlƃ gƍj]wlƃ. ljƍd'ųf k'gưjflt k'gưjkl;lƉof
k'gƍ'g+ pƍlųtá ;'Ū' d'ųf d'lťŷf l&tf. bƃe"lddg'ƍųflt Psƃbdg+ c/xųmne"Ƹd kfk'l)ŷf l&tf. t] nás] ljlhtfljgált t]
c/xƃá ;ųnás] ljlhtljhof ljlhtjƃá gfd xálƃ.
oƨf r efljltlƇoá lgưoá lglƑsĕ/á bƃá xált, tƨf tdŴ+ bƧ]ƃá æolƧlƇofgLÆlt ufydfx. tƧŴá _ oƧ rŋĕbLlg
%lńlƇoflg ±uëfr/efjgfo clgŝflbltnŋ)+ cf/ák]ŷf jf;gfefjgfo ;lt;ƕhţuƉ+ ufxfk]ŷf efljtflg, tflg r ±vëf
cŢų±uëfr/efjgfo, Pj+ kg alxźf r ;Ƒnás]lt oŴ oŴ OlƇofg+ j]sƟtf j]sƟtá jf ;Ƙjá, tŴ gfleŢĕlbj;]g efljtfgLlt
Pj+ lglƑŢ `ŷf klljlŢŷf Od+ k/ť nás+ ;s;ƃltvƉnás+ k/;ƃltvƉnásť bƃd/)+ dl/t'sĕdá sĕn+ sřlt, hËljtŋosĕn+
cfud]lt kltdfg]lt, g efolt d/)Ƨ. oyfx _
æd/±)ë d] eo+ glŴ, lgslƃ gŴL hËljt]ÆĶ ‘±yë/uf020’.
ægflesřfld d/)+, gflesřfld hËljt+.
sĕnť kltdfg]ld, lglƑ;+ etsĕ] oyfÆltĶ ‘±yë/uf0606 654 1002 ld0k02=2=4±yëfs+ lj;lb;+’.
efljtá ; bƃált Pj+ efljltlƇoá ;á bƃá.
91= lgƧotflt tŲflblŪlgƧof. `ŷf wƙlƃ clgŝfbLlx cfsĕ/]lx wƙ+ hĕlgŷf. clglƧtált Pj+ t]lx lgƧo]lx
clglƧtá. t]g cţŶ wƙ`f)f glŴ lgƧofg+ cefjált bLk]lt. ejfo ljejfo jflt ;Ƨtfo pŞ]bfo jf. OldƧf ufyfo
lgŹ];á pųfgá.
92= t+ Ɣ"ld pk;ƃált t+ Pj¿k+ Ps]sufyfo j'ų+ pk;ƃált s±yëld. ct/L ;á lj;lųslƃ ;á Od+ lj;tflbefj]g
lj;lųsĕ;řft+ dxftŲ+ ctl/.
cųgá lblŪof /f±uëf cleŢĕsĕouƅált ;o+ ulxtlblŪof /ŧg;řftá /f±uëf cleŢĕsĕouƅá. k/jfb];' cf#ftá cƍŝoált
k/];+ jfbkljfb];' sĕ]ká r ct'Ūfsĕ/á r Ɠfkfbá sĕouƅá. cųgá ;Ln+ jf jt+ jflt ;o+ ulxtd]y'glj/lt;řft+ ;Ln+ jf
±uëfjtflbjt+ jf. ;LnƑt+ jflt tb'eo+ jf. k/fdf;ált Oldgf ;'źLltcflbj;]g k/tá cfd;lt. cųgá lblŪ
Ob+;ŝflelgj];á sĕouƅált ;o+ ulxtlbƸŪ æObd]j ;ŝ+ dá#dţÆlƃ ‘pbf054 d0lg03=27 301’ coálg;á clelgj];á
Ob+;ŝflelgj];á sĕouƅá. uƅf tƧ g ljşƃLlt tƧ vL)f;jƧ ƀ] lblŪuƅf ;átfklųdƮ]g g ;lƃ. Ɠfkfbá sĕouƅá
cgfuflddƮ]g. cleŢĕsĕouƅá c/xųdƮ]g.
93= Obflg td]j pk;ƃ+ k;+;ƃá cfx æg tƧ k'ųfÆlt Pjdflb. tŴ k'ųf cŶhĕboá rųf/á. PŴ r
k'ųkl/Ʈxfboá k'ųflbgfd]g j'ųflt j]lbtƑf. t] lxƧ g ljşlƃ, t];+ jf cefj]g k'ųfboá g ljşƃLlt. cųflt æcųf
cŴLÆlt ulxtf ;ƧtlbƸŪ glŴ. lg/ųflt æplŞştLÆlt ulxtf pŞ]blblŪ.
gŴLlt ux]tƑ+ glŴ. d'lťtƑ+ gŴLlt dár]tƑ+ glŴ. oƧ glŴ ulxtlƃ oƧ k'ƮnƧ tŲflblŪj;]g ulxt+ g
ljşlt. tƧ glŴ d'lťtƑlƃ tƧ k'ƮnƧ d'lťtƑ+ g ljşlt. ufxd'ťg;dltŊƃált ux)ť dárgť jLltjųá.
j'lźkl/xflgjLltjųált j'lŬť xflgť cltŊƃá.
94= o]g g+ jş'+ k'y'şgf, c±yëf ;d)Ɣfƪ)flt o]g t+ /fuflbgf jşˆg k'y'şgf ;Ƒ]lk b]jdg'Ƨf Otáj alxźf
;d)Ɣfƪ)f r /ųált jf b'Ūált jf jb]Ɯ'+. t+ tƧ ck'/ŋtlƃ t+ /fuflbjş+ tƧ c/xtá ck'/ŋt+. tƨf jfb];' g]htLlt
t+sĕ/)f lgƆfjrg];' g sƕlt.

106
 g]htLlt lgŹ];Ƨ pŹ];kb+. g OŧtLlt rng+ g s/ált. g rntLlt g tŴ gdlt. g j]wtLlt sƕ]t'+
c;Ŋ'±)ëƜtfo g mƆlt. gƍj]wtLlt g sƕlt. g ;ƕj]wtLlt g kl/jųlt.
95= g pƧ];' jbt]lt ljl;Ū];' cųfg+ cƃásŷf æcx+ ljl;ŪáÆlt cltdfgj;]g g jblt. P; goá Ot/];' ƀL;'.
sƍ+ g]lt cslƍoált ;á Pj¿ká b'ljwlƕ sƍ+ g Plt. sƨfĠ oƨf cslƍoá, kxLgsƍált j'ų+ xált. OldƧflk ufyfo lgŹ];á
pųfgáj.
96= ;slƃ dƞlƃ kl/Ʈlxt+. c;tf r g ;ártLlt cljşdfgflbgf c;tf r g ;árlt. wƙ];' r g uŞtLlt
;Ƒwƙ];' %Ɔflbj;]g g uŞlt. ; j] ;ƃált j'ŝtLlt ;á Pj¿ká g?ųdá æ;ƃáÆlt j'ŝlt. OldƧflk ufyfo lgŹ];á
pųfgáj. c/xųlgs"]g b];g+ lgŪfk]l;. b];gfkl/oá;fg] sĕ]l;t;xƧb]jtfg+ c/xųƍlų cxál;, ;átfkƉfbLg+ u)gf
gŴLlt.

;źƙƍşáltsĕo dxflgŹ];Ūsyfo

k'/fe]b;'ųlgŹ];jŰgf lglŪtf.

11= snxljjfb;'ųlgŹ];jŰgf
97= Psĕb;d] snxljjfb;'ųlgŹ];] s'tákx"tf snxf ljjfbflt snxá r tƧ k'Ƒef±uëf ljjfbá rflt Od] s'tá hĕtf.
kl/b]j;ásĕ ;xdŞ/f rflt kl/b]j;ásĕ r ;xdŞ/f r s'tá kx"tf. dfgfltdfgf ;xk];')f rflt dfgf r cltdfgf r k];')f r
s'tá kx"tf. t]lt t] ;Ƒ]lk cŪ lsn];wƙf. tlbŜ Ɠ"xLlt t+ dof k'lŞtdŴ+ Ɣ"lx, ofrfld t+ cxlƃ. ofrgŴá lx OŜflt
lgkftá.
Ps]g cfsĕ/]gflt Ps]g sĕ/±)ëg. ck/]g cfsĕ/]gflt ck/]g sĕ/±)ëg. cfufl/sĕ bůk;'tflt uxkltgá ljx];dfgf.
kƑlhtf cfkƸų cfkşƃflt cgufl/sĕ ;ų;' cfklųŋƉ];' cţt/+ cfkşdfgf.
s'tákx"tflt s'táe"tf. s'táhĕtflt s'tá klnźefjf. s'tá;ŧftflt pk;Ʈ]g kb+ jlŬt+. s'tálgƑųflt s'tá
lgƑųnŋ)+ kųf. pk;Ʈ]g kb+ jŬ]ŷf æs'táclelgƑųfÆlt j'ų+. s'tákft'e"tflt s'tákfsLe"tf. Ƹs lgbfgfltcfbL;' cųgá
mn+ lgb]tLlt lgbfg+. Ptƨf mn+ ;d'b]tLlt ;d'boá. Ptƨf mn+ hĕotLlt hĕlt. Ptƨf mn+ kejtLlt kejá. d"n+ k'ŞtLlt
snxƧ sĕ/)+ k'Şlt. sĕ/)lŤ kltŪŪ]g d"n+. cųgá mnlgƎfbgŴ+ lxgált kjųtLlt x]t'. æxƆ g+ uŲyfÆlt bƧ]ƃ+ ljo
cųgá mn+ lgb]tLlt lgbfg+. Ptƨf mn+ ;ƘjtLlt ;Ƙjá. kejlt mn+ Ptƨflt kejá. ;d'Ūflt PŴ mn+, Pt]g jf
;d'ŪftLlt ;d'Ūfg+. cųgá mn+ cfx/tLlt cfxf/á. ckllŋlktƑŪ]g cųgá mn+ cf/d]tLlt cf/ƙ)+. Pt+ klŝ
ckllŋlkŷf mn+ Plt kjųtLlt kŝoá. Ptƨf mn+ ;d'b]tLlt ;d'boált Pjd]t];+ kbfg+ jrgŴá j]lbtƑá. t+ ;Ɖfo
æsnxƧ r ljjfbƧ r d"n+ k'ŞtLÆltcflbgf go]g b];gf j'ųf.
98= lkoƍx"tflt lkojŴ'tá hĕtf. dŞ]/o'ųf snxf ljjfbflt Oldgf snxljjfbfbLg+ g s]jn+ lkojŴ'd]j,
dŞl/olƕ kŝo+ bƧ]lt. snxljjfb;L;]g r]Ŵ ;Ƒ]lk t] wƙf j'ųflt j]lbtƑf. oyf r Pt];+ dŞl/o+, tyf k];')fgť
ljjfb+. t]gfx æljjfbhĕt];' r k];')fgLÆlt. OldƧf ufyfo lgŹ];á pųfgŴáo]j.
99= lkof ;' násƸƨ s'tálgbfgf, o] rflk náef ljr/lƃ nás]lt ælkoƍx"tf snxfÆlt o] PŴ j'ųf, t] lkof násƸƨ
s'tálgbfgf, g s]jnť lkof, o] rflk vlųofboá nás] ljr/lƃ náex]t' náe]gflee"tf ljr/lƃ, t];+ ;á náeá r s'tálgbfgált
ƀ] cŴ] Psĕo k'Şfo k'Şlt. s'tálgbfgflt r]Ŵ Ƹslgbfgf Ƹsx]t'sĕlt kŝųjrgƧ tácfb];á j]lbtƑá, ;df;] rƧ nákfefjá.
cy jf lgbfgflt hĕtf, pƍƉflt cŴá. tƨf s'tá hĕtf s'tá pƍƉflt j'ų+ xált. cf;f r lgŪf rflt cf;f r tƧf cf;fo
;ldlź r. o] ;ƕ/fofo g/Ƨ xáƃLlt o] g/Ƨ ;ƕ/fofo xálƃ, k/fogf xáƃLlt j'ų+ xált. Psĕ Pjfolƕ k'Şf.
bLkf xáƃLlt kltŪf ejlƃ. ;/)f xáƃLlt b'ŋgf;gf xálƃ. lgŪfk/fogf xáƃLlt ;ldlźk/fogf xálƃ.
100= %ƆflgbfgfgLlt sĕdŞƆflb%Ɔlgbfgflg. o] rflk náef ljr/ƃLlt o] rflk vlųofboá náef ljr/lƃ, t];+
náeálk %Ɔlgbfgált ƀ]lk cŴ] Pstá ljƧşˆlt. Otálgbfgflt %Ɔlgbfgf Pjflt j'ų+ xált. æOtálgbfgfÆlt lx %Ɔ+
;Ɖfofx. %Ɔlgbfgf lx náefboá. æOtálgbfgfÆlt ;Źl;lź r]Ŵ æs'tálgbfgfÆlt PŴ j'ųgo]g j]lbtƑf. cf;fo ;ldlź
j'ŝlt lgŪflt cŢĕ;olgƑlųklnfeá syLolt.
101= ljlgŞoflt tŲflblŪljlgŞof. o] rflk wƙf ;d±)ëg j'ųflt o] r cţ]lk sĕ]wfbLlx ;ƕo'ųf, tyf¿kf jf

107
cs';nf wƙf a'ź;d±)ëg j'ųf, t] s'tákx"tflt.
cţhĕltsĕlt cţ;efjf. cţljlxtsĕlt cţ]gfsĕ/]g l&tf. ;ldtkfk]gflt lgƑflktkfk]g. aflxtkfkwƙ]gflt
kxLgnfdswƙ]g. leƉlsn];d"n]gflt lsn];d"nflg lelƆŷf l&t]g. ;Ƒfs';nd"naƉgf kd'ų]gflt ƀfb;cs';naƉg+ dár]ŷf
l&t]g. j'ųflt slytf. kj'ųflt ksĕ/]g slytf.
102= td"klgƧfo kxált %Ɔált t+ ;'vb'ŋj]bg+ tb'eojŴ';řft+ ;ftf;ft+ pklgƧfo ;+oáuljoáukŴgfj;]g %Ɔá
kxált. Pųfjtf æ%Ɔá g' násƸƨ s'tálgbfgáÆlt co+ kŤá ljƧlştá xált. ¿k];' lbƩf ljej+ ejťflt ¿k];' joť pƍfbť
lbƩf. ljlgŞo+ s'Ƒlt hƃ' nás]lt ckfoflbs] nás] co+ hƃ' eáuflwudŴ+ tŲfljlgŞo+ æcųf d] pƍƉáÆltcflbgf go]g
lblŪljlgŞoť s'?t]. Pųfjtf æljlgŞof rflk s'táke"tfÆlt co+ kŤá ljƧlştá xált.
;ftf;ft+ lgƧfoflt dw'/ť cdw'/ť pklgƧo+ sŷf. OŪflgŪlƃ OŪf/ƙ)ť clgŪf/ƙ)ť.
;'/fd]/odşƍdfbŪfgfg'oáulƃ PŴ ;'/flt lkŪ;'/f k"j;'/f cábg;'/f lsŰklŋųf ;Ƙf/;+o'ųflt kť ;'/f. d]/olƃ
k'Ǝf;já mnf;já dƂf;já u'ńf;já ;Ƙf/;+o'ųált kť cf;jf. t+ ;Ƒlƕ dbs/)j;]g dş+. kdfbŪfglƃ kdfbsĕ/)+, ofo
r]tgfo t+ dş+ lkjlt, tƧ]t+ clwjrg+. cg'oáulƃ t+ ;'/fd]/odşƍdfbŪfgfg'oáu+ cg'cfoáu+ k'gƍ'g+ s/)+. oƨf r kg t+
cg'o'ųƧ d] pƍƉf r]j eáuf kl/xfolƃ, cg'ƍƉf r g'ƍşlƃ, tƨf æd] eáuf kl/ŋo+ vL)efj+ uŞƃLÆlt hĕgflt. Pj+ ;ƑŴ.
ljsĕnljl;vfrl/ofg'oáulƃ cj]nfo ljl;vf;' rl/ofg'o'ų+. ;dşĕler/)lƃ gŝflbbƧgj;]g ;dşĕleudg+. cfnƦfg'oáulƃ
sĕofnl;otfo o'ųƍo'ųt+. ckfod'vflg g ;]jtLlt eáufg+ ljgf;ƀf/flg g ;]jlt.
sl;of jflt sl;sƙ]g jf. jl)şĕo jflt wlƙsjl)şsƙ]g jf. ±uëf/ŋ]g jflt ±uëfkfnsƙ]g jf. OƧŴ]g jflt
wg'l;ƍ]g jf. /fhkál/;]g jflt /fh;]jssƙ]g jf. l;ƍţt/]g jflt s'Ƙsĕ/flbl;ƍfg+ cţt/]g jf. klkştLlt koáu+
s/ált. rŋ'Ƹƨ pƍƉ] hĕgftLlt ;;Ƙf/rŋ'Ƹƨ pƍƉ] hĕgflt. æcųf d] pƍƉáÆlt lbƸŪ uŲflt. rŋ'Ƹƨ cƃ/lxt]lt tƸƨ
ljgŪ]. cųf d] cƃ/lxtált ædd cųf ljgŪáÆlt lbƸŪ uŲflt. ljutá d] cųflt jLltŊƃá dd cųf. ;átlƨlƃcfbL;'lk
P;]j goá.
103= Pt]lk wƙf ƀod]j ;ƃ]lt Pt] sĕ]wfboá wƙf ;ftf;ftƀo] ;ƃ] Pj xálƃ pƍşlƃ. Pųfjtf tltokŤálk
ljƧlştá xált. Obflg oá Pj+ ljƧlşt];' Pt];' kŤ];' sy+syL ej]Ɯ, tƧ sy+syfkxfg"kfo+ bƧ]ƃá cfx æsy+syL `f)kyfo
l;ŋ]Ælt, `f)bƧg`f)flwudgŴ+ ltƧá l;ŋĕ l;ŋ]Ɯflt j'ų+ xált. Ƹssĕ/)fĠ `ŷf kj'ųf ;d±)ëg wƙf. a'ź;d±)ëg lx `ŷf
wƙf j'ųf, glŴ tƧ wƙ];' cţf)+, cųgá kg `f)fg'efj]g t] chĕgƃá g hĕg]Ɯ, g b];gfbá;]g. tƨf sy+syL `f)kyfo l;ŋ],
`ŷf kj'ųf ;d±)ëg wƙflt.
kŋ]kaƉg]g jf aźált gful/saƉ]g aźá. kl/ŋ]kaƉg]g jflt jltkl/ŋ]kaƉg]g jf. ufdaƉg]gfltcfbL;' tƨf
tƨf &fgtá lgŋldt'+ cneƃá ufdaƉgfbLlx aźá gfd xált. tƧ aƉgƧ dáŋŴfoflt PtƧ j'ųƍsĕ/Ƨ aƉgƧ dárgŴ+.
`f)lƕ `f)k±yëflt k'/] pƍƉ+ `f)+ ck/fk?ƍƉƧ `f)lƕ `f)Ƨ ;ť/)d±Ʈëflt `f)lƕ `f)k±yëf. `f)Ƨ cf/ƙ)lƕ
`f)k±yëflt `f)Ƨ kŝoálk t+ cfnlƗŷf pƍşgtá `f)k±yëf. `f);xe'gálk wƙf `f)k±yëflt `f±)ëg ;x'ƍƉf cj;];f
lrųr]tl;sĕ wƙflk `f)k±yëf. Obflg pkdfo ;f±wëƃá æoyf cl/od±Ʈëf cl/ok±yëfÆltcflbdfx.
sy+syL k'Ʈnált ljlrlsŞfjƃá k'Ʈná. ;sřált ;ƀ]ƭsĕ]. ;ljn]±vëflt lrų/flhjƃá. ;ƀ]ƭsĕ]lt sřfjƃá.
;ljlrlsŞált ;Ɔ]xjƃá. `f)flwudfoflt `f)klnfeŴfo. `f)m';gfoflt `f)klljŢgŴfo. cy jf `f)ljƆgŴfo.
`f);lŞlsl/ofoflt `f)Ƨ kŝŋs/)Ŵfo. ;lgbfgfxlƃ cx+ ;lgbfg+ ;kŝo+ sŷf wƙb];g+ s/áld. ;ƍflxfl/olƃ lgƜflgs+
sŷf. gá cƍflxfl/olƃ clgƜflgs+ csŷf wƙb];g+ s/áld.
104= ;ft+ c;ftť s'tálgbfgflt PŴ ;ftf;ftlƃ ;'vb'ŋj]bgf Pj clwƍ]tf g ejlƃ x]t]lt g ejlƃ Pt]. ljej+
ejťflk od]tdŴ+, Pt+ d] kƔ"lx otálgbfglƃ ;ftf;ftfg+ ljej+ ejť Ptlƕ o+ cŴ+. lnśƓųoá PŴ stá. Ob+ kg j'ų+
xált _ ;ftf;ftfg+ ljejá ejá rflt oá P; cŴá, Pt+ d] kƔ"lx otálgbfglƃ. PŴ r ;ftf;ftfg+ ljejejjŴ'sĕ
ljejejlblŪoá Pj ljejejflt cŴtá j]lbtƑf. tyf lx OdƧ kŤƧ ljƧşgkŋ] æejlblŪlk mƧlgbfgf, ljejlblŪlk
mƧlgbfgfÆlt pkl/ lgŹ];] ‘dxflg0105’ jŋlt. Odfo ufyfo lgŹ];] jųƑ+ glŴ.
105= Otálgbfglƃ mƧlgbfg+. Odfolk jųƑ+ glŴ.
106= lsƸƨ lje"t] g m';lƃ mƧflt lsƸƨ jLltjų] rŋ';ƖƧfboá kť mƧf g m';lƃ. Odfolk jųƑ+ glŴ.
107= gfdť ¿kť klŝflt ;ƕo'ųsgfdť jŴf/ƙ)¿kť klŝ. ¿k] lje"t] g m';lƃ mƧflt ¿k] jLltjų] kť
mƧf g m';lƃ.
ltŰ+ ;ślt mƧált rŋ'¿kljţf)fg+ ltŰƉ+ ;śltof mƧá hĕolt. rŋ' r ¿kf r ¿klƨlƃ k;fbrŋ'ť ¿kf/ƙ)flg r

108
¿kefuë ¿ksĕ]Ūf;] sŷf. rŋ';ƖƧ+ &k]ŷflt ltŰ+ ;śltof pƍƉmƧ+ d'lťŷf. ;ƕo'ųsĕ wƙf gfdlƨlƃ cj;];f j]bgfboá mƧ]g
;xhĕtf wƙf gfdefuë. ;átť klŝfltcfbL;'lk P;]j goá.
rt"xfsĕ/]lx ¿k+ lje"t+ xátLlt rt"lx sĕ/±)ëlx ¿k+ jLltjų+ xált. `ftlje"t]gflt kfs+ sŷf jLltjų]g.
tL/)lje"t]gflt clgŝflbtá tL/loŷf jLltjų]g. kxfglje"t]gflt %Ɔ/fukxfgtá jLltjų]g. ;dltŊdlje"t]gflt rt'Ɖ+
c¿k;dfkųLg+ klnfej;]g jLltjų]g.
108= sy+ ;d]tƧflt sy+ klkƉƧ. ljeált ¿klƃ ¿k+ ljejlt, g ej]Ɯ jf. ;'v+ b'vťflt OŪflgŪ¿kd]j
k'Şlt.
hĕg]Ɯfdflt hĕlgƧfd. cfhĕg]Ɯfdflt lj;];]g hĕlgƧfd. ljhĕg]Ɯfdflt cg]slj±wëg hĕlgƧfd. klljhĕg]Ɯfdflt ;ƙf
hĕlgƧfd. klljŢ]Ɯfdflt lrų]g a'lŢƧfd.
109= g ;ţ;ţLlt oyf ;d]tƧ ljeált ¿k+, ;á kslt;ţfo ;ţLlk g xált. g lj;ţ;ţLlt lj;ţfolk lj¿kfo
;ţfo lj;ţL g xált pƙųsĕ] jf lvųlrųá jf. gálk c;ţLlt ;ţflj/lxtálk g xált lg/áw;dfkƉá jf c;ţ;ųá jf. g
lje"t;ţLlt æ;Ƒ;á ¿k;ţfgÆlƃcflbgf ‘lje0 508’ go]g ;dltŊƃ;ţLlk g xált c¿kŢĕgnfeL. Pj+ ;d]tƧ ljeált
¿klƃ PtƸƨ ;ţ;lţtflbefj] cŪŷf ob]t+ j'ų+ æ;á Pj+ ;dflxt] lrų]»k]0 cfsĕ;fgťfotg;dfklųklnfeŴfo lrų+
clegLx/tLÆlt, Pj+ ;d]tƧ c¿kdƮ;dlśgá ljeált ¿k+. ;ţflgbfgf lx kkť;řflt Pj+ klkƉƧflk r of ;ţf, t+lgbfgf
tŲflblŪkkťfƧ cƍxLgfj xáƃLlt bƧ]lt.
c;lţgá j'ŝlƃ lg/áw;dfkƉflt ;ţfj]bgf lg/á±wëŷf lg/áw;dfkƉf ;ţfefj]g c;lţgált syLolƃ. c;ţ;ųflt
;Ƒ]g ;Ƒ+ ;ţfefj]g c;ţej] lgƑųf.
;á Pj+ ;dflxt] lrų]lt tŴ ;ált ;á leŋ'. Pjlƃ rt'ŴŢĕgŊdlgbƧgd]t+, Oldgf sd]g rt'ŴŢĕg+ klnleŷflt j'ų+
xált. ;dflxt]lt Oldgf rt'ŴŢĕg;dflwgf ;dflxt]. kl/;'ź]ltcfbL;' kg pk]ŋĕ;ltkfl/;'lźefj]g kl/;'ź]. kl/;'źųfo]j
kl/oábft], keƧ/]lt j'ų+ xált. ;'vfbLg+ kŝofg+ #ft]g ljxt/fuflbcś)ųf cgś±)ë. cgś)ųf Pj r ljut"klŊn];].
cś±)ëg lx lrų+ pklŊlnƧlt. ;'efljtųf d'b'e"t], j;Lefjƍų]lt j'ų+ xált. j;] jųdfglŤ lrų+ d'b"lt j'ŝlt. d'b'ųfo]j r
sƙlgo], sƙŋd] sƙoáƮ]lt j'ų+ xált. d'b' lx lrų+ sƙlgo+ xált ;'źƃldj ;'jŰ+. tb'eolƕ r ;'efljtųfo]j. oyfx
ægfx+, leŋj], cţ+ Pswƙlƕ ;dg'kƧfld, o+ Pj+ efljt+ sƙlgo+ xált oylob+, leŋj], lrųÆlƃ ‘c0lg0 1=22’.
Pt];' lx kl/;'źefjfbL;' l&tųf l&t]. l&tųfo]j cfg]ŧƍų] crn] lgl/ŧg]lt j'ų+ xált. d'b'sƙţefj]g jf cųgá
j;] l&tųf l&t]. ;źfbLlx kl/Ʈlxtųf cfg]ŧƍų]. ;źfkl/ƮlxtlŤ lrų+ cƧlźo]g g Oŧlt, jLl/okl/Ʈlxt+ sĕ];şˆg g
Oŧlt, ;ltkl/Ʈlxt+ kdfb]g g Oŧlt, ;dflwkl/Ʈlxt+ pźŝ]g g Oŧlt, kţfkl/Ʈlxt+ cljşĕo g Oŧlt, cáef;ut+
lsn];Ɖsĕ/]g g Oŧlt. Od]lx %lx wƙ]lx kl/Ʈlxt'+ cfg]ŧƍų+ xált. Pj+ cŪś;dƉfut+ lrų+ clegLxf/ŋd+ xált
cfsĕ;fgťfotg;dfklųklnfeŴfo.
ck/á goá _ rt'ŴŢĕg;dflwgf ;dflxt]. gLj/)b"/Lefj]g kl/;'ź]. ljtŊĕlb;dltŊd]g kl/oábft].
´fgklnfekŝlgsĕg+ kfksĕg+ OŞfjr/fgť cefj]g cgś±)ë. OŞfjr/fglƃ OŞfo cjr/fg+, OŞfj;]g cáltŰfg+ kjųfg+
gfgƍsĕ/fg+ sĕ]kcƍŝofglƃ cŴá. cleŢĕbLg+ lrų"klŊn];fg+ ljud]g ljut"klŊn];. ] peolƕ r]t+ cś);'ųjŴ;'ųfg';f/]g]j
‘d0lg01=57cfboá, 70cfboá’ j]lbtƑ+. jl;ƍlųof d'b'e"t]. Olźkfbefj"kudg]g sƙlgo]. efjgfkfl/k"l/of
k)Ltefj"kud]g l&t] cfg]ŧƍų], oyf cfg]ŧefj+ cfg]ŧƍų+ xált, Pj+ l&t]lt cŴá. Pjlƕ cŪś;dƉfud]g lrų+ clegLxf/ŋd+
xált cfsĕ;fgťfotg;dfklųklnfeŴfo kfbs+ kbŪfge"t+.
cf?ƍdƮ;dśLlt c¿k;dfklųof udgdƮ]g ckl/xLgá. kkťfo]j kkť;řflt tŲflbkkťfo]j kkť;řf.
110= PųfjtƮ+ g' jblƃ x]s], oŋƧ ;'Ƹź Ow klůtf;]. pbfx' cţlƕ jblƃ Pųált Pųfjtf g' Ow klůtf
;d)Ɣfƪ)f cƮ+ ;'Ƹź ;ųƧ jblƃ, pbfx' cţlƕ Pųá c¿k;dfklųtá clwsť jbƃLlt k'Şlt.
Pųá c¿k;dfklųtált Ptƨf c¿k;dfklųtá.
111= PųfjtƮlƕ jblƃ x]s]lt Ps] ;Ƨtjfbf ;d)Ɣfƪ)f klůtdflggá Pųfjtflk cƮ+ ;'Ƹź jblƃ. t];+ kg]s]
;do+ jbƃLlt t];ţ]j Ps] pŞ]bjfbf ;do+ pŞ]b+ jblƃ. cg'kflb;];] s';nfjbfgflt cg'kflb;];] s';njfbf ;dfgf.
ejtlştflt ejtá eLtf. ljej+ clegƆƃLlt pŞ]b+ klŝ t'Ƨlƃ. t] ;ųƧ ;dlƃ t] pŞ]bjflbgá k'ƮnƧ ;d+
cg'ƍƸų jblƃ. pk;dlƃ ctLj ;d+. j"k;dlƃ ;ƃ+. lg/áwlƃ cg'ƍfb+. klkƧlźlƃ ck'g'ƍƸų.
112= Pt] r `ŷf pklglƧtflt Pt] r lblŪults] ;Ƨt'Ş]blblŪoá lglƧtflt `ŷf. `ŷf d'gL lgƧo] ;á jLd+;Llt
lgƧo] r `ŷf ;á jLd+;L klůtá a'źd'lg. `ŷf ljd'ųált b'ŋĕlgŝflbtá wƙ] `ŷf ljd'ųá. ejfejfo g ;d]tLlt k'gƍ'g+

109
pkklųof g ;dfuŞlt. ck/fd;lƃ ck/fd;ƃá. k/fdf;+ gfkşƃált cŴá.

;źƙƍşáltsĕo dxflgŹ];Ūsyfo

snxljjfb;'ųlgŹ];jŰgf lglŪtf.

12= r"ńƓ"x;'ųlgŹ];jŰgf
ƀfb;d] r"ńƓ"x;'ųlgŹ];] ;s+;s+lblŪkl/Ƒ;fgflt Oblƕ tƸƨo]j dxf;do] æ;Ƒ]lkd] lblŪultsĕ ‚;fw'¿kfƛfƒlt
e)lƃ, Ƹs g' ±vëf ;fw'¿kfj Od] cųgá Pj lblŪof kltŪxlƃ, pbfx' cţlƕ lbƸŪ uŲƃLÆlt pƍƉlrųfg+ Psŝfg+ b]jtfg+ tdŴ+
ksĕ;]t'+ k'l/dgo]g]j lglƙta'ź]g cųfg+ k'Şfk]ŷf j'ų+.
113= tŴ cflbtá ƀ]lk ufyf k'Şfufyfo]j. tf;' ;s+ ;s+ lblŪkl/Ƒ;fgflt cųgá cųgá lblŪof j;dfgf. ljƮƞ
gfgf s';nf jbƃLlt t+ lbƸŪ anjƮfx+ ux]ŷf ætŴ s';nfƛfÆlt klhĕgdfgf k'y' k'y' jblƃ, Ps+ g jblƃ. oá Pj+ hĕgflt
; j]lb wƙ+, Ob+ klŊá;ds]jnL ;ált tť lbƸŪ ;Ɖfo oá Pj+ hĕgflt, ;á wƙ+ j]lblo. Ob+ kg klŊá;ƃá xLgá xátLlt r
jblƃ.
gfgf jbƃLlt gfgfsĕ/)+ e)lƃ. ljljw+ jbƃLlt gfgfljw+ e)lƃ. cţáţ+ jbƃLlt Ps+ cjŷf cţ+ cţ+ ux]ŷf
jblƃ. cs]jnL ;ált oá cs';ná co+. c;dųált g kl/k"/á. ckl/k'Űált g ;ƕ'Űá.
114= afnált xLgá. cŊ';nált cljƀf.
115= Obflg ltƧá ljƧşgufyf xáƃLlt. tf k'l/dŬ]g j'ųdŴ+ klŞdŬ]g klƓ"lxŷf l&tf. t]g Ɠ"x]g pų/;'ųtá
r cƍsųf Ob+ ;'ų+ ær"ńƓ"xÆlƃ gfd+ nle. tŴ k&dufyfo+ tfj k/Ƨ r] wƙlƃ k/Ƨ lbƸŪ. ;Ƒ]ljd] afnflt Pj+ ;ƃ] ;Ƒ]j
Od] afnf xáƃLlt clwƍfoá. Ƹssĕ/)fĠ ;Ƒ]ljd] lblŪkl/Ƒ;fgflt.
116= ;lƆlŪof r]j g jLjbftf, ;+;'źkţf s';nf d'tLdflt ;sĕo lblŪof cgjLjbftf cjábftf ;+lslnŪfj ;dfgf
;+;'źkţf r s';nf r d'ltdƃá r t] xálƃ r]. cy jf æ;lƆlŪof r] jbftfÆlt kf±&ëf, tƧŴá _ ;sĕo kg lblŪof jábftf
;+;'źkţf s';nf d'ltdƃá xálƃ r], g t];+ sĕ]rLlt Pj+ ;ƃ] t];+ Psĕ]lk lgxLgkţá g xált, Ƹssĕ/)fĠ lbŪL lx t];lƕ tyf
;dųf, oyf Ot/];lƃ.
117= g jfxd]tlƃ ufyfo ;ř]kŴá _ o+ t] ldy' ƀ] ƀ] hgf cţdţ+ æafnáÆlt cfx', cx+ Pt+ tlyolƃ tŞlƃ g]j
Ɣ"ld. Ƹssĕ/)fĠ oƨf ;Ƒ]j t] ;s+ ;s+ lbƸŪ æObd]j ;ŝ+ dá#dţÆlƃ cs+;', t]g r sĕ/±)ëg k/+ æafnáÆlt bxlƃ. PŴ r
tlyo+, t±yëjlƃ ‘;'0 lg0cŪ02=889’ ƀ]lk kf&f.
tŞlƃ ct'Ş+. tylƃ cljk/Lt+, e"tlƃ ;ƃ+. ofyfjlƃ ;+ljşdfg+. cljkl/tlƃ g lj;Ř]t+.
118= odfx"lt k'Şfufyfo æo+ lblŪ;ŝ+ tlyoÆlƃ Ps] cfx'.
119= PslŤ ;ŝlƃ ljƧşgufyfo Ps+ ;ŝ+ lg/á±wëf d±Ʈëf jf. oƸƨ khĕ gá ljjb] khĕglƃ olƛ ;ŝ] khĕgƃá khĕ gá
ljjb]Ɯ'+. ;o+ y'gƃLlt cųgf jblƃ.
120= sƨf g"lt k'Şfufyfo kjflbof;]lt jflbgá. pbfx' t] tŊdg'Ƨ/ƃLlt t] jflbgá pbfx' cųgá tŊdų+
cg'uŞlƃ.
tŊkl/ofxtlƃ ljtŊ]g ;dƃtá cfxt+. jLd+;fg'rl/tlƃ cųgá pklŪtkţfo ljrl/t+. ;o+klefglƃ cųgá
klefg+.
121= g x]jflt ljƧşgufyfo cţŶ ;ţfo lgŝfgLlt &k]ŷf ;ţfdų]g lgŝlƃ ulxtƮx)flg. tŊť lbŪL;'
ksƍloŷflt cųgá lgŝ;Řƍdų+ lbŪL;' hg]ŷf.
oƨf kg lbŪL;' ljtŊ+ hg]ƃf lblŪoá ;ŧg]lƃ, tƨf j'ų+ ælblŪutflg hg]lƃ ;ŧg]ƃLÆltcflb. hg]ƃLlt pk¿kl/
lbƸŪ pƍfb]ƃf hg]lƃ. ;ŧg]ƃLltcfbLlg pk;Ʈj;]g kb+ jŬ]ŷf j'ųflg. dƞ+ ;ŝlƃ dd jrg+ tŞ+.
122= Obflg Pj+ gfgf;ŝ];' c;ƃ];' tŊdų+ cg'Ƨ/ƃfg+ lblŪultsĕg+ ljƍlkƸų bƧ]t'+ ælbŪ] ;'t]Æltcflbsĕ ufyfoá

110
cefl;. tŴ lbŪ]lt lbŪ+, lbŪ;'lźlƃ clwƍfoá. P; goá ;'tfbL;'. Pt] r lgƧfo ljdfgbƧLlt Pt] lblŪwƙ] lgƧloŷf
;'lźefj;řft+ ljdfg+ c;ƙfg+ kƧƃálk. ljlgŞo] &ŷf kxƧdfgá, afná k/á cŊ';nált rfxflt Pj+ ljdfgbƧLlk tƸƨ
lblŪljlgŞo] &ŷf t'lŪhĕtá xf;hĕtá x'ŷf k/á æxLgá r cljƀf rfÆlt Pj+ jblto]j.
g ;ƙfg]tLltlk ljdfgbƧLlt g ax'dfg+ s/átLlt Pjlƕ ljdfgbƧL g ax'dfgbƧL. bádgƧ+ hg]tLlt k&d+
lblŪlgƧo+ cƟLloŷf bádgƧ+ kŷf kŞf lblŪljlgŞo] l&tsĕn] ;ádgƧ+ pƍfb]tLlt cŴá.
ljlgŞolblŪof &ŷflt ;lƉŪfg+ sŷf ulxtlblŪof &ŷf.
123= Pj+ ;ƃ] o]g]jflt ufyf. tŴ ;odųgflt ;od]j cųfg+. ljdfg]tLlt u/xlt. tb]j kfjflt tb]j jrg+
lbƸŪ jblt, t+ jf k'Ʈn+.
124= clt;f/lblŪoflt ufyfoŴá _ ;á Pj+ tfo nŋ)flt;fl/lgof clt;f/lblŪof ;dųá kl/k'Űá pź'dftá, t]g r
lblŪdfg]g dųá ækl/k'Űá cx+ s]jnLÆlt Pj+ kl/k'ŰdfgL. ;od]j cųfg+ dg;f æcx+ klůtáÆlt clel;ťlt. Ƹssĕ/)fĠ
lbŪL lx ;f tƧ tyf ;dųflt.
;Ƒf tf lblŪoá nŋ)fltŊƃflt tf ;Ƒf ƀf;lŪlblŪoá nŋ)+ ctLtf clt;/ƃLlt cltŊƃf. cgádált cg"gá.
125= k/Ƨ r]lt ufyfo ;ƗƉá cŴá r _ lsť leƜáĠ oá ;á ljlgŞo] &ŷf kxƧdfgá æafná k/á cŊ';náÆlt rfx,
tƧ k/Ƨ r] lx jr;f ;á t]g j'ŝdfgá lgxLgá xált, t'dá ;xf xált lgxLgkţá, ;álk t]g]j ;x lgxLgkţá xált. ;álk lx
t+ æafnáÆlt jblt. cy tƧ jrg+ cƍdf)+, ;á kg ;od]j j]bu" r wL/á r xált. Pj+ ;ƃ] g sĕ]lr afná ;d±)ë;' clŴ.
;Ƒ]lk lx t] cųgá OŞfo klůtf.
jfrfoflt syg]g. jrg]gflt efl;t]g. lglƆtsĕ/)flt u/xx]t'gf. u/lxtsĕ/)flt cjţftx]t'gf.
pkjlbtsĕ/)flt pkjfbx]t'gf.
126= cţ+ Otált ufyfo ;ƗƉá cŴá r _ æcy r] ;o+ j]bu" xált wL/á. g sĕ]lr afná ;d±)ë;' cŴLÆlt PjlŤ
j'ų]lk l;of sƧlr æsƨfÆlt. tŴ j'ŝt] _ oƨf cţ+ Otá oflejblƃ wƙ+, ck/źf ;'lźds]jnL t]. Pjlƕ ltŴof k'y';á
jblƃ, o] Otá cţ+ lbƸŪ clejblƃ, t] ck/źf lj/źf ;'lźdƮ+, cs]jlngá r t]lt Pj+ k'y'ltlŴof oƨf jbƃLlt j'ų+ xált.
sƨf kg]j+ jbƃLlt r]Ġ ;lƆlŪ/fuëg lx t]le/ųf, oƨf ;s]g lblŪ/fuëg t] cle/ųflt j'ų+ xált.
t] ;'lźdƮlƃ t] cţltlŴof clslnŪdƮ+. lj;'lźdƮlƃ lgŹá;dƮ+. kl/;'lźdƮlƃ ;'ŊdƮ+. jábftdƮlƃ ků/dƮ+.
kl/oábftdƮlƃ kefjƃdƮ+. lj/źflt j'ųljlwgf dƮ]g lj/lŢŷf l&tf. ck/źflt ck/lŢŷf l&tf. vlntflt kl/xLgf.
ulntflt ttá eŪf. cţfoflt cţf±)ëg. ck/źflt k/fhodfkƉf. cy jf æ`fofk/źfÆltlk kf±&ëf. `fo]g dƮ]g lj/źflt
cŴá.
127= Pj+ cle/ųf r _ O±wëj ;'lźlƃ ufyf. tŴ ;sĕog]lt ;sdƮ]. bƭ+ jbfgflt bƭjfbf.
ly/jfbflt ;lƉŪfgjfbf. alnsjfbflt anjƃjfbf. cjlŪtjfbflt kltŪlxŷf slytjfbf.
128= o] Pjť bƭjfbf, t];' oá sĕ]lr ltlŴoá ;sĕog] jflk bƭ+ jbfgá sd]Ŵ afnált k/+ bx]Ɯ, ;ř]ktá tŴ
;Ƨt'Ş]b;řft] ljŴf/tá glŴsOƧ/sĕ/slgoltcflbe]b] ;s] cog] æObd]j ;ŝÆlƃ bƭ+ jbfgá s+ k/+ PŴ lblŪut] æafnáÆlt
;x wƙ]g kƧ]Ɯ, gg' ;Ƒálk tƧ dt]g klůtá Pj ;'ƍlkƉá Pj r. Pj+ ;ƃ] ;od]j ;á d]wudfjx]Ɯ, k/+ jb+
afnd;'lźwƙ+. ;álk k/+ æafná r c;'lźwƙá r coÆlƃ jbƃá cųgfj snx+ cfjx]Ɯ. sƨfĠ oƨf ;Ƒálk tƧ dt]g
klůtáo]j ;'ƍlkƉáo]j r.
129= Pj+ ;Ƒyflk ljlgŞo] &ŷf ;o+ kdfo, pź+ ; násƸƨ ljjfbd]tLlt lblŪof &ŷf ;oť ;Ŵf/fƸb ldlgŷf ;á
leƜá ljjfbd]tLlt. Pj+ kg ljlgŞo];' cfbLgj+ `ŷf cl/odƮ]g lxŷfg ;Ƒflg ljlgŞoflg, g d]wu+ s'Ƒlt hƃ' nás]lt
c/xųlgs"]g b];g+ lgŪfk]l;.
;o+ kdfoflt cųgf ldlgŷf. kldlgŷflt kdf)+ sŷf. ækljg]ŷfÆltlk kf±&ëf, t+ g ;'Ɔ/+. pź+ jfb]g ;lźlƃ
cųgá pkl/ s±yëƃ]g ;x. b];gfkl/oá;fg] k'/fe]b;'ų] ‘dxflg083’ j'ų;lb;á Pj cle;doá cxá;Llt.

;źƙƍşáltsĕo dxflgŹ];Ūsyfo

r"ńƓ"x;'ųlgŹ];jŰgf lglŪtf.

111
 13= dxfƓ"x;'ųlgŹ];jŰgf
130= t]/;d] dxfƓ"x;'ųlgŹ];] o] s]lrd] lblŪkl/Ƒ;fgflt Oblƕ æƸs g' ±vëf Od] lblŪkl/Ƒ;fgf ljţ"g+ ;lƃsĕ
lgƆd]j nelƃ, pbfx' k;+;ƕLÆlt pƍƉlrųfg+ Psŝfg+ b]jtfg+ tdŴ+ cfljsĕt'+ k'l/dgo]g]j lglƙta'ź]g cųfg+ k'Şfk]ŷf j'ų+.
tŴ cƋfgoƃLlt cg' cfgolƃ k'gƍ'g+ cfx/lƃ.
lgƆd]j cƋ]ƃLlt u/xd]j pkuŞlƃ.
131= Obflg oƨf t] æObd]j ;ŝÆlƃ jbƃflk lblŪultsjflbgá sbflr sŴlr k;+;lƕ nelƃ, o+ Pt+ k;+;f;řft+
jfbmn+, t+ cƍ+, /fufbLg+ ;dfo ;dŴ+ g xált, sĕ] kg jfbá b'lto] lgƆfmn], tƨf PtdŴ+ bƧ]ƃá Od+ tfj ljƧşgufy+ cfx
æcƍlŤ Pt+ g cn+ ;dfo, b'j] ljjfbƧ mnflg Ɣ"dLÆlt. tŴ b'j] ljjfbƧ mnfgLlt lgƆf r k;+;f r hok/fhofbLlg jf
t+;efuflg. Ptlƕ lbƩflt ælgƆf clgŪf Pj, k;+;f gfn+ ;dfofÆlt Ptlƕ ljjfbmn] cfbLgj+ lbƩf. vëdflekƧ+
cljjfbe"ldlƃ cljjfbe"Ƹd lgƑfg+ vëdlƃ kƧdfgá.
cƍslƃ dƆ+. kl/ųslƃ ±yëfs+. cádslƃ x]lŪds+. nfdslƃ kfks+. ;dfoflt /fufbLg+ ;dgŴfo. pk;dfoflt
pk¿kl/ ;dgŴfo. j"k;dfoflt ;lƉ;LbfkgŴfo. lgƑfgfoflt cdtdxflgƑfgŴfo. kllgƧƮfoflt dƮ]g lsn];fg+
lgƧşgŴfo. klkƧlźoflt mn]g klkƧźfg+ cg'ƍşgŴfo gfn+.
132= PjlŤ cljjfbdfgá _ of sĕlrdflt ufyf. tŴ ;ƙ'ltoált lblŪoá. k'y'şĕlt k'y'şg;Ƙjf. ;á pko+
lsd]Ɯflt ;á pkuƃƑŪ]g pko+ ¿kfbL;' Pslƕ wƙ+ Ƹs pk]Ɯ, s]g jf sĕ/±)ëg pk]Ɯ. lbŪ] ;'t] vlƃds'Ƒdfgált lbŪ;'t;'źL;'
k]d+ cs/áƃá.
k'y'şg]lx hlgtflt k'y'şg]lx pƍflbtf. ;ƙ'ltoált lblŪoá. k'y' gfgfhg]lx hlgtf jflt cg]slj±wëlx
lblŪults]lx pƍflbtf jf. g]tLlt g Plt. g pk]tLlt ;dLk+ g Plt. g pkuŞtLlt lgjųlt. gflelglj;tLlt kljl;ŷf
gƍltŪlt.
133= Otá aflx/f kg _ ;Ln'ųdflt ufyf tƧŴá _ ;Ln+o]j æpųdÆlƃ dţdfgf ;Ln'ųdflt Ps] eáƃá ;+oddų]g
;'Ƹź jblƃ, xlŴjtflbť jt+ ;dfbfo pklŪtf;]. O±wëj lblŪo+ cƧ ;Ŵ'gá ;'Ƹź ej"kgLtf ejŢál;tf ;dfgf jblƃ, clk r
t] s';nfjbfgf æs';nf doÆlƃ Pj+jfbf.
134= Pj+ ;Ln'ųd];' r t];' tyf klkƉá oá sĕ]lr _ ;r] r'tált ufyf. tƧŴá _ ;r] ttá ;Lnjttá k/ljlŞƆg]g
jf cgle;Ƙ')ƃá jf r'tá xált, ;á t+ ;LnƑtsƙ+ k'ţfle;řf/flbsƙ+ jf lj/fwloŷf j]wtL. g s]jnť j]wlt clk r ±vëf t+
;LnƑt;'Ƹź khƍtL r ljƍnklt r kŴotL r. lsldjĠ ;Ŵfj xLgá kj;+ #/ƛf, #/ƛf kj;ƃá ;Ŵtá xLgá oyf t+ #/+ jf
;Ŵ+ jf kŴotLlt.
k/ljlŞƆgfo jflt k/]g jfl/odfgá jf. cgle;Ƙ')ƃá jflt t+ klkƸų c;ƕfb]ƃá jf.
cţfo ck/źált lgƑfg]g kl/xLgá dƮtá jf. t+ jf ;Ŵ+ cg'aƉtLlt t+ jf ;Ŵ+ ;ƑŴ kŞtá uŞlt.
135= Pj+ kg ;Ln'ųdfg+ kj]wgsĕ/)+ cl/o;fjsĕ] ;LnƑt+ jflk kxfo ;Ƒlƃ ufyf. tŴ ;fjşĕgjşlƃ ;Ƒfs';n+
nálsos';nť. Pt+ ;'Ƹź c;'lźlƃ ckŴofgált kťsĕdu')flbe]b+ ;'Ƹź cs';nflbe]b+ c;'lźť ckŴodfgá. lj/tá r/]lt ;'lźof
c;'lźof r lj/tá r/]Ɯ. ;lƃ dg'Ʈxfoflt lbƸŪ cƮx]ŷf.
sŲ+ sŲljkfslƃ cs';nsƙ+ cs';nljkfsbfos+. ;'Ŋ+ ;'Ŋljkfslƃ nálsos';n+ cųgf ;lb;+ ;'Ŋljkfsbfos+.
lgofdfjŊlƃlƃ dƮklj;g+. ;]ŋĕlt ;ų ;]ŋĕ. cƮwƙlƃ pųdwƙ+, c/xųmn+.
136= Pj+ Otá aflx/s] ;Ln'ųd] ;+od]g lj;'lźjfb] t];ť ljkfs+ ;LnƑtkxflogá c/xtá r klkƸų bƧ]ŷf Obflg
cţyflk ;'lźjfb] aflx/s] bƧ]ƃá ætd"klgƧfofÆlt ufydfx. tƧŴá _ ;ƃţ]lk ;d)Ɣfƪ)f, t] lhu'lŞt+ cd/ƃk+ jf
lbŪ;'lźcfbL;' jf cţt/ţt/+ pklgƧfoclsl/olblŪof jf pź+;/f x'ŷf ejfej];' cjLttŲf ;'lźƒdg'Ŵ'glƃ jblƃ s±yëƃLlt.
tkálhu'Şjfbflt sĕokLńgflbtk]g kfklx/Logjfbf. tkálhu'Ş;f/flt t]g]j tk]g lx/Log;f/jƃá.
pź+;/fjfbflt ;+;f/]g ;'Ƹź syoƃf.
137= Pj+ t];+ cjLttŲfg+ ;'Ƹź cg'Ŵ'gƃfg+ oálk ;'lźƍųd]j cųfg+ dţ]Ɯ, tƧflk cjLttŲųf ejfej];' t+ t+ jŴ'+
kŴodfgƧ lx hlƍtflg k'gƍ'g+ xálƃo]jflt clwƍfoá. tŲf lx cf;]ljtf tŲ+ jŬot]j, g s]jnť hlƍtflg, kj]lwt+ jflk
kslƍt];', tŲflbŪLlx rƧ kslƍt];' jŴ";' kj]lwtlƕ xátLlt j'ų+ xált. ejfej];' kg jLttŲųf cfoƸt r't"kkftá Ow oƧ

112
glŴ, ; s]g j]±wëƜ s'Ƹx j hƍ]lt cod]ltƧf ufyfo ;ƗƉá.
cfudglƃ k'g cfudg+. udglƃ Otá cţŴ udg+ udgfudglƃ Otá uƄf k'g lgjųg+. sĕnlƃ d/)+. utLlt
udgj;]g ultof uƃƑ+.
138= odfx' wƙlƃ k'Şfufyf.
139= Obflg oƨf Psĕ]lk PŴ jfbá ;ŝá glŴ, s]jn+ lblŪdųs]g lx t] jblƃ, tƨf tdŴ+ bƧ]ƃá æ;s+ xLÆlt Od+
tfj ljƧşgufydfx. tŴ ;ƙ'ltlƃ lbƸŪ. cgádlƃ cg"g+.
140= Pjd]t];' ;s+ wƙ+ kl/k'Ű+ Ɣ"jƃ];' cţƧ wƙ+ kg xLglƃ jbƃ];' oƧ sƧlr _ k/Ƨ r] jƘlot]g xLgált
ufyf. tƧŴá _ olb k/Ƨ lglƆtsĕ/)f xLgá ej]Ɯ, g sĕ]lr wƙ];' lj;]l; c±Ʈëf ej]Ɯ. Ƹssĕ/)fĠ k'y" lx cţƧ jblƃ wƙ+
lgxLgtá ;Ƒ]j t] ;lƛ bƭ+ jbfgf;swƙ] bƭjfbf Pj.
jƘlotsĕ/)flt w+l;tsĕ/)f. u/lxtsĕ/)flt nfdsstsĕ/)f. pkjlbtsĕ/)flt cŊál;tsĕ/)f. ;sĕoglƃ
;sdƮ+.
141= lsť leƜá _ ;źƙk"hĕlt ufyf. tƧŴá _ t] r ltlŴof oyf k;+;lƃ ;sĕogflg, ;źƙk"hĕlk g];+ t±yëj
jųlt. t] lx cltljo ;Ŵf/fbLlg ;ų/álƃ. tŴ olb t] kdf)f l;o'+, Pj+ ;ƃ] ;Ƒ]j jfbf tlyof ej]Ɯ'+. Ƹssĕ/)f ;'źL lx
g];+ kŝųd]j. g ;f cţŴ l;Ţlt, gflk k/dŴtá. cųlg lblŪufxdųd]j lx t+ t];+ k/kŝog]Ɯa'źLg+. kŝųd]jflt
kf]Ŋd]j.
142= oá kg ljk/Lttá aflxtkfkųf Ɣfƪ±)ëf, tƧ g Ɣfƪ)Ƨ k/g]ƜdŴLlt ufyf. tƧŴá _ Ɣfƪ)Ƨ lx æ;Ƒ]
;řf/f clgŝfÆltcflbgf go]g ;'lbŪųf k/]g g]tƑ+ `f)+ glŴ. lblŪwƙ];' æObd]j ;ŝÆlƃ lglŞlgŷf ;'dƮxLtlƕ glŴ.
t+sĕ/)f ;á lblŪsnxflg cltŊƃá, g lx ;á ;]Ūtá kƧlt wƙdţ+ cţŶ ;ltkŪfgfbLlx.
g k/g]Ɯált k/]g g]tƑá hĕgfk]tƑá g xált. g k/klųoá g k/kŝoált k/];+ kŝ]tƑá g xált. g
k/klaźu"lt k/];+ klaźudgá g xált.
143= hĕgfdLlt ufyfo ;ƗƉá cŴá r _ Pj+ tfj k/dŴƔfƪ±)ëf g lx ;]Ūtá kƧlt wƙdţ+, cţ] kg ltlŴof
k/lrų`f)fbLlx hĕgƃflk kƧƃflk æhĕgfld kƧfld t±yëj PtÆlƃ Pj+ jbƃflk r lblŪof ;'Ƹź kŝ]lƃ. sƨfĠ oƨf t];' Psĕ]lk
cblŋ r] cŹ; r]lk t]g k/lrų`f)flbgf oyfe"tdŴ+, lslŤ t'dƧ t]g tƧ t]g bƧg]g Ƹs st+, Ƹs b'ŋkl/ţf ;flwtf, pbfx'
;d'boƍxfgfbLg+ cţt/+, otá ;Ƒyflk cltŊldŷf cl/odƮ+ t] ltlŴof cţ]g]j jblƃ ;'Ƹź, cltŊldŷf jf t] ltlŴo] a'źfboá
cţ]g]j jblƃ ;'lźlƃ.
144= kƧ+ g/ált ufyfo ;ƗƉá cŴá r _ lsť leƜáĠ ø−fo+ k/lrų`f)fbLlx cŹlŋ, ;á kƧ+ g/á bŋlt gfd¿k+, g
ttá k/+, lbƩfg jf `Ƨlt tflgd]j gfd¿kflg lgŝtá ;'vtá jf, g cţyf¶ ;á Pj+ kƧƃá sĕd+ ax'+ kƧt' cƍs+ jf gfd¿k+
lgŝtá ;'vtá r cyƧ Pj¿k]g bƧg]g g lx t]g ;'Ƹź s';nf jblƃ.
145= lgljƧjfbLlt ufyfo ;ƗƉá cŴá r _ t]g r bƧg]g ;'lźof c;ltoflk oá æhĕgfld kƧfld t±yëj PtÆlƃ
Pj+ lgljƧjfbL, Pt+ jf bƧg+ klŝ lblŪof ;'Ƹź kŝ]ƃá æObd]j ;ŝÆlƃ Pj+ lgljƧjfbL, ;á ;'lƑgoá g xált t+ tyf
kslƍt+ cle;řt+ lbƸŪ k'/ŋ/fgá. ;á lx o+ ;Ŵf/fƸb lglƧtá, tŴ]j ;'e+ jbfgá ;'Ƹź jbá, ækl/;'lźjfbá kl/;'lźbƧgá jf
cxÆlƃ cųfg+ dţdfgá tŴ tyŹ;f ;á, tŴ ;sĕo lblŪof cljk/Ltd]j ;á cŹ;. oyf ;f lblŪ kjųlt, t±yëj t+ cŹ;, g
cţyf klƧt'+ OŞtLlt clwƍfoá.
lgljƧjfbLlt kltŪlxŷf s±yëƃá. b'lƑgoált ljg]t'+ b'ŋá. b'ƍţfkoált `fk]t'+ lrų]g nưfk]t'+ b'ŋá. b'lƉŢĕkoált
lrų]g jLd+l;ŷf ux)Ŵ+ k'gƍ'g+ lgŢĕklot'+ b'ŋá. b'ƍ]ŋĕkoált Oŋĕklot'+ b'ŋá. b'ƍ;fboált lrų] k;fb+ pƍfb]t'+ b'ŋá.
cƍƧLlt `f±)ëg klj]w+ kfk'l). klljŢËlt lrų]g cjaáw+ kfk'l).
146= Pj+ kslƍt+ lbƸŪ k'/ŋ/fg];' ltlŴo];' _ g Ɣfƪ±)ëf sƍd'k]lt ;řflt ufyf. tŴ ;řflt ;řfo, hĕlgŷflt
cŴá. glk `f)aƉ"lt ;dfklų`f)flbgf csttŲflblŪaƉ'. tŴ ljƮxá _ gflk cƧ `f±)ëg stá aƉ' cŴLlt glk `f)aƉ'.
;ƙ'ltoált lblŪ;ƙ'ltoá. k'y'şĕlt k'y'şg;Ƙjf. pƮx)lƃ dţ]lt pƮx)lƃ cţ], cţ] tf ;ƙ'ltoá pƮŲƃLlt j'ų+ xált.
pk]ŋtLlt pkklųtá ckŋklttá x'ŷf kƧlt.
147= lsť leƜá _ ljƧş uƅfgLlt ufyf. tŴ cg'Ʈxált pƮx)lj/lxtá, ;álk gfƧ pƮxált cg'Ʈxá. g jf
pƮŲftLlt cg'Ʈxá.
uƅ] jáƧlşŷflt cleŢĕlbs] uƅ] rlhŷf. ljƧşĕlt k'g cgflbogj;]g hlxŷf. ulwt]lt #lt]. ulƅt]lt ;'ų]g

113
;ślxt] ljo ulƅt]. aƉ]lt ;'Ū' aƉ]. ljaƉ]lt ljljwf aƉ]. klna'ź]lt ;dƃtá aƉg]g aƉ]. aƉg]lt lsn];aƉg].
máloŷflt kƎá]ŷf. ;ŝ+ ljƧş+ s/áƃLlt lj;řl/ŷf ckl/eáu+ s/álƃ. ljsĕ]k]ƃLlt r'Űljr'Ű+ s/álƃ.
148= lsť leƜá _ ;á Pj¿ká _ k'Ƒf;j]lt ufyf. tŴ k'Ƒf;j]lt ctLt¿kfbLlg cf/ư pƍşgwƙlsn];] gj]lt
kŝ'ƍƉ¿kfbLlg cf/ư pƍşgwƙ]. g %Ɔu"lt %Ɔflbj;]g g uŞlt. cgųu/xLlt stfstj;]g cųfg+ cu/xƃá.
149= Pj+ cgųu/xL r _ ; ;Ƒwƙ];"lt ufyf. tŴ ;Ƒwƙ];"lt ƀf;lŪlblŪwƙ];' æo+ lslť lbŪ+ jfÆlt
Pj+ke]b];'. kƉef/ált klttef/á. g sƍ]tLlt g slƍoá, b'ljwlƕ sƍ+ g s/átLlt cŴá. g"k/tált k'y'şgsƠf)s;]ŋĕ
ljo pk/lt;dśLlk gá xált. g klŴoált lgųŲá. tŲf lx kŴotLlt klŴof, gfƧ klŴoflt g klŴoá. Otá k/ť x]Ūf r
tŴ tŴ j'ųgoųf pųfgŴd]j. Pj+ c/xųlgs"]g]j b];g+ lgŪfk]l;, b];gfkl/oá;fg] k'/fe]b;'ų] ‘dxflg083’ j'ų;lb;á Pj
cle;doá cxá;Llt.
;źƙƍşáltsĕo dxflgŹ];Ūsyfo

dxfƓ"x;'ųlgŹ];jŰgf lglŪtf.

14= t'js;'ųlgŹ];jŰgf
150= r'Ź;d] t'js;'ųlgŹ];] k'Şfld tlƃ Oblƕ tƸƨo]j dxf;do] æsĕ g' ±vëf c/xųƍlųof klkųLÆlt pƍƉlrųfg+
Psŝfg+ b]jtfg+ tdŴ+ ksĕ;]t'+ k'l/dgo]g]j lglƙta'ź]g cųfg+ k'Şfk]ŷf j'ų+.
tŴ cflbk'Şfufyfo tfj k'ŞfdLlt PŴ clbŪhátgflbj;]g k'Şf ljelhtf. cflbŝaƉ"lt cflbŝƧ ±uëfųaƉ'. ljj]s+
;lƃkbťflt ljj]sť ;lƃkbť. sy+ lbƩflt s]g sĕ/±)ëg lbƩf, sy+ kjųbƧgá x'ŷflt j'ų+ xált.
ltƧá k'Şflt u)gkl/Ş]bá. clbŪhátgflt o+ g lbŪ+ g klljź+, tƧ kfss/)Ŵfo k'Şf. lbŪ;+;Ɔgflt o+
`f)rŋ'gf lbŪ+, tƧ #gŴfo. ljdltŞ]bgflt of sřf, tƧfŞ]bgŴ+. ksltof nŋ)+ cţftlƃ wƙfg+ tynŋ)+ ksltof g
`ft+. clbŪlƃ g lbŪ+. æg lgŪÆlƃlk kf±&ëf. ct'lntlƃ t'nfo t'lnt+ ljo g t'lnt+. ctLl/tlƃ tL/)fo g tLl/t+.
clje"tlƃ g kfs+. cljefljtlƃ kţfo g jlŬt+. tƧ `f)foflt tƧ wƙƧ nŋ)hĕggŴfo. bƧgfoflt bƧgŴfo.
t'ngfoflt t'ngŴfo. tL/)foflt tL/)Ŵfo. ljefjgfoflt ljefus/)Ŵfo. cţ]lx klůt]xLlt cţ]lx a'lź;ƕƉ]lx.
;+;okŋƆált ;Ɔ]x+ kljŪá.
dg'Ƨk'Şflt dg'Ƨfg+ k'Şf. cdg'Ƨk'Şflt gfu;'kŰfbLg+ k'Şf. uxŪflt cj;];uxŪf. kƑlhtflt lnśj;]g j'ųf.
gfuflt ;'mƧfboá gfuf. ;'kŰflt ;'kŰ;+o'ųj;]g ‘;+0lg0 3=392cfboá’. oŋĕlt oŋ;+o'ųj;]g ‘;+0lg0 10=235cfboá’ r
j]lbtƑf c;'/flt kxf/fbfboá. uƉƑflt kťl;vuƉƑk'ųfboá dxf/fhĕgált rųf/á dxf/fhĕgá. cxLlglƇolƃ ;Ůfgj;]g
cljslnlƇo+. ;á lglƙtált ;á eujtf lglƙtá a'źá.
jábfgŴk'Şflt lj;];wƙk'Şf. ctLtk'Şflt ctLt] wƙ] cf/ư k'Şf. cgfutfbL;'lk P;]j goá. s';nk'Şflt
cgjşwƙk'Şf. cs';nk'Şflt ;fjşwƙk'Şf. cƓfstk'Şflt tb'eoljk/Ltwƙk'Şf.
cŢ];fld tlƃ t+ cf)fk]ld. syoƧ' d]lt dƞ+ s±yëlx. ±uëfų`ftsĕ]lt ±uëfų]g `ftsĕ]. ±uëfųaƉ"lt ±uëfųŢlųsĕ].
Ps]gfsĕ/]gflt Ps]g sĕ]Ūf;]g.
;lƃkblƃ ;lƃ;řft+ lgƑfgkb+. o] wƙf ;ƃflwudfoflt o] ;ltkŪfgfboá wƙf lgƑfgklnfeŴfo. ;lƃm';gfoflt
`f)mƧ]g lgƑfgm';gŴfo. ;lŞlsl/ofoflt kŝŋs/)Ŵfo. dxƃ+ ;LnŋƉlƃ dxƃ+ ;Ln/fƸ;. ;dflwŋƉfbL;'lk P;]j
goá. ;LnŋƉfboá nálsonás'ų/f, ljd'lų`f)bƧg+ nálsod]j.
tdásĕoƧ kbfnglƃ cljşĕ/fl;Ƨ ljź+;g+. ljkƟf;Ƨ e]bglƃ rt'lƑwljkƟf;Ƨ e]bg+. tŲf;ƟƧ cƑ'xglƃ
tŲfsŭsƧ n'ťg+. cle;řf/Ƨ j"k;dlƃ k'ţflbcle;řf/Ƨ lgƑfkg+. ef/Ƨ lgŋ]kglƃ kťŋƉef/Ƨ &kg+. ;+;f/jũƧ
pkŞ]bglƃ ;+;f/kjųƧ %]bg+. ;ƃfkƧ lgƑfkglƃ lsn];;ƃfkƧ lgƑ'lt. kl/ńfxƧ klkƧlźlƃ lsn];b/yƧ ;lƉ;Lbg+.
b]jb]jált b]jfg+ cltb]já.
151= cy eujf oƨf oyf kƧƃá lsn];] pk?Ɖlt, tyf lbƩf tyf kjųbƧgá x'ŷf kl/lgƑflt, tƨf tdŴ+
cfljs/áƃá gfgƍsĕ/]g t+ b]jkl/;+ lsn];ƍxfg] lgoáh]ƃá æd"n+ kkť;řfofÆlt cf/leŷf kť ufyf cefl;.
tŴ cflbufyfo tfj ;ř]kŴá _ kkť;řflt kkťflt ;řftųf kkťf Pj kkť;řf. tƧf cljşĕboá lsn];f d"n+, t+

114
kkť;řfo d"n+ cƨLlt kjųdfgť ;Ƒ+ dƃfo pk?Ɖ]. of sĕlr cŢų+ tŲf pƍşˆƜ'+. tf;+ ljgofo kxfgfo ;bf ;tá l;ŋ]
pklŪtƧlt x'ŷf l;ŋ]Ɯflt.
cŢų;d'Ūfgf jflt lrų] pƍƉf jf. k'/]eųlƃ lbjfeųtá k'/]sĕn+. cŝƃ;+oáuŴ] pkoáujrg+, cŴtá kg e'ƙd]j
k'/]eų]lt, P; goá kŞfeųfbL;'. kŞfeųlƃ lbjfeųtá kŞfsĕn+. k'l/d+ ofdlƃ /lųof k&dsĕ]Ūf;+. dlŢd+ ofdlƃ /lųof
b'ltosĕ]Ūf;+. klŞd+ ofdlƃ /lųof tltosĕ]Ūf;+. sĕń]lt sĕńkŋ]. h'Ų]lt ;'Ŋkŋ]. jƧ]lt rųf/á jƧfgdf;]. x]dƃ]lt rųf/á
x]dƃdf;]. luƛ]lt rųf/á luƛfgdf;]. k'l/d] joávƉ]lt k&d] joásĕ]Ūf;], k&djo]lt cŴá. tL;' r jo];' jƧ;tfo'sƧ
k'l/;Ƨ Ps]sƸƨ jo] rt'df;flwsĕlg t]Ƹų; jƧflg xálƃ.
152= Pj+ k&dufyfo tfj tLlx l;ŋĕlx o'ų+ b];g+ c/xųlgs"]g b];]ŷf k'g dfgƍxfgj;]g b];]t'+ æo+ lsťLÆlt
ufydfx. tŴ o+ lslť wƙdlehţf cŢųlƃ o+ lslť pŝfs'nLgtflbs+ cųgá u')+ hĕg]Ɯ. cy jflk alxźflt cy jf alxźflk
cfrl/o'kŢĕofg+ jf u')+ hĕg]Ɯ. g t]g yfd+ s'Ƒ]yflt t]g u'±)ëg dfg+ g s/]Ɯ.
;tfglƃ ;ƃu')jƃfg+. ;ƃfglƃ lgƑ't;ƃfg+. g j'ųflt g slytf. gƍj'ųflt g ljƧlştf.
153= ObflgƧ cs/)ljƸw bƧ]ƃá æ;]Ɯá g t]gfÆlt ufydfx. tƧŴá _ t]g r dfg]g æ;]ƜáxÆlƃ jf ægLráxÆlƃ
jf æ;l/ŋáxÆlƃ jflk g dţ]Ɯ. t]lx r pŝfs'nLgtfbLlx u'±)ëlx m'Ūá cg]s¿k]lx æcx+ pŝf s'nf kƑlhtáÆltcflbgf go]g
cųfg+ ljsƍ]ƃá g ltŪ]Ɯflt.
154= Pj+ dfgƍxfgj;]glk b];]ŷf Obflg ;Ƒlsn];"k;dj;]g b];]t'+ æcŢųd]jfÆlt ufydfx. tŴ cŢųd]j'k;d]lt
cųlg Pj /fuflb;Ƒlsn];] pk;d]Ɯ. g cţtá leŋ' ;lƃd];]Ɯflt &k]ŷf r ;ltkŪfgfbLlg cţ]g pkfo]g ;Ƹƃ g kl/o];]Ɯ.
s'tá lg/ųf jflt lg/ųf s'táo]j.
g P;]Ɯflt ;LnƑtfbLlx g dƮ]Ɯ. g uj];]Ɯflt g cánás]Ɯ. g kl/o];]Ɯflt k'gƍ'g+ g Oŋ]Ɯ.
155= Obflg cŢų+ pk;ƃƧ vL)f;jƧ tflbefj+ bƧ]ƃá ædŢ] oyfÆlt ufydfx. tƧŴá _ oyf dxf;d'ŹƧ
pkl/x]lŪdefufg+ j]dŢ;řft] rt'oáhg;xƧƍdf±)ë dŢ] kƑtƃ/] l&tƧ jf dŢ] ;d'ŹƧ öld gá hĕolt, l&táj ;á xált
cljsƕdfgá, Pj+ cg]há vL)f;já nfefbL;' l&tá cƧ cljsƕdfgá, ;á tflb;á /fuflbpƧb+ leŋ' g s/]Ɯ s'lxťLlt.
pƑ]±wëgflt x]Ūfefuëg. uƘL/ált pbslklŪtá kŪfo rt'/f;Lltoáhg;xƧflg uƘL/á. æpƑ]±wëfÆltlk kf±&ëf, t+ g
;'Ɔ/+. x]Ūflt cƃápbs+. pk/Llt pź+pbs+. dŢ]lt j]dŢ]. g sƕtLlt l&tŪfgtá g rnlt. g ljsƕtLlt Otá lrtá r
g rnlt. g rntLlt lgŝn+ xált. g j]wtLlt g mƆlt. gƍj]wtLlt g kl/jųlt. g ;ƕj]wtLlt g kl/ưdlt.
cg]l/tált g Pl/tá. c#lũtált cŋáeá. crlntált g slƕtá. cn'lńtált g snnLe"tá. tŶ öld gá hĕotLlt tƸƨ &fg]
jLlr g pƍşlt.
;ųƉ+ kƑtfg+ cƃl/sĕ;"lt o'uƉ/fbLg+ ;ųƉ+ kƑtfg+ cƃ/ƃ/f. ;Lbƃ/flt cƃd;á l;ƗnLt"nlƕ t];' klttkltt+
;LbtLlt ;Lbf, kƑtƃ/] hĕtųf cƃ/f. æcƃ/;LbfÆltlk kf±&ëf.
156= Obflg Pj+ c/xųlgs"]g b]l;t+ wƙb];g+ cưfg'dáb]ƃá tƧ r c/xųƧ cflbklkb+ k'Şƃá lglƙta'źá
æclsųoLÆlt ufydfx. tŴ clsųoLlt cflrlŋ. ljjrŋ"lt ljj]lx cgfj/±)ëlx kťlx rŋ"lx ;dƉfutá. ;lŋwƙlƃ
;sĕoų+ ;o+ cleţft+ cųkŝŋwƙ+. kl/Ƨoljgolƃ kl/Ƨoljgog+. klkb+ jb]xLlt Obflg klkƸų jb]lx. eŹƃ]lt eŹ+
tj cŴ"lt eujƃ+ cfnkƃá cfx. cy jf eŹ+ ;'Ɔ/+ tj klkb+ jb]xLltlk j'ų+ xált. kfltdáŋ+ cy jflk ;dflwlƃ td]j
klkb+ lelƆŷf k'Şlt. klkblƃ Pt]g jf dƮ+ k'Şlt. Ot/]lx ;Ln+ ;dflwť k'Şlt.
d+;rŋ'gfkLlt ;;Ƙfl/sd+;rŋ'gflk. lbƑrŋ'gfkLlt lbƑ;lb;ųf lbƑ+. b]jfglŤ ;'rl/tsƙlgƑų+
lkų;]ƛ?lx/fbLlx cklna'ź+ pklŊn];ljlgd'ųtfo b"/]lk cf/ƙ);ƕlŞg;dŴ+ lbƑ+ k;fbrŋ' xált. Obťflk
jLl/oefjgfanlgƑų+ `f)rŋ' tflb;d]jflt lbƑ;lb;ųf lbƑ+. lbƑljxf/j;]g klnźųf, cųgf r lbƑljxf/;lƉlƧtųflk
lbƑ+. cfnáskl/Ʈx]g dxfh'ltsųflk lbƑ+. lt/ás'ũflbut¿kbƧg]g dxfultsųflk lbƑ+. t+ ;Ƒ+ ;Ź;Ŵfg';f/]g j]lbtƑ+.
bƧgŪ]g rŋ', rŋ'lsŝs/±)ëg rŋ'ldjfltlk rŋ', lbƑť t+ rŋ' rflt lbƑrŋ'. t]g lbƑrŋ'gflk ljjrŋ'. Obflg kťljw+
rŋ'+ ljŴf/]g s±yët'+ æsy+ eujf d+;rŋ'gflk ljjrŋ"Æltcflbdfx d+;rŋ'lƛ eujtá kťjŰf ;+ljşƃLlt PŴ
;;Ƙf/flbsrŋ'lƛ a'źƧ eujtá kť sĕ]Ūf;f kŝ]s+ kŝ]s+ pknưlƃ.
gLná r jŰált pdfk'ƎjŰá. kLtsĕ] r jŰált sl)sĕ/k'ƎjŰá. nálxtsĕ] r jŰált OƆ±uëfksjŰá. sŲá r jŰált
cŧgjŰá. cábftá r jŰált cá;lwtf/sjŰá. oŴ r clŋnádflg kltlŪtfgLlt oƸƨ &fg] clŋnádflg kltŪlxŷf plŪtflg.
t+ gLn+ xált ;'gLnlƃ PŴ gLnlƃ ;Ƒ;śfxsj;]g j'ų+. ;'gLnlƃ cƃ/lj/lxt+ ;'Ū' gLn+. kf;flbslƃ k;fbhgs+. bƧg]Ɯlƃ
bƧgLo+. pdfk'Ǝ;dfglƃ bs;Ltnk'Ǝ;lb;+. tƧ k/tált tƧ ;dƃf aflx/kƧ]. kLtslƃ ;Ƒ;śfxs+. ;'kLtslƃ
cƃ/lj/lxt+ ;'Ū' kLts+. peotá r clŋs"fgLlt ƀ] r clŋsĕ]loá. nálxtsĕgLlt ;Ƒ;śfxsj;]g j'ų+. ;'nálxtsĕgLlt

115
ckţfodfgljj/flg ;'Ū' nálxtsĕlg. dŢ] sŲlƃ cŋËg+ dlŢdŪfg+ cŧg;lb;+ sŲ+. ;'sŲlƃ cƃ/lj/lxt+ ;'Ū' sŲ+. cn"vlƃ
kf;flbs+. l;lgźlƃ k)Lt+. eŹfl/Ūs;dfglƃ ckgLttreŹfl/Ūsmn;lb;+. æcŹfl/Ūs;dfgÆlƃlk kflń, tƧf
ltƃsĕs;lb;lƃ cŴá. cábftlƃ ;Ƒ;śfxsj;]g j'ų+. ;'cábftlƃ cƃ/lj/lxt+ /htdůn;lb;+ ;'Ū' cábft+. ;]t+ ků/lƃ
ƀLlxlk cltcábftt+ bƧ]lt. kfslts]g d+;rŋ'gflt ksltd+;rŋ'gf. cųefjkl/ofkƉ]gflt cųefj;lƉlƧt]g.
k'l/d;'rl/tsƙflelgƑų]gflt k'l/d];' tŴ tŴ'ƍƉ];' cųefj];' sĕo;'rl/tflbsƙ'gf pƍflbt]g. ;dƃf oáhg+ kƧtLlt ;dƃtá
rt'ufj'tƍdf±)ë oáhg] lt/ás'ũflbut+ ¿k+ cfj/)lj/lxt+ ksltd+;rŋ'gf bŋlt.
lbjf r]j /lųťflt lbj;efuë r /lųefuë r. rt'/ś;dƉfutált rt"lx cś]lx ;dƉfutá kl/k'ŰcƉsĕ/á
cfnáslj/lxtá. ;"l/oá jf cŴśtált ;"/efj+ hgoƃá plŪtá ;"l/oá ljutá. sĕńkŋá r pká;±yëflt sĕńkŋ]
rft'Ź;Lpká;ylbj;á r. ltƑá r jg;ůált uxgá r ?ŋ/fl;. dxf r sĕńd]#á cư'lŪtált dxƃá sĕńd]#á cưkná r
plŪtá xált. s'ũá jflt OŪsĕroá jf. sjf+ jflt ƀf/jftkfgflbsjf+ jf. kfsĕ/á jflt dlųsĕlbkfsĕ/á jf. kƑtá jflt
k+;'kƑtflbkƑtá jf. uŞ+ jflt t?)uŞflbuŞ+ jf ntf jflt s/ljƆflb ntf jf. cfj/)+ ¿kfg+ bƧgfoflt ¿kf/ƙ)fg+
bƧgŴfo kl;]w+ glŴ. Psť] ltnmn+ lgldų+ sŷflt ;r] Ps+ ltnaLh+ ;ţf)+ sŷf. ltnjfx] klŋk]Ɯflt ƀ] ;s] ltn/fl;lƛ
lvk]Ɯ. s]lr kg æjfxá gfd s'Ƙflt/]sƀ];sÆlƃ jblƃ. tţ]j ltnmn+ pź/]Ɯflt t+lgldųst+ ltnaLh+o]j pźl/ŷf uŲ]Ɯ.
lbƑ]g rŋ'gflt Ob+ j'ųŴd]j. lj;'ź]gflt r't"kkftbƧg]g lblŪlj;'lźx]t'ųf lj;'ź]g. oá lx r'ltdųd]j kƧlt g
pkkft+, ;á pŞ]blbƸŪ uŲflt. oá pkkftd]j kƧlt g r'Ƹt, ;á gj;ųkft'efj;ƧtlbƸŪ uŲflt. oá kg tb'eo+ kƧlt,
;á oƨf b'ljwlƕ t+ lblŪut+ cltjųlt, tƨfƧ t+ bƧg+ lblŪlj;'lźx]t' xált, peoť]t+ a'źk'ųf kƧlƃ. t]g j'ų+ _
ær't"kkftbƧg]g lblŪlj;'lźx]t'ųf lj;'źÆlƃ. dg'Ƨ"krf/+ cltŊldŷf ¿kbƧg]g cltŊƃdfg';s+, dfg';s+ jf d+;rŋ'+
cltŊƃųf cltŊƃdfg';slƃ j]lbtƑ+.
t]g lbƑ]g rŋ'gf lj;'ź]g cltŊƃdfg';s]g ;ų] kƧtLlt dg'Ƨd+;rŋ'gf ljo ;ų] cánás]lt. rjdfg] pkkşdfg]lt
PŴ r'ltŋ±)ë pkklųŋ±)ë jf lbƑrŋ'gf bŪ'+ g ;Ŋĕ. o] kg cf;Ɖr'ltsĕ Obflg rljƧlƃ, t] rjdfgf. o] r ulxtkl;lƉsĕ
;ƕltlgƑųfj, t] pkkşdfgflt clwƍ]tf. t] Pj¿k] rjdfg] pkkşdfg] r kƧtLlt bƧ]lt. xLg]lt dáxlgƧƆo'ųųf xLg].
tlƑk/Lt] k)Lt]. ;'jŰ]lt cbá;lgƧƆo'ųųf OŪsƃdgfkjŰo'ų]. tlƑk/Lt] b'ƑŰ], cle¿k] lj¿k]lt cŴá. ;'ut]lt
;'ultut], cnáelgƧƆo'ųųf jf cŬ] dxźg]. b'Ʈt]lt b'Ʈltut], náelgƧƆo'ųųf jf blnŹ] cƍƉkfg]. oyfsƙ"kuëlt o+ o+
sƙ+ pklrt+, t]g t]g pkut] tŴ k'l/d]lx ærjdfg]ÆltcfbLlx lbƑrŋ'lsŝ+ j'ų+ Oldgf kg kb]g oyfsƙ"ku`f)lsŝ+.
tƧ r `f)Ƨ cod'ƍlųŊdá _ Ow leŋ' x]Ūflg/ofled'v+ cfnás+ jŬ]ŷf g]/los] ;ų] kƧlt dxfb'ŋ+ cg'ejdfg], t+
bƧg+ lbƑrŋ'lsŝd]j. ;á Pj+ dgl; s/ált æƸs g' ±vëf sƙ+ sŷf Od] ;ųf Pt+ b'ŋ+ cg'ejƃLÆlt, cyƧ æOb+ gfd sŷfÆlt
t+ sƙf/ƙ)+ `f)+ pƍşlt. tyf pkl/b]jnásĕled'v+ cfnás+ jŬ]ŷf gƆgjg ldƧsjg mf?;sjgfbL;' ;ų] kƧlt dxf;ƕƸų
cg'ejdfg]. tlƕ bƧg+ lbƑrŋ'lsŝd]j. ;á Pj+ dgl; s/ált æƸs g' ±vëf sƙ+ sŷf Od] ;ųf Pt+ ;ƕƸų cg'ejƃLÆlt.
cyƧ æOb+ gfd sŷfÆlt t+ sƙf/ƙ)+ `f)d'ƍşlt. Ob+ oyfsƙ"ku`f)+ gfd. OdƧ lj;'+ kl/sƙ+ gfd glŴ. oyf r OdƧ,
Pj+ cgfut+;`f)Ƨflk. lbƑrŋ'kfbsĕg]j lx Odflg lbƑrŋ'gf ;x]j OŢlƃ.
Od] jt eáƃáltcfbL;' Od]lt lbƑrŋ'gf lbŪfg+ lgbƧgjrg+. jtflt cg';árgŴ] lgkftá. eáƃált ejƃá. b'Ū'
rl/t+, b'Ū'+ jf rl/t+ lsn];k"ltsųflt b'ŝl/t+¶ sĕo]g b'ŝl/t+, sĕotá jf pƍƉ+ b'ŝl/tlƃ sĕob'ŝl/t+. Ot/];'lk P;]j goá.
;dƉfutflt ;dśLe"tf.
cl/ofg+ pkjfbsĕlt a'źkŝ]sa'źa'ź;fjsĕg+ cl/ofg+ cƃd;á lulx;átfkƉfglƕ cgŴsĕdf x'ŷf clƃdjŴ'gf jf
u')kl/w+;g]g jf pkjfbsĕ, cŊá;sĕ u/xsĕlt j'ų+ xált. tŴ æglŴ Od];+ ;d)wƙá, cƧd)f Pt]Ælt jbƃá clƃdjŴ'gf
pkjblt. æglŴ Od];+ ´fg+ jf ljdáŋá jf d±Ʈëf jf mn+ jfÆltcfbLlg jbƃá u')kl/w+;g]g pkjbtLlt j]lbtƑá. ;á r
´fg+ jf pkjb]Ɯ c´fg+ jf, peoyflk cl/o"kjfbáj xált¶ cltefl/o+ sƙ+, cgƃl/osƙ;lb;+, ;Ʈfj/)+ dƮfj/)ť,
;t]lsŞ+ kg xált. tƨf oá cl/o+ pkjblt, t]g uƄf ;r] cųgf j'Ŭt/á xált pŊ'ls+ lg;Llbŷf æcx+ cfoƨƃ+ Oblťbť
cjr+, t+ d] vdfxLÆlt vdfk]tƑá. ;r] kg gjst/á xált, jlƆŷf pŊ'ls+ lg;Llbŷf cŧƸn kƮx]ŷf æcx+, eƃ], t'ƛ]
Oblťbť cjr+, t+ d] vdyfÆlt vdfk]tƑá. ;r] ;á gŋdlt, lb;fkŊƃá jf xált, ;o+ jf uƄf ;lźljxfl/s] jf k];]ŷf
vdfk]tƑá. ;r] gflk uƃ'+ g k];]t'+ ;Ŋĕ xált, o] tƸƨ ljxf/] leŋ" j;lƃ, t];+ ;lƃs+ uƄf ;r] gjst/f xálƃ, pŊ'ls+
lg;Llbŷf ;r] j'Ŭt/f, j'Ŭ] j'ųgo]g]j klklşŷf æcx+, eƃ], c;'s+ gfd cfoƨƃ+ Oblťbť cjr+, t+ vdt' d] ;á cfoƨfÆlt
jŷf vdfk]tƑá. ;ƙ'vf cvdƃ]lk Ptb]j sĕtƑ+. ;r] Psrfl/sleŋ' xált, g]j tƧ j;gŪfg+ g utŪfg+ kţfolt, PsƧ
klůtƧ leŋ'gá ;lƃs+ uƄf æcx+, eƃ], c;'s+ gfd cfoƨƃ+ Oblťbť cjr+, t+ d] cg'Ƨ/tá cg'Ƨ/tá ljƍl;f/á xált, Ƹs
s/ádLÆlt jųƑ+. ;á jŋlt æt'ƛ] df lrƃloŴ, ±yë/á t'ƛfs+ vdlt, lrų+ j"k;d]yfÆlt. t]glk cl/oƧ utlb;fled'vëg cŧƸn
kƮx]ŷf ævdyfÆlt jųƑ+. olb ;á kl/lgƑ'tá xált, kl/lgƑ'tdťŪfg+ uƄf ofj l;jlys+ uƄflk vdfk]tƑá. Pj+ st] g]j
;Ʈfj/)+ g dƮfj/)+ xált, kfsltsd]j xátLlt.

116
 ldŞflblŪsĕlt ljk/LtbƧgf. ldŞflblŪsƙ;dfbfgflt ldŞflblŪj;]g ;dflbƉgfgfljwsƙf, o] r ldŞflblŪd"ns];'
sĕosƙfbL;' cţ]lk ;dfbk]lƃ. PŴ r jrLb'ŝl/tƮx±)ëg]j cl/o"kjfb], dgáb'ŝl/tƮx±)ëg r ldŞflblŪof ;ślxtfolk Od];+
lƀƉ+ k'gjrg+ dxf;fjşefjbƧgŴlƃ j]lbtƑ+. dxf;fjşá lx cl/o"kjfbá cfgƃl/o;lb;á. j'ųlƕ r]t+ _
æ;]Ɯyflk, ;fl/k'ų, leŋ' ;Ln;ƕƉá ;dflw;ƕƉá kţf;ƕƉá lbŪ]j wƙ] cţ+ cf/f±wëƜ, Pj+;ƕbldb+, ;fl/k'ų,
jbfld. t+ jfr+ cƍxfo t+ lrų+ cƍxfo t+ lbƸŪ cƍllgƧlşŷf oyfet+ lglŋųá Pj+ lg/o]Ælt ‘d0lg01=149’.
ldŞflblŪtá r dxf;fjşt/+ gfd cţ+ glŴ. oyfx _
ægfx+ leŋj], cţ+ Pswƙlƕ ;dg'kƧfld, o+ Pj+dxf;fjş+ oylob+, leŋj], ldŞflblŪ. ldŞflblŪk/dflg leŋj],
dxf;fjşĕgLÆlt ‘c0lg0 1=310’.
sĕoƧ e]bflt pkflbƉŋƉkl/ŝfuf. k/+ d/)flt tbgƃ/flelgƑųŋƉƮx±)ë cy jf sĕoƧ e]bflt
hËljltlƇoƧ'kŞ]bf. k/+ d/)flt r'ltlrųtá pź+. ckfolƃ Pjdflb ;Ƒ+ lg/oj]jrgd]j. lg/oá lx ;Ʈdáŋx]t'e"tf
k'ţ;ƙtf cof ck]tųf, ;'vfg+ jf cfoƧ cefjf ckfoá. b'ŋƧ ult kl;/)lƃ b'Ʈlt, bá;ax'ntfo jf b'Ū]g sƙ'gf lgƑųf
utLlt b'Ʈlt. ljj;f lgktlƃ tŴ b'Ŋsĕl/gált ljlgkftá, ljgƧƃf jf PŴ lgktlƃ ;lƘşdfgśkŝśfltlk ljlgkftá.
glŴ PŴ cƧfb;lţtá coált lg/oá.
cy jf ckfoƮx±)ëg lt/ŞfgoáƸg bLk]lt, lt/Şfgoálg lx ckfoá ;'ulttá ck]tųf. g b'Ʈlt, dx];ŋĕg+
gfu/fhĕbLg+ ;Ƙjtá. b'ƮltƮx±)ëg k]lųlj;o+ bLk]lt, ;á lx ckfoá r]j b'Ʈlt r ;'vtá ck]tųf b'ŋƧ r ulte"tųf, g t'
ljlgkftá, c;'/sĕo;lb;+ cljlgklttųf. ljlgkftƮx±)ëg c;'/sĕo+ bLk]lt. ;á lx oyfj'ų]g cŴ]g ckfoá r]j b'Ʈlt r
;Ƒ;d'Ƨo]lx r ljlgklttųf ljlgkftált j'ŝlt. lg/oƮx±)ëg cjLlrcflbcg]sƍsĕ/+ lg/od]j bLk]tLlt. pkkƉflt pkutf,
tŴ clelgƑųflt clwƍfoá. j'ųljkl/ofo]g ;'Ŋkŋá j]lbtƑá. co+ kg lj;];á _ tŴ ;'ultƮx±)ëg dg'Ƨultlk ;śƞlt.
;ƮƮx±)ëg b]julto]j. tŴ ;'Ɔ/f utLlt ;'ult. ¿kfbLlx lj;o]lx ;'Ū' c±Ʈëflt ;±Ʈëf. ;á ;Ƒálk n'şgkn'şgŪ]g násĕ]lt
co+ jrgŴá. Olt lbƑ]g rŋ'gfltcflb ;Ƒ+ lgudgjrg+.
Pj+ lbƑ]g rŋ'gf kƧtLlt cod]Ŵ ;ř]kŴá _ lbƑrŋ'`f)+ kl/ųkŝ'ƍƉcŢųalxźf/ƙ)j;]g rt";' cf/ƙ±)ë;' kjųlt
oyfsƙ"ku`f)+ kl/ųdxƮtftLtcŢųalxźf/ƙ)j;]g kť;' cf/ƙ±)ë;' kjųlt. cgfut+;`f)+
kl/ųdxƮtcƍdf)dƮcgfutcŢųalxźfgjųƑf/ƙ)j;]g cŪ;' cf/ƙ±)ë;' kjųtLlt.
cfsřdfgá r eujflt eujf OŞdfgá. Pslƕ náswft'+ kƧ]Ɯflt Ps+ rŊjfń+ cánás]Ɯ. ;xlƧlƕ r"ńlgslƃ PŴ
ofjtf rlƆd;"l/of kl/x/lƃ, lb;f eflƃ lj/árdfgf, tfj ;xƧwf násĕ], P;f ;xlƧr"ńlgsĕ gfd. r"ńlgslƃ v'Źs+.
lƀ;xlƧlƕ dlŢlds+ náswft'lƃ PŴ ;xƧrŊjfńfg+ ;xƧefuëg u±)ëŷf b;;t;xƧrŊjfńkl/df)f lƀ;xƧL dlŢldsĕ náswft'
gfd. Pųs]g a'źfg+ hĕltŋ]ų+ gfd blƧt+. aálw;ųfglŤ klŞdej] b]jnástá rljŷf dft's'lŞo+ kl;lƉƮx)lbj;] r
dft's'lŞtá lgŋdglbj;] r dxflelgŋdglbj;] r ;ƗálwwƙrŊkjųgcfo';řf/áƧşgkl/lgƑfglbj;];' r Pųs+ &fg+ sƕlt.
lt;xlƧlƕ. dxf;xlƧlƕ náswft'lƃ ;xlƧtá kŪfo tltoflt lt;xƧL, k&d;xƸƧ ;xƧwf sŷf ul)t+ dlŢlds+
;xƧwf sŷf ul)tųf dxƃ]lx ;xƧ]lx ul)tflt dxf;xƧL. Pųfjtf sĕ]l;t;xƧrŊjfńkl/df±)ëf násĕ] blƧtá xált.
u)sk'ųltƧŴ]/á kg Pjdfx _ æg lx lt;xlƧdxf;xlƧnáswft'of Pt+ kl/df)+ OblŤ cfrl/ofg+ ;Ţĕod"ns+ jfrfo
kl/xLgŪfg+, b;sĕ]l;t;xƧrŊjfńkl/df)+ kg &fg+ lt;xlƧdxf;xlƧnáswft' gfdfÆlt. Pųfjtf lx eujtá cf)fŋ]ų+ gfd
blƧt+. PtlƨlŤ cƃ/] cffgflokl/ų_ ‘bL0lg03=275cfboá’ Ol;lulnkl/ų_ ‘d0lg03=133 cfboá’ whƮkl/ų_
‘;+0lg0 1=249’ aáŢśkl/ųvƉkl/ų_ ‘c0lg0 4=67’ dá/kl/ų_ ‘hĕ0 1=2=17_18’ d]ųkl/ų_ ‘v'0kf09=1cfboᶠ;'0lg0
143cfboá’ /tgkl/ųfg+ ‘v'0kf06=1cfboᶠ;'0lg0 224cfboá’ cf)f m/lt.
ofjts+ jf kg cfsř]Ɯflt oųs+ jf OŞ]Ɯ. Oldgf lj;oŋ]ų+ blƧt+. a'źfglŤ lj;oŋ]ųƧ kdf)kl/Ş]bá gfd glŴ
glŴsefj] rƧ Od+ pkd+ cfx/lƃ _ sĕ]l;t;xƧrŊjfńlƛ ofj Ɣƪnásĕ ;f;k]lx k"/]ŷf ;r] sĕ]lr k'/lŴdfo lb;fo PsrŊjfń]
Ps+ ;f;k+ klŋkƃá cfuŞ]Ɯ, ;Ƒ]lk t] ;f;kf kl/ŋo+ uŞ]Ɯ'+. g ŷ]j k'/lŴdfo lb;fo rŊjfńflg. blŋ)fbL;'lk P;]j
goá. tŴ a'źfg+ clj;oá gfd glŴ. tfjts+ kƧ]Ɯflt tųs+ cánás]Ɯ. Pj+ kl/;'ź+ eujtá lbƑrŋ"lt lbƑrŋ'sy+
lgŪfk]l;.
sy+ eujf kţfrŋ'gflk ljjrŋ"lt s]gƍsĕ/]g kţfrŋ'gf clklxtrŋ'Ġ dxfkţá k'y'kţáltcflbs+ tŴ clt/árlt
olbb+ kţfoflt kl/oá;fg+ x]Ūf j'ųŴd]j.
a'źrŋ'gflt OlƇok/ákl/oų`f±)ëg r cf;ofg';o`f±)ëg r. Od];+ lƀƉ+ `f)fg+ a'źrŋ"lt gfd+, ;Ƒţ'tţf)Ƨ
;dƃrŋ"lt, ltŰ+ dƮ`f)fg+ wƙrŋ"lt nás+ jánás]ƃá cŹ; ;ų]lt ;ų] cŹlŋ. cƍ/hŋ]ltcfbL;' o];+ j'ųgo]g]j kţfrŋ'lƛ
/fuflb/h+ cƍ+, t] cƍ/hŋĕ. o];+ t+ dxƃ+, t] dxf/hŋĕ. o];+ ;źfbLlg OlƇoflg ltŋĕlg, t] ltlŋlƇof. o];+ tflg d'b"lg,

117
t] d'lblƇof. o];+ t]o]j ;źfboá cfsĕ/f ;'Ɔ/f, t] Ʃfsĕ/f. o] slytsĕ/)+ ;Ɵŋ]lƃ, ;'vëg ;Ŋĕ xálƃ ljţfk]t'+ t] ;'ljţfkof.
o] k/násť]j jşť eotá kƧlƃ, t] k/násjşeobƧfljgá gfd.
pƍlnlgolƃ pƍnjg]. Ot/];'lk P;]j goá. cƃálgd'Ʈká;LgLlt oflg cƃálgd'Ʈfg]j kál;olƃ. pbs+ cŝ'Ʈƙ
ltŪƃLlt pbs+ cltŊldŷf ltŪlƃ. tŴ oflg oflg cŝ'Ʈƙ l&tflg, tflg tflg ;"l/o/lƨ;ƖƧ+ cfudodfgflg l&tflg cş
k'Ǝgsĕlg. oflg ;dábs+ l&tflg, tflg Ʃ] k'Ǝgsĕlg. oflg pbsĕ cg'Ʈtflg cƃálgd'Ʈká;Llg, tflg tltolbj;]j
k'Ǝgsĕlg. pbsĕ kg cg'Ʈtflg cţflglk ;/áupƍnflg gfd clŴ, oflg g]j k'lƎƧlƃ, dŞsŞkeŋĕg]j eljƧlƃ, tflg kfƸń
gf¿ƭflg, cfxl/ŷf kg bLk]tƑfgLlt bLlktflg.
o±yëj lx tflg rt'lƑwk'Ǝflg, Pjd]j pŔltţ" ljklťtţ" g]Ɯá kbk/dált rųf/á k'Ʈnf. oƧ k'ƮnƧ
pbfxj]nfo wƙfle;doá xált, co+ j'ŝlt k'Ʈná pŔltţ". oƧ k'ƮnƧ ;+lvų]g efl;tƧ ljŴf/]g cŴ] ljehËodfg]
wƙfle;doá xált, co+ j'ŝlt k'Ʈná ljklťtţ". oƧ k'ƮnƧ pŹ];tá kl/k'Ştá oálg;á dgl;s/átá sƠf)ldų] ;]jtá ehtá
klo?kf;tá wƙfle;doá xált, co+ j'ŝlt k'Ʈná g]Ɯá. oƧ k'ƮnƧ ax'lƕ ;')tá ax'lƕ e)tá ax'lƕ wf/otá ax'lƕ jfrtá
g tfo hĕltof wƙfle;doá xált, co+ j'ŝlt k'Ʈná kbk/dá. tŴ eujf pƍnjgflb;lb;+ b;;xlƧnáswft'+ cánás]ƃá cş
k'Ǝgsĕlg pŔltţ", Ʃ] k'Ǝgsĕlg ljklťtţ"lt Pj+ ;Ƒfsĕ/tá r cŹ;. tŴ ltŰ+ k'Ʈnfg+ OdƸƨo]j cųefj] eujtá wƙb];gf
cŴ+ ;f±wëlt, kbk/dfg+ cgfutŴfo jf;gf xált.
/furl/táltcfbL;' /şgj;]g cf/ƙ±)ë r/)+ PtƧ cŴLlt /furl/tá. b'Ƨgj;]g cf/ƙ±)ë r/)+ PtƧ cŴLlt
bá;rl/tá. d'ƞgj;]g cf/ƙ±)ë r/)+ PtƧ cŴLlt dáxrl/tá. ljtŊgj;]g öxgj;]g cf/ƙ±)ë r/)+ PtƧ cŴLlt
ljtŊrl/tá cásƍg;źfj;]g cf/ƙ±)ë r/)+ PtƧ cŴLlt ;źfrl/tá. `f)d]j r/)+, `f±)ëg jf r/)+, `f)Ƨ jf r/)+,
`f)tá jf r/)+ PtƧ cŴLlt `f)rl/tá. /furl/tƧflt /fu'ƧbƧ /fuax'nƧ. k/tálk P;]j goá.
c;'esy+ s±yëtLlt pź'dftsĕlbb;ljw+ c;'ekl;+o'ųsy+ cflrŋlt. j'ųŤ]t+ _ æc;'ef efj]tƑf /fuƧ kxfgfofÆlt
‘c0lg0 9=1’. d]ųfefjg+ cflrŋtLlt d]ųfefjg+ lrųl;g]xg+ s±yëlt. j'ųŤ]t+ _ æd]ųf efj]tƑf ƓfkfbƧ kxfgfofÆlt.
pŹ];]lt ;Ţĕog]. kl/k'Şfoflt cŪsyfo. sĕn]g wƙƧjg]lt o'ųƍųsĕn] pųl/ kl/olųwƙƧjg]. wƙ;fsŞfoflt cţ]lx ;Ƹź
;fsŞfo. u?;+jf;]lt u¿g+ klo?kf;g]. lgj];]tLlt cfrl/ofg+ ;lƃs] kltŪfk]lt. cfgfkfgƧƸt cflrŋtLlt
cfgfkfgƧlt;ƕo'ųsƙŪfg+ s±yëlt. j'ųŤ]t+ _ æcfgfkfgƧlt efj]tƑf ljtŊ'kŞ]bfofÆlt ‘c0lg0 9=1’. k;fbgLo+ lgldų+
cflrŋtLlt r"ńj]bƟ_ ‘d0lg01=460cfboá’ dxfj]bƟf_ ‘d0lg01=449cfboá’ lbk;fbhgs+ ;'ų+ s±yëlt. a'ź;'aálwlƃ a'źƧ
eujtá a'źųklj]w+. wƙ;'wƙtlƃ gjljwnás'ų/wƙƧ Ʃfŋĕtt+. ;Ŝ;'ƍlklųlƃ cŪljwcl/o;ŜƧ
;'ƍlkƉtflb;'Ū'klkƸų. ;Lnflg r cųgált cųgá ;ƃs;Lnflg r. cflrŋlt ljkƧgflgldųlƃ pboƑoflbkl;+o'ų+
s±yëlt. clgŝfsĕ/lƃ x'ŷf cefjfsĕ/+. b'ŋĕsĕ/lƃ pboƑoklkLńgfsĕ/+. cgųfsĕ/lƃ cj;jųgfsĕ/+.
;]n] oyf kƑtd'źlglŪtált ;]ndo] PsŔg] kƑtd'źlg l&táj, g lx tŴ l&tƧ bƧgŴ+ cled'vë
uLj'lŋkgk;f/)flblsŝ+ clŴ. ty"kdlƃ tƍlefu+ ;]nkƑt"kd+. co+ kg]Ŵ ;ř]kŴá _ oyf ;]nkƑtd'źlƃ l&táj rŋ'gf
k'l/;á ;dƃtá hgt+ kƧ]Ɯ. ;'d]w ;'Ɔ/kţ ;Ƒţ'tţf±)ëg ;dƃrŋ' eujf wƙdo+ kţfdo+ kf;fbdf?ƞ ;o+ ck]t;ásĕ]
;ásĕjltŰ+ hĕlth/flee"tť hgt+ cj]ŋƧ' pkwf/ot' pkkl/ŋt'.
co+ kg]Ŵ clwƍfoá _ oyf lx kƑtkfb;fdƃf dxƃ+ vëų+ sŷf tŴ s]bf/kfńL;' s'loá sŷf /Ƹų cƸƮ hĕn]Ɯ,
rt'/ś;dƉfutť cƉsĕ/+ cƧ, cy tƧ kƑtƧ dŴs] &ŷf rŋ'dtá k'l/;Ƨ e"Ƹd cánásotá g]j vëų+ g s]bf/kflńoá g s'loá
g tŴ ;lotdg'Ƨf kţfo]Ɯ'+, s'lsĕ;' kg clƮhĕndųd]j kţfo]Ɯ. Pj+ wƙkf;fb+ cf?ƞ ;ųsĕo+ cánásotá tyfutƧ o] t]
cstsƠf)f ;ųf, t] Psljxf/] blŋ)hĕ)'kƧ] lgl;Ɖflk a'źrŋ'Ƨ cfkfy+ gfuŞlƃ, /Ƹų lvų;/f ljo xálƃ. o] kg stsƠf)f
j]g]Ɯk'Ʈnf, t] PjƧ b"/]lk l&tf cfkfy+ uŞlƃ, t] Pj clƮ ljo lxdjƃkƑtá ljo r. j'ųlƕ r]t+ _
æb"/] ;ƃá ksĕ;]lƃ, lxdjƃáj kƑtá.
c;ƃ]Ŵ g lbƧlƃ, /Ƹų lvųf oyf ;/fÆltĶ ‘w0k0304 g]lų011’.
;Ƒţ'tţf)lƃ PŴ kťg]Ɯkyƍe]b+ ;Ƒ+ cţf;Llt ;Ƒţ". ;řtf;řtflbe]bf ;Ƒwƙf lx ;řf/á ljsĕ/á nŋ)+ lgƑfg+
kţųLlt kť]j g]Ɯkyf xálƃ. ;Ƒţ'Ƨ efjá ;Ƒţ'tf, ;Ƒţ'tf Pj `f)+ æ;Ƒţ'tf`f)Ælƃ jųƑ] æ;Ƒţ'tţf)Ælƃ j'ų+. ;Ƒţ"lt
r sd;Ƒţ" ;Ƹs;Ƒţ" ;tt;Ƒţ" ;lų;Ƒţ" `ft;Ƒţ"lt kťljwf ;Ƒţ'gá l;o'+. t];' sd]g ;Ƒhĕggsĕnf;Ƙjtá sd;Ƒţ'tf g
xált, ;Ƹs ;Ƒf/ƙ)Ʈx)fefjtá ;Ƹs;Ƒţ'tf g xált, rŋ'ljţf)fbLg+ oyf/ƙ)lrų;Ƙjtá ejślrųlj/áwtá o'lųcefjtá r
;tt;Ƒţ'tf g xált, kl/;];tá ;Ƒhĕgg;dŴtfo ;lų;Ƒţ'tf jf l;of, ljlbt;Ƒwƙųf `ft;Ƒţ'tf jf, ;lų;Ƒţ'gá
;Ƒhĕggų+ gŴLlt tlƕ g o'şlt, æg tƧ clbŪldwlŴ lslť»k]0 ;dƃrŋ"Ælt j'ųųf `ft;Ƒţ'tf Pj o'şlt. PjlŤ ;lt
lsŝtá c;ƙáxtá sĕ/)l;lźtá cfjşgklaźtá ;Ƒţ'td]j xátLlt. t]g `f±)ëgflt t]g ;Ƒhĕgg`f±)ëg.
k'g ck/]g kl/ofo]g ;Ƒţ'efj;fwgŴ+ æg tƧfÆlt ufydfx. tŴ g tƧ clŹŪldwlŴ lsťLlt tƧ tyfutƧ Ow

118
OdƸƨ t]wft's] nás] OdƸƨ kŝ'ƍƉsĕn] jf kţfrŋ'gf clbŪ+ gfd lslť cƍdųslƕ g clŴ g ;+ljşlt. cŴLlt Ob+ jųdfgsĕlns+
cfŐftkb+, Oldgf kŝ'ƍƉsĕlnsƧ ;ƑwƙƧ `ftefj+ bƧ]lt. ufyfaƉ;'vŴ+ kg]Ŵ b_sĕ/á ko'ųá. c±yëf cljţftlƃ PŴ c±yëflt
jrgákfbfg] lgkftá. cljţftlƃ ctLtsĕlns+ cljţft+ gfd lslť wƙhĕt+ gfxá;Llt kf&;];á. cƓoe"tƧ clŴ_;ŹƧ ux±)ë
kf&;];+ ljgflk o'şlto]j. Oldgf ctLtsĕlnsƧ ;ƑwƙƧ `ftefj+ bƧ]lt. chĕlgtƑlƃ cgfutsĕlns+ chĕlgtƑ+ gfd wƙhĕt+
g eljƧlt gŴLlt. Oldgf cgfutsĕlnsƧ ;ƑwƙƧ `ftefj+ bƧ]lt. hĕgglsl/oflj;];dųd]j jf PŴ c_sĕ/á. ;Ƒ+
cleţfl; oblŴ g]Ɯlƃ PŴ o+ t]sĕlns+ jf sĕnljlgd'ų+ jf g]Ɯ+ hĕlgtƑ+ lslť wƙhĕt+ clŴ, t+ ;Ƒ+ tyfutá cleţfl; clws]g
;Ƒţ'tţf±)ëg hĕlg klljlŢ, PŴ clŴ_;Ź]g t]sĕlnsƧ sĕnljd'ųƧ r ux)f clŴ_;Źá cƓoe"táo]j bŪƑá. tyfutá t]g
;dƃrŋ"lt sĕnj;]g cásĕ;j;]g r lgƍb];ųf ;dƃf ;Ƒtá kjų+ `f)rŋ' cƧflt ;dƃrŋ', t]g oyfj'ų]g sĕ/±)ëg tyfutá
;dƃrŋ' ;Ƒţ"lt j'ų+ xált OldƧf ufyfo k'ƮnflwŪfgfo b];gfo ;Ƒţ'tţf)+ ;flwt+.
g Oltlxltxlƃ æPj+ ls/ cfl;, Pj+ ls/ cf;LÆlt g xált. g Oltls/foflt æPj+ ls/ PtÆlƃ g xált. g
k/ƕ/foflt k/ƕ/syfoflk g xált. g lks;ƕbfoflt cƛfs+ lkstlƃof ;Ƹź ;d]tLlt g xált. g tŊx]t"lt tŊƮfx]glk
g xált. g cfsĕ/kl/ljtŊ]gflt æ;'Ɔ/ldb+ sĕ/)Ælƃ Pj+ sĕ/)kl/ljtŊ]glk g xált. g lblŪlgŢĕgŋlƃoflt cƛfs+
lgŢĕloŷf vldŷf ulxtlblŪof ;Ƹź ;d]tLltlk g xált.
cy jflk ;dflwlƃ PŴ ;dflwlƃ s';nlrų]sƮtf ;dflw. s]gŪ]g ;dfwLltĠ ;dfwfgŪ]g. lsldb+ ;dfwfg+ gfdĠ
Psĕ/ƙ±)ë lrųr]tl;sĕg+ ;d+ ;ƙf r cfwfg+, &kglƃ j'ų+ xált. tƨf oƧ wƙƧ cfg'efj]g Psĕ/ƙ±)ë lrųr]tl;sĕ ;d+ ;ƙf r
cljlŋƍdfgf cljƍlsŰf r x'ŷf ltŪlƃ, Ob+ ;dfwfglƃ j]lbtƑ+. tƧ ±vëf kg ;dflwƧ _
ænŋ)+ t' cljŋ]ká, ljŋ]kź+;g+ /;á.
csƕgd'kŪfg+, kbŪfg+ ;'v+ kgÆĶ ‘kl0d0 cŪ01=1=3’.
;dflw cgfljncrnefj]g cf/ƙ±)ë ltŪtLlt l&lt. k/tá kbƀo+ pk;Ʈj;]g jlŬt+. clk r ;ƕo'ųwƙ]
cf/ƙ)lƛ ;lƕů]ŷf ltŪtLlt ;lŮlt. cf/ƙ)+ cáufx]ŷf cg'kljl;ŷf ltŪtLlt cjlŪlt. s';nkŋlƨlŤ rųf/áj wƙf cf/ƙ)+
cáufxlƃ ;źf ;lt ;dflw kţflt. t]g]j ;źf æcásƍgfÆlt j'ųf, ;lt æclknfkgtfÆlt, ;dflw æcjlŪtLÆlt, kţf
ækl/oáufxgfÆlt. cs';nkŋ] kg toá wƙf cf/ƙ)+ cáufxlƃ tŲf lblŪ cljşĕlt. t]g]j]t] æcá#fÆlt j'ųf. lrų]sƮtf
kg]Ŵ g anjtL xált. oyf lx /h'ŪfgŪfg] pbs]g l;lťŷf ;ƙŪ] ±yëfsd]j sĕn+ /há ;lƉ;Lblt, ;'ŋƃ] ;'ŋƃ] k'g ksltefj]g]j
j'Ūflt, Pjd]j cs';nkŋ] lrų]sƮtf g anjtL xált.
pźŝljlrlsŞfj;]g kjųƧ lj;fxf/Ƨ klkŋtá clj;fxf/á. pźŝljlrlsŞfj;]g]j uŞƃ+ lrų+ ljlŋklt gfd. co+
kg tyflj±wëf ljŋ]ká g xátLlt cljŋ]ká. pźŝljlrlsŞfj;]g]j lrų+ lj;fx+ gfd xált, Otá lrtá r x/Lolt, co+ kg Pj+
clj;fxdfg;Ƨ efjált clj;fxdfg;tf. ;d±yëflt ltlj±wëf ;d±yëf lrų;d±yëf clws/);d±yëf ;Ƒ;řf/;d±yëflt. tŴ
cŪ;' ;dfkųL;' lrų]sƮtf lrų;d±yëf gfd. tlŤ cfuƙ lrųrng+ lrųljƎlƆt+ ;ƙlt j"k;ƙlt, tƨf ;á ælrų;d±yëfÆlt
j'ŝlt. ;ƙ'vfljgoflb;ųlj±wëf ;d±yëf clws/);d±yëf gfd. tlŤ cfuƙ tflg tflg clws/)flg ;ƙlƃ j"k;ƙlƃ, tƨf ;á
æclws/);d±yëfÆlt j'ŝlt. oƨf kg ;Ƒ] ;řf/f lgƑfg+ cfuƙ ;ƙlƃ j"k;ƙlƃ j"k;ƙlƃ, tƨf t+ æ;Ƒ;řf/;d±yëfÆlt
j'ŝlt. OdƸƨ cŴ] lrų;d±yëf clwƍ]tá. ;dflwnŋ±)ë OƆŪ+ sĕ/]tLlt ;dflwlƇo+. pźŝ] g sƕtLlt ;dflwan+. ;ƙf;dfwLlt
ofyfj;dflw lgƜflgs;dflw.
157= cyƧ eujf oƨf OlƇo;+j/á ;LnƧ /ŋĕ, oƨf jf Oldgfg'Ŋd]g b]l;odfgf co+ b];gf tf;+ b]jtfg+ ;ƍfof,
tƨf OlƇo;+j/tá ke'lt klkb+ bƧ]ƃá ærŋ"xLÆltcflb cf/źá. tŴ rŋ"lx g]j nánƧflt clbŪblŋtƑflbj;]g rŋ"lx náná
g]j cƧ. ufdsyfo cfj/o] ;átlƃ lt/Şfgsyfo ;át+ cfj/]Ɯ.
rŋ'nálno]gflt rŋ'ƀf/] pƍƉnánj;]g rŋ'nálno]g. clbŪ+ blŋtƑlƃ clbŪk'Ƒ+ ¿kf/ƙ)+ klƧt'+ o'ų+. lbŪ+
;dltŊldtƑlƃ lbŪk'Ƒ¿kf/ƙ)+ cltŊldt'+ o'ų+. cf/fd]g cf/fdlƃ k'Ǝf/fdflbcf/fd]g mnf/fdfƸb jf k'Ǝf/fdfƸb jf.
bL#rfl/slƃ bL#r/)+. cgjlŪtrfl/slƃ c;lƉŪfgr/)+. cg'o'ųá xált ¿kbƧgfoflt ¿kf/ƙ)bƧgŴfo k'gƍ'g+ o'ųá
xált.
cƃ/#/+ kljŪált pƙf/ưƃ/+ kljŪá. jLƸy klkƉált cƃ/jLƸy cáltŰá. #/d'vflg cánás]ƃált #/ƀf/flg
cjnás]ƃá. pź+ pƟás]ƃált pkl/lb;+ pź+d'±vëf x'ŷf ljnás]ƃá.
rŋ'gf ¿k+ lbƩflt sĕ/)j;]g rŋ"lt nźjáxf/]g ¿kbƧg;dŴ]g rŋ'ljţf±)ëg ¿k+ lbƩf. ká/f)f kgfx' _ ærŋ' ¿k+
g kƧlt clrųsųf, lrų+ g kƧlt crŋ'sųf. ƀf/f/ƙ);Ŝũ] kg k;fbjŴ's]g lrų]g kƧlt. ólb;L kg];f ‚wg'gf
ljŢtLƒltcfbL;' ljo ;;Ƙf/syf gfd xált. tƨf rŋ'ljţf±)ëg ¿k+ lbƩflt cod]Ŵ cŴáÆlt. lgldųƮfxLlt OlŴk'l/;lgldų+
jf ;'elgldųflbs+ jf lsn];jŴ'e"t+ lgldų+ %Ɔ/fuj;]g uŲflt, lbŪdų]o]j g ;Ůflt. cg'ƓŧgƮfxLlt lsn];fg+ cg'cg'Ɠŧgtá
kfsefjs/)tá cg'Ɠŧglƃ nźjáxf/+ xŴkfbl;txl;tslytcfnálstljnálstflbe]b+ cfsĕ/+ uŲflt. oŷflws/)d]glƃcflblƛ

119
o+sĕ/)f oƧ rŋ'lƇof;+j/Ƨ x]t' Pt+ k'Ʈn+ ;ltsjf]g rŋ'lƇo+ c;+j't+ clklxtrŋ'ƀf/+ x'ŷf ljx/ƃ+ Pt] cleŢĕboá wƙf
cƋfƧj]Ɯ'+ cg'ƍaƉ]Ɯ'+ cŢáŴ/]Ɯ'+. tƧ ;+j/fo g klkştLlt tƧ rŋ'lƇoƧ ;ltsjf]g lkbxgŴfo g klkşlt. Pj+e"táo]j
r g /ŋlt rŋ'lƇo+. g rŋ'lƇo] ;+j/+ cfkştLltlk j'ŝlt. tŴ lsťflk rŋ'lƇo] ;+j/á jf c;+j/á jf glŴ. g lx
rŋ'k;fb+ lgƧfo ;lt jf d'ŪƧŝ+ jf pƍşlt. clkr obf ¿kf/ƙ)+ rŋ'Ƨ cfkfy+ cfuŞlt, tbf ejś] lƀŋų'+ pƍlşŷf lg?ź]
lsl/ofdgáwft' cfjşglsŝ+ ;fwodfgf pƍlşŷf lg?Ţlt, ttá rŋ'ljţf)+ bƧglsŝ+, ttá dgáwft' ;ƕlŞglsŝ+, ttá
ljkfsĕx]t'sdgáljţf)wft' ;ƃL/)lsŝ+, ttá lsl/ofx]t'sdgáljţf)wft' jáŪƑglsŝ+ ;fwodfgf pƍlşŷf lg?Ţlt, tbgƃ/+
hjg+ hjlt.
tŶflk g]j ejś;do] g cfjşgfbLg+ cţt/;do] ;+j/á jf c;+j/á jf clŴ. hjgŋ±)ë kg ;r] b'ƧLƠ+ jf d'ŪƧŝ+
jf cţf)+ jf cŋlƃ jf sĕ];ş+ jf pƍşlt, c;+j/á xált. Pj+ xáƃá kg ;á ærŋ'lƇo] c;+j/áÆlt j'ŝlt. sƨfĠ oƨf tƸƨ
c;+j/] ;lt ƀf/lƕ cu'ų+ xált, ejślƕ cfjşgfbLlglk jLlylrųflg. oyf ƸsĠ oyf gu/] rt";' ƀf/];' c;+j't];' lsťflk
cƃá#/ƀf/sĕ]Ūsuưfboá ;+j'tf, tyflk cƃágu/] ;Ƒ+ eů+ c/lŋt+ c±uëflktd]j xált. gu/ƀf/]g lx kljl;ŷf rá/f olbŞlƃ
t+ s/]Ɯ'+, Pjd]j hjg] b'ƧLƠfbL;' pƍƉ];' tƸƨ c;+j/] ;lt ƀf/lƕ cu'ų+ xált ejślƕ cfjşgfbLlglk jLlylrųflg.
;źfb]ƜfgLlt sƙť mnť Ownásť k/násť ;Źlxŷf lbƉflg. æco+ d] `ftLlt jf, ldųált jf, Ob+ jf
klsl/Ƨlt, Ob+ jfg]g stk'ƑÆlƃ jf Pj+ g lbƉfgLlt cŴá. Pj+ lbƉflg lx g ;źfb]Ɯflg gfd xálƃ. eáhgfgLlt r
b];gf;L;dųd]t+, cŴtá kg ;źfb]Ɯflg eáhgflg e'lŧŷf rLj/flg kf?lkŷf ;]gf;gflg ;]jdfgf lunfgkŝoe];ş+
kl/e'ŧdfgflt ;Ƒd]t+ j'ųd]j xált.
;]Ɯlyblƃ lgkftá. tƧŴá, stdá xált. gŝ+ gfd o+lslť gŝ+, t+ dƮ+ uŞƃ]gflk uLj+ k;f/]ŷf bŪ'+ g jũlt.
uLtlƃ o+lslť uLt+. jflbtlƃ o+lslť jflbt+. k]ŋlƃ g;dş+. cŋĕglƃ ef/t/fdfogflbs+. oƸƨ &fg] syLolt, tŴ uƃ'lƕ
g jũlt. kfl)Ƨ/lƃ s+;tfń+, ækfl)tfńÆlƃlk jblƃ. j]tfńlƃ #gtfń+, ædƃ]g dt;/L?ŪfkgÆlƃlk Ps]. s'Ƙy")lƃ
rt'/ƧcƗ)stfń+ æs'Ƙ;ŹÆlƃlk Ps]. ;áegslƃ gfg+ cưálŊ/)+¶ ;áegs/+ jf, klefglrųlƃ j'ų+ xált. růfnlƃ
coáu'ńsËńf, ærůfnfg+ ;f)±wëfjgsËńfÆltlk jblƃ. j+;lƃ j])'+ pƧfk]ŷf sËńg+.
±wëfjglƃ clŪ±wëfjg+, Psŝ];' ls/ hgkb];' sĕnŘt] `fts] g ´fk]lƃ, lgvl)ŷf &k]lƃ. cy t];+ k"lte"t+ sĕo+ `ŷf
gLxl/ŷf cŪLlg ±wëfljŷf uƉ]lx dŋ]ŷf &k]lƃ. t] gŋųsĕn] PsƸƨ &fg] cŪLlg &k]ŷf PsƸƨ &fg] ;'/fbLlg &k]ŷf /ábƃf
kl/b]jƃf ;'/+ lkjlƃ. j'ųlƕ r]t+ æclŴ leŋj] blŋ±)ë;' hgkb];' ±wëfjg+ gfd, tŴ xált cƉlƕ kfglƕ vşlƕ eáşlƕ n]Ɯlƕ
k]Ɯlƕ gŝlƕ uLtlƕ jflbtlƕ. cŴ]s+ leŋj] ±wëfjg+, g]t+ gŴLlt jbfdLÆlt ‘c0lg0 10=107’. Psŝ] kg æOƆhĕn]g
clŪ±wëfjg+ ±wëfjgÆlƃ jblƃ. xlŴo'źfbL;' leŋ'gá g]j xlŴcfbLlx ;Ƹź o'lŢt'+, g t] o'Ţĕk]t'+, g o'Ţƃ] bŪ'+ jũlt. lgƑ'źlƃ
dƟo'ź+. pƜálwslƃ oŴ ;ƕxf/á lbƜlt. anƮlƃ anu)gŪfg+. ;]gfƓ"xlƃ ;]gflgj];á, ;sƓ"xflbj;]g ;]gfo lgj];g+.
cgLsbƧglƃ ætoá xŴL klŞd+ xŴfgLsÆlƃcflbgf ‘kflr0324’ go]g j'ųƧ cgLsƧ bƧg+.
g lgldųƮfxL xátLlt %Ɔ/fuj;]g j'ųƍsĕ/+ lgldų+ g uŲflt. Pj+ ;];kbflglk j'ųklkŋgo]g j]lbtƑflg. oyf
r x]Ūf hjg] b'ƧLƠfbL;' pƍƉ];' tƸƨ c;+j/] ;lt ƀf/lƕ cu'ų+ xált, ejślƕ cfjşgfbLlglk jLlylrųfgLlt j'ų+, Pjldw tƸƨ
;LnfbL;' pƍƉ];' ƀf/lƕ u'ų+ xált, ejślƕ cfjşgfbLlglk jLlylrųflg. oyf ƸsĠ oyf gu/ƀf/];' ;+j't];' lsťflk
cƃá#/fboá c;+j'tf xálƃ, tyflk cƃágu/] ;Ƒ+ eů+ ;'/lŋt+ ;'±uëflktd]j xált, gu/ƀf/];' lklxt];' rá/fg+ kj];á glŴ.
Pjd]j hjg] ;LnfbL;' pƍƉ];' ƀf/lƕ u'ų+ xált, ejślƕ cfjşgfbLlglk jLlylrųflg. tƨf hjgŋ±)ë pƍşdfgálk ærŋ'lƇo]
;+j/áÆlt j'ųá. Otá k/+ x]Ūf r pkl/ r j'ųkl/ofo]g cŴá j]lbtƑá.
lj;"sbƧgflt kf)LbƧgtá. ufdsyflt ufdjf;Lg+ syf. afƸų;flt ƀƸų;. clgƜflgsųf ;ƮdáŋdƮfg+
lt/Şfge"tf syflt lt/Şfgsyf. tŴ /fhĕg+ cf/ư ædxf;ƙtá dƉftf wƙf;ásĕ] Pj+ dxfg'efjáÆltcflbgf go]g kjųf syf
/fhsyf. P; goá rá/syfbL;'. t];' æc;'sĕ] /fhĕ cle¿ká bƧgLoáÆltcflbgf go]g uëxlƧtsyfj lt/Şfgsyf xált.
æ;álk gfd Pj+ dxfg'efjá vo+ utáÆlt Pj+ kjųf kg sƙŪfgefj] ltŪlt. rá/];'lk æd"nb]já Pj+ dxfg'efjá, d]#dfná Pj+
dxfg'efjáÆlt t];+ sƙ+ klŝ æcxá ;"/fÆlt uëxlƧtsyfj lt/Şfgsyf. o'ź]lk ef/to'źfbL;' æc;'s]g c;'sĕ] Pj+ dfl/tá Pj+
ljźáÆlt sĕdƧfbj;]g]j syf lt/Şfgsyf. æt]lk gfd vo+ utfÆlt Pj+ kjųf kg ;ƑŴ sƙŪfgd]j xált.
clk r cƉfbL;' æPj+ jŰjƃ+ uƉjƃ+ /;jƃ+ mƧ;ƕƉ+ vflbƛ e'lŧƛ lkljƛ kl/e'lŧƛfÆlt sĕdƧfbj;]g s±yët'+ g
jũlt, ;fŴs+ kg sŷf æk'Ƒ] Pj+ jŰflb;ƕƉ+ cƉ+ kfg+ jŴ+ ;og+ dfn+ uƉ+ ;Lnjƃfg+ cbƛ, r]ltok"h+ csl/ƛfÆlt s±yët'+
jũlt. `fltsyfbL;' kg æcƛfs+ `ftsĕ ;"/f ;dŴfÆlt jf, æk'Ƒ] do+ Pj+ ljlrŶ]lx ofg]lx ljrl/ƛfÆlt jf cƧfbj;]g jų'+
g jũlt, ;fŴs+ kg sŷf æt]lk gá `ftsĕ vo+ utfÆlt jf, æk'Ƒ] do+ Pj¿kf pkfxgf ;ŜƧ cbƛfÆlt jf s±yët'+ jũlt.
ufdsyflk ;'lgljŪb'lƉljŪ;'leŋb'lưŋĕlbj;]g æc;'sufdjfl;gá ;"/f ;dŴfÆlt jf Pj+ cƧfbj;]g jų'+ g jũlt, ;fŴs+ kg
sŷf æ;źf k;ƉfÆlt jf, ævojo+ utfÆlt jf jų'+ jũlt.
lgudgu/hgkbsyf;'lk P;]j goá. OlŴsyflk jŰ;ŮfgfbLlg klŝ cƧfbj;]g g jũlt, æ;źf k;Ɖf, vojo+

120
utfÆlt Pjd]j jũlt. ;"/syflk æglƆldųá gfd oá±wëf ;"/á cxá;LÆlt cƧfbj;]g g jũlt. æ;źá cxál;, vojo+
utáÆlt Pjd]j jũlt. ljl;vfsyflk æc;'sĕ ljl;vf ;'lgljŪf b'lƉljŪf ;"/f ;dŴfÆlt cƧfbj;]g g jũlt. æ;źf k;Ɖf,
vojo+ utfÆOŝ]j jũlt.
s'ƘŪfgsyflt pbsŪfgsyf, æpbsltŴsyfÆltlk j'ŝlt, s'Ƙbfl;syf jf. ;flk ækf;flbsĕ, glŝt'+ uflot'+
%]sĕÆlt cƧfbj;]g g jũlt, æ;źf k;ƉfÆltcflbgf go]g jũlt. k'Ƒk]tsyflt ctLt`fltsyf. tŴ
jųdfg`fltsyf;lb;áj ljlgŞoá.
gfgųsyflt k'l/dklŞdsyflx ljd'ųf cj;];f gfgf;efjf lg/Ŵssyf. násŋĕlosĕlt æco+ násĕ] s]g lglƙtáĠ
c;'s]g gfd lglƙtá. sĕsĕ] ;]tá cŪLg+ ;]tųf, anfsĕ /ųf nálxtƧ /ųųfÆlt Pjdflbsĕ násĕotljtů;Ɵfksyf.
;d'Źŋĕlosĕ gfd sƨf ;d'Źá ;fu/áĠ ;fu/b]j]g vtųf ;fu/á, ævtá d]Ælt xŴd'Źfo ;o+ lgj]lbtųf ;d'Źált
Pjdflbsĕ lg/Ŵsĕ ;d'Źŋĕgsyf. ejált j'lź. cejált xflg. Olt ejá Olt cejált o+ jf t+ jf lg/Ŵssĕ/)+ jŷf
kjlųtsyf Oltejfejsyf.
cfj/]Ɯflt cfj/)+ s/]Ɯ. lgjf/]Ɯflt cf/ƙ)tá jf/]Ɯ. ;+j/]Ɯflt ;ƙf lgƧ];+ sŷf jf/]Ɯ. /ŋ]Ɯflt /ŋ+
s/]Ɯ. ±uëfk]Ɯflt ;+±uëfk]Ɯ. lkbx]Ɯflt lkbxg+ s/]Ɯ. klŞƆ]Ɯflt ;át+ l%Ɔ]Ɯ.
t]g t]g g t'ƧƃLlt t]g t]g clƗnflbgf /;]g g ;ƃá;+ cfkşlƃ. ck/fk/+ kl/o];ƃLlt pk¿kl/ uj];lƃ.
158= mƧ]gflt /áumƧ]g. ejť gflehƍ]Ɯflt tƧ mƧƧ ljgábgŴfo sĕdejflbejť g kŴ]Ɯ. e]/j];' r g
;ƕj]±wëƜflt tƧ mƧƧ kŝoe"t];' ;LxƓŔfbL;' e]/j];' r g ;ƕj]±wëƜ, cj;];];' jf #flglƇodlglƇolj;o];' g ;ƕj]±wëƜ. Pj+
kl/k"/á OlƇo;+j/á r j'ųá xált. k'l/d]lx jf OlƇo;+j/+ bƧ]ŷf Oldgf æc/ţ] j;tf e]/j+ lbƩf jf ;'ŷf jf gƍj]lwtƑÆlƃ
bƧ]lt.
Ps]gfsĕ/]gflt Ps]g sĕ/±)ëg. eolƕ e]/jlƕ tţ]jflt eolƃ r e]/jlƃ r v'Źslƕ dxƃlƕ pųf;lgldųd]j.
td]jŴ+ bƧ]t'+ æj'ų+ x]tÆlƃcflbdfx. eolƃ tƍŝof pƍƉeo+. eofgslƃ cfsĕ/lgŹ];á. %lƘtųlƃ eoj;]g uųrng+.
nádx+;ált nádfg+ x+;g+ pźƮefjá. Oldgf kbƀo]g lsŝtá eo+ bƧ]ŷf k'g ær]t;á pƑ]±uëf pŶf;áÆlt ;efjtá bƧ]lt.
pƑ]±Ʈëflt eL?sĕ], pŶf;ált lrųŋáeá. hĕlteolƃ hĕƸt klŝ pƍƉeo+. ;];];'lk P;]j goá. /fhtá pƍƉeo+ /fheo+.
;];];'lk P;]j goá. cųfg'jfbeolƃ kfkslƙgá cųfg+ cg'jbƃƧ pƍşgseo+. k/fg'jfbeolƃ k/Ƨ cg'jfbtá
pƍşgseo+.
bůeolƃ cfufl/sƧ /ţf kjlųtbů+, cgfufl/sƧ ljgobů+ klŝ pƍşgseo+. b'Ʈlteolƃ rųf/á ckfo] klŝ
pƍşgseo+. öldeolƃ dxf;d'Ź] pbs+ cá/áxƃƧ kjųeo+. dxf;d'Ź] ls/ dlxƆjLlr gfd ;lŪ oáhgflg pƮŞlt,
t/śjLlr gfd kŰf; oáhgflg, /áx)jLlr gfd rųfnL; oáhgflg pƮŞlt. Pj¿kf öldoá klŝ kjų+ öldeo+ s'ƘLntá
kjų+ eo+ s'ƘLneo+. pbsĕjũtá eo+ cfjũeo+. ;';'sĕ j'ŝlt růdŞá, ttá eo+ ;';'sĕeo+. cfhËljseolƃ hËljtj'lųtá eo+
cfhËljseo+. cl;náseolƃ u/xtá eo+.
159= nźf g ;lƉƸw slo/flt Pt];+ cƉfbLg+ o+lslť wƙ]g nleŷf æc/ţ] r ;]gf;g] j;tf b'ƟeÆlƃ lrƃ]ŷf ;lƉƸw
g s/]Ɯ.
cábgált ;fln jLlx ojá ±uëfw'dá sś' j/sĕ] s'ſ";sĕ]lt ;ųƉ+ wţfg+ wţfg'nádfgť tů'n]lx lgƑųá. s'ƙf;ált oj]lx
lgƑųá. ;ų"lt ;flncfbLlx st;ų'. dŞá bs;Ƙjá. d+;+ kfsd]j. cƗkfglƃ cfd]lx jf kŊ]lx jf cƗ]lx stkfg+. tŴ
cfd]lx s/áƃ]g cƗt?)flg lelƆŷf pbs] klŋlkŷf cftk] cflbŝkfs]g klrŷf kl/Ƨfj]ŷf tbx' klƮlxt]lx
dw';Ŋ/sƍ"/fbLlx oáh]ŷf sĕtƑ+. hƗ'kfglƃ hƗ'mn]lx stkfg+. rárkfglƃ clŪs]lx sblnmn]lx stkfg+. dárkfglƃ
cglŪs]lx sblnmn]lx stkfg+. dw'skfglƃ dw'sĕg+ hĕlt/;]g stkfg+. t+ kg pbs;lƘƉ+ jũlt, ;'ź+ g jũlt.
d'lŹskfglƃ d'lŹsĕ pbs] dlŹŷf cƗkfg+ ljo stkfg+. ;fn"skfglƃ /ų'ƍngLn'ƍnfbLg+ ;fn"s] dlŹŷf stkfg+.
mf?;skfglƃ mf?;s]lx cƗkfg+ ljo stkfg+. sĕ];Ɨkfglƃ sĕ];Ɨmn]lx stkfg+. sĕ]nkfglƃ sĕ]nmn]lx stkfg+. ab/kfglƃ
dxfsĕ]nmn]lx cƗkfg+ ljo stkfg+. Odflg Psĕb; kfgflg, tflglk cflbŝkfsĕlg jũlƃ.
#tkfglƃ ;lƍkfg+. t]nkfglƃ ltnt]nfbLg+ kfg+. koákfglƃ vL/kfg+. ofu'kfglƃ ;Ltnflbofu'kfg+. /;kfglƃ
;fsĕlb/;kfg+. lkŪvşslƃ ;ųƉ+ tfj wţfg+ wţfg'nádfg+ ck/Űfgť lkŪ+ kg;lkŪ+ na'hlkŪ+ cƗfslkŪ+ ;fnlkŪ+
vL/jlƟlkŪťflt PjdfbLg+ lkŪ]lx st+ lkŪvşs+. k"jvşslƕ Pt]lxo]j st+. d"nvşslƃ d"nsd"n+ vf/sd"n+ r'ŝ'd"nlƃ
Pjdflb. trvşslƃ pŞ'trfboá. kųvşslƃ lgƗkŰs'hkŰkánkŰ;'n;kŰfboá. k'Ǝvşslƃ
d"nsk'Ǝvf/sk'Ǝ;]tj/)l;Ʈ'pƍnkb'dsĕboá. mnvşslƃ
kg;na'htfngflńs]/cƗfsltlƃl)sdft'n'śslkŪmncnfa's'Ƙům'Ƨ_ mnltƗ¿;sltnjfltś)rárdárdw'sĕbLg+ mnfg+ vşs+.

121
 g s'xgfoflt g ljƛfkgfo. g nkgfoflt kŝoŴ+ g nkgfo. ljxf/+ cfut] dg'Ƨ] lbƩf ælsdŴfo eáƃá
cfutfÆlt leŋ" lgdƃ]t'lƃ. æolb Pj+ uŞy, cx+ kŞtá ux]ŷf cfuŞfdLÆlt Pj+ g nkgfo. cy jf cųfg+ pkg]ŷf æcx+
ltƧá, dlo /fhĕ k;Ɖá, dlo c;'sĕ] /fhĕ c;'sĕ] r /fhdxfdųá k;ƉáÆlt Pj+ g nkgfo. g g]ldlųstfoflt o]g s]glr k/];+
kŝobfg;ţfhgs]g sĕojrLsƙ]g g g]ldlųstfo. g lgƍ]l;stfoflt of k/];+ cŊá;gflblsl/of oƨf j]ń'k]l;sĕ ljo cưś+
k/Ƨ u')+ lgƍ];]lt lgk'Ŧlt, oƨf jf uƉhĕt+ lglkl;ŷf uƉdƮgf ljo k/u'±)ë lglkl;ŷf ljr'Ű]ŷf P;f nfedƮgf xált, tƨf
ælgƍ]l;stfÆlt j'ŝlt. g Pj¿kfo lgƍ]l;stfo. g nfe]g nfe+ lglhuL;gtfoflt PŴ lglhuL;gtflt dƮgf, cţtá nźlŤ
cţŴ x/)j;]g nfe]g nfedƮgf gfd xált. g Pj¿kfo nfe]g nfedƮgfo.
g bf?bfg]gflt g kŝox]t's]g bf?bfg]g ljxf/] plŪtlŤ c/ţtá jf cfxl/ŷf /lŋt±uëflktbf?+ æPj+ d] kŝo+
bƧƃLÆlt pkŪfsĕg+ bft'+ g jũlt. PjlŤ hËljs+ sƍ]ƃá cg];gfo ldŞfhËj]g hËjlt, ;á lbŪ]j wƙ] u/x+ kfk')flt, ;ƕ/fo] r
ckfokl/k"/sĕ] xált. cųgá k'Ʈlns+ bf?+ s';nśxŴfo bbƃá s'nb";sb'Ŋ+ cfkşlt, k/k'Ʈlns+ ±yëƜlrų]g bbƃá eůŔ]g
sĕ/]tƑá. ;lŜs]lk P;]j goá. ;r] kg t+ OƧ/tfo b]lt, u?eůljƧşg+ cfkşlt. st/+ kg bf? u?eů+ xált, st/+ g
xátLltĠ o+ tfj c/álkd+ ;o+hĕt+, t+ ;Ŝ]g kl/lŞƉŪfg]o]j u?eů+, ttá k/+ g u?eů+. /álkdŪfg] r ;Ƒ]g ;Ƒ+ u?eů+,
kdf)tá ;"lrbůsƍdf)+ u?eů+.
g j]ń'bfg]gfltcfbL;'lk g j]ń'bfg]gflt g kŝox]t's]g j]ń'bfg]gfltcflb ;Ƒ+ g bf?bfg]gflt PŴ j'ųgo]g]j
j]lbtƑ+. j]ń' kg kdf)tá t]ngflńƍdf±)ëf u?eů+, g ttá x]Ūf. dg'Ƨf ljxf/+ uƄf j]ń'+ ofrlƃ, leŋ" æ;lŜsĕ]Ælt bft'+ g
lj;xlƃ, dg'Ƨf k'gƍ'g+ ofrlƃ jf tşˆlƃ jf, tbf leŋ"lx æbůsƙ+ sŷf uŲyfÆlt jų'+ jũlt, j]ń'bfg+ gfd g xált. ;r] t]
bůsƙŴfo jfl;m/;'cfbLlg jf vfbgLo+ jf eáhgLo+ jf b]lƃ, ux]t'+ g jũlt.
ljgoŪsyfo+ kg æbŬuëxf dg'Ƨf ulŲŷf uŞƃf g jf/]tƑfÆlt j'ų+. ;r] ;ŜƧ j]ń'u'Ɨ] j]ń'b"l;sĕ pƍşlt, t+
csĕ]ũfk]ƃfg+ j]ń' gƧlt. æƸs sĕtƑÆlƃ leŋĕrf/] dg'Ƨfg+ cflrlŋtƑ+. ;r] sĕ]ũ]t'+ g OŞlƃ, æ;d+ efu+ nleƧyfÆlt jųƑf.
g OŞlƃo]j, æƀ] sĕ]Ūf;] nleƧyfÆlt jųƑf. Pjlƕ clgŞƃ];' gŪ]g cŴá glŴ, æt'ƛfs+ v±)ë ;lt bůsƙ+ sl/Ƨy, sĕ]ũ]ŷf
uŲyfÆlt jųƑf, j]ń'bfg+ gfd g xált. j]ń'u'Ɨ] clƮlƛ plŪt]lk pbs]g j'ƞdfgj]ń";'lk P;]j goá.
kųbfg] u?eůtfo co+ ljlgŞoá _ kųlƕ lx oŴ ljŊĕolt, uƉsĕ/fboá uƉklnj]&gfbLg+ cŴfo uŲlƃ, tflb;]
b'ƟeŪfg]o]j u?eů+ xált. P; tfj Ƹs;'skųsŰlkńƉgtfnkųfbL;' ljlgŞoá. tfnkŰlƕ OdƸƨo]j &fg] s±yëtƑ+ _
tfnkŰlƕ lx ;o+hĕt] tfnjg] ;Ŝ]g kl/lŞƉŪfg]o]j u?eů+, g ttá k/+, /álkdtfn];' ;Ƒlƕ u?eů+, tƧ kdf)+ x]lŪdsĕ]lof
cŪś'nƍdf±)ëflk l/ųkáŴsĕ]. lt)lƕ PŴ]j klŋlkŷf s±yëtƑ+. oŴ kg lt)+ glŴ, tŴ tfngflńs]/kŰfbLlxlk %fb]lƃ. tƨf
tflglk lt±)ëg]j ;ślxtflg. Olt d'ŧknfnfbL;' o+lslť d'lŪƍdf)+ lt)+. gflńs]/kŰfbL;' r PskŰlƕ ;ŜƧ lbƉ+ jf tŴ hĕt+
jf alxcf/fd] ;ŜƧ lt)jŴ'lƛ hĕtlt)+ jf /lŋt±uëflkt+ jf u?eů+ xált. t+ kg ;Ŝsƙ] r r]ltosƙ] r st] clt/]s+
k'Ʈlnssƙ] bft'+ jũlt. x]Ūf j'ųbf?j]ń";'lk P;]j goá.
k'Ǝbfg] æPųs];' ?ŋ];' k'Ǝflg ljƧlşŷf ofu'eųŴfo pkg]ƃ', Pųs];' ;]gf;gkl;ř/±)ë pkg]ƃ"Ælt Pj+
lgoldtŪfg]o]j k'Ǝflg u?eůflg xálƃ. olb ;fd±)ë/f k'Ǝflg cálrlgŷf /fƸ; s/álƃ, kťś;dƉfutá k'Ǝefhsĕ] leŋ' leŋ';Ŝ+
u±)ëŷf sĕ]Ūf;] s/ált. ;á ;ƕųkl/;fo ;Ŝ+ cgfk'lŞŷfj bft'+ nelt. c;ƙt]g kg cfk'lŞŷf bftƑ+. leŋ'gá kg sƧ k'Ǝflg
bft'+ nưlt, sƧ g nưtLltĠ dftflkt"g+ uëx+ xl/ŷflk uëxtá kŊá;fk]ŷflk æjŴ'k"h+ s/áyfÆlt bft'+ nưlt, lkńƉgŴfo g
nưlt. ;];`ftLg+ kg xl/ŷf g bftƑ+, kŊá;fk]ŷf k"hgŴfo bftƑ+. ;];hgƧ k"hgŪfg+ ;ƕųƧ ckŝf;L;ƃ]g bftƑ+,
k'Ǝbfg+ gfd g xált.
ljxf/] ax"lg k'Ǝflg k'Ǝlƃ, leŋ'gf lkůfo r/ƃ]g dg'Ƨ] lbƩf æljxf/] ax"lg k'Ǝflg k"h]yfÆlt jųƑ+, jrgdų]
bá;á glŴ, ædg'Ƨf vfbgLoeáhgLo+ cfbfo cfuldƧƃLÆlt lrų]g kg g jųƑ+. ;r] jblt, vfbgLoeáhgLo+ g kl/e'lŧtƑ+.
dg'Ƨf cųgá wƙtfo æljxf/] k'Ǝflg cŴLÆlt k'lŞŷf æc;'slbj;] ljxf/+ cfuldƧfd, ;fd±)ë/fg+ k'Ǝflg cálrlgt'+ df b]yfÆlt
jblƃ. leŋ' ;fd±)ë/fg+ s±yët'+ kd'Ūá, ;fd±)ë/]lx k'Ǝflg cálrtflg, dg'Ƨf leŋ'+ pk;Řldŷf do+ t'ƛfs+ c;'slbj;] Pj+
cf/árloƛ æ;fd±)ë/fg+ k'Ǝflg cálrlgt'+ df b]yfÆlt, sƨf g jf/loŴfltĠ æ;lt d] kd'Ūf, k'Ǝflg cálrlgtdųfg]j, g tfj
k"hĕ stfÆlt jųƑ+, æuŲy k"h]yfÆlt g jųƑ+. ;r] jblt, cfld;+ g kl/e'lŧtƑ+. ck/á leŋ' ;fd±)ë/fg+ cflrŋlt
æc;'sufdjfl;gá ‚k'Ǝflg df cálrlgŴfƒlt cfx+;"Ælt dg'Ƨflk cfld;+ cfxl/ŷf bfg+ bŷf jblƃ æcƛfs+ dg'Ƨf g ax'sĕ,
;fd±)ë/] cƛ]lx ;x k'Ǝflg cálrlgt'+ cf)fk]yfÆlt. æ;fd±)ë/]lx leŋĕ nźf. o] leŋĕrf/+ g uŞlƃ, t] ;od]j hĕlgƧlƃ
pkf;sĕÆlt jųƑ+. Pųs+ go+ nleŷf ;fd±)ë/] k'ų] jf eflts] jf sŷf k'Ǝflg cálrgfk]t'+ bá;á glŴ, k'Ǝbfg+ gfd g xált.
mnbfg] mnlƕ k'Ǝ+ ljo lgoldtd]j u?eů+ xált. ljxf/] ax'sƸƨ mnfmn] ;lt cmf;'sdg'Ƨf cfuƄf ofrlƃ, leŋ"
æ;lŜsÆlƃ bft'+ g pƧxlƃ, dg'Ƨf ljƍl;fl/gá cŊá;lƃ kl/ef;lƃ, tŴ Ƹs sĕtƑlƃĠ mn]lx jf ?ŋ]lx jf kl/lŞlƆŷf slysĕ
sĕtƑf æc;'s] r ?ŋ] c;'s] r ?ŋ] Pųsĕlg mnflg uŲƃf, Pųs];' jf ?ŋ];' mnflg uŲƃf g jf/]tƑfÆlt. rá/f jf OƧ/f jf
anŊĕ/]g uŲƃf g jf/]tƑf. s'źf lx t] ;snljxf/lƕ gf;]Ɯ'+, cfbLgjá kg s±yëtƑált.

122
 l;gfgbfg] l;gfgr'Űflg sĕ]lũtflg g u?eůflg, csĕ]lũtá ?ŋ] l&táj ?ŋtrá u?eů+, r'Ű+ kg clunfgƧ
/hglgkŊ+ jũlt. lunfgƧ o+lslť r'Ű+ bft'+ jũlto]j.
g r'Űbfg]gflt j'ųgo]g l;/L;r'ŰfbLg+ bfg]g. dlųsĕbfg]dlųsĕ lx oŴ b'Ɵef xált, tŴ]j u?eů+. ;flk
x]lŪdsĕ]lof Ƹt;knu'ńlkůƍdf)fj, ttá x]Ūf g u?eůlƃ.
bƃsŪbfg] bƃsŪ+ clŞƉsd]j u?eů+. o];+ ;fd±)ë/fg+ ;Ŝtá bƃsŪjf/á kfk')flt, t] cųgá cfrl/o'kŢĕofg+
kflo]Ŋ+ bft'+ g nelƃ. o]lx kg æPųsĕlg bƃsŪflg cfxl/tƑfgLÆlt kl/lŞlƆŷf jf/f ulxtf, t] clt/]sĕlg cfrl/o'kŢĕofg+
bft'+ nelƃ. Ps]g leŋ'gf bƃsŪdfństá ax"lg bƃsŪflg g ux]tƑflg, b]jl;s+ Ps]sd]j ux]tƑ+. kflo]Ŋ+ j;ƃ]gflk
leŋ';Ŝ+ u)loŷf oųsĕlg cųgá kfk')lƃ, tųsĕg]j ux]ŷf uƃƑ+. cƃ/f cfuƃ's];' jf cfut];' lb;+ jf kŊdƃ];' cfxl/ŷf
ulxtŪfg]o]j &k]tƑflg. g d'±vëfbsbfg]gflt g d'v±wëfjgpbsbfg]g.
g rf'sƚtfofltcfbL;' rf'sƚtf j'ŝlt cųfg+ bf;+ ljo gLrŪfg] &k]ŷf k/Ƨ vlntjrglƕ ;Ůk]ŷf lkosĕdtfo
kƮƞjrg+. g d'Ʈ;"Ətfoflt g d'Ʈ;"k;dfgtfo. d'Ʈ;"k;dfgtflt ;ŝflns]g hËljs+ sƍgtfo Pt+ clwjrg+. oyf lx
d'Ʈ;"k] kŝƃ] ax" d'Ʈf kfs+ uŞlƃ ±yëfsĕ g uŞlƃ, Pjd]j ;ŝflns]g hËljssƍs] k'Ʈn] ax' clns+ xált, cƍs+ ;ŝ+. oyf jf
d'Ʈ;"kƧ cklj;gŪfg+ gfd glŴ, Pjd]j ;ŝflnsj'lųgá k'ƮnƧ cƍltŪfg+ gfd glŴ. l;Ŝfs+ ljo OlŞltlŞtŪfgƧ
kltŪflt. t]gƧ ;f d';fjflbtf æd'Ʈ;"ƏtfÆlt j'ųf. g kfl/eĒØùtfoflt g kl/esƙefj]g. kl/eƧ lx sƙ+ kfl/eĒØù+,
tƧ efjá kfl/eĒØùtf, cnŘf/s/)fbLlx bf/ssËńfkgƧ]t+ clwjrg+. g kL&dlŹstfoflt g ;x;f #/+ kljl;ŷf kL&s]
lg;Lbgstfo.
g jŴ'ljşĕofltcfbL;' jŴ'ljşĕ gfd ufdlgudgu/fbLg+ ;'lgljŪb'lƉljŪhĕgg;Ŵ+. lt/Şfgljşĕ gfd clgƜflgsųf
;ƮdáŋdƮfg+ lt/Şfge"tf cś;Ŵlgldųflbsĕ cj;];ljşĕ. cśljşĕ gfd OlŴk'l/;fg+ ;'eub'ưunŋ)hĕgg+. gŋųljşĕ gfd
gŋųfg+ oáuhĕgg;Ŵ+.
g b"tudg]gflt g b"t]Ɯ+ sŷf udg]g. g klx)udg]gflt g luxLg+ ;f;g+ ux]ŷf #/f #/+ klxtƧ udg]g. g
hŜk];lgo]gflt ufdƃ/b];ƃ/fbL;' t];+ t];+ luxLg+ ;f;gkl;f;g+ x/±)ëg. OblŤ hŜk];lgo+ gfd cųgá dftflkt"g+, o] rfƧ
dftflkt/á pkŪxlƃ, t];+ ;f;g+ ux]ŷf sŴlr udgj;]g jũlt. r]ltoƧ jf ;ŜƧ jf cųgá jf sƙ+ s/áƃfg+ jŬsËglƕ
;f;g+ xl/t'+ jũlt. dg'Ƨf æbfg+ bƧfd, k"h+ sl/Ƨfd, leŋ';ŜƧ cflrŋyfÆlt r jblƃ¶ æc;'sŴ]/Ƨ gfd b]yfÆlt lkůkft+
jf e];ş+ jf rLj/+ jf b]lƃ, æljxf/] k"h+ s/áyfÆlt dfnfuƉljn]kgfbLlg jf whkfsĕbLlg jf lgƜft]lƃ. ;Ƒ+ xl/t'+ jũlt,
hŜk];lgo+ gfd g xált. ;];;f;g+ ux]ŷf uŞƃƧ kbjf/] kbjf/] bá;á.
g j]şsƙ]gflt g j]şˆg x'ŷf sĕoltlsŞgflbe];şs/±)ëg. e];ş+ kg kťƉ+ ;xwlƙsĕg+ sĕtƑ+ leŋ'Ƨ leŋ'lgof
l;ŋdfgfo ;fd±)ë/Ƨ ;fd±)ël/of. ;d;Ln;źfkţfglŤ Pt];+ tL;' l;ŋĕ;' o'ųfg+ e];ş+ csĕt'+ g nưlt. dftflkt"g+ tb'kŪfsĕg+
cųgá j]Ɯfjŝs/Ƨ ků'knf;Ƨflt Pt];+ kťƉlƕ sĕt'+ jũlt. h]Ūeft', slgŪeft', h]Ūelulgof, slgŪelulgof, r"ńdft'of,
dxfdft'of, r"ńlkt'gá, dxflkt'gá, lkt'Şfo, dft'Şfoflt Pt];+ kg b;Ɖlƕ s/áƃ]g t];+o]j ;ƃs+ e];ş+ ux]ŷf s]jn+ oáh]ŷf
bftƑ+. ;r] gƍxált, cųgá ;ƃs+ tfjsĕlns+ bftƑ+. Pt];+ k'ųk/ƕ/f ofj ;ųdf s'nkl/jũf, tfj rųf/á kŝo]
cfx/fk]ƃƧ cstljţlų jf, e];ş+ s/áƃƧ j]şsƙ+ jf, s'nb";sĕklų jf g xált.
g lkůkllkůs]gflt PŴ lkůkftá sƧ bftƑá, sƧ g bftƑáĠ dftflkt"g+ tb'kŪfsĕg+ j]Ɯfjŝs/Ƨ ků'knf;Ƨ
;ƕųƧ bfdl/srá/Ƨ OƧ/Ƨflk bftƑá. Pt];+ bŷf kŞf nźlƕ lkůkllků+ gfd g xált. g bfgfg'ƍbfg]gflt cųgá
lbƉsĕg+ g k'g bfg]g. wƙ]gflt wƙ]g pƍƉ+. ;d]gflt sĕo;'rl/tflbgf. nźflt sĕo]g nźf. nleŷflt lrų]g kfk'l)ŷf.
clwuƄflt ;ƕfk'l)ŷf. ljlƆŷflt `f±)ëg ljlƆŷf. klnleŷflt k'gƍ'g+ nleŷf.
cƉ;lƉlwlƃ PŴ b'ljwf cƉsyf ljgoj;]g r ;Ɵ]vj;]g r. ljgoj;]g tfj o+lslť cƉ+ cş klƮlxt+ ck/ş'
;lƉlwsĕ/s+ xált, tƧ kl/eáuë kflrlųo+. cųgf nź+ kg ;fd±)ë/fg+ bŷf t]lx nź+ &kfk]ŷf b'ltolbj;] e'lŧt'+ jũlt, ;Ɵ]±vëf
kg g xált.
kfg;lƉlwlƛlk P;]j goá. PŴ kfg+ gfd cƗkfgfbLlg cŪ kfgflg, oflg r] t];+ cg'nádflg.
jŴ;lƉlwlƃcflblƛ cglwlŪtfljslƍt+ ;lƉlw r xált ;Ɵ]vť sĕ]k]lt. co+ kl/ofo syfj, lgƍl/ofotá kg
ltrLj/;ƃ'Ū]g eljtƑ+, rt'Ŵ+ nleŷf cţƧ bftƑ+. ;r] oƧ sƧlr bft'+ g ;Ŋált, oƧ kg bft'sĕdá xált, ;á pŹ];Ŵfo jf
kl/k'ŞŴfo jf utá, cfutdų] bftƑ+, cbft'+ g jũlt. rLj/] kg cƍxáƃ] ;ltof kŝf;fo cg'ţftsĕn+ &k]t'+ jũlt.
;"lr;'ųrLj/sĕ/sĕg+ cnfe]g ttá k/lƕ ljgosƙ+ sŷf &k]t'+ jũlt. æOdƸƨ lhŰ] k'g ólb;+ s'tá nleƧfdLÆlt kg &k]t'+ g
jũlt, ;lƉlw r xált, ;Ɵ]vť ljsĕ]k]lt.
ofg;lƉlwlƛ ofg+ gfd jƞ+ /±yëf ;s+ ;Ɔdflgsĕ l;ljsĕ kfŘLlt g]t+ kƑlhtƧ ofg+. pkfxgf kg kƑlhtƧ

123
ofg+o]j. Psleŋ'Ƨ lx Psĕ] c/ţŴfo, Psĕ ±wëftkfbsŴfoflt pŊ+;tá ƀ] pkfxg;Ŝff jũlƃ, tlto+ nleŷf cţƧ bftƑá,
æOdƸƨ lhŰ] cţ+ s'tá nleƧfdLÆlt lx &k]t'+ g jũlt, ;lƉlw r xált, ;Ɵ]vť ljsĕ]k]lt.
;og;lƉlwlƛ ;oglƃ dťá. PsƧ leŋ'gá Psĕ] uư] Psĕ] lbjfŪfg]lt pŊ+;tá ƀ] dťf jũlƃ, ttá pųl/ nleŷf cţƧ
leŋ'gá jf u)Ƨ jf bftƑá, cbft'+ g jũlt, ;lƉlw r]j xált, ;Ɵ]vť sĕ]k]lt.
uƉ;lƉlwlƛ leŋ'gá sů'sŞ'%ljbá;flbcfaf±wë ;lt uƉá jũlt. t]g uƉ]g tƸƨ /áuë j"k;ƃ] cţ];+ jf cfaflwsĕg+
bftƑá. ƀf/] kťś'n#/w"kgfbL;' jf pkg]tƑá. æk'g /áuë ;lt eljƧtLÆlt &k]t+' g jũlt, uƉ;lƉlw r xált, ;Ɵ]vť
sĕ]k]lt.
cfld;lƃ cƉflbj'ųfj;];+j bŪƑ+. ;]Ɯlyb+ _ O±wësŝá leŋ' ætyf¿k] sĕn] pksĕ/fo eljƧƃLÆlt
ltntů'nd'Ʈdf;gflńs]/ná)dŞd+;jƟ"/;lƍt]nu'ń_ efhgfbLlg cfx/fk]ŷf &k]lt. ;á jƧsĕn] sĕnƧ]j ;fd±)ë/]lx ofu'+ krfk]ŷf
e'lŧŷf æ;fd±)ë/ pbssŹd] b'ŋ+ ufd+ kljl;t'+, uŞ c;'ss'n+ uƄf dƞ+ ljxf/] lgl;Ɖefj+ cf/ár]lx, c;'ss'ntá blwcfbLlg
cfx/fÆlt k];]lt. leŋ"lx æƸs, eƃ], ufd+ klj;yfÆlt j'ų]lk æb'ƍj];á cfj';á Obflg ufdáÆlt jblt. t] æxát', eƃ],
cŞy t'ƛ], do+ leŋ+ kl/o]l;ŷf cfxl/ƧfdfÆlt uŞlƃ. cy ;fd±)ë/álk blwcfbLlg cfxl/ŷf eųť Ɠŧgť ;ƕfb]ŷf pkg]lt,
t+ e'ŧƃƧ]j pkŪfsĕ eų+ klx)lƃ, ttálk dgfk+ dgfk+ e'ŧlt. cy leŋ" lkůkft+ ux]ŷf cfuŞlƃ, ttálk dgfk+ dgfk+
uLjfofds+ e'ŧlto]j. Pj+ rt'df;lƕ jLltgfd]lt. co+ j'ŝlt leŋ' æd'ůs''lƗshËljs+ hËjlt, g ;d)hËljsÆlƃ. Pj¿ká
cfld;;lƉlw gfd xált.
leŋ'gá kg j;gŪfg] Psĕ tů'ngflń Psĕ] u'ńlkůá rt'efudų+ ;ƍLlt Pųs+ lg±wët'+ jũlt csĕn] ;ƕųrá/fg+ cŴfo.
t] lx Pųslƕ cfld;kl;ƅf/+ cneƃf hËljtflk já/ák]Ɯ'+, tƨf ;r]lk Pųs+ glŴ, cfx/fk]ŷflk &k]t'+ jũlt. cmf;'ssĕn] r
ob]Ŵ slƍo+, t+ cųgflk kl/e'lŧt'+ jũlt. slƍos'lo+ kg ax'+ &k]ƃƧflk ;lƉlw gfd glŴ.
160= ´foL g kfbnánƧflt ´fgfle/tá r g r kfbnáná cƧ. lj/d] s'Ŋ'ŝf gƍdşˆƜflt xŴs'Ŋ'ŝflbs'Ŋ'ŝ+
ljgáb]Ɯ, ;Ŋŝsĕl/tfo r]Ŵ gƍdşˆƜ.
Psųdg'o'ųált PsËefj+ cg'o'ųá. k/dŴu?sĕ]lt pųdŴu?sĕ]. æ;sŴu?sĕ]Ælt jf kf±&ëf.
kl;Ɵfgf/fdált cf/d)+ cf/fdá, ttá ttá cf/ƙ)tá kl;+xl/ŷf PsËefj] kl;Ɵfg] cf/fdá oƧ ;á
kl;Ɵfgf/fdá. cƧflt ej]Ɯ. tƸƨ /tált kl;Ɵfg/tá. Pt]lx ;Ln];' kl/k"/sĕl/t+ bƧ]lt. t+ lsƧ x]t'Ġ ;LnljkƉƧ
PsƮtflk g ;ƕşlt. cŢų+ r]tá;dydg'o'ųált cųgá lrų;d±yë o'ųá. PŴ lx cŢųlƃ jf cųgált jf Pt+ PsŴ+, Ɠŧgd]j
gfg+. e'ƙŴ] kg]t+ pkoáujrg+. cg"lt Oldgf pk;Ʈ]g oáuë l;ź+.
clg/fstŢĕgált alx clgxtŢĕgá cljgfl;tŢĕgá jf. gLx/)ljgf;ŴlŤ Ob+ lg/fs/)+ gfd. æyƘ+ lg/+sŷf
lgjftj'ųLÆltcfbL;' ‘;'0lg0328’ rƧ koá±uëf bŪƑá. ljkƧgfo ;dƉfutált ;ųljwfo cg'kƧgfo o'ųá. ;ųljwf
cg'kƧgf gfd clgŝfg'kƧgf b'ŋĕgk' Ƨgf cgųfg'kƧgf lglƑbfg'kƧgf lj/fufg'kƧgf lg/áwfg'kƧgf kllgƧƮfg'kƧgflt. tf
lj;'lźdƮ] ‘lj;'lź02=741cfboá, 849cfboá’ ljŴfl/tf Ɠ"x]tf ;'ţfuf/fglƃ jŬ]tf ;'ţfuf/fg+. PŴ r ;dyljkƧgfj;]g
sƙŪfg+ ux]ŷf /lųlƆj+ ;'ţfuf/+ kljl;ŷf lg;Lbdfgá leŋ' æƔ"x]tf ;'ţfuf/fgÆlƃ j]lbtƑá. Pse"dsĕlbe]b] kf;fb] s'?dfgálk
;'ţfuf/fg+ Ɣ"xt] flt bŪƑá.
;Ŋŝsĕ/LltcfbL;' bfgfbLg+ s';nwƙfg+ efjgfo k'ƮnƧ jf b]ƜwƙƧ jf ;Ŋŝsĕl/tfj;]g ;Ŋŝsĕ/L. cƧflt ej]Ɯ.
;ttefjá ;ftŝ+, ;ftŝsĕl/tfj;]g ;ftŝsĕ/L. lg/ƃ/sĕl/tfo clŪtsĕ/L. oyf gfd ssŭsĕ] ±yëfs+ uƄf ±yëfs+ ltŪlt, g
lg/ƃ/+ uŞlt, Pjd]j oá k'Ʈná Pslbj;+ bfg+ bŷf k"h+ jf sŷf wƙ+ jf ;'ŷf ;d)wƙ+ jf sŷf k'g lr/Ƨ+ s/ált, t+ g
lg/ƃ/+ kjų]lt. ;á æc;ftŝsĕ/L, l&tsĕ/LÆlt j'ŝlt. oá kg Pj+ g xált, ;á clŪtsĕ/L. cgánLgj'lųsĕ]lt
lg/ƃ/s/);řftƧ ljƎf/Ƨ clŴtfo g cánLgj'lųsĕ]. clglŋųŞƆált s';nlsl/ofo jLl/oŞƆƧ clglŋųefj]g
clglŋųŞƆá. clglŋųw'/ált jLl/ow'/Ƨ cgá/áksĕ], cgá;lŊtdfg;ált cŴá.
cƍljfgLlt clgjųg+. clwŪfglƃ s';ns/±)ë kltŪfefjá. cg'oá±uëflt cg'o'ŧg+. cƍdfbált ;ltof
cljƍjf;á.
161= tƸƆ dfo+ xƧ+ lvūlƃ cfnl;oť dfoť xƧť sĕlos+ jfrl;s+ lvūť. ;lje";lƃ ;Ƹź lje";fo.
/lųlƆj+ %sĕ]Ūf;+ sl/ŷflt k'l/dofddlŢdofdklŞdofdj;]g /Ƹų toá tyf lbjflt %lƑw+ sĕ]Ūf;+ sŷf. kťsĕ]Ūf;+
klhƮ]Ɯflt /Ƹų dlŢdofd+ ljƧşˆŷf cj;];kťsĕ]Ūf;];' g lgŹ+ cáŊd]Ɯ. Pssĕ]Ūf;+ lgkşˆƜflt Ps+ dlŢdofdsĕ]Ūf;+ ;tá
;ƕhĕgá lgklşŷf lgŹ+ cáŊd]Ɯ.
Ow leŋ' lbj;lƕ k'ƑŲ] dŢƌ] ;foƌ]lt toálk lbj;sĕ]Ūf;f ulxtf. rŘd]g lg;şĕoflt ;sn+ lbj;+ Oldgf

124
Ol/ofkyƀo]g]j ljx/ƃá lrųƧ cfj/)tá cfj/)Lo]lx wƙ]lx kťlx gLj/±)ëlx ;Ƒfs';nwƙ]lx jf. lrų+ kl/;á±wëƜflt t]lx
wƙ]lx lrų+ lj;á±wëƜ. &fg+ kg]Ŵ lsťflk g ulxt+, rŘdlg;şĕ;lƉlƧt+ kg sŷf ux]tƑd]j. k&d+ ofdlƃ ;snlƨlƕ
k&dofd].
;]Ɯlƃ PŴ sĕdeáuL;]Ɯf k]t;]Ɯf ;Lx;]Ɯf tyfut;]Ɯflt rtƧá ;]Ɯf. tŴ æo]e'Ɯ]g, leŋj], sĕdeáuL jfd]g kƧ]g
;]ƃLÆlt ‘c0lg01=4246’ co+ sĕdeáuL;]Ɯf. t];' lx o]e'Ɯ]g blŋ)kƧ]g ;ofgá gfd glŴ. æo]e'Ɯ]g, leŋj], k]tf pųfgf
;]ƃLÆlt ‘c0 lg0 4=246’ co+ k]t;]Ɯf. cƍd+;nálxtųf lx clŪ;Ŝf#lũtf Ps]g kƧ]g ;lot'+ g ;Ŋálƃ, pųfgfj ;]lƃ.
æ;Lxá, leŋj], ldu/fhĕ blŋ±)ëg kƧ]g ;]Ɯ+ sƍ]lt»k]0 cųdgá xátLÆlt ‘c0lg0 4=246’ co+ ;Lx;]Ɯf. t]h'Ƨbųf lx ;Lxá
ldu/fhĕ ƀ] k'l/dkfb] PsƸƨ klŞdkfb] PsƸƨ &fg] &k]ŷf gś'Ū+ cƃ/;lŴlƛ klŋlkŷf k'l/dkfbklŞdkfbgś'Ūfg+ l&tásĕ;+
;Ɵŋ]ŷf lƀƉ+ k'l/dkfbfg+ dŴs] ;L;+ &k]ŷf ;olt. lbj;lƕ ;loŷf ka'Ţdfgá g pŶƣá ka'Ţlt, ;L;+ kg plŋlkŷf
k'l/dkfbfbLg+ l&tásĕ;+ ;Ɵŋ]lt. ;r] lslť &fg+ ljhlxŷf l&t+ xált, æglob+ t'ƞ+ hĕltof, g ;"/efjƧ cg'¿kÆlƃ cgųdgá
x'ŷf tŴ]j ;olt, g ±uëfr/fo kŊdlt. cljhlxŷf l&t] kg æt'ƞ+ hĕltof r ;"/efjƧ r cg'¿kldbÆlƃ xŪt'Ūá pŪfo
;LxljhlƘt+ ljhlƘŷf s];/ef/+ ljw'lgŷf ltŋų'+ ;Lxgfb+ glbŷf ±uëfr/fo kŊdlt. rt'ŴŢĕg;]Ɯf kg tyfut;]Ɯflt j'ŝlt.
tf;' Ow ;Lx;]Ɯf cfutf. colŤ t]h'ƧbOl/ofkyųf pųd;]Ɯf gfd.
kfb] kfblƃ blŋ)kfb] jfdkfb+. cŝfwfoflt cltcfwfo ó;s+ cltŊƙ &k]ŷf. ±uëfƎs]g lx ±uëfƎs], hĕ)'gf jf
hĕ)'lƛ ;Ŝlũodfg] cleŲ+ j]bgf pƍşlt, lrų+ PsƮ+ g xált, ;]Ɯf cmf;' xált. oyf kg g ;Ŝũ]lt, Pj+ cltŊƙ &lkt]
j]bgf g'ƍşlt, lrų+ PsƮ+ xált, ;]Ɯf mf;' xált. t]g j'ų+ _ ækfb] kfb+ cŝfwfofÆlt. ;tá ;ƕhĕgált ;ltof r]j
;ƕhĕgkţfo r ;dƉfutá x'ŷf. Oldgf ;'kl/Ʈfxs+ ;lt;ƕhţ+ slyt+. pŪfg;ţ+ dgl;sl/ŷflt æc;'sj]nfo gfd
pŪlxƧfdLÆlt Pj+ pŪfgj]nfkl/Ş]bs+ pŪfg;ţ+ lrų] &k]ŷf. Pj+ sŷf lgkƉá lx oyfkl/lŞƉsĕn]o]j pŪflt.
jLl/lolƇolgŹ];] r]tl;sĕ]lt Ob+ jLl/oƧ lgodtá r]tl;sefjbLkgŴ+ j'ų+, OblŤ jLl/o+ æoblk, leŋj], sĕlos+
jLl/o+, tblk jLl/o;ƗáŢśá, oblk r]tl;s+ jLl/o+, tblk jLl/o;ƗáŢśált. Oltlxb+ pŹ];+ uŞtLÆlt PjdfbL;' ;'ų];'
‘;+0lg0 5=233’ rŘdfbLlg s/áƃƧ pƍşgtfo sĕloslƃ j'ŝdfglƕ sĕoljţf)+ ljo sĕlos+ gfd glŴ, r]tl;sd]j kg]tlƃ
bLk]t'+ ær]tl;sĕ]Ælt j'ų+. jLl/of/Ƙált jLl/o;řftá cf/Ƙá. colŤ cf/Ƙ;Źá sƙ] cfklųo+ lsl/ofo+ jLl/o] Ƹx;fo+
ljsĕ]kg]lt cg]s];' cŴ];' cfutá.
æo+ lslť b'ŋ+ ;Ƙált, ;Ƒ+ cf/Ƙkŝof.
cf/Ƙfg+ lg/á±wëg, glŴ b'ŋƧ ;ƘjáÆltĶ ‘;'0lg0749’ _
PŴ lx sƙ+ cf/Ƙált cfut+. æcf/Ƙlt r ljƍl;f/L r xátLÆlt ‘c0lg0 5=142 k'0k0191’ PŴ cfklų.
ædxfoţf dxf/Ƙf, g t] xálƃ dxƎnfÆlt ‘c0lg0 4=39 ;+0lg0 1=120’ PŴ o"k'Ƨfkgflblsl/of. æcf/Ƙy lgŊdy,
o'ŧy a'ź;f;g]Ælt ‘;+0lg0 1=185 syf0333 g]lų029 k]sĕ]038 ld0k05=1=4’ PŴ jLl/o+. æ;d)+ ±uëftd+ plŹƧ kf)+
cf/ƘƃLÆlt ‘d0lg02=51’ PŴ Ƹx;f. æaLhufde"tufd;df/Ƙf kllj/tá xátLÆlt ‘bL0lg0 1=10 d0lg01=293’ PŴ
%]bgeŧgflbs+ ljsĕ]kg+. Ow kg jLl/od]j clwƍ]t+. t]gfx æjLl/of/Ƙált jLl/o;řftá cf/ƘáÆlt. jLl/olŤ cf/Ƙgj;]g
cf/Ƙált j'ŝlt. ObdƧ ;efjkb+. sĕ];ştá lgŋdgj;]g lgŊdá. k/+ k/+ &fg+ cŊdgj;]g k/Ŋdá. pƮƄf odgj;]g
pƜfdá. jfodgj;]g jfofdá. pƧxgj;]g pƧfxá. clwdų'Ƨxgj;]g pƧáƭL. ly/efjŪ]g yfdá. lrųr]tl;sĕg+
wf/)j;]g cljŞ]btá jf kjųgj;]g s';n;ƃfg+ wf/]tLlt lwlt.
ck/á goá _ lgŊdá r];á sĕdfg+ kg'bgfo. k/Ŋdá r];á aƉgŞ]bfo. pƜfdá r];á cá#Ƨ lgŴ/)fo. jfofdá
r];á kf/+ udgŪ]g. pƧfxá r];á k'ƑśdŪ]g. pƧáƭL r];á clwdųŪ]g. yfdá r];á kln#'Ŕfgtfo. lwlt r];á
clŪtsĕl/tfoflt.
æsĕd+ trá r ƌf? r, clŪ r cjl;Ƨt"Ælt ‘c0 lg0 2=5’ Pj+ kjlųsĕn] cl;lynk/Ŋdj;]g cl;lynk/Ŋdtf,
ly/k/Ŋdá bƭk/Ŋdált cŴá. oƨf kg]t+ jLl/o+ s';nsƙs/)Ūfg] %Ɔ+ g lglŋklt, w'/+ g lglŋklt, g cátf/]lt g
ljƧşˆlt, cgá;lŊtdfg;t+ cfjxlt, tƨf æclglŋųŞƆtf clglŋųw'/tfÆlt j'ų+. oyf kg tşĕlts] pbs;lƘƉŪfg]
w'/jfx±uëf)+ æuŲyfÆlt jblƃ, ;á hĕ)'gf e"Ƹd pƍLń]ŷflk w'/+ jxlt, e"ldo+ kltt'+ g b]lt, Pjd]j jLl/o+ s';nsƙs/)Ūfg]
w'/+ g lglŋklt kƮŲflt, tƨf æw'/;ƕƮfxáÆlt j'ų+. kƮxnŋ±)ë OƆŪ+ sĕ/]tLlt jLl/lolƇo+. sĕ];şˆ g sƕtLlt jLl/oan+.
ofyfjlgƜflgss';njfofdtfo ;ƙfjfofdá.
tƆLlt hĕltcfnl;o+. tlƆogflt tlƆogfsĕ/á. tlƆdgstflt tlƆof clee"tlrųtf. cn;Ƨ efjá cfnƦ+,
cfnƦfogfsĕ/á cfnƦfogf. cfnƦflotƧ efjá cfnƦflotų+. Olt ;Ƒ]lx Od]lx kb]lx lsn];j;]g sĕofnl;o+ slyt+.
jťlgsĕ rl/oflt jťlgsĕ lsl/of. df d+ hţflt jfr+ ef;tLlt hĕg+o]j kŰƸų jLltŊdƃá leŋ' efl/o+ s/ált, cƛfs+
kg jLltŊdŪfg+ gfd gŴLlt pk;ƃá ljo ef;lt. sĕo]g k/ŊdtLlt ædof st+ Ob+ kfksƙ+ df s]lr hĕƸg;"Ælt sĕo]g jų+

125
s/ált. ljşdfgbá;klŞfbgtá rŋ'dáxgdfof ljoflt dfof, dfofljgá efjá dfofljtf. sŷf kfk+ k'g klŞfbgtá clt
cƧ/lt Ptfo ;ųált cŝ;/f. sĕojfrflsl/oflx cţyf bƧgtá jť]tLlt jťgf. Ptfo ;ųf lgs/áƃLlt lgslt, ldŞf
s/áƃLlt cŴá. ægfx+ Pj+ s/ádLÆlt kfkfg+ lglŋkgtá lgls/)f. ægfx+ Pj+ s/ádLÆlt kl/jşgtá kl/x/)f. sĕofbLlx
;+j/)tá u"xgf. ;Ƒtá efuëg u"xgf kl/u"xgf. lt)kŰ]lx ljo u"y+ sĕojrLsƙ]lx kfk+ %flbotLlt %fbgf. ;Ƒtá efuëg
%fbgf kl/Şfbgf. g pųfg+ sŷf bƧ]tLlt cg'ųfgLsƙ+. g kfs+ sŷf bƧ]tLlt cgfljsƙ+. ;'Ū' %fbgf jáŞfbgf.
stkfkklŞfbgj;]g k'glk kfkƧ s/)tá kfklsl/of. co+ j'ŝtLlt co+ stklŞfbgnŋ)f dfof gfd j'ŝlt. ofo
;dƉfutá k'Ʈná eƨfklŞƉá ljo cśf/á, pbsklŞƉá ljo vf)', lknáltsĕo klnj]l&t+ ljo r ;Ŵ+ xált. cltj]n+
bƃljb+;s+ x;tLlt kdf)fltŊƃ+ bƃ+ ljjl/ŷf k/];+ bƧ]ŷf xf;+ ;ádgƧ+ pƍfb]ŷf x;lt.
sĕlosĕ r lvūflt sĕo]g kjųf sËńf. P;]j goá jfrl;sĕolk. xŴLlxlk sËńƃLlt xŴLlx sËlńtŴfo k'/tá
wfjgcfwfjglkŪlg;LbgflbsËŪfo sËńlƃ. P;]j goá cƧ/±yë;'lk. cŪkb]lk sËńƃLlt Ps]sĕo klƃof cŪ cŪ kbflg cƧflt
cŪkb+, tƸƨ cŪkb]. b;kb]lk P;]j goá. cfsĕ;]kLlt cŪkbb;kb];' ljo cfsĕ;]o]j sËńlƃ. kl/xf/k±yëkLlt e"ldo+
gfgfkydůn+ sŷf tŴ kl/xl/tƑky+ kl/x/ƃf sËńlƃ. ;lƃsĕolk sËńƃLlt ;lƃssËńfo sËńlƃ, PsŢ+ &lktf ;fl/oá jf
kf;f);ŋ/foá jf crfn]ƃf gvëg]j ckg]lƃ r pkg]lƃ r. ;r] tŴ sĕlr rnlt, k/fhoá xátLlt.
vlnsĕoflt h"tmns] kf;ssËńfo sËńlƃ. #lsĕoflt #lsĕ j'ŝlt bL#bůs]g /Ƨbůs+ kx/)sËńf, tfo sËńlƃ.
;nfsxŴ]gflt nfvfo jf dŧlŪof jf lkŪábs]g jf ;nfsxŴ+ t]d]ŷf æƸs xát"Ælt e"ldo+ jf lelųo+ jf t+ kxl/ŷf
xlŴcƧflb¿kflg bƧ]ƃf sËńlƃ. cŋ]gflt u'ń]g. kŘrL/]gflt kŘrL/+ j'ŝlt kŰgflńsĕ, t+ wdƃf sËńlƃ. jŘs]gflt
ufdbf/sĕg+ sËńgs]g v'Źsgśn]g. dáŋlrsĕoflt ;ƕl/jųssËńfo, cfsĕ;] jf bů+ ux]ŷf e"ldo+ jf ;L;+ &k]ŷf x]Ū'kl/oefj]g
kl/jųƃf sËńƃLlt j'ų+ xált. lrś'ns]gflt lrś'ns+ j'ŝlt tfnkŰfbLlx st+ jftƍxf/]g kl/ưdgrŊ+, t]g sËńlƃ.
kųfƭs]gflt kųfƭs+ j'ŝlt kŰgflń, tfo jflnsĕbLlg ldgƃf sËńlƃ. /ys]gflt v'Źs/±yëg. wg's]gflt v'Źswg'gf.
cŋl/sĕoflt cŋl/sĕ j'ŝlt cfsĕ;] jf lklŪo+ jf cŋ/hĕggsËńf, tfo sËńlƃ. dg]l;sĕoflt dg]l;sĕ j'ŝlt dg;f
lrlƃthĕggsËńf, tfo sËńlƃ. oyfjşˆgflt oyfjş+ j'ŝlt sĕ)s'l)v'şĕbLg+ o+ o+ jş+, t+ t+ koáh]ŷf bƧgsËńf, tfo sËńlƃ.
d've]l/slƃ d'v;Ź]g e]/L ljo jfbg+. d'vfnƗ/lƃ d'vfg'lnųe]l/;Źs/)+. d'vl*lůdslƃ d'vëg kxte]l/;Źs/)+.
d'vjlndslƃ cáŪd+;+ lhƛ+ sŷf ;Źs/)+. æd'vtlnsÆlƃlk kf±&ëf, d'v+ kl/jų]ŷf wdg+ d've]?ńslƃ d'vëg e]l/jfbg+.
gfslƃ clego+ bƧ]ŷf pƮŲfkg+. ægũsÆlƃlk kf±&ëf. nfklƃ pŊ'lŪts/)+. uLtlƃ ufog+. bjsƙlƃ xƧsËńfs/)+. co+
jfrl;sĕ lvūflt co+ sËńf jfrfo hĕtf jrLƀf/] pƍƉf.
s];f r dƧ' rfltcfbL;' s];fg+ sųl/sĕo &fgfltl/ųflg csŷf sųl/sĕo %]bg+ dƧ"g+ bfl&s+ &k]ŷf sƍf;gť
Pstájlůsĕlbdfnf r d"nuƉflbuƉf r %ljs/)ljn]kgf r. uLjfbL;' lkńƉgcfe/)f r ;L;] kld'ťgk;fwglkńƉgf r
;/L/lgjf;gljlrŶjŴf r ;+j]lƟoaƉgk;fwgť. æk/f;gÆlƃlk kf±&ëf. ;L;j]&gk;řftj]&gť.
pŞfbgfbL;' dft's'lŞtá lgŋƃbf/sĕg+ ;/L/uƉá ƀfb;dųjƧsĕn] gƧlt, t];+ ;/L/uƉx/)Ŵfo uƉr'ŰfbLlx
pŞfb]lƃ, Pj¿k+ pŞfbg+ g jũlt. k'ţjƃ] kg bf/s] ö¿;' lgkşĕk]ŷf t]n]g dŋ]ŷf xŴkfbö?gflecfbLg+ ;Ůfg;ƕfbgŴ+
kl/dŹlƃ, Pj¿k+ kl/dŹg+ g jũlt.
ƌfkglƃ t];+o]j bf/sĕg+ uƉfbLlx ƌfkg+. ;Ɨfxglƃ dxfdƟfg+ ljo xŴkfb] d'Ʈ/fbLlx kxl/ŷf afx'jŬg+.
cfbf;lƃ o+lslť cfbf;+ kl/xl/t'+ g jũlt. cŧg+ cnŘf/ŧgd]j. dfnflt aźdfnf jf caźdfnf jf. ljn]kglƃ o+lslť
%lj/fus/)+. d'vr'Űs+ d'vn]kglƃ d'vë sĕńkLńsĕbLg+ x/)Ŵfo dlųsĕsŊ+ b]lƃ. t]g nálxt] rlnt] ;f;ksŊ+ b]lƃ, t]g bá;]
vflbt] ltnsŊ+ b]lƃ, t]g nálxt] ;lƉl;Ɖ] xlnlŹsŊ+ b]lƃ, t]g %ljjŰ] cf¿ƭ] d'vr'Űs]g d'v+ r'Ű]lƃ, t+ ;Ƒ+ g jũlt.
xŴaƉfbL;' xŴ] ljlrŶ;řskfnfbLlg alƉŷf ljr/lƃ, t+ jf cţ+ jf ;Ƒlƕ xŴfe/)+ g jũlt. ck/] l;v+ alƉŷf
ljr/lƃ, ;'jŰrL/sd'ųfjlńcfbLlx r t+ kl/lŋklƃ, t+ ;Ƒ+ g jũlt. ck/] rt'xŴbů+ jf cţ+ jf kg cnŘtbůs+ ux]ŷf
ljr/lƃ tyf OlŴk'l/;¿kflbljlrų+ e];şgflńs+ ;'kl/lŋų+ jfdkƧ] cánƮ]lƃ, ck/] cg]slrŶsĕ];+ cltltlv)+ cƸ;,
kťjŰ;'ųl;lƑt+ ds/bƃsĕlbljlrų+ %ų+, ;'jŰ/htflbljlrŶf dá/lkŦflbkl/lŋųf pkfxgf, s]lr /tgdųfofd+ rt'/ś'nljŴt+
s];ƃkl/Ş]b+ bƧ]ŷf d]#d'vë ljş'nt+ ljo gnf] pŲL;kũ+ alƉŷf r"ńfdƸ) wf/]lƃ, rfd/jfnaLhƸg wf/]lƃ, t+ ;Ƒ+ g jũlt.
OdƧ jf k"ltsĕoƧflt OdƧ rft'dxfe"tdoƧ s')k;/L/Ƨ. s]ńgflt sËńfkgf kl/s]ńgflt ;Ƒtá efuëg sËńfkgf.
uëlwttflt cleslřttf. uëlwtųlƃ luźefjá cleslřtefjá. rkntflt cnŘf/s/)+. rfkƠlƃ rknefj+.
;lje";lƃcfbL;' lje";fo ;x ;lje";+. %lj/fus/);řft]g kl/jf/]g ;x ;kl/jf/+. kl/eů]g ;x ;kl/eů+.
kl/ŋĕ/]g ;x ;kl/ŋĕ/+.
162= cfyƑ)lƃ cfyƑl)sdƃƍoáu+. ;'lkglƃ ;'lkg;Ŵ+. nŋ)lƃ dl)nŋ)fƸb. gá ljbx]lt gƍoáh]Ɯ.
lj?tťflt ldufbLg+ jũ]ŷf jlƧt+.

126
 cfyƑl)sĕlt k¿k#ftdƃhĕggsĕ. cfyƑ)+ koáh]ƃLlt cfyƑl)sĕ ls/ ;ųfx+ cná)s+ e'lŧŷf bƑ] cŴl/ŷf kyljo+
;odfgf tk+ rl/ŷf ;ųd] lbj;] ;';fge"Ƹd ;şˆŷf ;ųd] kb] &ŷf xŴ+ jũ]ŷf jũ]ŷf d'vëg ljş+ kl/hƍlƃ, cy t];+ sƙ+
;ldŢlt. Pj¿k+ ;Ɖfo æcfyƑ)+ koáh]ƃLÆlt cfx. tŴ koáh]ƃLlt o'ųƍo'ųf xálƃ. gu/] jf ?ź]lt gu/] ;dƃtá ?lƉŷf
cfjl/ŷf ulxt]. ;śfd] jf kŝ'klŪt]lt /±)ë pkuƄf l&t]. kŝlŴs];' kŝfldų];"lt kf)Le"t];' j]/L;'. óƸt pƍfb]ƃLlt
;/L/rng+ sƕg+, tƧ pƍfbg+ s/álƃ. pkŹjlƃ sĕokLńg+ s/álƃ. /áulƃ ƓfƸw. kş/slƃ h/+. ;"nlƃ pź'dfts+.
lj;"lrslƃ ljŢg+. kŋlƆslƃ nálxtkŋlƆs+. s/áƃLlt pƍfb]lƃ.
;'lkgkf&sĕlt ;'lkgƓfs/)sĕ. cflb;ƃLlt Ɠfs/álƃ. oá k'ƑŲ;do+ ;'lkg+ kƧtLltcfbL;' cŝƃ;+oáuë
pkoáujrg+, k'ƑŲ;do]lt cŴá. Pj+ ljkfsĕ] xátLlt OŪflgŪj;]g Pj¿ká ljkfsĕ] xált. cjs'ş lgkƉált c±wëfd'±vëf x'ŷf
lgkƉá kƧlt. Pj+ ;'lkgkf&sĕ ;'lkg+ cflb;lƃ.
tť kg ;'lkg+ kƧƃá rt"lx sĕ/±)ëlx kƧlt wft'ŋáetá jf cg'e"tk'Ƒtá jf b]jták;+xf/tá jf k'Ƒlgldųtá jflt.
tŴ lkųfbLg+ ±vëfes/)kŝooáuëg v'letwft'sĕ] wft'ŋáetá ;'lkg+ kƧlt, kƧƃá r gfgfljw+ ;'lkg+ kƧlt. cg'e"tk'Ƒtá kƧƃá
k'Ƒ] cg'e"tk'Ƒ+ cf/ƙ)+ kƧlt. b]jták;+xf/tá kƧƃá b]jtfg+ cfg'efj]g cf/ƙ)flg kƧlt. k'Ƒlgldųtá kƧƃá k'ţfk'ţj;]g
pƍlşt'sĕdƧ cŴƧ jf cgŴƧ jf k'Ƒlgldųe"t+ ;'lkg+ kƧlt tŴ o+ wft'ŋáetá cg'e"tk'Ƒtá r ;'lkg+ kƧlt, g t+ ;ŝ+ xált.
o+ b]jták;+xf/tá kƧlt, t+ ;ŝ+ jf xált clns+ jf. s'źf lx b]jtf pkfo]g ljgf;]t'sĕdf ljk/Ltlƕ sŷf bƧ]lƃ. o+ kg
k'Ƒlgldųtá kƧlt, t+ Psƃ;ŝd]j xált. Pt];+ rt'Ɖ+ d"nsĕ/)fg+ ;+;Ʈe]btálk ;'lkge]bá xálto]j. tť kg]t+ rt'lƑw+
;'lkg+ ;]ŋk'y'şgfj kƧlƃ cƍxLgljkƟf;ųf. c;]ŋĕ g kƧlƃ kxLgljkƟf;ųf.
Ƹs kg]t+ kƧƃá ;'ųá kƧlt, pbfx' kla'źá, pbfx' g]j ;'ųá g kla'źáltĠ lsť]Ŵ _ olb tfj ;'ųá kƧlt,
clewƙlj/á±wëf cfkşlt. ejślrų]g lx ;'klt, t+ ¿klgldųflbcf/ƙ)+ /fuflb;ƕo'ų+ jf g xált, ;'lkg+ kƧƃƧ r ólb;flg
lrųflg pƍşlƃ. cy kla'źá kƧlt, ljgolj/á±wëf cfkşlt. olŤ kla'źá kƧlt, t+ ;Ƒáxfl/slrų]g kƧlt,
;Ƒáxfl/slrų]g r st] jLltŊd] cgfklų gfd glŴ, ;'lkg+ kƧƃ]g kg st] jLltŊd] Psƃ+ cgfklų Pj. cy g]j ;'ųá g
kla'źá kƧlt, sĕ] gfd kƧlt. Pjť ;lt ;'lkgƧ cefjáj cfkşlt, g cefjá. sƨfĠ oƨf slklgŹfk/]tá kƧlt.
j'ųŤ]t+ _ ædŢ"kutá, dxf/fh, slklgŹfk/]tá ;'lkg+ kƧtLÆlt ‘ld0k05=3=5’.
slklgŹfk/]tált dŊlgŹfo o'ųá. oyf lx dŊƧ lgŹf nx'kl/jųf xált, Pj+ of lgŹf k'gƍ'g+
s';nflblrųjálsŰųf nx'ljkl/jųf. oƧf kjlųo+ k'gƍ'g+ ejśtá pų/)+ xált, tfo o'ųá ;'lkg+ kƧlt. t]gfo+ ;'lkgá
s';nálk xált cs';nálk cƓfstálk. tŴ ;'lkgƃ] r]ltojƆgwƙƧjgwƙb];gfbLlg s/áƃƧ s';ná, kf)fltkftfbLlg s/áƃƧ
cs';ná, ƀLlx cƃ]lx d'ųá cfjşgtbf/ƙ)ŋ±)ë cƓfstált j]lbtƑá. Ʃfo+ b'ƑnjŴ'sųf r]tgfo kl;ƸƉ cfslŬt'+ c;dŴá,
kjų] kg cţ]lx s';nfs';n]lx pkŴlƘtá ljkfs+ b]lt.
dl)nŋ)fbL;' Pj¿ká dl) k;Ŵá, Pj¿ká ck;Ŵá, ;fldgá cf/áŕOƧl/ofbLg+ x]t' xált, g xátLlt Pj+
jŰ;Ůfgflbj;]g dl)cfbLg+ nŋ)+ cflb;ƃLlt cŴá. tŴ cfj'wnŋ)lƃ &k]ŷf cl;cfbLlg cj;];+ cfj'w+ OlŴnŋ)fbLlglk olƛ
s'n] OlŴk'l/;fboá j;lƃ, tƧ j'lźxflgj;]g]j j]lbtƑflg. chnŋ)fbL;' kg æPj¿kfg+ chĕbLg+ d+;+ vflbtƑ+, Pj¿kfg+ g
vflbtƑÆlƃ colƕ lj;];á j]lbtƑá.
clk r]Ŵ ±uëfwfo nŋ±)ë lrųsƙlkńƉgfbL;'lk æPj¿kfo ±uëfwfo ;lt Ob+ gfd xátLÆlt colƕ lj;];á j]lbtƑá.
slŰsĕnŋ)+ lkńƉgslŰsĕolk uëxslŰsĕolk j;]g j]lbtƑ+. sŞknŋ)lƕ ±uëfwnŋ);lb;d]j. ldunŋ)+ ;Ƒ;śflxs+
;Ƒrt'ƍbfg+ nŋ)j;]g j'ų+. Pj+ nŋ)kf&sĕ nŋ)+ cflb;ƃLlt Pj+ nŋ);Ŵjfrsĕ nŋ)+ cflb;lƃ s±yëlƃ.
gŋųfgLlt slųsĕbLlg cŪjL;lt gŋųflg. Oldgf gŋų]g #/ƍj];á sĕtƑált uëxƍj];dśn+ sĕtƑ+. ds'+ alƉtƑlƃ
k;fwgdśn+ sĕtƑ+. jf/]Ɯlƃ æOdƧ bf/sƧ c;'ss'ntá c;'sgŋų]g bfl/s+ cfg]yfÆlt cfjfxs/)ť æOd+ bfl/s+ c;'sƧ
gfd bf/sƧ c;'sgŋų]g b]y, Pj+ Pt];+ j'lŬ eljƧtLÆlt ljjfxs/)ť jŷf jf/]Ɯ;řft+ cfjfxljjfxdśn+ sĕtƑlƃ
cflb;lƃ. aLhgLxf/ált aLhĕg+ jƍŴfo alx gLx/)+. ælgx/áÆltlk kflń. ldujfŊlƃ Ob+ ;Ƒ;śflxsgfd+,
;Ƒ;s')rt'ƍbfg+ ?t`f)j;]g]j j'ų+. ldujfŊkf&sĕlt ;s'ƃrt'ƍbfg+ ;ŹƓfs/)sĕ. ldujfŊ+ cflb;ƃLlt t];+ ;Ź+ ;'ŷf
Ɠfs/álƃ. ?tlƃ ;Ź+. æ?bÆlƃ jf kflń. jlƧtlƃ jfr+. uưs/)Loflt ljgƧdfgƧ uưƧ k'g cljgf;fo cá;wbfg]g
uư;Ůfgsĕ/sĕ. uưá lx jft]g kf)s]lx sƙ'gf rflt tLlx sĕ/±)ëlx ljgƧlt. tŴ jft]g ljgƧƃ] jftljgf;g+ ;Ltn+ e];ş+
b]lt. kf)s]lx ljgƧƃ] kf)sĕg+ klsƙ+ s/ált. sƙ'gf ljgƧƃ] kg a'źflk klaflxt'+ g ;Ŋálƃ. tƨf g t+ Ow ulxt+.
;fnflsolƃ ;nfsj]şsƙ+. ;Ɵslųolƃ ;Ɵsųj]şsƙ+. sĕoltlsŞlƃ d"ne];şĕbLlg oáh]ŷf sĕoltlsŞj]şsƙ+. e"ltolƃ
e"tj]şsƙ+. sĕ]df/eŝlƃ sĕ]df/sj]şsƙ+. s'xflt ljƛfksĕ. yźflt bf?ŋƉ+ ljo yź;/L/f. nkflt kŝoklaźjrgsĕ.
l;lślt důgksltsĕ. pƉńflt pƮtdfggńf. c;dflxtflt pkrf/ƍgf;dflwlj/lxtf.
g uŲ]ƜfltcfbL;' pŹ];Ʈx)j;]g g uŲ]Ɯ. ;Ţĕoj;]g g pƮŲ]Ɯ. lrų] &kgj;]g g wf/]Ɯ. ;dLk+ sŷf
&kgj;]g g pkwf/]Ɯ. pkkl/ŋĕj;]g g pknŋ]Ɯ. cţ];+ jfrgj;]g gƍoáh]Ɯ.

127
 163= k];'l)olƃ k];'ţ+. ;];lgŹ];á r j'ųŴáo]j.
164= soljŊo]lt kťlx ;xwlƙs]lx ;Ƹź jťgj;]g jf pbokŴgfj;]g jf g ltŪ]Ɯ. pkjfb+ leŋ' g s/]Ɯflt
pkjfbs/] lsn];] clgƑų]ƃá cųlg k/]lx ;d)Ɣfƪ±)ëlx pkjfb+ g hg]Ɯ. ufd] r gfle;şˆƜflt ufd] r lulx;+;ƮfbLlx
gfle;şˆƜ. nfesƚf hg+ g nko]Ɯflt nfesĕdtfo hg+ g nko]Ɯ.
o] soljŊof ljgo] kllŋųflt o] bfgklƮx)j;]g soljŊol;ŋĕkb] ‘kf/f0593cfboá’ g jũtLlt kllŋųf,
Owflwƍ]t+ soljŊo+ bƧ]t'+ ækťƉ+ ;Ƹź kų+ jf rLj/+ jfÆltcflbdfx. tŴ kťƉ+ ;lźlƃ kťlx ;xwlƙs]lx ;x. kť
;xwlƙsĕ gfd leŋ'leŋ'gLl;ŋdfg;fd±)ë/;fd±)ël/oá. jťlgo+ jflt kl¿ks+ bƧ]ŷf jťlgo+ jf. pbo+ jf kŴoƃált j'ƸŬ
kŴ]ƃá jf. kl/jų]tLlt kl/jųg+ s/ált.
Olźdƃált OŢgkefjjƃá. lbƑrŋ'sĕlt lbƑ;lb;`f)rŋ'sĕ. cy jf lbƑljxf/;lƉƧo]g nź`f)rŋ'sĕ.
k/lrųljb'gált cųgá lrų]g k/];+ lrųhĕggsĕ. t] b"/tálk kƧƃLlt Psoáhgtálk oáhg;ttálk oáhg;xƧtálk
oáhg;t;xƧtálk rŊjfńtálk ƀ]tLl)rųfl/kťb;jL;ltrųfnL;;xƧtálk ttá clt/]stálk rŊjfńtá kƧlƃ bŋlƃ.
cf;Ɖflk g lbƧƃLlt ;dLk] l&tflk lgl;Ɖflk g kţfolƃ. r]t;flk lrų+ khĕgƃLlt cųgá lrų]gflk k/];+ lrų+ khĕglƃ.
b]jtflk ±vëf ;lƃ Olźdlƃlgoált b]jtflk Pj+ ;+ljşlƃ OŢgkefjjlƃlgoá. k/lrųljb'lgoált k/];+ lrų+ hĕglƃoá.
cáńfl/s]lx jf lsn];]xLlt sĕob'ŝl/tflbs]lx jf pktfk]lx. dlŢd]lx jflt sĕdljtŊĕlbs]lx jf. ;'v'd]lx jflt
`fltljtŊĕlbs]lx jf. sĕob'ŝl/tfboá sƙkyj;]g sĕdljtŊĕboá jũd"nslsn];j;]g j]lbtƑf.
`fltljtŊĕbL;' ædƞ+ `ftoá ;'vhËljgá ;ƕlųo'ųfÆlt Pj+ kťsĕdu');lƉlƧt]g uëx;lƉlƧtk]d]g `fts] cf/ư
pƍƉljtŊá `fltljtŊá. ædƞ+ `ftoá vo+ utf jo+ utf ;źf k;ƉfÆlt Pj+ kjųá kg `fltljtŊá gfd g xált.
æcƛfs+ hgkbá ;'leŋá ;ƕƉ;ƧáÆlt t'Ūdfg;Ƨ uëxlƧtk]dj;]g pƍƉljtŊá hgkbljtŊá. æcƛfs+ hgkb] dg'Ƨf
;źf k;Ɖf vo+ utf jo+ utfÆlt Pj+ kjųá kg hgkbljtŊá gfd g xált.
cd/ųfo ljtŊá, cd/á jf ljtŊált cd/ljtŊá. tŴ pŊ'lsƍwfgfbLlx b'ŋ] lglhŰ] ;ƕ/fo] cųf ;'vL xált.
cd/ált b'Ŋ/sĕl/s+ s/áƃƧ tfo b'Ŋ/sĕl/sĕo kl;+o'ųá ljtŊá cd/ųfo ljtŊá gfd. lblŪultsĕ] kg æ;Ƨt+
jb];LÆltcfbLlg k'Ūá æPjlƃlk d] gá, tyfltlk d] gá, cţyfltlk d] gá, gáltlk d] gá, gá gáltlk d] gáÆlt ljŋ]k+
cfkşlt, tƧ ;á lblŪutkl;+o'ųá ljtŊá, oyf cd/á gfd dŞá pbs] ux]ŷf df/]t'+ g ;Ŋĕ, Otá lrtá r wfjlt ufx+ g
uŞlt, Pjd]j PsƸƨ kŋ] c;Ůxgtá g d/tLlt cd/á gfd xált, t+ b'ljwlƕ Pstá sŷf æcd/ljtŊáÆlt j'ų+.
k/fg'Źotfkl;ţ'ųált cg'Źotfkl¿ks]g uëxlƧtk]d]g kl;+o'ųá. pkŪfs];' gƆs];' ;árƃ];' r t]lx ;Ƹź lbu')+
gƆlt lbu')+ ;árlt, t];' ;'lvt];' lbu')+ ;'lvtá xált, b'lŋt];' lbu')+ b'lŋtá xált. pƍƉ];' lsŝs/)Lo];' cųgf jáoáu+
cfkşlt. tflg tflg lsŝflg ;f±wëƃá kţƸų jLltŊdlt, ;Ɵ]v+ sĕ]k]lt. oá tƸƨ ;+;Ūljxf/] tƸƨ jf jáoáufkşg] uëxlƧtá
ljtŊá, co+ k/fg'Źotfkl;ţ'ųá ljtŊá gfd.
nfe;Ŋĕ/l;náskl;ţ'ųált rLj/flbnfe]g r]j ;Ŋĕ/]g r lslų;Ź]g r ;Ƹź cf/ƙ)s/)j;]g kl;ţ'ųá.
cgjţlųkl;ţ'ųált æcxá jt d+ k/] g cjhĕg]Ɯ'+, g ;á±wëŷf lj;á±wëŷf s±yëƜ'Ælƃ Pj+ cgjţftefjkŴgfo ;Ƹź
pƍşgsljtŊá ;á tƸƨ ædf d+ k/] cjhĕƸg;"Ælt pƍƉ] ljtŊ] kťsĕdu');řftuëxlglƧtá x'ŷf pƍƉljtŊá cgjţlųkl;ţ'ųá
ljtŊá.
tŶ tŶ ;ştLlt t];' t];' cf/ƙ±)ë;' nƮlt. tŶ tŶ uŲftLlt j'ųƍsĕ/+ cf/ƙ)+ klj;lt. aŢtLlt t]lx t]lx
cf/ƙ±)ëlx ;Ƹź aŢlt PsËejlt. cgoƓ;glƃ tŴ tŴ cjƸŬ ljgf;+. cfkştLlt kfk')flt.
cfld;rŋ'sƧflt rLj/flbcfld;nánƧ. náswƙu?sƧflt nás'ų/wƙ+ d'lťŷf ¿kflbnáswƙd]j u?+ sŷf r/ƃƧ.
cfnkgflt ljxf/+ cfutdg'Ƨ] lbƩf ælsdŴfo eáƃá cfutf, Ƹs leŋ" lgdƃ]t'+, olb Pj+ uŞy, cx+ kŞtá leŋ" ux]ŷf
cfuŞfdLÆlt Pj+ cflbtáj nkgf. cy jf cųfg+ pkg]ŷf æcx+ ltƧá, dlo /fhĕ k;Ɖá, dlo c;'sĕ] r c;'sĕ] r /fhdxfdųá
k;ƉáÆlt Pj+ cų'kgflosĕ nkgflt cfnkgf. nkgflt k'ŪƧ ;tá j'ųƍsĕ/d]j nkg+.
;Ɵkgflt uxkltsĕg+ pŊŮg] eLtƧ cásĕ;+ bŷf ;'Ū' nkgf. pƟkgflt ædxfs''lƗsĕ] dxfgfljsĕ] dxfbfgktLÆlt
Pj+ pź+ sŷf nkgf. ;d'Ɵkgflt ;Ƒtá efuëg pź+ sŷf nkgf. pƉxgflt æpkf;sĕ k'Ƒ] ólb;] sĕn] gjbfg+ b]y, Obflg Ƹs
g b]yfÆlt Pj+ ofj æbƧfd eƃ], cásĕ;+ g nefdfÆltcfbLlg jblƃ, tfj pź+ pź+ gxgf, j]&gflt j'ų+ xált. cy jf
pŞ'xŴ+ lbƩf æs'tá cfet+ pkf;sĕÆlt k'Şlt. pŞ'vëųtá eƃ]lt. Ƹs tŴ pŞ' dw'/lƃ. vflbŷf eƃ] hĕlgtƑlƃ. g pkf;sĕ
æleŋ'Ƨ pŞ'+ b]yfÆlt jų'+ jũtLlt of Pj¿kf lgƑ]±&ëƃƧlk lgj]&gssyf, ;f pƉxgf. ;Ƒtá efuëg k'gƍ'g+ pƉxgf
;d'Ɖxgf. pŊĕrgflt æPt+ s'n+ d+o]j hĕgflt, ;r] PŴ b]Ɯwƙá pƍşlt, dƞ+o]j b]tLÆlt Pj+ plŋlkŷf sĕrgf pŊĕrgf,
pŹLkgflt j'ų+ xált. ;Ƒtá efuëg kg k'gƍ'g+ pŊĕrgf ;d'Ŋĕrgf. cg'lƍoefl)tflt kŝoj;]g k'gƍ'g+ lkojrge)gf.

128
;Ųjfrtflt d'b'jrgtf. ;lvnjfrtflt dƆkdf)o'ųjrgtf l;lynjrgtf jf. l;lynjfrtflt cƟLojrgtf.
cm?;jfrtflt dw'/jrgtf.
k'/f)+ dftfk]lųslƃ k'/] pƍƉ+ dftflkt"g+ ;ƃs+. cƃ/lxtlƃ klŞƉ+ lt/áe"t+ `fofdLlt kfsá xáld. c;'sƧ
s'n"ksĕ]lt c;'sƧ cdŝƧ s'nklo?kf;sĕ]. c;'sĕoflt c;'sĕo pkfl;sĕo. d+ plŢŷflt d+ ljƧlşŷf.
165= ko'ųlƃ rLj/fbLlx ;ƕo'ų+, tbŴ+ jf koálht+. OldƧf ufyfo lgŹ];á ;Ƒá x]Ūf j'ųgoáj.
166= dá;jşˆ g lgƜ]yflt d';fjfb] g lgƜ]y.hËljt]gflt hËljsĕo.
;±&ëflt c;ƃu')bLkgtá g ;ƙf efl;tf. ;Ƒtá efuëg ;±&ëf kl/;±&ëf. o+ tŴflt o+ tƸƨ k'Ʈn]. ;&lƃ
c;ƃu')bLkg+ s]/flo+. ;&tflt ;&fsĕ/á. ;f±&ëƜlƃ ;&efjá. sŊ/tflt kb'dgfńƧ ljo ck/fd;gŋdá m?;efjá.
sŊl/olƃlk tƧ]j j]jrg+. kl/ŋųtf kfl/ŋlųolƃ kbƀo]g lgvl)ŷf &lkt+ ljo bƭs]/flo+ j'ų+. s]lr kg æsŊ/tflt
;Ƙfjloŷf jrg+. sŊl/olƃ ;Ƙfjloŷf jrgefjá. kl/ŋųtflt cnŘ/)fsĕ/á. kfl/ŋlųolƃ cnŘ/)efjáÆlt cŴ+
jŰolƃ. Ob+ j'ŝtLlt Ob+ cųgá cljşdfgu')ƍsĕ;gnŋ)+ ;f±&ëƜ+ gfd j'ŝlt. o]g ;dƉfutƧ k'ƮnƧ s'ƸŞ jf lkƸŪ jf
hĕlgt'+ g ;Ŋĕ.
æjfd]g ;"s/á xált, blŋ±)ëg chĕld±uëf.
;/]g g]nsĕ] xált, lj;f±)ëg h/ƮjáÆltĶ ‘bL0lg0cŪ02=296 lje0cŪ0894’ _
Pj+ j'ųoŋ;"s/;lb;á xált. cltdţtLlt cltŊldŷf dţlt.
Ƹs kgfo+ ax'nfhËjált co+ kg k'Ʈná sĕ] gfd ax'nfhËjsĕ]. ;Ƒ+ ;+eŋ]tLlt nź+ ;Ƒ+ vfblt. cƍk'ţált dƆk'ţá.
cƍ];ŋált kl/jf/lj/lxtá. kţf;ƕƉált ;ƕƉkţá kl/k'Űkţá. kŤ+ ljƧşˆtLlt kŤ+ s±yëlt Ɠfs/ált.
167= ;'ŷf ?l;tá ax'+ jfr+, ;d)fg+ jf k'y'hgfglƃ ?l;tá #lũtá k/]lx t];+ ;d)fg+ jf vlųoflbe]bfg+ jf cţ];+
k'y'hgfg+ ax'lƕ clgŪ+ jfr+ ;'ŷf. g kljşĕlt g kljb]Ɯ. Ƹs sĕ/)fĠ g lx ;ƃá kl;]Ƹg s/álƃ.
sŋń]gflt bf?±)ëg. ;ƃált lgƑ'tlsn];f. kl;]lglƃ kl;ų'+. kldƟlƃ kloáw+. klsŭslƃ klj]Ƹ/.
klkŋlƃ lsn];klkŋ+, lsn];j;]g ;ś+ g s/áƃLlt cŴá.
168= Ptť wƙdţfoflt ;Ƒd]t+ oyfj'ų+ wƙ+ `ŷf. ljlrglƃ ljlrgƃá. ;ƃLlt lgƑ'Ƹt `ŷflt lgƑ'Ƹt /fufbLg+
;ƃLlt `ŷf.
;dťflt sĕo;'rl/tfƸb. lj;dťflt sĕob'ŝl/tfƸb. kyťflt b;s';nsƙky+. ljkyťflt b;cs';nsƙky+.
;fjşťflt cs';nť. cgjşťflt s';nť. xLgk)LtsŲ;'Ŋljţ"u/lxtljţ"k;Ŵlƃ Oblƕ s';nfs';nd]j. tŴ sĕo;'rl/tflb
;ds/)tá ;d+. sĕob'ŝl/tflb lj;ds/)tá lj;d+. b;s';nsƙkyf ;'ultudgkyųf ky+. b;cs';nsƙkyf
;'ultudgklkŋųf ckfoudgkyųf ljky+. cs';n+ ;bá;ųf ;fjş+. s';n+ lgŹá;ųf cgjş+. tyf dáx]g jf bá;dáx]g
jf náedáx]g jf ;ƕo'ųųf xLg+ cnáecbá;cdáx;ƕo'ųųf k)Lt+. sŲljkfsųf sŲ+. ;'Ŋljkfsųf ;'Ŋ+. a'źfbLlx ljţ"lx
u/lxtųf ljţ"u/lxt+. t]lx Pj ±yëfldtųf ljţ"k;Ŵlƃ `ftƑ+.
169= Ƹs sĕ/)f gƍdşˆƜ Olt r] _ clee" lx ;ált ufyf. tŴ clee"lt ¿kfbLg+ cleeljtf. cglee"tált t]lx
cglee"tá. ;lŋwƙdgLltxdŹ;Llt kŝŋd]j cgLltx+ wƙ+ cŹlŋ. ;bf gdƧƒdg'l;ŋ]lt ;bf gdƧƃá ltƧá l;ŋĕoá l;ŋ]Ɯ.
s]lxlr lsn];]xLlt s]lxlr /fuflbpktfks/]lx lsn];]lx. cleeál; g]lt t] lsn];] cleelj. ;];+ ;ƑŴ kfsd]j.
s]jn+ kg PŴ ærŋ"lx g]j nánáÆltcfbLlx OlƇo;+j/á, æcƉfgd±yëf kfgfgÆlƃcfbLlx ;lƉlwklŋ]kd'vëg
kŝokl;]jg;Ln+, d]y'gdá;jşk];'l)ofbLlx kfltdáŋ;+j/;Ln+ æcfyƑ)+ ;'lkg+ nŋ)ÆlƃcfbLlx cfhËjkfl/;'lź;Ln+, æ´foL g
kfbnánƧfÆlt Oldgf ;dflw, æljlrg+ leŋ"Ælt Oldgf kţf, æ;bf ;tá l;ŋ]Ælt Oldgf k'g ;ř]ktá ltƧálk l;ŋĕ, æcy
cf;g];' ;og];', cƍ;Ź];' leŋ' ljx/]Ɯ, lgŹ+ g ax'nLs/]ƜfÆltcfbLlx ;Ln;dflwkţfg+ pksĕ/fg'ksĕ/;śŲgljgábgflg
j'ųfgLlt. Pj+ eujf lglƙtƧ kl/k'Űklkb+ jŷf c/xųlgs"]g b];g+ lgŪfk]l;, b];gfkl/oá;fg] k'/fe]b;'ų]
‘dxflg083cfboá’ j'ų;lb;áo]jfle;doá cxá;Llt.
;źƙƍşáltsĕo dxflgŹ];Ūsyfo

t'js;'ųlgŹ];jŰgf lglŪtf.

129
 15= cųbů;'ųlgŹ];jŰgf
170= kƉ/;d] cųbů;'ųlgŹ];] cųbůf eo+ hĕtlƃ k&dufyfo cŴá _ o+ násƧ lbŪwlƙs+ jf ;ƕ/flos+ jf eo+
hĕt+, t+ ;Ƒ+ cųbůf eo+ hĕt+ cųgá b'ŝl/tsĕ/)f hĕt+, Pj+ ;ƃ]lk hg+ kƧy d]wu+, Od+ ;flsoflbhg+ kƧy cţdţ+ d]wu+
Ƹx;s+ afwslƃ. Pj+ t+ kllj?ź+ ljƍlkƉ+ hg+ kl/efl;ŷf cųgá ;ƙf klklųbƧg]g tƧ ;+j]u+ hg]t'+ cfx æ;+j]u+
lsųloƧfld, oyf ;+ljlht+ dofÆlt. k'Ƒ] aálw;ų]g]j ;tflt clwƍfoá.
toált u)gkl/Ş]bá. bůflt b'ŝl/tf. sĕobůált sĕob'ŝl/t+. jrLbůfbL;'lk P;]j goá. ltljw+ sĕob'ŝl/tlƃ
kf)fltkftflbsĕotá kjų+ b'Ū'+ rl/t+, lsn];k"ltsųf jf b'Ū' rl/tlƃ nźgfd+ ltljw+ b'ŝl/t+ sĕob'ŝl/t+. rt'lƑwlƃ
d';fjfbflbrt'lƑw+. ltljwlƃ cleŢĕlbltljw+. lbŪwlƙslƃ lbŪ]j wƙ] OdƸƨo]j cųefj] kl;+j]bgLo+. ;ƕ/floslƃ cgfut]
cųefj] kl;+j]bgLo+. cfu'rf/Llt kfksĕ/L ck/fwsĕ/L. td]g+ /fhĕ kl/ef;tLlt kfksĕƸ/ /fhĕ kl/ef;lt, eo+ pƍfb]lt.
b'ŋ+ bádgƧ+ kl;+j]b]tLlt sĕlos+ b'ŋ+ r]tl;s+ bádgƧ+ ljƆlt. Pt+ eo+ b'ŋ+ bádgƧlƃ Pj¿k+ eoť b'ŋť bádgƧť. s'tá
tƧflt tƧ rá/Ƨ s'tá pƍƉ+. cųbůtá hĕtlƃ cųgf stb'ŝl/ttá pƍƉ+.
cƃd;ált x]lŪdtá. ;jrgLolƕ s/ált æg t] nưf Otá kŊldt'Ælƃ Otá Odƛf ufdflbgf uƃ'+ g nưf. g ;Ŋĕ
alx lgŋldt'lƃ klnaáw+ ;ś+ s/ált. wghĕlgkŝofkLlt wgkl/xflgsĕ/)flk. /fhĕ tƧ ljljwf sƙsĕ/)f sĕ/fk]lt.
s;flxlk tfń]tLlt s;fbůs]lx ká±yëlt. j]ų]lxlk tfń]tLlt ;sŭsj]ųntflx ká±yëlt. cŬbůs]xLltcfboá x]Ūf j'ųgofo]j.
;'gvëlxlk vfbfk]tLlt sltkoflg lbj;flg cfxf/] cbŷf %ft;'gvëlx vfbfk]lt. t] d'x'ų]g clŪs;řlnsd]j s/ált. ;"n]
pųf;]tLlt ;"n+ cf/ák]lt. /fhĕ Od];+ rt'Ɖ+ bůfg+ OƧ/ált Odf;+ rt'Ɖ+ cf)fg+ sĕt'+ /fhĕ ;dŴá.
;s]g sƙ]gflt ;o+st]g sƙ]g. td]g+ lg/okfnflt PŴ Psŝ] ±yë/f ælg/okfnf gfd glŴ, oƃ¿k+ ljo sƙd]j
sĕ/)+ sĕ/]tLÆlt jblƃ. t];+ t+ æclŴ lg/o];' lg/okfnflt, cfdƃf. clŴ r sĕ/l)sĕÆltcflbgf go]g clewƙ]
‘syf0866cfboá’ kl;]lwtd]j. oyf lx dg'Ƨnás] sƙsĕ/)sĕ/sĕ clŴ, Pjd]j lg/o];' lg/okfnf cŴLlt. tų+ coálvnlƃ
ltufj't+ cųefj+ ;ƕşlntfo náxkyljof pųfgs+ lgkşĕk]ŷf blŋ)xŴ] tfnƍdf)+ co;"n+ kj];]lƃ, tyf jfdxŴfbL;'. oyf r
pųfgs+ lgkşĕk]ŷf Pj+ p/]glk jfdkƧ]glk blŋ)kƧ]glk lgkşĕkŷ] f t+ sƙsĕ/)+ s/álƃo]j.
;+j];]ŷflt hlntfo náxkyljof ltufj't+ cųefj+ lgkşĕk]ŷf. s'&f/LxLlt dxtLlx uëxŞfbgƧ Pskŋdųflx
s'&f/Llx tŞ]lƃ, nálxt+ gbL x'ŷf ;Ɔlt, náxkyljtá hĕnf pŪlxŷf tlŞtŪfg+ uŲflt, dxfb'ŋ+ pƍşlt, tŞƃf kg ;'ųfxt+
sl/ŷf bf? ljo cŪ+;lƕ %ń+;lƕ s/álƃ. jf;LxLlt dxf;'ƍkdf)flx jf;Llx. /±yë oáh]ŷflt ;Ƹź
o'uoáųpkŋ/rŊs'Ƒ/kfhg]lx ;Ƒtá kşlnt] /±yë oáh]ŷf. dxƃlƃ dxfs"fuf/ƍdf)+. cf/ák]ƃLlt ;ƕşlnt]lx cod'Ʈ/]lx
ká±yëƃf cf/ák]lƃ. ;lslƕ pźlƃ ;'kŊ'lŴtfo pŋlnof klŋųtů'n+ ljo pź+ c±wëf ltl/oť uŞlt. dxflg/o]lt
cjLlrdxflg/olƛ.
rt'ŊŰált rt'/Ƨdŧ";f;lb;á. ljeųált rt'ƀf/j;]g ljeųá. efu;á ldtált ƀf/jLyLg+ j;]g efuë &k]ŷf &k]ŷf
ljeųá. kl/oƃált kl/lŋųá. co;flt pkl/ gjoáhlgs]g cokų]g %flbtá. ;dƃf oáhg;t+ ml/ŷf ltŪtLlt Pj+ ml/ŷf
ltŪlt, oyf ;dƃf oáhg;t] &ŷf cánás]ƃƧ cŋËlg ods±uëfńsĕ ljo lgŋdlƃ. sbl/oftkgflt ;Ƒ]lk t] pƧb]lx ;Ƹź cŪ
dxflg/of sbl/of lgŝ+ tkƃLlt sbl/oftkgf. anjb'ŋtfo #á/f. sƍlŪsĕg+ cŝLg+ clŴtfo clŝdƃá. cf;fb]t'+ #ũ]t'+
b'Ŋ/tfo b'/f;bf. lbŪdųf jf ;'tdųf jf nádflg x+;]ƃLlt nádx+;g¿kf. eL;gtfo leƨf. eohggtfo kleof.
;'vfefj]g b'vf.
k'/lŴdfo lelųofltcflbufyfg+ Pj+ cjLlrlg/oált kl/oƃ+ sŷf co+ ;ř]kŴá _ clƮhĕnfg+ jf kg ;ųfg+ jf t];+
b'ŋƧ jf jLlr cƃ/+ glŴ PŴflt cjLlr. tŶ lx k'/lŴdfbLlx leųLlx hĕnf/fl; pŪlxŷf kfkslƙgá k'Ʈn] ´fk]ƃá klŞdfbL;'
leųL;' klxţlt kx/lt, tf r lelųoá ljlgljlŢŷf k/tá oáhg;t+ uŲflt, x]Ūf plŪtf pkl/ klxţlt, pkl/ plŪtf
x]Ūf klxţlt. Pj+ tfj]Ŵ hĕnfg+ jLlr gfd glŴ. tƧ kg cƃá oáhg;tŪfg+ vL/jlƟlkŪƧ k"l/tgflń ljo ;ų]lx lg/ƃ/+
k"l/t+ rt"lx Ol/ofk±yëlx kŝƃfg+ ;ųfg+ kdf)+ glŴ, g r cţdţ+ Ɠfaf±wëlƃ, ;s;sŪfg]o]j kŝlƃ. Pjd]Ŵ ;ųfg+ jLlr gfd
glŴ. oyf kg lhƢƮ] % dw'laƆ"lg ;ųdƧ tƗnáxlaƆ'gá cg'bxganjtfo cƑáxfl/sĕlg xálƃ, tyf tŴ cg'bxganjtfo
;];f % cs';nljkfs'k]ŋĕ cƑáxfl/sĕ xálƃ, b'ŋd]j lg/ƃ/+ kţfolt. Pjd]Ŵ b'ŋƧ jLlr gfd glŴ. lg/ƧfbŪ]g lg/oá.
tŴ ;ųf dxfn'Źflt tƸƨ lgƑųf ;ųf dxƃf n'Źf. dxflslƑ;sĕl/gált dxƃbf?)sƙsĕl/gá. cŝƃkfksƙƃflt
Ps+;]g kfkslƙgá. kŝlƃ g r ldƜ/]lt %Ɖ+ hĕnfgdƃ/] kŝlƃ, g r ldƜlƃ. hĕtj]b;dá sĕoált t];+ ;/L/+ clƮ;lb;+.
t];+ lg/ojfl;glƃ t];+ kfksƙfg+ lg/ojf;Lg+. kƧ sƙfg+ bƭųlƃ kfksƙfg+ ly/efj+ cánás]lx. g eƨf xált gkL d;Llt
%fl/sĕlk g xált cśf/álk. k'/lŴd]gflt obf t+ ƀf/+ ckf?t+ xált, cy tbled'vf wfjlƃ, t];+ tŴ %ljcfbLlg ´folƃ.
ƀf/;dLk+ kųfgť t];+ t+ kLwLolt, klŞd+ ckf?t+ ljo vfolt. P; goá ;ƑŴ. clelgŋldtf;f t]lt lg/of lgŋldt'+ cf;f
Pt];lƃ lgŋldtf;f. dáŋuj]l;gált d'ťg'kfo+ P;ƃf uj];ƃflk. g t] ttá lgŋldt'+, nelƃ sƙkŝoflt t] ;ųf lg/otá

130
lgŋdgƀf/+ kfksƙkŝof gflwuŞlƃ. t];ť kfksƙƃ+, cljkŊ+ st+ ax'lƃ t];ť ;ųfg+ nfds+ bf?)sƙ+ cljkfs+ ax'ljw+
gfgƍsĕ/+ clbƉljkfs+ st+ pklrt+ clŴ.
;+j]ulƃ ljlgng+. pƑ]ulƃ l&tŪfgtá udg+. pŶf;lƃ pƑ]hg+ c;lƉŪfg+. eolƃ lrų'Ŷf;g+. kLńglƃ #ũg+.
#ũglƃ kLńfs/)+. pkŹjlƃ óƸt. pk;Ʈlƃ ?Ɖg+.
171= Obflg oyfg]g ;+ljlht+, t+ ksĕ/+ bƧ]ƃá æmƆdfgÆlƃcflbdfx. tŴ mƆdfglƃ tŲflbŪLlx sƕdfg+.
cƍábs]lt cƍ] pbs]. cţdţ]lx Ɠf?ź] lbƩflt gfgf;ų] r cţdţ]lx ;Ƹź lj?ź] lbƩf. d+ eodflj;Llt d+ eo+ kljŪ+.
lsn];mƆgfo mƆdfglƃ /fuflblsn];rngfo rndfg+. koá±uëflt sĕojrLdgákoá±uëf.
lj?źflt lj/áwdfkƉf. kllj?źflt kld'v+ x'ŷf lj/áwdfkƉf, ;'Ū' lj?źf jf. cfxtflt sĕ]±wëg cfxtf
kxtf. kŝfxtflt kldƟf x'ŷf cfxtf. cf#flttflt #lũtf. kŝf#flttflt lj;];]g #lũtf. kf)Llxlk pkŊdƃLlt
xŴ]lxlk kx/lƃ.
172= ;dƃd;f/á násĕ]lt lg/o+ cfƸb sŷf ;dƃtá násĕ] c;f/á lgŝ;f/flb/lxtá. lb;f ;Ƒf ;d]l/tflt ;Ƒf lb;f
clgŝtfo slƕtf. OŞ+ ejgdųgált cųgá tf)+ OŞƃá. gfŹ;fƸ; cgál;tlƃ lslť &fg+ h/fbLlx cgŢĕj'Ū+ gfŹlŋlƃ.
c;f/ált g ;f/á, ;f/lj/lxtá jf. lgƧf/ált ;Ƒ]g ;Ƒ+ ;f/lj/lxtá. ;f/fkutált ;f/tá ckutá.
lgŝ;f/;f/]g jflt ;tt;f/;řft]g ;f/]g jf. pkl/kbƀo]lk P;]j goá. o] k'/lŴdfo lb;fo ;řf/flt o] k'/lŴdfo
lb;fo kŝo]lx ;śƙ ;dfuƙ stf ;řf/f. t]lk Pl/tflt t]lk ;řf/f slƕtf. ;d]l/tflt ;ƙf slƕtf. rlntflt rng+
utf. #lũtflt pboƑo]g kLlńtf. clgŝtfoflt x'ŷf cefjtfo. hĕltof cg'utflt lgƑlųof cg'kljŪf. h/fo cg';flt
kl/kŊtfo cg'kŴf. Ɠflwgf clee"tflt rft'lj;d]g pƍƉƓflwgf cŢáŴf. d/±)ëg cưfxtflt dŝ'gf clecfxtf kxtf.
ctf)flt /ŋlj/lxtf. cn])flt n])lj/lxtf. c;/)flt glŴ Pt];+ ;/)lƃ c;/)f. c;/)Le"tflt ;o+ ;/)lsŝ+ g
s/áƃLlt c;/)Le"tf.
cųgá ejglƃ lgŹ];kbƧ pŹ];kb+. tf)lƃ kfng+. n])lƃ n])Ūfg+. ;/)lƃ b'ŋgf;g+. ultlƃ kltŪ+.
k/foglƃ k/+ cog+. cŢál;t+o]j cŹ;lƃ h/fbLlx dlŹt+o]j cŹƸŋ. ;Ƒ+ oáƑţlƃ oáƑgefjá oáƑţ+, ;r]tgfg+ ;Ƒ+
oáƑţ+. h/fo cál;tlƃ kl/kfsĕo h/fo cjl;t+ dlŹt+. Pj+ ;ƑŴ.
173= cá;fg] ŷ]j Ɠf?ź], lbƩf d] c/tL cx"lt oáƑţfbLg+ cá;fg]o]j cƃuds] Pj ljgf;s] Pj h/fbLlx Ɠf?ź]
cfxtlrų] ;ų] lbƩf c/lt d] cxál;. c±yëŴ ;Ɵlƃ cy Pt];' ;ų];' /fuflb;Ɵ+. xbolƧtlƃ lrųlglƧt+.
oáƑţ+ h/f cá;fk]tLlt h/f cŴśd]lt ljgf;]lt. Pj+ ;ƑŴ.
174= æsy+ cfg'efj+ ;ƟÆlƃ r]Ġ o]g ;Ɵ]g cáltŰált ufyf. tŴ lb;f ;Ƒf ljwfjtLlt ;Ƒf b'ŝl/tlb;flk
k'/lŴdflblb;flk ljlb;flk wfjlt. td]j ;ƟdƑ'ƞ, g wfjlt g ;LbtLlt td]j ;Ɵ+ pźl/ŷf tf r lb;f g wfjlt, rt'/á#]
r g ;Lblt.
cţf)lƃcfbL;' `f)bƧgklkŋtá cţf)+ cbƧg+. cled'±vëf x'ŷf wƙ]g g ;d]lt g ;dfuŞtLlt cgle;doá.
cg'¿ktá wƙ] a'ŢtLlt cg'aá±wëf. tƍlkŋtfo cgg'aá±wëf. clgŝfbLlx ;Ƹź oáh]ŷf g a'ŢtLlt c;Ɨá±wëf. c;ƃ+ c;dť
a'ŢtLltlk c;Ɨá±wëf. rt';ŝwƙ+ g klljŢtLlt cƍlj]±wëf. ¿kfbL;' Pswƙlƕ clgŝflb;fdţtá g ;śŲftLlt c;śfx)f.
td]j wƙ+ g kl/oáufxtLlt ckl/oáufx)f. g ;d+ k]ŋtLlt c;dk]ŋgf. wƙfg+ ;efj+ klt g ck]ŋtLlt ckŝj]ŋ)f.
s';nfs';nsƙ];' ljk/Ltj'lųof ;efjux)fefj]g jf Pslƕ sƙ+ PtƧ kŝŋ+ glŴ, ;o+ jf sƧlr wƙƧ kŝŋs/)+
gfd g xátLlt ckŝŋsƙ+. o+ PtƸƨ cg'ƍşdfg] lrų;ƃfg+ d]Ţ+ ej]Ɯ ;'lr jábfg+, t+ b'Ū'+ d]Ţ+ Oldgflt b'ƙ]Ţ+. afnfg+ efjá
afƠ+. d'ƞtLlt dáxá. anjt/á dáxá kdáxá. ;dƃtá d'ƞtLlt ;ƙáxá. ljşĕo klkŋefjtá g ljşĕlt cljşĕ.
cá#oáuŴá j'ųáo]j. yfdutŪ]g cg';]tLlt cg';oá. lrų+ kl/o'Ūflt cleejtLlt kl/o'Ūfg+. lxtƮx)fefj]g lxtfled'v+
uƃ'+ g ;Ŋált cţbŴ' nślto]jflt nśL, vŧtLlt cŴá. b'?ŔfgŪ]g jf nśL. oyf lx dxfkln#;řftf nśL b'?Ŕff
xált, Pjdolƕ nśL ljoflt nśL. ;];+ pųfgŴd]j.
of Pj¿kf sřflt PŴ sřgj;]g sřf. sř+ cfgotLlt sřfogf. k'l/dsřf lx pų/sř+ cfgolt gfd.
cfsĕ/j;]g jf Pt+ j'ų+. sřf;dlślrų+ sřfo cflotųf sřflot+ gfd. tƧ efjá sřflotų+. ljdtLlt ljutf dlt ljdlt.
ljlrlsŞflt ljutf lrlsŞf ljlrlsŞf, ;efj+ jf ljlrgƃá lsŞlt lsndlt Ptfoflt ljlrlsŞf. ;f ;+;onŋ)f, sƕg/;f,
clgŞokŝ'kŪfgf, cg]s+;Ʈfxkŝ'kŪfgf jf, coálg;ádgl;sĕ/kbŪfgf, klklųof cƃ/fos/flt bŪƑf.
sƕgŪ]g lƀwf PńotLlt ƀ]ƭs+. klklųlgjf/±)ëg lƀwfk±yëf ljoflt ƀ]wfk±yëf. ælgŝ+ jf Ob+ clgŝ+
jfÆltcflbkjlųof PsƸƨ cfsĕ/] ;Ůft'+ c;dŴtfo ;dƃtá ;]tLlt ;+;oá. Ps+;+ ux]t'+ c;dŴtfo g Ps+;Ʈfxált

131
cg]s+;Ʈfxá. lgŞ]t'+ c;ŊáƃL cf/ƙ)tá cá;ŊtLlt cf;ƍgf. cáuflxt'+ c;ŊáƃL kl/;dƃtá ;ƍtLlt kl/;ƍgf.
kl/oáuflxt'+ c;dŴtfo ckl/oáufx)f. lgŞoj;]g cf/ƙ±)ë kjlųt'+ c;dŴtfo %lƘtų+ lrųƧ, yźefjált cŴá. ljlrlsŞf
lx pƍlşŷf lrų+ yź+ s/ált, oƨf kg ;f pƍşdfgf cf/ƙ)+ ux]ŷf dg+ ljlnvƃL ljo, tƨf dgáljn]±vëflt j'ųf.
ljźált ;Ɵ]g nźƍxf/á. m'Ūált #lũtá. k/]tált kLlńtá. wfjtLlt k'/tá uŞlt. ljwfjtLlt cg]slj±wëg
uŞlt. ;ƉfjtLlt j]uëg wfjlt. ;+;/tLlt Otá lrtá r r/lt.
cr]nsĕ]lt lgŝáná, g±Ʈëflt cŴá. d'ųfrf/ált lj;Ūfrf/á, pŝf/sƙfbL;' nálsos'nk'ųfrf/]g lj/lxtá l&tsĕ]j
pŝf/+ s/ált, kƧfj+ s/ált, vfblt e'ŧlt. xŴfkn]vgált xŴ] lkůlƛ l&t] lhƢfo xŴ+ cklnvlt, pŝf/+ jf sŷf xŴlƛo]j
bůs;ţL x'ŷf xŴ]g cklnvlt. t] ls/ bůs+ æ;ųáÆlt kţk]lƃ. leŋĕux)Ŵ+ æPlx ebƃ]Ælt j'ųá g PtLlt g
Plxeblƃsĕ]. t]g lx æltŪ ebƃ]Ælt j'ųálk g ltŪtLlt g ltŪeblƃsĕ]. tb'eolƕ ls/ ;á æPtƧ jrg+ st+ eljƧtLÆlt
g s/ált.
clexlƃ k'/]t/+ ux]ŷf cfx+ leŋ+. plŹƧstlƃ æOb+ t'ƛ] plŹƧ stÆlƃ Pj+ cf/álrt+ leŋ+. g lgdƃglƃ
æc;'s+ gfd s'n+ jf jLƸy jf ufd+ jf klj;]ƜfyfÆlt Pj+ lgdlƃtleŋlƕ g ;flbolt g uŲflt. g s'lƘd'vflt s'lƘtá pźl/ŷf
lbƜdfg+ leŋ+ g uŲflt. g sńálkd'vflt sńákLlt pŋln jf klŞ jf, ttálk g uŲflt. sƨfĠ s'lƘsńálkoá d+ lgƧfo
sŞ'gf kxf/+ neƃLlt. g Pńsdƃ/lƃ pƙf/+ cƃ/+ sl/ŷf lbƜdfg+ g uŲflt. sƨfĠ co+ d+ lgƧfo cƃ/s/)+ netLlt.
bůd';n];l' k P;]j goá.
g lƀƉlƃ ƀL;' e'ŧdfg];' PsƸƨ pŪfo b]ƃ] g uŲflt. sƨfĠ sańƃ/foá xátLlt. g ulưlgofltcfbL;' kg
æulưlgof s'lŞo+ bf/sĕ] lsndtLÆlt, kfolƃof bf/sƧ vL/ƃ/foá xátLÆlt, æk'l/;ƃ/utfo /ltcƃ/foá xátLÆlt g
uŲflt. g ;+lsųL;"lt ;+lsų]ŷf steų];'. b'lưŋ;do] ls/ cr]ns;fjsĕ cr]nsĕgdŴfo ttá ttá tů'nfbLlg ;dfbk]ŷf eų+
krlƃ, pŊŪá cr]nsĕ] ttálk g klƮŲflt. g oŴ ;flt oŴ ;'g±vëf ælků+ nleƧfdLÆlt pklŪtá xált, tŴ tƧ cbŷf cfx+
g uŲflt. sƨfĠ PtƧ lkůƃ/foá xátLlt. ;ů;ůrfl/gLlt ;d"x;d"xrfl/gL ;r] lx cr]ns+ lbƩf æOdƧ leŋ+ bƧfdfÆlt
dg'Ƨf eųuëx+ klj;lƃ, t];' r klj;ƃ];' sńálkd'vfbL;' lgnLgf dlŋsĕ pƍltŷf ;ů;ůf r/lƃ. ttá cfx+ leŋ+ g uŲflt.
sƨfĠ d+ lgƧfo dlŋsĕg+ ±uëfr/ƃ/foá hĕtált. y';ábslƃ ;Ƒ;Ƨ;Ƙf/]lx st+ ;ájL/s+. PŴ r ;'/fkfgd]j ;fjş+, co+ kg
;Ƒ];'lk ;fjş;ţL.
Psĕufl/sĕ]lt oá PsƸƨo]j uëx] leŋ+ nleŷf lgjųlt. Psĕnálksĕ]lt oá Ps]g]j cfnák]g ofk]lt. ƀfufl/sĕbL;'lk
P;]j goá. PlsƧflk blųoflt Psĕo blųof. blų gfd Psĕ v'Źskflt xált, oŴ cƮleŋ+ klŋlkŷf &k]lƃ. Psĕlxslƃ
Pslbj;ƃl/s+. cŬdfl;slƃ cŬdf;ƃl/s+. kl/ofoeųeáhglƃ jf/eųeáhg+ Psĕxjf/]g ƀLxjf/]g ;ųfxjf/]g
cŬdf;jf/]gflt Pj+ lbj;jf/]g cfet+ eųeáhg+.
;fseŋáltcfbLlg j'ųŴfg]j. pưŪsĕ]lt pź+ l&tsĕ]. pŊ'lsƍwfgdg'o'ųált pŊ'ls+ jLl/o+ cg'o'ųá. uŞƃálk
pŊ'lsĕ]j x'ŷf pƍltŷf pƍltŷf uŞlt. sŭsĕkƧlosĕ]lt cosŭs] jf ksltsŭs] jf e"ldo+ sĕ]ũ]ŷf tŴ rƙ+ cŴl/ŷf
&fgrŘdfbLlg s/ált. ;]Ɯlƃ ;oƃálk tŴ]j ;]Ɯ+ sƍ]lt. mns;]Ɯlƃ ?ŋmns] ;]Ɯ+. ylůn;]Ɯlƃ ylůn] pŝ] e"ldŪfg] ;]Ɯ+.
PskƧlosĕ]lt PskƧ]g]j ;olt. /háhƟw/ált ;/L/+ t]n]g dŋ]ŷf /h'ŪfgŪfg] ltŪlt, cyƧ ;/L/] /háhƟ+ nƮlt, t+
wf/]lt. oyf;ƅltsĕ]lt nź+ cf;g+ csĕ]k]ŷf ob]j nelt, tŴ]j lg;Lbg;Lná. j]slsĕ]lt ljsvfbg;Lná, ljslƃ u"y+
j'ŝlt. ckfgsĕ]lt kllŋų;Lt'bskfgá. ;fo+ tlto+ cƧflt ;fotltos+. kftá dŢlƌs] ;folƃ lbj;Ƨ ltŋų'+ ækfk+
kjfx]ƧfdLÆlt pbsĕ]/áxgfg'oáu+ cg'o'ųá ljx/lt.
t] ;Ɵ] cle;ř/átLlt t] /fuflb;ų;Ɵ] clelgƑų]lt. cle;ř/áƃált clelgƑų]ƃá. ;Ɵfle;řf/j;]gflt
;ƟflelgƑųfkgsĕ/)f. k'/lŴd+ lb;+ wfjtLlt k'l/d+ lb;+ uŞlt. t] ;Ɵfle;řf/f cƍxLgflt Pt] /fuflb;Ɵf koáuf
gƍxLgf. ;Ɵfle;řf/fg+ cƍxLgųflt ;Ɵkoáufg+ cƍxLgefj]g. ultof wfjtLlt ulto+ wfjlt. ultof ultlƃ ulttá
uƸt.
g ;LbtLlt g lgd'şlt. g ;+;LbtLlt g ;dƃtá d'şlt. g cá;LbtLlt g cá;Ŋlt. g cj;LbtLlt g
kŝá;Ŋlt. g cjuŞtLlt g x]Ūf uŞlt.
175= Pj+ dxfg'efj]g ;Ɵ]g cáltŰ];' r ;ų];' _ tŴ l;ŋĕg'uLolƃ, oflg nás] ulwtfgLlt ufyf. tƧŴá _ o] nás]
kť sĕdu')f klnfefo luŢƃLlt sŷf æulwtfgLÆlt j'ŝlƃ, lr/sĕn;]ljtųf jf æulwtfgLÆlt j'ŝlƃ. tŴ t+ lgldų+
xlŴl;ŋĕlbsĕ cg]sĕ l;ŋĕ syLolƃ, pƮƞlƃ jf. kƧy ofj ;dŴá jfo+ násĕ], otá klůtá s'nk'ųá t];' jf ulwt];' tf;' jf
l;ŋĕ;' clwd'ųá g l;of, cţbŴ' clgŝflbbƧg]g lglƑŢ ;Ƒ;á sĕd]. cųgá lgƑfgd]j l;ŋ]lt.
klljlŢŷflt `f±)ëg lgŋd]ŷf jf lglƑlŢŷf jf.

132
 176= Obflg oyf lgƑfgfo l;lŋtƑ+, t+ bƧ]ƃá æ;ŝá l;ofÆltcflbdfx. tŴ ;ŝált jfrf;ŝ]g `f);ŝ]g dƮ;ŝ]g
r ;dƉfutá. l/ųk];'±)ëflt kxLgk];'±)ëf. j]ljŞlƃ dŞl/o+.
177= lgŹ+ tƸƆ ;x] yLglƃ krnflosť sĕofnl;oť lrųfnl;oťflt Od] toá wƙ] cleej]Ɯ. lgƑfgdfg;ált
lgƑfglgƉlrųá.
sĕoƧ csƠtflt vƉųo;řftƧ gfdsĕoƧ lunfgefjá. lunfgá lx csƟsĕ]lt j'ŝlt. ljgo]lk ‘kf/f0 151’ j'ų+ _
ægfx+, eƃ], csƟsĕ]Ælt. csƙţtflt sĕouënţ;řftá csƙţtfsĕ/á. d]#á ljo cfsĕ;+ sĕo+ cágƞtLlt cágfxá. ;Ƒtá efuëg
cágfxá kl/oágfxá. cưƃ/] ;dá?ƉtLlt cƃá;dá/á±wëf. d]wtLlt ldź+, csƙţefj]g ljƸx;tLlt cŴá. ;'klƃ t]gflt ;'ƍ+.
clŋbnfbLg+ krnefj+ s/átLlt krnflosĕ. ;'ƍgf ;'lƍtųlƃ cfsĕ/efjlgŹ];f. cánLogflt cánLogfsĕ/á. b'lto+
pk;Ʈj;]g jlŬt+. nLglƃ cljƎfl/stfo kls'ls+. Ot/] ƀ] cfsĕ/efjlgŹ];f. lyglƃ ;lƍlkůá ljo cljƎfl/stfo
#gefj]g l&t+. lyogflt cfsĕ/lgŹ];á. lylotƧ efjá lylotų+, cljƎf/j;]g yźtflt cŴá.
;Ƒ;řf/wft'oflt lgƑfglgƉdfg;á ;Ƒt]e"lds;řftwft'of. lrų+ kljfk]ŷflt lrų+ lgjųfk]ŷf. Pt+ ;ƃlƃ Pt+
lgƑfg+. lsn];;ƃtfo ;ƃ+. ctƍsŪ]g k)Lt+.
g klůtf pklw;'vƧ x]t"lt bƑhĕltsĕ sĕd;'vƧ sĕ/)f bfgflg g b]lƃ. sĕdť t] pklwkl/ŋofoflt Ps+;]g t]
klůtf sĕdŋofo sĕdŋ]kgŴ+ bfgflg b]lƃ ck'gưjfoflt lgƑfgŴfo. ´fgflg efj]ƃLlt k&dŢĕgfbLlg jŬ]lƃ. k'gưjfoflt
k'gưjsĕ/)f. t] klůtf lgƑfg+ cled'v+ x'ŷf bfg+ bblƃ.
178= ;fx;flt /ųƧ /furl/tflbe]bf ;fx;fsĕ/)f. lgŹ];á pųfgŴáo]j.
179= k'/f)+ gflegƆ]Ɯflt ctLt+ ¿kfƸb gflegƆ]Ɯ. gj]lt kŝ'ƍƉ]. xLodfg]lt ljgƧdfg]. cfsĕ;+ g l;tá l;oflt
tŲflglƧtá g ej]Ɯ. tŲf lx ¿kfbLg+ cfsĕ;gtá æcfsĕ;áÆlt j'ŝlt.
j]dfg]lt cejdfg]. ljuŞdfg]lt ckuŞdfg].
æcfsĕ;tLÆlt æcfsƧtLÆlt r b'lj±wëf kf±&ëf.
180= Ƹs sĕ/)f cfsĕ;+ g l;tá l;oflt r]Ġ uëw+ Ɣ"dLlt ufyf. tƧŴá _ cxlŤ Od+ cfsĕ;;řft+ tŲ+ ¿kfbL;'
luŢgtá uëw+ Ɣ"ld æuë±wëfÆlt jbfld. lsť leƜá _ cjxggŪ]g æcá#áÆlt r cfhjgŪ]g æcfhjÆlƃ r æOb+ dƞ+, Ob+
dƞÆlƃ hƍsĕ/)tá æhƍgÆlƃ r b'ƙ'ťgŪ]g æcf/ƙ)Ælƃ r sƕs/)Ū]g æsƕgÆlƃ r Ɣ"ld, P;fj násƧ klnaáwŪ]g
b'/ltŊdgLoŪ]g r æsĕdkŘá b'/ŝoáÆlt.
cfhjlƃ cfkl;lƉtá hjlt wfjtLlt cfhj+, jũd"ntfo k'gưj] kl;lƉbfgtŲfo]t+ clwjrg+. hƍglƃ kŴgf,
tŲfo]t+ clwjrg+. cf/ƙ)lƕ j'ŝlt tŲflt ¿kfbL;' cf/ƙ±)ë;' pƍƉtŲf d'lŝt'+ c;Ŋ'±)ëƜŪ]g cf/ƙ)flt syLolt. sĕdkŘált
cá;LbgŪ]g snn+. sŹdált ;śŪ]g sŹdá. tfkgŪ]g lsn];á lgƜf;+ ljo nƮfkgŪ]g klnká. ?lƉŷf wf/)Ū]g
kln/á±wëf. Pjd]t+ uëwflbkl/ofo+ cfsĕ;+ clglƧtá.
181= ;ŝf cjáŊdlƃ ufyf. tƧŴá _ k'Ƒ] j'ųf ltljwflk ;ŝf cjáŊd+ dág]Ɯklųof d'gLlt ;ř+ utá lgƑfgyn]
ltŪlt Ɣfƪ±)ëf, ; j]Pj¿ká ;Ƒflg cfotgflg lgƧlşŷf æ;ƃáÆlt j'ŝlt. lgŹ];] jųƑ+ glŴ.
182= lsť leƜá _ ; j] ljƀflt ufyf. tŴ `ŷf wƙlƃ clgŝflbgo]g ;řtwƙ+ cţfo. ;ƙf ;á nás] Ol/ofgált
c;ƙfOl/ogs/fg+ lsn];fg+ kxfgf ;ƙf ;á nás] Ol/odfgá.
183= Pj+ clkx]ƃá r _ oáw sĕd]lt ufyf. tŴ ;ślƃ ;ųljw+ ;ś+ oá cŝtl/. gfŢ]tLlt g cleŢĕolt.
184= tƨf t'ƛ];'lk oá Pj¿ká xát'+ OŞlt, t+ jbfld _ o+ k'Ƒ]lt ufyf. tŴ o+ k'Ƒ]lt ctLt] ;řf/] cf/ư
pƍşgwƙ+ lsn];hĕt+ ctLt+ sƙť. kŞf t] dfx' lsťglƃ cgfut]lk ;řf/] cf/ư pƍşgwƙ+ /fuflblsťg+ df cx'. dŢ] r] gá
ux]Ƨ;Llt kŝ'ƍƉ¿kflbwƙ]lk g ux]Ƨl; r]. Pj+ pk;ƃá rl/Ƨl;.
caLh+ s/áxLlt dƮ`f±)ëg g aLh+ s/álx. /fulsťglƃ /fumƆg+. bá;lsťgfbL;'lk P;]j goá.
185= Pj+ c/xųƍƸų bƧ]ŷf Obflg c/xtá y'ltj;]g Otá k/f ufyfoá cefl;. tŴ ;Ƒ;ált ufyfo ddflotlƃ
ddųs/)+. ædd ObÆlƃ ulxt+ jf jŴ'. c;tf r g ;ártLlt cljşdfgsĕ/)f c;ƃsĕ/)f g ;árlt. g hËotLlt hĕƸg
gflwuŞlt.
cx' jt d]lt dƞ+ cxál; jt. t+ jt d] gŴLlt o+ ctLt] cxál;, t+ dƞ+ Obflg g ;lƃ. l;of jt d]lt o+ dƞ+
eljƧlt, t+ jtfx+ g nefdLlt Obflg cx+ Ps+;]g g kfk')fld.

133
 186= lsť leƜá _ oƧ gŴLlt ufyf. tŴ lsťglƃ lslť ¿kflbwƙhĕt+.
cle;řtlƃ sƙ]g ;řl/t+. cle;ť]tlotlƃ lrų]g /fl;st+. cljşĕo ŷ]jflt cljşĕo t' Pj.
c;];lj/fulg/áwflt lj/fu;řft]g dƮ]g lg/j;];lg/áwf.
;'ţtá nás+ cj]ŋƧ"lt cj;jlų;Ɵŋ)j;]g jf t'Ş;řf/;dg'kƧgj;]g jflt ƀLxfsĕ/]lx ;'ţtá nás+ kƧ. cųfg'lbƸŪ
öxŝflt ;ŊĕolbƸŪ pźl/ŷf. Pj+ dŝ't/á l;oflt Pj+ d/)Ƨ t/±)ëf ej]Ɯ. Pj+ nás+ cj]ŋƃlƃ Pj+ vƉnás+ kƧƃ+. dŝ'/fhĕ
g kƧtLlt d/)/fhĕ g cánás]lt g bŋlt.
gfţ+ kŴot] lsťLlt cţ+ cƍdųslƕ g kŴolt g lkxolt. cţŶ cƍl;lƉoflt lgƑfg+ &k]ŷf.
æcţŶƍl;lƉofÆlt Pskb+ sŷflk k&lƃ.
187= lsť leƜá _ clgŪ'/Llt ufyf. tŴ clgŪ'/Llt clgƧ'sË. æclgŪ/LÆltlk s]lr k&lƃ. ;ƑwL ;dált ;ƑŴ
;dá, pk]ŋsĕ]lt clwƍfoá. Ƹs j'ų+ xáltĠ oá ;á æglŴ d]Ælt g ;árlt, tdx+ cljslƕg+ k'Ʈn+ k'Ūá ;dfgá clgŪ'/L
cgg'luźá, cg]há ;ƑwL ;dált Od+ tƸƨ k'Ʈn] rt'lƑw+ cflg;+;+ Ɣ"dLlt.
lgŪ'l/oált OƧ'sË. lgŪ'/efjá lgŪ'l/o+, t+ lgƧfo Pųslƕ gŴLlt vëńkftlƃ cŴá. lgŪ'l/osƙlƃ lgŪ'l/os/)+.
uxŪá jf lx uxŪ+ leŋ' jf leŋ'+ lgƧfo j;ƃá cƍdųs]g]j s'lŢŷf t+ lgƧfo Pųslƕ gŴLlt vëń+ kft]ŷf kfb]g dŹƃá ljo
lgŪ'l/o+ gfd s/ált. tƧ t+ sƙ+ ælgŪ'l/osƙÆlƃ j'ŝlt. OƧflt ;efjlgŹ];á ttá k/f ƀ] cfsĕ/efjlgŹ];f. Ot/ųo+
kl/ofojrg+. nŋ)flbtá kg];f k/;ƕųLg+ p;"ognŋ)f OƧf¶ tŴ r cgle/lt/;f¶ ttá ljd'vefjkŝ'kŪfgf¶
k/;ƕlųkbŪfgf.
nfe]lk g OŧtLlt kŝonfe] g rnlt. cnfe]kLlt kŝofg+ cnfe]lk.
188= lsť leƜá _ cg]hƧflt ufyf. tŴ lg;řtLlt k'ţfle;řf/fbL;' oá sĕ]lr ;řf/á. ;á lx oƨf lg;řl/olt,
lg;ř/ált jf, tƨf ælg;řtLÆlt j'ŝlt. ljof/Ƙflt ljljwf k'ţfle;řf/flbsĕ cf/Ƙf. vëd+ kƧlt ;ƑwLlt ;ƑŴ ceod]j
kƧlt.
cf/Ƙflt sƙfg+ k&df/Ƙf. ljof/Ƙflt pk¿kl/ ljljwcf/Ƙgj;]g jLl/of/Ƙf. tL;' ej];' kl;lƉhgssƙfg+
Pt+ clwjrg+. tƨf ljof/Ƙf cf/tá.
189= Pj+ kƧƃá g ;d];"lt ufyf. tŴ g jbt]lt æ;lb;áxdƨLÆltcflbgf dfgj;]g ;d];'lk cųfg+ g jblt
cád];'lk pƧ];'lk. gfb]lt g lg/ƧtLlt ¿kfbL;' slť wƙ+ g uŲflt g lgƧşlt. ;];+ ;ƑŴ tŴ tŴ j'ųgoųf kfsd]j.
Pj+ c/xųlgs"]g]j b];g+ lgŪfk];Llt.
;źƙƍşáltsĕo dxflgŹ];Ūsyfo

cųbů;'ųlgŹ];jŰgf lglŪtf.

16= ;fl/k'ų;'ųlgŹ];jŰgf
190= ;áń;d] g d] lbŪált ;fl/k'ų;'ųlgŹ];á. tŴ Otá k'Ƒ]lt Otá ;ŘƧgu/] cát/)tá k'Ƒ]. jƮ'jbált
;'Ɔ/jbá. t'l;tf ul)dfutált t'l;tsĕof rljŷf dft's'ƸŞ cfutųf t'l;tf cfutá. u)frl/oųf u)L ;ƃ'ŪŪ]g jf
t'l;t;řftf b]jnásĕ uƸ) cfutá, t'l;tfg+ jf c/xƃfg+ uƸ) cfutált.
Oldgf rŋ'gflt Oldgf cųefjkl/ofkƉ]g ksltd+;rŋ'gf. Oldgf cųefj]gflt Oldgf klŞd]g cųefj]g.
tfjƸt;ejg]lt tfjƸt;b]jnás]. kfl/Şųsd"n]lt sĕl] jńf/?ŋƧ x]Ūf. ků'sƗnl;nfolƃ /ųsƗn;lb;kf;f)lkŪ]. jƧ+
j'Ūált j'ŪjƧá. b]ju)kl/j'tált b]j;Ŝ]g kl/jfl/tá. cáltŰált cjltŰá. Od+ bƧg+ k'Ƒ]lt cţŶ Odƛf bƧgf k'Ƒ]. g
lbŪált cţbf g lbŪk'Ƒá.
vlųoƧ jflt vlųoƧ jbƃƧ g ;'tá. Ɣfƪ)fbL;'lk P;]j goá.
dw'/jbáltcfbL;' Ɠŧg;ƕƉ+ dw'/+ jbtLlt dw'/jbá. k]dhgs+ k]df/x+ jbtLlt k]dgLojbá. xbośdlrų]
&kgoáŕ+ jbtLlt xbośdjbá. s/jLs;s');Źá ljo dw'/#á;á cƧflt s/jLs?tdŧ'#á;á. ljƧŪá rflt cklna'źá tŴ
tŴ ckŋngá. ljţ]Ɯá rflt ;'ljhĕg]Ɯá r. dŧ' rflt dw'/á r. ;jgLoá rflt sŰ;'±vëf r. laƆ' rflt #gá r. clj;f/L

134
rflt g kŴá r. uƘL/á rflt g pųfgá r. lgƉflb rflt #á;jƃá r. cƧflt cƧ ;Ŵ'gá. alxźf kl/;foflt kl/;tá
alx. g lgŞ/tLlt g lgŋdlt. Ƹssĕ/)fĠ Pj¿ká dw'/;Źá lgŊĕ/)f df ljgƧt"lt. ƔƪƧ/ált cţ] l%ƉƧ/flk leƉƧ/flk
sĕsƧ/flk xálƃ, co+ kg dxfƔƪ'gá ;/;lb;]g ;/]g ;dƉfutá. dxfƔƪ'gá lx lkų;]ƛ]lx cklna'źųf ;/á lj;'źá xált,
eujtflk stsƙ+ jŴ'+ ;á±wëlt, jŴ'gá ;'źųf gfletá kŪfo ;d'Ūxƃá ;/á lj;'źá cŪś;dƉfutfj ;d'Ūflt. s/jLsĕ] ljo
e)tLlt s/jLsef)L, dųs/jLs?tdŧ'#á;ált cŴá.
tf/]tLlt cvëdƃŪfg+ cltŊĕd]lt. pųf/]tLlt vëdƃe"Ƹd pkg]ƃá tf/]lt. lgųf/]tLlt cvëdƃŪfgtá lgŋĕd]ƃá tf/]lt
ktf/]tLlt kl/Ʈx]ŷf tf/]lt, xŴ]g kl/Ʈx]ŷf ljo tf/]tLlt cŴá. ;Ƒƕ]t+ tf/)'ųf/)flbvëdƃŪfg] &kgd]jflt cfx _
ævëdƃe"Ƹd ;ƕfk]tLÆlt. ;ų]lt j]g]Ɯ;ų]. dxfuxgtfo dxfgŴtfo b'lƉųl/otfo r hĕlto]j sƃf/á hĕltsƃf/á, t+
hĕltsƃf/+.
u)Ƨ ;'Ƨ";tLlt u±)ëf cƧ jrg+ ;'Ƨ";lt ;')flt pknŋ]lt. ;át+ cábxtLlt ;át'sĕdtfo ;át+ cjbxlt kltŪfk]lt.
cţf lrų+ pkŪk]tLlt `ft'sĕd+ lrų+ kl)bxlt. u)+ cs';nf j'Ūfk]ŷflt hg;d"x+ csĕ];Ɵ;Ƙ"tf cs';nf pŪfk]ŷf. s';n]
kltŪfk]tLlt sĕ];Ɵ;Ƙ"t] s';n] &k]lt. ;ŜLlt /fl;j;]g ;Ŝá cƧ cŴLlt ;ŜL. kl/;j;]g u±)ëf cƧ cŴLlt u)L. u)Ƨ
cfrl/oált u)frl/oá.
191= b'ltoufyfo ;b]jsƧ násƧ, oyf lbƧtLlt ;b]jsƧ násƧ ljo dg'Ƨfglƕ lbƧlt. oyf jf lbƧtLlt tŞtá
cljk/Lttá lbƧlt. rŋ'dflt pųdrŋ'df. Psĕ]lt kƑşĕ;řftfbLlx Psĕ]. /ltlƃ g]ŋƙ/ltcfƸb.
klt¿ksĕ]lt ;'jŰklt¿ksĕ] s'ůná. dlųsĕs'ůnájflt dlųsĕo sts'ůná ljo. náxŬdf;áj ;'jŰ%Ɖált ;'jŰ]g
klŞƉá náxdf;sĕ] ljo. kl/jf/%Ɖflt kl/jf/]g %flbtf. cƃá c;'źflt cưƃ/tá /fufbLlx ckl/;'źf. alx ;áedfgflt
rLj/fbLlx aflx/tá ;'Ɔ/f.
cslƍtOl/ofkyf rflt c;lştOl/ofkyf. kl)lw;ƕƉflt kl/k'ŰkŴgf.
lj;'ź;Źált kl/;'źlslų;Źá, oyfe"ty'lt#á;ált cŴá. utlslų;Źl;násĕ]lt lslų;Źť l;násť ux]ŷf r/);Lná.
sŴ lj;'ź;Źált r]Ġ ægfuejg] r ;'kŰejg] rfÆltcflbgf go]g ljŴf/]ŷf j'ųŪfg]. ttá r leƜált ttá j'ųƍsĕ/tá r
j]g]Ɯj;]g clt/]st/álk lbƧlt.
;Ƒ+ /futdlƃ ;sn+ /fuƉsĕ/+. bá;tdfbL;'lk P;]j goá. cƉs/)lƃ kţfnáslgjf/)s/)+. crŋ's/)lƃ
kţfrŋ'gá cs/)+. cţf)s/)lƃ `f±)ëg chĕggs/)+. kţflg/álwslƃ kţfgoggf;s+. lj#ftklŋslƃ kLńfsĕ]Ūfl;s+.
clgƑfg;+jųlgslƃ ckŝocdtlgƑfgŴfo g ;+jųlgs+.
;Ƒ+ t+ t]g aálw`f±)ëg a'ŢËlt t+ ;sn+ t]g rt'dƮ`f)j;]g a'lŢ. k&ddƮj;]g hĕlg cg'a'lŢ. b'ltodƮj;]g k'g
cţfl; klljlŢ. tltodƮj;]g klj]w+ kfk'l) ;Ɨ'lŢ. rt'ŴdƮj;]g lgƧ];klj]±wëg ;ƙfa'lŢ. clwulŞ mƧ]l; ;Şfsĕ;Llt
Pt+ to+ mnj;]g oáh]tƑ+. k&db'ltoj;]g klnle. tltoj;]g `f)mƧ]g m'l;. rt'Ŵj;]g kŝŋ+ csĕl;. cy jf
Ps]smnƧ toálk nưlƃ Pj.
g]ŋƙ/ltlƃ kƑşĕbLlg lgƧfo pƍƉ/Ƹt. ljj]s/ltlƃ sĕoljj]sĕlblƛ pƍƉ/Ƹt. pk;d/ltlƃ lsn];j"k;d] /Ƹt.
;Ɨálw/ltlƃ dƮ+ kŝj]ŋƃƧ pƍƉ/Ƹt.
192= tltoufyfo ax"gldw aźfglƃ Ow ax"g+ vlųofbLg+ l;Ƨfg+. l;Ƨf lx cfrl/oklaźj'lųųf æaźfÆlt
j'ŝlƃ. clŴ kŤ]g cfudlƃ clŴsĕ] kŤ]g cfutálƛ clŴsĕg+ jf kŤ]g cfudg+, kŤ]g clŴ cfudg+ jflt.
a'źált kbƧ cefj]lk t+ a'źlƃ kb] oá ;á a'źá, t+ lglŹl;t'sĕd]g æa'źáÆlt j'ų+. ;oƘ"lt pkb];+ ljgf ;od]j
e"tá. cgfrl/osĕ]lt ;oƘ"kbƧ cŴljj/)+. oá lx cfrl/o+ ljgf ;ŝflg klljŢlt, ;á ;oƘ" gfd xátLlt. k'Ƒ]
cgg'Ƨ't];"ltcflb cgfrl/osefjƧ cŴƍsĕ;g+. cgg'Ƨ't];"lt cfrl/otá cgg'Ƨ't];'. ;fdlƃ ;od]j. cle;Ɨ'ŢËlt e';+ ;ƙf
klljlŢ. tŴ r ;Ƒţ't+ kfk')Llt t];' r ;ŝ];' ;Ƒţ'efj+ kfk'l). oyf ;ŝflg klljŢƃf ;Ƒţ'gá xálƃ tyf ;ŝfg+
klljźųf Pj+ j'ų+. æ;Ƒţ't+ kųáÆltlk kf±&ëf. an];' r j;Lefjlƃ b;;' r tyfutan];' OƧ/efj+ kfk'l). oá ;á Pj+
e"tá, ;á a'źált j'ų+ xált. tŴ ;Ƒwƙ];' cƍlxt`f)lgldųfg'ų/ljdáŋĕlwudkl/efljtvƉ;ƃfg+ pkfbfo kŰlųsĕ],
;Ƒţ'tkbŪfg+ jf ;ŝfle;Ɨálwd'kfbfo kŰlųsĕ] ;ųlj;];á a'źá. Pųfjtf cŴtá a'źljefjgf stf xált.
Obflg Ɠŧgtá ljefj]ƃá æa'źált s]gŪ]g a'źáÆltcflbdfx. tŴ oyf nás] cjuƃf æcjutáÆlt j'ŝlt, Pj+ a'lŢtf
;ŝfgLlt a'źá. oyf kŰ;á;f jftf ækŰ;';fÆlt j'ŝlƃ, Pj+ aá±wëtf khĕoflt a'źá. ;Ƒţ'tfo a'źált ;Ƒwƙa'Ţg;dŴfo
a'lźof a'źált j'ų+ xált. ;ƑbƧfljtfo a'źált ;Ƒwƙfg+ `f)rŋ'gf lbŪųf a'źált j'ų+ xált. cgţg]Ɯtfo a'źált cţ]g
caáwgLotá ;od]j a'źųf a'źált j'ų+ xált. lj;ljtfo a'źált gfgfu')ljs;gtá kb'dldj ljs;gŪ]g a'źált j'ų+ xált.
vL)f;j;řft]g a'źáltcfbLlx %lx kl/ofo]lx lrų;Řárs/wƙƍxfg]g lgŹfo lja'źá k'l/;á ljo ;Ƒlsn];lgŹfo lja'źųf

135
a'źált j'ų+ xált. ;řf ;řftlƃ cŴtá Psųf ;řft]gflt jrgƧ sĕ]Ūf;]gflt cŴá. tŲfn]klblŪn]kfefj]g lg?kn]k;řft]g
;jf;gfg+ ;Ƒlsn];fg+ kxLgųf Psƃjrg]g lj;];]ŷf j'ų+. PsƃlglŊn];ált /fubá;dáxfj;];]lx ;Ƒlsn];]lx lglŊn];á.
PsĕogdƮ+ utált a'źált udgŴfg+ wft"g+ a'ŢgŴųf a'ŢgŴflk wft'oá udgŴf xáƃ]j, tƨf PsĕogdƮ+ utųf a'źált
j'ų+ xált. Psĕogd±Ʈëf r]Ŵ _
æd±Ʈëf kƅá k±yëf kşá, cŧ;+ j'dfog+.
gfjf pų/;]t" r, s'Ɵá r lel; ;ŘdáÆltĶ ‘r"ńlg0kf/fogŴ'ltufyflgŹ]; 101’ _
dƮƧ ax";' gfd];' coggfd]g j'ųdƮgfd]g j'ųá. tƨf PsdƮe"tá d±Ʈëf, g ƀ]wfkye"tált cŴá. cy jf Ps]g
clotƑá d±Ʈëflt Psĕogd±Ʈëf. Ps]gflt u);śl)s+ kxfo kljljų]g. clotƑált klklştƑá, colƃ jf Pt]gflt cogá,
;+;f/tá lgƑfg+ uŞƃLlt cŴá. Ps];+ cogált Psĕogá. Ps];lƃ ;]Ūfg+. ;Ƒ;ų;]Ūf r ;ƙf;Ɨ'źf, tƨf Ps];+ dƮe"tá
;ƙf;Ɨ'źfg+ coge"tá d±Ʈëflt j'ų+ xált. cotLlt jf cogá, uŞlt kjųtLlt cŴá. PsƸƨ cogá d±Ʈëflt Psĕogd±Ʈëf.
PsƸƨo]j a'ź;f;g] kjųdfgá d±Ʈëf, g cţŴflt j'ų+ xált. clk r Ps+ cotLlt Psĕogá. k'Ƒefuë gfgfd'vefjgfgoƍjųálk
ck/efuë Ps+ lgƑfgd]j uŞtLlt j'ų+ xált, tƨf Psĕogd±Ʈëflt PslgƑfgudgd±Ʈëflt cŴá.
Psĕ] cg'ų/+ ;ƙf;ƗáƸw cle;Ɨ'źált g k/]lx a'źųf a'źá, lsƃ' ;od]j cg'ų/+ ;ƙf;ƗáƸw cle;Ɨ'źųf a'źált j'ų+
xált. ca'lźljxtųf a'lźklnfeųf a'źált a'lź a'ź+ aá±wëflt kl/ofojrgd]t+. tŴ oyf ægLn/ųu')oáuf gLná ká, /ųá
káÆlt j'ŝlt, Pj+ a'źu')oáuf æa'źáÆlt `fk]t'+ j'ų+.
ttá k/+ a'źált g]t+ gfdlƃcflb æcŴdg'utf co+ kţųLÆlt `fkgŴ+ j'ų+. tŴ ldųf ;xfof. cdŝf eŝf. `ftL
lkt'klŋsĕ. ;fnálxtf dft'klŋsĕ. ;d)f kƑş'kutf. Ɣfƪ)f eájflbgá, ;ldtkfkaflxtkfkf jf. b]jtf ;Ŋĕboá Ɣƪfgá
r. ljdáŋlƃslƃ ljdáŋá c/xųd±Ʈëf, ljdáŋƧ cƃá c/xųmn+, tƸƨ ljdáŋƃ] ej+ ljdáŋlƃs+ gfd+. ;Ƒţ'efjá lx
c/xųdƮ]g l;Ţlt, c/xųmnábo] l;ź+ xált. tƨf ;Ƒţ'efjá ljdáŋƃ] ejá xált. t+ g]ldlųslƕ gfd+ ljdáŋƃ] ej+ gfd
xált. t]g j'ų+ _ æljdáŋlƃsd]t+ a'źfg+ eujƃfgÆlƃ. aálwof d"n] ;x ;Ƒţ'tţf)Ƨ klnfeflt dxfaálw?ŋd"n]
oyfj'ųŋ±)ë ;Ƒţ'tţf)Ƨ klnfe]g ;x. ;lŞsĕ kţųLlt c/xųmn;lŞlsl/ofo ;Ƒwƙ;lŞlsl/ofo jf hĕtf kţlų. olbb+
a'źált kţlų. co+ Ɠŧgtá a'źljefjgf. Otá k/+ jxƧ]t+ ef/lƃ kl/oá;fg+ tŴ tŴ j'ųgoųf oyfkflńd]j lgƜflt.
193= rt'Ŵufyfo ljlhu'Ştált hĕltcfbLlx cũLotá. l/ųdf;glƃ ljljų+ dťkL&+. kƑtfg+ u'xf;' jflt
kƑtu'xf;' jf l/ųdf;g+ ehtált ;ƗlƉtƑ+.
hĕltof ljlhu'Ştált hĕƸt ljlhu'Ştá. h/fo. ƓflwgfltcfbL;'lk P;]j goá. ehtált PjdfbL;' ehtált
ehƃƧ. ;]jtált ;]jƃƧ. lg;]jtált ;ƙf ;]jƃƧ ;+;]jtált k'gƍ'g+ ;]jƃƧ. kl;]jtált pkuƄf ;]jƃƧ. kƑtkưf/flt
kƑts'lŞoá.
194= kťdufyfo pŝfjr];"lt xLgk)Lt];'. ;og];"lt ljxf/fbL;' ;]gf;g];'. sËjƃá tŴ e]/jflt lsųsĕ tŴ
eosĕ/)f. æs'jƃáÆltlk kf±&ëf, s"hƃált rƧ cŴá.
s'jƃált ;Źfoƃá. s"hƃált cƓų;Ź+ s/áƃá. gbƃált pŊ'ƸŪ s/áƃá. ;Ź+ s/áƃált jfr+ ef;ƃá. stLlt k'Şf.
lsųsĕlt kdf)k'Şf. sËjtsĕlt kl/Ş]bk'Şf. sËjax'sĕlt kdf)kl/Ş]bk'Şf. t] e]/jflt Pt] eohgg'kŹjf eof/ƙ)f.
sËjax'sĕlt k'lŞt] cf/ƙ±)ë bƧ]t'+ æ;Lxf ƓŔf bLkLÆltcfbLlx ljƧşˆlt.
195= %Ūufyfo slt kl/Ƨoflt lsųsĕ pkŹjf. cut+ lb;lƃ lgƑfg+. tlŤ cutk'Ƒųf cut+, lglŹl;tƑtá lb;f
rflt. t]g j'ų+ _ æcut+ lb;Ælƃ. cdt+ lb;Ælƃlk kf±&ëf. cle;Ƙj]lt cle;Ƙj]Ɯ. kƃƛLlt kl/oƃ].
cutk'Ƒf ;f lb;flt of lb;f ;'lkgƃ]glk g utk'Ƒf. g ;f lb;f utk'Ƒflt P;f lb;f j'ųgo]g g utk'Ƒf.
Oldgf bL#]g cź'gflt cg]g bL#sĕn]g.
;dltlųslƃ cƃád'vjlũn]v+ kfk]ŷf ;del/t+. cgj;]slƃ cgjl;ťgs+ ckl/l;ťgs+ sŷf. t]nkųlƃ klŋųt]n+
t]nkų+. kl/x/]Ɯflt x/]Ɯ cfbfo uŞ]Ɯ. Pj+ ;lrųdg'/ŋ]lt t+ t]nel/t+ kų+ ljo cųgá lrų+ sĕoutfo ;ltof ±uëfr/] r]j
;ƕo'ų;ltof rflt pleƉ+ cƃ/] klŋlkŷf oyf d'x'ųlƕ alxźf ±uëfr/] g ljlŋklt, tyf klůtá oáufjr/á /ŋ]Ɯ ±uëfko]Ɯ.
Ƹssĕ/)fĠ PtƧ lx _
æb'lƉƮxƧ nx'gá, oŴsĕdlgkfltgá.
lrųƧ bd±yëf ;fw', lrų+ bƃ+ ;'vfjx+ÆĶ ‘w0k035’.
tƨf _

136
 æ;'b'Ź;+ ;'lgk')+, oŴsĕdlgkfltg+.
lrų+ /ŋ]y d]wfjL, lrų+ u'ų+ ;'vfjx+ÆĶ ‘w0 k036’.
OblŤ _
æb"/śd+ Psr/+, c;/L/+ u'xf;o+.
o] lrų+ ;+od]Ƨlƃ, dáŋlƃ df/aƉgfÆĶ ‘w0k037’.
Ot/Ƨ kg _
æcgjlŪtlrųƧ ;źƙ+ cljhĕgtá.
kl/Ɛjk;fbƧ, kţf g kl/k"/ltÆĶ ‘w0k0 38’.
ly/sƙŪfg;xfoƧ kg _
æcgjƧ'tlrųƧ, cgƋfxtr]t;á.
k'ţkfkkxLgƧ, glŴ hĕu/tá eo+ÆĶ ‘w0 k039’.
tƨf Pt+ _
æmƆg+ rkn+ lrų+, b"/ŋ+ b'lƉjf/o+.
ph'+ s/ált d]wfjL, p;'sĕ/áj t]hg+ÆĶ ‘w0 k033’.
Pj+ ph'+ s/áƃá ;lrųdg'/ŋ].
kŴofgá lb;+ cutk'Ƒlƃ OdƸƨ sĕoutf;ltsƙŪfg] sƙ+ cf/leŷf cgdtƮ] ;+;f/] cutk'Ƒ+ lb;+ kŴ]ƃá j'ųgo]g ;s+
lrų+ /ŋ]Ɯflt cŴá. sĕ kg];f lb;f gfd _
ædftflktf lb;f k'Ƒf, cfrl/of blŋ)f lb;f.
k'ųbf/f lb;f kŞf, ldųfdŝf r pų/fĶ
æbf;sƙs/f x]Ūf, pź+ ;d)Ɣfƪ)f.
Ptf lb;f gdƧ]Ɯ, cndųá s'n] luxLÆltĶ ‘bL0lg03=273’ _
PŴ tfj dftflktfboá ælb;fÆlt j'ųf.
ælb;f rtƧá ljlb;f rtƧá, pź+ c±wëf b; lb;f Odfoá.
std+ lb;+ ltŪlt gfu/fhĕ, odŹ;f ;'lkg] %lƑ;f)ÆlƃĶ ‘hĕ01=16=104’ _
PŴ k'/lŴdflbe]bf lb;fj ælb;fÆlt j'ųf.
æcufl/gá cƉbkfgjŴbf, cƢflosĕ tlƕ lb;+ jblƃ.
P;f lb;f k/df ;]ts]t', o+ kŷf b'ŋË ;'lvgá ejƃLÆlt ‘hĕ01=6=9’ _
PŴ lgƑfg+ ælb;Ælƃ j'ų+. Owflk tb]j clwƍ]t+. tŲŋo+ lj/fulƃcfbLlx lbƧlt cklbƧlt tƨf ælb;fÆlt
j'ŝlt. cgdtƮ] kg ;+;f/] s]glr afnk'y'şg]g ;'lkg]glk cutk'Ƒtfo æcutk'Ƒf lb;f gfdfÆlt j'ŝlt. t+ kŴoƃ]g
sĕoutf;ltof oá±uëf s/)Loált. jhtáltcfbL;' PŴ dƮ'ƍfbtá ;dLk+ jhtá. l&ltŋ±)ë uŞtá. mnábotá cltŊdtá.
cƃ]lt cƃlƛ l&t]. kƃ]lt jguxguƘL/] l&t]. kl/oƃ]lt b"/efj]g kl/oƃ] l&t]. ;]nƃ]lt kƑtfg+ cƃ].
jgƃ]lt jg#fg+ cƃ]. gbƃ]lt gbLg+ cƃ]. pbsƃ]lt pbsĕg+ kl/oƃ]. oŴ g s;Lolt g jkLotLlt oƸƨ s;gť jkgť
g s/Lolt. hgƃ+ cltŊldŷf l&t]. dg'Ƨfg+ cg'krf/]lt s;gjkgj;]g dg'Ƨ]lx cg'krl/tƑ] ;]gf;g].
196= ;ųdufyfo ŌfƧ Ɠƍyoá cƧ"lt lslb;flg tƧ jrgflg cƧ'.
d';fjfb+ kxfoflt PŴ d';flt lj;+jfbgk'/]ŋĕ/Ƨ cŴeŧgsĕ] jrLkoá±uëf sĕokoá±uëf jf. lj;+jfbgflwƍfo]g kgƧ
k/lj;+jfbssĕojrLkoáu;d'Ūflksĕ r]tgf d';fjfbá. ck/á goá _ d';flt ce"t+ ctŞ+ jŴ', jfbált tƧ e"ttá tŞtá
ljţfkg+. nŋ)tá kg cty+ jŴ'+ tytá k/+ ljţfk]t'sĕdƧ tyfljţlų;d'Ūflksĕ r]tgf d';fjfbá. ;á odŴ+ eŧlt, tƧ
cƍtfo cƍ;fjşá, dxƃtfo dxf;fjşá. clk r uxŪfg+ cųgá ;ƃs+ cbft'sĕdtfo ægŴLÆltcflbgoƍjųá cƍ;fjşá,
;lŋgf x'ŷf cŴeŧgŴ+ j'ųá dxf;fjşá. kƑlhtfg+ cƍslƕ t]n+ jf ;Ƹƍ jf nleŷf x;flwƍfo]g æcş ufd] t]n+ gbL dţ]
;ƆtLÆlt k"/)syfgo]g kjųá cƍ;fjşá, clbŪ+o]j kg lbŪlƃcflbgf go]g jbƃfg+ dxf;fjşá.
tƧ rųf/á ;Ƙf/f xálƃ _ cty+ jŴ' lj;+jfbglrų+ tşá jfofdá k/Ƨ tbŴljhĕgglƃ. Psĕ] koá±uëf ;fxlŴsĕ]j.
;á r sĕo]g jf sĕoklaź]g jf jfrfo jf k/lj;+jfbslsl/ofs/±)ë bŪƑá. tfo r] lsl/ofo k/á tdŴ+ hĕgflt, co+

137
lsl/o;d'Ūflksĕ r]tgfŋ±)ëo]j d';fjfbsƙ'gf aŢlt.
;ŝ+ jbtLlt ;ŝjfbL. ;ŝ]g ;ŝ+ ;Ɔxlt #]tLlt ;ŝ;Ɖá, g cƃ/ƃ/f d';f jbtLlt cŴá. oá lx k'l/;á sbflr
d';f jblt, sbflr ;ŝ+, tƧ d';fjfb]g cƃl/stfo ;ŝ+ ;ŝ]g g #lolt, tƨf g ;á ;ŝ;Ɖá. co+ kg g tflb;á,
hËljtx]t'lk d';f cjŷf ;ŝ]g ;ŝ+ ;Ɔxlto]jflt ;ŝ;Ɖá.
±yëtált ly/á, ly/s±yëflt cŴá. Psĕ] k'Ʈná xlnlŹ/f±uëf ljo y';/fl;lƛ lgvftvf)' ljo cƧlkŪ] &lkts'Ƙůldj r
g ly/s±yëf xált. Psĕ] kf;f)n]vf ljo OƆvLná ljo r ly/s±yëf xált, cl;gf ;L;+ l%Ɔƃ]lk ƀ]syf g s±yëlt. co+ j'ŝlt
±yëtá.
kŝlosĕ]lt klųoflotƑá, ;źflotƑsĕ]lt cŴá. Psŝá lx k'Ʈná g kŝlosĕ] xált, æOb+ s]g j'ų+, c;'s]gfÆlt j'ų]
ædf tƧ jrg+ ;ŹxyfÆlt jųƑt+ cfkşlt. Psĕ] kŝlosĕ] xált, æOb+ s]g j'ų+, c;'s]gfÆlt j'ų] æolb t]g j'ų+, Obd]j
kdf)+, Obflg pkkl/lŋtƑ+ glŴ, Pjd]j ObÆlƃ jųƑt+ cfkşlt, co+ j'ŝlt kŝlosĕ]. clj;+jfbsĕ] násƧflt tfo
;ŝjflbtfo nás+ g lj;+jfb]tLlt cŴá.
lk;')+ jfr+ kxfofltcfbL;' ofo jfrfo oƧ t+ jfr+ ef;lt, tƧ xbo] cųgá lkoefj+ k/Ƨ r ;'ţefj+ s/ált, ;f
lk;')jfrf. ofo kg cųfglƕ k/lƕ m?;+ s/ált, of jfrf ;olƕ m?;f, g]j sŰ;'vf g xbośdf, co+ m?;jfrf. o]g
;Ɩ+ knklt lg/Ŵs+, ;á ;Ɩƍnfká. t];+ d"ne"tflk r]tgf lk;')jfrflbgfdd]j nelt, ;f Pj Ow clwƍ]tflt.
tŴ ;+lslnŪlrųƧ k/];+ jf e]bfo cųgá lkosƚtfo jf sĕojrLkoáu;d'Ūflksĕ r]tgf lk;')jfrf. ;f oƧ e]b+
s/ált, tƧ cƍu')tfo cƍ;fjşĕ, dxfu')tfo dxf;fjşĕ.
tƧf rųf/á ;Ƙf/f xálƃ _ lelƆtƑá k/á, æOlt Od] gfgf eljƧlƃ ljgf eljƧƃLÆlt e]bk'/]ŋĕ/tf jf, æOlt cx+
lkoá eljƧfld ljƧfl;sĕ]Ælt lkosƚtf jf, tşá jfofdá, tƧ tbŴljhĕgglƃ.
Od];+ e]bfoflt o];+ Otált j'ųfg+ ;lƃs] ;'t+, t];+ e]bfo. leƉfg+ jf ;Ɖftflt lƀƉ+ ldųfg+ jf ;dfg'kŢĕosĕbLg+ jf
s]glrb]j sĕ/±)ëg leƉfg+ Psd]s+ pk;Řldŷf æt'ƛfs+ ólb;] s'n] hĕtfg+ Pj+ ax'Ƨ'tfg+ Ob+ g o'ųÆlƃcfbLlg jŷf ;Ɖfg+ sųf.
cg'ƍbftflt ;Ɖfgfg'ƍbftf, ƀ] hg] ;dƮ] lbƩf æt'ƛfs+ Pj¿k] s'n] hĕtfg+ Pj¿k]lx u'±)ëlx ;dƉfutfg+
cg'Şljsd]tÆlƃcfbLlg jŷf bƭLsƙ+ sųflt cŴá.
;d±Ʈëf cf/fdá cƧflt ;dƮf/fdá, oŴ ;dƮf glŴ, tŴ jl;t'lƕ g OŞtLlt cŴá. æ;dƮ/fdáÆltlk kflń,
cod]jŴá. ;dƮ/tált ;dƮ];' /tá, t] kxfo cţŶ uƃ'lƕ g OŞtLlt cŴá. ;dƮ] lbƩflk ;'ŷflk gƆtLlt ;dƮgƆL
;dƮs/Ƹ) jfr+ efl;tflt of jfrf ;ų] ;dƮ]o]j s/ált, t+ ;fdlƮu')kl/bLksd]j jfr+ ef;lt, g Ot/lƃ.
k/Ƨ dƙŞ]bssĕojrLkoáu;d'Ūflksĕ Psƃm?;r]tgf m?;jfrf. dƙŞ]bsĕ]lk koá±uëf lrų;Ųtfo m?;jfrf g
xált. dftflkt/á lx sbflr k'ųs] Pjlƕ jblƃ ærá/f já vůfvlůs+ s/áƃ"Ælt, pƍnkųlƕ r g];+ pkl/ ktƃ+ g OŞlƃ.
cfrl/o'kŢĕof r sbflr lglƧts] Pj+ jblƃ æƸs Od] clxl/sĕ cgáųlƍgá r/lƃ, lgźdy g]Ælt. cy r g];+
cfudflwud;ƕƸų OŞlƃ. oyf r lrų;Ųtfo m?;jfrf g xált, Pj+ jrg;Ųtfo cm?;jfrflk g xált. g lx
df/fk]t'sĕdƧ æOd+ ;'v+ ;ofk]yfÆlt jrg+ cm?;jfrf xált, lrųm?;tfo kg];f m?;jfrfj, ;f o+ ;Ɖfo kjlųtf. tƧ
cƍu')tfo cƍ;fjşĕ, dxfu')tfo dxf;fjşĕ. tƧf toá ;Ƙf/f _ cŊál;tƑá k/á s'lktlrų+ cŊá;gflt.
g]nflt Pn+ j'ŝlt bá;á, gfƧf Pnlƃ g]nf, lgŹá;flt cŴá. æg]nśá ;]tkŞfbáÆlt ‘pbf065 k]sĕ]025’ PŴ
j'ųg]n+ ljo. sŰ;'vflt Ɠŧgdw'/tfo sŰfg+ ;'vf, ;"lrljŢg+ ljo sŰ;"n+ g hg]lt. cŴdw'/tfo ;sn;/L/] sĕ]k+ chg]ŷf
k]d+ hg]tLlt k]dlgof. xbo+ uŞlt cklxţdfgf ;'vëg lrų+ klj;tLlt xbośdf. u')kl/k'Űtfo k'/] ejflt ká/L. k'/]
;+jźgf/L ljo ;'s'df/fltlk ká/L. k'/Ƨ P;fltlk ká/L, gu/jf;Lg+ syflt cŴá. gu/jfl;gá lx o'ųsyf xálƃ, lkltdų+
lktflt efltdų+ eftflt jblƃ. Pj¿kL syf ax'gá hgƧ sƃf xátLlt ax'hgsƃf. sƃefj]g]j ax'gá hgƧ dgfkf
lrųj'lŬs/flt ax'hgdgfkf.
cgŴljţflksĕ sĕojrLkoáu;d'Ūflksĕ cs';nr]tgf ;Ɩƍnfká. ;á cf;]jgdƆtfo cƍ;fjşá, cf;]jgdxƃtfo
dxf;fjşá. tƧ ƀ] ;Ƙf/f _ ef/to'ź;Ltfx/)flblg/Ŵssyf k'/]ŋĕ/tf, tyf¿kLsyfsygť.
sĕn]g jbtLlt sĕnjfbL, jųƑo'ųsĕn+ ;Ɵŋ]ŷf jbtLlt cŴá. e"t+ tŞ+ ;efjd]j jbtLlt e"tjfbL.
lbŪwlƙs;ƕ/flosŴ;lƉlƧtd]j sŷf jbtLlt cŴjfbL gjnás'ų/wƙ;lƉlƧt+ sŷf jbtLlt wƙjfbL.
;+j/ljgokxfgljgo;lƉlƧt+ sŷf jbtLlt ljgojfbL. lgwfg+ j'ŝlt &kgásĕ;á, lgwfgdƧf cŴLlt lgwfgjtL, xbo]
lgwftƑo'ų+ jfr+ efl;tflt cŴá. sĕn]gflt Pj¿Ƹk ef;dfgálk r æcx+ lgwfgjƸt jfr+ efl;ƧfdLÆlt g csĕn]g ef;lt,
o'ųsĕn+ kg ck]lŋŷfj ef;tLlt cŴá. ;fkb];lƃ ;pkd+, ;sĕ/)lƃ cŴá. kl/oƃjltlƃ kl/Ş]b+ bƧ]ŷf oyfƧf kl/Ş]bá
kţfolt, Pj+ ef;tLlt cŴá. cŴ;+lxtlƃ cg]s]lx go]lx ljehƃ]g kl/ofbft'+ c;Ŋ'±)ëƜtfo cŴ;ƕƉ+. o+ jf ;á cŴjfbL cŴ+

138
jblt, t]g cŴ]g ;lxtųf cŴ;+lxt+ jfr+ ef;lt, g cţ+ lglŋlkŷf cţ+ ef;tLlt j'ų+ xált.
rt"lx jrL;'rl/t]xLlt æd';fjfb+ kxfofÆltcflbgf go]g j'ų]lx rt"lx jfrflx o'ų]lx ;'Ū' rl/t]lx. ;dƉfutált
ckl/xLgá. rt'bá;fkut+ jfr+ ef;tLlt clƍofbLlx rt"lx bá;]lx ckut+ kl/xLg+ jfr+ ef;lt.
clŴ c±uëfr/ált lsťflk ±yë/á ;d)frf/+ ;d)±uëfr/+ s±yët'sĕdá æclŴ c±uëfr/á, clŴ ±uëfr/áÆlt kb+ pźl/, oyf
kg dƮs';ná k'l/;á dƮ+ cflrŋƃá æjfd+ d'ť, blŋ)+ uŲfÆlt k&d+ d'lťtƑ+ ;eodƮ+ pƍydƮ+ cflrŋlt, kŞf ux]tƑ+ vëddƮ+
ph'dƮ+, Pjd]j dƮs';nk'l/;;lb;á wƙ;]gfklt k&d+ kxftƑ+ a'źkls'Ū+ c±uëfr/+ cflrlŋŷf kŞf ±uëfr/+ cflrlŋt'sĕdá
æstdá c±uëfr/áÆltcflbdfx. k'l/;]g lx cflrlŋtd±Ʈëf ;ƕşˆƜ jf g jf, tyfut]g cflrlŋtd±Ʈëf ckŰsĕ] OƆljƧŪ+ jlh/+
ljo clj/Ţgsĕ] lgƑfggu/+o]j ;dá;/lt. t]g j'ų+ _ æk'l/;á dƮs';nált ±vëf ltƧ tyfutƧ]t+ clwjrg+ c/xtá
;ƙf;Ɨ'źƧfÆlt ‘;+0lg0 3=84’.
oƨf jf ;;L;+ ƌfg]g kxLg;]bdnhlƟsƧ k'l/;Ƨ dfnfuƉljn]kgflblje";gljwfg+ ljo kxLgkfkwƙƧ
sƠf)wƙ;dfoá±uëf ;ƕƉ¿ká xált, tƨf ;]bdnhlƟs+ ljo kxftƑ+ k&d+ c±uëfr/+ cflrlŋŷf kxLg;]bdnhlƟsƧ
dfnfuƉljn]kgflblje";gljwfg+ ljo kŞf ±uëfr/+ cflrlŋt'sĕdálk æstdá c±uëfr/áÆltcflbdfx.
tŴ ±uëfr/ált lkůkftfbLg+ cŴfo pk;Řldt'+ o'ųŪfg+. co'ųŪfg+ c±uëfr/á. j]l;of ±uëfr/á cƧflt j]l;of±uëfr/á,
ldų;ƅjj;]g pk;ŘldtƑŪfglƃ cŴá. tŴ j]l;of gfd ¿k"khËljlgoá o]g s]glrb]j ;'neŢĕrf/tf ldų;ƅjl;g]xj;]g
pk;Řdƃá j]l;of±uëfr/á gfd xált. tƨf Pj+ pk;Řldt'+ g jũlt. Ƹssĕ/)fĠ cf/ŋljklųtá. Pj+ pk;ŘdƃƧ lx
lr//lŋt±uëflktálk ;d)wƙá sltkfx]g]j gƧlt. ;r]lk g gƧlt, u/x+ nelt. blŋ)fj;]g kg pk;Řdƃ]g ;Ƹt pkŪk]ŷf
pk;ŘldtƑ+.
ljwjf j'ŝlƃ dtkltsĕ jf kj'Ūkltsĕ jf. y'Ɵs'dfl/oált dxlƟsĕ clglƑźs'dfl/oá. kůsĕlt
násĕld;lglƧtsyfax'nf pƧƉlsn];f cj"k;ƃkl/ńfxf gk'+;sĕ. t];+ ;Ƒ];lƕ pk;Řdg] cfbLgjá j'ųgo]g]j j]lbtƑá.
leŋ'gL;'lk P;]j goá. clk r leŋ" gfd pƧƉƔƪrl/of xálƃ, tyf leŋ'lgoá. t] cţdţ+ ;ƅjj;]g sltkfx]g]j
/lŋt±uëflkt;d)wƙ+ gf;]lƃ. lunfgk'Şs]g kg uƃ'+ jũlt. leŋ'gf k'Ǝflg nleŷf k"hgŴfolk cájfbbfgŴfolk uƃ'+
jũlto]j.
kfgfuf/lƃ ;'/fkfg#/+, t+ Ɣƪrl/oƃ/fos/]lx ;'/f;áů]lx cljljų+ xált. tŴ t]lx ;Ƹź ;x;áůj;]g pk;Řldt'+
g jũlt, Ɣƪrl/oƃ/foá xált. ;+;Ūá ljx/lt /fh"xLltcfbL;' /fhĕgált clel;ųf jf xáƃ' cglel;ųf jf, o]
/şdg';f;lƃ. /fhdxfdųflt /fh"g+ OƧl/o;lb;fo dxltof OƧl/odųfo ;dƉfutf. ltlŴoflt ljk/LtbƧgf
aflx/kl/Ƒfhsĕ. ltlŴo;fjsĕlt elųj;]g t];+ kŝobfosĕ, Pt]lx ;Ƹź ;+;Ʈhĕtá xátLlt cŴá.
cgg'nálds]g ;+;Ʈ]gflt cgg'nálds;+;±Ʈëf gfd ltƧƉ+ l;ŋĕg+ cgg'nádá kŝgLs;+;±Ʈëf. o]g Ɣƪrl/oƃ/fo+
kţlųjLltŊd+ ;Ɵ]vkl/xflgť kfk')flt. ;]Ɯlyb+Ġ /fh/fhdxfdų]lx ;Ƹź ;x;álstf ;xglƆtf ;d;'vb'ŋtf pƍƉ];'
lsŝs/)Lo];' cųgf oáu+ cfkşgtf ltlŴoltlŴo;fjs]lx ;Ƹź PsŞƆ?lr;dfrf/tf PsŞƆ?lr;dfrf/efjfjxá jf
l;g]xax'dfg;ƅjá. tŴ /fh/fhdxfdų]lx ;Ƹź ;+;±Ʈëf Ɣƪrl/oƃ/fos/á, Ot/]lx ltlŴo;fjs]lx t];+ nlźƮx)+ t];+ kg
jfb+ lelƆŷf cųgá nƸź uŲfk]t'+ ;dŴ]g pk;Řldt'+ jũlt.
Obflg ck/]glk kl/ofo]g c±uëfr/+ bƧ]t'+ æoflg jf kg tflg s'nfgLÆltcflb cf/ź+. tŴ cƧźfgLlt a'źfbL;'
;źflj/lxtflg. tflg æa'źá ;Ƒţ", wƙá lgƜflgsĕ], ;Ŝá ;'ƍlkƉáÆlt g ;Źxlƃ. cƍ;ƉfgLlt lrų+ k;Ɖ+ cgfljn+ sĕt'+ g
;Ŋálƃ. cŊá;skl/ef;sĕgLlt cŊá;sĕlg r]j kl/ef;sĕlg r. ærá/ál;, afnál;, d"ƭál;, cáŪál;, ±uëf±)ëfl;, uſeál;,
cfkflosĕ]l;, g]/losĕ]l;, lt/Şfgutál;, glŴ t'ƞ+ ;'ult, b'Ʈlto]j t'ƞ+ kflsřfÆlt Pj+ b;lx cŊá;jŴ"lx cŊá;lƃ.
æxát', Obflg t+ kxl/Ƨfd, alƉƧfd, jlwƧfdfÆlt Pj+ eobƧg]g kl/ef;lƃ rflt cŴá.
cgŴsĕdfgLlt cŴ+ g OŞlƃ, cgŴd]j OŞlƃ. clxtsĕdfgLlt clxtd]j OŞlƃ, lxt+ g OŞlƃ. cmf;'sĕdfgLlt
mf;'s+ g OŞlƃ, cmf;'sd]j OŞlƃ. coáuŋ]dsĕdfgLlt rt"lx oáuëlx vëd+ lgưo+ g OŞlƃ, ;eod]j OŞlƃ. leŋ"glƃ PŴ
;fd±)ë/flk ;śx+ uŞlƃ. leŋ'gLglƃ PŴ l;ŋdfgf;fd±)ël/oálk. ;Ƒ];lƕ lx eujƃ+ plŹƧ kƑlhtfgť]j ;/)utfgť rt'Ɖlƕ
kl/;fg+ tflg cgŴsĕdflgo]j. tyf¿kflg s'nfgLlt Pj¿kflg vlųos'nfbLlg s'nflg. ;]jtLlt lgƧfo hËjlt. ehtLlt
pk;Řdlt. klo?kf;tLlt k'gƍ'g+ pk;Řdlt. co+ j'ŝtLlt co+ j]l;oflb±uëfr/Ƨ j]l;oflbsĕ] /fhĕlb;+;ŪƧ /fhĕlbsĕ]
cƧźs'nflb;]jsƧ cƧźs'nflbsĕ] rflt ltƍsĕ/álk co'ų±uëfr/á æc±uëfr/áÆlt j]lbtƑá.
tƧ Oldgflk kl/ofo]g c±uëfr/tf j]lbtƑf _ j]l;oflbsĕ] tfj kťsĕdu')lgƧotá c±uëfr/á j]lbtƑá. oyfx _ æsĕ]
r, leŋj], leŋ'gá c±uëfr/á k/lj;oá, olbb+ kť sĕdu')fÆlt /fhĕlbsĕ] ´fgfg'oáuƧ cg'klgƧotá nfe;Ŋĕ/f;lgrŊlgƎfbgtá
lblŪljklųx]t'tá r, cƧźs'nflbsĕ] ;źfxflglrųkbá;fjxgtá c±uëfr/á.

139
 cƃ/#/ƍj];flbsĕ] r rŋ'gf ¿k+ lbƩf lgldųƮfxflbsĕ] r ;źfb]Ɯflg eáhgflg e'lŧŷf lj;"sbƧgfg'oá±uëf r kť
sĕdu')f rflt rt'lƑ±wëflk kg lsn];'ƍlųj;]g c±uëfr/ált j]lbtƑá.
df leŋj] c±uëfr/] r/yflt rl/t'+ co'ųŪfg] df r/y. k/lj;o]lt ;ų'lj;o]. c±uëfr/] leŋj] r/tlƃ co'ųŪfg]
r/ƃfg+. ær/Ælƃlk kf±&ëf. nŞtLlt nleƧlt klƧƧlt. df/ált b]jk'ųdf/álk dŝ'df/álk. cátf/lƃ /Ɖ+ l%Ź+ ljj/+.
±uëfr/lgŹ];] g j]l;of±uëfr/á xátLltcfbLlg j'ųklkŋj;]g j]lbtƑflg. co+ kg lj;];á _ rųf/á ;ltkŪfgf
±uëfr/ált rl/t'+ o'ųŪfgj;]g rt';ltkŪfgf ±uëfr/á. ;s]lt cųgá ;ƃs]. k]lųs] lj;o]lt lklttá cfutlj;o].
cf/źjLl/oƧflt ;ƙfpklŪtrt';ƙƍwfgjLl/ojƃƧ. yfdutƧflt anƍųƧ. bƭk/ŊdƧflt ly/jLl/oƧ.
oƧŴfo k]l;tált o]g c/xųŴfo cųefjá kl/ŝųá. cųŴ] rflt cųgá cŴ] c/xųmn] r. `fo] rflt cl/o] cŪlśs] dƮ]
r. nŋ±)ë rflt clgŝflbnŋ)klj]±wë r. sĕ/±)ë rflt x]t'lƛ r. &fgf&fg] rflt &fg] r cŪfg] r, sĕ/)fsĕ/±)ë rflt cŴá.
Obflg ljŴf/]ŷf bƧ]t'+ æ;Ƒ] ;řf/f clgŝfÆltcflbdfx.
197= cŪdufyfo Psĕ]lb lgksĕ]lt PsƮlrųá klůtá.
hĕt¿kƧ cáńfl/slƕ dn+ wdtLlt ;'jŰƧ y"n+ hƟ+ clƮ;+oáuëg gLx/lt. ;ƉdtLlt ;ƙf gLx/lt. lgźdtLlt
ck'gejƍlųs+ sŷf gLx/lt. æ´fk]tLÆlt s]lr jblƃ. dlŢdsƕLlt ttá ;'v'dt/lƕ. ;'v'dsƕLlt clt;'v'dt/lƕ.
Pjd]jflt cákƙ;ƕlkfbg+. cųgá cáńfl/s]lk lsn];] wdtLlt sĕob'ŝl/tflbs] y"nlsn];] jLl/oftk]g gLx/lt. dlŢds]lk
lsn];]lt sĕdljtŊĕlbs] cáńfl/s;'v'dfg+ dlŢds]lk. ;'vd' s]kLlt `fltljtŊĕlbs] clt;Ųs]lk lsn];]. ;ƙflblŪof ldŞflbƸŪ
wdtLlt ;x ljkƧgfo dƮ;ƕo'ųfo ;ƙflblŪof ljk/Lt;řft+ ldŞflbƸŪ gLx/lt. ;ƙf;ŘƍfbL;'lk P;]j goá.
198= Pj+ cfoƨtf ;fl/k'ų]g tLlx ufyflx eujƃ+ ±yëfd]ŷf kťlx ufyflx kť;tfg+ l;ƧfgdŴfo r
;]gf;g±uëfr/;LnjtfbLlg k'lŞtá tdŴ+ ksĕ;]t'+ æljlhu'ŞdfgƧfÆltcflbgf go]g ljƧşgdf/ź+. tŴ k&dufyfo tfjŴá _
hĕltcfbLlx lhu'ŞdfgƧ l/ųf;g+ ;og+ ;]jtá j] ;ƗálwsĕdƧ ;fl/k'ų leŋ'gá olbb+ mf;' oá mf;'ljxf/á oyfg'wƙ+ oá r
cg'wƙá, t+ t] kjŋĕld oyf khĕg+ oyf khĕgƃá jb]Ɯ, Pj+ jbfdLlt. o+ mf;'ljxf/lƃ o+ ;'vljxf/+. c;ƍfo¿kbƧg]gflt
OlŴ¿kflb;d)f;ƍfo¿kbƧg]g. t+ aáƸw a'lŢt'sĕdƧflt t+ rt'dƮ`f);řft+ aáƸw a'lŢt'+ OŞƃƧ. cg'a'lŢt'sĕdƧflt cg'¿kfo
klklųof a'lŢt'sĕdƧ. klljlŢt'sĕdƧflt cled'vë sŷf lglƑlŢt'sĕdƧ. ;Ɨ'lŢt'sĕdƧflt kxLglsn];] ckŝfudgj;]g ;ƙf
a'lŢt'+ OŞƃƧ. clwuƃ'sĕdƧflt kfk'l)t'sĕdƧ. ;lŞsĕt'sĕdƧflt klnfe;lŞlsl/ofo kų'sĕdƧ. cy jf a'lŢt'sĕdƧflt
;átfklųdƮ`f)+ `ft'sĕdƧ. cg'a'lŢt'sĕdƧflt ;sbfuflddƮ`f)+ k'g `ft'sĕdƧ. klljlŢt'sĕdƧflt cgfuflddƮ`f)+
klj]wj;]g `ft'sĕdƧ. ;Ɨ'lŢt'sĕdƧflt c/xųdƮ`f)+ ;ƙf `ft'sĕdƧ. clwuƃ'sĕdƧflt rt'lƑwlƕ clwuƃ'sĕdƧ.
mlƧt'sĕdƧflt `f)m';gfo m'l;t'sĕdƧ. ;lŞsĕt'sĕdƧflt kŝj]ŋ)fo kŝŋ+ sų'sĕdƧ.
rt'Ɖ+ dƮfg+ k'Ƒefuë ljkƧgflt rt'Ɖ+ cl/odƮfg+ k'l/dsĕ]Ūf;] pƍƉpboƑoflbljkƧgf`f)flg.
199= b'ltoufyfo ;kl/oƃrf/Llt ;LnfbL;' rt";' kl/oƃ];' r/dfgá. *+;flwkftfglƃ lkśndlŋsĕgť
;];dlŋsĕgť. t] lx ttá ttá clwkltŷf vfblƃ, tƨf æclwkftfÆlt j'ŝlƃ. dg'ƧmƧfglƃ rá/flbmƧfg+.
rųf/á kl/oƃflt rųf/á dl/ofbf kl/Ş]bf. cƃák"ltefj+ kŝj]ŋdfgált cưƃ/] s'lŞtefj+ ;Lnlj/lxtefj+
cánásodfgá. cƃá ;Ln;+j/kl/oƃ] r/tLlt ;Ln;+j/kl/Ş]bưƃ/] r/lt ljr/lt. dl/ofb+ g leƆtLlt ;Lndl/ofb+
;Lnkl/Ş]b+ g sĕ]k]lt.
cflbųkl/ofo+ kŝj]ŋdfgált cflbųb];g+ ‘dxfj0 54 ;+0lg0 3=61 4=28’ cánás]ƃá.
cŋưŧgj)klŞfbgk'ųd+;"kd+ kŝj]ŋdfgált ;fslsƧ cŋưŧgpkdť, s'ŪƓflwgá j)fg+ klŞfbgt]nlknáltspkdť,
sƃf/klkƉfg+ hĕoƕltsĕg+ k'ųd+;vfbgpkdť ‘;+0lg0 2=63 ld0k0 6=1=2’ cánás]ƃá. eŹ]s/ųljxf/+ kŝj]ŋdfgált _
æctLt+ gfƋfud]Ɯ, gƍlsř] cgfut+.
t+ j] ‚eŹ]s/ųáƒlt, ;ƃá cflrŋt] d'gLÆltĶ ‘d0lg03=280 g]lų0103’ _
Pj+ j'ų+ eŹ]s/ųljxf/+ cánás]ƃá. tf pƍltŷf pƍltŷf vfbƃLlt lgƍltŷf lgƍltŷf vfblƃ.
200= tltoufyfo k/wlƙsĕ gfd ;ų;xwlƙsjşĕ ;Ƒ]lk t] aflx/sĕ. s';nfg'P;Llt s';nwƙ] cƋ];dfgá.
;ų ;xwlƙs] &k]ŷflt leŋ'leŋ'gLl;ŋdfgf;fd±)ë/;fd±)ë/Lpkf;spkfl;sĕoá jşˆŷf. cyfk/flglk clŴ
cle;ƘátƑfgLlt ck/flglk dlŹtƑflg clŴ ;+ljşlƃ.
201= rt'Ŵufyfo cftŘmƧ]gflt /áumƧ]g. ;Lt+ cy'Ųlƃ ;Ltť pŲť. ;á t]lx m'Ūá ax'wflt ;á t]lx cftŘfbLlx
cg]s]lx cfsĕ/]lx m'Ūá ;dfgá. cgásĕ]lt cle;řf/ljţf)fbLg+ cgásĕ;e"tá. cưƃ/wft'ksĕ]kj;]g jflt ;/L/ưƃ/]

140
cfkáwft'ŋáej;]g jf cţwft'ŋáej;]g jf. pŲlƃ ;/L/ưƃ/] t]háwft'ŋáej;]g pŲ+ ejlt. cle;řf/;xutljţf)Ƨflt
s';nfs';nr]tgf;ƕo'ųlrųƧ. cásĕ;+ g s/átLlt cjsĕ;+ kltŪ+ g s/ált. cjlŴt;dfbfgált cátl/ŷf ufxsĕ].
202= Pj+ æleŋ'gá ljlhu'ŞtáÆltcfbLlx tLlx ufyflx k'ŪdŴ+ ljƧşˆŷf Obflg æŌfƧ ƓƍyoáÆltcflbgf go]g k'Ū+
ljƧşˆƃá æ±yëƜ+ g sĕ/]Æltcflbdfx. tŴ mƧ]lt m';]Ɯ. obfljnų+ dg;á ljhţflt o+ lrųƧ cfljnų+ ljhĕg]Ɯ, t+ ;Ƒ+ æsŲƧ
kŋáÆlt ljgábo]Ɯ.
clbƉfbfg+ kxfoflt PŴ clbƉƧ cfbfg+ clbƉfbfg+, k/;+x/)+, ±yëƜ+ rál/sĕlt j'ų+ xált. tŴ clbƉlƃ
k/kl/Ʈlxt+, oŴ k/á oyfsĕdsĕl/t+ cfkşƃá cbůf/xá cg'kjşá r xált¶ tƸƨ k/kl/Ʈlxt] k/kl/Ʈlxt;lţgá
tbfbfospkŊd;d'Ūflksĕ ±yëƜr]tgf clbƉfbfg+. t+ xLg] k/Ƨ ;ƃs] cƍ;fjş+, k)Lt] dxf;fjş+. sƨfĠ jŴ'k)Lttfo.
jŴ';dų] ;lt u')flwsĕg+ ;ƃs] jŴ'Ƹƨ dxf;fjş+, t+ t+ u')flws+ pkfbfo ttá ttá xLgu')Ƨ ;ƃs] jŴ'Ƹƨ cƍ;fjş+.
tƧ kť ;Ƙf/f xálƃ _ k/kl/Ʈlxt+, k/kl/Ʈlxt;lţtf, ±yëƜlrų+, pkŊdá, t]g x/)lƃ. kxfoflt Od+
clbƉfbfgr]tgf;řft+ b'ƧLƠ+ khlxŷf. kllj/tált kxLgsĕntá kŪfo ttá b'ƧLƠtá cá/tá lj/táj. lbƉd]j cflbotLlt
lbƉfbfoL. lrų]glk lbƉd]j klsřtLlt lbƉkflsřL. ±yëg]tLlt ±yëgá, g ±yëg]g c±yëg]g. c±yëgųfo]j ;'lre"t]g. cųgflt
cųefj]g, c±yëg+ ;'lre"t+ cųefj+ sŷf ljx/tLlt j'ų+ xált. Otá k/+ j'ųgod]j.
d]ųfogj;]g d]lų. d]ųfsĕ/á d]ųfogf. d]ųfo clotƧ d]ųf;dlśgá lrųƧ efjá d]ųflotų+. cg'botLlt cg'bof,
/ŋtLlt cŴá. cg'bofsĕ/á cg'bogf. cg'blotƧ efjá cg'blotų+. lxtƧ P;gj;]g lxt]l;tf. cg'sƕgj;]g cg'sƕf.
;Ƒ]lxlk Od]lx kb]lx pkrf/ƍgfƍųfj d]ųf j'ųf. ljk'n]gflt PŴ m/)j;]g ljk'ntf bŪƑf. e"ldj;]g kg t+ dxƮt+.
ku')j;]g cƍdf)+. ;ųf/ƙ)j;]g r cƍdf)+. ƓfkfbkŝlŴsƍxfg]g cj]/+. bádgƧƍxfgtá cƓfkş+, lgŹ'ŋlƃ j'ų+ xált.
cfljnlƃ cƍ;Ɖ+. n'lńtlƃ snn+. Pl/tlƃ c;lƉŪfg+. #lũtlƃ cf/ƙ±)ëg #ũgdfkflbt+. rlntlƃ sƕdfg+.
eƃlƃ ljưƃ+. cj"k;ƃlƃ clgƑ't+.
oá ;á df/ált PjdfbL;' dxfhg+ cgŴ] lgoáh]ŷf df/]tLlt df/á. sŲsƙųf sŲá. sĕdfjrl/Ƨ/ųf clwklt.
d/)+ kfkgtá cƃu". d'lťt'+ cƍbfgŪ]g gd'lr. df/Ƨ alń;lƃ df/alń;+. jũ;lƉlƧtŪ]g df/Ƨ cfld;lƃ df/fld;+.
j;jųgŪ]g df/Ƨ lj;oált df/lj;oá. ±uëfr/Ū]g df/Ƨ lgjf;ált df/lgjf;á sĕdrf/+ r/Ū]g df/Ƨ ±uëfr/ált df/±uëfr/á.
b'ƍd'ťgŪ]g df/Ƨ aƉglƃ df/aƉg+. b'ŋ'Źoált b'ŋaƉgá.
203= d"nlƕ t];+ klnvţ ltŪ]lt t];+ sĕ]wfltdfgfg+ o+ cljşĕlbs+ d"n+, tlƕ klnvl)ŷf ltŪ]Ɯ. cźf ejƃá
cle;Ƙj]Ɯflt Pt+ lkoflko+ cleejƃá Ps+;g] ]j cleej]Ɯ, g tŴ l;lyn+ k/Ŋd]Ɯflt clwƍfoá.
cljşĕ d"nlƃcfboá cljşĕ sĕ]wƧ pklgƧo;xhĕtflbj;]g d"n+ xált. cg'kfodgl;sĕ/á r clƨdfgá r Od] ƀ]
pklgƧoj;]g]j. clxl/scgáųƍpźŝf Od] toá pklgƧo;xhĕtflbj;]g d"nflg xálƃ, tyf cltdfgƧflk.
204= kţ+ k'/ŋŷflt kţ+ k'Ƒśd+ sŷf. sƠf)kLtLlt sƠf)kLltof ;dƉfutá. rt'/á ;x]y kl/b]jwƙ]lt
cgƃ/ufyfo j'ŝdfg] kl/b]jgLowƙ] ;x]Ɯ.
ljroax'nált kl/jLd+;gax'ná. kljroax'nált lj;];]g jLd+;gax'ná. k]ŋĕogax'nált Oŋ)ax'ná.
;d]ŋĕogax'nált P;gax'ná. lje"tljxf/Llt kfs+ sŷf `ftljxf/L.
cleŊƃ] klŊƃ]lt PŴ tfj cleŊƃ+ j'ŝlt udg+. klŊƃ+ lgjųg+. tb'eolƕ rt";' Ol/ofk±yë;' nưlt. udg]
tfj k'/tá sĕo+ clex/ƃá cleŊdlt gfd. kllgjų]ƃá klŊdlt gfd. &fg]lk l&tsĕ]j sĕo+ k'/tá cágd]ƃá cleŊdlt
gfd. kŞtá ckgfd]ƃá klŊdlt gfd. lg;şĕolk lgl;Ɖsĕ]j cf;gƧ k'l/dcśfled'±vëf ;+;/ƃá cleŊdlt gfd.
klŞdcśƍb];+ kŞf ;+;/ƃá klŊdlt gfd. lgkşĕolk P;]j goá.
;ƕhĕgsĕ/L xátLlt ;ƕhţ]g ;Ƒlsŝsĕ/L, ;ƕhţd]j jf sĕ/L xált. ;á lx cleŊƃfbL;' ;ƕhţ+ s/át]j, g sŴlr
;ƕhţlj/lxtá xált. cfnálst] ljnálst]lt PŴ kg cfnálst+ gfd k'/tá k]ŋg+. ljnálst+ gfd cg'lb;fk]ŋg+. cţflglk
x]Ūf pkl/ kŞtá k]ŋgj;]g cánálstpƟálstcknálstflg gfd xálƃ. tflg Ow g ulxtflg. ;f?ƍj;]g kg Odfg]j ƀ]
ulxtflg, Oldgf jf d'vëg ;Ƒflg ulxtfg]jflt.
;ldlŧt] k;fl/t]lt kƑfg+ ;ldŧgk;f/±)ë. ;ŜflkųrLj/wf/±)ëlt PŴ ;ŜflrLj/fg+ lgjf;gkf?kgj;]g kųƧ
leŋĕklƮx)flbj;]g kl/eá±uëf wf/)+ gfd. cl;tfbL;' cl;t]lt lkůkfteáhg]. kLt]lt ofu'cflbkfg]. vflot]lt
lkŪvşsĕlbvfbg]. ;flot]lt dw'mfl)tflb;fog]. pŝf/kƧfjsƙ]lt pŝf/Ƨ r kƧfjƧ r s/±)ë. utfbL;' ut]lt udg].
l&t]lt &fg]. lgl;Ɖ]lt lg;şĕo.
;'ų]lt ;og]. hĕul/t]lt hĕu/±)ë. efl;t]lt syg]. tŴ pkfbf¿kƧ ;ŹfotgƧ cƍjų] ;lt efl;tf gfd g

141
xált, tƸƨ kjųƃ] xátLlt kl/Ʈfxsĕ] leŋ' efl;t] ;ƕhĕgsĕ/L gfd xált. ljd'ųfotg;L;]g wƙ+ b];]ƃálk afƸų;lt/Şfgsy+
kxfo b;syfjŴ'lglƧt+ sy+ s±yëƃálk efl;t] ;ƕhĕgsĕ/L gfd. t'ŲLefj]lt csyg]. tŴ pkfbf¿kƧ ;ŹfotgƧ kjlųo+
t'ŲLefjá gfd glŴ, cƍjlųo+ xátLlt kl/Ʈfxsĕ] leŋ' t'ŲLefj] ;ƕhĕgsĕ/L gfd xált. cŪƸt;cf/ƙ±)ë;' lrų?lro+ sƙŪfg+
ux]ŷf lgl;Ɖálk b'ltoŢĕg+ ;dfkƉálk t'ŲLefj] ;ƕhĕgsĕ/L gfd. PŴ r Psĕ] Ol/ofk±yëf ƀL;' &fg];' cfutá. ;á x]Ūf cleŊƃ]
klŊƃ]lt PŴ leŋĕrf/ufd+ uŞtá cfuŞtá r cźfgudgj;]g slytá. ut] l&t]lt PŴ ljxf/] r'lŰskfb'źf/j;]g slytált
j]lbtƑá. a'źfg'Ƨltj;]gfltcfboá x]Ūf tŴ tŴ ksĕl;tf Pj.
c/tLlt /ltklŋ]ká. c/lttflt c/dgfsĕ/á. cgle/tLlt cgle/tefjá. cgle/dgflt cgle/dgfsĕ/á.
pŊlŮtflt pŊŮgfsĕ/á. kl/tlƧtflt pŊŮgj;]g]j kl/tƧgf.
205= Ƹs ;" cl;Ƨlƃ Ƹs e'lŧƧfld. s'j jf cl;Ƨlƃ s'Ƹx jf cl;Ƨfld. b'ŋ+ jt ;]Ŵ s'jş ;]Ƨlƃ Od+ /Ƹų b'ŋ+
;Ƹo, cş cfudg/Ƹų sŴ ;loƧ+. Pt] ljtŊ]lt Pt] lkůkftlglƧt] ƀ], ;]gf;glglƧt] ƀ]lt rųf/á ljtŊ]. clgs]trf/Llt
cklnaáwrf/L lgųŲrf/L.
mns] jflt jŘflbmnskL±&ë r. cfufld/lųlƃ cfudlg/lųo+. cfb]jg]Ɯ]lt lj;];]g b]jlgƜ]. kl/b]jg]Ɯ]lt ;dƃtá
b]jlgƜ].
206= sĕn]lt lkůkftsĕn] lkůkft;řft+ cƉ+ jf, rLj/sĕn] rLj/;řft+ j;g+ jf nźf wƙ]g ;d]gflt clwƍfoá. dų+
; hţflt kl/Ʈx] r kl/eáuë r ;á kdf)+ hĕg]Ɯ. Owflt ;f;g], lgkftdųd]j jf Pt+. tá;gŴlƃ ;ƃá;Ŵ+, PtbŴ+ dų+
hĕg]Ɯflt j'ų+ xált. ;á t];' u'ųált ;á leŋ' t];' kŝo];' u'ųá. otrf/Llt ;ţtljxf/á, /lŋtOl/ofk±yëf
/lŋtsĕojrLdgáƀf/á rflt j'ų+ xált. æoltrf/LÆltlk kf±&ëf, P;áo]jŴá. ?l;tált /ál;tá. #lũtált j'ų+ xált.
ƀLlx sĕ/±)ëlx dų+ hĕg]Ɯflt ƀLlx efuëlx kdf)+ hĕg]Ɯ. klƮx)tá jflt k/]lx lbƜdfgƮx)sĕntá jf. kl/eáutá
jflt kl/e'ŧgsĕntá jf. ±yëfs]lk lbƜdfg]lt cƍs]lk lbƜdfg]. s'nfg'bofoflt s'nfg+ cg'botfo. s'nfg'/ŋĕoflt s'nfg+
cg'/ŋ)Ŵfo. klƮŲftLlt ±yëfslƕ uŲflt. ax's]lk lbƜdfg]lt cgƍs]lk lbƜdfg]. sĕokl/xfl/s+ rLj/+ klƮŲftLlt PŴ
sĕo+ kl/x/lt ká;]tLlt sĕokl/xfl/s+. s'lŞkl/xfl/slƃ s'ƸŞ kl/x/lt ká;]tLlt s'lŞkl/xfl/s+. Ot/Lt/kŝo;ƃá;]g
;dƉfutƧ leŋ'gá cŪ kl/ŋĕ/f jũlƃ tLl) rLj/flg kųá bƃsŪŞ]bgjfl; Psĕ ;"lr sĕoaƉg+ kl/Ƨfjglƃ. j'ųlƕ r]t+ _
æltrLj/ť kųá r, jfl; ;"lr r aƉg+.
kl/Ƨfjg]g cŪ]t], o'ųoáuƧ leŋ'gáÆltĶ ‘bL0lg0cŪ01=215 d0lg0cŪ01=294 2=349 c0lg0cŪ02=4=198’.
t] ;Ƒ] sĕokl/xfl/sĕlk xálƃ s'lŞkl/xfl/sĕlk. sy+Ġ ltrLj/+ tfj lgjf;]ŷf r kf?lkŷf r ljr/)sĕn] sĕo+
kl/x/lt ká;]tLlt sĕokl/xfl/s+ xált. rLj/sŰ]g pbs+ kl/Ƨfj]ŷf lkjgsĕn] vflbtƑmnfmnƮx)sĕn] r s'ƸŞ kl/x/lt
ká;]tLlt s'lŞkl/xfl/s+ xált.
kųálk t]g pbs+ pźl/ŷf ƌfgsĕn] s'lkl/eůs/)sĕn] r sĕokl/xfl/sĕ] xált cfxf/+ ux]ŷf e'ŧgsĕn]
s'lŞkl/xfl/sĕ]. jfl;lk tfo bƃsŪŞ]bgsĕn] dťkL&fg+ cśkfbrLj/s'lbůs;şgsĕn] r sĕokl/xfl/sĕ xált.
pŞ'Ş]bggflńs]/flbtŞgsĕn] s'lŞkl/xfl/sĕ. ;"lr rLj/l;Ƒgsĕn] sĕokl/xfl/sĕ xált. k"j+ jf mn+ jf ljlŢŷf vfbgsĕn]
s'lŞkl/xfl/sĕ. sĕoaƉg+ alƉŷf ljr/)sĕn] sĕokl/xfl/s+. pŞ'cfbLlg alƉŷf ux)sĕn] s'lŞkl/xfl/s+. kl/Ƨfjg+ t]g
pbs+ kl/Ƨfj]ŷf ƌfgsĕn] ;]gf;gkl/eůs/)sĕn] r sĕokl/xfl/s+, kfgLokf)skl/Ƨfjgsĕn] t]g]j ltntů'nk'y'sĕbLlg ux]ŷf
vfbgsĕn] r s'lŞkl/xfl/s+.
kl;řfoálg;ált pkfo]g k±yëg kl;řfo `ŷf, kŝj]lŋŷflt cŴá. PŴ r æ;LtƧ kl#ftfofÆltcflbgf go]g
j'ųkŝj]ŋ)d]j oálg;á kl;řflt j]lbtƑ+. tŴ rLj/lƃ cƃ/jf;sĕbL;' o+lslť. kl;]jtLlt kl/e'ŧlt lgjf;]lt jf
kf?klt jf. ofjb]jflt koáhgfjlwkl/Ş]blgodjrg+. Pųsd]j lx oálugá rLj/kl;]jg] koáhg+, olbb+ ;LtƧ
kl#ftfofltcflb, g Otá leƜá. ;LtƧflt cŢųwft'ŋáej;]g jf alxźf pt'kl/)fdgj;]g jf pƍƉƧ oƧ sƧlr ;LtƧ.
kl#ftfoflt klxggŴ+. oyf ;/L/] cfafw+ g pƍfb]lt, Pj+ tƧ ljgábgŴ+. ;Ltưfxt] lx ;/L/] ljlŋųlrųá
oálg;á kblxt'+ g ;Ŋált. tƨf ;LtƧ kl#ftfo rLj/+ ;]ljtƑlƃ eujf cg'ţfl;. P; goá ;ƑŴ. s]jnŤ]Ŵ pŲƧflt
clƮ;ƃfkƧ, tƧ jgbfxfbL;' ;Ƙjá j]lbtƑá. *+;ds;jftftk;/L;k;ƖƧfglƃ PŴ kg *+;flt *+;gdlŋsĕ.
æcƉdlŋsĕÆltlk j'ŝlƃ. ds;flt ds;f Pj. jftflt ;/hc/hĕlbe]bf cftkált ;"l/oftká. ;/L;kflt o] s]lr ;/ƃf
uŞlƃ bL#hĕltsĕ ;ƍfboá, t];+ bŪ;ƖƧá r m'Ū;ƖƧá rflt b'lj±wëf ;ƖƧᶠ;álk rLj/+ kf?lkŷf lgl;Ɖ+ g afwlt. tƨf
tflb;];' &fg];' t];+ kl#ftŴfo kl;]jlt. ofjb]jflt k'g PtƧ jrg+ lgotkoáhgfjlwkl/Ş]bbƧgŴ+.
lxl/sĕ]kLgklŞfbgŴlƃ lgotkoáhg+, Ot/flg sbflr xálƃ. tŴ lxl/sĕ]kLglƃ t+ t+ ;ƗfwŪfg+. oƸƨ olƨlŤ cś]
ljjl/odfg] lx/L s'ƍlt ljgƧlt, t+ t+ lxƸ/ sĕ]kgtá lxl/sĕ]kLglƃ j'ŝlt. tƧ r lxl/sĕ]kLgƧ klŞfbgŴlƃ

142
lxl/sĕ]kLgklŞfbgŴ+. ælxl/sĕ]kLg+ klŞfbgŴÆlƃlk kf±&ëf.
lkůkftlƃ o+lslť cfxf/+. oá lx sĕ]lr cfxf/á leŋ'gá lkůáƠ]g kų] klttųf ælkůkftáÆlt j'ŝlt. lkůfg+ jf
kftá lkůkftá, tŴ tŴ nźfg+ leŋĕg+ ;lƉkftá, ;d"xált j'ų+ xált. ;];+ x]Ūf j'ųgod]j.
;]gf;glƃ ;ogť cf;gť. oŴ oŴ lx ;]lt ljxf/] jf cŬoáuflblƛ jf, t+ ;]g+. oŴ oŴ cf;lt lg;Lblt, t+
cf;g+, t+ Pstá sŷf æ;]gf;gÆlƃ j'ŝlt. pt'kl/Ƨoljgábgkl;Ɵfgf/fdŴlƃ kl/;xgŪ]g pt'o]j pt'kl/Ƨoá.
pt'kl/ƧoƧ ljgábgŴť kl;Ɵfgf/fdŴť. oá ;/L/fafwlrųljŋ]ks/á c;ƍfoá pt' ;]gf;gkl;]jg]g ljgáb]tƑá xált, tƧ
ljgábgŴ+ PsËefj;'vŴťflt j'ų+ xált. sĕdť ;Ltkl#ftflbgfj pt'kl/Ƨoljgábg+ j'ųd]j. oyf kg rLj/kl;]jg]
ælxl/sĕ]kLgklŞfbg+ lgotkoáhg+, Ot/flg sbflr sbflr ejƃLÆlt j'ų+, Pjldwflk lgotpt'kl/Ƨoljgábg+ ;Ɖfo Ob+
j'ųlƃ j]lbtƑ+. cy jf co+ j'ųƍsĕ/á pt' pt'o]j. kl/Ƨoá kg b'lj±wëf kfskl/Ƨoá r klŞƉkl/Ƨoá r. tŴ
kfskl/Ƨoá ;LxƓŔfboá, klŞƉkl/Ƨoá /fubá;fboá. t] oŴ ckl/u'lųof r c;ƍfo¿kbƧgflbgf r cfafw+ g s/álƃ,
t+ ;]gf;g+ Pj+ hĕlgŷf kŝj]lŋŷf kl;]jƃá leŋ' kl;řf oálg;á ;]gf;g+ pt'kl/ƧoljgábgŴ+ kl;]jtLlt j]lbtƑá.
lunfgkŝoe];şkl/ŋĕ/lƃ PŴ /áuƧ klcogŪ]g kŝoá, kŝgLsudgŪ]gflt cŴá. oƧ sƧlr ;ƍfoƧ]t+
clwjrg+. le;ŊƧ sƙ+ t]g cg'ţftųflt e];ş+. lunfgkŝoáj e];ş+ lunfgkŝoe];ş+, o+ lslť lunfgƧ ;ƍfo+ le;Ŋsƙ+
t]ndw'mfl)tfbLlt j'ų+ xált. kl/ŋĕ/ált kg æ;ųlx gu/kl/ŋĕ/]lx ;'kl/ŋų+ xátLÆltcfbL;' ‘c0lg0 7=67’ kl/jf/á
j'ŝlt. æ/±yëf ;Lnkl/ŋĕ/á, ´fgŋá rŊjLl/oáÆltcfbL;' ‘;+0 lg0 5=4’ cnŘf/á. æo] r ±vëf Od] kƑlht]g hËljtkl/ŋĕ/f
;d'bfg]tƑfÆltcfbL;' ‘d0lg0 1=191_192’ ;Ƙf/á. Ow kg ;Ƙf/álk kl/jf/álk jũlt. tť lunfgkŝoe];ş+ hËljtƧ
kl/jf/álk xált, hËljtgf;sĕafw'ƍlųof cƃ/+ cbŷf /ŋ)tá ;Ƙf/álk. oyflr/+ kjųlt, PjdƧ sĕ/)efjtᶠtƨf
ækl/ŋĕ/áÆlt j'ŝlt. Pj+ lunfgkŝoe];şť t+ kl/ŋĕ/á rflt lunfgkŝoe];şkl/ŋĕ/á, t+ lunfgkŝoe];şkl/ŋĕ/+.
lunfgƧ o+ lslť ;ƍfo+ le;Ŋĕg'ţft+ t]ndw'mfl)tflbhËljtkl/ŋĕ/lƃ j'ų+ xált.
pƍƉfglƃ hĕtfg+ e"tfg+ lgƑųfg+. j]Ɯfaflwsĕglƃ PŴ Ɠfaf±wëflt wft'ŋáeá t+;d'Ūfgf r s'ŪuůkLńsĕboá, Ɠfafwtá
pƍƉųf j]Ɯfaflwsĕ. j]bgfglƃ b'ŋj]bgf, cs';nljkfsj]bgf, tf;+ j]Ɯfaflwsĕg+ j]bgfg+. cƓfaŢk/dtfoflt
lgŹ'ŋk/dtfo. ofj t+ b'ŋ+ ;Ƒ+ kxLg+ xált, tfjflt cŴá.
;ƃ'Ūá xátLlt kŝo;ƃá;]g ;ƃ'Ūá xált. Ot/Lt/]g rLj/]gflt y"n;'v'dn"vk)Ltly/lhŰfg+ o]g s]glr. cy ±vëf
oyfnźfbLg+ Ot/Lt/]g o]g s]glr ;ƃ'Ūá xátLlt cŴá. rLj/lƨlŤ toá ;ƃá;f oyfnfe;ƃá;á oyfan;ƃá;á
oyf;f?ƍ;ƃá;ált. lkůkftfbL;'lk P;]j goá.
jŰjfbLlt Psĕ] ;ƃ'Ūá xált, ;ƃá;Ƨ jŰ+ g s±yëlt, Psĕ] g ;ƃ'Ūá xált, ;ƃá;Ƨ jŰ+ s±yëlt, Psĕ] g]j ;ƃ'Ūá xált,
g ;ƃá;Ƨ jŰ+ s±yëlt, Psĕ] ;ƃ'Ūá r xált, ;ƃá;Ƨ jŰ+ s±yëlt, t+ bƧ]t'+ æOt/Lt/rLj/;ƃ'lŪof r jŰjfbLÆlt j'ų+.
cg];glƃ b"t]ƜkxLgudgfg'oáuƍe]b+ gfgƍsĕ/+ cg];g+. cƍlt¿klƃ co'ų+. cnźf rflt cnleŷf. oyf Psŝá æsy+ g' ±vëf
rLj/+ nleƧfdLÆlt k'ţjƃ]lx leŋ"lx ;Ƹź Pstá x'ŷf sĕ]xţ+ s/áƃá pųƧlt kl/tƧlt, ;ƃ'Ūá leŋ' Pj+ cnźf r rLj/+ g
kl/tƧlt. nźf rflt wƙ]g ;d]g nleŷf. culwtált ljutnáejƃá. cd'lŞtált clwdųtŲfo d'Ş+ cgfkƉá. cgŢĕkƉált
tŲfo cgáŴá ckl/oágźá. cfbLgjbƧfjLlt cg];gfklųoť ulwtkl/eáuë r cfbLgj+ kƧdfgá. lgƧ/)kţált æofjb]j
;LtƧ kl#ftfofÆlt ‘d0lg01=23’ j'ų+ lgƧ/)+ Pj khĕgƃá. Ot/Lt/rLj/;ƃ'lŪoflt o]g s]glr rLj/]g ;ƃ'lŪof.
g]jųfg'Ŋ+;]tLlt æcx+ k+;'s"lnsĕ], dof pk;ƕbdfń]o]j k+;'s"lnsś+ ulxt+, sĕ] dof ;lb;á cŴLÆlt cų'Ŋ+;g+ g s/ált. g k/+
jƘ]tLlt æOd] kgţ] leŋ" g k+;'s"lnsĕÆlt jf æk+;'s"lnsdųlƕ Pt];+ gŴLÆlt jf Pj+ k/+ g jƘ]lt.
oá lx tŴ bŋált oá tƸƨ rLj/;ƃá;] jŰjfbL, tf;' jf bŋá %]sĕ] Ɠųá. cgn;ált ;ftŝlsl/ofo
cfnl;olj/lxtá. ;ƕhĕgá klƧtált ;ƕhĕgkţfo r]j ;ltof r o'ųá. ká/f±)ëlt g cw'g'ƍlųs]. cƮţ]lt æc±ƮëfÆlt
hĕlgtƑ]. cl/oj+;] l&tált cl/ofg+ j+;] kltlŪtá. cl/oj+;ált r oyf lx vlųoj+;á Ɣfƪ)j+;á j]Ƨj+;á ;'Źj+;á ;d)j+;á
s'nj+;á /fhj+;á, Pj+ colƕ cŪdá cl/oj+;á cl/otlƃ cl/okj])L gfd xált. ;á ±vëf kgfo+ cl/oj+;á Od];+ j+;fg+
d"nuƉfbLg+ sĕńfg';fl/uƉfboá ljo cƮdŋĕolt. s] kg t] cl/of o];+ P;á j+;áltĠ cl/of j'ŝlƃ a'źf r kŝ]sa'źf r
tyfut;fjsĕ r, Pt];+ cl/ofg+ j+;ált cl/oj+;á. Otá k'Ƒ] lx ;t;xƧsƍflbsĕg+ rt'Ɖ+ c;Ś]Ɯfg+ dŴs] tŲŘ/á d]Ř]/á
;/)Ř/á bLkŘ/ált rųf/á a'źf pƍƉf, t] cl/of, t];+ cl/ofg+ j+;ált cl/oj+;á. t];+ a'źfg+ kl/lgƑfgtá ck/efuë Ps+
c;Ś]Ɯ+ cltŊldŷf sĕ]ůţá gfd a'źá pƍƉá»k]0 OdƸƨ sƍ] ss';Ɖá sĕ])fudgá sƧká cƛfs+ eujf ±uëftdált rųf/á a'źf pƍƉf,
t];+ cl/ofg+ j+;ált cl/oj+;á. clk r ctLtfgfutkŝ'ƍƉfg+ ;Ƒa'źkŝ]sa'ź;fjsĕg+ cl/ofg+ j+;ált cl/oj+;á, tƸƨ
cl/oj+;] kltlŪtá.
Ot/Lt/]g lkůkft]gflt o]g s]glr lkůkft]g. ;]gf;gfbL;'lk P;]j goá. cfotg];"lt rŋĕbL;' cfotg];'.
otált ;ţtá. oųált oųjf. kloųált cltljo oųjf. u'ųált /lŋtá. ±uëflktált dŧ";fo ljo kŪlktá.

143
/lŋtált kl;fldtá. ;+j'tált ƀf/;+j/±)ëg lklxtá. v'+l;tált u/lxtá. jlƘtált ck;flbtá. #lũtált #ũgdfkflbtá.
u/lxtált cjdlţtá. pkjlbtált cŊál;tá.
m?;]gflt dƙŞ]bgjrg]g. sŋń]gflt bf?±)ëg. gƍljşĕlt klƎl/ŷf g s±yëƜ.
207= ´fgfg'o'ųált cg'ƍƉ'ƍfbg]g pƍƉ;]jg]g r ´fg]g cg'o'ųá. pk]ŋdf/ư ;dflxtųált rt'ŴŢĕg'k]ŋ+ pƍfb]ŷf
;dflxtlrųá. tŊĕ;o+ s'Ŋ'ŝť'klŞƆ]lt sĕdljtŊĕlbljtŊť sĕd;ţflbs+ ljtŊƧ cf;oť xŴs'Ŋ'ŝflbs'Ŋ'ŝť pklŞƆ]Ɯ.
cg'ƍƉƧ jf k&dƧ ´fgƧ pƍfbfoflt tƸƨ cųefj] cg'ƍƉƧ jf pƍlşŷf kl/xLgƧ jf k&dŢĕgƧ pƍfbgŴ+ cųgá
;ƃfg] klnfeŴ+. pƍƉ+ jf k&d+ ´fg+ cf;]jtLltcfbL;' PŴ cfb/]g ;]jlt ku')+ s/ált efj]lt jŬ]lt ax'nLs/ált k'gƍ'g+
s/ált.
pk]ŋĕlt rt'ŴŢĕg] pƍƉf tŶdŢų'k]ŋĕ. pk]ŋĕlt ;efjkb+. pk]ŋgflt pkklųtá Oŋgfsĕ/á. cŢ'k]ŋgflt clwsĕ
x'ŷf Oŋgf. lrų;dtflt lrųƧ ;dtf lrųƧ ögfltl/ųt+ jşˆŷf ;defjá. lrųƍƧźtflt lrųƧ cƍuưtf, cyźefjált
cŴá. dŢųtf lrųƧflt g ;ųƧ g ká;Ƨ, lrųƧ dŢųefjált cŴá. rt'Ŵ] ´fg] pk]ŋ+ cf/ưflt rt'ŴƸƨ ´fgƸƨ pƍƉ+
tŶdŢų'k]ŋ+ klŝ. PsƮlrųált Psĕ/ƙ±)ë kjųlrųá. cljlŋųlrųált pźŝlj/lxtá g ljlŋųlrųá.
gj ljtŊĕ j'ųgof Pj. sĕdljtŊĕg+ sĕd;ţf;oált sĕdljtŊ+ ljtŊ]ƃƧ pƍƉf sĕd;ţf t];+ ljtŊĕg+ cf;oá
j;gásĕ;ált sĕd;ţf;oá. ƓfkfbljtŊĕbL;'lk P;]j goá.
208= r'lbtá jrLle ;ltdflegƆ]lt pkŢĕofbLlx jfrflx rálbtá ;dfgá ;ltdf x'ŷf t+ rábg+ clegƆ]Ɯ. jfr+ kd'ť]
s';nlƃ `f);d'lŪt+ jfr+ kd'ť]Ɯ. gfltj]nlƃ cltj]n+ kg jfr+ sĕnj]nť ;Lnj]nť cltŊƃ+ gƍd'ť]Ɯ. hgjfbwƙfoflt
hgkl/jfbsyfo. g r]to]Ɯflt r]tg+ g pƍfb]Ɯ.
Ob+ t] cƍųlƃ Ob+ tj g kų+. c;f?ƍlƃ tj koáu+ c;f?ƍ+. c;LnŪlƃ tj koáu+ g ;Ln] kltŪlƃ c;LnŪ+,
;Ln] l&tƧ koáu+ g xátLlt j'ų+ xált. s]lr æcl;lnŪÆlƃ k&lƃ, cdŪjrglƃ cŴ+ jŰolƃ.
lgwLglƃ tŴ tŴ lgblxŷf &lktfg+ lx/ţ;'jŰflbk"/fg+ lglws'ƘLg+. kjųf/lƃ lsŞhËljs] b'Ʈtdg'Ƨ] cg'sƕ+ sŷf
æPlx ;'vëg t] hËjg'kfo+ bƧ]ƧfdLÆlt lglwŪfg+ g]ŷf xŴ+ k;f/]ŷf æOd+ ux]ŷf ;'v+ hËjfÆlt cflrlŋtf/+ ljo. jşblƧglƃ ƀ]
jşblƧgá æOldgf g+ c;f?ƍ]g jf vlnt]g jf ;ŜdŢ] lgƮlŲƧfdLÆlt /Ɖuj];sĕ] r cţft+ `fkgŴfo `ft+ cg'ƮŲŴfo
;Lnflbgf rƧ j'lźsĕdtfo t+ t+ jş+ cánásg]g pƟkg;efj;lŮtá r. co+ Ow clwƍ]tá. oyf lx b'Ʈtdg'Ƨá æOd+
uŲfxLÆlt tşˆŷf káŪ]ŷflk lgƸw bƧ]ƃ] sĕ]k+ g s/ált, kd'lbtáj xált, Pjd]j Pj¿k] k'Ʈn] c;f?ƍ+ jf vlnt+ jf lbƩf
cflrŋƃ] sĕ]ká g sĕtƑá, t'Ū]g]j eljtƑ+. æeƃ] dxƃ+ já st+ sƙ+, dƞ+ cfrl/o'kŢĕoŪfg] &ŷf cájbƃ]lx k'glk d+
jb]ƜfyfÆlt kjf/]tƑd]j. lgƮƞjflblƃ Psŝá lx ;lźljxfl/sĕbLg+ c;f?ƍ+ jf vlnt+ jf lbƩf æco+ d] d'±vëfbsbfgfbLlx
;Ŋŝ+ pkŪxlt, ;r] g+ jŋĕld, g d+ pkŪlxƧlt, Pj+ dd kl/xflg eljƧtLÆlt jų'+ clj;xƃá g lgƮƞjfbL gfd xált, ;á
OdƸƨ ;f;g] srj/+ cfls/lt. oá kg tyf¿k+ jş+ lbƩf jşĕg'¿k+ tşˆŷf k)fd]ƃá bůsƙ+ s/áƃá ljxf/f gLx/ƃá l;ŋĕk]lt,
co+ lgƮƞjfbL gfd ;]Ɯyflk ;ƙf;Ɨ'źá. j'ųŤ]t+ _ ælgƮƞ lgƮƞfx+, cfgƆ, jŋĕld, kjƞ kjƞfx+, cfgƆ, jŋĕld, oá ;f/á
;á &ƧtLÆlt ‘d0lg03=196’. d]wfljlƃ wƙáhkţfo ;dƉfut+. tflb;lƃ Pj¿k+ klůt+ eh]Ɯ klo?kf;]Ɯ. tflb;lŤ
cfrl/o+ ehdfgƧ cƃ]jfl;sƧ ;]Ɯáj xált, g kflkoá, j'lŬo]j xált, gá kl/xfgLlt.
cájb]Ɯflt pƍƉ] jŴ'Ƹƨ jbƃá cájblt gfd, cg'ƍƉ] æco;álk t] l;ofÆltcflbj;]g cgfut+ bƧ]ƃá cg';f;lt
gfd. ;ƙ'vf jbƃálk cájblt gfd, k/ƙ'vf b"t+ jf ;f;g+ jf k];]ƃá cg';f;lt gfd. ;Ƹs jbƃálk cájblt gfd, k'gƍ'g+
jbƃá cg';f;lt gfd. cájbƃá Pj jf cg';f;lt gfdflt Pj+ cájb]Ɯ cg';f;]Ɯ. c;ưflt cs';nwƙf lgjf/]Ɯ, s';nwƙ]
kltŪk]Ɯflt cŴá. ;tlŤ ;á lkoá xátLlt ;á Pj¿ká k'Ʈná a'źfbLg+ ;ƍ'l/;fg+ lkoá xált. o] kg clbŪwƙf
cljltŰk/násĕ cfld;rŋ'sĕ hËljsŴfo kƑlhtf, t];+ c;t+ ;á cájfbsĕ] cg';f;sĕ] æg ŷ+ cƛfs+ pkŢĕoá, g cfrl/oá, sƨf
cƛfs+ cájb;LÆlt Pj+ d'v;ųLlx ljŢƃfg+ clƍoá xátLlt.
Pssƙlƃ cknásgsƙflbs+ Pssƙ+. Ps'Ź];ált lgbfg'Ź];flbsĕ] Ps'Ź];á. ;dl;ŋtflt ;dfgl;ŋtf. cfxtlrųtlƃ
sĕ]±wëg kxtlrųefj+. lvnhĕttlƃ yźefj+. kťlk r]tálvn]lt a'źwƙ;Ŝl;ŋĕ;Ɣƪrf/L;' kť;'lk lrųƧ yźefj].
`f);d'lŪt+ jfrlƃ `f);ƕo'ųlrų]g pƍflbt+ jfŌ+. d'ť]Ɯflt ljƧşˆƜ. cŴ"k;+lxtlƃ cŴ;lxt+ sĕ/);lxt+.
wƙ"k;+lxtlƃ wƙ]g o'ų+. sĕnfltŊƃ+ jfr+ g ef;]Ɯflt sĕnftLt+ jfr+ g s±yëƜ tƧ sĕnƧ cltŊƃųf. j]nfltŊƃlƃ dl/ofbftLt+
jrg+ g e±)ëƜ jrgdl/ofbƧ cltŊƃųf. peoj;]g sĕnj]nf.
oá j] sĕn] c;ƕų]lt cųgá jrgsĕn] c;ƕų]. cltj]nlƃ j]nfltŊƃ+ sŷf clt/]sƍdf)+ ef;lt. lgxtá ;]tLlt
lgŔflttá ;olt. sĕ]lsnfo]j cŶhált sĕlsof klhlƮtá sĕ]lsnfo cưƃ/] hĕtá sĕ]lsnkátsĕ] ljo.

144
 209= cyfk/lƃ cy Obflg Otá k/lƕ. kť /hĕgLlt ¿k/fufbLlg kť /hĕlg. o];+ ;tLdf ljgofo l;ŋ]lt o];+
pklŪtƧlt x'ŷfj ljgogŴ+ ltƧá l;ŋĕ l;ŋ]Ɯ. Pj+ l;ŋƃá lx ¿k];'»k]0» mƧ];' ;x]y /fu+, g cţ]lt.
¿k/hált ¿kf/ƙ)+ klŝ pƍƉá /fuflb/há. ;Ź/hĕbL;'lk P;]j goá.
210= ttá ;á t];+ ljgofo l;ŋƃá cg'Ŋd]g _ Pt];' wƙ];"lt ufyf. tŴ Pt];"lt ¿kfbL;'. sĕn]g ;á ;ƙf wƙ+
kl/jLd+;dfgált ;á leŋ' ø−fo+ æpźt] lrų] ;dyƧ sĕnáÆltcflbgf ‘;+0 lg0 5=234’ go]g sĕná j'ųá, t]g sĕn]g ;Ƒ+
;řtwƙ+ clgŝflbgo]g kl/jLd+;dfgá. Psĕ]lbe"tá ljxg] td+ ;ált ;á PsƮlrųá ;Ƒ+ dáxflbtd+ ljxg]Ɯ, glŴ PŴ ;+;oá.
pźt] lrų]lt jLl/lolƇoj;]g lrų] cj"k;ƃ]. anjjLl/olŤ dƆ;dfƸw jLl/oƧ pźŝkŋųf pźŝ+ cleejlt. Pj+
pźt] lrų]. ;dyƧ sĕnált ;dflwƧ efjgfo sĕná. ;dflxt] lrų]lt pkrf/ƍgflx lrų] ;dflxt]. anj;dflw lx dƆjLl/o+
;dflwƧ sĕ];şkŋųf sĕ];ş+ cleejlt. ;dflw jLl/o]g ;ţálhtá sĕ];şˆ kltt'+ g nelt. jLl/o+ ;dflwgf ;ţálht+ pźŝ]
kltt'+ g nelt tƨf tb'eo+ ;d+ sĕtƑ+. peo;dtfo lx cƍgf xált. ljkƧgfo sĕnált Pj+ ;dflxt] clgŝflbj;]g ljljwfo
kƧgfo sĕná, ;dflwslƙsƧ anjtLlk ;źf jũlt. Pj+ ;Źxƃá cásƍ]ƃá cƍg+ kfk')flt. ;dflwkţf;' kg ;dflwslƙsƧ
anjtL PsƮtf jũlt. PjlŤ ;á cƍg+ kfk')flt. ljkƧgfslƙsƧ kg kţf anjtL jũlt. PjlŤ ;á nŋ)ƍlj]w+
kfk')flt. pleƉ+ kg ;dų]lk cƍgf xált Pj.
sĕn] kƮŲlt lrųlƃ oƸƨ ;do] cltl;lynjLl/otfbLlx nLg+ lrų+ xált, tƸƨ ;do]
wƙljrojLl/okLlt;ƗáŢś;d'Ūfkg]g t+ lrų+ kƮŲflt. lgƮŲtLlt oƸƨ ;do] cŝf/źjLl/otfbLlx pźt+ lrų+ xált, tƸƨ
;do] kƧlź;dflwpk]ŋĕ;ƗáŢś;d'Ūfkg]g t+ lrų+ lgƮŲflt. ;ƕx+;lt sĕn]gflt oƸƨ ;do] lrų+ kţfkoáudƆtfo jf
pk;d;'vfg+ ljud]g jf lg/Ƨfb+ xált tƸƨ ;do] cŪ;+j]ujŴ'kŝj]ŋ±)ëg ;+j]h]lt. cŪ ;+j]ujŴ"lg gfd _
hĕlth/fƓflwd/)flg rųfl/, ckfob'ŋ+ kťd+, ctLt] jũd"ns+ b'ŋ+ cgfut] jũd"ns+ b'ŋ+, kŝ'ƍƉ] cfxf/kl/o]lŪd"ns+ b'ŋlƃ.
/tgųou')fg'Ƨ/±)ëgfƧ k;fb+ hg]lt. co+ j'ŝlt æ;ƕx+;lt sĕn]gfÆlt. sĕn] lrų+ ;dfbx]lt oƸƨ ;do] ;źfkţfg+
;dflwjLl/ofgť ;defjá, tƸƨ sĕn] lrų+ ;dfbx]Ɯ.
cŢ'k]ŋlt sĕn]gflt oƸƨ ;do] ;ƙf klkƸų cfuƙ cnLg+ cg'źt+ clg/Ƨfb+ cf/ƙ±)ë ;dƍjų+ ;dyjLlyklkƉ+ lrų+
xált, tbfƧ kƮxlgƮx;ƕx+;g];' g Ɠfkf/+ cfkşlt ;f/ly ljo ;dƍjų];' cƧ];'. co+ j'ŝlt æcŢ'k]ŋlt sĕn]gfÆlt. ;á
oáuL sĕnsĕ]ljbált P;á j'ųƍsĕ/á sƙŪfgoáuë lgo'ųá kƮxlgƮx;ƕx+;g;dfbxgcŢ'k]ŋgsĕn];' %]sĕ] Ɠųá. lslƛ sĕnƛLltcflbgf
kƮxflbsĕn+ k'Şlt.
Obflg kƮxflbsĕn+ ljƧşˆƃá ænLg] lrųƛLÆltcflbdfx. cltl;lynjLl/otfbLlx lrų] nLgefj+ ut]
wƙljrojLl/okLlt;ƗáŢś;d'Ūfkg]g kƮxá. pźtƸƨ ljlgƮxált cŝf/źjLl/otfbLlx pźt] lrų]
kƧlź;dflwpk]ŋĕ;ƗáŢś;d'Ūfkg]g lgƮxá. lg/Ƨfbut+ lrų+, ;ƕx+;]Ɯ tfjb]lt kţfkoáudƆtfo jf pk;d;'vfg+ ljud]g jf
cƧfblj/lxt+ ut+ cŪ;+j]ujŴ'kŝj]ŋ±)ëg jf /tgųou')fg'Ƨ/±)ëg jf tƸƨ v±)ë lrų+ ;ƕx+;]Ɯ.
;ƕxŪ+ obf lrųlƃ oƸƨ sĕn] j'ųgo]g]j ;ƕx+l;t+ lrų+ xált. cnLg+ ejlt g'źtlƃ jLl/o;dfwLlx ;ţálhtųf
nLg'źŝlj/lxtť xált. ;dylgldųƧflt ;d±yëf r lgldųť ;dylgldų+, tƧ ;dylgldųƧ. ;á sĕnált oá ;á
nLg'źŝlj/lxtsĕná j'ųá, ;á sĕná. cŢų+ /do] dgált ´fg;ƕo'ų+ lrų+ sl;)flb±uëfr/Ţų] tá;]Ɯ cle/dfk]Ɯ.
Pt]g d]j'kfo]gflt Pt]g j'ųpkfo]g Pj. d_sĕ/á kb;lƉj;]g j'ųá. cŢ'k]ŋ]Ɯ tfjb]lt obf pkrf/ƍgflx t+ lrų+
;dflxt+, tbf æ;dflxt+ lrųÆlƃ hĕlgŷf kƮxlgƮx;ƕx+;g];' Ɠfkf/+ csŷf tƸƨ v±)ë cŢ'k]ŋgd]j s/]Ɯ.
Obflg ælslƛ sĕnlƛ kƮfxáÆlt k'Ūufy+ lgud]ƃá æPj+ sĕnljb" wL/áÆltcflbdfx. sĕn]g sĕn+ lrųƧ,
lgldųd'knŋo]lt sĕnfg'sĕn+ ;dflw;ƕo'ųlrųƧ cf/ƙ)+ ;Ɵŋ]Ɯ, pkkl/ŋ]Ɯflt cŴá. ;];+ ;ƑŴ kfsd]j. Pj+ c/xųlgs"]g
b];g+ lgŪfk];Llt.
;źƙƍşáltsĕo dxflgŹ];Ūsyfo

;fl/k'ų;'ųlgŹ];jŰgf lglŪtf.

cŪsjƮjŰgf lglŪtf.

;źƙƍşáltsĕ gfd dxflgŹ];_cŪsyf lglŪtf.

145