Türkiye Tarihi

2013 yılında başlayan Babam Cemil Meriç kitabının yeniden yazılma süreci başlı başına dikkate değer bir düşünce serüvenidir. Defalarca, belki 15, belki 20 kez kitabın bütün çıktısı alınarak noktadan kelimelere, kelimelerden cümlelere, cümlelerden paragraflara, paragraflardan kitaba metin içinde yapılan yolculuk oldukça çetin geçmiştir. Babam Cemil Meriç kitabını, 2016 yılında, Cemil Meriç'in doğumunun 100. yılına yetiştirmek istese de Ümit Meriç, kitabın doğal oluşum süreci buna engel olmuştur. Her bir taşının oturması beklenen Süleymaniye Camii'nin temeli gibi, kitabın da kelimeleri, cümleleri, paragrafları, bölümleri, ifadeleri, yorumları ve saptamaları oturmalı, sıkı bir örgü içerisinde mümkün olduğunca hakikate yaklaşmalıydı. Hayaller de sürekli gözden geçirilmeli, her bir sahne yeniden ve yinelenerek iç projektörle gönül ve ruh duvarında sahnelenmeli ve bir babanın, bir ailenin, bir ülkenin, bir dünyanın ve bir dönemin tarihi, yanlışsız ve mümkün olduğunca eksiksiz, o sahneleri izleyen kızının ve entelektüel bir kişinin kaleminden doğru bir şekilde kağıda dökülmeliydi.

Yayın Tarihi: 17-19 Şubat 2018

Emrâz-ı asabiyye Cihan Harbi’nin cephelerde, siper hayatıyla başlamıştı. “Muharebe nevrozu” ve “iltihâb-ı asâb” askerî tıbbın başta gelen sorunları arasında yer almıştı. İki dünya savaşı arası tüm dünyada gözlenen uyumsuzluk Türkiye’yi de yörüngesine almıştı. Toplum büyük sarsıntılar geçiriyordu. Bunun en büyük kanıtı İstanbul Emrâz-ı Akliyye ve Asabiyye Müessesesi’nin raporlarıydı. Tımarhane sayısal verileri büyük bir artış olduğunu gösteriyordu.  20’li yıllarda “tabâbet-i ruhiyye”  ve “asabiyye emrâzı” tıbbın en güncel alanını oluşturmuştu. “Melekât-ı ruhiye”, “gayr-ı tabii aşklar”, “frengi” akıl hastalıklarının müsebbibi olarak gündemdeydi. Cumhuriyet’in ilk yıllarında “Türk Tabâbet-i Akliye ve Asabiyye Kongresi” toplanmış, ivedi önlemler alınması gündeme gelmişti. Travmaların yansıdığı alanlardan biri  Cumhuriyet’in genç kızları ve karşılaştıkları duygusal sorunlardı. Çözümsüzlük zaman zaman intiharla sonuçlanıyordu. Cumhuriyet’in radikal reformları, bu arada kadına verilen önem  kimi çevrelerce erken bulunmuştu.Kent kültüründeki başkalaşım, geçim sorunları, nesiller arası çatışmalar, yeni duygusal bağ türleri, kadın-erkek ilişkileri vb. sorunlar ve bir neslin bu yumağa olan tepkileri o günün iktidarı için sürekli sorun oluşturuyordu. Cumhuriyet’in ilk yıllarında sosyologlar ve psikiyatrlar hekimler “intihar” konusunda iki uç noktada yer alıyorlardı.  Hekimler intiharın nedenini çoğu kez kişiliğe bağlıyor, ve son kertede “cinnet”te karar kılıyorlardı. Oysa sosyologlar, Durkheim’ın izinden ihtihar olgusuna toplumsal bir gerekçe buluyorlardı.

Türkiye’deki Kurumsal Sosyoloji ile yaşıt Prof. Dr. Cahit Tanyol’a farklı açılardan bakarak, Türkiye’deki düşünce hayatı ve sosyoloji üzerine kapsamlı yaklaşımlar geliştirmek mümkündür. 100 yılı aşan uzun bir ömrün sahibi Cahit Tanyol’u; “Hayatı”, “Yazın Hayatı”, “Türkiye Sosyolojisindeki Yeri”, “Düşünce Hayatının Dönemlendirilmesi” ve “Değerlendirme” başlıkları ile beş bölümde inceleyeceğim.

183 NUMARALI ISPARTA ŞER’İYYE SİCİLİ 1831-1838

Şer’iyye sicilleri Osmanlı tarih araştırmalarında değerlendirilen önemli kaynaklardan birisidir. 183 Numaralı Isparta Şer’iyye sicili de, 1831-1838’li yılların sosyal, ekonomik ve kültürel gelişmelerin değerlendirilmesinde önemli bilgileri ihtiva eden özelde bölgenin genelde de dönemin Osmanlı tarihine ışık tutan bir sicildir. Sicil, Türk siyasi ve kültürel tarihinde önemli bir yeri olan Tanzimat döneminin aydınlatılmasında mevcut bilgileri desteklediği gibi yenileriyle de eksik kalmış bazı meselelere ışık tutmaktadır.
Sicilde askerî, ekonomik, içtimaî, siyasî ve idarî konuları ihtiva eden pek çok belge mevcuttur. Askeri konulardaki belgeler asker alımı, süresi, usûlleri ve yoklaması konularını ihtiva etmektedir. Askeriyede değişiklikler yapılmış askerlik süresi 5 yıla indirilmiştir. Redif Askerliği oluşturmuş, Jandarma birliklerine benzer bir birim kurulmuştur. Tekaütlüğe ayrılan askerlere maaş bağlanarak vergilerden muaf tutulmuştur. Haklarının devamlılığı için her 3 yılda bir varlıkları ispat edilmesi istenmiş çalışabilmeleri için de uygun şarlar oluşturulmaya çalışılmıştır. Ordunun buğday ihtiyacı başta olmak üzere pek çok malzeme Anadolu ve Rumeli’den karşılanmaktadır. Tarım alanlarının mirîleştirilmesi ve işlenmesi, alım ve satımlarının yapılabilmesi, verasetle intikali, verimli kullanılmaması halinde başkalarına devredilmesi sicil konuları arasındadır.
İkinci bölüm ekonomiyle ilgili konularını ihtiva etmektedir. Bunlar mirî araziler ve vergilerin toplanması meseleleriyle ilgili hususlardır. Vergiler toplanırken halka eziyet ve zulümlerin yapılmaması, halktan haksız taleplerde bulunulmaması, hediye kabul edilmemesi gibi konuları ihtiva eden belgelerdir. Rüşvet alımları engellenmeye çalışılarak halktan çeşitli ad ve unvanlarla soygunculuk yapanlar uyarılmaktadır. Son dönem Osmanlı tarihinin karakteristik özellikleri değiştirilmeye çalışılmaktadır. Ekonomik sıkıntılar Avarız, Koyun, Mukataat, Cizye, Bedel-i nüzul, Mürûr tezkeresi ve Aşar vergileriyle aşılmaya çalışılmıştır. Tereke kayıtları ise, halkın içinde bulunduğu ekonomik durumlarını belgelerken zamanın ekonomik değerlerinin, halkın refah durumunun hiç de iç açıcı olmadığını göstermektedir. Altın rejimi ve kurlarla ilgili bilgiler ise dönemin uluslararası ekonomik etkileşimini yansıtmaktadır. Yasaklamalara rağmen pek çok yapancı paranın kullanılmakta olduğu ve Osmanlı parasın özellikle yabancılar ve bazı azınlıklar marifetiyle sürekli bozulduğu, sahte paraların da mevcut olduğu dikkati çekmektedir. Enflasyondaki artışın ekonomiye olumsuz etkisi, halk arasında huzursuzluğa ve ahlakî yapının bozulmasına neden olmuştur.
Payitaht ve askeriyenin buğday ihtiyacı Anadolu ve Rumeli’den umumiyetle deniz yoluyla karşılanmaktadır. Afyon ziraatı belirli bölgelerde üretim, alım ve satım yapan kişiler devlet tarafından belirlenmekte ve kontrol altına alınmıştır. Diğer taraftan enfiye kaçakçılığı da mevcuttur. Çeşitli usûlsüzlükler görülmekte ve hukukî işlemler yapılmaktadır.
Üçüncü bölümde sosyal ve idari meselelerden vakıfların alımı, tevcihi ve durumları incelenmiş ancak vakıflarla yeterince ilgilenilmemiştir. Devlet, vakıfları bir bakanlık uhdesinde toplamak suretiyle vakıf gelirlerini belirli bir merkezden yöneterek gereken onarımlarını yaptırarak tekrar kullanıma açmaya çalışmıştır.
İçtimai olarak bir takım düzenlemelere gidilmiş dini meselelerde de hassas olunması istenilmiştir. Asayişin sağlanmasında bozuk ekonominin ahlaki çöküntüye ve eşkıya türemesine sebep olduğu görülmektedir. Bedel-i nüzul ve Mürur tezkeresi ile nüfus hareketleri ve toplu göçler önlenmeye çalışılmış, yapancı ajan ve misyonerlerin serbestçe gezmeleri engellenmek istenmiştir. İdari hiyerarşi düzenlenerek merkezi otorite artırılmaya çalışılmıştır. Muhtarlıklar ihdas edilerek en küçük mülkü idari birimi oluşturulmuştur. Göçerlere iskânlaştırma politikaları takip edildiği gerektiğinde de zorlamanın olduğu kayıtlarda mevcuttur. Sicil gerek bölge tarihi ve gerekse dönemin Osmanlı tarihi aydınlatması bakımından öneme haizdir.

Soğuk Savaş ve Türkiye’nin Batı’ya Yönelişi, Sovyetler Birliği ile büyük kapitalist devletler arasında yaşanan Soğuk Savaş’ı mercek altına alan, Türkiye’nin bu dönemde Batı ittifakına katılımının ardında yatan dinamikleri çözümleyen değerli bir araştırma.

Tolgahan Akdan, Soğuk Savaş üzerine geleneksel, revizyonist, post-revizyonist ve ra­dikal yaklaşımları etraflıca ele aldıktan sonra, yakın tarihle ilgilenen herkes için merak konusu olan soruları masaya yatırıyor: Türk-Sovyet iliş­kilerinde yaşanan gerginlik, hangi tarafın eylemlerinin sonu­cu gelişti? Resmî söylemin ileri sürdüğü gibi, Sovyetler Birliği’nin Türkiye’nin egemenlik haklarına aykırı talepleri mi bu gerginliğe yol aç­mıştı? Türkiye’nin Batı ittifakına eklemlenişi, kendi egemen­lik haklarını ve toprak bütünlüğünü güvence altına alma arayışının bir neticesi midir? Ya da Boğazlar üzerinden yaşanan gerginlik, Türkiye’yi Batı’ya yakınlaştırmak için Türk yö­netici elitlerinin kotardığı bir komplo mudur? Türkiye’nin Batı ittifakına katılımının, Sovyetler Birliği ile yaşanan gerginli­ğin ötesinde başka politik ve ekonomik nedenleri mi vardı?

Akdan’ın çalışmasını cazip ve önemli kılan, tek yanlı Soğuk Savaş literatürü üzerinden Türk dış politikasını açıklama girişimlerini eleştirel bir süzgeçten geçirmekle yetinmeyip konuya dair özgün tezler geliştirmiş olması… Kitapta Soğuk Savaş’ın, kapitalizmi ve sosyalizmi temsil eden güçler tarafından icra edilen sistemler arası bir mücadele olduğuna işaret ediliyor. Türkiye’nin Batı ittifakına eklemlenişi ise, bu sistemik mücadelenin yarattığı jeopolitik zorluklar ile içeride güçlenen egemen sınıfların Batı kapitalizmi ile bütünleşme eğilimi üzerinden değerlendiriliyor.

Men'i Müskirat Kanunu, 1920'li yıllarda, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş sürecinde çıkarılan ve değişik aşamalarda farklı biçimlerde uygulanan, o dönemde büyük bir tartışmanın konusu olmasına rağmen daha sonra büyük ölçüde unutulan bir yasadır. Yakın tarihimizin toplumsal ve siyasal açıdan sıradaşı bir boyutunu oluşturan bu yasayı ve uygulama sürecini bugüne kadar hiçbir tarihçinin gündeme almaması, unutulmaya terketmesi ve konunun ilk kez bir hukukçu olan Onur Karahanoğlu tarafından ele alınmasının Türkiye'de tarih disiplininin bulunduğu nokta açısından iyi bir gösterge olduğu tartışılmayacak bir gerçektir. Yasanın öyküsünü izleyen sayfalarda okuyabileceksiniz. Bu kısa yazı ise, yalnızca bu kanunu tarihsel bağlamına yerleştirme yönünde bir denemedir. Men'i Müskirat Kanunu'nu farklı açılardan değerlendirmek mümkündür. Bunlardan ilki, yasanın alkollü içki içtiği bilinen Mustafa Kemal Paşa ile muhalifleri arasındaki kişisel bir mücadelenin bir ürünü olduğudur. Kanun teklifinin daha sonra oluşacak olan İkinci Grup'un iki liderinden biri, Trabzon milletvekili Ali Şükrü Bey tarafından verildiği, Mustafa Kemal Paşa ve yakın çevresinin uzun bir süre yasa tasarısının kanunlaşmasını engellediği göz önüne alınırsa, bu yaklaşım doğrudur da… Nitekim Mustafa Kemal Paşa, yasağa rağmen ancak TBMM ordusunun İzmir'e girişinden sonra İzmir'de alenen içki içebilecek ve içki yasağı Ali Şükrü Bey'in Topal Osman Ağa tarafından öldürülmesinden sonra ortadan kaldırılacaktır. İkinci bir bakış açısı, içki yasağına yol açan yasanın basitçe kişisel bir çatışmanın ürünü olmadığı, Milli Mücadele sürecinde "vatanı kurtarmak" konusunda uzlaşan iki çizgi arasındaki iktidar mücadelesinin bir ürünü olduğudur. Nitekim, 16 Mart 1920'den 23 Nisan 1920'ye kadar geçen sürede, Mustafa Kemal'in Osmanlı İmparatorluğu'nun sona erdiğini açıkladığı bir noktadan, Padişah ve Halife'yi kurtarmak noktasına bir anlamda geri adım atması; TBMM'nin dinsel törenler eşliğinde açılmasına rağmen Anadolu'nun çeşitli noktalarında Padişah'a sadakat göstererek TBMM'nin otoritesine karşı çıkan ayaklanmaların yaşanması o günlerin manevi iklimini anlamak ve içki yasağını değerlendirmek açısından anlamlı gelişmelerdir. İçki yasağı konusunda ortaya çıkan iki kanat Milli Mücadele'nin muhafazakâr ve radikal kanatlarıdır. Muhafazakâr kanat, toplumda güçlü olmanın verdiği güven duygusuyla, daha TBMM açılır açılmaz, toplumsal tutuculuğu içki konusunda muhafazakâr bir yasa ile perçinlemek istemiş, radikal kanat ise buna karşı çıkmaya, çıkamadığı noktada da aşındırmaya çalışmıştır. Bu açıdan bakılırsa, Mustafa Kemal Paşa, TBMM açılır açılmaz bir meclisten yürütme organı çıkarmak için çabalarken Ali Şükrü Bey alkollü içkileri yasaklatmak için çalışmaya başlamış; radikal kanadın bu yasağa karşı gösterdiği direniş, ancak Mustafa Kemal Paşa'nın Teşkilat-ı Esasiye Kanunu'na temel oluşturacak olan Halkçılık Bildirgesi'ni açıklamasıyla sona ermiştir. Yasağın önce alenen çiğnenmesi, sonra da resmen kalkması ise radikal kanadın Milli Mücadele'yi kazanması ve muhafazakâr kanadın desteğine ihtiyaç kalmaması ile mümkün olabilmiştir. Men'i Müskirat Kanunu ile uygulanmaya başlanan alkollü içki yasağını kavrayabilmek için üçüncü bir bakış açısına daha gerek vardır: Osmanlı İmparatorluğu'nun kapitalist dünya-ekonominin bir parçası olmasıyla birlikte bu tarihsel sistemin jeokültürünün önemli bir unsuru olan milliyetçilik Osmanlı topraklarında da ortaya çıkmıştır. Diğer etnik unsurlar için milliyetçilik Osmanlı egemenliğinden kurtulup kendi devletlerini kurmak olarak algılanırken, devletin hâkim unsuru olan Türklerde milliyetçiliğin bilinç düzeyine çıkması din aracılığıyla gerçekleşmiştir. Daha açık bir ifadeyle söylemek gerekirse, Türkler için öteki büyük ölçüde devletin Hıristiyan uyrukları olmuş, dolayısıyla Türk milliyetçiliği ile Müslümanlık iç içe geçmiştir. Bu tarihsel koşulların sonucunda da, önce İttihat ve Terakki'nin, sonra da devletin programı ve amacı olan Ziya Gökalp'in ünlü Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak formülü ortaya çıkmıştır. Bu noktada eklememiz gereken son şey, bağımsızlık isteyen

1914 doğumlu Cahit Tanyol, dünyanın ikinci sosyoloji kürsüsüyle yaşıt, aynı kürsüde 37 yıl kesintisiz hizmet vermiş; şair, öğretmen, felsefeci, sosyolog, binlerce sayfayı bulan 1300’ün üstünde makale ve 15 kitap ile 97 yıla ulaşan verimli bir ömürdür. İşlediği ve incelediği konular, Türkiye tarihine yaptığı tanıklıklar, geçtiği farklı düşünce evreleri, bulunduğu eğitim, yazın ve düşün çevreleri açısından bakıldığında, bu kapsamlı ve geniş ilgi alanı içinde hemen hemen her konuya bir ucundan değinmiş, Türk sosyolojisini ve düşüncesini farklı yönleriyle etkilemiş bir sosyolog olarak Cahit Tanyol, kendi temel alanı dışındaki konularda da düşüncelerini ortaya koyan Hilmi Ziya Ülken ve Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu gibi, Cumhuriyet dönemiyle birlikte değişen toplumsal ve siyasal kodlar bağlamında kelimeler ve şeyler arasındaki anlam ilintisini yeniden kuran ansiklopedist sosyolog tipi içinde yer alır.
Cumhuriyet’in birey-toplum-devlet ilişkisinde yaşadığı dinin tanımı, uygulama alanı ve dinî yaşamın pratikleri bağlamında yeniden biçimlenen devlet ve toplum örgütlenmesine bağlı olarak açığa çıkan toplumsal ve siyasal çatışmalara çareler bulmak için akademik çalışmaları ile ahlak ve örf ve âdetler sosyolojisi kapsamında çözüm önerileri üretmiş, laik devletin laik ahlak amacına yönelik açılımlar sunmayı amaçlamıştır. Bu süreç içinde, benzer veya farklı alanlarda önceki sosyologlarda / düşünürlerde olduğu gibi kendisine yüklenen görevi yerine getirmiş, Cumhuriyet’in modernleşmesi önündeki engellere veya eğilimlere, özellikle laik / anti-laik ekseninde şekillenen din bağlamında yapılaşmış farklılıkları ve yaklaşımları aşmak için fikirler üretme arayışını devam ettirmiştir.
Cahit Tanyol, aldığı eğitimler, ilgilendiği ve yöneldiği konular, yaptığı üniversite görevi, yazın çevrelerinde ve entelektüel hayatta uzun yıllar yer alması sebebiyle; izleyeni, aktörü ve etkileyeni olarak büyük bölümüne tanıklık ettiği Türkiye’nin modernleşmesinde çeşitli fonksiyonlar üstlenen aydın tipinin bir örneğidir.

Dosyada; İçindekiler, Önsöz, Giriş ve Sonuç bölümleri vardır.

1919-1922 yılları arasında devam eden Anadolu hareketi, Osmanlı İmparatorluğu toprakları üzerinde hak iddia eden yabancı kuvvetlere karşı koymanın yanı sıra İstanbul Hükümeti ve saltanatla da fikir ayrılıkları ve restleşmeler içeren bir çatışmaya girmiştir. Ancak bu çatışma sürekli aynı yoğunlukta devam etmemiş ve ilişkiler zaman zaman daha ılımlı bir havada seyretmiştir. Hem ilişkilerin değişen seyrinin hem de Milli Mücadele’nin sonlarına doğru kazanılan askeri başarıların bu harekete ve önderlerine, bilhassa Mustafa Kemal’e yönelik olumlu bir yaklaşımın doğmasına vesile olması, bu dönemde gazete ve dergilerde yayımlanan fotoğraflardan da görülebilir.

"Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılmakta bile olsa ihtişamını bir şekilde yaşayan Cahit Tanyol’un tarih şuuru, idraki veya bilinci, sadece 100 yıllık Cumhuriyet tarihi ile sınırlı ve kısıtlı dar bir çerçeve değildir, olmamıştır, olamaz da. İlk yazılarından itibaren 'Asyalı olmak', yani 'Doğulu olmak' vurgusu ile hareket eden Cahit Tanyol, Anadolu’nun 1000 yıllık geçmişine yaslanan bir tarih kavrayışına ulaşan bir toplum ve tarih bilinci geliştirir. Edebiyatta, şiirde, sanatta, sosyolojide, fikirde ve yaşamında böyle bir tarih yaklaşımını esas alır. Cahit Tanyol, kendisini sadece Cumhuriyet ile sınırlamaz, Batı medeniyetine karşı 'Türk Rönesansı' gibi yaklaşımlar geliştirerek 'yabancılaşma' ve 'aşağılık duygusu' ile Batı’ya karşı aciz olmayı reddeden bir noktada durur. Bizim, Selçuklu-Osmanlı-Cumhuriyet devletleri çizgisi ile oluşan sadece Anadolu’daki tarihimizin idrakinin bile bu toprakların 'vatan' olması idrakini inşa edecek temel bir unsur olduğunu her zaman savunur. Bu topraklar ve onun ebedi sahipleri, tarih ve coğrafya bilincini hiçbir zaman unutmayacaksa, Türkiye Sosyolojisi’nin kurucusu olan Cahit Tanyol’un emekleri bunda önemli pay sahibi olacaktır. Ruhu şâd olsun."

Özet
Kent ve göç olguları, son yıllarda sosyal bilimleri, siyasi ve günlük politikayı etkisi altına alan kapasitesiyle birçok yazın türüne ve tartışmaya kapı açıyor. Bu tartışmaların odağında ise çoğunlukla insanın yerleş(tiril)mesi ve yerinden edilmesi konu ediliyor. Ulusal ve uluslararası birçok sürecin ve politikanın belirleyici olduğu bu tartışmalar, iskânı konu alan araştırmaların çeşitlenmesine de imkân sağlamakta. Sema Erder'in 2018 yılının Haziran ayında yayımlanan inceleme kitabı da Türkiye'deki iskân politikalarını tartışmaya açıyor. İç ve dış göç etkisinde şekillenen iskân politikalarının hukuki ve pratik uygulamalarına yer veren çalışma, beş ana bölümden, tablolardan ve eklerden oluşuyor. Araştırmanın temel amacı ise, Türkiye tarihini iskân politikaları ve "zorunlu göç" üzerinden tartışmak ve okumaya çalışmak.
Abstract
Urban and migration facts by the means of their capacities affecting social sciences, politics and daily policies have invited many articles and debates recently. At the center of these debates usually have been mentioned settlement and displacement of people. These debates in which many national and international processes and policies are determiners have given opportunities to diversity of settlement researches. The book published in last July by Sema Erder brings
settlement policies up for discussions. The research including practical and legal dimensons of settlement policies shaped with effects of internal and external migration consists of five main parts, tableaus and appendixes. The main aim of this research is to understand and argue history of Turkey over settlement policy and “forced migration”.
Keywords: Settlement; Migration; Urban; Social Change; Turkish History.

Bu çalışmanın gündemini, son zamanlarda birçok yazıda geçen fakat derinlemesine ele alınmamış bir Osmanlı kurumunun teşkilat yapısı, işleyişi oluşturmaktadır.

Bu gündem çerçevesinde literatüre yeni kazandırılan bu kurumun yapısı ve işleyişi arşiv vesikalarına bağlı kalınarak aktarılmaya çalışılmıştır. Metin içerisinde arşiv vesikalarına geniş yer verilmesinin nedeni, tarihçilik mesleğinin bir gereği olarak belgenin ele alınış ve yorumlanış sürecine okuyucuyu ortak etmektir.

Tarafımızca yapılan yorum ve değerlendirme ile transkripsiyonu verilen arşiv vesikalarından elde edilen bilginin değeri ortaya konulmuştur.
♦♦♦
Aşair ve Muhacirin Müdüriyet-i Umumiyesi is a book by Volkan Marttin that was published in 2019 by the Atatürk Research Center. The book examines the history and structure of the General Directorate of Tribes and Immigrants, which was established by the Ottoman Empire in 1913 to deal with the issue of mass migration.

The book begins by providing a definition of migration and discussing the different types of migration that have occurred throughout history. It then goes on to examine the history of migration in the Ottoman Empire, focusing on the period from the late 19th century to the early 20th century. This period was marked by a number of large-scale migrations, including the Balkan Wars, the First World War, and the Turkish War of Independence.

The book then discusses the establishment of the General Directorate of Tribes and Immigrants and its role in managing the migration crisis. The book also examines the activities of the directorate, such as providing relief to refugees, resettling migrants, and promoting assimilation.

The book concludes by discussing the legacy of the General Directorate of Tribes and Immigrants. The book argues that the directorate played a significant role in managing the migration crisis and that its work had a lasting impact on the development of the Ottoman Empire and Turkey.

Aşair ve Muhacirin Müdüriyet-i Umumiyesi is a well-researched and informative book that provides a valuable overview of the history of migration in the Ottoman Empire and the role of the General Directorate of Tribes and Immigrants. The book is essential reading for anyone interested in the history of migration or the history of the Ottoman Empire.

Milli Mücadele döneminde İstanbul Hükümetiyle Anadolu Hareketi arasındaki ilişkiler, 16 Mart 1920'de İngilizlerin meclisi işgal etmeleri ve devlet kurumlarına el koymalarıyla koptu. Gelgelelim İstanbul Hükümeti, 10 Ağustos 1920'de Sevr Antlaşması'nı imzaladıktan sonra antlaşmanın parlamento onayından geçmesi şartı dolayısıyla ve İstanbul'da bu sırada artık bir meclis bulunmadığı için Ankara Hükümetiyle yeniden irtibata geçme gerekliliği gördü. Bunun ilk adımı olarak 5 Aralık 1920'de Bilecik'te her iki hükümetin temsilcilerinin katılacağı bir görüşme ayarlandı. Bu makale, söz konusu görüşmeye giden süreci ve sonrasını incelemektedir.

Toplumsal Tarih dergisinin Eylül 2016'daki 273. sayısı "Darpsız, Darbesiz Demokrasi" genel başlığıyla yayınlanmıştı. Bu dergide "TKP'nin 27 Mayıs 1960 Değerlendirmesi" başlığıyla kaleme aldığım yazıyı Tarih Vakfı Yurt Yayınları için Mehmet Ö. Alkan'ın derlediği Osmanlı'dan Günümüze Darbeler kitabı için genişleterek "TKP ve Darbeler" başlıklı makale haline getirmiştim. İlk makaleyi kaleme alırken 27 Mayıs darbesiyle ilgili olarak elimdeki tek belge, TKP'nin o sıralar temsilcisi Marat'ın (daha sonra TKP MK Genel Sekreteri İ. Bilen) Ağustos 1960'ta uluslararası komünist hareketin ortak yayın organı Barış ve Sosyalizm Sorunları dergisinde S. Üstüngel imzasıyla yayınlanmış yazısıydı. Yazının Ağustos sayısında yayınlanabilmesi için en geç Haziran 1960'ta kaleme alınmış olması gerekirdi; zira dergi merkez redaksiyonundan geçtikten sonra, önce Almancaya çevrilmesi ve teksir edilerek diğer diller redaksiyonlarına gönderilmesi gerekiyordu. Bu kez Bizim Radyo'nun 28 Mayıs 1960 günlü yayınının ve 1960 yılında bu konudaki yorumların derleme bilgilerinin İngilizce çevirisine ulaştık.