Romowie

ЦЫГАНСКИЙ КАЛЕНДАРЬ Р ождество-один из важнейших календарных праздников у цыган-христиан всего мира. Православные цыгане отмечают Рождество (цыг. Рожэство, Колянд, Крэчюно) 7 января. В Сочельник разговляются после поста. Рождество отмечают застольями. На Святки рядятся, устраивают розыгрыши, девушки гадают о судьбе. Сэрвы верят, что в праздничные дни домашние животные разговаривают, обсуждая своих хозяев, и можно подслушать их беседу.

Semenovi. -Odesa: Ŗomenvadesko đanitIan, 2019. -125 p. Ṗомано пустіканго җаj. Самано пустікІо латінес: чІінтi V / Кердарjа Ніко Рерго, Олена Семеновi. -Одеса: Ṗоменвадеско җанітІан, 2019. -125 п. BG Ромската библиография. Генерален латински указател: Буквa V / Съставители Нико Рерго, Елена Семенова. -Одеса: Институт на Ромология, 2019. -125 c. CZ Romská bibliografie. Generální catalog latinkou: Písmeno V / Zpracovali Niko Rergo, Elena Semenová. -Odessa: Ústav Romologie, 2019. -125 s. DE Die Romani Bibliographie. Allgemeine lateinische Katalog: Buchstabe V / Von Niko Rergo, Elena Semenova zusammengestellt. -Odessa: Institut für Romologie, 2019. -125 s. IT La bibliografia Romani. Catalogo generale latino: Lettera V / Compilato da Niko Rergo, Elena Semenova. -Odessa: Istituto di Romologia, 2019. -125 p. MD RO Bibliografie Ŗomani. Catalogul latin general: Litera V / Сompilat de Nico Rergo, Elena Semenova. -Odesa: Institutul Romologiei, 2019. -125 p. PL Romska bibliografia. Katalog główny w łacince: Litera V / Opracowanie Niko Rergo, Elena Semenova. -Odessa: Instytut Romologji, 2019. -125 s. SK Rómská bibliografie. Generálny katalóg: Písmeno V / Zostavovatelia Niko Rergo, Elena Semenová. -Odessa: Ústav Romologie, 2019. -125 s. SR Ромска библиографија. Општи латинички каталог: Словo V / Приредили Нико Рерго, Елена Семенова. -Одеса: Институт за ромологију, 2019. -125 c. RU Ромская библиография. Генеральный каталог латиницей: Буквa V / Составители Нико Рерго, Елена Семенова. -Одесса: Институт ромоведения, 2019. -125 c. UA Ромська бібліографія. Генеральний каталог латинкою: Буквa V / Укладачі Ніко Рерго, Олена Семенова. -Одеса: Інститут ромознавства, 2019. -125 c. NAISIMOS Dankbarkeit Acknowledgment Аgradecimiento Remerciement Ringraziamento Благодарность We're thankful to all colleagues who somehow or other has helped us to compile the Romany bibliography: Prekaş đi ko djes V dapIe REP 3to 31.12.2019 765 165 2to 06.12.2016 663 127 1to 23.11.2015 639 124 Alavari Fjalor Wörterbuch Λεξικό Dictionary Diccionario Sanakirja Dictionnaire Szótár Vārdnīca Žodynas Dicționar Словарь Sözlük Словник dapIe BG отделните записи (носят знакът @), DE einzelne Einträge (sie haben das @-Symbol), EN separate records (bear the @ sign), ES entradas individuales (tienen el símbolo @), FR entrées individuelles (ils ont le symbole @), IT registrazioni separate (portano il segno @), RO intrări individuale (au simbolul @), RU отдельные записи (несут знак @), UA окремі записи (мають знак @) Deşberş DE Jahrzehnt (der Einbeziehung der Roma), EN Decade (of Roma inclusion), ES Década (para la inclusión Gitana), FR Décennie (d'inclusion des Roms), RU Декада (включения Ромов) đi ko djes BG като на…, DE ab dem… , EN as of…, ES a partir del..., FR à la date de..., IT a partire dal..., RO ca de..., RU по состоянию на…, UA станом на… gitivad DE Musikwissenschaft, EN musicology, ES musicología, FR musicologie, RU музыкология, UA музикознавство Kalitraşvad DE Geschichte der nationalsozialistischen Völkermord an Roma-Nation, EN history of nazi genocide against Romany nation, ES historia del genocidio nazi contra la nación romaní, FR histoire du nazi génocide contre la nation rom, RU история нацистского геноцида против ромского народа patrika DE Medien, EN media, ES medios de comunicación, FR medias, RU СМИ, UA ЗМІ patrikenvad DE Medienwissenschaft, EN science of media, ES ciencia de los medios, FR sciences des médias, RU СМИведение, журналистика prekaş BG версия, DE Ausgabe, EN issue, ES edición, FR édition, IT edizione, RO versiunea, RU выпуск, UA випуск RA (rodimaske alava): DE Suchbegriffe, EN key words, ES palabras de búsqueda, FR mots pour recherche, RU поисковые слова UA пошукові слова REP DE Romano digitale (elektronische) Bibliothek, EN Romany digital library, ES biblioteca electrónica Romaní, FR bibliothèque électronique (numérique) Romaní, RU Ромская электронная библиотека, UA Ромська електронна бібліотека skant ikIo DE Sachkatalog, EN subject catalogue, ES catálogo sujeto, FR catalogue systématique (par sujet), RU предметный каталог Ŗoma le avere sanak'jande DE Roms in der schönen Literatur anderer Völker, EN Roms in belles-lettres of other peoples, ES Romaníes en literaturas de otros pueblos, RU Ромы в литературах иных народов, UA Роми в літературах інших народів Ŗomani çIib vi çIibavad DE Romani Sprache und Linguistik, EL Ρομανί γλώσσα και γλωσσολογία, EN Romany language and linguistics, ES Lengua y lingüística Romaní, RU ромский язык и языкознание, UA ромська мова та мовознавство Ŗomani sanak'ja DE schöne Literatur der Roma, EN Romany belles-lettres, ES literatura Romaní, RU ромская литература, UA ромська література Ŗomani seleski sanak'ja DE Volkstum der Roma, EL ρομανί λαογραφία, EN Romany folklore, RU ромский фольклор şarad vi şaradenvad DE Religion und Religionswissenschaft, EL θρησκεία και θρησκειολογία, EN religion and science of religions, ES religión y ciencia de las religiones, FR religion et science des religions, RU религия и религиоведение, UA релігія та релігієзнавство tIarmenvad DE Rechtswissenschaft, EN legal science, ES jurisprudencia, FR jurisprudence, RU правоведение, UA правознавство Vaccari, Mentore; Perteghella, Andrea [Vakari, Mentore; Pertegela, Andrea] Resource recovery from waste by Roma in the Balkans: A case study from Zavidovici (BiH). // Waste management & research: official journal of the International solid waste association. -2016. -34. -9. -P. 866-874. ISSN 0734-242X. @

Cieszyńskie Naukowe Forum Studenckie to inicjatywa wydawnicza pracowników i studentów Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nawiązująca do wielowiekowych cieszyńskich tradycji kształceniowych i publikacyjnych. Redaktorem serii Cieszyńskie Naukowe Forum Studenckie jest Alina Szczurek-Boruta. Drugi tom pt. Wielokulturowość – doświadczanie Innego to interdyscyplinarne forum wymiany myśli studentów i początkujących naukowców. Praca zbiorowa stworzona m.in. przez pedagogów, etnologów, psychologów, filozofów, filologów podejmuje tematykę wielokulturowości w wymiarze społecznym, edukacyjnym, filozoficznym i kulturowym.

Zainteresowanie Pawła Lechowskiego odmienną kulturą, które przerodziło się w pasję, w konsekwencji dało podstawę jednej z największych prywatnych kolekcji cyganianów w Polsce. Znaczna liczba jego zbiorów jest efektem ubocznym pomocy, której udzielał migrującym do Polski Romom z Rumunii od 1990 roku na skutek przemian politycznych po upadku władzy Nicolae Ceauşescu.

Celem artykułu jest analiza działań Unii Europejskiej na rzecz Romów w latach 2007-2014. Przeprowadzone analizy zmierzały do odpowiedzi na pytanie, czy założenia unijnej polityki wobec Romów charakteryzują się integralnością, tzn. czy nie wykazują istotnych deficytów, które mogłyby w konsekwencji spowodować, iż problemy społeczności romskiej nie zostaną w pełni rozwiązane. Przeprowadzone analizy pozwalają zauważyć, że działania UE na rzecz Romów charakteryzują się kompleksowością oraz szczegółowością zakładanych celów, a jednocześnie wykazują pewne deficyty. Spośród niedostatków unijnej polityki wobec Romów należy wymienić przeakcentowanie problematyki społeczno-ekonomicznej kosztem kwestii kulturowych, brak wyraźnego rozdzielenia na perspektywę krótko-i długoterminową oraz niewystarczające włączenie Kościołów do współpracy w zakresie rozwiązywania problemów społeczności romskiej. Słowa kluczowe: Unia Europejska, mniejszości etniczne, Romowie, inkluzja społeczna Abstr act:

Program integracji społeczności romskiej na lata 2014-2020  jest oceniany generalnie jako pozytywny, bo przejawia zainteresowanie rządu sytuacją mniejszości romskiej i poprzez uruchomione środki stwarza jednostkom i grupom możliwości rozwoju i zachowania tożsamości. Brak w Programie wyodrębnionych dziedzin dotyczących dwóch obszarów: genderowego (uwzględniające sytuację kobiet romskich) i antydyskryminacyjnego. Brak tych obszarów wsparcia to słabość projektu Programu. Wykluczenie społeczne Romów jest nie tylko skutkiem ubóstwa, ale także rezultatem uprzedzeń i dyskryminacji. Tego rodzaju zjawiska nasilają się w okresach kryzysowych, natomiast Program nie uwzględnia tych okoliczności. Według oceny Najwyższej Izby Kontroli, poprzedni „Program na rzecz społeczności romskiej na lata 2004-2013, realizowany był prawidłowo, choć nie w pełni skutecznie” . Na ocenę końcową Programu Integracji na lata 2014-2020 trzeba poczekać, ale na obecnym etapie można dostrzec zmianę nastawienia władz do realizowanego Programu – mniej uwagi, mniej konsultacji, mniejsza ranga działań, zwłaszcza na szczeblu lokalnym . Kontrola NIK przeprowadzona w 2016 roku , której celem była ocena stanu realizacji przez gminy z obszaru województwa małopolskiego zadań z Programu pokazuje, że „w dziedzinie Edukacja wciąż nie osiągnięto widocznej poprawy wyników w nauce dzieci romskich, a w dziedzinach Zdrowie oraz Praca działania podejmowane były w kontrolowanych gminach sporadycznie i nie przyniosły istotnych efektów. Żadna z poddanych kontroli jednostek nie stworzyła lokalnego programu integracji społecznej Romów, który w myśl przyjętych założeń w Programie integracji powinien stanowić podstawowy zakres wsparcia i zawierać ofertę długofalowej, intensywnej i kompleksowej pomocy, dostosowanej do potrzeb konkretnych rodzin romskich zamieszkujących teren gminy”. Program finansowany jest głównie ze środków własnych, budżetowych Polski, co stanowi wyraz politycznej woli poprawy sytuacji Romów w Polsce. Zainicjowany był decyzją poprzedniego rządu i kontynuowany jest przez obecną władzę.

Nawet najlepsze regulacje prawne mogą okazać się niewystarczające, aby rozwiązać problemy narodowościowe. Sebastian Wojciechowski w książce Nacjonalizm w Euro pie Środkowo-Wschodniej1 stwierdza, że słowa te odnoszą się w pełni do Węgier, gdzie mimo Ustawy o Mniejszościach Narodowych i Etnicznych z 1993 r. i wielu in nych aktów prawnych, wciąż nie udaje się zwalczyć dyskryminacji Romów (w pracy, szkole, służbie zdrowia i osiedlaniu się). Przyczyną tym, co ma w tej kwestii podsta wowe znaczenie, jest nastawienie społeczeństwa węgierskiego do ludności romskiej. Od upadku komunizmu na Węgrzech istniejące w społeczeństwie nega tywne stereotypy i postawy wobec Romów nie tylko nie zniknęły, ale przybrały na sile i zaczęły przyjmować nawet formę aktów przemocy. Do pierwszych napaści na Romów w latach 90. doszło w Miszkolcu i Egerze-miastach, które najbardziej dotknął problem bezrobocia po transformacji2. Romowie byli jedyną grupą spo łeczną na tyle obcą, tajemniczą i budzącą antypatię, a przy tym bezbronną, że z łatwością stali się przysłowiowym "kozłem ofiarnym", obwinianym o wszelkie zło i wszelkie problemy. Według badań przeprowadzonych tuż przed upadkiem komunizmu i zaraz po nim, w 1992 r. tylko 17% Węgrów uważało, że rząd powi nien robić coś więcej dla ludności romskiej, podczas gdy 52% było zdania, iż Cy ganie nie zasługują na to, by ich wspierać. Poziom przestępczości wśród Romów

Zespół Kałe jakha tworzyła przede wszystkim młodzież ze wsi Skalnego Podhala, Zakopanego, Nowego Targu, Rabki i Czarnego Dunajca. Dokumentację dotyczącą tego romskiego zespołu zgromadził w ciągu blisko dwudziestu lat Wojciech Jarzębowski (1926–2004). Dokumentacja archiwalna obejmuje lata od 1982 do początku 2000. Tworzy ją zeszyt w kratkę formatu A4, książka Jerzego Ficowskiego Cyganie na polskich drogach (wyd. 1986), liczne wycinki prasowe o bieżących wydarzeniach dotyczących Romów i dwie koperty formatu A4 z różnymi dokumentami — maszynopisami. Pozostawione przez niego rękopisy i maszynopisy, wycinki z prasy, fotografie czarno-białe i kolorowe, korespondencja, rachunki, plakaty z występów zespołu, brudnopisy, dwa ręcznie napisane listy od Romów do Jarzębowskiego, drobne notatki z bieżących wydarzeń i przemyślenia stanowią interesujące i cenne źródło do poznania działalności tego zespołu i związanej z nim historii Romów z Podhala w ostatnich dwóch dekadach XX wieku.

W artykule zostały przedstawione okoliczności funkcjonowania i wykluczenia mniejszości romskiej w Rumunii.
P.P.Grzybowski: Rumuński tabor - od niewolnictwa po AIDS. [w:] „Dialog Pheniben. Kwartalnik Stowarzyszenia Romów w Polsce”, nr 4/2011, s.124-129. ISSN 1425-3496

This article is dedicated to the problem of poverty housing of the Gypsy and Romani people in Spain. The first objective is to analyse the Spanish language usage with respect to the Gypsy and Romani, which is different from the Polish narration regarding these ethnicities, and to adapt them for more abstract, sociological categories of close stranger vs. distant stranger. The distinction is not only linguistic in nature: it translates into ethnic and cultural diversity, as well as to their integration in the Spanish society. The second objective is to present the specificity of the settlements, known as chabolas, in the context of two phenomena: the Romani nomadism and immigration, whereby they become a reflection of the multicultural character of contemporary Spain. The third objective is to present the activities of the body responsible for social policy regarding those ethnicities, with a focus on the issue of housing,and to indicate the discrepancies between the aims of the policy and
the particularity of their claims.
Artykuł dotyczy problemu osadnictwa ludności cygańskiej i romskiej w Hiszpanii. Pierwszym celem jest analiza specyficznego, hiszpańskiego sposobu użycia terminów „Cygan” i „Rom”, który jest odmienny od polskiego uzusu językowego, a następnie ich adaptacja na użytek bardziej abstrakcyjnych, stosowanych w socjologii kategorii: bliższego obcego vs dalszego obcego. Rozróżnienie, o którym mowa, nie ma jedynie charakteru lingwistycznego. Znajduje ono przełożenie na zróżnicowanie etniczne i kulturowe, jak również problematykę integracji tychże mniejszości w społeczeństwie hiszpańskim. Drugim celem jest ukazanie specyficznego rysu obozowisk, zwanych chabolas w odniesieniu do dwóch zjawisk: nomadyzmu ludności romskiej oraz imigracji, która przyczynia się do tego, że problem staje się odbiciem wielokulturowego charakteru dzisiejszej Hiszpanii. Trzecim jest prezentacja działań organu odpowiedzialnego za politykę społeczną dotyczącą tej ludności, z akcentem na problem mieszkalnictwa, a także wskazanie rozbieżności między celami tej polityki a partykularyzmem roszczeń.