Filistin İsrail Sorunu

Üç semavi dinin kutsal mekânı, Müslümanların ilk kıblesi Kudüs hakkında ne biliyoruz?
Uğrunda mücadeleler verilen ve asırlarca farklı hâkimiyetler altında kalan Kudüs tarih boyunca hep “Halilullah” şehri olarak saygı görmüştür. Mukaddes belde Kudüs, İslam Tarihi boyunca ama özellikle Osmanlı asırlarında bütün dinlerin bir arada yaşayabildiği bir barış adası olmuştur.
Bugün Filistin meselesi sürekli dünya gündeminde yüz yıldır çözüme kavuşturulamıyor. Bu kavganın sebebi bütün dinler nazarında mukaddes sayılan Kudüs’ün ve Mescid-i Aksâ’nın bu topraklar üzerinde yer almasıdır.
Elinizdeki kitap, dünyanın göz bebeği olan Kudüs’ün tarihine ve önemine ışık tutmak amacıyla kaleme alındı. Kudüs’ün tarih sahnesine çıktığı zamanlardan günümüze kadar olan serüveni ve semavi dinler için taşıdığı önemi bütüncül bir bakış açısıyla 100 soruda (başlıkta) anlatıldı. Tarihi süreklilik gözetilerek seçilen sorular cevaplanırken olay örgülerinin arka planı ve sonrasında ortaya çıkan durumlar akıcı bir dille aktarıldı. Eserde verilen soruların cevapları titiz bir çalışmanın ürünü olarak ortaya konuldu. Kitap, güvenilir kaynaklara ve arşiv belgelerine ve onlara dayalı yapılan akademik çalışmalara müracaat edilerek yazıldı.
Elinizdeki kitap, Kudüs okumaları yapacaklar için ilk başvuru kitabı; Kudüs'e seyahat edecekler için de bir tarihi rehber olarak hazırlandı.

İsrail-Filistin çatışması modern dünyada 20nci ve 21nci yüzyıllara uzanan I. Dünya Savaşı, II. Dünya Savaşı, Soğuk Savaş ve Terörizm Karşı Savaş (the War on Terrorism) dönemlerini içine almaktadır. İki etnik grup arasındaki sorun, ulusalcı ideolojiler ile dinsel ve etnik kimliklerin gücünü göstermektedir. II. Dünya Savaşı sonrasında dünyada Ortadoğu bölgesinin özellikle İsrail-Filistin/Arap çatışmasının haberlerde olmadığı pek az gün sayılabilir. Çatışmanın sonuçları çatışan taraflar, Ortadoğu bölgesi ve dünya için yıkıcı ve istikrarsızlık olmuştur. Soğuk Savaş yıllarında Amerika ve Sovyetler Birliği’nin karşı karşıya gelerek vekalet savaşlarına, dünya politik ekonomi tarihinde iki kez 1973 ve 1979 Petrol Krizlerinin olmasına ve bireysel düzeyde barış için çabalayan politikacıların suikasta kurban gitmesi İsrail-Filistin çatışmasının sonuçlarından bazıları olarak sıralanmıştır.
Çatışma haritalaması, çatışmalara barışçıl çözüm yolları bulunması ve üçüncü taraf müdahalesinin başarılı olması için gerekli bir analitik araçtır. İlk önce yapılması gereken çatışmanın başlangıç nedenleri ile çatışma süreçleri boyunca çatışma durumu, çatışma davranışları ve çatışma tutumlarında yaşanan değişimlerin iyi anlaşılması gereklidir. Çatışma haritalaması ile çatışmadaki dinamik olguların zaman içinde belirlenmesi ve derinlemesine yapılacak çatışma analizi sonucu yeterli ve etkili çatışma müdahale stratejisinin belirlenmesine katkı sağlanır. Burada çalışmada çatışma haritalaması yöntemi olarak “Çatışma Akış Şeması (ÇAŞ)” kullanılacaktır: (1) Çatışma Tarihi ve Çatışma Anlatısı (Narrative); (2) Çatışma Konuları; (3) Çatışma Tarafları; (4) Çatışma Nedenleri ve Koşulları; (5) Çatışma Dinamiği ve Çatışma Stilleri;(6) Çatışma Bağlamı (Context) ve Çatışma Psikolojisi;(7) Çatışma Sonucu ve Müdahale Yöntemleri.
İsrail-Arap/Filistin çatışmanın basite indirgemeci yaklaşımla analizi sadece kamuoyunda değil bilim insanları, politikacılar, medya mensupları ve düşünce kuruluşlarında da yaygındır. Bilimsel analizden çok duyguların yoğun olduğu Ortadoğu deninde dünyada ilk akla gelen sorun, İsrail-Filistin çatışmasıdır. Aslında bu çatışma, temelleri tarih öncesi dönemlere dayanan, karmaşık ve kaotik yapıya sahip ve çok-katmanlı, çok-analiz düzeyli ve çok-aktörlü çatışmalar yumağıdır. Bu çalışmada İsrail-Filistin çatışmasını, barış ve çatışma bilimleri çerçevesinde yukarıda belirtilen Çatışma Akış Şeması (ÇAŞ) çerçevesinde analiz edilecektir. Ayrıca bu çatışmada Türkiye’nin rolü de ele alınacaktır.
Anahtar Kelimeler: İsrail, Filistin, Çatışma Analizi, Barış Bilimi

Filmler, yalnızca görsellikten veyahut kurgulardan ibaret değildir. Filmler içerisinde toplumsal
gerçekliği, sosyolojik unsurları barındırır. Platon’un Devlet kitabında yer alan Mağara Alegorisine
benzetebileceğimiz filmlerin gerçekliğin birer yansıması olduğunu söyleyebiliriz. Filmlerin ardında var olan
gerçekliğe ise sosyolojik bir analiz neticesinde ulaşabiliriz.
Sınır, kısaca “komşu devletlerin topraklarını birbirinden ayıran varsayımsal çizgi” manasına
gelmektedir. Ancak tanımını aşan bir gerçeklik olarak “sınır” içerisinde birçok hayat, hikâye, kültür ve
sosyoloji barındırmaktadır. Devlet sınırlarını sosyolojik açıdan inceleyen sosyoloji biliminin bir alt dalı olarak
“Sınır Sosyolojisi” henüz yeni bir alandır. Sınır Sosyolojisi, sınırın ardında yatan sosyolojik gerçekliğin
peşindedir. Toprak üzerine çizilen sınırların günümüz de insan zihninde yaratmış olduğu etki ve toplumsal
ilişkilere verdiği biçim sosyolojik olarak ele alınması gereken önemli bir husustur. Bu çalışmada
yönetmenliğini Eran Riklis’in üstlendiği, olayların İsrail ile Filistin sınırında geçtiği 2008 yapımı “Limon Ağacı”
filmi sınır olgusu perspektifinden ele alınmıştır. Çalışmamızda sırasıyla Sınır sosyolojisi, İsrail-Filistin Sorunu
ele alınmış ve Limon Ağacı filmi sosyolojik açıdan incelemeye tabi tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Sınır, Sınır Sosyolojisi, Sınır Algısı, Filistin Sorunu, Limon Ağacı.

Çalışmada geçmişten günümüze Türkiye, İsrail ve Filistin ilişkileri incelenmektedir. Bu ilişkilerin tarihi, Osmanlı Devleti’ne Yahudilerin muhacir olarak sığınması ve Filistin topraklarının Osmanlı hâkimiyetine geçmesine kadar dayanmaktadır. Ortadoğu coğrafyasında yer alan Filistin, tarih boyunca hem stratejik açıdan hem de üç semavi din açısından önemini korumuştur. Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’ndan mağlup olarak ayrılması diğer Ortadoğu toprakları gibi Filistin’in de elden çıkmasına neden olmuştur. Yahudilerin bu topraklar üzerindeki tarihi emellerini gerçekleştirme düşünceleri her dönem canlı kalmıştır. Dolayısıyla Osmanlı Devleti’nden almayı başaramadıkları Filistin’in yabancı devletlerin hakimiyetine geçmesi, Yahudilerin işlerini biraz daha kolaylaştırmıştır. 1917 Balfour Deklarasyonu ile başlatılan Filistin’de Yahudi devleti kurulması düşüncesi 1948’de İngiliz mandasının bölgeden çekilmesi ve İsrail Devleti’nin kurulmasıyla sonuçlanmıştır. Bu dönemde başlayan Filistin Meselesi günümüze kadar ulaşmıştır.
Osmanlı Devleti’nin tarihe karışması üzerine kurulan Türkiye Cumhuriyeti
Devleti’nin İsrail ile ilişkileri büyük oranda Filistin Meselesi üzerine şekillenmiştir. Çalışmada arşiv belgeleri, telif eserler, süreli yayınlardan istifade edilerek Türkiye ile İsrail ve Filistin ilişkileri günümüze kadar incelenmiştir.

Bu çalışmada Filistin Sorununun uluslararası ortamdaki önemi ve gelişimi ön plana çıkarılmaya çalışılarak, kamuoyunun konu hakkında bilinçlendirilmesi amaçlanmaktadır. Birinci bölümde Filistin Sorununun tarihi süreci İsrail’in kuruluşuna kadar incelenecek, ikinci bölümde Filistin’deki bağımsızlık hareketlerine önderlik eden FKÖ ve HAMAS örgütleri incelenecek ve üçüncü bölümde Oslo Süreci incelenerek çalışma bir sonuca bağlanacaktır.

Editörden…

El Kuddüs olan Rabbimize hamd
Fahr-ı alem efendimize salat ile..

Deneme sayımıza gösterdiğiniz yoğun teveccühten aldığımız güç ve cesaret ile birinci sayımızı arz ediyoruz.

Uzun ara ile çıkıyor olmanın en talihsiz tarafı, bir sayı çıktığı anda sizin için çok önemli bir olayın vuku bulması.

Nuri Pakdil üstadın dar-ı bekaya irtihali tam dergimizin çıktığı günlere denk geldi ve biz “en delikanlı Kudüs muhafızına “ yazılarımızda yeteri kadar yer veremedik. İnşaallah bu açığı kapatırız.

“Kudüs’ü kol saati gibi taşımak”

Ancak bir ustadan çıkacak ufuk tarifi, talimat
Uyandığınızda ilk ona bakarsanız,
Belki abdest alırken ayrılırsınız birkaç dakika
En önemli işlerde size yol veren ya da dur gitme diyen talimatlar saate bakarak, ondan ilham ile alınır.

İşiniz yoksa da arada bir bakarsınız saatinize ya babanızdan yadigâr, ya da bir sevdiğinizin hediyesidir.

Eskiyince bıkılan, değiştirilen eşyalara inat saat eskidikçe daha fazla benliğinize yer eder.

Maddiyatçı zihniyet bile eskisine daha çok paha biçer...

Bildiğimiz üzere 1967’deki 6 gün savaşında, Mısır, Sina’yı, Suriye ise Golan tepelerini İsrail’e kaybetmişti. 1973 Arap İsrail savaşına giden süreçte ise Mısırda Enver Sedat, Suriye’de hafız Esad iktidarı başlamıştı. İşgal altındaki toprakları kurtarmak, iktidara yeni gelen başkan için de büyük önem arz ediyordu. Böylelikle hem ülkelerinin sarsan prestijini onaracaklar, hem de iç politikada kendilerini kabul ettireceklerdi.
Bu doğrultuda gerek Suriye’de, gerekse Mısırda sık sık görüşüp savaş planı üzerinde çalışıyorlardı. Ayrıca Sovyetler Birliğinden önemli ölçüde gelişmiş silahlar alınıyordu.
Özellikle Mısırlıların aldıkları hava savunma sistemleri ve AT-3 Sagger anti tank füzeleri savaşta çok büyük rol oynayacaktı...

ÖZET Ortadoğu bölge itibariyle insanlık tarihinin doğuşundan beri birtakım farklı olaylara sahne olmuş bir coğrafyadır. Bu durum üç semavi dinin de merkezi olma özelliğine sahip olması nedeniyle de önemlidir. 19 yy. sonlarında Siyonizm'in Avrupa'da atılan temelleriyle birlikte, Filistin'e uzanan bir Yahudi devleti kurulmuştur. Bu devletin kurulması için büyük devletler Yahudilere destek vermiş ve Avrupa'dan Filistin'e yoğun Yahudi göçünün sağlanmasına yardımcı olmuşlardır. Toprakları işgal edilen Araplar ile Yahudiler arasındaki çatışma ve savaşların ilk yirmi yılı işlenmiştir. ABSTRACT The Middle East is a geographical region that has been the scene of several different events since the birth of human history. This is also important because the three semitas have the feature of becoming a center of religion. 19 century. A Jewish state was set up in Palestine with the foundations of Zionism in Europe. For the establishment of this state, the great powers supported the Jews and helped to secure intensive Jewish immigration from Europe to Palestine. The first twenty years of the conflicts and wars between the Arabs occupied by their lands and the Jews have been committed. GİRİŞ İnsanlık tarihi kadar eski olan Ortadoğu ve onun kalbi niteliğinde bulunan Filistin semavi dinlere merkez olmuştur. Semavi dinler buradan dünyanın değişik bölgelerine yayılmış ve tarihe bakıldığında gücü elinde bulunduranlar her zaman bu coğrafyaya hakim olmak istemişlerdir. Dünyada üzerindeki büyük çıkar çatışmaları ve savaşları bu topraklar üzerinde olmuş ve olmaya devam etmektedir. Osmanlı'nın çöküşünden sonra kangren olan Filistin sorunu, İsrail'in kurulması ve yerleşimci/işgalci politikalarını sürdürmesini tarihsel süreçte dört farklı döneme yayabiliriz: 1892'de Osmanlı Filistin'inde Yahudi yerleşimin başlaması, 1918'de Osmanlı

Gidecekleri bir vatanları olmadığı için yoklukla ölümle sınandılar. Gitmeyenler memuriyete alınmadıkları gibi işyerlerinden alışveriş yapılmasına da izin verilmedi. Alman soyundan olmayanların dışlanmışlıkları ileride Siyonizm fikrinin esasına sebep olacaktır. Bu fikrin siyasallaşması ile birlikte devlet ideali vaad edilen topraklar inancı ile pekiştirildi. Günümüzde Siyonizm küresel bir arayışın izlerini taşımaktadır.

Bu bölümde SİYONİZM'in oluştuğu ortama , "Yahudi Sorunu"nun çözümüne dair Yahudilerce geliştirilmiş bu siyasi düşünceye değinilecektir. Siyonizm, Yahudiler için bir kurtuluş reçetesi olarak görülmüş ve katliama uğrayan tüm Musevi halkı bu yazgısından kurtarmayı amaçlamıştır. İşte bu verilerle Siyonizm'in nasıl dünya siyasetine girdiğini ve Dr. Herzl sayesinde nasıl bir siyasi kimlik (uluslararası ilişkilerde devlet görünümü) kazandığı ele alınmıştır.

İnsanlık tarihinin başında Hz.Adem'in oğulları Habil ve Kabil'den bu yana insanoğlu kendi içerisinde bir mücadele halindedir. Bu mücadelenin her zaman kazananı ve kaybedeni olmuştur. Gücü elinde bulunduranlar güçsüzlere zulmetmişlerdir. Tarih boyunca güç savaşları her zaman farklılık arz etmiştir, kimi zaman insan gücüne dayalı kılıç ve kalkan iken kimi zaman da tanka ve tüfeğe dayalı bir güç ortaya konulmuştur. Teknolojik gelişmelere paralel olarak bu mücadeleler de farklılaşarak yeni boyutlar kazanmıştır. İnsanlar yerleşim yerinin yer altı ve yer üstü zenginliği nispetinde mekân mücadelesi vermişlerdir. Şehirleşme ile başlayan bu mücadele günümüze kadar süregelmektedir. Kimi zaman zengin yer altı ve yer üstü kaynakları kimi zaman da siyasi ve mezhepsel etkenler birtakım karışıklıkları beraberinde getirmektedir. İşte bu ve benzeri iç ve dış müdahalelerle birlikte insanlar yerlerini ve yurtlarını terk edip kendilerine yeni yaşamlar aramaktadır.

The latest two rounds of direct talks between Israel and the Palestinian Authority in 2010 and 2013 failed after nine months of negotiations. Despite of the efforts of the negotiators and the support of the US administration, the goal of reaching a final status agreement between the two sides once again could not be achieved. Considering the
complexity of the issues, the failure did not surprise most experts who follow the Israeli-Palestinian conflict. The reasons are many, but no doubt, the main issue is the distrust between the two sides. The Palestinians, on the one hand, believe that Israel does not want to leave the West Bank and is pursuing the unilateral security policies
implemented by Ariel Sharon and his successors after the Camp David talks in 2000. Israel, on the other hand, believes there is no partner on the Palestinian side, with its leadership divided and with Hamas showing no sign of recognizing Israel’s very existence. Due to the distrust between them, the two parties are heavily dependent on US
mediation. Accordingly, both sides restarted negotiations under pressure from the Barack Obama administration half heartedly. In addition to existing problems, Turkey’s involvement in the conflict by challenging the Gaza embargo and by supporting Palestinians at the expense of Israel in the international arena jeopardized American efforts. So, the failure of the talks was no surprise for many and no doubt it will have considerable consequences for both sides, as the July War in Gaza proves. This article focuses on the limits of American mediation for building trust between the sides, the micro-reasons of the failure of the talks, the possible consequences of this failure, and Turkey’s Palestinian policy as a further complicating factor.

Editörden…

İç ve dış düşmanların insana kendini unutturduğu bu asırda Kudüs’ü gündemde tutmak ya da
büyük bir kitle için Kudüs’ü gündemlerine dâhil edebilmek, bu davaya gönül verenlerin iş listesinde hep üst sıralarda yer alır. Zorla bir kapı aralarsınız, Kudüs cenahından bir ışık huzme-
si sızar insanın kalbine, dimağına o anda suni bir ışık bütün soğukluğu ile gözüne saplanır muhatabınızın.

Kızılderililere ait “Eğer bir nehirde iki balık kavga ediyorsa, bilin ki oradan az önce uzun bacaklı
bir İngiliz geçmiştir.”
Sözünden Filistinli bir kardeşimiz şunu anlar; “Siyonizm aleyhtarı bir mil-
lete, içeriden ve dışarıdan birçok düşman gürültülü bir şekilde saldırıyorsa anlayın ki işgal yönetimi yeni bir tezgâh peşindedir.”

Memleketimizin güneydoğusundaki olağanüstü hal, kozlarını İslam coğrafyasında paylaşan emperyalist devletler ve piyonlarının saldırıları. Neredeyse Filistin’i dünya gündeminde tutan tek resmi unsur olan Türkiye’yi de - doğal olarak- kendi içine hapsetti.

Yüzyılın anlaşması tiyatrosunun galası yapıldı. Kudüs üzerinde yeni tezgâhlar açıklandı ama
dünyadan kayda değer tek ses çıkmadı. Bugüne kadar reaksiyoner davranıyor, kendi oyun kurmaktan çok uzak diye eleştirilen İslam
dünyası bu saldırılarla bile aksiyoner hale geçemedi çünkü herkes kendi derdinde.

“Uzun
bacaklı “ İslam coğrafyasının her bölgesinde bir kavga çıkardı ve Kudüs kırmızı değil sarı hatta beyaz çizgimiz haline geldi beyaz kâğıdın üzerinde.

Gündeminizde Kudüs, ufkunuzda cennet olması niyazı ile…

Sabah Altıda Ekmel Zadil, Kessler’in Dersinde  -Kurukahveci İhsan Efendi’nin Damadı  -“Her Bayram Telefon Açardı”  -Mason Olmadığından Ekmel Zadil…
“Süpermen” Diyor Ekmel Zadil, Kessler İçin  -Çağrılmıyor Ekmel Zadil, Bakanın Yemeğine  -Son İki Ayında Türkiye’de, Orhan Tuna’nın                                                              Evinde Kalıyor, Kesler  -“İsrail’de Sendikacılık Hareketleri Ve Histadrut Tekilatı” Ekmel Zadil, 1962 Ekim Ayındaki İsrail Gezisini Anlatıyor -“Histadrut: Dünyada Eşi Olmayan Bir Organizasyon” -ABD’den Gelen Bazı Yardımlar, 1962 İtibariyle -Mecelle’nin Etkisi İsrail’de 1962’de -Türkçe Konuşan Genel Müdürü, Solel Bonel’in (1962’de) -Para Kullanılmıyor Kibbutz’larda -Ekmel Zadil’in İsrail Gezisinde Gör(e)medikleri -280 Bin İşçinin de Patronu (idi), Histadrut -Yüzbinlerce Kişi Katılıyor, Sosyal Adalet                                                              Protestolarına (2011 Temmuzu) -Birkaç Ayda Dönüştürülüyor Yeni Hedefine ! Histadrut, Ben-Gurion Tarafından -“Sadece Yahudilerin Yetiştirdiği Karpuzu Yiyin” -65 Yaşında Müslüman Oldu, Yahudi Uri Davis, 2008’de -En Kötü Yılı Histadrut’un: 1995 -Parayı CIA Veriyordu -Tek İşçi Sendikasıydı Dünyada, Irkçı Güney Afrika İle İşbirliği Yapan, Histadrut -“Gazyağı Dökmeliydim, Arap Domateslerinin Üzerine” -Arap İşçiler Giremesin İşe Diye Uğraşanlara
Maaş Verilmesi: Histadrut’un Görevi  -Sövüyor Ben-Gurion, “Arap ve Yahudi İşçiler Birlikte Çalışsın” Denildiğinde  -“Mutlaka Daha Fazla Olmalı Yahudi İşçinin Ücreti Arap İşçiden”  -Postacılar, Taş Ocağı İşçileri, Fırıncılar Derken, PAWS Büyüyor  -Arapça Gazete Çıkarıyor Histadrut, Filistinli İşçileri                                                Kandırmak İçin  -“İşe, Bilgiye, Huzura Doğru Adım Adım: PAWS” -Kiraya Vermiş Lût Gölünü İngiltere, Bir Yahudiye: Ortak Menfaati İçin-Arap İşçilerinin Genel Grevine Karşı, İngiliz-Yahudi İşbirliği -(Pek de) Yüce Olmayan İdealistler -Acelesi Yok ! Altı Yıl Sonra da Oluyor Genel Kurul,
Dokuz Yıl Sonra da  -Yasak, Lût Gölü Kenarındaki Otelde Arapça Konuşması, Filistinli Çalışanların

1880’li yıllarda Theodor Herlz’ in, Siyonistler tarafından kurulması planlanan İsrail Devleti’nin bayrağında yer almasını istediği 6 köşeli yıldız ambleminin mazisi aslında çokta yeni değildir. Tarih boyunca Müslüman Toplumlar başta olmak üzere farklı Milletler ve kültürler tarafından kullanılan 6 köşeli yıldız figürü zamanla, özellikle 1948’den sonra İsrail Devleti’nin bayrağında kullanılmasıyla birlikte sadece İsrail oğullarıyla bağdaştırılıp unutulmaya yüz tutmuştur. Biz de bu yazımızda günümüzde İsrail’in hem Ulusal hem dini bir sembol olarak kullanmaya devam ettiği 6 köşeli yıldızın aslında sadece İsrail ile özdeşleştirilemeyeceğine İslam, Türk ve Osmanlı kültüründe de ehemmiyetli bir unsur olduğuna dikkatleri çekeceğiz.

Bu çalışma, Michael Hudson’ın “nazik dengeler üzerine inşa
edilmiş istikrarsızlık cumhuriyeti” diye tarif ettiği Lübnan’a has temel gerilim ve çatışma alanlarını, genel itibarıyla tarihsel süreç içerisinde anlamlandırma gayretindedir. Zira Lübnan’ın 20. yüzyılda boğuştuğu sorunların kökleri Lübnan’ın yakın tarihinde yaşananlarda saklıdır.

Barış çalışmaları silahlı çatışmaları, terörü anlamlandırmak ve çözümlemek için uluslararası alanda kullanılan bir teoridir. İsrail ve Filistin sorunu tarihi kökleri bulunan, karmaşık bir sorundur ve bu durum taraflar arasında barışın gerçekleşmesini engellemektedir. Çalışmada Barış çalışmalarına değinilecek ve İsrail Filistin sorunu Barış Çalışmaları çerçevesinde değerlendirilecektir.

Ortadoğu eksenli analizlerin ortak konusunu oluşturan Filistin – İsrail meselesi tarihi kökenleri Roma dönemine kadar uzanmakla beraber Müslümanlık, Hristiyanlık ve Yahudilik olmak üzere 3 semavi dinin kutsal toprakları sayılması itibari ile dini boyutlarıyla da yankı bulmaktadır. Dünya enerji yollarına yakınlığı sebebiyle küresel aktörlerin daima dikkatini üzerinde tuttuğu İsrail- Filistin meselesi; dini, sosyo-kültürel ve etnik çatışmaları barındırması itibari ile çatışma çözümü çalışmalarının da başlıca ilgi odağı haline gelmiştir. İnsani boyutu ile birey düzeyinde, egemenlik ve toprak anlaşmazlıkları ile devlet düzeyinde ve devletlerarası süren uzun savaşlara konu olması itibari ile uluslararası sistem düzeyinde ele alınabilecek İsrail – Filistin çalışmaları aynı zamanda 3500 yıllık tarihi ile bölge dinamiklerini daha iyi anlamamızı sağlamaktadır.

Bu çalışmada Mekke, Medine gibi Kudüs'te varlığı görülen mücâvirlerin Osmanlı dönemindeki işlevi üzerinde durulmuş ve günümüzde Mescid-i Aksa'yı savunan murâbıtlar ile bir karşılaştırması yapılmıştır. Geçmişte mücâvirler ile bugünün murâbıtları Kudüs'e gönüllü olarak gelerek orada ilmî faaliyetlerde bulunan iki benzer gruptur. Her iki grubun motivasyonu kutsal kente komşuluk olsa da birincisi İslam hâkimiyetindeki Kudüs'te surre ile desteklenen bir grup iken, ikincisi işgal altındaki kutsalları muhafaza etme amacıyla güdülenmiştir. Bu bağlamda burada birincisine referansla murâbıt olarak bilinen ve İsrail işgaline karşı psikolojik savunma yaparak Mescid-i Aksa'yı muhafaza eden Filistinlilerin rolü vurgulanmıştır. İsrail askerlerinin Mescid-i Aksa'ya ayak bastığı zaman söz konusu grup ile aralarındaki küçük çatışmalar zaman zaman İslam dünyasında yankılanmaktadır. Bunlardan sonuncusu geçtiğimiz Temmuz ayı içinde yaşanmış ve Mescid-i Aksa Müslümanlara kapanmıştır. Bu anlamda Kudüs'ün bir insanlık mirası olduğu unutulmadan bu şehrin kutsallarının muhafaza edilmesi hususunda daha aktif çabalar gerektiği de açıktır.

Fikir namusunu koruyabilmiş, ehl-i vicdan bir ses demiştim Norman Finkelstein hakkında yazarken. 30 yılını Filistin davasına adamış, adalet için fırtınayı tek başına göğüsleyebilmiş bu zatı dilim döndüğünce anlatmaya çalışmış ve yazımızın devamını sözü kendisine vererek getirmek istediğimi belirtmiştim. Sağ olsun beni kırmadı ve kendisi hakkındaki yazımı tam olarak tamamlayacağını düşündüğüm soruları cevapladı. Ben kendisini anlatmıştım, biraz da o anlatsın:-Sizi Filistin meselesi için bu kadar motive eden ve hassas hâle getiren şey nedir? Çok daha konforlu bir akademik hayat seçebilirdiniz ve kimse sizden Filistin'in lehinde cephe almanızı beklemezdi. Bu riski neden aldınız? Politik davamı onların beni sakıncalı bulup bulmamasına göre belirlemiyorum. Gençliğimde birçok politik mücadelenin içinde bulundum (Vietnam, Orta Amerika meseleleri, Sivil Hakları, Çiftçi Hakları gibi). 1982 Haziran'ında İsrail, Lübnan'ı işgal ettiğinde de Filistin mücadelesine dahil oldum. Bu anlaşmazlık çözülene kadar da Filistinlilerin haklarını savunmaya devam edeceğim. Hiçbir şey beni sözümden döndüremez. Eğer Filistin mücadelesi ben hayattayken sona erebilir ve ben hâlâ sağlıklı olursam başka bir dava için de mücadelemi sürdüreceğim-Zoru yolu seçip Filistin meselesi hakkında doğruları söylemeyi tercih ettiniz, bu fırtınaya karşı durmak gibi bir şey. Bu sizin akademik hayatınızı nasıl etkiledi? Siz veya yayınlarınız büyük bir dışlanma ile yüz yüze kaldı mı? Hiçbir zaman büyük bir akademik başarıya sahip değildim. Harika bir öğrenci değildim ve akademik hayat kıstaslarına uymuyordum. Ben devrimci olmak istedim, profesör değil. Ancak devrim hiçbir zaman gerçekleşmedi, bu yüzden öğretmen olmaya karar verdim. Başarılı bir " öğretmendim " ve birkaç kitap yayımladım. Ancak ne zaman ki Filistin-İsrail meselesi hakkında, konuya tamamen vakıf olarak, dersler verip dediklerim yankı yapmaya ve geniş kitlelere ulaşmaya başlayınca İsrail lobisi (güçlü Yahudi organizasyonları ve bireyler) beni akademik hayattan söküp atmak durumunda kaldılar. Nihayetinde başarılı da oldular.-Tabi ki size birçok Müslüman genç, duruşunuzdan ötürü hayranlık duyuyor. Bunu iyi gösterebiliyorlar mı, geri dönüşler nasıl? Müslüman gençlerden birçok e-mail alıyorum seyahatlerimde birçoğuyla karşılaşıyorum. Neredeyse her zaman saygılı, akıllı ve idrak sahibiler. Müslüman dünyasında ve bilhassa yurtdışında yaşayan Müslümanlar arasında henüz tıpası açılmamış su kaynağı misali büyük bir cevher var. Fakat ne yazık ki bu cevher henüz Arap dünyasını demokratikleştirebilmeye ve geliştirmeye kadir olamadı. Benim Müslüman gençliği baz alarak söyleyebileceğim o ki eğer dünyanın bu bölgesi bir şekilde barışa ve adalete kavuşursa eminim ki Müslüman alemi dünyanın zirvesinde olacaktır.-Geçtiğimiz yazdan sonra Filistin meselesi hakkında umutlu musunuz? İşgalin akıbeti nasıl olacak, bu mesele nasıl bitebilir? Gelecek, Filistinlilerin parlak gördüğü kadar parlak; umutsuz gördüğü kadar umutsuz olacaktır. Belki bir inançsızım ama şu söze inanırım: " Tanrı, kendine yardım edenlere yardım eder. " (Editör notu: Biz de Hacc Sûresi 40. Ayet diyerek bu taraflara çekelim sözü). Eğer Filistinliler doğru bir liderlik ile yönlendirilirse, büyük şiddetsiz bir kitlesel hareket organize edebilirse (Tanımayanlara not düşelim, kendisi her durumda " Aman şiddetten uzak durun " klişesine saplanan biri değildir, yeri gelip silahlı direnişe sahip çıkmışlığı dahi vardır. Kısa bir röportajda bu cümlesi çok lümpen durabilir lakin öyle değil, haksızlık etmeyelim diye not düşmek istedim.) ve yurtdışında bir Filistin dayanışması sağlanabilirse İsrail illegal şekilde işgal ettiği topraklardan çekilmeye zorlanabilir. Fakat Filistinlilerin diplomasi ile veya silahlı direnişle kalıcı kazanımlara ulaşacağına inanmıyorum.-Hamas ve Hizbullah hakkındaki düşünceniz nedir? Herkesin İsrail zulmünü " Ama Hamas şunu yaptı, bunu yaptı… " bahaneleriyle örtmeye çalıştığı bir ortamda çıkıp bu söylemin ne kadar saçma olduğunu çok net şekilde söylemeniz cidden dikkat çekiciydi.

The discussion of the current social structure of Lebanon is logically initiated from the political institutions of the country.However, the Sectarian Representation System or the constitutional-confessional policies of Lebanon, rather than being a newly discovered formula to protect the opposing elements of Lebanese society, have been based on principles that have evolved for more than a century. As a natural consequence of these principles, the social structure consisting of tribal units belonging to different belief systems has turned into a completely mixed and cosmopolitan structure.In this structure, the Shiite identity had the opportunity to continue its existence as the most effective identity from the past to the present. This identity has become an effective center of activity in Lebanon in terms of the global and regional axis of Shiite identity. In this center, the Lebanese Shiites played an important role in shaping the political culture and administrative structure of the country, while maintaining the existing socioeconomic and cultural conditions within the sustainable political organization of Lebanon.In addition, attempts to address political violence and their tendency to cultivate from a cultural perspective, although not class-based, have created a global example of violent violence. In Lebanon, the Shia community had a theoretical model of political violence.Thus, Lebanon is more like a sharper model with its role in international terrorism as well as internal conflicts.This study examines the identity, politicization and radicalization processes of the Shi'ite community in Lebanon and the American and British archives.In order to understand more than condemnation in a structured manner, research was finally given. GİRİŞ Lübnan'da sosyo-politik durum, İslam özelinde seküler odaklı bir Müslüman liderliğin aksine mezhep çatışmasıyla karakterize edilmiş olsa da İslami gruplaşmalar ön plana çıkmıştır.

Bu çalışmada, Başbakanlık Osmanlı Arşivleri ışığında 1880-1922 yılları arasında
Siyonist hareketin yönlendirdiği Yahudilerin Filistin topraklarına yerleşme çabaları ve
Osmanlı Devleti’nin bu yerleşme çabalarına karşı aldığı tedbirler ele alınmıştır.
Araştırmaya ön hazırlık olması bakımından yeterli düzeyde literatür ve arşiv
taraması yapılmıştır. Giriş bölümünde tezin araştırma yöntemleri hakkında bilgi
verilmiştir. Birinci bölümde Yahudilerin Osmanlı Devleti’ne göç etmeden önce
yeryüzünde dağınık halde bulunan nüfus oranları tespit edilmiş, belirtilen zaman aralığı
itibariyle Osmanlı Devleti’ndeki sosyal statüleri ve Filistin bölgesine gerçekleştirdikleri
tarihin akışını değiştiren büyük göçün boyutları konu edilmiştir. Daha sonra neden Filistin
bölgesine yerleşmeyi amaçladıklarının anlaşılabilmesi için Yahudilerin “Vaat Edilmiş
Topraklar ve Seçilmişlik” inançları ele alınarak, Siyonist ideoloji ile Yahudi inancının bu
kavramları nasıl yorumladığı araştırılmıştır. Tezin asıl konusunu oluşturan ikinci bölümde
Yahudilerin Filistin’e sahip olmak için ortaya koyduğu faaliyetler ve Osmanlı Devleti’nin
bunu engellemek amacıyla aldığı önlemler irdelenmiştir.
Eserin sonuç bölümünde genel bir değerlendirme yapılmış, ekler bölümünde
belirtilen zaman aralığında göçlerle sürekli olarak artan Yahudi nüfus oranlarını ortaya
koyan tablolara ve Yahudi tarihi ile Siyonist yerleşimlerin tasvir edildiği haritalara yer
verilmiştir.

Bu çalışma, Filistinlilerin kaybettiği topraklarına ilişkin Birleşmiş Milletler Örgütü’nün İsrail’in geri çekilmesi ve boşaltması yönünde kararları olmasına rağmen, arkasına küresel güç ABD’yi alan İsrail’in buna uymayarak, Filistin halkının elde kalan son topraklarını da fiziksel açıdan birbirinden ayırıp, ülkesel bütünlüğünü elinden alması, Batı Şeria’nın etrafına örülen “utanç duvarı” yüzünden Filistinlilerin temel eğitim, sağlık ve iş imkanlarına erişimini kısıtlaması ve Gazze’nin elektriklerini kesip, buraya düzenli olarak her yıl askeri operasyon yapması üzerine, bu halka ilişkin İsrail tarafından yaratılan olumsuz tarihsel anlatının, algının ve mitlerin ortadan kaldırılması ve bu halkın uluslararası sistemdeki yalnızlığının ve kendi haline terk edilmişliğinin bilimsel açıdan ortaya konulabilmesi için, kaleme alınması ihtiyacı ile oluşturulmuştur.
Filistin Sorunu; salt dinsel bir mücadele ya da milliyetçi bir refleks değil, bir insanlık dramıdır. Küresel ve bölgesel devletlerin ya da örgütlerin bu soruna yaklaşımları ise siyasaldır. Her devlet, Filistin Sorunu hakkında pozisyon alırken, İsrail devleti ile olan ilişkisini de göz önüne almaktadır. Bugün Filistinliler; Gazze’de bulunan Hamas ile Batı Şeria’da bulunan El-Fetih arasına sıkışmıştır. Devletlerin bu iki taraftan hangisi ile temas kurmayı tercih edeceği kararı da bizatihi siyasaldır. Filistinliler yıllarca fiziksel mücadele vermiş, içlerinden bu sorunu benimseyen bazı örgütler teröre bulaşmış, halkı direnmiş, sivil itaatsizlik yapmış, silahtan vazgeçmiş, masaya oturmuş, topraklarını geri kazanacağını sanırken yine kaybetmiştir. Dolayısıyla 1930’lardan beri Filistinliler ellerinden gelen her yolu denemiştir. Filistin halkı ve İsrail Devleti’nin eşit güçte olmadıkları düşünüldüğünde, diplomasi masasında Filistinlilerin kazançlı olabilmesi için, bu sorunun tarihsel kökeni, hangi aşamalardan geçtiği, hangi devlet veya örgüt tarafından nasıl göründüğü ve hangi tarafın uluslararası toplum tarafından desteklendiği hakkında bilimsel veri oluşturulmalıdır. Bu eser, bunu yapma iddiasındadır.
Üstelik Donald Trump’ın ABD Başkanı seçilmesinden kısa bir süre sonra, ABD’nin Filistin hakkında kritik kararlar almaya başladığı görülmektedir. Başkan Trump’ın bu şekilde davranmasında hakkında çıkan görevden azledilebileceğine ilişkin tartışmaların etkisi büyüktür. Başkan Trump bu süreçte ülkesindeki Yahudi lobisinin desteğini alabilmek ve aslında gündem değiştirmek için, önce Tel-Aviv’deki Amerikan büyükelçiliğini Kudüs’e taşıma kararı almış sonra İsrail işgali altında bulunan Golan Tepeleri için; “ABD için İsrail’in Golan Tepeleri üzerindeki egemenliğini tam olarak tanıma zamanı gelmiştir.” şeklinde bir açıklama yapmıştır. Dahası Başkan Trump döneminde yeni bir Filistin-İsrail barış antlaşması oluşturulmak istenmiş ve hatta bunun için “Yüzyılın Antlaşması” ifadesi kullanılmıştır. Antlaşmanın uluslararası basına yansıyan içeriğine göre, Filistin halkına iktisadi kalkınma vaat edilirken, karşılığında bu halkın, başta işgal edilen bölgeleri ve vatandaşlık hakları olmak üzere, uluslararası hukuktan doğan hakları ihlal edilmek istenmiştir.
ABD; elektriği kesilen, insani yardımlarla ayakta duran, kendi kendine yeterli ekonomik gücü bulunmayan ve Gazze ile Batı Şeria’ya bölünmüş Filistinlilerin, para karşılığında, başta Kudüs olmak üzere, kendi topraklarından resmen kopartılmayı kabul edeceklerini sanmıştır. Oysa Filistin halkı ve hükümeti, bu antlaşmayı protesto etmiştir. Bazı Arap devletleri ise bu süreçte sınıfta kalmıştır. ABD, bölgedeki bazı rejimleri kendi yanına çekmeyi başardığından, Suudi Arabistan, Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır ve Katar, bu barış antlaşmasına olumlu cevap vermiştir. Oysa Lübnan ve Tunus halkı, Filistin’in satılık olmadığını ifade ederek, plana karşı çıkmıştır. Bu yaşanılanlardan ortaya çıkan sonuç yine şu olmuştur; Filistin halkı tüm çıplaklığı ile yalnızdır! Türkiye başta olmak üzere, bazı Müslüman ülkeler Filistin’e desteğini sunsa da, sonuçta bu devletlerin de sistemdeki etki kapasiteleri bellidir ve bu kapasite günümüze kadar Filistin topraklarını kurtarmaya yetmemiştir. Bu çalışma, gündemde güncelliğini hep koruyan Filistin Sorununda, Filistin’i destekleyen ülkelerin de etki kapasitesinin boyutuna değinmek maksadıyla, bu hususa da dikkat çekme iddiasındadır. Sadece devletlerin değil, örgütlerin de birer aktör haline geldiği uluslararası sistemde, Filistin Sorununu barışçıl yollardan çözümlemek ise amaç, bölgesel ve küresel örgütlerin de bu konuya yaklaşımına mercek tutmakta fayda bulunmaktadır. Bu nedenle bu çalışmada farklı özellikleri olan örgütler de inceleme altına alınmıştır.

Bu konu ile ilgili diğer yazıları da link'leri tıklayıp okuduğunuzda İsrail-Filistin Sorunu ile ilgili daha ayrıntılı bilgiye sahip olabileceksiniz.


muzafferdonmez.blogspot.com.tr/2014/08/filistin-halk-arap-degildir.html

http://muzafferdonmez.blogspot.com.tr/2014/08/israil-filistin-sorununun-tarihcesi.html



www.slideshare.net/muzafferdonmez/orta-asyayi-yeniden-kefetmek

FİLİSTİN-İSRAİL MESELESİ Mİ ? İNGİLTERE SİYONİZM BİRLEŞMESİ Mİ ? 1799'dan günümüze kadar, Filistin tarihi ve Orta Doğu'daki sorun, her geçen gün şiddetini arttırarak devam etmektedir. 1799 yılında Osmanlı Devletinin yönetiminde olan Filistin toprakları için Fransız General Napolyon Bonaparte'nin ''Filistinde bir Yahudi Devleti Kurma'' fikri ile ateşlenmiştir.

ÖZ SSCB'nin dağılması ile bağımsızlığını kazanan Azerbaycan, jeopolitik-jeostratejik öneminden dolayı bölgesel ve uluslararası güçlerin rekabet alanı olmuştur. İsrail ve İran'ın Avrasya coğrafyasına duydukları ilgi ise bu iki ülkenin Transkafkasya politikalarında Azerbaycan'ı önemli kılmaktadır. Ayrıca Azerbaycan'ın enerji kaynakları açısından zengin bir ülke olması, İsrail ve İran'ın bu ülkeye yönelik stratejik politika izlemelerinde etkili olmaktadır. Nitekim iki ezeli rakibin Transkafkasya'da bölgesel bir güç olma hedefi, Azerbaycan üzerinden rekabetin yaşanmasına neden olmaktadır. Bu makalenin amacı İsrail ve İran'ın, Transkafkasya politikalarında Azerbaycan'ın belirleyici olup olmadığını ve söz konusu iki ülkenin Azerbaycan ile kurdukları ilişki üzerinden bölgede yaşadığı rekabeti değerlendirmektir.

Bu çalışmada, Latin Amerika ülkelerinin Filistin politikası ele alınacaktır. Genel olarak, Soğuk Savaş dönemi için, Latin Amerika ve Ortadoğu bölgelerinin karşılaştırmalı analizi  yapılacak ve daha sonra iki bölgenin benzer ve farklı yönleri sıralanacaktır. İkinci olarak, Arap-İsrail ve Filistin-İsrail çatışması, Latin Amerika bağlamında incelenecektir. Bu bölümde genel Latin Amerika bölgesi yanında, Küba ve Brezilya gibi ülkelerin Filistin-İsrail çatışmasına yaklaşımı mercek altına alınacaktır. Üçüncü bölümde Filistin ve Latin Amerika ilişkileri incelendikten sonra, diğer bölümde İsrail-Latin Amerika ilişkileri, hem genel anlamda, hem İsrail-Filistin çatışması bağlamında araştırılmıştır. Sonuç bölümünde ise İsrail-Filistin çatışmasının Latin Amerika’ya yansımaları, Soğuk Savaş sonrası dönem bazında, günümüzde özellikle Trump dönemi çerçevesinde analiz edilecektir.

Mahmut Abbas tarafından açıklanan Filistin Yasama
Meclisini feshetme kararı Hamas ile Fetih arasında yaşanan bölünmüşlüğün bir devamı niteliğinde olmakla
beraber bu kararın Filistin iç siyasetini hem kısa hem
de uzun vadede etkileyeceği düşünülmektedir. Nitekim kararın açıklanmasının hemen ardından Filistin
siyasetinde hukuki ve siyasi tartışmalar başlamış ve karar büyük yankılar uyandırmıştır.
• Yasama Meclisinin feshedilmesi kararının arka planı nedir?
• Bu karar Filistinliler tarafından nasıl karşılanmıştır?
• Kararın Filistin iç siyasetine muhtemel etkileri nelerdir?

Filistin adını M.Ö. 12. asırda kavimler göçüyle buraya gelen Filistler’ den almaktadır. Coğrafi olarak doğuda Akdeniz, batıda Şeria Nehri ve Lut Gölü, kuzeyde Suriye, güneyde Mısır ile çevrili olan bölge Filistin bölgesidir. Sahip olduğu verimli topraklarından, stratejik konumundan ve farklı inançlar açısından taşıdığı önemlerden dolayı (3 semavi din içinde önemli yere sahip) pek çok kavim bu topraklara hakim olmak istemiştir. Bu topraklara ait en eski kalıntılar M.Ö. 14 bin yıl öncesine uzanmaktadır. M.Ö. 5 binlerden itibaren Sami kavimleri tarafından işgal edilen bu bölgedeki en eski yerleşimciler Arapların’ da ataları olarak kabul edilen Amâlikalar’dır. M.Ö. 2 binlerde bu bölgede Sami ırkından olan Kenanlılar, Fenikeliler ve Aramiler yaşamıştır. Bu dönem Filistin ‘’Kenan Diyarı’’ olarak anılmaya başlanmıştır

Bu çalışmada 1991-2000 yılları arasında İsrail’in Filistin Kurtuluş Örgütü ile birlikte yürüttüğü barış görüşmelerini kapsayan ve Oslo Barış Süreci olarak adlandırılan müzakereler, çatışma çözümleri ya da barış çalışmaları olarak adlandırılan alanın sunduğu teorik çerçeve kapsamında, tüm yönleriyle değerlendirilmektedir. Çalışmada
henüz yeni gelişmekte olan barış süreci kavramının ne olduğu, hangi unsurları içerdiği, bu köklü ve büyük siyasi projenin başarıya ulaşması için ne gibi koşulların yerine getirilmesi gerektiği gibi konular tartışılmaktadır.
Bu teorik altyapı ele alınarak İsrail ile Filistinliler arasında yaklaşık 10 yıl yürütülen müzakere sürecinin neden kalıcı barış sağlayamadığı, tarafların hangi nedenlerle anlaşmaya varamadığı ve hepsinden önemlisi, bu kadar çaba harcanan bir süreç sonunda tarafların neden müzakereden vazgeçerek şiddet eylemlerine geri döndüğü sorularına
yanıt aranmaktadır.
Çalışma sonucunda çatışma çözümü alanının getirdiği yeni yaklaşım ve yöntemlerin barış adına önemli adımlar atılmasını sağlamakla birlikte güç dengelerini hesaba katmadan yapılan düzenlemelerin başarıya ulaşamayacağı, asimetrik çatışmalarda arabulucu rolü
oynayan tarafın kalıcı barış yerine kendi çıkarlarını koruyacak çözümlere yönelmesinin sürece yardımcı olmayacağı ve İsrail-Filistin sorunu gibi tarafların birbirlerinin varlığı inkar ettiği çözümü zor çatışmalarda kimlik dönüşümü gerçekleşmeden anlaşmazlığın çözülemeyeceği sonucuna varılmıştır.
Çalışmadaki diğer bulgular şöyle özetlenebilir: İsrail’deki Şimdi Barış Örgütü’nün ifadesiyle “barış ülkesi için bir parça toprak” ya da “barış için toprak” ilkesinin İsrail-Filistin sorununu çözmeye yetmediği görülmüştür. ABD arabuluculukta tarafsızlığını koruyamayarak “adil arabulucu” olamamış ve pek çok durumda ağırlığını İsrail’den yana
koymuştur. İki taraf İslam, Hıristiyanlık ve Yahudilik açısından dinsel ve hassas bir değer olan Kudüs konusunda taviz verememiştir, imzalanan anlaşmaların koşullarını yerine getirmemiştir. Son olarak Camp David Zirvesi’nin sonunda tarafların birbirlerinin barış ortağı olarak meşruiyetini tartışmaya açması, Oslo Barış Süreci’nin sonunu getirmiş ve bu
bölgeyi yeniden şiddete sürüklenmiştir.

2008 yılında Türkiye’nin arabuluculuğunda gerçekleşen dolaylı İsrail-Suriye görüşmeleri esnasında İsrail’in Gazze’de başlattığı “Dökme Kurşun Operasyonu” ile Türkiye-İsrail ilişkilerinde özellikle 1990’larda hakim ve o tarihe kadar ciddi anlamda bir meydan okumaya da maruz kalmamış olumlu seyrin tersine döndüğü ve bugüne kadar ilişkilerde genel itibariyle karşılıklı sert söylemlerin eşlik ettiği olumsuz bir eğilimin hakim olduğu gözlemlenmiştir. Bu gerilimin son yıllarda Doğu Akdeniz ve mücavir bölgelerdeki güvenlik ortamına da olumsuz yansımaları olduğu müşahede edilmektedir. Mayıs 2020 itibariyle ilişkilerin, iki ülkenin ortak çıkarları zemininde geliştirilebilmesi yönünde İsrail’in sesini yükselttiği ve Türkiye’nin de özellikle Doğu Akdeniz konusunda çözüme yönelik olarak Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) haricindeki taraflara açık kapı bırakan tutumunun İsrail’i de kapsadığı görülmektedir. Mevcut düzlemde iki ülke arasında öne çıkan potansiyel ve/ya aktüel gerilim alanları Filistin meselesi, ikili ilişkilerde “geçmişin gölgesi” veya özellikle 2008-2011 arası gerilimin zirve noktası olan dönemin hatırası ve Türkiye ile son yıllarda Suriye, Doğu Akdeniz ve Libya gibi sahalardan bir veya birkaçında sorunlu ilişkileri olan Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Mısır, GKRY ve Yunanistan gibi aktörlerle İsrail’in işbirliği gibi konuları kapsamaktadır. Son dönemde yaşanan gelişmeler, İsrail ve Türkiye’nin ortak çıkarlar konusunda konu bazlı işbirlikleri yapabileceğini, ancak öngörülebilir gelecekte ilişkilerin normalleşmesi ihtimalinin düşük olduğunu ortaya koymaktadır. İlişkilerin Yakın Geçmişi ve Ayrışma Alanları İsrail’in kuruluşundan itibaren Türkiye-İsrail ilişkilerinde Filistin Meselesi ve ulusal güvenlikle ilgili konular başta olmak üzere tarafların çıkarları, temel faktörleri teşkil etmiştir. Söz konusu faktörlerin ilişkilerin seyrindeki başat konumu değişmemekle beraber özellikle 2010 sonrası ilişkilerin durumunda jeopolitik gelişmelerin ve tarafların politikaları bağlamında ortaya çıkan yeni denklemin daha karmaşık bir tabloyu ortaya koyduğuna şahit olunmaktadır. İlişkilerin mevcut durumunun anlaşılması ve geleceği hakkında bir değerlendirmede bulunulması adına yeni durumu ortaya çıkaran parametrelerin ele alınması gerekmektedir.