Derin Ekoloji

İnsanoğlunun hayvanlarla olan ilişkisinin başlangıcından bu yana insanın "efendi", hayvanların "mal" olma konumu "Derin Ekoloji" düşünce sisteminde değişir. Bu değişimde insan etkinliğinin hayvanların lehine sınırlandırılması, biz insanların da gerçek özgürlüğümüze attığımız adım olarak kazanç hanemize eklenecektir. Endüstriyel kültürle kopamayacak şekilde kenetlenmemiz, hayvanlar ve doğa konusunda derin ekolojinin romantik iyi niyetini gerçekleştirmemizi engellese de şu an yaşadığımız düşmanca tavrın da ortadan kalkması insanlık için bir zorunluluktur.

Öz İnsanoğlunun doğa üzerindeki hâkimiyeti, bir takım dengelerin bozulmasına, çevre sorunlarının ortaya çıkmasına ve ekolojik dengenin bozulmasına neden olmuştur. Ve bu sorunlar her geçen gün önlenemez hale ulaşmış ve yine insanlar bu sorunlara karşı çözüm arayışları içine girmişlerdir. Doğadaki sorunların ortadan giderilmesi için ilk olarak " çevre korumacı " bir yaklaşım izlense de, sorunların ortadan kaldırılmasında etkili olmamıştır. Bunun üzerine yeni bir yaklaşım olarak, doğa ile insan arasındaki ilişki biçimini sorgulayan, çevre sorunlarının temelinde insan merkezli düşünce sisteminin yer aldığını öne süren " DERİN EKOLOJİ " yaklaşımı ortaya çıkmıştır. Derin ekoloji, bu kapsamda insan merkezli düşünce sistemi yerine, doğa merkezli yeni bir düşünce sistemini çözüm olarak önermiştir. " Derin Ekoloji " adlı bu makalede ekolojik bir yaklaşım olarak 'Derin Ekoloji'yi tanıtmakta, derin ekolojinin temelleri, ilkeleri ve özellikleri ele alınıp, Derin ve sığ ekoloji arasındaki farklar ortaya konularak, genel bir değerlendirme yapılmıştır.

İnsan İstisnai Paradigma ile Yeni Ekolojik Paradigma Üzerine Karşılaştırmalar
Derin Ekoloji ve Çevresel Adalet Kavramları ile Aralarındaki İlişkiler
Çevre Sosyolojisinin Erken Ve Son Dönem Temaları Üzerine Değerlendirmeler
Afet ve Çevre arasındaki bağlantı bağlamında Afet ve Afet Riski Yönetimleri

çevre etiği, çevre ahlakı, toprak etiği,  derin ekoloji, çevre, ekosistem, ekoloji kavramalarının tahlili, insan merkezci etik, doğa/bütün merkezci etik,  canlı merkezci etik,  tüm canlıların eşdeğerliliği vb.
İslam’da çevre ahlakı, tüm hayatı kapsayan ve insanın yaratıcısı ile ilişkileri ile tebellür eden ahlakın bir uzanımı olarak var olur. Başka bir deyişle, İslam çevre ahlakı, insanın hem yaratıcısına hem sosyal çevresindeki bireylere hem de kendi benliğine karşı haklarını bir inanç ve anlayış temelinde ortaya koyan aynı ahlakın bir parçasıdır. Dolayısıyla İslam çevre ahlakı, çevre sorunlarını, inanç ve zihniyet alanından, toplumsal ve uluslararası sorunlardan ayrı düşünmez. Bu açıdan bireylerin çevre koruma politikasına katılmaları, bireyin fiziki ve sosyal çevresiyle ilişkilerini düzenleyen İslam ahlakının bir parçasından ibaret olabilir. Doğal çevresiyle ilişkileri, sosyal çevresi ve aşkınla ilişkilerini düzenleyen aynı ilke ve değerlerler ile düzenlediği sürece, birey, siyasi ekolojiye kayıtsız kalamaz. Siyasal ekolojinin verilerinden yararlanarak çevre politikalarını değerlendirir, taklit yerine yeni politikalar üretme yoluna gider. Kısaca, din, bireyi hayatın hiçbir alanından soyutlamaksızın onun çevresiyle ilişkilerini temelden değiştirecek inanç, değerler sistemi ve ilkeler bütünü sunar.

“Reflections of Islamic Eco-Theology to Practices: Ecological Ethics”
According to Islam, the universe is reflections of Devine will potency, power and other attributes. It is proof of God existence and excellence. Do, it has a theological value. Besides, the all earth is a field of the Devine exam. It is entrusted to man. So, human being must behave toward all creatures in sense of responsibility and he must preserve and watch over the natural order. Besides, he must endeavor to beautify the world. Besides, it has forbidden to damage to nature, to waste and to pollute the nature.
Islamic comprehension of alms has an ecological dimension. Islam has ordered man to do all creatures a kindness and to have mercy on them.
Keywords: Environment, nature, human being, God, Devine attributes, hikmah, value, ethics, harmony, charge

Çevresel sorunlar 1972 yılında Stockholm’de düzenlenen BM Çevre Konferansı’nda ilk kez tartışmaya açılmıştır. Aynı yıl Goldsmith’ in Hayatta Kalmanın Ayrıntılı Planı (1972), BM’nin Tek Bir Dünya Raporu (1972) ve Roma Kulübü’nün Büyümenin Sınırları (1972) adlı raporları sonucunda 21. yüzyılda ekonomik bir çöküş yaşanabileceği vurgulanmıştır. Bu noktadaki temel endişe büyük bir felaketin yaşanacağı değil çevrenin “meta” olarak kabul edilmesine dayanarak hareket eden, kar ve büyüme amacı güden modern ekonomik anlayış çerçevesinde bazı temel mineral ve madenlerin tükenebilme sorununa karşı ekonomik büyüme probleminin ortaya çıkabileceği yönünde olmuştur. Ancak göz ardı edilen nokta mineral ve madenlerin tükenmesinden öte, dünyanın karmaşık bir küresel ekonomik sorun içerisine girmesine neden olan iklim değişikliği sorunudur. Bu yüzden 2000’li yıllarda başlayan, bu konuya ilişkin, özellikle de devletler düzeyinde olmak üzere birçok iklim toplantısı gerçekleştirilmiştir. Ancak bütün bunlara karşın çözüm yolunda önemli adımlar atılamadığı, küresel ısınmanın, şu anki oranda artmaya devam etmesi durumunda 2030 ile 2052 yılları arasında 1,5°C'ye ulaşması beklenmektedir

Öz: İnsanın doğaya üstünlüğünü radikal bir biçimde reddeden ve insanın içinde yaşadığı doğayla ilişkisini yeniden değerlendiren derin ekoloji, çevreci yaklaşımlar içinde yer alan bir doğa hareketi ve felsefi düşüncedir. Her ne kadar çevreci yaklaşımlar içinde yer alsa da, buradaki çevreci gruplardan oldukça farklıdır ve onlardan ayrıktır. Bu çalışmada, derin ekolojinin hem çevreci hem de genel ekolojik düşünceden farklılığı bilim felsefesi üzerinden bir okuma ile açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışma, kartezyenci-bilim anlayışına dayalı pozitivist paradigmadan, kuantum teorisine dayalı yeni-bilim anlayışına geçiş ile derin ekoloji arasındaki bağlantıları "paradigma" kavramı üzerinden tartışmayı amaçlamaktadır. Abstract: Deep Ecology is a nature-action and a philosophical thought, radically denying the supremacy of human-being over the nature and re-evaluating of human's relation with the nature. Even though being in the environmentalist approaches, deep ecology is very different and separated from these environmentalist groups within the approach. In this study, it is tried to explain the difference of deep ecology from both environmentalist and general ecological thought through philosophy of science reading. The study is intended to debate the relationship between deep ecology and the transition from the positivist paradigm depending upon the cartesian-science consciousness to the new-science consciousness relying on quantum theory through the concept of "paradigm".

The aim of the philosophy of nature for two centuries after Thales started the philosophy of nature by saying "Water is the main substance of everything"; The main principle of existence is to find and explain everything that exists. In the Renaissance period, the thinkers have laid the foundations of modern science by defining nature independently of God. It can be said that the desire to subjugate nature began with the industrial revolution. In the age of technology and information we live, it is observed that the ignored nature begins to deteriorate and the ecological balance is shaken. For centuries, the nature of mankind's escape to find healing and peace has become a force that man wants to dominate with the benefits of modernism. Deep ecology philosophy, which is one of many ecological approaches, sees man as a member of nature and makes a position that keeps him equal with other beings. In recent years, in order to prevent the irregularity of the order of nature, it is seen that mass media are used other than civil society organizations. One of these tools, cinema is used as a medium in which ecological problems are raised. Apart from documentaries for the protection of nature, animation films and independent art films focus on these problems. Reha Erdem can be said to show the sensitivity of the director to the nature, living in nature or fleeing to nature. In the scope of this study, the fantastic nature descriptions of the imagination and reality that Erdem has established are dealt with in the ecological context. The director's latest film, Big Big World (2016), was tried to be analyzed through semiotic analysis using Deep Ecology paradigm.

Fonksiyonlarının değeri çoğu zaman parayla ölçülemeyecek kadar değerli olan orman ekosistemleri, artan nüfus ve değişen yaşam koşulları altında aşırı ve süregen bir baskıyla karşı karşıyadır. İnsan ve doğa ilişkisi genelde doğanın tek taraflı sömürülmesi şeklinde yürümeye devam etmektedir. Fakat, küresel boyuta ulaşan çevresel tehditler, gelişen teknoloji ile beraber herkes tarafından biliniyor olsa da bozulan ekolojik dengenin yeniden tesis edilmesi uzun zaman ve büyük maliyet gerektirmektedir. Bu bildiride amaç, doğa tahribatının boyutları, etkileri ve çözüm yolları bilinmesine rağmen gerekli adımları atmayan insanoğlunu harekete geçirmek için "Paraekolojik" yaklaşımlarla eko farkındalık yaratmaktır. "Paraekoloji" terimi bu bildiride, insanın ekolojik ilişkilerini etkileyen sosyolojik, psikolojik ve felsefi yaklaşımlarının tümünün yerine kullanılmıştır. Paraekoloji terimi, Yunanca "Ötesinde" anlamına gelen "Para" sözcüğü, "çevre bilimi" anlamında kullanılan "ekoloji" terimine ön ek yapılmasıyla meydana getirilmiştir. İnsanoğlunun doğaya karşı olan davranışlarının kaynağı incelendiğinde yaşam felsefeleri, psikolojik ve sosyolojik bazı olgular önemli ölçüde ön plana çıkmaktadır. Bu olguları da farklı kültürel, sosyal ve ekonomik koşullar beslemektedir. Bu nedenle insan ve doğa arasındaki ilişkiler irdelenirken, bu davranışlar ve bunları şekillendiren olgular göz ardı edilmemelidir. Bu olguların gelişmesinde asıl sorun yaratan ve aynı zamanda küresel ekolojik çıkmazları oluşturan temelde "insanın kendine yabancılaşması" sorunsalı yatmaktadır. Toplum ve doğa arasındaki ilişkiyi iyileştirmek için, öncelikle bu sorunun tespiti gereklidir. Çözümü ise insanın ekosistem içerisindeki amacını ve görevini yeniden hatırlamasına ve bu amaca uygun yaşamını dizayn etmesine bağlıdır.

Çevre olayına çevrecilerin yüzeysel bakış açısı ile yalınkat bakmak yerine, kendi medeniyet algımızdan kaynaklanan kadim hikmet anlayışının derin ve bütüncül yönüyle bakmak arasında ince ama çok ciddi bir fark vardır. Bu farkın ortaya çıkarılması önemlidir. Bu bağlamda, insanın sosyal ve fiziksel çevresine (tümçevre) hikmet nazarıyla bakması, ancak onun, Tanrı, tabiat, toplum, birey ve kendisi ile ilişkilerini yeniden kurması ile mümkündür. Bu ilişkilerin sağlıklı ve tutarlı kurulabilmesi için de bireyin bütüncül (holistik) bir dünya görüşü ve hayat öğretisine sahip olması gerekir. Yukarıda adı geçen bu beş ilişki alanı, kendi arasında, tutarlı bir bütünlük taşımıyor ise insanlar bütünlükçü değil parçacı bir çevre bilincine sahip olurlar. Bu parçalı çevre bilincine sahip olanların, yaşanan çevre olaylarını anlaması ve çevre sorunlarını çözmesi kolay değildir. İşte bu bildiride, "çevre felsefesi" ve "Derin Ekoloji" kavramlarından yararlanarak, çevreye medeniyet perspektifimizden mütevellit kadim hikmet nazarıyla bakmanın yol ve yöntemi araştırılacaktır.