Cumhurbaşkanlığı Seçimi

ÖZET:

Türk siyasal hayatını cumhurbaşkanlığı seçimlerini takip ederek okumak mümkündür. Seçimlerin öncesinde ve sonrasında yaşanan gelişmeler Türk siyasetinin ana tartışma noktalarını ortaya koymaktadır: Ordu-siyaset ilişkisi ve hükümet sistemleri.

Bu çalışmada; 1921, 1924, 1961 ve 1982 anayasalarında cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin yer alan düzenlemeler incelenmiş ve bu anayasaların uygulamada olduğu dönemlerde gerçekleşen cumhurbaşkanlığı seçim süreçleri yukarıda belirtilen iki ana tartışma noktası göz önünde bulundurularak incelenmiştir.

ABSTRACT:

It is possible to read the Turkish political life following the presidential elections. The developments before and after the elections reveal the main points of discussion of Turkish politics: Army-political relations and government systems.

In this study; The Constitution of 1921, 1924, 1961 and 1982 examined the regulations on the presidential elections and the presidential elections held during the periods in which these constitutions were in force were examined at the two main discussion points discussed above.

Özet
Popülizm, son on yıllarda gerek ekonomik gerekse politik analizlerde en fazla referans verilen, fakat anlamsal olarak neyi karşıladığı bir o kadar tartışmalı olan kavramlardan biridir. Genel olarak siyasetin ve özel olarak liberal demok-rasinin içine düştüğü temsil krizi ve ekonomik krizler ile bu krizlerin berabe-rinde getirdiği yapısal dönüşümler, popülizme olan yönelimi güçlendirmiştir. Demokrasinin bir tür gölgesine dönüşen popülizm, önemli ölçüde demokrasi ve liberalizm arasındaki gerilimlerden beslenmektedir.
Bu çalışmada popülizm, iktidarı elde etmek veya mevcut iktidarını korumak isteyen siyasi aktörlerin kitleleri etkilemek adına kullandıkları bir söylem şekli olarak ele alınmış ve Türkiye siyasetine nasıl yansıdığı incelenmiştir. Her siyasi hareketin doğasında var olduğu iddiasından hareketle popülizm, hem ikti-dar/muhalefet temelinde, hem de sağ/sol eksende değerlendirilmiştir. Bu amaçla Türkiye sağını temsil eden iktidar partisi AKP’nin (Adalet ve Kalkınma Partisi) adayı Recep Tayyip Erdoğan ile Türkiye solunu temsil eden ana muha-lefet partisi CHP’nin (Cumhuriyet Halk Partisi) adayı Muharrem İnce’nin 24 Haziran Cumhurbaşkanlığı seçimleri sürecinde yaptıkları konuşmalar Essex Okulu Söylem Analizi yöntemiyle incelemiştir.

......................................................

THE RELATIONSHIP BETWEEN POPULISM – DEMOCRACY in TURKEY: AN EVALUATION ON 24th JUNE PRESIDENTIAL ELECTIONS

Abstract
Populism is one of the most referenced concepts in both economic and polit-ical analysis in the past decades but what is semantically controversial. The representation crisis and economic crises, in which politics in general and lib-eral democracy in particular, and the structural transformations brought along with these crises strengthened the tendency towards populism. Popu-lism, which has turned into a kind of shadow of democracy, is fed by the ten-sions between democracy and liberalism to a great extent.
In this study, Populism was tackled as a form of discourse which enables to political actors to want to obtain power or protect the existing power by mo-bilising masses and the influence on Turkish politics was analysed. Based on the claim that every political movement is inherent, populism has been eval-uated both on the basis of power / opposition and on the right / left axis. For this purpose, speeches during 24th June presidential election that made by Recep Tayyip Erdoğan who was the candidate of the ruling party AKP (Justice and Development Party) that is representing the Turkey’s right-wing political axis and Muharrem İnce who was the candidate of the opposition party CHP (Republican People’s Party) that is representing the Turkey’s left-wing politi-cal axis, was examined by using Essex School Discourse Analysis method.

Özet
27 Mayıs 1960 darbesi sonrası 15 Ekim 1961 seçimleri ile Türkiye’nin, ikinci cumhuriyet kavramı tartışmaları ekseninde tekrar parlamenter yaşama geri dönmesi planlanmıştır. Seçimde DP’nin varisi olarak nitelendirilen üç partinin 1961 Anayasası’nı değiştirebilecek bir çoğunluğa ulaşmasının ardından Milli Birlik Komitesi’nden bağımsız kurulan Silahlı Kuvvetler Birliği cuntası, seçim sonuçlarını geçersiz sayarak ikinci hareket hazırlığına girişmiştir. 21 Ekim Protokolü olarak isimlendirilen darbe metni üzerinde mutabakata varılırken 24 Ekim 1961’de kuvvet ve ordu komutanları ile siyasi parti liderleri Çankaya’da Cemal Gürsel başkanlığında bir araya gelmiştir. Cumhurbaşkanlığına Cemal Gürsel’in seçilmesi, hükümeti kurma görevinin de İsmet İnönü’ye verilmesi karşılığında müdahaleden vazgeçmiştir. Seçimlerde Samsun’dan AP listesinde bağımsız senatör seçilen Prof.Dr. Ali Fuat Başgil ise cumhurbaşkanlığına adaylığını açıklamıştır. Yine 24 Ekim günü Milli Birlik Komitesi üyeleri Sıtkı Ulay ve Fahri Dilek’in davetiyle Başbakanlığa gelen Başgil, bu görüşmede ölümle tehdit edilmiş ve adaylığının geri çekilmesi istenmiştir. Adaylıktan çekilen Başgil, senatörlük yemini etmeyerek parlamentodan ayrılmıştır. Bu çalışma, Ali Fuat Başgil’in cumhurbaşkanlığı adaylığı sürecini incelemektedir. 27 Mayıs uygulamaları karşısında bilimsel çıkışlarıyla dönemin önemli siması Başgil’in adaylıktan uzaklaştırılması, yeni dönemin güdümlü demokrasi şeklinde tanımlanmasına önemli dayanaklardan biri olurken, Başgil’in cumhurbaşkanlığına adaylığı sürecinin tetkik edilerek Türk siyasi tarihi literatürüne katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Bu çalışmada, ulusal basının majör gazeteleri, telif eserler ve makaleler, hatıratlardan istifade edilmiştir.


Abstract

With the elections of October 15, 1961 after the coup of May 27, 1960, Turkey was planning to return to parliamentary life again. This was in the second republic debate. In the election, the heir of the DP reached a majority where the three parties could change the 1961 Constitution. The junta of the armed forces, which was established independently from the National Unity Committee, invalidated the election results. Preparations for the second movement have begun.  The coup known as the 21 October Protocol in the text was understood. On October 24, 1961, the commanders of the forces and armies and political party leaders came together under the chairmanship of Cemal Gursel in Çankaya. Cemal Gürsel was elected to the presidency and İsmet İnönü was appointed to form a government. The Armed Forces canceled the coup. Prof. Dr. Ali Fuat Başgil Independent senator on the AP list was elected from Samsun in the elections. He was nominated to the presidency. Again on October 24, Başgil, members of the National Unity Committee, Sıtkı Ulay and Fahri Dilek'in invitation to the Prime Minister. He was threatened with death by this call and wanted his candidacy to be withdrawn. Başgil withdrew from presidential nomination, left parliament.. This study examines Ali Fuat Bashgil's presidential candidacy process. Guided democracy is used for the new period that begins.  This study aims to contribute to the literature of Turkish political history. In this work, major newspapers, copyright works and articles of the national press have been used for memorie

“Cumhurbaşkanlığı Seçimi Ve Medya” adlı kitap, Türkiye’de ilk kez halk tarafından
oylanarak gerçekleşen cumhurbaşkanlığı seçimini, medya ve seçim sistemi açısından
inceliyor. Kitabın, güncel sorunlarla birlikte Türkiye Cumhurbaşkanlığı Seçimleri’nin tarihsel
analizine ve seçim sistemlerine ilişkin önerilere yer vermesi önemli bir özellik olarak ortaya çıkıyor. Eserde 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimi, Siyasal İdeolojiler, Göstergebilimsel Analiz,Siyasal İletişim, Siyasal Reklamcılık gibi farklı yönlerden ele alınmaktadır.

Siyasal iradenin, çoğu defa da haklı olarak faiz oranlarındaki yükseliş beklentisine karşı geliştirdiği sert reaksiyonların en azından kısa vadede ekonominin genel dengesini bozucu etkiler ortaya çıkardığının açıkça tecrübe edildiği bir ortamda, enflasyon-faiz arasında doğrusal ilişki bulunduğu tezinin piyasa gerçekliği karşısında tutunamadığı görülmektedir. Bu bağlamda Cumhurbaşkanlığı hükUmet sistemine geçiş süreci ile birlikte siyasal, sosyal ve ekonomik kurumların kalite düzeyinin iyileştirilmesine yönelik hamlelerin, ekonomide yapısal sorunların aşılabilmesi ve yatırımcı nezdinde güven tesisi bakımından önem arz ettiği anlaşılmaktadır.

Yarı-Başkanlık hükümet sistemi içindeki iki başlılık bir açıdan en zayıf yönü olarak görülebilir. Tıpkı başkanlık hükümeti sisteminde olduğu gibi, tıkanıklıkların ve kutuplaşmaların yaşanması kaçınılmazdır. Çünkü yürütmenin bir kanadı doğrudan seçmene karşı sorumlu olurken, diğer kanadı parlamentoya karşı sorumlu olacaktır. İkisi arasında çatışma çıktığı zaman bir tıkanıklığın meydana gelmesi mümkündür . Böyle bir tehlike Fransa’da 1986 yılına kadar gerçekleşmemiştir. Çünkü bu tarihe kadar Cumhurbaşkanı ile parlamento çoğunluğu aynı partiden olmuştur. Bu tarihe kadar böyle bir ihtimal de düşünülmemiştir. Ancak, böyle bir ihtimal 1986 ve 1993 yılında gerçekleşmiş , “cohabitation” denilen bir arada yaşama formülüyle problem aşılmıştır. “Cohabitation” döneminde Cumhurbaşkanı ile yasama organı içindeki çoğunluk farklı siyasi partilerden geldiği zaman, Cumhurbaşkanının ekonomik ve sosyal konulara karışmaması, biraz daha geri planda kalması, devletin kurumları, silahlı kuvvetlerin başkomutanlığı ve dış politika gibi konularda hala son sözü söyleyen makam olması yönünde bir uygulama tercih edilmiştir . Ancak belirtmek gerekir ki cohabitation döneminde Cumhurbaşkanının bu ‘erdemli’ davranışı sergilemesi pozitif düzenlemeye dayanmayan fiili bir durum olarak ortaya çıkmaktadır. Bu yönde bir tercih ortaya koymayan Cumhurbaşkanı ile karşılaşılabilir. Türkiye özelinde, parlamenter hükümet sisteminin uygulandığı dönemde bile Cumhurbaşkanlarının aktif olarak yürütme işlerine müdahil olmayı tercih etmiş olması, 2014 seçimleri sonrası ortaya çıkacak Cumhurbaşkanı profili için önemli ipuçları vermektedir. Parlamento seçimi sonuçları nasıl olursa olsun, Cumhurbaşkanının yürütme işlerinde en etkili figür olmayı tercih edeceğini tahmin etmek zor değildir. İşte bu ihtimal, 2014 Cumhurbaşkanı seçimleri sonrasında Türkiye’nin karşılaşabileceği en büyük problemlerden bir olarak karşımıza çıkacaktır. Şu halde, gerek başkanlık hükümeti sisteminde gerekse yarı-başkanlık hükümeti sisteminde, karşılaşılması muhtemel yürütme-yasama, yürütme içinde Cumhurbaşkanı-hükümet çatışmasını çözebilmeye yönelik bir formül bulunmamaktadır. Hükümet sistemi tercihini ortaya koyacak siyasi iradenin bunu göz önünde bulundurması gerekmektedir. Bunun için de ya tıkanıklığı aşacak formülü başkanlık ve yarı-başkanlık hükümeti sistemi için bulmak ya da Cumhurbaşkanının yetkilerini sınırlandırarak, parlamenter hükümet sistemine geri dönüşü sağlamak gibi iki çıkar yol bulunmaktadır. Kanaatimizce bu iki yoldan ikincisi Türkiye açısından sağlıklı bir tercih olacaktır. Anayasa değişikliği yapılacaksa, parlamenter hükümet sisteminin sağlıklı işlemesine engel olan, Cumhurbaşkanının yetkilerini sembolik seviyeye çekmek, en kısa ve en uygun olan yoldur.

Çalışmanın birinci bölümünde karşılaştırmalı kamu yönetimi yaklaşımı konumuzla ilgisi bağlamında ele alınacaktır. İkinci bölüm ise demokrasi ve demokratik
yönetim açısından seçimler ve seçim sistemlerinin önemine ilişkin olacaktır. Üçüncü bölümde seçim sistemleri bakımından çok önemli bir örnek teşkil eden Çin Halk Cumhuriyeti, yakın dönemde önce başkanlık ardından yarı başkanlık sistemini terk ederek parlamenter sisteme geçiş yapan Finlandiya ile başkanlık sisteminin anavatanı konumunda olan Amerika Birleşik Devletleri örnekleri incelenecektir.