Türkiye Anayasalar Tarihi

ÖZET:

Türk siyasal hayatını cumhurbaşkanlığı seçimlerini takip ederek okumak mümkündür. Seçimlerin öncesinde ve sonrasında yaşanan gelişmeler Türk siyasetinin ana tartışma noktalarını ortaya koymaktadır: Ordu-siyaset ilişkisi ve hükümet sistemleri.

Bu çalışmada; 1921, 1924, 1961 ve 1982 anayasalarında cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin yer alan düzenlemeler incelenmiş ve bu anayasaların uygulamada olduğu dönemlerde gerçekleşen cumhurbaşkanlığı seçim süreçleri yukarıda belirtilen iki ana tartışma noktası göz önünde bulundurularak incelenmiştir.

ABSTRACT:

It is possible to read the Turkish political life following the presidential elections. The developments before and after the elections reveal the main points of discussion of Turkish politics: Army-political relations and government systems.

In this study; The Constitution of 1921, 1924, 1961 and 1982 examined the regulations on the presidential elections and the presidential elections held during the periods in which these constitutions were in force were examined at the two main discussion points discussed above.

(Tr)
İmparatorluk'tan Cumhuriyet'e geçiş sürecine ilişkin Türk siyasal hayatı anlatısı, genellikle rejimlerin hukukî niteliklerine odaklanmaktadır. Bu açıdan I. Meşrutiyet ve II. Meşrutiyet dönemleri parlamentolu anayasal rejime, iki Meşrutiyet arası dönem II. Abdülhamid istibdadına ve erken Cumhuriyet de monarşisiz bir anayasal rejime ilişkin söylemler üzerine temellendirilmektedir. Burada ise söz konusu dönemler hukuktan ziyade siyasal kültür temelinde analiz edilerek Türkiye'de siyasal otoritenin niteliğine ilişkin bir kavrayışa ulaşılması hedeflenmiştir. Bu sayede radikal rejim değişiklikleri boyunca siyasal otoritelerin süreklilik gösteren bir yönü ön plana çıkarılmak istenmektedir. Bu yönü, geleneksel meşruiyetten beslenen ve modernleşmenin boyutu ne olursa olsun kendi niteliğini değiştirmeye yanaşmayan, tepeden inmeci otoriterliğidir. Bununla birlikte Türkiye'de siyasal merkez, patrimonyal kodlarından beslenen bu otoriterliğine rağmen, yine aynı kodları gereği totalitarizme eğilim göstermemiştir.

(Eng)
The narrative of Turkish political life about the transitionfrom the Empire to the Republic generally focuses on the legal qualities of the regimes. In this respect, the periods have been based on the discourses as the first and the second Constitutional eras on a constitutional regime with parliament, Abdülhamid II era between the two Constitutional eras on despotism, and the early Republic on a constitutional regime without monarchy. Here the periods aforementioned are aimed to be analyzed on the basis of political culture rather than legal in order to reach an understanding on the nature of political authority in Turkey. In this way, it is desired to emphasize a continuous aspect of political authorities throughout the radical regime changes. This aspect is its top-down authoritarianism that feeds on traditional legitimacy and does not want to change its character regardless of the extent of modernization. However, the political center in Turkey, despite the authoritarianism fed by its patrimonial code, has showed no tendency to totalitarianism as required by the same code.