Anthropology of Bulgaria

On the 18 March 2012 Otec Stiliyan died 83 years old. As monk and tipikar he had sung the daily services for 51 years  at Bačkovo Monastery.

Everybody who visited Bačkovo between 1961 and 2012, was instantly touched by his exceptional voice. He stood modestly at the pulpit, discrete, but affecting, to serve God and men. Under his musical custody the divine services had been celebrated for more than 50 years. Thus, he had an experience comparable to a monk of an Athonite skete specialized in liturgical chant. With his experience and his individual part which he shared within the tradition of Bulgarian Orthodox Chant, Otec Stiliyan had been one of the most excellent psaltes of Bulgaria, despite that he never had a representative office within the hierarchies of the Patriarchate (like the one of a protopsaltes). His country and his church have lost an important chanter and teacher.

Spis treści ....... 6
Wykaz skrótów ......9
Wstęp 13

CZĘŚĆ I
Dzieje . . . . 25
Rozdział I
Panowanie Borysa-Michała (852–889). Chrzest Bułgarii 27
1.1. Kierunki polityki zagranicznej w pierwszym etapie rządów (852–863) ..... 28
1.2. Zawarcie pokoju z Bizancjum (863) i przyjęcie chrztu (866) ..... 30
1.3. Opozycja przeciw chrześcijaństwu. Bunt możnych . . . . . . 37
1.4. Między Konstantynopolem a Rzymem. Zmagania o status bułgarskiego
Kościoła (866–870) . . ... 43
1.5. Borys-Michał opiekunem uczniów Konstantyna-Cyryla i Metodego 53
1.6. Ostatnie lata rządów. Życie monastyczne. (?) Kanonizacja . . .. . 57
Rozdział II
Rządy Włodzimierz-Rasate (889–893): czas reakcji pogańskiej?  . . . . . 61
Rozdział III
Symeon Wielki (893–927) – twórca Pierwszego Carstwa Bułgarskiego . . . . . 70
3.1. Przejęcie władzy
3.2. Wojna bułgarsko-bizantyńska (894–896) . . . .. 81
3.3. Charakterystyka stosunków bułgarsko-bizantyńskich w latach 897–904 . . 97
3.4. Wydarzenia roku 913 .......... 100
3.5. Anchialos (917) . . . . . . 118
3.6. Ostatnia dekada (917–927) . . . . 126
3.7. Cele polityki zagranicznej Symeona . . . . . 141
Rozdział IV
Czasy Piotra I (927–969)  . . . . 149
4.1. Przejęcie władzy i walki z opozycją wewnętrzną 150
4.2. Zawarcie pokoju z Bizancjum (927) . . . . . 155
4.3. Sytuacja wewnętrzna. Bogomilizm ........ 162
4.4. Polityka zagraniczna . . . . 167
4.5. Zaostrzenie stosunków bułgarsko-bizantyńskich za panowania Nikefora II Fokasa (963–969) . . . . . .  . . 174
4.6. Najazdy Światosława, księcia kijowskiego 176
4.7. Ocena panowania Piotra . . . . 186
Rozdział V
Borys II (969–971): Upadek Pierwszego Carstwa Bułgarskiego...189
5.1. Wojna bizantyńsko-ruska a Bułgarzy 189
5.2. Cesarz Jan I Tzymiskes i likwidacja Carstwa Bułgarskiego (971) . . . . . 192

Część II
Państwo – społeczeństwo – gospodarka – kultura .. . . . 201
Rozdział I
Państwo i społeczeństwo  . . . . 203
1.1. Władca . . . . . 203
1.2. Rada wielkich bojarów . . . . 209
1.3. Kwestia tzw. saboru państwowego ..... 209
1.4. Administracja centralna . . . . . 210
1.5. Administracja prowincjonalna . . . . . 214
1.6. Stolice państwa ........ 218
1.7. Siły zbrojne .......... 222
1.8. System obronny państwa bułgarskiego . . . . . 229
1.9. Społeczeństwo . . . . . . 232
1.9.1. Skład etniczny 232
1.9.2. Struktura społeczeństwa . . . . . 237
Rozdział II
Kościół . . . . .240
2.1. Status Kościoła bułgarskiego i jego organizacja  . . 240
2.2. Monastycyzm ...  256
2.3. Bogomilizm ...  262
2.4. Budownictwo kościelne i klasztorne  . . . . . 268
Rozdział III
Gospodarka  . . . . . .77
3.1. Warunki i zasoby naturalne. Znaczenie geopolityczne regionów . . . . . 277
3.2. Rolnictwo i hodowla . . . . . . 289
3.3. Rzemiosło wiejskie i miejskie. Rozwój ośrodków miejskich 291
3.4. System dróg i wymiana handlowa . . . . . 296
Rozdział IV
Kultura duchowa. Literatura . . . . . 305
4.1. Presławska szkoła literacka .... 309
4.2. Ochrydzka szkoła literacka .... 314
Zakończenie . . . . 319
Bibliografia . . . .  321
Aneks . . . . . 349