Ankara Şehri

Bayazıt Oğuz AYOĞLU tarafından hazırlanan ""ZAFER ANITI -GÜVENPARK -TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ" KENT AKSININ VAROLAN DURUMUNUN İRDELENMESİ VE CUMHURİYET AKSI OLARAK YENİDEN TASARIMI" adlı tez çalışması aşağıdaki jüri tarafından oy birliği / oy çokluğu ile Ankara Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı'nda YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak kabul edilmiştir.

Makalede Ankara kentsel ulaşım yapısının gelişim tarihçesi, Cumhuriyetin ilk yıllarından başlayarak 21. yüzyıl başına kadar incelenmekte, Ankara kentini ve ulaşım sistemini yönlendiren çeşitli etkenlerin rolü ve bunların ilişkileri netleştirmek amaçlanmaktadır. Bu amaçla 80 yıllık bir süreçte kentlinin ulaşım ihtiyaçlarını karşılamada kullandığı ulaşım türleri ve kentleşme yapısı, ekonomik koşulların farklılaştığı üç dönem altında incelenmiştir. Kentsel ulaşım sisteminde önceleri yaya ve hayvan gücüne dayalı ulaşım türleri ağırlıklıyken zamanla bunların yerini özel otomobiller, kaptı-kaçtılar, belediye otobüsleri, troleybüsler, minibüsler, taksi-dolmuşlar, taksiler ve raylı sistemler almıştır. Araştırma kapsamında, Ankara Belediyesi dokümanları incelenmiş, belediye görevlileri ile görüş-meler yapılmıştır. Ayrıca geçmişte Ankara kentsel ulaşımı üzerine yapılan akademik araştırmalar, çeşitli biçimdeki yayın ve belgeler çalışmaya ışık tutmuştur. Çalışma sonunda, ele alınan ulaşım türlerinin kent içi ulaşım kompozisyonundaki ağırlıklarının dönemin kaynaklarına ve merkezi ve yerel yönetimlerin kararlarına göre değiştiği görülmüştür. Troleybüs, taksi-dolmuş gibi bazı ulaşım türleri kentsel ulaşım sisteminden tamamen çıkmış, diğer yandan minibüs, taksi, özel halk otobüsü gibi ulaşım türleri de günün koşullarında en kolay çözüm olarak görülüp desteklenerek egemen hâle gelmiştir. 1990'lı yıllarda hayata geçen raylı sistemler yüksek düzeyde yolcu taşıma kapasitesiyle trafikte rahatlama beklentisi yaratmış ancak rekabet eden küçük işleticilerin rollerinin aynı kalması, güzergâhlarında hizmete devam etmeleri ve aynı dönemde hayata geçen karayolu yatırımı odaklı çözümler motorlu taşıt kullanımını teşvik etmiş ve kentiçi trafik düzeylerinin azalmasında beklenen olumlu etkiler sağlanamamıştır. Abstract This article analyses the development of Ankara's urban transport system from the early years of the Republic to the beginning of the twenty-first century with the purpose of clarifying the roles of various factors and relationships that define Ankara's urban structure and transport system. The city's urban structure and modes of urban transport that citizens use to fulfill their transport needs are evaluated in three periods under different economic conditions during the 80-year period at hand. Pedestrians and animal-powered urban transport modes were dominant in the early years, while the size and functions of the settlement led to the use of motorized modes including automobiles, taxi doluush (shared taxi), private and municipality buses, trolleybuses, minibuses, taxis and rail systems. The official documents of the Ankara Municipality and other sources were examined and interviews were held with municipality officials within the scope of the study. The study led to the conclusion that the share and importance of transport modes in the composition of the transport system was differentiated depending on economic conditions, the available resources of the period and the policies of decision makers at the national and local levels.

Ankara binlerce yıllık birikim sonucu oluşmuş bir şehirdir. Şehir içindeki ve çevresindeki arkeolojik buluntular, höyükler zengin bir tarihi kültür katmanlarının üzerinde bulunduğumuzun göstergeleridir. Bu birikim, Ankara’nın tarihi şehir dokusu olan Kale ve çevresindeki Eski Ankara’da yoğunlaşmıştır. Öncelikle ve ağırlıklı olarak Ankara (Ancyra) önemli bir Roma şehridir. Günümüze kadar ulaşabilmiş Augustus Mabedi, Roma Hamamı, Kale önünde son yıllarda ortaya çıkarılan Odeon ve Ankara Kalesi’nde kullanılan devşirme anıtsal yapı kalıntıları, başlıklar, heykeller Ankara’nın Roma ( ve daha sonra Bizans) kimliğinin göstergeleridir.

Ankara’da Sultan Alaeddin Keykubat tarafından Kaleiçi’nde yaptırılan Alaeddin Camisi dışında Selçuk eseri yoktur.

Ankara'da Ahiler tarafından yaptırılan en büyük eserlerin, şehrin en eski merkezi olan Atpazarı'nda konumlandığı görülmektedir. Atpazarı, Koyunpazarı ve Samanpazarı geleneksel zanaatkârların yer seçtiği sokakların açıldığı ve bir kısmı Vakıf eseri olan Hanların yer seçtiği önemli bir merkezdir.  Bu alış veriş ve konaklama mekânlarının mimarisi de geleneksel Osmanlı-Türk “Çarşı” mimari tipolojisine özgü özellikler taşımaktadır[1].

Ankara’nın 20. Yüzyıldaki en önemli şehirsel ve mimari birikimi 1923 sonrasında Cumhuriyet ile özdeşleşmiştir. Ankara bir Cumhuriyet Başşehri olarak eski ve yorgun bir bozkır kasabasının yanında yeniden inşa edilmiştir. Ankara’da zengin bir kültür birikimi bulunmaktadır ve Türkiye Cumhuriyeti’nin çağdaş, modern bir “Başşehir” oluşturma idealinin gerçekleştiği mekândır.
Ankara ile birlikte düşünülen en önemli iki sembolik öğe Kale ve Çankaya’dır. Biri tarihi geçmişi, öbürü ise Cumhuriyet Türkiye’sini sembolize eder. 1923 sonrasından planlı gelişen Atatürk Bulvarı ve Yenişehir batılı anlamda şehirleşme ve çeşitli mimari üslupların sergilendiği en önemli mekânlardır.

Frig, Galat, Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti dönemleri üst üste birikerek günümüz Ankara’sını oluşturmaktadır.
Bu yazıda günümüz Ankara’sında “Şehir Kimliği” nin oluşumu ve değişimi özetlenecek, özellikle Eskişehir ve Yenişehir’e yönelik olarak şehir kimliğinin değişimleri verilmeye çalışılacaktır. Şehir kimliğinde önemli bir yer tutan mimari uygulamalar özetlenecektir. Ayrıca, son yıllarda Ankara için mimaride oluşturulmak istenilen “Selçuklu” ve “Osmanlı” kimliği hakkında görüş geliştirilecektir.
Yeni planlanacak şehirsel dokularda ve mimaride geçmişten gelen sosyal ve kültürel birikimin göz önünde bulundurulması “Geleneğin Sürdürülmesi” açısından büyük önem taşımaktadır.

Bu çalışmada, “Ankara (Angora) Şehir Merkezi” nin,  14. sonlarından 20. Yüzyıl başına kadar tarihsel gelişimi, sosyal ve ekonomik yapı ile bu yapının şehir mekanına yansıması incelenmiştir. Bu araştırma; aynı zamanda Ankara Şehir Merkezi'nin restitüsyonuna yönelik bir çalışmadır. Bu amaçla geleneksel ticaret merkezinin, 15. yüzyıldan Erken Cumhuriyet Dönemi'ne (1930'lar) kadar geçirmiş olduğu süreç tarihsel belgelere dayanılarak incelenmiştir.

Özet Bu makalede Ankara'nın Şereflikoçhisar ilçesinin Değirmenyolu/Parlasan Köyü'ndeki, bugün yarı harap vaziyetteki, kullanılmayan eski caminin planı, mimari elemanları, kullanılan malzeme-teknikleri ve süsleme özellikleri anlatılmaktadır. Asli mimarisini büyük ölçüde koruyan Değirmenyolu/Parlasan Köyü Hacı Ahmet Cami bugüne kadar herhangi bir yayında yer almadığı gibi, temelleri Selçuklu sanat ortamında atılıp Osmanlının Anadolu coğrafyasında hâkim olan mahalli mimari geleneklerden biri olan Ankara mahalli üslubunda inşa edilmesi yönüyle özel önem taşımaktadır. Makalede caminin sanat tarihi açısından teknik özellikleri, hâlihazırdaki durumu ve problemli teknik konularının yanı sıra, caminin inşa edildiği sosyo-kültürel ortam, Değirmenyolu Köyü'nün zengin tarihi geçmişi ve Ankara mahalli üslubu da irdelenip tartışılmıştır. Abstract In this article, it is discussed about the date, plan, architectural elements, materials, techniques, decorations of an isolated mosque, which is half devastated and out of use, at the village Değirmenyolu/Parlasan of Şereflikoçhisar district, Ankara. The mosque mostly keeps its original architectural character. Hadji Ahmet Mosque of Değirmenyolu / Parlasan village hasn't been taken part in any publication. Yet it deserves to be widely treated as an artical because of keeping the Ankara regional style which is coming throughout the Seljuk and Ottoman periods. In this article, it is also scrutinisingly discussed its place in the regional style of Ankara and the rich historical background of Değirmenyolu village, the facilities of mosques, current situation and the problem of thecniques issue, social-cultural situation of the mosque when it was constructed.

Bu makalenin  daha kapsamlı bir versiyonu  Erol Çankaya'nın Türk Edebiyatının Uzun Yolculuğu  (İmge Kitabevi Yayınları , Ankara, 2024)  adlı kitabında  ayrı bir bölüm olarak  yer almaktadır.
------------------------------
Özet: Ankara, Milli Mücadele Dönemi ile edebiyatımızda var olmaya başlar; kurtuluş-tan sonra başkent olması sayesinde, önü açılır. Cumhuriyet'in, " halkçılık " ilkesine bağ-lı olarak Anadolu'ya yönelik bir siyaset izlemesi de Ankara'nın edebiyattaki yerini güç-lendirmiştir. Cumhuriyeti kuran kadroları ve ideolojiyi pek çok toplumsal yapıttan daha iyi anlamak Ankara edebiyatına eğilmek gerektiğini söyleyebiliriz. Ne var ki Ankara 1940'lardan itibaren edebiyattaki ağırlığını yine İstanbul'a bırakmaya başlar; çok par-tili siyasal yaşamın başlamasıyla bu yöneliş hızlanır. Özetle bu süreç, siyasallaşma, köyden kente göç gibi olgular, bir bürokrat kenti özelliğini hep korumuş olsa da Ankara edebiyatından izlenebilir. Bu çalışmada, bugünkü varlığını siyasal kararlara borçlu olan başkentin yaşadığı evrimin Türk edebiyatına yansımaları üzerinde durulacaktır. Abstract: Throughout the Independence War, while Ankara was taking its role as an early capital in the history, it began to come into existence in our literature. Besides, due to the fact that the new Republic put a special emphasis on the principle of " popu-lism " and pursued an effective policy on the development of Anatolia, Ankara gained importance in the political arena. Therefore, in order to understand the founders of the Republic and their ideology better than many social events, we should focus on "Ankara Literature". Nevertheless, while Ankara, in terms of literature, was in the front line during the early years of Republic, it began to lose its popularity towards the end 1940s and left its primary position to Istanbul. After the mid-1950, together with the introduction of multi-party system this tendency picked up speed. During the 1970s, however, rural to urban migration, politicization throughout Turkey can be observed in Ankara Literature though the city has always preserved its bureaucratic texture.

MOSQUES AND MASJIDS IN ANKARA " ANKARA STYLE " ÖZET 11. yüzyılın ikinci yarısında ilk kez Türk toprağı olan, daha sonra bir dönem tekrar Bizans'ın eline geçen, 12. yüzyıldan itibaren Anadolu Selçukluların, 14. yüzyıldan sonra da Osmanlıların hâkimiyetinde kalan Ankara şehri, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması ile birlikte başkent olarak tarihindeki en yüksek idari statüye kavuşmuştur. Bu süreçte pek çok önemli olaya sahne olan şehirde 12. yüzyıldan itibaren mimaride Ankara üslubu diyebileceğimiz bir gelenek oluşmuştur. Selçukluların yıkılışından (1308) sonra Osmanlı hâkimiyetine geçiş sürecinde farklı beylikler ve ahilerin yönetimi altında kalan şehir, bu dönemde Mahalli mimari üslubunun nüvelerini oluşturmaya başlamıştır. 13, 14 ve hatta 15. yüzyıl başlarına kadar inşa edilen cami ve mescitlerde görülen üslup bütünlüğü daha sonraki dönemlerde de devam etmiştir. Form olarak cami ve mescitlerin yapı öğeleri, klasik Osmanlı camilerindeki anıtsal görünüşe ve mimari değerlere sahip olamamıştır. Genellikle uzunlamasına dikdörtgen planlı, son cemaat yeri olan, içte düz ahşap tavan, dıştan kiremit çatı ile örtülü, sade cephe düzenlemeli, moloz taş temelli, kerpiç ya da tuğla duvarlı, ahşap doğramalı kapı ve pencere sistemleri olan, alçı mihraplı, ahşap minberli, ahşap kadınlar mahfili ve tavan konstrüksiyonuna sahip mabetler hemen her yüzyılda gelenek haline gelmiştir. Neticede cami ve mescitlerde " Ankara üslubu " diyebileceğimiz bir mimari üslup ortaya çıkmıştır. ABSTRACT The city of Ankara for the first time in the second half of the 11. century the Turkish land, a later period passing into the hands of the Byzantines again, century of 12 remained under the rule of the Anatolian Seljuks, after centruy of 14 remained under the rule of the Ottoman Empire and ıt attained status as the capital of the Republic of Turkey, the highest administrative history. In this process, from the 12th century, the city experienced many important events that occurred in the architectural style of a local tradition can say " Ankara style " .Ankara After the collapse of Sel-juks the city under the rule of ahi-order and different principalities in the transition from the Ottoman domination. during this period, has started to create the core of the local architectural Ankara style. 13, 14 and even 15. until the beginning of the century, which was built in the mosques and masjids seen stylistic integrity continued in a subsequent period. Structural elements of mosques and masjids as a form, could not have the monumental apparently and architectural values of the classical Ottoman mosques. Usually elongated rectangular planned, with narthex, inside a flat wooden ceiling, covered with exterior tile roofs, a simple facade, based rubble, adobe or brick walls, the wooden door and window systems, plaster niches, wooden minbar, gathering place for woman, and wooden ceiling has become a tradition in almost every century. As a result, " Ankara style " that can be called has emerged an architectural style.

Clemens Holzmeister zählt zu den bedeutendsten international agierenden und renommiertesten österreichischen Architekten des 20. Jahrhunderts. Im Rahmen des Seminars „Wie entsteht eine Hauptstadt? Zu den Hauptstädten der Nationalstaaten Südosteuropas“ bei Frau Prof. Dr. Maria Stassinopoulou habe ich mich mit Clemens Holzmeisters Leben und Wirken auseinandergesetzt. Dabei ist natürlich der Aspekt der Migrations– und Exilforschung, der sich im Rahmen dieses Themas bietet, besonders hervorzuheben. Mich beschäftigten vor allem Fragen zu Clemens Holzmeisters Popularität. Wie konnte ein österreichischer Architekt zum Regierungsarchitekten Ankaras werden? Wie verfolgten österreichische Medien diese Karriere? Welche Haltung nahmen die österreichischen Medien gegenüber Atatürk und Ankara ein? Ziel ist daher die Schaffensperiode von Clemens Holzmeister in Ankara im Spie-gel ausgewählter zeitgenössischer Zeitungsartikel zu untersuchen. Dass natürlich nicht Holzmeisters gesamte Schaffensperiode untersucht werden kann, scheint einzuleuchten. Daher sei der zeitliche Rahmen primär auf die Jahre 1926 bis 1938 (bis zum Tod Mustafa Kemal Ata-türks) beschränkt. Eine große Rolle spielt dabei auch die Darstellung und Wahrnehmung Ankaras und der Türkei in den zeitgenössischen Zeitungsberichten, zumal diese den Anschein erwecken, als ob die Türkei der 1930er Jahre ähnlich wie Amerika als „Land der unbegrenzten Möglichkeiten“ propagiert wurde.

This paper aims to delineate the relationship between Ankara, the capital of the Republic of Turkey since its foundation in 1923, and Istanbul, the capital of the late Ottoman Empire. With all the urban planning and developments initiated and encouraged by the leading figures since the 1920s as an important component of the nation-state building project after the fall of the empire, Ankara has become the second largest city after the megacity Istanbul.  Despite all these fervent endeavors to make the new capital the center of new Turkey, the fact remains that Ankara has always been the second city and/or the other city under the shadow of the centuries-long imperial capital Istanbul. The center of gravity has been expeditiously changing in the favor of Istanbul in the recent years as a result of both global and local factors. Thus, the following pages reveal the intriguing question of whether a capital city can be “the second city” with an affirmative answer in the example of Ankara.

Ankara, en azından 3000 yıllık geçmişiyle ilkçağlardan beri Anadolu’nun en eski kentlerindendir. Ankara, belirli bir zamanda, bilinen bir kişi ya da millet tarafından kurulmuş olmayıp Eskitaş (Paleolitik) devrinden beri bir yerleşim yeridir; zaman içerisinde, yavaş yavaş genişleyerek büyümüş ve büyük bir olasılıkla Hititlerden önceki devirlerde bugünkü söylenişine çok yakın olan bir biçimde adlandırılmıştır. Kuruluşundan beri sürekli oturulan bir yerleşim yeri olmasının en güzel örneği, içinde hâlâ yaşanılan ve kendisi de yaşayan Kale’sidir. Kuruluşundan bugüne Ankara’nın sürekli iskân görmüş olmasının temel nedeni, hiç kuşkusuz, ilkçağdan başlayarak Anadolu’nun doğusu ile batısını ve kuzeyi ile güneyini birbirine bağlayan ordu, posta ve ticaret yolu özelliği taşıyan anayolların kavşağında olmasıdır.

Bu yazı, Türkiye’de 2000’li yıllarda muhafazakâr siyasetin iktidarı aracılığıyla oluşturduğu “kamu mimarisi”ndeki değişimi, dünyada yirminci yüzyıl son çeyreğinde oluşan gelişmeler bağlamında değerlendirir. Yazı, Thatcher ve Özal sonrası özelleştirmeler ve küresel sermaye hareketliliğinin getirdiği ekonomik/sosyal değişimin etkisiyle dünyada ortaya çıkan mutenalaştırma/soylulaştırma girişimlerinin Türkiye'de kamu mimarisini Selçuklu-Osmanlı kökenli olduğu savlanan aslında fetihçi bir içerikle niçin ve nasıl şekillendirdiğini açıklar.

We examine the socialization spaces that were created by fountain pools with the proclamation of Ankara as the capital city of Turkey in terms of the transformation and the place of these areas in memories by searching archives (such as newspapers, periodicals and photograph
archives of the period) and published memoirs.

Özet
Ankara’da Abdülkadir İsfahanî Vakfı’nı kuran, mezkûr Abdülkadir İsfahanî hakkında yeterli bilgi yoktur. Hicrî 832 yılının Evâil-i Şaban’ında (Milâdî 5-15 Mayıs 1429) kurulan vakfın vakfiyesine göre Abdülkadir İsfahanî, bu vakfı Hacı Bayram-ı Velî, Müderris Mevlâna Hacı Hıdır, Mevlâna Yakub, Mevlâna Ebubekir, Şeyh Ahmed Kemâl ve Ayan Ahmed Bey’in şahitliklerinde kurmuştur. Buna göre Abdülkadir İsfahanî, seyyidler seyyidi ve şeyhler şeyhidir. Vakfiyede vâkıfın tam adı “Seyyidü’l-esyâd Fahrü’l-Meşâyih-i ‘İzâm el-Hac Abdülkadir İsfahanî ibn Seyyid Yusuf İsfahanî”dir. Vâkıf bütün emlâkini vakfetmiştir. Vakfın vakf-ı aslîsi olarak 7 dükkân, hayratı olarak da bir mescid ile bir çeşmesi bulunmaktadır. Abdülkadir İsfahanî, vakfın yönetimini yaşadığı sürece kendi üstlenmiş, sonra evlâdiyet üzere nesline bırakmıştır. Bu vakıf, kuruluş tarihinden Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından zaptedildiği 1937 yılına kadar 508 yıl vâkıf ve neslinin evlatları tarafından, 74 yıl da devlet tarafından idare edilmiş görünmektedir. Bu araştırmada, Abdülkadir İsfahanî Vakfı’nın söz konusu 582 yıllık tarihî serüveni dikey olarak incelenecektir. Araştırmada temel kaynak olarak vakfın evlatları tarafından zamanla oluşturulan arşiv ile Osmanlı arşivlerinde bulunan belgeler kullanılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Ankara, Abdülkadir İsfahanî, Vakıf, Mescid, Çeşme
THE ABDULKADIR ISFAHANÎ FOUNDATION IN ANKARA -A History Study with Vertical Approach-

Abstract
There is not sufficient information about the aforementioned Abdulkadir İsfahanî who founded Abdulkadir İsfahani Foundation in Ankara. According to the charter of the Foundation, which was founded in Evail-i Şaban of Hijra year 832 (5 to 15 May 1429), Abdulkadir Isfahanî founded it under the testimony of Hadji Bayram-ı Veli, Muderris Mawlana Hadji Hıdır, Mawlana Yakup, Mawlana Abu Bakr, Sheikh Ahmed Kemal and Ayan Ahmed Bey. This shows that Abdulkadir İsfahani is the sayyid of sayyids and the sheik of sheiks. The full name of the Foundation in its charter is “Seyyidü’l-esyâd Fahrü’l-Meşâyih-i ‘İzâm el-Hac Abdülkadir İsfahanî ibn Seyyid Yusuf İsfahanî”. The waqf founder has dedicated all his property. The Foundation has seven shops as its principal property (vakf-ı aslî) and a small mosque and a fountain as its charity properties. Abdulkadir Isfahani undertook the management of the Foundation himself when he was alive, and then bequeathed it to his descents. It seems that from its foundation to 1937, for five-hundred and eight years, the Foundation had been administered by the founder and his descents and after that for seventy four years, it is administered by the state. In this paper, the 582-year history of the Abdulkadir İsfahani Foundation will be studied vertically. The research will use the archive which was created by the descents of the founder and the documents in the Ottoman archives as main sources. 

Key Words: Ankara, Abdulkadir Isfahani, The Foundation, The Masjid, Fountain

1839 yılında Tanzimat Fermanı olarak bilinen Gülhane Hatt-ı Şerifi’nin okunmasıyla başlayan modernleşme ve yenileşme döneminde gerçekleştirilen reformlar sadece devletin kurumsal yapısında değil, idari işlerin artmasına paralel olarak şehirlerin ve binaların mimarî yapısında da önemli değişiklikler getirmiştir. Osmanlı’nın diğer büyük şehirlerinde olduğu üzere Ankara’da da hükümet konağı merkezli kamu sitesinin oluşumu Tanzimat Döneminde yoğunluk kazanmış ve “şehrin tezyinatını ikmâl eden” binalar inşa edilmiştir.

Bu yazıda, Tanzimat Döneminde Ankara’da devlet erkinin mimariye olan yansımalarını, Pamukkale Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yasemin Avcı’nın Osmanlı Hükümet Konakları-Tanzimât Döneminde Kent Mekânında Devletin Erki ve Temsili adlı kitabından yararlanarak belli başlı yapılar üzerinden ele alacağız.

Eskitaş (Paleolitik) çağında, bilinen verilere göre, MÖ 60 binden başlayarak Ankara sürekli bir yerleşim yeri olmuştur. Başka topraklardan gelerek Ankara’ya ve dolaylarına yerleşen her ulus, kendi kültürünü beraberinde getirmesine karşın geldiği bu coğrafyadaki önceki kültürleri de benimseyerek sahiplenmiştir. Bu olgu, Hititlerden bu yana böyle çalışmıştır. Günümüze kadar gelen bu uzun zaman boyunca görülen devletlerden birisi sona erdiğinde halkı ortadan kalkmamış, yeni yapı içerisinde giderek ona uyum sağlayarak yaşamını sürdürmüş, aynı zamanda yeni de eskiyi benimsemiştir. Böylece tarih boyunca, farklı ırklar ve farklı inançlar yaşamlarını birlikte sürdürebilmiş; bugünkü kültürümüz ve yapımız hepsinin katkılarının üst üste birikmesiyle oluşmuştur. Fakat ne yazık ki bu birikimlerin büyük kısmının farkında değiliz.

4 Eylül’de başlayıp 11 Eylül 1919 günü sona eren Sivas Kongresi’nin ilk gününde, kongreye Ankara delegesi olarak gönderilen ve Kongre sırasında Temsil Kurulu’na Ankara adına üye seçilen Osmanlı’nın Ankara mebusu Ömer Mümtaz (Tanbi) Bey, Mustafa Kemal Paşa’ya istediği an güvenle Ankara’ya gelebileceği mesajını vermiştir.  Sivas Kongresi’nin ardından 18 Aralık günü Mustafa Kemal ve arkadaşları 13 kişi olarak Sivas’tan Ankara’ya doğru üç otomobil ile yola çıkarlar. Mustafa Kemal’in düşman işgaline karşı ulusal savaşım merkezi olarak Ankara’yı seçmesi, mutlaka, çok önceye dayanır.

Anadolu’nun en eski kentlerinden olan Ankara, Eski Taş (Paleolitik) çağından bu yana kesintisiz bir yerleşim yeri olmuştur. Sürekli oturulan bir yerleşim yeri olmasının en güzel örneği, içinde hâlâ yaşanılan ve kendisi de yaşayan Kalesi’dir. Ankara, Hitit ve Frig temeli üzerinde Büyük İskender ile Helen kültürünü almış, ardından Kelt (Galya ) kökenli Galat  gelenek göreneği ile yoğrulmuş ve öncekilerin hepsini bir potada kaynaştıran Roma İmparatorluk büyük kenti (metropolis) olarak kozmopolit bir yapı kazanmıştır. Selçuklu ile başlayıp Osmanlıyla süren Türkleşme döneminde öncekiler hiç yabancılanmamış ve adeta onlarla bütünleşilmiştir. Ankara, diğer bütün kentlerden oldukça büyük bir ayrıma sahip olduğu bu uzun tarihi boyunca önemli dinsel, kültürel, ekonomik ve siyasal dönüşümler geçirmiş ve bu dönüşümler Ankara’nın sosyo-ekonomik yapısını ve kentleşmesini belirlemiştir.

Evrensel anlamda meydan, herkesin ortak kullanımına açık ve kolayca erişilebilir kamusal bir alandır. Her gün ve günün her saati, yaşına, cinsiyetine, diline, dinine, kökenine, toplumsal konumuna bakılmaksızın her dileyen meydandan yararlanabilmelidir. Sonsuz hoşgörünün, bir başkasını rahatsız etmeden özgürce buluştuğu ve ortak bir sosyal yaşamın ortaya çıktığı yer olarak da nitelendirebiliriz. Osmanlı’nın yönetsel ve toplumsal yapısı kamusal alan oluşturacak özellikler taşımadığından Avrupa anlamında kent meydanı görülmez. Osmanlı’da, Avrupa kentlerindeki meydanın toplumsal işlevini toplanma merkezi olarak cami avlusu görmektedir. Cumhuriyet’in kuruluşunun ardından, Ankara için çağdaş bir imar planı hazırlanırken kent halkının tüm katmanlarının birlikte kullanacağı, insanların içinde özgürce dolaşacağı, günün yorgunluğunu atacağı, nefes alacağı ve dahası sosyalleşeceği meydanlar ve bunlarla iç içe geçmiş bol ağaçlı parklar ve hatta alan dizileri kurgulanmıştır. O dönemde, Avrupa kentlerine benzer bir şekilde, meydanlar ve parklar heykellerle süslenmiştir.