Dokumenty do historii stosunków polsko-sowieckich 1939-1945

Historia i Świat

The theme of following article is presentation of Katyń massacre and Stalinist crimes in polish handbooks for teaching of polish history in high schools. The au-thor showed the way of presentation Stalinist crimes in the early fifties (the period of stalinism) and years, when knowledge about Katyń massacre and Stalinist crimes were banned - up to present when informations about Katyń forest massacre are in every polish handbooks for teaching history.

1994

11 Układ ten dla Stresemanna miał być przecież tylko wstępem do rewizji granicy na W scho dzie, czego nie ukrywał w poufnych rozmowach ze swoimi współpracownikami w Auswärtiges Amt. Zob. K.-H. Rothenberger: D ie elsass-lothringische H eim at-und Autonomiebewegung zwischen den beiden W eltkriegen. Frankfurt am Main 1975, s. 147. 12 Szeroko na temat Górnego Śląska w polsko-niemieckich kontaktach dyplomatycznych pisze P. Łossowski: Stabilizacja p o zy c ji m iędzynarodow ej P olski (czerwiec 1921-m arzec 1923).

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa

Files of Polish Regional Courts as Sources for Research on Selected Examples of Postwar (1945-1950) Crime The study of postwar crime is becoming more and more popular among Polish researchers. The basic source for conducting this kind of research is criminal files, primarily those of the regional courts operating in the years 1945-1950. The author calls attention to both statutory and actual restrictions on access to source materials. He also notes how using other, non-official sources or witness accounts in this type of research will not always be appropriate. He postulates that research on postwar crime in Poland should be designed primarily as research on crime in the juridical sense. The author also indicates that research on postwar crime has many points in common with the so-called historical criminology.

Studia Podlaskie

Artykuł prezentuje wydarzenia, które rozegrały się nocą z 31 maja na 1 czerwca 1944 r. w Białymstoku na ul. Łukowskiej 9. Grupa agentów gestapo zabiła należącego do konspiracji Edmunda Giedrojcia. Doszło przy okazji do strzelaniny, w wyniku której zginął jeden z agentów, a drugi został ranny. W tekście został przytoczony meldunek, który agenci złożyli swoim mocodawcom.

Przegląd Zachodniopomorski, 2019

W Gdyni w latach 1933-1939 dzialala placowka polskiego wywiadu wojskowego. Byl to Posterunek Oficerski nr 2 (PO 2), podlegający wiekszej agendzie, Ekspozyturze nr 3 Oddzialu II Sztabu Glownego Wojska Polskiego. Pod kierownictwem oficera pracowalo w nim kilku wojskowych i cywilow. Podlegali im agenci, zbierający wiadomości w terenie. Ich liczba oscylowala miedzy 6 a 13. Ogolem, w latach 1933-1938 dla PO 2 pracowalo w Gdansku i Niemczech co najmniej 37 agentow. PO 2 utworzono kilka miesiecy po objeciu wladzy w Rzeszy przez nazistow i tuz po wystąpieniu Niemiec z Ligi Narodow. Lata 1931-1933 byly okresem wyjątkowego napiecia w stosunkach polsko-gdanskich. Ich widownią bylo glownie forum Ligi Narodow. Prawdopodobnie powolanie posterunku kontrwywiadu ofensywnego (bo taki mial profil dzialalności przez pierwsze dwa lata) spowodowane bylo obawą przed rozwojem sytuacji w Wolnym Mieście. Naziści byli nieobliczalni i groźni. W zakresie kontrwywiadowczym PO 2 byl tarczą oslaniającą port w Gdyni i najblizszy rejon przed penetracją niemiecką idącą. Sąsiedztwo Wolnego Miasta Gdanska bylo glowną przyczyną powolania posterunku. Bylo to miasto cieplarniane dla dzialalności szpiegowskiej i nielegalnej. Przybywali tam dezerterzy, przemytnicy, falszerze, pospolici przestepcy, dzialacze polityczni i uciekinierzy przed prześladowaniami. Do listopada 1935 roku gdynski PO 2 koncentrowal sie na pracach kontrwywiadowczych związanych z Gdanskiem. Do latwych zadan nalezalo namierzanie mieszkan, w ktorych niemieckie sluzby spotykaly sie ze wspolpracownikami. Kilkadziesiąt zadan rocznie dotyczylo sprawdzenia doniesien posterunkow oficerskich, ekspozytury lub innych sluzb polskich w odniesieniu do podejrzanych osob. Szukano szpiegow i zdrajcow. Badano zachowania – zwlaszcza gdanszczan – nietypowe i wystepujące regularnie.Zbierano wiadomości o powiązaniach miedzy przedsiebiorstwami polskimi, gdanskimi i niemieckimi na Wybrzezu. Sprawdzano kontakty towarzyskie oficerow Wojska Polskiego i czlonkow ich rodzin (zwlaszcza zon). Od 1935 roku, w związku z powstaniem niemieckiej armii z poboru powszechnego (Wehrmacht) PO 2 zostal przestawiony na dzialania ofensywne, glownie na terenie Pomorza Zachodniego (czyli wschodniego obszaru Provinz Pommern oraz Grenzmark Posen Westpreussen). Chodzilo o poznanie stanu niemieckich zbrojen, dyslokacji wojsk, budowy lotnisk i umocnien (na poźniejszym tzw. Wale Pomorskim, (Pommern stellung – d 1).I przewidzenie szybkości mobilizacji.

Studia Pelplińskie

Międzywojenne losy Niższego Seminarium Duchownego Warszawskiej Prowincji Redemptorystów w Toruniu, zwanego popularnie juwenatem, są odzwierciedleniem dynamicznego rozwoju polskich redemptorystów w tym okresie. Znamiennym pozostaje fakt, iż w trudnych warunkach materialnych i społecznych, w obliczu rodzącej się polskiej państwowości, zarówno nauczyciele, uczniowie oraz ich wychowawcy starali się wiernie wypełniać redemptorystowskie powołanie w duchu idei-"soli Deo et studiis". Proces przygotowania do życia zakonnego w Zgromadzeniu Redemptorystów obejmował kilka etapów formacyjnych. Juwenat był pierwszym z nich i funkcjonował w formule wypracowanej jeszcze przez Sobór Trydencki jako niższe seminarium duchowne. Była to prywatna szkoła średnia o kierunku humanistycznym, wszechstronnie przygotowująca młodzieńców do studiów filozoficzno-teologicznych, które juwenaccy absolwenci odbywali następnie w ramach właściwego seminarium o charakterze kleryckim. Niniejszy artykuł ma na celu zarysowanie dziejów funkcjonowania i organizacji juwenatu polskich redemptorystów na terenie Torunia w latach 1921-1939, z uwzględnieniem kontekstu historycznego od momentu jego powstania w 1895 roku aż do kampanii wrześniowej. Opracowanie to zostało oparte na materiale źródłowym, pochodzącym ze zbiorów rzymskich oraz krajowych, a także na dostępnych monografiach i opracowaniach odnoszących się do prezentowanej tematyki.

Sprawy Międzynarodowe

Państwa szukają siły, bo bez niej maleje ich bezpieczeństwo i szanse przetrwania, zdolność odstraszania zagrożeń, przekonywania innych do pożądanego działania [...] bo [siła] zwiększa liczbę opcji, a te podnoszą bezpieczeństwo, szanse rozwoju i spokój obywateli. I. Cohen, Realpolitik. Theory and practice (1975) Polish alliances 1918-2018. Theory and experience The poor reputation of military alliances among Poles is the result of a shallow and indeed trivial understanding of the country's historical experience. In the realms of social perception and historical debate, Polish alliances are treated not as tools of foreign policy, which are strongly linked to the international context and interplay of interests between individual allies and actors that pose a threat to them, but as a universal solution to the country's security, which is to remain dependable regardless of circumstances. The aim of this article is to analyse experiences derived from twelve alliances entered by Poland between 1918 and 2018, in relation to the rationale for which they were formed, the methods and effects of their functioning, as well as the reasons for which eleven of them have been terminated. The theoretical underpinning of this analysis is the so-called general theory of international alliances that has been developed for the past couple of decades by numerous authors operating within the fi eld of strategic studies, including Andrzej Dybczyński in Poland. The establishment of this kind of paradigm allows us to convincingly characterise this specifi c relationship between sovereign countries, as well as differentiate the alliances from other forms of international security cooperation. The knowledge available in this fi eld is used in the analysis of alliances entered by Poland.

Studia Rossica Posnaniensia, 2020

The article is concerned with reconstructing the cultural meanings included in the Polish signs “inny” (“different”) and “obcy” (“foreign”) and comparing them with their Russian and German counterparts, i.e. “другой” and “чужой”, “der Andere” and “der Fremde” respectively. The data for the comparative analysis were collected by means of the free association method. The features indicated by the respondents reflected culture-specific and language-specific associative profiles of images of the lexical items “different” and “foreign”, characteristic of the representatives of the Polish, Russian and German cultures. The results of the association test confirm that there exist numerous criteria which the Polish, Russian and German respondents referred to while specifying the meaning of “different” and “foreign”. The questionnaire allowed for establishing a hierarchy of the criteria as well as for indicating significant similarities and differences between the Polish, Russian and German a...

2012

Sprawy Narodowościowe, 2013

So-called ‘tutejsi’ in Polesia as a political issue in Poland, 1921–1939This article is an attempt to present the problem of repercussions of the assumption made in the Second Polish Republic that in Polesia there was a compact several hundred thousand group of people that do not have a modern national consciousness. In the interwar period this group was commonly referred to as ‘tutejsi.’ The issue is examined from three perspectives. The first is to reconstruct the position taken in this case by the Polish science, especially the authors gathered around the Institute for Nationalities Affairs (Instytut Badań Spraw Narodowościowych). The second part of the article presents opinions functioning about so-called ‘tutejsi’ in the Polish public opinion. The difference between points of view arising in the 1920s and ’30s is exposed here. The third part focuses on the actions taken by the Polish authorities. In the first half of the ’20s an assumption was formulated that in Polesia this gr...