Türk Minyatür Sanatı

Geleneksel Türk Süsleme sanatları arasında ayrı bir yeri olan minyatür sanatının yüzyılları içine alan köklü bir geçmişi vardır. Batıda kökeni Antik Çağ'a, Doğu' da ise İslam öncesi dönemlere kadar uzanan el yazması ressamlığı ortaçağ boyunca önemli bir sanat dalı olmuştur. Kelime, Ortaçağ Avrupası'nda hazırlanan el yazmalarının bölüm başlarında metnin ilk harfinin etrafına kızıl-turuncu minium ile (sülüğen, sülyen, kırmızı kurşun tozu) yapılan miniatura adlı tezhipten gelmekte ve "sülüğenle boyanmış" anlamına gelen Latince "miniare" kelimesinden türediği ileri sürülmektedir. Ancak zamanla minor (küçük) kelimesinin etkisinde kalarak "küçük (resim)" anlamını da kazanmıştır. 1 İslam sanatında tasvir, Osmanlı sanatında nakış olarak adlandırılan minyatürün, Fransızca ''miniature'' kelimesinin dilimize yerleşmiş şekli olduğu düşünülmektedir. 2 Kısaca minyatür, el yazması kitaplarda anlatılan konuların daha anlaşılır hale gelmesi amacıyla metnin yanına çizilen, derinlik duygusundan yoksun küçük boyutlu resimlerdir.

Belleten, 2008

Giri~~ Dinlerin birço~unda ölüm sonras~nda ikinci hayat söz konusudur. Ki~i öldükten sonra ya da her ~eyin yok olmas~~ anlam~na gelen k~yametten sonra ikinci bir hayat ba~layacakt~r. Bu hayatta, dünyada iken iyi i~ler yapanlar rahat edecek, kötü i~ler yapanlar ise s~k~nt~da olacakt~r. ~slam kültürüne göre de k~yametten sonra ikinci bir hayat olacak ve iyi insanlar yeni ya~am-lar~n~~ cennette geçireceklerdir. ~slam toplumlar~n~n cennet tasavvuru ile ilgili bilgileri içeren çok say~da eser mevcuttur. Ancak insanlar~n cennetle ilgili ayr~nt~lar~~ anlay~~~ biçimini en güzel resimlerde görmek mümkündür. Nakka~~ her ne kadar cennetle ilgili resmini yaparken ilgili yazman~n metnini göz önüne alsa da, kendi zihninde olu~an cennet biçimini de resme yans~tmas~~ do~ald~r. Ayr~ca inceledi~imiz resimler, yap~ld~~~~ dönemde bir anlamda görsel medya arac~~ olmas~~ nedeniyle toplumun cennetle ilgili tasavvurlar~n~n biçimlenmesine de katk~da bulunmu~tur. Bu ba~lamda çal~~mam~z özellikle 16. ve 17. yüzy~l ~slam toplumunun genel anlamda cennet tasavvurunun tespitine yönelik ara~t~rmad~r. Cennet kavram~, sözlükte "ba~, bahçe ve bostan", "gölgeli ve s~k a~açlar~~ bar~nd~ran ba~, bahçe", "hurma a~açlar~n bulundu~u bahçe", "hurma ve üzüm a~açlar~n~n bulundu~u mekân", "dal ve yapraklarm~n s~kl~~~~ sebebiyle t~pk~~ bir örtü gibi zemini örterek gölgeleyen meyveli ve meyvesiz a~açlar"' gibi anlamlara gelmektedir. Sözlük anlamlarmdan yola ç~k~ld~~~nda cennetin ye~illi~i ön plana ç~kmaktad~r. Cennet, Kur'an-t Kerim'de yüz k~rk be~~ yerde geçmektedir. Be~~ yerde »Adem'in cenneti', yirmi iki yerde dünyada mevcut herhangi bir bahçe an-lam~ndaki cennet, yüz on sekiz yerde ise ahirette müminlere vaat edilen Makale ile ilgili katk~lar~ndan dolay~~ hocam Prof Dr. Serpil BA~C:Pya te~ekkürü borç bilirim.

Belleten

Osmanlı padişahlarının ve sadrazamlarının yabancı elçileri, devlet erkânını ve memurlarını çeşitli vesilelerle onurlandırmak ve taltif etmek amacıyla, bir tür hediye olarak giydirdikleri kaftan veya kürke, genel bir tanımlama ile hil'at denilmektedir. Arapça bir kelime olan hil'at "üste giyilen elbise, kaftan" anlamındadır, "resmen giydirilen elbise, teşrifat kaftanı, halâ-ı fâhire" şeklinde de açıklanmıştır.

Depth in miniature painting.

DergiPark (Istanbul University), 2011

OSMANLI DÖNEMİ MİNYATÜRLERİNDE EL SANATLARINDAN İZLER ÖZET Minyatürler tarihi olayları betimleyen, dönemin yaşam tarzını, örflerini, adetlerini, geleneklerini, göreneklerini aktaran önemli belgelerdir. Minyatürlerde görülen Osmanlı dönemine ait günlük yaşamda ve özel günlerde kullanılmış eşyalar, o döneme ait el sanatları ürünleri hakkında önemli ipuçları vermektedir. Minyatürlerde betimlenen olaylar; padişahın tahta çıkışı, sünnet törenleri, elçi kabulleri, bayramlar, düğünler, şenlikler, dini merasimler olabilmektedir. Minyatürler incelendiğinde, Osmanlı dönemi el sanatlarını uygulayan saray ustalarının teknik, renk, motif, kompozisyon bakımından belirli bir üslup geliştirdiği dikkati çekmektedir. El sanatları ürünlerinde farklı malzemeler kullanılmış olsa bile kompozisyon, renk ve motifler benzer özellikler taşımaktadır. Ahşap, cam, maden, keramik, çini, seramik, porselen, tekstil, taş vb. malzemelerden yapılmış günlük ve özel kullanım eşyaları aynı zamanda minyatürlerde kompozisyonu tamamlayan dekoratif unsurlar olarak yer almaktadır. Örneğin, padişahın arka planında yer verilen perdeler, yerde serili halılar. Çalışmanın amacı, Osmanlı döneminde yapılmış faklı hammadde özelliği gösteren el sanatlarının minyatürlerdeki izlerini incelemektir. Kaynak tarama yöntemiyle hammaddesi farklı ahşap, cam, tekstil, maden, çini, keramik, keçe, deri işleri ve bunlara uygun olabilecek minyatür örnekleri gözden geçirilmiştir.

DergiPark (Istanbul University), 2021

İran minyatür sanatı en güzel ve parlak dönemlerinden birini yaşamıştır. Aslında Türkmen minyatür üslubu önceki Timurî üslubunun üzerine kurularak geliştirilmiş ve sonraki Safevî dönemine aktarılmıştır.

Geçmişten Günümüze Şehir ve Çocuk , Cilt 2, Canik Belediyesi, Kültür Yayınları No:12, ISBN 978-605-6583-7-4, Samsun , 2016

Osmanlılar, hukuki ve toplumsal olarak çocukluğu ve çocukluktan yetişkinliğe geçişi ayrıntılı bir şekilde ele alıp, çocuklara ve yeni nesillerin yetişmesine büyük önem vermiştir. Bu bildiri, Osmanlı elyazmalarındaki minyatürlerde görülen “çocuk” tasvirleri üzerine bir çalışmadır. Çalışma kapsamında ele alınan minyatürler, çocuk figürünü ön plana çıkaran, konunun merkezini oluşturan örneklerden seçilmiştir. Devşirme, sünnet düğünleri gibi olayları belgeleyen ve tasvir eden tarihi konulu eserlerdeki çocuk figürleri, Osmanlı resim sanatı paralelinde yorumlanıp değerlendirilmiştir. Osmanlı toplumsal yapısındaki yeri ve önemi vurgulanarak çocukların minyatürlerdeki görsel anlatım dili de ele alınmıştır.