Osmanlı İstanbul'unda Esnaf ve Ticaret

Osmanl› ‹stanbul’unda Esnaf ve Ticaret Sad›k Müfit B‹LGE Kitabevi Sad›k Müfit Bilge: 1963’te ‹stanbul’da do¤du. ‹lk ve orta ö¤retimini bu flehirde yapt›. Gazi Üniversitesi ‹‹BF-Ekonomi Bölümü’nü bitirdi. Özel sektörde ve Baflbakanl›¤›n yurtiçi ve yurtd›fl› birimlerinde çal›flt›. 2009 y›l›nda emekli oldu. Yüksek lisans›n› ‹stanbul Üniversitesi SBE-Maliye Bölümü’nde tamamlad›. ‹stanbul Yeni Yüzy›l Üniversitesi’nde ders verdi. Osmanl› Devleti ve Kafkasya (‹stanbul 2005), Osmanl›’n›n Macaristan› (‹stanbul 2010), Osmanl› Devleti’nde Teflrifat ve Törenler. Tevki’î Abdurrahman Pafla Kânûn-nâmesi (‹stanbul 2011), Osmanl› Ça¤›nda Kafkasya 1454-1829 (Tarih-Toplum-Ekonomi), (1. bask› ‹stanbul 2012, geniflletilmifl 2. bask› ‹stanbul 2015), Sultan, Sipahiler, Köylüler, ‹ktisatç›lar (‹stanbul 2015), Elinde Ç›ng›l Orak (‹stanbul 2017) adl› kitaplar› yay›nland›. ‹Ç‹NDEK‹LER ÖNSÖZ • IX B‹R‹NC‹ BÖLÜM OSMANLI ‹STANBULU’NDA BAKKAL ESNAFI • 1 1. Bakkal Esnaf›n›n Teflkilat› • 3 2. Dükkân Sahibi Bakkallar/Mahalle Bakkallar› (Mekânlar, ‹nsanlar, Kurallar) • 9 3. Seyyar Bakkallar • 22 4. Bakkallar Neler Satarlard› • 24 5. Bakkal Esnaf›n›n Denetimi, Yapt›klar› Uygunsuzluklar ve Verilen Cezalar • 30 6. Osmanl› Baflkenti’nden Cumhuriyet’in En Kalabal›k fiehrine Bakkall›k ve Bakkallar›n De¤iflimi • 34 ‹K‹NC‹ BÖLÜM OSMANLI ‹STANBULU’NDA BÖREKÇ‹LER VE ÇÖREKÇ‹LER • 37 1. Börekçi ve Çörekçi Esnaf›n›n Teflkilat› • 39 2. Börekçi-Çörekçi Dükkânlar›n›n/F›r›nlar›n›n Say›lar› ve Bulunduklar› Yerler • 44 3. Börekçi-Çörekçi Dükkânlar›n›n/F›r›nlar›n›n Binalar› • 48 4. Börekçi-Çörekçi Dükkânlar›n›n/F›r›nlar›n›n Mülkiyeti ve ‹flletilmesi • 48 5. Börekçi-Çörekçi Yeniçeriler • 50 6. Börekçi-Çörekçi Usta, Kalfa ve Ç›raklar› • 51 7. Börekçi-Çörekçi Gedikleri • 57 8. Börekçi-Çörekçi Esnaf›n›n Malî ve Askerî Yükümlülükleri • 58 9. Börekçi ve Çörekçi Dükkânlar›nda/F›r›nlar›nda Kullan›lan Aletler. F›r›nlara Un, Ya¤, Tuz ve Odun Temini • 59 A. Börekçi ve Çörekçi Dükkânlar›nda/F›r›nlar›nda Kullan›lan Aletler • 59 B. F›r›nlara Un, Ya¤, Tuz ve Odun Temini • 60 10. Seyyar Börekçi ve Çörekçiler • 61 11. Börekçi-Çörekçiler Neler ‹mal eder ve Satarlard›? • 65 A. Börekçiler • 65 B. Çörekçiler • 66 12. Börekçi ve Çörekçi Esnaf›n›n Denetimi, Yapt›klar› Uygunsuzluklar ve Verilen Cezalar • 71 Sonuç • 73 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM OSMANLI ‹STANBULU’NDA BERBER ESNAFI • 75 1. Berber Esnaf›n›n Teflkilat› • 76 2. Dükkân Sahibi Olan Berberler (Esn®f-› Berber®n-› Sünnetçiy®n) • 80 3. Seyyar Berberler • 86 4. Hamam Berberleri • 88 5. Berberler ve Sosyal Hayat • 89 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 15.-18. YÜZYILLARDA ‹STANBUL VE KAFKASYA ‹SKELELER‹ ARASINDA DEN‹Z T‹CARET‹: TÂC‹RLER, GEM‹C‹LER, KÖYLÜLER • 93 1. Deniz Tafl›mac›l›¤›n›n Avantaj ve Zorluklar› • 95 2. Deniz Tafl›mac›l›¤› ve Ticaretinin Organizasyonu (‹skeleler ve Gümrükler) • 98 A. Kafkasya K›y›s›ndaki ‹skeleler • 98 B. Kafkasya K›y›s›ndaki Gümrükler ve Vergilendirme • 104 C. ‹stanbul • 106 3. Deniz Tafl›mac›l›¤›nda Kullan›lan Gemiler ve Gemiciler • 109 A. Gemiler • 109 B. Gemiciler • 113 4. Tâcirler ve Ticareti Yap›lan Mallar • 116 A. Tâcirler • 116 B. ‹stanbul’dan Kafkasya’ya Gönderilen Mallar • 123 C. Kafkasya’dan ‹stanbul’a Gönderilen Mallar • 124 D. Köle Ticareti • 128 KAYNAKÇA • 133 D‹Z‹N • 149 Önsöz Osmanl› esnaf, zanaatkâr ve tâcirleri yüzy›llar boyu Osmanl› flehir toplumunun büyük bir kesimini teflkil etmifltir. Öte yandan, “Esnaf ve Zanaatkârlar” ile “Ticaret” de Osmanl› iktisat tarihinin önemli alt konular›, özel ve ilgi çekici araflt›rma alanlar›d›r. Türk ‹ktisat Tarihi’nin kurucusu kabul edilen Ord. Prof. Ömer Lütfî Barkan, an› zamanda Osmanl› esnaf› ve ticarî tarihi ile ilgili ilk akademik çal›flmalar› da yapan bilim insan›d›r. Ancak, Osmanl› iktisadî ve toplumsal tarihi araflt›rmalar›nda, özellikle 1980’lere kadar esnaf ve zanaatkârlar çok az incelenmifltir. Bu tarihten sonra, an›lan konularla ilgili çal›flmalar artm›fl olmakla birlikte, Ortaça¤ ve Yeniça¤ Avrupa tarihi araflt›rmalar›nda esnaf ve zanaatkârlar ile ticaret konusunda yap›lm›fl olan çal›flmalara ve yay›nlara bak›lacak olursa söz konusu çal›flmalar›n çok az ve yetersiz olduklar› görülmektedir. Ben de Osmanl› tarihine ilgi duyan ve ana çal›flma konusu “Kafkasya”, “Osmanl› Macaristan›”, “Osmanl› köylülü¤ü ve k›rsal hayat›” olan, ‘maliye’ yüksek lisans› da yapm›fl bir ‘iktisatç›’ olarak tabi ki “esnaf ve zanaatkârlar” ile “ticaret” konular›nda da okuma, inceleme ve araflt›rmalar yapt›m. Elinizdeki kitapta bu konularda yapt›¤›m okuma, inceleme, araflt›rma ve belge taramalar›n›n birer neticesi olan ve uluslararas› sempozyumlarda sundu¤um üçü yay›nlanm›fl, dört çal›flmam› bir araya getirdim. Bu çal›flmalar›n ilk üçü yüzy›llar boyunca Osmanl› ‹stanbulu’nun dükkân ve çal›flan say›s› olarak en kalabal›k esnaf gruplar›ndan olan bakkallar, börekçiler ve çörekçiler ile berberler hakk›ndad›r. Kitapta yer alan dördüncü çal›flma ise 15.-18. yüzy›llarda Osmanl› baflkenti ile “benim sevgili Kafkasya’m” aras›ndaki ticaret ve deniz tafl›mac›l›¤›na iliflkindir. Kitaptaki metinlerden birisinin bafl›na geldi¤i için ülkemizdeki “sözde” bilimsel araflt›rmac›l›¤›n utanç verici ama çok yayg›n bir türü olan intihal (bilimsel h›rs›zl›k) konusuna da burada temas etmek istiyorum. Kitaptaki üçüncü ça- X • Osmanl› ‹stanbulu’nda Esnaf ve Ticaret l›flma olan “Osmanl› ‹stanbulu’nda Berber Esnaf›” bafll›kl› metin, ilk olarak ‹stanbul 29 May›s Üniversitesi taraf›ndan 27-29 May›s 2011’te düzenlenen II. Uluslararas› Osmanl› ‹stanbulu Sempozyumu’nda “Osmanl› ‹stanbulu’nda Berber Esnaf› (Fetihten 1830’lara ‹stanbul Esnaf ve Sosyal Hayat Tarihine Bir Katk›)” ad› alt›nda bildiri olarak sunuldu. Ard›ndan sempozyuma sunulan di¤er bildirilerle birlikte Osmanl› ‹stanbulu II, II. Uluslararas› Osmanl› ‹stanbulu Sempozyumu Bildirileri 27-29 May›s 2014, ed. Feridun M. Emecen, Ali Aky›ld›z, Emrah Safa Gürkan, ‹stanbul 29 May›s Üniversitesi Yay›nlar›, ‹stanbul 2014, içinde (ss. 187-206) yay›nland›. Üç y›l sonra (2017) Zeytinburnu Belediyesi’nin malî deste¤i ile bir sergi katalogu olan Mahallemizin ‹lk Sa¤l›kç›lar›; Berberler Halûk Perk ve Ahmet Yamaç Koleksiyonu, ‹stanbul 2017 isimli bir kitap piyasaya ç›kt›. Ad›geçen kitab›n bafl›nda (ss. 7-14) Haluk Perk ve Burcu Özdemir taraf›ndan yaz›ld›¤› belirtilen “Berberli¤in K›sa Tarihçesi” bafll›kl› bir yaz› yer al›yordu. Bu yaz›n›n son 5 sayfas›, 2 paragraf d›fl›nda benim bildirimin, dipnotlar, dipnotlarda verilen belgelerin yan›na yapt›¤›m aç›klamalar ve at›flar dâhil ayn›s›yd›. Daha aç›k bir ifade ile bu bölüm benim bildirimden (ç)al›nm›flt›. Üstelik önceki sayfalarda da benim bildirimden birçok bölüm ve edebî metinlerden yapt›¤›m al›nt›lar benim kulland›¤›m kaynaklar zikredilerek ama benim bildirimden asla söz edilmeyerek aynen (ç)al›nm›flt›. Metni kaleme ald›¤› iddia edilen kifliler, yaz›n›n en sonunda 40 numaral› dipnotta künyesini ve sayfas›n› hiç vermeden benim ad›m› ve bildirimin bafll›¤›n› bir kere anmak “nezaketini” göstermifllerdi. Bir kara mizah örne¤i olarak katalogun jenerik sayfas›na “Bilimsel k›sa al›nt›lar d›fl›nda koleksiyon sahibi yazardan yaz›l› izin almadan k›smi de olsa kitaptan kopya al›nmaz ço¤alt›lmaz” fleklinde bir not düflülmüfltü. Ben de 30 Temmuz 2017 tarihinde an›lan kiflilere bir e-posta göndererek bu durumu sordum. Yaz›n›n alt›nda ‘imzas› bulunan’ flah›slardan Haluk Perk, ayn› gün (31 Temmuz 2017) bir e-posta ile “Bahsetti¤iniz metni müzemiz uzman› akademik kariyer yapan Burcu Özdemir kaleme ald›. Benim baflkaca bir çal›flmam oldu¤u için katalog k›sm›na dahlim oldu… Araflt›r›p size bilgi verece¤im” fleklinde bir cevap yazd›. 23 Haziran 2018 itibar› ile ‘Godot’yu bekler gibi’ hâlâ verece¤i bilgiyi bekliyorum. Burcu Özdemir de ayn› gün (31 Temmuz 2017) gönderdi¤i e-postada, “Ben sizin kaynaklar›n›zdan yola ç›karak vermifl olunan tüm yaz›lara ve belgelere erifltim. Yaz›n›zda kullan›lan kaynaklar› ve sizin yaz›n›z› da kaynak olarak göstermeye çal›flt›m… E¤er bir hata ettiysem özrümü kabul ediniz. Bu konuda henüz yolun bafl› denebilir.” fleklinde bir cevap yazd›. Bu cevap üzerine ben de kendisine ayn› gün (31 Temmuz 2017) e-posta ile “Say›n han›mefendi, Diyelim ki kulland›¤›m kaynaklara erifltiniz. Kelime kelime ayn› flekilde mi düflünüp yazd›k. Arfliv belgelerinin yan›na yazd›¤›m aç›klamalar› da ayn› m› düflündük. Bu konuda yolun ba- Önsöz • XI fl›nda oldu¤unuzu söylemiflsiniz, bu yoldan dönün, intihal (bilimsel h›rs›zl›k) do¤ru bir yol de¤ildir. Özgün çal›flmalar yapmaya çal›fl›n. E¤er yapam›yorsan›z bu ifllerle u¤raflmay›n. Türkiye'de bu flekilde bir yerlere var›labilir ancak bu yol medeni dünyada k›nanan, tahkir edilen, hatta cezay› gerektiren bir yol ve yöntemdir.” fleklinde bir cevap yazd›m. Sempozyumlarda sundu¤um metinler, kitap hâline getirilirken yeniden gözden geçirilmifl, metine baz› ilaveler ve düzenlemeler yap›lm›flt›r. Her dört çal›flmada kullan›lan temel kaynaklar, Baflbakanl›k Osmanl› Arflivi’nde muhafaza edilen belgelerle, hukuk, iktisat, ticaret, maliye, flehir tarihi ve toplumsal tarih araflt›rmalar› için emsalsiz bir bilgi hazinesi olan ‹stanbul K®d› Sicilleri’dir. Baflbakanl›k Osmanl› Arflivi’nde yap›lan taramalarda ve belgelerin tespitinde büyük yard›m›n› gördü¤üm, bir “arfliv canavar›” olan sevgili kardeflim Dr. Hakan Engin’e teflekkür etmek benim için zevkli bir görevdir. Bildiri metinlerini sunulmadan önce okuyarak, çok k›ymetli görüfllerini belirten sevgili kardeflim Dr. Serkan Keçeci ile Osmanl› mutfak kültürünün çal›flkan ve çok önemli araflt›rmac›s› Priscilla Mary Ifl›n Han›mefendi, sevgili kardeflim Doç. Dr. Cemal Çetin ve metinlerin dili hakk›nda görüfllerini belirten sevgili kardeflim Hakan Karakaya’ya teflekkür ederim. Çal›flmada kullan›lan baz› görsel malzemeleri temin eden sevgili Dr. Savvas E. Tsilenis a¤abeye ve sevgili kardeflim Dr. Gabor Fodor’a müteflekkirim. Soru ve yorum olarak katk›lar› nedeni ile kat›ld›¤›m dört sempozyumun de¤erli kat›l›mc›lar›na da ayr›ca minnettar›m. Kitab›n bas›m›n› üstlenen Kitabevi Yay›nlar› sahibi sevgili dostum Memet Var›fl da hem teflekkür hem de Türk kültür hayat›na yapt›¤› katk›lar›ndan dolay› bir övgüyü hak ediyor. Tabi ki kitapta derlenen çal›flmalarda olabilecek bütün hata ve noksanlar sadece bana aittir. Sad›k Müfit Bilge Dizin A ‘alef 27 aam›sta 101 Abaza-lar 97, 99, 100, 101, 102, 106, 111, 112, 114, 128, 129, 130 Abdülhamid I. 49 Abhazistan 130 Abhazya 99, 100, 101, 102, 124 Açimsa 101 Adapazar› 28 ®det-i göke 105 ®det-i liman 105 A¤a Camisi 19 a¤dac› 21 a¤dal› lokma 69 aha 122 Ahmed III. 34, 48, 57, 73 Ahmed, Çörekci 53 Ahmed, Çörekçi 54 Ahmed Çelebi, Bakkal 21 Ahmed Mithat Efendi 63 Ahtapol bal›¤› 29 Ahye 101 Ahyolu 60 Akdeniz 93 Aksaray 47 Ali 51, 54 Ali, Börekçi 74 Ali Pafla, Çorlulu 48 Ali Pafla, Hekimo¤lu 31 Ali Pafla Camii Mahallesi 21 almac› 105 ALUS, Sermet Muhtar 72 Amasra 113 Amasya 123 amele 54, 80, 86, 90 Anadolu 27, 28, 33, 34, 63, 93, 95, 97, 113, 123, 124 Anadolu tuzu 27 Anapa 97, 99, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 113, 126, 127, 129 Anapa Gümrü¤ü Muk®‘taas› 104 anason 28 anasonlu çörek 67 Angeli 50 Ankara 123 araba-i kav 127 Arabistan 63 Arap çöre¤i 67 Arap gevre¤i 52, 67, 69 Arap k®hisi 52 Ar›t 100 Arnavut Ali Usta 54 Arnavut yeniçeriler 58 arpa 27, 105, 107, 117, 118, 124, 126, 127 arpa em¬ni 107 150 • Osmanl› ‹stanbulu’nda Esnaf ve Ticaret arpac›k so¤an› 28 Astarhan 103 afl-h®ne 45 aflç› 26, 30, 38, 50, 52, 59 aflç›lar 38, 52, 59 at koflumlar› 102, 124 At Meydan› 31 atefl kay›¤› 122 Atina 27 attarlar 38 Avrupa IX, 28, 82, 92, 102, 124 Aya Dimitri günü 97 Aya Yorgi günü 97 ayak berberi 80, 86, 87 ayak esn®f› 61 AYDIN, Yusuf Alperen 70 Ay›ntab 28 Ay›ntabl› Aynî 89 Ayfle H®tun bint-i Abdullah 49 Azak 95, 97, 101, 104, 105, 118, 127, 129 Azak Denizi 111, 118 Azî ibnü’l Nebb®fl 4 Aziz Serafim 22 B B®b-› §l¬ 31, 32, 91, 102, 103, 104, 110, 127 b®c-› esb 105 badem 28, 66 b®demli çörek 66 Ba¤dat hurmas› 28 Bahçekap› 16, 107 bahç›van 7 bak›r 59, 60, 85, 123, 124, 126 Bakkal Esnaf› 1, 3, 4, 5, 6, 7, 16, 17, 22, 24, 26, 30, 33, 34 bakkallar IX, 1, 3, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 20, 21, 22, 23, 24, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 34, 38, 46 bakkall›k 2, 14, 15, 34, 35, 50 bakk®l 59 bakk®l defteri 12 bakk®l dükk®n› 9, 31 bakk®l ekme¤i 26 bakk®l esn®f› defteri 7 bakk®l flakirtleri 16 bakk®l t®‘ifesi 5, 32, 50 bakk®llar kethüd®s› 5 bakk®llar pazarbafl›s› 6 bakla 27, 30 baklava 52, 70, 73 bal 102, 107, 117, 125, 126 Balaban ‹skelesi 16 Balat 50, 106 bal›k ya¤› 109 bal›k yumurtas› 29 bal›kç›lar 38 bal›kç›lar bölükbafl›s› 109 bal›kh®ne em¬ni 109 Bal›kpazar›- Bal›kpazar› iskelesi 16, 30, 109 Bal›kpazar› Kap›s› 48 Balkan 28, 95 Balkan kaflar› 28 Balkapan›- Balkapan› iskelesi 107, 109 ball› börek 66 balmumu 102, 107, 117, 118, 125, 126, 127 Bart›n 113 basma 123 BAfiARAN, Betül 50 battaniye 102, 124 Batum 98, 125 Bâyezid II. 1, 38, 65 Bâyezid Camii 63 Bayram, Börekçi 74 bazarg®n-› bakk®l 9 Be¤pazar› pirinci 27 bek®r han› 47 bek®r odalar› 47 bek®r t®‘ifesi 21, 33, 47, 54, 91 bek®r ufla¤› 21, 54 bek®r ufla¤› esn®f 21, 54 Bekir, Berber 91 Dizin • 151 Berber 75, 76, 77, 78, 79, 81, 82, 84, 85, 88, 89, 90, 91, 92 berber destan› 89 Berber Esnaf› X, 75, 76, 77, 78, 79, 84 berber-n®me 89 Berberler kethüdâs› 84 berberler kethüd®s› 77 berber®n-› piy®deg®n 80 Bergos 113 befl çifte 110 beyaz fasulye 27 Beyo¤lu 19 Beyo¤lu Hüseyin A¤a Camii Mahallesi 14 bil® veled 57 Bil®ld-› Sel®se 6 1703 ‹syan› 34 1730 Patrona ‹syan› 34 Bizans- Bizans ‹mparatorlu¤u 3, 40, 75, 94, 95, 104, 111 Bjedu¤ kabilesi 122 bj›b 126 Bo¤aziçi 10, 46 Bo¤azkesen Kalesi 72 Bo¤dan 28 bohça böre¤i 66 Bolu 27, 53 Bosnal› Alâeddin Sâbit 84, 89 bostanc› 21, 41, 54 boya 124 bozac› 38, 50, 59 bozac›lar 38 bölme 123 Börek 68 börek-i varak 66, 69 börekçi-ler IX, 21, 37-48, 50, 51, 53-61, 63, 65, 67, 68, 71-74 börekçi dükk®n› 44 börekçi esnaf› 45 Börekçi ve çörekçi t®‘ifesi 41 börekçi-çörekçi esnaf› 41, 43, 46, 51, 57, 58, 59, 67, 70, 71, 73 börekçi-çörekçi f›r›n› 70 Börekçilik 51, 67 börülce 27 brik 109 bu¤day 27, 60, 93, 107, 112, 113, 114, 116, 117, 118, 124, 126 Bu¤dayc›lar Kap›s› 20, 54 bulgur 27 Bursa 1, 27, 38, 39, 85, 123 Bursa esnaf› 76 Bursa kestanesi 28 Büyük Karaman Mahallesi 21 C Câbî Ömer Efendi 90 camus arabas› 127 Cembe 100 Ceneviz 94 Cerrahpafla Camii Mahallesi’ 91 ceviz 28 cevizli bademli sucuklar 28 CHARDIN, Jean 116 Cum‘a pazar› 23 Ç çak›l böre¤i 66, 68 çak›l fodula 52 çak›l pideci 45 Çako 98 çal› süpürgesi 29 çanak 28, 71 çarçube k®¤›d› 29 çar›kç› esnaf 27 Çarflamba Pazar› 54 Çatalca 28 çavdar 117, 124, 126, 127 çavufl 5, 6, 41, 42, 77, 78 çay›r 28, 116 çay›r peyniri 28 Çeçen 122, 127, 129 Çeh®rflenbe pazar› 23 152 • Osmanl› ‹stanbulu’nda Esnaf ve Ticaret çektirme 82, 110 Çerkes-ler 97, 100-104, 106, 112, 122-124, 126, 128, 129 Çerkes beyleri 104, 106 Çerkezistan 102, 122, 126, 130 çervifl ya¤› 24, 27 ç›rak 41 çirifl böre¤i 66 çiten 126 çivi 102, 124 Çoço veled-i Kosta 53 çörek 69 çörek otlu çörek 67 çörekci f›r›n› 48, 50, 58 çörekçi-ler IX, 21, 37-51, 53-55, 57-61, 6368, 71-73 çörekçi dükk®n› 44, 49 çörekçi esnaf› 39, 41, 43, 45, 46, 51, 57, 58, 59, 61, 67, 71 çörekçilik 51 çuval 125 çuvallar 27, 28, 29 D Da¤›stan 103 dak¬k 27 DALSAR, Fahri 38 dar› 124 defterli sefine 117 demir 60, 100, 101, 103, 124, 126 Denizli 123 deri 117 Dersaadet ve Bil®d-› Sel®lse 9 Desterecilerbafl› 91 Develi 15 dil peyniri 28 dil peynirli börek Div®n-› Hüm®y‚n 30 Div®nü Lügat-it Türk 37 Diyarbak›r 123 d’OHSSON, Ignatius Muradgea 52 don ya¤› 27, 31, 107 dö¤ülmüfl arpa 27 dö¤ülmüfl aflurelik bu¤day 27 duvarc› 70 dükk®n yevmiyesi 79 dükk®nc› 122 E Ebe-zâde Sa‘id Efendi 26 ebj›b 126 Edincik zeytini 28 Edirne 28 Edirne niflastas› 27 Edirnekap› 54 Eflâk 28, 60 Eflak bal› 27 Eflak tuzu 27 Ege adalar› 27, 123 Ege bölgesi 123, 124 Ege k›y›lar› 28 E¤riboz 27 ehl-i h›ref 4, 39, 76 ehl-i h›rfet 4, 39, 76 ehl-i hibre 39 ehl-i sanat 4, 76 Ekmek 12, 26, 37, 40, 46, 48, 60, 68, 73, 115, 117 ekmek-i baz®r¬ 26 ekmekçi 7, 21, 32, 38, 50, 59, 60, 73, 107 Ekmekçiler Niz®mn®mesi 55 elek 59, 66 elleme 61 em›ç 126 em›çezegotl 126 Eminönü- Eminönü iskelesi 46, 107 Eminönü Meydan› 63, 107 em¬n 105 Eparkhion Biblion 3 Ermeni-ler 15, 37, 51-53, 58, 82, 99, 118, 120-124, 127, 129 Dizin • 153 Ermeni f›r›nc›lar 52, 58 Erzurum 92 Esir Pazar› 130, 131 Esnaf Güzelleri Destan› 33 esn®f-› berber®n-› sünnetçiy®n 80, 81 esn®f-› börekçiy®n 38, 45 Esn®f-› cerrah®n 84 esn®f-› çörekçiy®n 38, 45 esn®f-› gözlemeciy®n 45 esn®f-› k®hiciy®n 45 esn®f-› simidçiy®n 45 Evliyâ Çelebi 9, 43, 52, 75, 81, 86, 116 Eyyûb 5, 6, 17, 40, 67, 77, 79 Eyyûb k®d›l›¤› 40 F FAROQH‹, Suraiya 40 fasulye 27 Fafl-Fafl Kalesi 98, 99, 103, 113, 129 Fafl nehri 99 Fafl, Batum ve Tevabii ‹skeleleri Gümrü¤ü 104 Fener 22 Fetvâ mecmualar› 75 f›nd›k 28, 86, 124 f›rancala 52 F›r›n uflaklar› 43, 53, 54, 55 f›r›nc›lar 38, 52 Filibe pirinci 27 filika 109 fincan böre¤i 66 Frenk pirinci 27 fuç› 124, 125 furun 45, 52 furun-› çörek¬ 50 G Gagra 100 Galata –Galata iskelesi 5, 6, 17, 19, 22, 30, 40, 47, 67, 70, 72, 77, 79, 106, 107, 109, 118 Galata kebapç›, hoflafç› ve çorbac› esnaf› kethüdâs› 30 Galata k®d›l›¤› 19 Galata K®d›s› 30 Galata Ya¤ kapan› 118 Gafl 101 Gedik 5, 16, 17, 18, 19, 20, 34, 42, 43, 57, 58, 78, 79, 82, 92 Gedikler 17, 57, 58 Gediklerin ‹lg®s› Hakk›nda K®nûn-› Muvakkat 17 Gedikpafla 48 Gelibolulu Mustafa Âli 88 Gelibolulu Sun‘î 88 Gelincik -Gelincik Burnu- Gelincik Koyu 101, 102 GENÇ, Mehmet 40, 76, 93 GERBER, Haim 76 Gerze 113 gevrek 38, 52 Girit 123 Girit bal› 27 Girit sabunu 29 Giritli 65 Golos bu¤day› 27 Gönye 98, 113, 125 gözleme 43, 47, 52, 60, 61, 63, 67, 69 gözlemeci I, 43, 45, 46, 57, 58 gözlemeci dükk®n› 47 gözlemeci esnaf› 45 GREENVILLE, Henry 117 Gurbetçi 21, 33, 47, 54, 91 güllaç 13, 27 gülsuyu 85 gümrük em¬ni 107 gümrük hüdd®m› 104 gümrük k®tibi 104 Gümrük Meydan› 107 gümrük resmi 106, 109 Güney Kafkasya 99 Güney Rusya 114 154 • Osmanl› ‹stanbulu’nda Esnaf ve Ticaret GÜRBÜZ, ‹ncinur Atik 89 Gürcistan 98, 130 H Hac› Osman 91 Hac› Abidin, ‹stanbul Berberler fieyhi 92 Hac› Ahmed A¤a, Çad›rc› 14 Hac› ‹brahim 54 Hac› Mustafa, Berber 91 Hac› Süleyman A¤a, Sarraç 14 Halep 123 Halep sabunu 29, 123 Halep böre¤i 52 Haliç 106 Halil 54 halka 66 halka simid 58, 66, 67, 69 halka simidci 45, 58 hall®k 75 ham ipek 123, 126 hamam berberleri 80, 88 hamamc› 7, 58, 70, 80, 88 Ham›fl 101 hammaliye resmi 109 hammallar kethüd®s› 109 hamsi böre¤i 66 hamur küre¤i 60 hamur tahtas› 59 hamurk®r 43, 56 Handere 98 harc-› pencik 129 Hardine 100 Hasan 19 Hasan 20, Hasan 54 Hasan, Bakkal 31 Hasköy 24, 25 Hassa Cerrah-bafl› 77, 84 Haflmet 89 hatab 29, 57 Hatice Tarhan Vâlide Sultan 48 Hâtif Ali 84 Hatukhay kabilesi 122 havyar 9, 29, 95, 105, 107, 109, 118, 126 havyarc› esnaf› 118 Hazine-i §mire 57 helva 7, 26, 27, 73 helvac›lar 38 h›rfet sand›¤› 6, 21, 42, 78 h›t®n 83 Hibetullah Sultan 49, 89 hil®f›-› örf-i beled ve mug®yir-i niz®m 57 hisse-i dükk®n 50 hisse-i dükk®n-› bakk®l 14 Hocapafla 48 hurda halka-hurde halka 67, 69 hurdac› 24 Hüseyin 54 Hüseyin A¤a mahallesi 19 I ›rgad 70, 86 ›spanakl› börek 66 ›stabl-› ®mire hademesi 41 ‹ ibrik 29, 85, 86, 89 ‹br®him 54, 91 ‹br®him A¤a 49 ic®reteyn 14 içya¤› 124, 125 i¤de 28 i¤ne 29 ihtis®b resmi 109 ‹htis®b-› ‹stanbul K®nûn-n®mesi 88 ince börek 66 ‹ncesu 15 ‹nebolu 113 ‹ngiltere 114 ‹ngufl 122, 127 Dizin • 155 ip 29 iplik 29 ‹ran 102, 103 iskele gümrük em¬ni 104 ‹skele-i keb¬r 16 iskemle 26 iskemle niz®m› 26 iskemleci 26 ‹skorya 99 ‹skurça 99 ‹smail b. ‹brahim, Bakkal 21 ‹stanbul X, 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 15, 17, 19, 20, 21, 23, 24, 26, 27, 28, 30, 31, 33, 34, 35, 38, 39, 40, 43, 45, 46, 47, 48, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 58, 60, 61, 63, 65, 66, 67, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 79, 80, 81, 82, 83, 90, 91, 94, 95, 97, 98, 101, 102, 104, 106, 107, 109, 112, 113, 116, 117, 118, 120, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 130, 131 ‹stanbul bakk®llar› pazarbafl›l›¤› muk®‘taas› 7 ‹stanbul Bal kapan› 118 ‹stanbul ‹htis®b Kânunnâmesi 88 ‹stanbul ‹htis®b Muk®‘taas› 21, 22, 58 ‹stanbul ‹htis®b Muk®‘taas› Defteri 22, 58 ‹stanbul kilesi 112 ‹stanbul K®d› Sicilleri XI ‹stanbul K®d›s› 21, 22, 24, 32, 54, 58 ‹stanbul flehriyesi 27 ‹stanbul ve Galata havyarc›lar kethüd®s› 109 ‹stanbullu Ali Reis 122 iflçibafl› 43 ‹zmir 27, 28, 29 ‹zmir börülcesi 27 ‹zmir tulum peyniri 28 ‹zmirci 9 ‹zmit 28 ‹znik 28 J j’›hua 123 K kaba çörek 63, 66, 68 kaba kaflkaval 28 kaba lor peyniri 28 kabakl› börek 66 kaday›f 27, 52 Kad›rga 46, 112 Kafkas Da¤lar› 116 Kafkasya IX, 95, 97, 98, 99, 103, 104, 109, 112, 113, 114, 120, 122, 123, 124, 128, 129, 130 ka¤n› arabas› 127 k®hi 66 k®hi gevrek 65, 66 kâhici esnaf› 45 Kahire 38 kahve 16, 28, 80, 85, 124, 125 kahve-h®ne 47 kahveciler 38 kalbur 59 kald›r›mc› 70 kalfa 9, 17, 41, 43, 51, 53, 54, 55, 57, 77, 78, 79, 84, 91 Kalmuk 103, 127 Kam›fl 100, 111 kandil çöre¤i 67 Kanl›ca yo¤urdu 28 kant®riye resmi 109 K®n‚n-› Sult®n¬ 40 K®n‚nn®me-i ‹htis®b-› Bursa 1, 38, 39 K®n‚nn®me-i ‹htis®b-› ‹stanbul el-Mahrûse 1, 38, 39, 71 Kanunî Sultan Süleyman Kanunnâmesi 80 Kanunî Sultan Süleyman Vakfiyesi 88 kapak böre¤i 66 kapan n®ibi 117 kapan sefinesi 117 Kapan-› dak¬k 107 156 • Osmanl› ‹stanbulu’nda Esnaf ve Ticaret kara havyar ve morina bal›¤› bast›rmas› 118 karabiber 28 Karaburun zeytini 28 Karaca Yorgi 16 Karadeniz 27, 28, 29, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 101, 103, 104, 107, 109, 110, 111, 112, 113, 114, 116, 117, 118, 123, 124, 126, 128, 129 Karadeniz Baz®rgan Esn®f› 116 Karadeniz n®rdenki 27 Karaköy 63 Karakullukçu ‹br®him 54 Karamanl› Rumlar 15 karamürsel 109 karanfil 28, 85 Karasu 61 kasap 21 kasaplar 38 kasapl›k 50 Kas›m Pafla 47 Kas›mpafla 17, 28, 51, 54, 70, 72 Kassab ‹lyas Mahallesi 49 kassab®n-› ganem 22 Kastamonu 123 k®tib 105, 116 K®tib Muslihüdd¬n Cam¬‘ Mahallesi 50 katmer çörek 67 katmer k®hi 67, 69 katmer semerkand¬ 65 kavanoz 28, 29 kaya tuzu 27 kay›k 103, 109, 111, 112, 114, 115 kaymakl› börek 66 Kayseri 28, 123 Kayseri past›rmas› 28 kazan 71, 92, 94, 100, 103 kazandibi çöre¤i 67 kebapç› 26, 30, 59 Keç 100 keçe 102 keçi k›l› 59 keçiboynuzu 28 Kefe 60, 95, 100, 101, 104, 113, 127 Kefe Gümrü¤ü 104, 105, 127, 129 Kefe Mukâ‘taas› 104, 129 Kefe tuzu 27 Kefeli Seyid Osman A¤a 122 kef®let defterleri 34, 53 kekik ya¤› 85 kenevir 117, 126 Kerç 100, 104 kereste 95, 101, 102, 107, 112, 124 keresteci 24, 102, 107 kese 28, 88 kete/kete çöre¤i 67 keten 94, 100, 102, 107, 114, 123, 124, 126 Kethüdâlar 5, 40, 41, 42, 51, 78 keylçe 124 k›k›rdakl› çörek 67 k›nnap 29 KIRLI, Cengiz 50 K›r›m 95, 101, 104, 129 K›r›m Yar›madas› 101, 104 k›rm›z› so¤an 28 k›rm›z›biber 28 k›ymal› börek 66 K›z›ltafl Mahallesi 53, 91 Kili 28 kimyon 28 kiflnifl 28 Kitabu Mesâlihi’l Müslimîn Menâfi‘i’l-Mü’minîn 52 Kit®b al-‹dr®k li-lis®n al Atr®k 37 Kocaeli 61 KOÇU, Reflat Ekrem 55 kol böre¤i 66 kol ç›kma 31, 71 koltuk bakk®l› 9, 22 koltukçu 61 konak 7, 12, 59, 122 Konstantinopolis 3, 39, 93, 94 Dizin • 157 Koska 53, 91 Kotas› 100 kova 28 koyun kasab› 22 Kozak 112 kök boya 124 köle ticareti 100, 128, 129, 130 KÖMÜRC‹YAN, Eremya Çelebi 52 kömürcü 22 Kuban nehri 122 kurabiye 60, 65 Kurflunlu Han 109 kuru incir 28, 123 kuru üzüm 28, 123 kuru yemifl bakk®l› 9 kurutulmufl et 115 kuruyemifl 124 kuskus 27 Kufladas› 27 kuyruk ya¤› 27 Kuzey Kafkasya 101, 103, 113, 122, 123, 124, 126 Kuzeybat› Kafkasya 97 Küçük Çekmece yo¤urdu 28 küfe 23, 24, 27, 33, 60 küfeci 12, 23 kümes hayvanlar› 124 kürk 95, 102, 109, 118, 120, 126 Kürkçükap›s› 109 küflad ruhsat› 34 KÜTÜKO⁄LU, Mübahat S. 76 L La盤a 100 la¤›mc› 70 Lak›rba 100 lavafl 52 Layofl 100 Laz 111, 114 Laz böre¤i 66 leblebici 7 levend 21, 33, 47, 54, 91 liman reisi a¤as› 105 Limni kaflkaval› 28 limon 27, 124 lokma 52, 60, 65, 67, 69 lokmac› 45, 47, 60 lonca mahalli 47 Londra 39 Lütfi Pafla 53-54 M Macar arabas› 127 madrabaz 117 Magosa Kalesi 72 Mahmud I. 30 Mahmud II. 34, 53, 57, 92 Mahmud, Çörekci 53 Mahmud, Çörekçi 54 Mahmud Pafla Hamam› 48 Mahmut Pafla 63 Malatya erik pestili 28 Malatya kay›s› pestili 28 MANTRAN, Robert 38, 39, 52, 116 marangoz 70, 116, 124 matbah 45 matbah oca¤› 45 mavna 103, 109 Medine hurmas› 28 Megrel-ler 98, 101, 102, 106, 111, 126, 128 Megrelli 97, 99, 111, 114 Mehmed IV. 65, 66 Mehmed 51 Mehmed, Bakk®llar Pazarbafl›s› 7, 8 Mehmed, Berber 91 Mehmed, Börekçi 72 Mehmed A¤a Vakf› 50 Mehmed Dânifl Bey 92 Mehmed Geriy 114 Mekrilistan 130 158 • Osmanl› ‹stanbulu’nda Esnaf ve Ticaret Melekse- meleksile 111, 112, 114 mercimek 27, 105 meflin 124 Mevsim-i Dery® 97 Meydan iskelesi 107 meyve-i huflk 38 MINTZUR‹, Hagop 15, 55 M›s›r 27, 28, 37, 84, 124 M›s›r pirinci 27 Midilli 28, 92 Midilli peyniri 28 Midilli sabunu 29 Mihaliç 27 mihrab böre¤i 66 Mora 28 morina bal›¤› turflusu 29 mud®rebe 120 mud®rib 120 Mudurnu 28 muhtesib 21, 30, 31, 54, 67, 71, 83, 107, 109 Muhyidd¬n Efendi Vakf› 50 mum 29, 124 mum ya¤› 29 mumcu esnaf› 24 Mumhâne iskelesi 107 Murad IV. 43, 45, 80 muslin 124 Mustafa II. 34 Mustafa III. 89 Mustafa 51 Mustafa 54 Mustafa, Yi¤itbafl› 72 Mustafa Çelebi, Berber 91 Mustafa o¤lu Mehmed Emin, Çörekçi 54 Mustafa Pafla Çarfl›s› 54 Musul 123 müb®yaa’ fiyat› 68 müf®vaza 120 mültezim 105 müslim bakk®l 9 Müslüman 6, 9, 15, 16, 28, 35, 42, 46, 50, 51, 52, 58, 82, 85, 105, 106, 113, 114, 120, 123, 124, 129 N Nâbî 90 n®n-› aziz 26 narh-› bakk®lan 30 narh-› r‚z¬ 67, 71 neccar 70 Neticetü’l Vekâyî 92 Nevflehir 15 niflasta 27 Niz®m-› Teft¬fl-i ‹stanbul 34, 53, 91 Nogay 103, 127 nohut 27, 30, 66, 105 nohutlu ya¤s›z çörek 66, 69 O odun 29, 59, 60, 61, 94, 95, 107, 124 odun em¬ni 107 Odunkap›s› iskelesi 107 Okçularbafl› 21 orak 102, 124 ordu akças› 6, 30, 42, 59 Ordu-y› Hüm®y‚n 58 Orta Avrupa 95 Ortaköy yo¤urdu 28 Ortodoks Arnavutlar 53 Ortodoks bakkallar rufeti 21 Osman 51, Osman A¤a 48 Osman, Çörekci 54 Osman, Saatçi 54 Osmanl› Devleti 24, 76, 82, 83, 95, 98, 102, 103, 116, 117 Osmanl› esnaf› IX, 4, 39 Osmanl› ‹stanbulu IX, X, 1, 15, 26, 28, 34, 37, 40, 44, 46, 57, 61, 75, 80 Osmanzâde Tâib Ahmed 94 Dizin • 159 Ö Öcereg 101 öküz arabas› 127, 128 Ömer 54 ‘Örf-i ‘Osm®n¬ 40 P paça böre¤i 66 paçac› 38, 50, 59, 67 paçac›lar 38 pamuklu 102, 123, 124 Panagia Kafatiani (Hz. Meryem Ana) Kilisesi 22 Parmakkap› 54 pasa 43, 59 pasac› 43 PASPAT‹S, Aleksandros 72 patiska kumafllar 124 pazar böre¤i 66 pazarc› 22, 59 pazarc›lar 38 pekmez 7, 27 peksimed 52 Peksimet 67, 69, 115 pençik em¬ni 107 pençik resmi 129 Pera 22, 63 peynir 7, 28, 37, 66, 105, 107, 117, 125, 126 peynirli börek PEYSSONEL, Claude C. 127 p›rasal› börek 66 pirinççi 7 piflirici 43 Piyetri 50 po¤®ça 61, 63, 66, 69, 72 portakal 124 post 95, 100, 102, 107, 109, 118, 120, 126 pranga-bend 72 Pflat 101 pfl› 122 puf böre¤i 63, 66 R RAYMOND, André 38 rençber 70, 80, 86 resm-i gümrük 105 resm-i hamr 105 resm-i kantar 32 revg®n-› s®de 27, 60, 66, 122 revg®n-› flem 27, 100 revg®n-› zeyt 27 Rize 113 Rum-lar 15, 34, 35, 51-53, 65, 99, 106, 109111, 113-116, 118, 120, 123, 124, 127, 129 Rum bakkallar 28 Rumeli 15, 28, 33, 53, 63, 93, 113, 124 Rumelili Rumlar 30 Rusya 102, 104, 116 Rüsûmat-› ihtis®biye 21 S sabun 100, 123 sabuncu 7 sadeya¤ 24, 66, 107, 118 Sadfle 100 safran 66 Safranbolulu Musa 51 Safranbolulu Osman 51 Safranbolulu Türkler 65 safranl› çörek 67 safranl› Ramazan çöre¤i 67 Sak›zl› Rum 65 Sal› pazar› 23 Salih A¤a 48 Samatya sucu¤u 28 Samsun 97, 113, 124 san‘at ehli 39 sapo 124 saray sarmas› çöre¤i 67 Sarayburnu 106 160 • Osmanl› ‹stanbulu’nda Esnaf ve Ticaret sardalya bal›¤› 29 Sar› Lütfi Mahallesi 19 sar›msak 115 Safle (Soçi) 101 sebze sat›c›lar› 38 sebzeci 21 Selanik 27 Selim I. 75 Selim III. 20, 32, 34, 46, 53, 57, 58, 91 sepet 60, 126 sepetler 28, 29, 60 Ser Cerr®h-› Hass® 77 Seyyid Ahmed Befle 20 seyyar bakk®l 22 seyyar bakk®l esn®f› 22 Seyyar Berberler 80, 86 seyyar çörekçi 61 Seyyid Ahmed Befle 19 Seyyid Mehmed 19, Seyyid Mehmed 20, Seyyid Mehmed 21 Seyyid Mustafa 91 Seyyid Mustafa, Çörekci 53 Seyyid Ömer 72 Seyyar Bakkallar 22, 23 s›vac› 70 sicim 29, 59 Silivri çarfl›s› 50 Silivri yo¤urdu 28, 50 simidci 40 simit 41, 46, 52, 65, 68, 71 simitçi esnaf› 40, 45, 57 Sinan Bey Mescidi Mahallesi 21 Sinan Pafla Camii 49 sini 60 sini böre¤i 66 Sinop 113 sirke 24, 25, 27, 124 Sivas 92 so¤an 28, 65, 115 so¤anl› börek 66 So¤ucak 95, 101, 102, 104, 113 So¤uksu 100 So¤uksu iskelesi 100 Sohum-Sohum Kalesi 99-101, 103, 112, 125, 126, 129 Sohum pirinci 125 su böre¤i 66 Suça 100 Sultan Ahmed 63 Sultan Hamam› 54 sulu n®rdenk 27 sumak 28, 66 Suri 37, 98 susam 27, 28, 66 susam ya¤› 27 sükker¬ Galata halkas› 67, 69 Süleyman I. 80 Süleyman 54, 91 Süleymaniye Darüflflifas› 88 süpürge 60 süt 28, 60, 66, 123 süt böre¤i 66 sütlü çörek 67 Sütlüce yo¤urdu 28 süzme yo¤urt 28 fi fla‘ir 27 flalgaml› börek 66 fiam 52 fiam böre¤i 52, 66, 68 fiam f›st›¤› 28 fiam halkas› 52, 67, 68, 69 flam‘d®n 29 flayka 109, 110 fledd ba¤lama 79 flehtiye 109, 110 fleker 28, 66, 124 fleker börek 66 Dizin • 161 flekerciler 38 flem‘-i asel 29 flerbetçi 7, 38, 50 flerbetçiler 38 fierife Zeyneb H®tun bint-i Ahmed 48 fieyh Süleyman 14 flha 123 fl¬r-i revg®n 27 T t®be 59, 60, 68 t®be k®hisi 67, 69 t®be po¤®ças› 69 tablak®r 53, 54, 63 tahin 27 tahta 32, 43, 47, 59, 71, 72, 85, 100, 107, 111, 124 tahta külah 32, 33, 72 tahta kürek 60 tahta sini 60 Taman 100, 101, 104, 105, 118, 124, 127, 129 Tamanl› 113 tamga resmi 105 tamga-y› üser® 129 t®mmül-vezn 71 Tanzimat 83 tarç›n 28 tarhana 27 taflç› 70 Tatar 63, 65, 66, 126, 127, 128 Tatar arabas› 127 Tatar böre¤i 63, 66 Tatar ok 126 tatl›c›lar 38 tavad 101 tavuk böre¤i 66 Tavukpazar› 48 taze lor peyniri 28 Tekirda¤ 27, 28 Tekirda¤ bu¤day› 27 tekne 24, 55, 59, 60, 95, 97, 99, 105, 109, 111, 112, 114, 116, 122 tekneci esnaf› 24 tel kaday›f 27 Temirgoy kabilesi 122 Temrük 101, 104, 118, 127, 129 tencere böre¤i 66 tepsi 45, 59, 60 tepsi böre¤i 66 tereya¤› 27, 63, 94, 95, 104, 107, 117, 118, 124 tereya¤l› mutabbak böre¤i 66 Ters®ne-i §mire 47, 61, 67, 70, 107, 124 testiler 29 tezkireli sefine 117 t›rpan 102, 124 Tirilye zeytini 28 Tokat 123, 124 TOLSTOY, Pyotr A. 116 top 123 Topal Mahmud A¤a, Esirci 14 Tophane 15, 17, 19, 22 Toph®ne-i §mire 47, 51, 70 Topkap› Saray› 93 toplu i¤ne 29 toprak bardaklar 29 Toptafl› 16 torba 28 Tosya 123 Trablus sabunu 29 Trabzon 27, 95, 97, 98, 100, 111, 113, 123, 124 Trabzon fasulyesi 27 Trabzon imparatorlu¤u 111 tsü 123 Tuapse 101 tulum 27, 28, 124, 126 Tunuslu Ömer A¤a 122 turflu 24, 25, 26, 27 turflucu-lar 22, 24-26, 38 tutmaç böre¤i 66 162 • Osmanl› ‹stanbulu’nda Esnaf ve Ticaret tuz 27, 59, 60, 66, 100, 106, 122, 123, 124, 126 tuz em¬ni 61 tuz-› Eflak 27 tuzcular 38 tuzlanm›fl et 117 tuzlanm›fl s›¤›r eti, 124 tuzlu bal›k 15, 109, 118, 126 Türabî 84 Türk-ler 15, 35, 51, 53, 66, 99, 111, 114, 116, 117 Türk Ticaret Salnamesi 73 Türkistan 103 tütün 16 U un 107 un simidci 58 uncular 38 Unkapan›-Unkapan› iskelesi 46, 107, 109, 117, 118 unkapan› tüccar› 117 Urla sabunu 29 uskumru bal›¤› 29 Usta 9, 41, 43, 47, 51, 54, 70, 77, 78, 79, 84 usta ç›kmak 79 Ü üç direkli 109, 110 ÜLGENER, Sabri F. 38 Ünye 113 Üsküdar 5, 6, 16, 17, 26, 28, 40, 46, 67, 77, 79 Üsküdarl› Âfl›k Razî 32, 56 Üsküdar yo¤urdu 28 üstü aç›k 109 üstü yumurtal› çörek 67 V Varna unu 27 Varofl-› K®fir B®z®r› 127 Veladetn®me-i Hüm®yûn 89 Veli, Börekçi 74 Venedik 94, 101 veresiye defteri 12, 13 volik 109, 112 Y Ya¤ iskelesi 107 ya¤c›lar 38 Ya¤kapan›- Ya¤kapan› iskelesi 107, 109 ya¤l› börek 69 ya¤l› ç›ra 29 ya¤l› çörek 48, 63, 66, 68, 69 ya¤l› k®hi 69 ya¤l› po¤®ça 61, 69 ya¤l› simit 68 ya¤l› ya¤s›z kuru lokma 52 Yahudi-ler 15, 24, 25, 37, 51, 52, 109, 118120, 123, 124, 127, 129 Yahudi çörekçi 45, 52, 58 Yanyal› Yorgi 50 yar›lm›fl odun 29 yarma bu¤day 27 yafl ve kuru yemifl 38 Yav›sa 98 Yavuz Sultan Selim Kânunnâmesi 88 Yedikule Rum Hastanesi 21 Yemen 28 Yeni Camii 63 Yeni Odalar 47 Yeniçeri Oca¤› 19, 34, 50, 51, 82, 91, 92 Yeniçeriler 19, 23, 47, 50, 51, 65, 82, 122, 130 Yeniköy 22 yerli kaflkaval 28 yevmiye-i dek®kin 21, 58 Y‹, Eunjeong 19, 50 yo¤urtçular 38 Yorgi Usta 15 yulaf 27, 117 Dizin • 163 yumurtal› çörek 44, 67 Yunan 35 Yunan ‹syan› 34 Yunanl›lar 30 Yunus b. Hüseyin, Bakkal 21 Yunus, Berber 91 Yusuf Nabî 14 yüksük 29 yün 95, 102, 117, 126 yünlü 102, 123 Z Za¤arc›lar Oca¤› 90 Za¤ra bu¤day› 27 Zaharya 31 z®hire seferi 117 Zapçe 98 zaxoj›n›¤a 122 zencefil 28 zeytin 15, 28, 115, 123 zeytinya¤› 15, 27, 123 z›mm¬ bakk®l 9 z›mm¬ bakk®l maa sebze 9 Zindan Kap›s› 24 zixelha 122 Zülfikar A¤a, Babü’s-saade A¤as› 49