atif oter 2017 18430003_11714 Akyay UYGUR.pdf

_____________________________________________________________________________________ Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 39, Ocak 2017, s. 28-43 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date 24.11.2016 Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 20.01.2017 Doç. Dr. Akyay UYGUR Gazi Üniversitesi, Turizm Fakültesi, Turizm İşletmeciliği [email protected] Nazlıcan KASAP Gazi Üniversitesi, Turizm Fakültesi, Seyahat İşletmeciliği ve Turizm Rehberliği Sevim USTA Gazi Üniversitesi, Turizm Fakültesi, Gastronomi ve Mutfak Sanatları GENÇLERE YÖNELİK KÜLTÜR TURİZMİ İSTANBUL TUR PLANLAMASI UYGULAMASI Özet Bu çalışmanın amacı, paket turun hazırlama ilkeleri temel alınarak tur planlaması ve turların genel özellikleri hakkında bilgi vermektir. Paket organizasyonları, tur organizatörlerinin, belirli tatil yöreleri ya da merkezlerindeki değişik üretici işletmelerin ve bu yörelerle bağlantı sağlayan işletmelerin tatil ürünlerini bir araya getirmesiyle oluşan ve müşterilere tek bir fiyata tek bir ürün olarak satılan ürün birleşimidir. Bu bağlamda öncelikle yazın taraması yapılarak yazındaki bilgiler doğrultusunda konu teorik açıdan ele alınmış daha sonra konuya yönelik tur planlaması çalışması yapılmıştır. Teorik kısımda, tur organizatörlerinin tur hazırlama aşamasında dikkat etmeleri gereken ilkelerle birlikte destinasyon seçiminde göz önünde bulundurulması gereken noktalara dikkat çekilmiştir. Uygulamada ise örnek bir tur planlaması hazırlanmıştır. Hazırlanan uygulama İstanbul İli için gerçekleştirilmiş olup, 7 gün 6 gecelik bir turdan oluşmaktadır. Tur, İstanbul Avrupa yakasında başlayarak, Anadolu yakasıyla devam etmekte ve son gününde Adalara yapılacak geziyle bitmektedir. Anahtar kelimeler: Paket Tur, Tur Organizasyonu, Destinasyon, Tur Planlaması Gençlere Yönelik Kültür Turizmi İstanbul Tur Planlaması Uygulaması CULTURE TOURISM AIMED FOR YOUTH, ISTANBUL TOUR PLAN PRACTICE Abstract The aim of this study is to give information about tour planning and general characteristics of packet tours. Package organizations are a combination of tour organizers, holiday makers, and holiday makers who are connected to these resorts, and sold as a single product to a customer. In this context, firstly the literature was searched and the subject was taken from the theoretical point of view in the direction of the information in the writing, and then the tour planning work was made.In the theoretical part, the points that should be taken into consideration in the selection of the destinations together with the principles that the tour organizers should pay attention during the preparation phase of the tour are noted.In practice, a sample tour plan is prepared. The prepared application was made for Istanbul and consist of 7 days and 6 nights. The tour starts with the Istanbul European side, continues with the Anatolian side and ends with the tour to the Prince Islands on the last day. Keywords: package tour, tour organization, destination, tour planning Giriş Uygarlık seviyelerinin artması, ülkelerin yakınlaşmaları, hayat standartlarının yükselmesi ve çalışma saatlerinin azalması sayesinde günümüz insanları daha çok seyahat etmeye başlamışlardır. Her yıl dünya nüfusunun ¼’üne yakın bir insan kitlesi zamanı gelince tatile çıkmakta ve turizm olayını yaşamaktadır. Bu insanların bir kısmı tatillerini kendi planladıkları şekilde geçirirken, bir kısmı da planlanmış tatiller, yani kapsamlı veya paket turlar satın alma yoluna gitmekte ve tatillerini bu şekilde değerlendirmektedir (Gökdeniz, 1990, s. 44). İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra hava taşımacılığı gelişmeye başlamıştır ve savaşta kullanılan uçaklar artık yolcu taşımacılığında kullanılmaya başlanmıştır. Bu da daha çok insanın daha uzak mesafelere, süratli, konforlu ve ucuza uçmalarının önünü açmış ve turizm sektörüyle birlikte kitle turizmi hızlı bir büyüme sürecine girmiştir. Bu süreç tur operatörlerinin faaliyetini arttırmış ve zaman içinde çok farklı turist türlerine hitap eden turlar düzenleyen tur operatörleri kurulmuştur (Yüksek, 2013, s. 23). Tur operatörlerinin en önemli işlevlerinden birisi potansiyel tüketicilerinin hayal ettikleri tatili planlayarak uygulamaya geçirmektir (Akdu, 2015, s. 217). İnsanlar bu eyleme kalkışırken her şeyi kendi başlarına yapamayacakları; en azından bilgi birikimleri buna yeterli olmayacağı için bir alanda uzmanlaşmış kişilerden ve turizm sektörünün sunduğu hizmetlerden yararlanılır. Diğer bir deyişle bir seyahat danışmanı veya aynı geziyi onlardan önce yapmış olan insanların deneyimlerinin kendilerine sunulmasını istemektedirler. Bunun içinde kendi harcayacakları zamanı tasarruf ettirdiği ölçüde bu hizmet mukabilinde bir bedel ödemeye hazırdırlar. Zaten turizm, çoğu yerde seyahat ile eş anlamlı olarak kullanılmaktadır, temel olarak insanların ödemeye hazır oldukları bu bedelleri kazanmak isteyen başka insanlar tarafından yürütülmektedir (Ahipaşaoğlu, 2001, s. 51). WTO (World Tourism Organization) araştırmasının bulguları, sosyal ve ekonomik gelişmelerin zamanla tüketici eğilimlerinde meydana getireceği değişimleri göstermektedir. Her The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 39, Ocak 2017, s. 28-43 29 Gençlere Yönelik Kültür Turizmi İstanbul Tur Planlaması Uygulaması şeyden önce boş zaman üzerindeki baskı pazarın daralacağı anlamına gelmektedir. Çalışma yaşamının artan stresli ortamı tatile çıkmayı çok daha hayati kılmaktadır. Bu nedenle turizm ve seyahat endüstrisi için bu gelişmeler birçok yeni fırsatlar doğurmaktadır. Bununla beraber turizm endüstrisi şu iki önemli faktörü hesaba katmalıdır (Ataberk, 2007, s. 32);  Parası çok, zamanı az olanlar ile zamanı çok, parası az olanların arasındaki ikilem,  Geleneksel turizm ürünleri hem zaman hem de fiyat açısından diğer turizm ürünleri( ikinci konutlar, kruvaziyerler vb.) ve tüketicilerin yakın çevrelerinde bulabildikleri diğer gelişmiş boş zaman aktiviteleri ile rekabet olacaktır. 1. Tur Kavramı İnsanlar, varoluşlarından bu yana gezmek görmek ve tanımak amacıyla ilk çağlardan beri seyahat etmiştir. Bu günkü anlamıyla ilk paket tur, 1841 yılında, İngiltere’nin Leichester kentinden 20 km uzaklıkta bulunan Loughbrough kentindeki bir festivale, 571 kişilik turist kafilesini trenle götüren Thomas Cook tarafından düzenlenmiştir. Thomas Cook, paket turun ilk mucidi olarak kabul edilmiştir. Bu gezi sonucunda, geziye katılanların memnun kalmaları nedeniyle bu tür organizasyonların ticari amaçla yapılabileceği ortaya konmuştur. Toplu gezilerin hem ulaşım hem de konaklama açısından bireysel seyahatlere oranla daha ucuza mal edilebilmesi ve bireylerin tek başlarına gerçekleştirmek için zaman ve para harcayarak grupla yapılan seyahatlere oranla daha pahalıya mal etmeleri; seyahat işinin bir endüstri haline gelmesinin ilk tohumlarının atılmasını sağlamıştır (Ataberk, 2007, s. 35). Tur, önceden düzenlenmiş (genellikle önceden ödenmiş) bir veya birden fazla destinasyon ziyareti ve hareket noktasına geri dönüşü kapsayan tatil olarak tanımlanmaktadır. Turizm başlıca üç coğrafi bileşene dayanır. Bunlar turist veren yöreler, turist alan yöreler ve transit geçiş yollarıdır. Ürün hazırlama, turist veren yöredeki potansiyel tüketiciler için turist alan yörede uygulanacak uygun bir program hazırlayıp satmaktan ibarettir. Turistik hizmetlerin tümü destinasyon bölgesinde üretilir ve sunulur. Gidilen destinasyon, bir yabancı ülke veya yurt içinde farklı bir bölge olabilir. Destinasyonun yurt içi veya yurt dışı olması teknik açıdan bir şey değiştirmemektedir (Yüksek, 2013, s. 24). Bir tur, tur planlayıcısı tarafından bir gruba ya da bireylere kişi başına fiyatla koordine edilen ve satılan belirli tercihler için planlanmış, günlük etkinliklerin programına göre düzenlenmiş, seyahat unsurlarının bir birleşimidir. Bir turu oluşturan başlıca öğeler ulaşım, konaklama, yemek, rehberlik, ilginç yerleri gezmeye yönelik şehir turları, gösteriler, alışveriş vb. etkinliklerdir (Kozak, 1999, s. 26). Kişiler özgün yapılarına göre tatil günlerini değişik şekillerde değerlendirmek istemektedirler. Bunlar eş-dost akraba ziyaretleri, güneşlenmek, yüzmek, kış sporları yapmak, kültürgörgü ve bilgilerini artırmak, doğayla baş başa kalmak ve benzeri başlıklar altında toplanabilir. Halbuki dünya üzerinde tatile çıkan kişi sayısı kadar farklı istek olacaktır. Bunca farklı arzunun tatmin edilebileceği kadar geniş bir ürün yelpazesini hiçbir sektör hazır olarak sunmamaktadır. İçerikleri her biri için farklılaştırılabilir olmak üzere, farklı biçimlerde yürütülen turlar, temel özelliklerine göre üç ana başlık altında toplanmaktadır(Ahipaşaoğlu, 2001, s. 51-52);  Bağımsız Turlar  Gözetimli Turlar  Yönetilen Turlar The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 39, Ocak 2017, s. 28-43 30 Gençlere Yönelik Kültür Turizmi İstanbul Tur Planlaması Uygulaması 1.2. Tur Planlamasının Amaçları İkinci Dünya Savaşı sonrasında, dünya turizm hareketlerindeki büyüme ve gelişme ile paket turların gelişimi arasındaki ilişki göz ardı edilmemelidir. Bunun temel nedeni paket turlarla başlayan kitle turizmine olan talebin artması olduğu söylenmektedir. Örneğin, yurtdışına çıkan İngiliz turistlerin % 63’ü ve Japon turistlerin % 57’si uzun yıllardan bu yana paket turları tercih etmektedirler. Türkiye’de benzer şekilde, gelen toplam turist sayısı ile paket turlarla gelen turist sayısı arasında doğru orantılı bir artış olduğu tespit edilmiştir. Paket turların gelişmesi turizm sektörünün gelişmesine olduğu kadar, ilgili alandaki bazı hizmetlerin de daha profesyonel olarak verilmesini, hatta bir meslek haline gelmesini kolaylaştırmaktadır. Bu çalışma kapsamında konuyla ilgili yapılan incelemelerde; önceki araştırmaların daha çok, turistlerin tatmin düzeyi ve tatmin düzeyini etkileyen faktörler, turistlerin paket turlardaki davranış biçimleri üzerinde yoğunlaştığı görülmektedir (Karamustafa ve Çeşmeci, 2006, s. 70-84). Paket turlarda sunulan hizmetin kalitesi, tur operatöründen tur operatörüne hatta aynı tur operatörünün aynı dönemlerde organize ettiği benzer paket tur organizasyonlarında bile farklılık görülebilmektedir. Hizmet kalitesinin farklılık göstermesi ile müşterilerin beklentilerinden kaynaklanacak olan tatmin düzeyi arasında da fark oluşmasına neden olacaktır. Müşteriler, paket tura katılmadan önce farklı beklentiler içine girmektedirler. Belki de yılda sadece bir kez katılacağı paket turun mükemmel olmasını hayal edebilirler. Bu durum, müşterilerde hayal kırıklığına ve dolayısıyla da tatminsizliğe yol açmaktadır. Bunun önlenmesi için seyahat işletmesindeki satış elemanlarına önemli bir rol düşmektedir. Paket turun satışı esnasında, satılması hedeflenen paket tur, sade bir şekilde anlatılmalı, satılabilmesi için paket tur hizmet bileşenlerinin içinde olmayan öğeler varmış gibi anlatılmamalıdır (Ataberk, 2007, s. 147-148). Paket tur, bir seyahat acentasına başvuruda bulunup, belirli bir destinasyonda, belirli hizmetleri satın almak isteyecek herhangi bir seyahat müşterisinin talep edebileceği destinasyon ve programın, tur operatörü tarafından önceden tahmin edilmesi ve bu olası taleplerin önceden bir araya getirilerek hazır bulundurulması ile tüketici talebine anında yanıt verilmesi esasına dayanmaktadır. Paket turların hazırlanmasının temelinde, genel giderlerin en aza indirilerek, yapılacak ortak harcamaların da mümkün olduğunca çok kişi tarafından paylaşılması yer almaktadır. Bununla maliyetlerin en aza indirilmesi ve turizm hareketlerine katılacak kişi sayısının da arttırılması hedeflenmektedir (Yüksek, 2013, s. 25). Çoğunlukla bir hafta gezi bir hafta dinlence tarzında yapılan karışık paketler (mixed packages) insanların deniz-kum-güneş ve kültür tatili gereksinimlerini bir arada karşılamaya yönelik ürünlerdir. Burada temel hedef ana ulaşım masrafını en aza indirerek insanların toplam tatil bütçelerini en ekonomik biçimde kullanmalarını sağlamaktır. Eğer kişilerin toplam tatil bütçeleri ön görülmüş bir tutardan oluşuyorsa karışık paketler ile ana ulaşım masraflarını en aza indirirken kendilerine daha nitelikli ürünler satın alma olanağı yaratılmış olmaktadır (Ahipaşaoğlu, 2001, s. 52). 1.3. Tur Planlamasının Önemi Paket tur konusunda Avrupa’da ilk bilimsel çalışmalardan birini yapan Fransız Turizm Ekonomisi Uzmanı François Maurice paket turu şöyle tanımlamaktadır: “Tatil amaçlı olan, tüm detayları (ulaştırma, konaklama, geziler) veya bir kısmı (ulaştırmasız tatil) önceden bir tur operatörü tarafından hazırlanan, en az bir konaklamayı ve en fazla bir konaklama veya ulaştırma (gidiş-dönüş) eğlence ve diğer yardımcı hizmetleri, günlük gezileri kapsayan; bir reklam ve The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 39, Ocak 2017, s. 28-43 31 Gençlere Yönelik Kültür Turizmi İstanbul Tur Planlaması Uygulaması tanıtma aracıyla halka sunulan, sabit bir fiyata satılan, tatil başlangıcından önce tamamı peşin ödenen kapsamlı seyahatlere paket tur denir”. Bir paket tur, keyifli bir uçuş deneyimini, uçuş esnasında servis edilen güzel bir yemeği, seyahat eden diğer kişiler ile yapılan hoş bir sohbeti, tur liderinin yardımseverliğini, güvenli bir çevreyi, otel elemanlarının iyi hizmetini, rahat ve güzel bir otel odasını içermektedir. Bu sayılanlar tur paketini cazip kılan birçok etkenden sadece bazılarıdır (Ataberk, 2007, s. 36). Tüketiciler kendi istekleri ve mantıkları doğrultusunda hareket etmektedirler. Burada işletmelerin değil, kendi ihtiyaçlarının tatmini önemlidir. Müşteri ihtiyaçları Maslow’ un ihtiyaçlar hiyerarşisi teorisiyle benzerlik göstermektedir. Maslow’ a göre insan alt basamakta bulunan ihtiyaçlarına cevap bulduğunda, üstteki ihtiyaçlarına cevap arayacaktır ya da başka bir deyişle belli bir düzeydeki gereksinimler tatmin edilmeden bir üst düzey gereksinim ortaya çıkmamaktadır (Can, 2006, s. 9). Küçükaslan (2009), programlı turların garanti, rahatlık ve kişisel güven sunması, bireysel seyahate göre daha ucuz olması gibi nedenlerle birlikte öğrenme, farklı insanlarla tanışma, yeni dostluklar kurma ve paylaşma imkanı sağladığını belirtmektedir. Bu bağlamda rehberli kültür turlarını tercih eden turistler, öncelikle rehberlerin bilgilendirme ve sorumluluğu üstlenme fonksiyonlarını göz önünde bulundurmaktadırlar. Ayrıca acentalar, özel turlar dışında kültür ve eğlence turlarının gerçekleşebilmesi için belirli oranda minimum turist sayısını şart koşmaktadır. Bu turlar, kalabalık grup ortamı içinde gerçekleştirilmektedir. Bu durumda rehberli turlar, tura katılan insanlara farklı insanlarla tanışma, sosyalleşme ve tur süresini beraber geçirme imkanı sunmaktadır (Büyüker İşler ve Güzel, 2014, s. 127). 1.4. Tur Planlamasına Yönelik Kültür Turizmi Kültür turizmi; bireylerin kültürel ihtiyaçlarını gidermek amacıyla sürekli oturdukları yerden, yeni bilgiler ve deneyimler kazanarak kültürel ihtiyaçlarını gidermek amacı ile diğer yerlere seyahat etmeleri, olarak tanımlanmaktadır(Hacıoğlu ve Şahin, 2008, s. 31). Kültürel amaçlı turizm, insanların kişiliğini olgunlaştırmak, genel bilgi düzeyini arttırma hedefine yönelik olarak yapılan seyahatlerdir. Kültürel turizmin oldukça eski bir tarihsel geçmişi vardır. İlkçağdaki toplumların bir taraftan dünyayı tanımak, diğer taraftan da kendi meslek ve sanatlarını geliştirmek amacıyla seyahat yaptıkları bilinmektedir (Usta, 2009, s. 128). Kültür kavramının barındırmış olduğu özelliklerden dolayı, birçok turist, toplumlara ait kültürleri tanıma isteği içinde seyahat etmektedir. Turistlerin bu farklı kültürleri görüp tanımak için yaptıkları seyahat ve konaklamalar “kültür turizmi” olarak adlandırılmaktadır. İnsanlar eski medeniyetlerin ya da kültürlerin izlerini görme isteğinin yanı sıra kendi kültürleri dışındaki kültürlere de ilgi duymaktadırlar. Bu nedenle turistler, yöreleri daha çok kültürel çekiciliklerini görmek amacıyla ziyaret etmektedirler. Kültür ve diğer turizm kaynakları bir araya geldiğinde ise ülkelere birçok açıdan kazanç sağlamaktadır (Meydan Uygur ve Baykan, 2007, s. 4). Dünya Turizm Örgütü’ne göre uluslararası turistlerin % 37’si kültür amaçlı seyahat etmektedir. Kültür, genel bir tema olarak tüm turist gruplarından belli bir payı kendine çekmektedir. Avrupa Birliği ülkelerini kapsayan bir araştırmada kültürel amaçlı seyahat eden turistlerin yarıdan çoğunun yüksek öğrenimli olduğu (AB ortalaması % 21), genelde yüksek gelir getiren mesleklere mensup oldukları anlaşılmaktadır. Aynı araştırmaya göre, seyahatlerini kültürel olarak niteleyenlerin oranı yüksek eğitim sahiplerinden diğer eğitim gruplarından iki kat daha fazladır. Bu araştırma sonuçları kültür turizminin oldukça nitelikli ve yüksek harcama kapasitesine The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 39, Ocak 2017, s. 28-43 32 Gençlere Yönelik Kültür Turizmi İstanbul Tur Planlaması Uygulaması sahip bir pazarı ilgilendirdiğini göstermektedir. Bu turizm türünü geliştirebilmek için kültürel amaçlı seyahat edenlerin daha yakından tanınması gerekmektedir (Öter ve N. Özdoğan, 2005, s. 128-129). 1.5. Destinasyon Seçimi Turizm destinasyonu, sahip olduğu doğal ve kültürel turistik değerlerle, doğrudan veya dolaylı olarak turizme hizmet eden ürünlerin bütününü oluşturduğu, turist çekebilen, yerel halkında içinde yaşadığı coğrafi bir alandır. Çok basit anlamıyla “ziyaret edilen yer” veya turist çeken bölge olarak adlandırılabilen destinasyonun literatürde birçok tanımı yer almaktadır. Buhalis (2000) destinasyonu; “yerel ölçekte sunulan mal, hizmet ve tatil tecrübelerinin birleşimi”, Shaw ve Morris (2000), ise “turizm amaçlı seyahat edenlere çok yönlü turizm ürünü sunan coğrafi alan ve bölgeler” olarak tanımlamaktadır (Akdu, 2015, s. 221). Bir destinasyonun tarihi ve kültürü o destinasyonun en önemli kaynaklarından biridir. Tarihi açıdan önemli bir yere sahip ve tarihi değerlerini koruyarak o dönemleri yansıtan etkin bir sunumla birlikte turistlerin ziyaretine açık olan destinasyonlar dünya çapında tanınırlılığa sahip turizmin yoğun olduğu destinasyonlardır. Bununla birlikte popüler ve başarılı destinasyonlar; destinasyon alanlarında yaşayan yerel halkın kültürel değerlerini yitirmeden devam ettirebilen ve bunu turistleri çekebilecek bir motif unsuru olarak işleyebilen destinasyonlardır (Keskin, 2007, s. 46). Kişiler belirli bir destinasyonu; iş, arkadaş ziyareti, çevre gezileri gibi kendi seyahat amaçlarına ve dürtülerine bağlı olarak seçmektedir. Seyyahların gözlerinde yönelim olarak algılanan alanlar bir kıta kadar büyük olabileceği gibi, bir kasaba kadar küçükte olabilir. Yönelimin tek bir yöre/bölge/ülke olması da zorunlu değildir. Bir ülkenin içerisinde birden çok yöre bir arada bir yönelimi oluşturabileceği gibi, birden çok ülke de bir araya getirilerek bir yönelim oluşturulabilir (Ahipaşaoğlu, 2001, s. 64). Bir turistik ülke, yöre ya da merkez tur operatörü tarafından çeşitli kriterlere göre tespit edilmektedir. İlk hedef seçilecek bu destinasyonun karlı olup olmayacağını, yani %80-%90 doluluk oranıyla müşteri ihtiyacını karşılayıp karşılamayacağını bilmektir. Düzenlenecek olan turların ve paket tur fiyatının çekiciliği tur operatörleri için bölge seçiminde önemli olan faktörlerdendir. Tur operatörleri en çok istenen, aranan yerleri tercih etmek durumundadır. Ayrıca destinasyon seçiminde rol oynayan diğer faktörler şöyle sıralanmaktadır; yörenin coğrafi, kültürel özellikleri, ulaşım ve konaklama imkanları, kişilerin o yöreye karşı ilgileridir. Gidilecek bölgedeki hizmet işletmelerinin tur operatörlerine tanıyacakları kolaylık ve avantajlar da önemli görülmektedir (Can, 2006, s. 36). 1.6. Tur Planlaması ve Özellikleri Paket turlar, talep ortaya çıkmadan oluşurlar ve tüketicilere ek bir fiyattan satılmaktadırlar. Ürün ve hizmetlerin önceden hazırlanması, hem tüketiciye hem de satıcıya zaman ve para tasarrufu sağlamaktadır. Paket turlar, hem dinlence turizmine yönelik olarak hem de kültür turizmine yönelik olarak düzenlenebilmektedir. Dinlence turizmine yönelik olarak düzenlenen paket turlara tatil paketi, holiday, sejur gibi isimler verilirken, yönetilen turlar olarak bilinen kültür turlarına ise gezi, round trip, circuit gibi isimler verilmektedir (Yüksek, 2013, s. 27). Paket tur, bireysel seyahatlere oranla %10 daha ucuzdur. Konaklama işletmelerine toptan satışlarda yaklaşık %40 oranında grup indirimi yapılabilmektedir. Paket turlar genelde içerdikleri hizmetler açısından iki şekilde hazırlanmaktadırlar (Can, 2006, s. 22); The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 39, Ocak 2017, s. 28-43 33 Gençlere Yönelik Kültür Turizmi İstanbul Tur Planlaması Uygulaması   Basit- normal paket turlar: Sadece konaklama ve gidiş-dönüş bir ulaştırma hizmetinin içerir. Karmaşık- kapsamlı paket turları: Konaklama ve ulaştırmanın yanında yeme-içme, eğlence, animasyon, şehir turları, yöresel gezileri, rehberlik hizmetlerini içerir. Tüketiciler açısından, paket tur ürünleri arasında seçme imkanı ortaya çıkmıştır. Bir paket turun seçiminde aşağıdaki özellikler rol oynamaktadır (Ataberk, 2007, s. 36-37);  Seyahatin kalış süresi,  Gidilecek yer sayısı,  Yurtdışı seyahati olması.    Diğer taraftan paket tura olan tüketici talebi; Kişi başına düşen gelire, Turun fiyatına, Günlük aktivite sayısına göre değişmektedir. Kocapınar (2010), tatile çıkmayı, modern çağ insanının barınma, yiyecek-içecek ve giyim- kuşamdan sonraki en önemli dördüncü ihtiyacı olduğuna işaret eder ve insanın bir yolculuk, tatil veya seyahate çıkmadan önce, ihtiyaçları doğrultusunda bazı hususları bilinçli ya da bilinçsiz, mutlaka planlamak zorunda olduğunu vurgular. Tura (tatile) katılacak kişilerin dikkate alması ve planlaması gereken en önemli konular aşağıda yer almaktadır (Yüksek, 2013, s. 7-9);  Bütçeleri,  Seyahatin bütçesi için fonların bulunması,  Seyahat için ayrılabilecek boş zaman,  Seyahat edilecek yerin seçimi,  Tüketici eğilimlerin araştırılması,  Hedef pazarlarda bulanan tüketicilerin özelliklerinin araştırılması,  Paket tur pazarındaki rekabet koşullarının araştırılması,  Ulaşım şeklinin belirlenmesi,  Konaklama şeklinin belirlenmesi. Bir paket turun hazırlanması ve gerçekleşmesi, üç aşamada oluşmaktadır; 1- Üretim aşaması: Bir paket tur üretiminin ilk işlemini planlama aşaması oluşturmaktadır. Tur operatörü üretimine karar verdiği paket tur için önceden bir planlama yapmaktadır. Üretim aşaması detaylı ve titiz bir çalışma gerektirdiği için tur operatörleri çalışmalarına en az bir yıl öncesinden başlamaktadır. Piyasa araştırması, müşteri analizleri, önceki programların analizi, gidilecek yer (destinasyon) seçimi ve zamanın belirlenmesi, ulaştırma-taşıma aracının seçimi, konaklama hizmetlerinin seçimi, varış yeri hizmetlerinin seçimi, tur programının belirlenmesi üretim aşamasında yapılması gerekenler olarak sıralanmaktadır (Akdu, 2015, s. 218219). 2- Turun pazarlanması: Tur hizmetleri hazırlandıktan sonra bu turun yurt dışına pazarlanması gerekmektedir. Bunun içinde önce ülke için potansiyel pazar oluşturabilecek yabancı turist pazarını sağlamak gerekir. Bu pazardaki tur operatörlerinin adı, adresi ve yetkili kişiler saptanır. Yazılı bilgi kaynakları ile bu tur operatörlerine acenta ve hazırladığı turlar tanıtılır. Başlıca hazırlanacak bilgiler; tur föyleri, broşürler, fiyatlar, hizmetler, turlar, programlar, konak- The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 39, Ocak 2017, s. 28-43 34 Gençlere Yönelik Kültür Turizmi İstanbul Tur Planlaması Uygulaması lama hizmetleri, ulaşım hizmetleri, müze ve ören yerleri bilgileri, tanıcı yazılı bilgi, broşür ve kitapçıklardır (Tuncer, 1998, s. 56). 3- Tur yönetimi ve tüketimi: Broşürde belirtilen programın gerçekleştirilme işi tur organizatörüne aittir. Bu nedenle organizatör (Gökdeniz, 1990, s. 47-48);  Turun tüm özelliklerini ortaya koyan çalışma takvimi ve şemaların hazırlanması,  Turun tüm faaliyetleri arasında uyum sağlanması,  Muhasebe rezervasyon işlemlerinin eksiksiz olarak yerine getirilmesi,  Müşterilerle sağlıklı ilişkiler kurulmasını, üstlenir. Hazırlık, pazarlama ve yönetim aşamaları tamamlanan paket turların belirlenen tarihte hareketin başladığı anda oluşması gerekmektedir. Turların tüketimi sonunda gelecek raporlar değerlendirilir ve yeniden oluşturulacak benzer turlarda eski raporlar dikkate alınmaktadır. Yeni oluşturulacak turların olumsuz yönleri giderilir. Tüketici isteklerine uymayan yörelere, ülkelere tekrar tur düzenlenmemektedir. Bir paket tur çok değişik hammaddelerin (turistik mal ve hizmetler) bir araya getirilmesi ile oluşmaktadır (koltuk, yatak, yemek, gezi, eğlence, alışveriş vb.) bu hizmetlerin bir araya getirilmesi için uzun zamana ihtiyaç duyulmaktadır. Bu yüzden tur operatörleri sonbahar başında bir sonraki yaz programını, ilkbahar başından itibaren de kış programını düzenlemek için faaliyete geçer. Turun başlangıcından yaklaşık 18 ay önce çalışmalara başlanmaktadır. Çeşitli tur ve hizmetlerin paket tur haline gelebilmesi için aşağıdaki şartlar gerekmektedir (Can, 2006, s. 33-34);  Turun başlangıç-bitiş tarih süresinin belli olması,  Turun başlangıç- bitiş yerinin ve arada gidilecek yerlerin belli olması,  Turun kapsadığı hizmetler, bu hizmetlerin zamanlamalarının gösterildiği ayrıntılı bir program olması,  Ulaşım için kullanılacak araçların kesin olarak bağlı bulundukları şirketlerin adıyla, hareket ve varış zamanlarının programda ayrıntılı biçimde gösterilmiş olması bu kuruluşlarla yapılan rezervasyon ve kontratların referanslarının belirtilmesi,  Tur süresince kullanılacak konaklama tesislerinin ad ve kategorilerinin belirtilmesi,  Tur süresince öngörülen yeme-içme hizmetlerinin açıkça belirtilmesi,  Tur süresince sigorta ve başka hizmetlerin ne ölçüde verildiğinin açıkça belirtilmesi,  Tur programının kapsadığı hizmetlerin fiyatı ve tur ücretlerine dahil olmayan extra hizmetlerin aynı şekilde açıklanması,  Öngörülen şehir veya ülkelerde varış noktasından itibaren taşıma, gezi ve rehber hizmetlerinin açıkça belirtilmesi,  Satışa sunulacak turun isletmeciyle müşteri arasında her iki tarafın sorumluluklarını belirleyen ve resmi kuruluşlar (Örneğin; Turizm Bakanlığı, Maliye, Ulaştırma Bakanlıkları gibi) ve bunun yanı sıra sigorta, IATA tarafından onaylanmış broşürlerin belli sayıda yayınlanmış olması. The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 39, Ocak 2017, s. 28-43 35 Gençlere Yönelik Kültür Turizmi İstanbul Tur Planlaması Uygulaması 2.1. Araştırmanın Amacı Hayat standartlarının yükselmesi ve çalışma saatlerinin azalmasıyla günümüz insanları daha çok seyahat etmeye başlamışlardır. Bu insanların bir kısmı tatillerini kendi planladıkları şekilde geçirirken, bir kısmı da kapsamlı planlanmış tatiller, yani paket turlar satın alma yoluna gitmekte ve tatillerini bu şekilde değerlendirmektedir. Araştırmanın amacı; paket tur hazırlama ilkeleri temel alınarak tur planlamasının yapılması, turların genel özellikleri hakkında bilgi vermek ve paket tur tasarımı ihtiyacını karşılamaya yöneliktir. Araştırmada, tur organizatörlerinin tur hazırlama aşamasında dikkat etmeleri gereken ilkelerle birlikte destinasyon seçiminde göz önünde bulundurulması gereken noktalara da dikkat çekilmiştir. Teorik araştırma kapsamında daha çok üzerinde durulan nokta, turizm faaliyetine sınırlı satın alma gücü ile katılan gençler olmuştur. Araştırmalarda gençlerin daha çok kültür turizmi kapsamında tarihi uzun yıllara dayanan, büyük ve kozmopolit şehirleri tercih ettiği görülmektedir. Bu nedenle hazırlanan tur programında, çağlar boyunca farklı uygarlık ve kültürlere ev sahipliği yapan, yüzyıllar boyu çeşitli din, dil ve ırktan insanların bir arada yaşmakta olduğu kozmopolit ve metropolit yapısını koruyan ve tarihsel süreçte eşsiz bir mozaik hâlini almış olan İstanbul seçilerek ayrıntılı olarak tanıtılmaktadır. Bu çalışma ile, İstanbul ilinin kültür turizmi açısından ne kadar önemli olduğunu yansıtmak, Türk gelenek ve kültürünü tanıtmak ve gençlere yönelik turizm potansiyelini ortaya koymak amaçlanmıştır. 2.2. Araştırmanın Önemi Turizm sayesinde insanlar, farklı toplumların özelliklerini tanıma ve öğrenme olanağı bulmaktadır. Böylece, insanların değişik ülkeler hakkındaki bilgileri ve kültürel düzeyleri artmaktadır. Turizm sayesinde, bir ülkenin kültürel ve sanatsal varlıkları daha fazla anlam ve değer kazanmaktadır. Kültürel amaçlı turizm, insanların kişiliğini olgunlaştırmak, genel bilgi düzeyini artırmak hedefine yönelik olarak yapılan seyahatlerdir. Kültürel turizmi en çok tercih eden gruplar ise gençler olmaktadır. Yapılan araştırmanın en önemli kısmı ise kültür turizmi ve gençlik turziminin birbirinden ayrılmayan ve iç içe olduğunu vurgulamaktır. 2.3. Araştırmanın Yöntemi Yapılan kaynak araştırmasında, öncelikle konuyla ilgili literatür taraması ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Sağlanan bu veriler ile araştırmanın desteklenmesi için tur programı geliştirmeye karar verilmiştir. Bu amaçla, İstanbul ili içerisinde bir tur programı oluşturulmuştur. Tur planlaması oluşturulurken öcelikle tur planlamasının kapsamı ve sınırlılıkları belirlenmiştir. Daha sonra keşif araştırması için İstanbul ili ziyaret edilmiş ve il içerisinde yaşayanlardan bilgiler alınmıştır. Oluşturulan tur programının ilk üç gününde İstanbul'un Avrupa yakası tanıtılmaktadır. Dördüncü ve beşinci günlerinde Anadolu yakası ve altıncı günde ise İstanbul ili içerisinde bulunan adalardan Büyükada seçilerek tanıtılmaktadır. 2.4. Araştırmanın Kapsamı ve Sınırlılıkları Araştırma, sadece İstanbul iline yönelik paket tur planlamasını kapsamaktadır. Kültür turizmine katılımı yüksek olan 15-25 yaş arası gençler ile tur programına katılım sayısı 20 kişi ile The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 39, Ocak 2017, s. 28-43 36 Gençlere Yönelik Kültür Turizmi İstanbul Tur Planlaması Uygulaması sınırlandırılmıştır. 2.5. Tur Planlaması Örneği  Turun başlangıç-bitiş tarih süresi; Hazırlanan tur programı bir haftalık olarak düzenlenmektedir. Başlangıç ve bitiş tarihi  katılıma göre belirlenmektedir. Turun başlangıç- bitiş yeri ve arada gidilecek yerler; Tur, İstanbul'un Fatih semtinde başlamakta olup Kadıköy semtinde bitmektedir. Ara noktaları ise; Eyüp, Beşiktaş, Ortaköy, Beykoz, Üsküdar, Kadıköy ve Büyükada  olmaktadır. Turun kapsadığı hizmetler ve bu hizmetlerin gösterildiği ayrıntılı bir program; Turun kapsadığı hizmetler; ulaşım ücretleri, müze ve ören yeri giriş ücretleri, konaklama ücreti (sabah kahvaltısı), sıra gecesi ve mangal ücreti, rehberlik ücreti, fayton veya bisiklet kiralama ücreti olmaktadır. Ayrıntılı tur programı aşağıdaki gibidir; 1. GÜN 37 Topkapı Sarayı- Sultanahmet- Yerebatan Sarnıcı- Arkeoloji Müzesi- Kapalı Çarşı   Sabah 08:30' da buluşma noktasında toplanılacaktır. Ardından İstanbul turuna ilk olarak Osmanlı'nın en büyük ve İstanbul'un ilk sarayı olan Topkapı Sarayı ’nı daha sonra Bizans döneminin en önemli kilisesi, Osmanlı döne-    minde camii günümüzde müze olarak hizmet veren Ayasofya Müzesi gezilecektir. Daha sonra Hipodrom bölgesindeki Sultan Ahmet Camii, Dikilitaş , Yılanlı sütün, Alman çeşmesi gezilerinin ardından Yerebatan Sarnıcı ve Arkeoloji Müzesi gezilecektir. Tur programının son durağı olan Kapalı Çarşı'ya gidilerek burada alışveriş ve dolaşmak için kısa bir serbest zaman verilecektir. Serbest zaman sonrasında toplanılarak servis aracıyla birlikte konaklamanın yapılacağı otele dönülecektir. 2. GÜN Rum Ortodoks Patrikhanesi- Yavuz Selim Cami- Kariye Müzesi- Eyüp Sultan CamiiPierre Lotti  Gezinin ikinci gününe Haliç kıyısında bulunan Ortodoks Hristiyanlığı temsil eden Doğu Ortodoks Kilisesi'ni oluşturan 14 otosefal kiliseden biri olan Rum Ortodoks Patrikhane-  si ile başlanacaktır. Ardından İstanbul'un 7 tepesindeki 7 selatin camiden biri olan ve Haliç'e en yakın olan tepede inşa edilmiş Yavuz Selim Camisi ziyaret edilecektir. The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 39, Ocak 2017, s. 28-43 Gençlere Yönelik Kültür Turizmi İstanbul Tur Planlaması Uygulaması   Bizans döneminde kilise, fetihten sonra ise cami olarak kullanılmış tarihi bir yapı olan İstanbul'un Edirnekapı bölümünde bulunan Kariye müzesine gidilecektir. Daha sonra her yıl milyonlarca insanın ziyaret ettiği Eyüp Sultan Camii ve Eyüp Sultan Hazretlerinin Türbesi gezilecek ve ünlü Şair Pierre Lotti ’nin adını alan manzara   tepesine çıkılacaktır. Burada Haliç manzarası eşliğinde çay molası verilecektir. Çay molasının ardından geziyi burada tamamlayarak konaklamanın yapıldığı otele dönülecektir. Tur dönüşü misafirlere serbest zaman verilecektir. 3. GÜN St. Antuan Kilisesi- Galata Kulesi- Dolmabahçe Sarayı- Barbaros Türbesi- Deniz MüzesiYıldız Sarayı- Ortaköy Cami- Rumeli Hisarı      Yoğunluktan dolayı sabah erken saatlerde otelde alınacak kahvaltının ardından geziye başlanacaktır. İlk olarak Beyoğlu'ndaki İstiklal Caddesi üzerinde bulunan İstanbul'un en büyük ve cemaati en geniş Katolik Kilisesi olan St. Antuan katolik kilisesi ile başlanacaktır. Ardından şehrin önemli sembolleri arasında olan ve UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil edilen Galata Kulesi'ne gidilecektir. Kulenin tepesinden İstanbul Boğazı ve Haliç panoramik olarak izlenebilecektir. Daha sonra Dolmabahçe Sarayı 'na hareket edilecektir. Osmanlı imparatorluğunun günümüze ulaşan en görkemli sarayını ziyaret ettikten sonra Beşiktaş'ta bulunan Sinan Paşa Camii ve karşısında Mimar Sinan tarafından yapılmış  Barboros Türbesi ve heykeli görülecektir. Anıt ve türbe yanında, bugünkü bulunduğu yere taşınmış, içerdiği koleksiyon çeşitliliği açısından dünyanın sayılı müzelerinden biri olan deniz müzesi ziyaret edilecektir. Özellikle Osmanlı padişahı II. Abdülhamit süresinde Osmanlı Devleti'nin ana sarayı olarak kullanılmış olan Yıldız Sarayına gidilecektir ve burada Ortaköy'de bulunan Ortaköy  Cami'ne hareket edilecektir. Camii'deki gezinin ardından son durak noktası olarak belirlenen Rumeli Hisarı'na hareket edilecek ve gezi tamamlanarak konaklamanın yapılacağı otele gidilecektir. 4. GÜN Anadolu Hisarı- Beylerbeyi Sarayı- Fethipaşa Korusu- Mihrimah Sultan Cami- Kız Kulesi   Konaklama otelinde yapılan kahvaltının ardından Anadolu yakasına geçilecektir. Burada ilk olarak Rumeli Hisarı'nın tam karşısına inşa ettirilmiş olan Anadolu Hisarı'na doğru yola çıkılacaktır. The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 39, Ocak 2017, s. 28-43 38 Gençlere Yönelik Kültür Turizmi İstanbul Tur Planlaması Uygulaması  Kaledeki gezi tamamladıktan sonra İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Beylerbeyi semtinde bulunan ve Sultan Abdülaziz tarafından yaptırılmış Beylerbeyi Sarayı'nı ziyaret edile-   cektir. Saray, padişahların yanı sıra bugüne kadar birçok ünlü ismi ağırlamıştır. Daha sonra Paşalimanı ve bu bölgede bulunan ve denize bakan Fethipaşa korusu gezilecektir. Koru adını, Osmanlı vezirlerinden Fethi Ahmet Paşa'dan almaktadır. Ardından geziye Üsküdar ilçesinde meydanda bulunan Mimar Sinan'ın, Kanuni Sultan Süleyman'ın kızı olan Mihrimah Sultan için inşa ettiği camiye yapılacak ziyaret ile de-  vam edilecektir. Hakkında çeşitli rivayetler anlatılan, efsanelere konu olan, İstanbul Boğazı'nın Marmara Denizi'ne yakın kısmında, Salacak açıklarında yer alan küçük adacık üzerinde inşa edilmiş bir yapı olan Kız Kulesi'ne gidilecektir. Üsküdar'ın sembolü haline gelen kule,    Üsküdar’da Bizans devrinden kalan tek eserdir. Kuleyi gezdikten sonra Üsküdar sahilde çay molası verilecektir. Ardından misafirlere özel olarak düzenlenecek sıra gecesinin yapılacağı Hıdiv Kasrına gidilecektir. Eğlence bitiminde konaklamanın yapılacağı otele doğru yola çıkılacaktır. 5. GÜN Haydarpaşa Garı- Selimiye Kışlası- Oyuncak Müzesi- Barlar Sokağı        Oteldeki kahvaltının ardından Üsküdar ilçesinde III. Selim tarafından Nizâm-ı Cedîd askerleri için inşa ettirilmiş Selimiye Kışlasına yapılacak ziyaret ile tura başlanacaktır. Kışladaki gezi tamamlandıktan sonra Kadıköy'de bulunan İstanbul - Bağdat Demiryolu hattının başlangıç istasyonu olarak inşa edilen Haydarpaşa Garına gidilecektir. Daha sonra sahile gidilecektir ve burada misafirlere yürüyüş yapmaları veya fotoğraf çekilmeleri için serbest zaman verilecektir. Ardından Kadıköy ilçesinin Göztepe semtinde bulunan ve şair Sunay Akın tarafından 23 Nisan 2005'te kurulan oyuncak müzesi ziyaret edilecektir. Buradaki eğlenceli gezinin ardından Kadıköy'ün en ünlü sokaklarından biri olan Barlar Sokağına gidilecektir. Otele dönüş saatine kadar misafirlere burada serbest zaman verilecek ve isteyen misafirlere Kadıköy'den hareketli yemekli Boğaz turuna çıkılacaktır. Sonrasında konaklamanın yapılacağı otele dönülecektir. The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 39, Ocak 2017, s. 28-43 39 Gençlere Yönelik Kültür Turizmi İstanbul Tur Planlaması Uygulaması 6.GÜN Büyükada   Sabah erkenden otelde kahvaltı yapılacaktır ve Kadıköy'den hareketli Büyükada vapuruna binilecektir. Büyükada Prens Adaları olarak da bilinen İstanbul açıklarındaki adaların en büyüğüdür. Adı eski Yunanca da "Prens" anlamına gelen Prinkipos'tur. Ada da birçok tarihi ve dini    yapılar bulanmaktadır. Adanın en yüksek tepesinde bulunan Aya Yorgi Kilisesi ve Aya Yorgi Manastırı ziyaret ederek geziye başlanılacaktır. Daha sonra İsa Tepesi'nde bulunan Hristos kilisesi ve manastırı ile Rum Yetimhanesi gezilecektir. Kumsal semtinde bulunan Büyükada'nın önemli dini yapılarından biri olan Ayios Dimitrios kilisesi ziyaret edilecektir. Adadaki çok küçük Ortodoks cemaat, büyük ayinle-  rini burada yapmaktadır. Büyükada'da bulunan 4 camiden mimari bakımdan en dikkat çekeni II. Abdülhamid tarafından yaptırılan Hamidiye Camii'dir. Buradaki gezi tamamladıktan sonra İstanbul’un ilk çağdaş kent müzesi olan Adalar Müzesi ziyaret edilecektir ve Büyükada'daki  gezi tamamlanacaktır. Denize girmek isteyen veya bisiklet ve fayton turu yapmak isteyen misafirler için serbest zaman verilecektir. Konaklama adada gerçekleştirilecektir. 7.GÜN Dönüş Büyükada'daki otelde yapılacak kahvaltının ardından vapurla tekrar Kadıköy'e dönülecektir ve 7 günlük olarak oluşturulan tur programı burada sonlandırılacaktır.  Ulaşım için kullanılacak araçların hareket ve varış zamanlarının programda gösterilmesi; Hareket zamanı 08:30 olacaktır ve her gün için geçerlidir. Varış zamanı ise günler   içerisinde değişiklik göstermektedir. Tur süresince kullanılacak konaklama tesislerinin kategorilerinin belirtilmesi; Tur süresince hostellerde konaklama yapılmaktadır. Tur süresince öngörülen yeme-içme hizmetlerinin açıkça belirtilmesi; Tur süresince sabah kahvaltıları tur organizatörlerine ait olmaktadır. Öğle ve akşam ye meklerini ise misafirlerimiz kendileri karşılamaktadır. Ayrıca tur kapsamında ücretli Bo ğaz Turu içerisinde akşam yemeği ve ücretsiz Hidiv Kasrında düzenlenecek sıra gecesi de  bulunmaktadır. Tur süresince sigorta ve başka hizmetlerin ne ölçüde verildiğinin açıkça belirtilmesi; The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 39, Ocak 2017, s. 28-43 40 Gençlere Yönelik Kültür Turizmi İstanbul Tur Planlaması Uygulaması     Tur kapsamında misafirlere seyahat sigortası yapılmaktadır. Tur programının kapsadığı hizmetlerin fiyatı ve tur ücretlerine dahil olmayan extra hizmetlerin açıklanması; Tur programının yaklaşık toplam fiyatı 100-600 ₺ olmaktadır. Mevsime ve doluluk oranına göre değişiklik göstermektedir. Tur programına dahil olmayan hizmetler; öğle ve akşam yemekleri ve kişisel harcamalar olmaktadır. Öngörülen şehir veya ülkelerde varış noktasından itibaren taşıma, gezi ve rehber hizmetle rinin açıkça belirtilmesi;   Turun birinci gününden son gününe kadar ulaşım ve rehber hizmeti bulunmaktadır. Satışa sunulacak turun isletmeciyle müşteri arasında her iki tarafın sorumluluklarını belir- leyen ve resmi kuruluşlar (Örneğin; Turizm Bakanlığı, Maliye, Ulaştırma Bakanlıkları gibi) ve bunun yanı sıra sigorta, IATA (International Air Transport Association) tarafından onaylanmış broşürlerin belli sayıda yayınlanmış olması gerekmektedir. 2.6. Sonuç ve Öneriler Paket turların gelişmesi turizm sektörünün gelişmesine olduğu kadar, ilgili alandaki bazı hizmetlerinde daha profesyonel olarak verilmesini kolaylaştırmaktadır. Sektöre bu yöndeki etkileri dikkate alındığında, paket tur ve onu oluşturan unsurların uzun inceleme konusu olduğu görülmektedir. Bu çalışma kapsamında konuyla ilgili yapılan incelemelerde; önceki araştırmaların daha çok, turistlerin tatmin düzeyi ve tatmin düzeyini etkileyen faktörler, turistlerin paket turlardaki davranış biçimleri üzerinde yoğunlaştığı görülmektedir. İstanbul örnekleminde yürütülen bu çalışmada, tur programının nelere dikkat edilerek yapılması gerektiği üzerinde durulmaktadır. Türkiye’de 80 il içerisinde en eski tarihe sahip olan ve birçok medeniyete ev sahipliği yapan İstanbul ili kültür turizmi açısından önemli bir turistik potansiyel olduğu düşünülmektedir. Buna bağlı olarak geliştirilen kapsamlı tur programıyla kültür turizmi açısından İstanbul ilinin yerli ve yabancı turistlere anlatılması mümkün olacaktır. Ülkemizde düzenlenen paket turların büyük bir çoğunluğu yabancı operatörler tarafından düzenlenmektedir. Paket turları oluşturan kalemlerin (ulaşım, konaklama ve yiyecek-içecek gibi) maliyetlerinin çok düşük olması gerekmektedir. Diğer destinasyon ülkelerine düzenlenen paket turların maliyetinden oldukça düşüktür. Bu sonucu doğuran neden ise, paket turlarda ulaşım giderlerinin ülkemizde yüksek olmasıdır. Ayrıca Türkiye’nin paket tur konusunda en büyük avantajı yatırım giderleriyle, işletme giderlerinin (yiyecek –içecek, personel giderleri) düşük olmasıdır. Gençler seyahatleri sırasında hostelleri ya da ekonomik turzim işletmelerini tercih etmektedirler. Ülkemizde hosteller sayı ve nitelik açısından yetersizdir. Bu yüzden geliştirilmesi gerekmektedir. Gençlik turizmi için tesislerde sunulacak hizmetlerin nitelik ve nicelik olarak standart teşkil edecek şekilde düzenlenmesinin yanında yeni yapılacaklarında bu standartlara uygunluk gösterecek biçimde yapılması gerekmektedir. Tur deneyimi ve müşteri eğilimi arasındaki ilişkiye bakıldığında tur rehberlerinin bilgi- The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 39, Ocak 2017, s. 28-43 41 Gençlere Yönelik Kültür Turizmi İstanbul Tur Planlaması Uygulaması lendirici rolleri ve beklentinin üzerinde deneyim yapma etkileri ile müşterilerin tur satın alma sonrasında oluşan eğilimleri arasındaki anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Böylesine önemli bir görevin sıradan herhangi bir kişiye verilmesi söz konusu olmamalıdır. Turun düzgün ilerlemesi açısından başına profesyonel bir tur yöneticisi atanmalıdır. Tur programlarının belirlenmesindeki en önemli kıstaslardan biri konaklama imkanlarıdır. Bir destinasyon da çok fazla turist çekim merkezi olduğu halde yeterince konaklama merkezi yoksa o destinasyona tur düzenleme söz konusu olmayacaktır ya da konaklama olanakları birbirinden çok uzakta ise birinden diğerine gidiş süresi artı yol üzerinde yapılacak ziyaretlerin toplamı normal bir tatil gününü aşıyor ise yine böylesine bir programın yapılabilirlik oranı sıfırdır. Bu nedenle tur programı hazırlanırken destinasyon seçimine dikkat edilmesi önerilir. KAYNAKLAR Ahipaşaoğlu, S. (2001). Seyahat İşletmelerinde Tur Planlaması ve Yönetimi. Ankara: Detay Yayınları. Akdu, U. (2015).Tur Planlaması ve Yönetimi. (Ed. Yasin Keleş). Seyahat Acentacılığı ve Tur Operatörlüğü. Ankara: Grafiker Yayınları. Ataberk, E. (2007). Tur operatörlerinin Paket Tur Organizasyonlarında Hizmet Kalitesi İle Müşteri Tatmini Arasındaki İlişkileri Belirleyen Faktörler: İzmir İli Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı Turizm İşletmeciliği Programı Yüksek Lisans Tezi. Büyüker İşler, D. ve Güzel, Ö. (2014). Tur Yönetiminde Profesyonel Turist Rehberlerinin Deneyimsel Rolü: Alman Turistlerin Kültür Turu Satın Alma Davranışına Yönelik Bir Değerlendirme, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte Dergisi, C (19), 125-138. Can, H. (2006). Seyahat Acentalarında Paket Tur Satışları ve Sonrasında Tüketici Şikayetlerine Yönelik Bir Araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir. Gökdeniz, A. (1990); Paket Turlar ve Üretim Safhaları, Anatolia: Turizm Araştırma Dergisi, Balıkesir. Hacıoğlu, N. ve Şahin, B. (2008). Üçüncü Yaş Turizmi. (Ed. Necdet Hacıoğlu, Cevdet Avcıkurt). Turistik Ürün Çeşitlendirmesi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Karamustafa, K. ve Çeşmeci, N. (2006). Paket Tur Operasyonunda Turist Rehberlerinin Karşılaştıkları Yönetsel Sorunlar Üzerine Bir Araştırma, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi. Keskin, S. (2008). Destinasyon Odaklı Gelişim Açısından Turizm Planlaması: İstanbul Örneği. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, Ankara. Kozak, S. (1999). Seyahat Acentalarında Tur Düzenleme. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. Meydan Uygur, S. ve Baykan, E. (2007). Kültür Turizmi ve Turizmin Kültürel Varlıklar Üzerindeki Etkileri. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi. The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 39, Ocak 2017, s. 28-43 42 Gençlere Yönelik Kültür Turizmi İstanbul Tur Planlaması Uygulaması Oter, Z. ve N.Ozdogan, O. (2005). Kültür Amaçlı Seyahat Eden Turistlerde Destinasyon İmajı: Selçuk- Efes Örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi. Tuncer, A. (1998). Türkiye’deki Seyahat Acentalarının Paket Tur Faaliyetleri Üzerine Bir Araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi. Usta, Ö. (2009). Turizm Genel ve Yapısal Yaklaşım. Ankara: Detay Yayınları. Yüksek, G. (2013); Tur Tasarımına Giriş. (Ed. A. Sadık Bahçe), Tur Planlaması ve Yönetimi (s. 2-22), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını. Yüksek, G. (2013); Tur Çeşit ve Özellikleri. (Ed. A. Sadık Bahçe), Tur Planlaması ve Yönetimi(s. 23-37), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını. 43 The Journal of Academic Social Science Yıl: 5, Sayı: 39, Ocak 2017, s. 28-43