Université Bordeaux-Montaigne | Etudes Basques

Bookmark
Download
- by Aitor Ortiz de Pinedo
- •
- 24
  Basque Studies, Literary Criticism, Liberalism, Fascism

LABURPENA: Espainiako Gerra Zibilaren eta II. Mundu Gerrarren ostean Gerra Hotza heldu zen. Testuinguru larri horretan humanismoan ikusi zuten hainbatek zibilizazio-krisiari irtenbidea topatzeko bidea. Gernika aldizkariak (1945-53) bere... more

Bookmark
Download
- by Aitor Ortiz de Pinedo
- •
- 15
  Philosophy, Marxism, Basque Studies, Cold War and Culture

Sareko literatur testuak erabiltzen dira, eskolan lau trebetasunak lantzeko. Beraz, testuak digitalizatuta daude, eta ariketak moldagarriak dira, irakaslearen gustura. Testuak dira euskarazkoak, ala itzuliak autore ezagunen obretatik.... more

Elkarrizketa interesgarria Ramon Saizarbitoriarekin. Soziologo eta idazle donostiarra euskalduntasunaren gorabeherez mintzo zaigu. Iturria Euskadi Irratia da (2004/03/25).. Idazle donostiarrak soziologia-ikuspegia ematen digu. Aipatu... more

UNITATERAKO SARRERA OROKORRA Iritziak emango dituzte giza-jarduera bati buruz: elikadura, kirola, aisia, egunerokotasuna. Horiek modu orekatuan gauzatzen saiatuko gara. “Elkarrizketa” testu-era landuko dute galdeketak egiterakoan... more

UNITATERAKO SARRERA OROKORRA Zundaketa: helburu komunikatiboa. Iritziak emango dituzte giza-jarduera bati buruz: elikadura, kirola, aisia, egunerokotasuna. Horiek modu orekatuan gauzatzen saiatuko gara. “Elkarrizketa” testu-era landuko... more

Bookmark
Download
- by Aitor Ortiz de Pinedo
- •
- 2
  Task-based language teaching, Euskara

Garai hartako euskal letren modernitatearen auzia aztertzen da, Octavio Paz mexikarraren bideari jarraiki.

Ikerlan zabalago baten sareko laburpena, Armiarma webguneko irakurgaien gida komentatu batekin

Resumen de un trabajo más amplio, con guía de lectura de textos en la red, publicado en Euskonews

• Lanketa hau C1 mailatik gorakoa da. Batxilergoan ala helduekin. • Lantzen dira: euskal idazle baten ezagutza, gaitasun existentziala, kohesio eta koherentzia mekanismoak, narrazio lineala, testuaren atsegina. • Trebetasunak: irakurketa... more

Bookmark
Download
- by Aitor Ortiz de Pinedo
- •
- 5
  Basque Studies, Basque, Basque Literature, Basque Identity

LABURPENA Artikulu hau Jean Etxepareren Beribilez (1931) liburuari buruzko tesi baten jarraipena da. Hari nagusia da Jean Etxepareren eta Pío Barojaren arteko paralelismo bat egitea, zenbait berdintasun eta alde zerrendatuta.... more

LABURPENA
Artikulu hau Jean Etxepareren Beribilez (1931) liburuari buruzko tesi baten jarraipena
da. Hari nagusia da Jean Etxepareren eta Pío Barojaren arteko paralelismo bat egitea,
zenbait berdintasun eta alde zerrendatuta. Paralelismoa, batez ere, idazle bi horien
euskal alderdi identitarioari dagokio, nahiz eta sartu-irten bat edo beste ere egingo den
haien ikuspegi filosofikoetan. Bi idazleak garaikideak dira eta Europako pentsamendu-
giro beraren zordun, ahaztu gabe biek adierazten duten euskaltzaletasun konpartitua,
zentzurik zabalenean. Azpimarratzekoak dira, bestalde, bi idazleon obrek izan
zituzten gizarte-harrera bereziak, eta idazleon jarrera-desberdintasunak egia adierazteko,
kontuan izanik bakoitzak zuen irakurlegoaren izaera, bata euskalduna eta bestea
erdalduna.
Gako hitzak: Jean Etxepare; Pío Baroja; laikotasuna; literatura konparatua; heterodoxia.
RESUMEN
Este artículo es continuación de un completo estudio para una tesis doctoral sobre el
libro de Jean Etxepare Beribilez (1931). Se realiza un estudio comparativo entre Jean
Etxepare y Pío Baroja con el objeto de encontrar coincidencias y diferencias. Esta investigación
se basa principalmente en su ideología identitaria vasca, aunque también se
presta atención a cuestiones filosóficas. Los dos escritores son parte del mismo ambiente
intelectual europeo, y ambos son empáticos con el País Vasco. Se puede decir que su
obra literaria estuvo determinada por el perfil de sus lectores hipotéticos, ya que Jean
Etxepare escribió principalmente para hablantes de euskera y Pío Baroja dirigió sus
escritos a los españoles.
Palabras clave: Jean Etxepare; Pío Baroja; laicidad; literatura comparada; heterodoxia.
ABSTRACT
This article comes after a thorough study for a PhD dissertation on a book by Jean
Etxepare (Beribilez, 1931). A comparative study is drawn between Jean Etxepare and
Pío Baroja with the aim of finding their coincidences and differences. This research is
based mostly in their basque identitary ideology, even though some attention is also
paid to some philosophical issues. Both writers are part of the same European intellectual
ambiance, and both are empathetic to the Basque Country. Broadly speaking,
it can be said that their literary work was heavily determined by the profile of their
hypothetical readers, as Jean Etxepare wrote mainly for Basque language speakers and
Pío Baroja addressed his writings to Spanish ones.
Keywords: Jean Etxepare; Pío Baroja; laicity; comparative literature; heterodoxy.

LABURPENA Jean Etxepareren (1877-1935) gizarte ikuspegia areago zehazteko urratsak dira. Haren aukera estetiko eta etikoek gizartearekin zuten lotura batzuk jasoko dira. Gako-hitzak: Pintoreskismoa, sineskeriak, erromantizismoa,... more

Jean Etxepareren (1877-1935) bigarren liburua (Beribilez) aztertzen da tesian. Ikerketaren jomuga dira autorearen helduaroko ideologia eta haren Euskal Herriaren iruditeria, bidaia-kontakizun honetan, hegoaldeko Euskal Herrian zehar autoz... more

Jean Etxepareren (1877-1935) bigarren liburua (Beribilez) aztertzen da tesian. Ikerketaren jomuga dira autorearen helduaroko ideologia eta haren Euskal Herriaren iruditeria, bidaia-kontakizun honetan, hegoaldeko Euskal Herrian zehar autoz egina. Metodologia semiotikoa (Philippe Hamon) eta imagologikoa (Daniel-Henri Pageaux) erabili dira. Gure hipotesia nagusia da azken urteetan gaizo zegoen mediku honek hilburuko intelektuala utzi ziela gogaide euskaltzaleei bidaia-kontakizun "barne-handi" honetan.Jaso dugu kritikak zer esan duen orain arte, eta hura osotzera gatoz. Jean Etxepareren formazio intelektuala aztertu dugu, eta ikusi dugu Ipar Euskal Herrian garai hartan nagusia zen ildo tradizionalarekin talka egiten zuela. Estaduaren eta Elizaren arteko tirabiren garaian Etxeparek bide librepentsalaria hautatu zuen, filosofia alemanera emana baitzen. Pentsamendu estetikoaren esparruan, euskal paisaiaren beraren ikuspegia ekonomizista samarra da, nekazal lurren estimua mistizismo poetiko batekin uztartzen duela. Loiolako Santutegian ikusten duen erlijiotasun barroko luxu zalea kritikatzen du; ikusten da heziketa eta bereizmen artistikoa duen intelektual burges txiki baten aurrean gaudela.. Bestalde, jakitate burges txiki horren osagarri, mediku hau trebea da hainbat plazer txiki gozatzen: mahaikoa, ardoak, dantzak, eta erotismoa. Ohiko aszetismo konfesionaletik aldentzen da neurritasunarekin, gorputzari ezohiko lekua emanez testuan. Etikaren alorrean, Donostiako hiri-hazkundea kritikatzen du: goi burgesiaren materialismo eta endekapenaren kontra espiritualtasun laikoa aldarrikatzen du. Bigarren Mundu Gerra izango zela profetizatzen du, gizakiak elkarrenganako begirunerik gabe ikusten baitzituen. Positibista zen heinean, edozein sineste irrazional ere kritikatzen du. Azkenik, adierazten du helduaroan filosofia greko neurritsura lerratu dela, gaztaroko oldarra sosegatu zaiola. Euskal Herriari buruz, mugako bi aldeen arteko elkartasuna bultzatu nahi du historiako pasarteak modu diplomatikoan berrinterpretatuta. Hegoaldearekiko jarrera filia eitekoa da. Ondorio gisa, esan dezakegu idazleak liburu mamitsua paratu zuela, bere pentsamoldea tentu handiz modalizatuta, ez baitzuen nahi bigarren liburua ere arbuiatua izatea lehena bezala (Buruxkak, 1910).

Herriko Gabon kantak XVIII. mendekoak

Bookmark
Download
- by Aitor Ortiz de Pinedo
- •
- 2
  Basque Studies, Basque Literature

Euskal Literaturaren Antologia libururako prestatutako txostena. Euskaltzaindia argitaratzailea.

Bookmark
Download
- by Aitor Ortiz de Pinedo
- •
- 3
  Basque Studies, Euskal Testuak, Euskal Literatura

MARTXOAK 23 AITOR ORTIZ DE PINEDO, ALBISTEAK Zer ote den jendetasuna eta gizalegea! Antzinatasun greko-erromatarreko Estrabonek helarazi dizkigu bazter hauetako ohituren deskribapen idatzi bat arkaiko samarra, berak lehenengoz. Ordutik... more

Artikulu honetan globalizazioaren aurrerakadari begiratuko diogu, geure moduko gizakiaren aldetik. Izan ere, XX. mendean AEB hurbilagoa egin zitzaigun europarrei, besteak beste Bigarren Mundu Gerraren ondorioz. Ameriketatik ekarri ziren... more

Artikulu honetan globalizazioaren aurrerakadari begiratuko diogu, geure moduko gizakiaren aldetik. Izan ere, XX. mendean AEB hurbilagoa egin zitzaigun europarrei, besteak beste Bigarren Mundu Gerraren ondorioz. Ameriketatik ekarri ziren tramankulu intelektualen artean, pentsamendu positiboarena izan zen bat; beste zer batzuk ere inportatu ziren: Fred Astaire, "chewing-gum", Marilyn Monroe, Elvis Presley, "peanut butter", Carlitos eta Snoopy… bakar batzuk aipatzearren. Europa zahar honetan, bote prontoan esanda, bestelako modak genituen: absurdoaren antzerkia, existentzialismoa, pertsonalismoa, eta Espainia frankistan, neoklasizismoa. Gogoratu ditzagun gizarteko bestelako mitologia-itemak zein izan ziren: Tourra, Seat 600, bikinia, telebista, etab. Horra arte sarrera: baina zer dela eta psikologia positiboak egin duen gorakada azken aldi honetan, Mendebaldeko herrialdeetan, behinik behin? Izan daiteke, akaso, psikologiaren gorakada zabalaren barneko fenomeno bat. Arte tradizionalek (literatura, arte plastikoak…) betetzen zuten tokia murriztu egin da, dagoeneko, itxura batean. Arthur Schopenhauerrek gogokoa zuen artea iraganeko edergailua bihurtu ote da?; filosofoaren ustez, artea zen bizitza zentzuz eta taiuz eramaten laguntzen zigun baliabide nagusietako bat, bizimodu latzari aurre eginda. Psikologiaren auzia dela eta, dramatiko jarrita, esango dugu gizarte berriak atomoak behar dituela, hau da, gizaki atomizatuak: hiritar noranahi, nonahi eramangarriak estandar orokor baten barruan, sustrairik gabeak, eredu globalizatzaile eta neoliberal baten eredura. Agustín García Calvo filosofoak aspaldi iragarri zuen estatuak bere asmoak aurrera atera ahal izateko banako lokabeak behar dituela. Delako psikologia positiboak mugatu ditzake gizartearen eta giza taldeen eraginkortasuna. Agian komeniko litzateke psikologia soziologiarekin orekatzea. Hau da, psikologiaren ahuleziak soziologiaren indar guneekin orekatu. Ez dirudi ausartegia esatea psikologia positiboak mugatu egin duela literaturaren eremua ere, nolabait iragazita literaturak zuen eskumena sentimenduen adierazpenean eta diziplinartekotasunean. Kinka larria: lan bila bazoaz, jarrera positiboa erakutsi ezazu. Hala ere, kontsumitzaile automata baino zer edo zer gehiago izan gura baduzu, kontuan izan denetariko arte-produktu autoktonoak ohiko autolaguntza amerikarreko produktuak baino hurbilagoak eta eraginkorragoak, zerrenda oparo eta ederrean; eralgi sos horiek modu burutsuan.

Kontu jakina, da, baina euskara kultura-tresna eraginkor gisa irauanarazteko premia dago etengabe. Euskaldunak arrisku bat daukagu, gure partikularismoan itota geratzea: identitate berriak sortzeko premian gaude. Hala ere,... more

Etudes Basques

Log In