Nenizili Gregorios
| Nenizili Aziz Gregorios | |
|---|---|
 Nenizili Gregor'un Kariye Camii'nde bir fresk tasviri | |
| Kilise Babası, Kilise Doktoru, Büyük Başepiskopos, Kapadokya Babası, Ekümenik Öğretmen | |
| Doğum | MS 2 Ocak 329 Arianzum, Kapadokya |
| Ölüm | 25 Ocak 389 Arianzum, Kapadokya |
| Kutsayanlar | Doğu Ortodoks Kilisesi Oryantal Ortodoksluk Roma Katolik Kilisesi Anglikan Komünyonu Lütercilik |
| Türbe | Fener'deki Aya Yorgi Patriklik Katedrali |
| Yortu | Doğu Ortodoks Kilisesi: 25 Ocak 30 Ocak (Üç Büyük Başepiskopos) Roma Katolik Kilisesi: 2 Ocak (y. 1500–1969, 9 Mayıs) Anglikan Komünyonu: 2 Ocak Lüter Kilisesi: 10 Ocak |
Nenizili (Nazianz) Gregorius[1](Nenizi (Bekarlar, Gülağaç), Aksaray, 329 – Arianzus (Sivrihisar), Aksaray, ö. 389), 4. yüzyıl Hristiyan din adamı ve Azizi. Konstantinopolis Patriği olarak da görev yapmıştır. Teslis doktrinini savunmuş[2], Ariusçuluk'la mücadele etmiş en önemli antik dönemindeki Kilise Babası ve Doktoru.
Hayatı[3]
[değiştir | kaynağı değiştir]Gregorius doğmadan önce babası Hipsistari annesi Hristiyan'dı. Babası daha sonra annesinin etkisiyle Hristiyanlığı seçti.
Yaklaşık on sekiz yaşlarında İskenderiye'de eğitimine devam etmeden önce Antakya ve Yeruşalim'i ziyaret etmiştir. Eğitiminin daha sonra Atina'da tamamlamıştır. Atina'ya 350 yıllarının sonunda varmıştır. Kayseri'li Basil ile arkadaş olmuştur[4]. Atina'daki eğitiminin başlarında Basil ile birlikte bir eğitmen ya da öğretmen görevini üstlenmiştir. Yazılarında ilişkilerinin manevi karakteri üzerinde durmuştur. Tanrı'ya olan inançları, birçok paganında olduğu okulda iki öğrenciyi yakınlaştırmıştır. Çoğunlukla klasik mektuplarını incelediğimiz bu iki kişinin de derin düşünceye ve keşişlik hayatına dair benzer bir tercihi vardır.
Babasının isteği üzerine Gregorius 358'de evine döner. 361 yılının sonuna doğru babası onun rahip olmasını ister ancak gördüğü ‘korkunç bir fırtına’dan sonra kendini göreve, ne atanmasına ne de rahiplik görevlerini yerine getirmeye layık hissetmez. Gregorius’un papazlık evi ağırlıklı olarak babasının diyakozluğunun yönetimindedir ve Gregorius bu durumdan büyük rahatsızlık duymuştur.
372 yılında Basil Gregorius’u Sasima (Yeşilgölcük kasabasının yaklaşık dokuz kilometre batınsıdaki Niğde - Hasanköy) piskoposluğuna atamayı önerdi[5] ancak Gregorius reddetti. (Basil’in sebebi Ariusçulardı, kendisinin çatışmaya alet edildiğini düşündü ve yerine çöle sığınmayı tercih etti). Bir tür keşişlik olan senobitik hayata döndü. Ancak 378 yılında Doğu İmparatorluğunda Valens (Ariuscu bir imparator) Gotlar ile bir savaşında öldürülüp yerine I.Theodosius (Bir ortodoks) geldiğinde Gregorius da çölden döndü. Konstantinopolis'ten gelen bir delege kendisini durumdan haberdar edip şehirdeki nüfuz mücadelesine katılması için çağırdı. Gregorius aynı yıl içerisinde şehre geri döndü.
Theodosius takipçilerine 380 yılının şubat ayından itibaren İznik İnancı'nın Selanik bildirisinde belirtilen ve Hristiyanlığın ve bu iman açıklamasının Roma İmparatorluğunun resmi inancı olmasını sağlayan inancı takip etmelerini buyurdu. Bu karar Ariusçuluğu kınamaktadır. Bu tarihten itibaren Gregorius daha çok dinlenilmeye başlandı ve Konstantinopolisin patriği oldu. Gregorius daha sonra Konstantinopolis Konsili'ne başkanlık yapmaya başladı ancak 381 yılında sağlık sebeplerinden ötürü Ariansuz’a (Sivrihisar) çekildi[2] (Konsil üç yıl sürmüştür.) Bu konsilde Kutsal Ruh’un tanrısallığı tanınmış ve Üçlü-Birlik (Teslis) inancı formülize edilmiştir.
Eserleri[6]
[değiştir | kaynağı değiştir]Günümüze ulaşan birçok eseri arasında söylevlerinin metinleri ve mektupları vardır.[1] Ancak Gregorius, vaazları ve Kilise bayramlarında kullanılan 44 teolojik söylevi ile tanınır. Bunlardan ilk beşi Ariusçuluğu reddi üzerinedir. 14. söylevi "Fakirleri Sevme Üzerine" cüzzamlılar ile karşılaşması hakkında olup kayda değer bir etik incelemesidir. 27. ve 31. söylevleri İznik İnanç Açıklaması'nın klasik tefsirleri olduğu kadar Üçlü-Birlik doktrinine keskinlik kazandırmaktadır. 43. söylevi yakın dostu Basileios'un cenaze duasıdır.
Gregorius aynı zamanda şairdi. Teoloji ona doğası gereği şairane gelmekteydi. Teolojisi de şairane olmuş ve klasik Yunan şiirini taklit edecek şekilde yazmıştır. Çoğu dini konularda, birçok kısa şiir yazdı.
Kendi otobiyografisini de şiir gibi yazmıştır. Carmen de se ipso (Kendimle alakalı bir şarkı) olarak bilinen, şiir şeklinde uzun bir otobiyografidir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Gregory of Nazianzus, Saint." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2011.
- ^ a b Anadolu'nun Azizleri. s. 194.
- ^ New Catholic Encyclopedia - Second Edition (İngilizce). Thomson and Gale. 2003. s. 513-517 Cilt: 6 ISBN 0-7876-4010-7.
- ^ Katolik Hıristiyanlık'ta Azizlik ve Azizler. Kemal Polat. Salkımsöğüt Yayınları. 2008. s. 276. ISBN 9789756122723.
- ^ Anadolu'nun Azizleri. Hanspeter Tiefenbach. Arkeoloji ve Sanat Yayınları Tur. San. Tic. Ltd. Şti. 2012. s. 187. ISBN 9786053962052.
- ^ Ferguson, Everett (1998). Encyclopedia of Early Christianity – Second Edition (İngilizce). Garland Publising INC. ss. 491-494 ISBN 0-8153-3319-6.
- 329 doğumlular
- 389 yılında ölenler
- Kapadokya Rumları
- 4. yüzyıl piskoposları
- 4. yüzyılda Hristiyan ilahiyatçılar
- 4. yüzyıl filozofları
- 4. yüzyıl şairleri
- Kilise Babaları
- Kilise doktorları
- 4. yüzyıl Hristiyan aziz ve azizeleri
- Hristiyan aziz ve azizeleri
- Katolik aziz ve azizeleri
- Doğu Ortodoks aziz ve azizeler
- Anglikan azizler
- Roma döneminde aziz ve azizeleri
- Anadolulu aziz ve azizeler
- Antik Hristiyanlık ile ilgili tartışmalar
- Aksaray ili doğumlular
- Kapadokya asıllı Bizanslılar