Hans Adası
| Hans Adası Tartupaluk (Doğu Kanada İnuitçesi ve Grönlandca) ᑕᕐᑐᐸᓗᒃ (İnuit hecesi) Hans Ø (Danca) Île Hans (Fransızca) | |
|---|---|
 | |
 | |
| Coğrafya | |
[[Dosya:|250px|none|]]
 | |
| Yüzölçümü | 1,3 km2 |
| Siyasi | |
| Adadaki ülke(ler) | |
Hans Adası, Kuzey Amerika'da bulunan 13 km2 (5,0 sq mi) yüzölçümüne sahip çorak ıssız bir adadır.
Ada Kennedy Kanalı merkezinde, Kanada'ya bağlı Ellesmere Adası ile Danimarka'ya bağlı özerk bölge Grönland arasında kalan, Baffin Körfezi'ni Lincoln Denizi'ne bağlayan boğazda yer alan bir ada konumundadır. Hans Adası, Grönland'a bağlı Washington Land kıyılarındaki Kennedy Kanalı'ndaki üç adadan en küçüğüdür; diğerleri Franklin Adası ve Crozier Adası'dır. Ada konumu gereği hem Kanada hem de Grönland (Danimarka) karasuları içinde kalmaktadır. Boğazın ortasından teorik bir hat adanın içinden geçmektedir.
Adanın 14. yüzyıldan itibaren Inuit avlanma alanlarının bir parçası olduğu tahmin edilmektedir.[1] Hem Kanada hem de Grönland'ın iç yönetim hükûmeti adına Danimarka,[2] adayı ikiye bölmeyi kabul ettikleri 14 Haziran 2022'ye kadar ada üzerinde ayrı ayrı hak iddia etmiştir.
11 Haziran 2022'de Danimarka ve Kanada hükûmetleri, 17 yıllık müzakerelerin ardından Hans Adası'nı ikiye bölmeyi kabul etti.[3] Anlaşma, Kanada, Danimarka, Grönland ve Nunavut parlamentolarının her birinin onaylamak için oy kullanmasından sonra yürürlüğe girecek.[4] Bununla, Kanada ve Danimarka (Grönland), adanın merkezine yakın kuzeyden güneye uzanan adanın yüzeyindeki bir çatlağı izleyen 1280 m'lik bir uluslararası kara sınırına sahip olacak.[5] Antlaşma tüm ilgili organlar tarafından onaylandığında, adadaki sınır, ülkeler arasındaki en kısa dört kara sınırından birini içerecek. Kanada ve Danimarka, bugüne kadar sahip oldukları tek kara sınır komşu (Kanada, Amerika Birleşik Devletleri ile Danimarka ise Almanya) sayısını ikiye çıkarmış olacak.
İki ülkenin süreç içerisinde kendi egemenliği içerisinde gördükleri adaya çıkıp bayrak dikerek viski şişeleri bırakmaları nedeniyle Viski Savaşı olarak adlandırılan bir süreç yaşanmıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Whose Hans?". Canadian Geographic. 5 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Canada and Denmark are locked in an adorable war". i100.co.uk. 13 Kasım 2015. 6 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2015. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Chase (10 Haziran 2022). "Canada and Denmark reach settlement over disputed Arctic island, sources say". The Globe and Mail. 12 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2022.
- ^ Der har længe været flagkrig, men nu er alle glade: Canada og Danmark indgår grænseaftale om Hans Ø 30 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (in Danish)
- ^ "Canada, Denmark agree on a landmark deal over disputed Hans Island, arctictoday.com". 15 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Hans Island ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
- Kanada Atlası'ndaki Hans Adası – Toporama; Doğal Kaynaklar Kanada
- Hans Adası: Danimarka ve Kanada arasındaki bir sınır anlaşmazlığı 25 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Hans Adası anlaşmazlığı hakkında arka plan, haritalar, zaman çizelgesi.
- NPR'nin Sabah Baskısı, 12 Ağustos 2005 Cuma 15 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Anlaşmazlığın özeti.
- Bülten No.3 HDMS Triton – 1 Ağustos 2003'te adaya iniş hakkında.
- CASR - Kanada Amerikan Stratejik İnceleme tarafından anlaşmazlık üzerine makale.
- Kanada Arktik Takımadalarının Caryophyllaceae
- Kanada Takımadaları Akış Çalışması 30 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kuzey Kutbu'nda kriz! 14 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kanada perspektifi, 29 Mart 2004 (güncellendi)