Papers by Justyna Tuszyńska
Teksty Drugie, 2015
Od narodzin określają nas spojrzenia. Wpleceni w nie, patrzymy na innych, oni-na nas. W przestrze... more Od narodzin określają nas spojrzenia. Wpleceni w nie, patrzymy na innych, oni-na nas. W przestrzeni publicznej ("na wolnym rynku przypadkowych spojrzeń" mówi Peter Sloterdijk) muśnięcie wzrokiem, przelotne bycie widzianym nie nakładają się na siebie, nie zagrażają podmiotowej autonomii. Spojrzenia (wy)mijają się, czasem krzyżują. Ich przedłużonego spotkania nie tłumaczy znajomość czy jakikolwiek inny element poddający się interpretacji; choć pojawiają się ulotne komunikaty (na przykład uśmiech), momentalne zbliżenie stapia się z fundamentalną obcością. Intersubiektywne "krótkie spięcie" (lecz nie przejście od stanu "obcości" do "znajomości") trwa sekundę, po czym odwracamy głowę, by wrócić do uprzedniej roli. Bez tych barier-równie koniecznych, jak granice między światem żywych i umarłych-niemożliwe byłoby stworzenie świata społecznego. W jego ramach spełniamy zarówno nasze pragnienie bycia z innymi (zbliżenia), jak potrzebę odróżnienia się od nich 2. Czasami dystans znika. Spojrzenie przebija niewidzialną otoczkę (niewidzenia, bycia niewidzianym), wędruje ku nam, byśmy mogli się w nim dostrzec, tworząc "wyjątkowy stan intersubiektywny" (Sloterdijk). (Roz)poznajemy się w oczach innych, przeobrażonych w nasze zwierciadła. Poddani spojrzeniu, przestajemy władać sobą, łączymy twarze w "intymnym univer-1 Wersja skrócona ukazała się w języku angielskim (tłum M. Mrozik): The gaze of Medusa, w: Vision and cognition, ed. T. Dobrzyńska, R. Kuncheva, Sofia 2011, s. 3-27. Pan Profesor Benedetto Bravo zechciał przeczytać tekst przed drukiem. Jego uściślenia i krytyczne uwagi były dla mnie bezcenne.
Literatura Ludowa, 2021
Artykuł stanowi analizę utworów przedstawiających nieheteronormatywną rzeczywistość PRL w perspek... more Artykuł stanowi analizę utworów przedstawiających nieheteronormatywną rzeczywistość PRL w perspektywie badań nad pamięcią (memory studies). Przedmiot zainteresowania stanowią teksty, które tematyzują zarazem homoseksualność (przede wszystkim męską), jak i sam PRL z jego codziennymi absurdami i społeczno-politycznymi zawiłościami: Płynąc w ciemnościach Tomasza Jędrowskiego, Kryptonim Hiacynt i Zbrodnia, której nie było Andrzeja Selerowicza, Zatoka ostów Tadeusza Olszewskiego oraz Gejerel Krzysztofa Tomasika. Analiza pozwoliła ujawnić szereg strategii i taktyk odzyskiwania, przepisywania i zastępowania pamięci o tej części polskiej historii. Wszystkie omawiane tu utwory realizują te same taktyki, przedstawiają te same motywy, wyrastają z tej samej potrzeby uzupełnienia luk w pamięci zbiorowej. Co za tym idzie, tworzą (brakującą) narrację, wchodzą w dialog z historią. Można je zatem traktować, zgodnie z definicją sformułowaną przez Marianne Hirsch, jako działania postpamięciowe.
Litteraria Copernicana, 2021
Schematyczność, rozumiana jako powtorzenie, jest jednym z podstawowych kryteriow podziału literat... more Schematyczność, rozumiana jako powtorzenie, jest jednym z podstawowych kryteriow podziału literatury na popularną i wysokoartystyczną. Fascynująca wydaje się zatem tworczość pisarza – noblisty, ktora opiera się na obsesyjnie powtarzanych motywach, figurach i wątkach. W tworczości Patricka Modiano nieustannie powracają bowiem schematy powieści kryminalnej oraz klisze przejęte z tradycji literackiej, przede wszystkim francuskiej. Artykuł jest probą odpowiedzi na pytanie: dlaczego i w jaki sposob Patrick Modiano wykorzystuje schemat kryminalny? Wybrane utwory autora (Ulica ciemnych sklepikow, Zagubiona dzielnica, Dora Bruder, Żebyś nie zgubił się w dzielnicy) zostały poddane analizie w kontekście strategii charakterystycznych dla konwencji kryminalnej. Pozwoliła ona wskazać trzy najważniejsze funkcje kryminału w tworczości Modiano; użycie schematu kryminalnego jako: odzwierciedlenia mechanizmow pamięci, skonwencjonalizowanej formy literackiej komunikacji oraz przedstawienia przymusu po...
Literatura Ludowa, 2021
Ryszard Ćwirlej: sociologist, journalist, and writer; former Polish Television reporter and edito... more Ryszard Ćwirlej: sociologist, journalist, and writer; former Polish Television reporter and editor-in-chief of the newscast Telekurier. A lecturer at the Faculty of Political Science and Journalism, Adam Mickiewicz University in Poznań. An author of numerous detective novels and an inventor of Polish “neo-militia literature”, a literary genre depicting the everyday life of the militiamen in the PRL (The Polish People’s Republic).
Mordercze miasta (?) Nowy polski kryminał-zwrot przestrzenny czy gra miejska? Po licznych zwrotac... more Mordercze miasta (?) Nowy polski kryminał-zwrot przestrzenny czy gra miejska? Po licznych zwrotach w humanistyce (ikoniczny, w stronę rzeczy, kulturowy) przy-szedł nieuchronnie czas na zwrot topograficzny. I niezależnie od sceptycznego sto-sunku do zmieniających się zaskakująco szybko trendów i mód metodologicznych nie można nie dostrzec literaturoznawczej ekspansji geopoetyki. Przestrzeń w wie-lu swoich aspektach stała się przedmiotem zainteresowania; literaturoznawcy chęt-nie zwrócili się w stronę geografii kulturowej, geopoetyki i geokrytyki 1. Po odkryciu lokalności czy literackich podróży zainteresowali się miastem. Nie jest to zresztą metodologiczna nowinka-antropologia obrała sobie miasto za przedmiot badań przeszło sześćdziesiąt lat temu. Tendencja ta obejmowała także zainteresowania li-teratów. Intensywna obecność przestrzeni industrialnej w literaturze realistycznej nikogo dziś już ani nie dziwi, ani nie zaskakuje. Ciekawe jest jednak to, że ostatnia dekada przyniosła znac...
Przegląd Kulturoznawczy, 2017
The main theme of this paper is the problem of defi ning the crime fi ction (detective story, har... more The main theme of this paper is the problem of defi ning the crime fi ction (detective story, hardboiled fi ction, thriller) by the non-professional literary critics in the Internet interpretive communities. If the literary or fi lm critics are also offi cial experts and possess academic authority, based on study and experience, and their words are not merely 'individuals' opinions but they are supported by the institutional authority, the online critics are 'unoffi cial experts' (or non-specialists), and their opinions are strictly individual. Anyway they try to imitate the offi cial, institutional criticism online.
Deadly cities (?) Contemporary Polish crime fiction – „spatial turn” or urban game? The article a... more Deadly cities (?) Contemporary Polish crime fiction – „spatial turn” or urban game? The article analyzes the urban space in the contemporary Polish crime fiction. It uses a set of narratives Mordercze miasta ( Deadly Cities) written by Marta Guzowska, Agnieszka Krawczyk, and Adrianna Michalewska as an example that intends to help with analyzing the space in crime fiction. It also uses the Social Network Analysis (SNA) according to Barnes and Hannerz along with Caillois’ idea of a novel as a rational game. Finally, the article presents an argument that space is an element of a literary game that is well-known in the tradition of crime stories. It becomes an excuse to begin communication with the reader.
Teksty Drugie
Tuszyńska confronts two seemingly distant notions, namely representation as an
aesthetic category... more Tuszyńska confronts two seemingly distant notions, namely representation as an
aesthetic category, and one type of phonography, namely musique concrète and the
technology of open-air recording that goes with it. Thus she highlights a question that
has been overlooked by theorists of representation as well as by musicologists. By
confronting Michał Paweł Markowski’s models of representation with Pierre Schaeffer’s
theory of musique concrète, Tuscyńska points to problems in representation that do not
appear when we apply this concept to other artistic forms. This problem provides an
impetus to examine musique concrète from a non-musicological perspective.
Przegląd Kulturoznawczy, 2017
The main theme of this paper is the problem of defi ning the crime fi ction (detective story, har... more The main theme of this paper is the problem of defi ning the crime fi ction (detective story, hardboiled fi ction, thriller) by the non-professional literary critics in the Internet interpretive communities. If the literary or fi lm critics are also offi cial experts and possess academic authority, based on study and experience, and their words are not merely 'individuals' opinions but they are supported by the institutional authority, the online critics are 'unoffi cial experts' (or non-specialists), and their opinions are strictly individual. Anyway they try to imitate the offi cial, institutional criticism online. Wstęp Być może truizmem jest stwierdzenie, że upowszechnienie się Internetu otworzyło badaczom literatury niedostępne (czy też prawie niedostępne) obszary, między inny-mi badanie odbioru. Choć w literaturoznawstwie, podobnie jak i w samej literatu-rze, dokonał się kilkukrotnie zwrot w stronę odbiorcy, to jednak brakowało narzędzi, a przede wszystkim samego materiału badawczego, by można uznać, że ukonsty-tuowała się kompletna teoria odbioru. Już w 1977 roku Michał Głowiński w tekś-cie Świadectwa i style odbioru 1 zwracał uwagę, że przeważająca część świadectw odbioru (wypowiedzi o charakterze metaliterackim, recenzje, pastisze, parodie itd.), 1 M. Głowiński, Świadectwa i style odbioru, w: idem, Dzieło wobec odbiorcy. Szkice z komunikacji literackiej, Universitas, Kraków 1998.
Rozmyte pojęcia. Historia badania literatury kryminalnej w Polsce, 2017
Artykuł jest próbą podsumowania dotychczasowych propozycji definiowania pojęcia powieść kryminaln... more Artykuł jest próbą podsumowania dotychczasowych propozycji definiowania pojęcia powieść kryminalna. Autorka, analizując definicję z najpopularniejszych kompendiów, takich jak: Słownik terminów literackich, Słownik literatury popularnej czy Słownik rodzajów i gatunków literackich oraz z najpopularniejszych monografii poświęconych tej tematyce, charakteryzuje problemy, dotyczące ustalenia granic gatunkowych i wskazania wyznaczników formalnych powieści kryminalnej. Podsumowując dotychczasowe próby definicyjne, autorka proponuje także własne ujęcie problemu.
Books by Justyna Tuszyńska
Uploads
Papers by Justyna Tuszyńska
aesthetic category, and one type of phonography, namely musique concrète and the
technology of open-air recording that goes with it. Thus she highlights a question that
has been overlooked by theorists of representation as well as by musicologists. By
confronting Michał Paweł Markowski’s models of representation with Pierre Schaeffer’s
theory of musique concrète, Tuscyńska points to problems in representation that do not
appear when we apply this concept to other artistic forms. This problem provides an
impetus to examine musique concrète from a non-musicological perspective.
Books by Justyna Tuszyńska
aesthetic category, and one type of phonography, namely musique concrète and the
technology of open-air recording that goes with it. Thus she highlights a question that
has been overlooked by theorists of representation as well as by musicologists. By
confronting Michał Paweł Markowski’s models of representation with Pierre Schaeffer’s
theory of musique concrète, Tuscyńska points to problems in representation that do not
appear when we apply this concept to other artistic forms. This problem provides an
impetus to examine musique concrète from a non-musicological perspective.