Zoran Milanović
| |
| Data i miejsce urodzenia |
30 października 1966 |
|---|---|
| Prezydent Chorwacji | |
| Okres |
od 18 lutego 2020 |
| Pierwsza dama | |
| Poprzednik | |
| Premier Chorwacji | |
| Okres |
od 23 grudnia 2011 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Przewodniczący Socjaldemokratycznej Partii Chorwacji | |
| Okres |
od 2 czerwca 2007 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik |
Željka Antunović (p.o.) |
| Następca | |
| |
| Odznaczenia | |
| |
Zoran Milanović (ur. 30 października 1966 w Zagrzebiu[1]) – chorwacki polityk i prawnik, parlamentarzysta, w latach 2007–2016 przewodniczący Socjaldemokratycznej Partii Chorwacji (SDP), premier Chorwacji w latach 2011–2016, od 2020 prezydent Chorwacji.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie w Zagrzebiu[1][2]. W 1993 rozpoczął pracę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. W 1994 jako pierwszy Chorwat wziął udział w misji zagranicznej z ramienia OBWE w Górskim Karabachu, enklawie w Azerbejdżanie okupowanej przez wojska Armenii. Przebywał tam do 1996.
Po powrocie został doradcą chorwackiej misji przy UE i NATO w Brukseli. W czasie trzech lat rezydowania w Belgii ukończył studia podyplomowe na Université Libre de Bruxelles[2]. W 1999, po powrocie do Chorwacji, wstąpił do Socjaldemokratycznej Partii Chorwacji. W latach 2000–2003 był państwowym koordynatorem ds. NATO jako urzędnik rządowy w okresie premiera Ivicy Račana. Zajmował się sprawami akcesji i udziału w programie Partnerstwo dla Pokoju.
W 2004 wszedł w skład komitetu centralnego i do 2006 był rzecznikiem prasowym SDP. Po śmierci Ivicy Račana, na konwencji partii 2 czerwca 2007, został wybrany na nowego przewodniczącego Socjaldemokratycznej Partii Chorwacji[2]. W drugiej turze pokonał swoją główną konkurentkę, pełniącą obowiązki przewodniczącej partii, Željkę Antunović. W wyborach parlamentarnych w tym samym roku Zoran Milanović uzyskał po raz pierwszy mandat posła do Zgromadzenia Chorwackiego (VI kadencji)[1]. Kierowana przez niego SDP uzyskała wówczas najwięcej mandatów od czasu swojego powstania, jednak pozostała ugrupowaniem opozycyjnym. W wyborach w 2011 ponownie został wybrany do krajowego parlamentu z ramienia zwycięskiej Koalicji Kukuriku[1][3].
Po zwycięskich wyborach został desygnowany na urząd premiera, 23 grudnia 2011 formalnie rozpoczął urzędowanie po zatwierdzeniu przez parlament[4].
Jego gabinet funkcjonował przez całą kadencję. W wyborach w 2015 Zoran Milanović uzyskał poselską reelekcję[5]. Nie zdołał jednak stworzyć nowej koalicji rządowej, 22 stycznia 2016 na stanowisku premiera zastąpił go Tihomir Orešković. W wyborach w 2016 ponownie został wybrany do parlamentu[1], kierowana przez niego koalicja przegrała z centroprawicową HDZ[6]. Po przegranych wyborach zapowiedział rezygnację ze stanowiska lidera SDP i przeprowadzenie na listopad 2016 bezpośrednich wyborów nowego przewodniczącego SDP w dwóch turach, gdyby w pierwszej żaden kandydat nie uzyskałby więcej niż połowę głosów. Partią formalnie kierował do 26 listopada 2016, kiedy to w drugiej turze bezpośrednich wyborów nowym liderem socjaldemokratów został Davor Bernardić[7]. W marcu 2017 złożył mandat poselski[1], podejmując działalność w biznesie. W tym samym roku założył firmę konsultingową świadczącą usługi związane z procesem akcesji do Unii Europejskiej, doradzał m.in. premierowi Albanii Ediemu Ramie[8].
W 2019 wystartował w wyborach prezydenckich jako kandydat socjaldemokratów, otrzymując też poparcie innych ugrupowań centrowych i centrolewicowych. W pierwszej turze głosowania z 23 grudnia 2019 zajął pierwsze miejsce, otrzymując 29,6% głosów. Przeszedł do drugiej tury z ubiegającą się o reelekcję Kolindą Grabar-Kitarović, która dostała 26,7% głosów[9]. W drugiej turze wyborów, która miała miejsce 5 stycznia 2020, pokonał swoją kontrkandydatkę, zdobywając 52,7% głosów. Został tym samym wybrany na piątego prezydenta niepodległej Chorwacji[10]. Urząd prezydenta objął 18 lutego 2020[11].
W trakcie rozpoczętej w 2022 inwazji Rosji na Ukrainę wygłaszał poglądy określane jako prorosyjskie. W 2022 wyraził przekonanie, że Krym nigdy już nie będzie częścią Ukrainy[12]. Sprzeciwiał się również dozbrajaniu ukraińskiej armii przez państwa NATO[13]. W połowie marca 2024 ogłosił się kandydatem skupionej wokół socjaldemokratów koalicji na urząd premiera w wyborach parlamentarnych rozpisanych na kwiecień tegoż roku[14]. Kilka dni później Sąd Konstytucyjny orzekł, że Zoran Milanović nie może kandydować do parlamentu ani czynnie uczestniczyć w partyjnej kampanii, chyba że zrezygnuje z urzędu prezydenta[15]. W reakcji na to orzeczenie prezydent publicznie porównał członków tego sądu do „gangsterów”[16][17] i „bandytów”[16].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Zoran Milanović jest żonaty z Sanją Musić Milanović, ma dwoje dzieci.
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Łańcuch Orderu Zasługi (Chile, 2022)[18]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Profil na stronie Zgromadzenia Chorwackiego. [dostęp 2020-01-08]. (chorw.).
- ↑ a b c Tomasz Żornaczuk. Chorwacja: Zaskakujący nowy prezydent. „Polityka”. Nr 3, 14 stycznia 2020. [dostęp 2020-01-18].
- ↑ Tko će u klupe na Markovom trgu sjesti na konstituirajućoj sjednici?. novilist.hr, 5 grudnia 2011. [dostęp 2013-04-16]. (chorw.).
- ↑ Croatian Lawmaker Confirms Premier Milanovic’s Cabinet. businessweek.com, 23 grudnia 2011. [dostęp 2011-12-25]. (ang.).
- ↑ Donosimo pregled svih kandidata koji su izborili mjesto u Saboru. vecernji.hr, 9 listopada 2015. [dostęp 2015-11-09]. (chorw.).
- ↑ Ovo su novi zastupnici u Saboru: Pogledajte tko je sve prošao. vecernji.hr, 12 września 2016. [dostęp 2016-09-12]. (chorw.).
- ↑ Konačni rezultati izbora za predsjednika SDP-a. sdp.hr, 28 listopada 2016. [dostęp 2016-11-29]. (chorw.).
- ↑ Mateusz Seroka: Zoran Milanović prezydentem Chorwacji. osw.waw.pl, 8 stycznia 2020. [dostęp 2020-01-08].
- ↑ Nije obrađeno samo jedno biračko mjesto: Milanoviću 29,55%, Grabar-Kitarović 26,65%. vecernji.hr, 23 grudnia 2019. [dostęp 2019-12-23]. (chorw.).
- ↑ Croatia Presidential Election: Milanović Defeats Incumbent Grabar-Kitarović. total-croatia-news.com, 5 stycznia 2020. [dostęp 2024-02-13]. (ang.).
- ↑ Zoran Milanović Inaugurated as President. total-croatia-news.com, 18 lutego 2020. [dostęp 2024-02-13]. (ang.).
- ↑ Prezydent Chorwacji ogłosił, dlaczego Ukraina nigdy nie odzyska Krymu. dorzeczy.pl, 30 stycznia 2023. [dostęp 2023-01-31].
- ↑ Prezydent Chorwacji: Jestem przeciwny wysyłaniu Ukrainie jakiejkolwiek broni. bankier.pl, 30 stycznia 2023. [dostęp 2023-01-31].
- ↑ Milanović ide na izbore sa SDP-om: Bit će kandidat za premijera. dnevnik.hr, 15 marca 2024. [dostęp 2024-04-17]. (chorw.).
- ↑ Croatia’s top court rules that the president can’t run in the parliamentary election unless he quits. apnews.com, 18 marca 2024. [dostęp 2024-04-17]. (ang.).
- ↑ a b Vuk Tešija: Croatia Court Bans President From Candidacy in Parliamentary Elections. balkaninsight.com, 18 marca 2024. [dostęp 2024-04-17]. (ang.).
- ↑ Trybunał Konstytucyjny w Chorwacji zabronił prezydentowi startowania w wyborach parlamentarnych. bankier.pl, 18 marca 2024. [dostęp 2024-04-17].
- ↑ Službeni predsjednika Republike Hrvatske, Zorana Milanovića Republici Čile. mvep.gov.hr, 15 grudnia 2022. [dostęp 2024-06-19]. (chorw.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zoran Milanovic – The Rise of Racan’s Successor. nacional.hr, 17 kwietnia 2007. [dostęp 2011-07-07]. (ang.).
|
| Premierzy Niepodległego Państwa Chorwackiego |
|
|---|---|
| Przewodniczący Rady Wykonawczej Socjalistycznej Republiki Chorwacji[A][B] |
|
| Premierzy Republiki Chorwacji |
|
