Marcelo Rebelo de Sousa

Marcelo Rebelo de Sousa
Data i miejsce urodzenia	12 grudnia 1948 ; Lizbona
	Prezydent Portugalii
Okres	od 9 marca 2016
Przynależność polityczna	Partia Socjaldemokratyczna
Poprzednik	Aníbal Cavaco Silva
	Przewodniczący Partii Socjaldemokratycznej
Okres	od 1996; do 1999
Przynależność polityczna	Partia Socjaldemokratyczna
Poprzednik	Fernando Nogueira
Następca	José Manuel Barroso
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Wiadomości w Wikinews

Marcelo Nuno Duarte Rebelo de Sousa (wym. [m ɐ ɾ ˈ s ɛ l u ˈ n u n u ˈ d w a ɾ t ɨ ʁ ɨ ˈ b e l u d ɨ ˈ s o z ɐ], ur. 12 grudnia 1948 w Lizbonie^[1]) – portugalski polityk, prawnik, nauczyciel akademicki, dziennikarz i komentator polityczny, członek konstytuanty, minister, w latach 1996–1999 przewodniczący Partii Socjaldemokratycznej, od 2016 prezydent Portugalii.

Życiorys

W młodości związany z ruchami katolickimi, działał w Akcji Katolickiej^[1]. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Lizbońskim, po czym pozostał pracownikiem naukowym tej uczelni. W 1984 obronił doktorat z zakresu nauk prawnych i politycznych, w 1989 objął stanowisko profesora na wydziale prawa Uniwersytetu Lizbońskiego^[2], od 1992 powołany na stanowisko profesora na czas nieokreślony. Wykładał także jako profesor prawa na Portugalskim Uniwersytecie Katolickim w Lizbonie. Pełnił różne funkcje w ramach swojej uczelni, w tym w 2004 został dyrektorem Instytutu Nauk Prawnych i Politycznych^[1].

Od pierwszej połowy lat 70. związany także z dziennikarstwem. Był jednym z współpracowników Francisca Pinto Balsemão przy zakładaniu czasopisma „Expresso”, był m.in. jego dyrektorem zarządzającym. Stworzył także gazetę „Semanário”. Wieloletni analityk i komentator polityczny, prowadził swój program publicystyczny w radiu TSF, podejmował współpracę z portugalskim radiem i telewizją^[1].

W 1974 wstąpił do nowo powstałej centroprawicowej Partii Socjaldemokratycznej^[2]. W 1975 wybrany na posła do Zgromadzenia Konstytucyjnego, które w 1976 przygotowało nową Konstytucję Portugalii. Od 1979 do 1982 był przewodniczącym zgromadzenia gminnego w Cascais. Od 1981 był sekretarzem stanu, a następnie w latach 1982–1983 ministrem ds. kontaktów z parlamentem w gabinecie, którym kierował Francisco Pinto Balsemão. W 1989 bez powodzenia ubiegał się o urząd burmistrza Lizbony, przegrywając z Jorge Sampaio. Został natomiast stołecznym radnym miejskim (do 1997), po czym wybrano go na przewodniczącego zgromadzenia gminnego w Celorico de Basto^[1].

Pełnił różne funkcje w strukturze partyjnej PSD, w tym od 29 marca 1996 do 1 maja 1999 był przewodniczącym tego ugrupowania i jednocześnie liderem opozycji^[2].

W 2016 wystartował w wyborach prezydenckich jako kandydat Partii Socjaldemokratycznej i Partii Ludowej. Zwyciężył w pierwszej turze głosowania z 24 stycznia 2016, otrzymując 52% głosów^[3]. Urząd prezydenta Portugalii objął 9 marca 2016^[4]. W wyborach prezydenckich w 2021 ubiegał się o reelekcję z poparciem PSD i ludowców. Ponownie wygrał w pierwszej turze głosowania (przeprowadzonej 24 stycznia 2021), uzyskując wówczas blisko 61% głosów^[5].

Odznaczenia

Portugalskie^[6]

Wielki Łańcuch Orderu Wieży i Miecza (2021)
Wstęga Trzech Orderów (2016, ex officio)
Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (2005)^[1]
Komandor Orderu Świętego Jakuba od Miecza (1994)^[1]

Zagraniczne^[7]

Order za Wybitne Zasługi (Słowenia, 2021)
Wielka Gwiazda Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii (Austria, 2019)
Order Krzyża Ziemi Maryjnej I klasy (Estonia, 2019)
Krzyż Wielki Orderu Słońca Peru (Peru, 2019)
Order Stara Płanina I stopnia z wstęgą (Bułgaria, 2019)
Krzyż Wielki Orderu Leopolda (Belgia, 2018)
Wielki Order Króla Tomisława (Chorwacja, 2018)
Honorary Companion of Honour with Collar Narodowego Orderu Zasługi (Malta, 2018)
Łańcuch Orderu Karola III (Hiszpania, 2018)
Kawaler Krzyża Wielkiego Udekorowany Wielką Wstęgą Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (Włochy, 2017)
Kawaler Orderu Domowego Nassauskiego Lwa Złotego (Luksemburg, 2017)
Łańcuch Narodowego Orderu Zasługi (Paragwaj, 2017)
Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja, 2017)
Krzyż Wielki Orderu Narodowego Lwa (Senegal, 2017)
Order Amílcara Cabrala I klasy (Republika Zielonego Przylądka, 2017)
Łańcuch Order Izabeli Katolickiej (Hiszpania, 2016)
Krzyż Wielki Legii Honorowej (Francja, 2016)
Łańcuch Orderu Piusa IX (Stolica Apostolska, 2016)
Order Orła Białego (Polska, 2023)^[8]^[9]
Łańcuch Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia, 2023)^[10]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Professor doutor Marcelo Nuno Duarte Rebelo de Sousa. icjp.pt. [dostęp 2015-11-15]. (port.).
↑ ^a ^b ^c Marcelo Nuno Duarte Rebelo de Sousa. psd.pt. [dostęp 2015-11-15]. (port.).
↑ Resultados Globais. presidenciais2016.mai.gov.pt. [dostęp 2016-02-04]. (port.).
↑ Marcelo Rebelo de Sousa sworn in as President of Portugal. portalangop.co.ao, 9 marca 2016. [dostęp 2016-03-09]. (ang.).
↑ Marcelo vence à primeira volta com 60,7% dos votos e Ana Gomes em segundo. sapo.pt, 24 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-25]. (port.).
↑ Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Portuguesas. presidencia.pt. [dostęp 2021-07-27]. (port.).
↑ Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Estrangeiras. presidencia.pt. [dostęp 2021-07-27]. (port.).
↑ M.P. z 2023 r. poz. 1088
↑ Prezydent Portugalii z wizytą w Polsce. prezydent.pl, 22 sierpnia 2023. [dostęp 2023-08-22].
↑ Persoane Decorate. canord.presidency.ro. [dostęp 2024-02-13]. (rum.).

[bio-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Professor doutor Marcelo Nuno Duarte Rebelo de Sousa. icjp.pt. [dostęp 2015-11-15]. (port.).

[psd-2] Marcelo Nuno Duarte Rebelo de Sousa. psd.pt. [dostęp 2015-11-15]. (port.).

[3] Resultados Globais. presidenciais2016.mai.gov.pt. [dostęp 2016-02-04]. (port.).

[4] Marcelo Rebelo de Sousa sworn in as President of Portugal. portalangop.co.ao, 9 marca 2016. [dostęp 2016-03-09]. (ang.).

[5] Marcelo vence à primeira volta com 60,7% dos votos e Ana Gomes em segundo. sapo.pt, 24 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-25]. (port.).

[6] Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Portuguesas. presidencia.pt. [dostęp 2021-07-27]. (port.).

[7] Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Estrangeiras. presidencia.pt. [dostęp 2021-07-27]. (port.).

[8] M.P. z 2023 r. poz. 1088

[9] Prezydent Portugalii z wizytą w Polsce. prezydent.pl, 22 sierpnia 2023. [dostęp 2023-08-22].

[10] Persoane Decorate. canord.presidency.ro. [dostęp 2024-02-13]. (rum.).

[a-11] Prezydent pełni równocześnie funkcję szefa rządu.

[b-12] Republika Kosowa jest uznawana przez 97 ze 193 państw członkowskich ONZ, 22 z 27 państw członkowskich UE oraz 26 z 30 państw członkowskich NATO (stan na 4 września 2020).

[13] Kolegialny organ pełniący funkcję głowy państwa i szefa rządu.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[A]

[B]

[C]

I Republika (1911–1926)	Manuel José de Arriaga Brum da Silveira e Peyrelongue Joaquim Teófilo Fernandes Braga Bernardino Luís Machado Guimarães Sidónio Bernardino Cardoso da Silva Pais João do Canto e Castro da Silva Antunes António José de Almeida Manuel Teixeira Gomes Bernardino Luís Machado Guimarães
II Republika Nowe Państwo (1926–1974)	José Mendes Cabeçadas Manuel de Oliveira Gomes da Costa António Óscar Fragoso Carmona António de Oliveira Salazar Francisco Craveiro Lopes Américo Tomás
III Republika (od 1974)	António de Spínola Francisco da Costa Gomes António Ramalho Eanes Mário Soares Jorge Sampaio Aníbal Cavaco Silva Marcelo Rebelo de Sousa

Przywódcy państw	Albania Andora Austria Belgia Białoruś Bośnia i Hercegowina Bułgaria Chorwacja Czarnogóra Cypr^[A] Czechy Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Islandia Liechtenstein Litwa Luksemburg Łotwa Kosowo^[B] Macedonia Północna Malta Mołdawia Monako Niemcy Norwegia Polska Portugalia Rosja Rumunia San Marino Serbia Słowacja Słowenia Szwajcaria^[C] Szwecja Turcja^[A] Ukraina Watykan Węgry Wielka Brytania Włochy
Przywódcy państw nieuznawanych	Cypr Północny Naddniestrze
Premierzy rządów	Albania Andora Austria Belgia Białoruś Bośnia i Hercegowina Bułgaria Chorwacja Czarnogóra Czechy Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Islandia Kosowo Liechtenstein Litwa Luksemburg Łotwa Macedonia Północna Malta Mołdawia Monako Niemcy Norwegia Polska Portugalia Rosja Rumunia Serbia Słowacja Słowenia Szwecja Ukraina Watykan Węgry Wielka Brytania Włochy
Premierzy rządów państw nieuznawanych	Cypr Północny Naddniestrze