Wikiprojekt:Tłumaczenie artykułów/Irański program nuklearny

Irański program nuklearny został uruchomiony w roku 1950 przy wsparciu Stanów Zjednoczonych jako część programu Atoms for Peace. Wsparcie programu nuklearnego Iranu ze strony Stanów Zjednoczonych oraz państw Europy Zachodniej oraz zachęty ze strony tych państw i ich uczestnictwo w programie trwały do roku 1979, czyli do czasu irańskiej rewolucji islamskiej, w wyniku której doszło do obalenia szacha Mohammada Rezy Pahlawiego.

Po rewolucji roku 1979, rząd Iranu częściowo zatrzymał określone elementy programu, po czym przywrócił je przy mniejszym wsparciu państw Zachodu niż przed rewolucją. Irański program nuklearny zakładał wykorzystanie kilku ośrodków badawczych, dwóch kopalni uranu, reaktora jądrowego i zakładów przetwarzania uranu, w tym trzech znanych ośrodków jego wzbogacania.

Długo odkładane uruchomienie pierwszej irańskiej elektrowni jądrowej, położonej 17 kilometrów od Buszehru nastąpiło podczas uroczystej ceremonii, 21 sierpnia 2010, choć instalacja nie była aktywna jeszcze w maju 2011. Nie istnieją plany dokończenia prac nad reaktorem „Bushehr II&rdqnuo;, choć przewidywana jest konstrukcja dziewiętnastu elektrowni jądrowych Iran ogłosił, że pracuje nad elektrownią atomową o mocy 360 megawatów, która ma stanąć w Darkhovin, wskazując też na przyszłe plany budowy średniej mocy reaktorów jądrowych oraz kopalń uranu.

Przegląd zagadnienia

Zakład IR-40 w mieście Arak

Kontrowersje związane z programem nuklearnym Iranu koncentrują się przede wszystkim na domniemanym niepoinformowaniu prze Iran Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej o fakcie prowadzenia prac nad wzbogacaniem i przetwarzaniem uranu. Wzbogacać uran można w celu wyprodukowania paliwa do reaktorów atomowych lub – wzbogacając go w wyższym stopniu – w celach wojskowych. Iran twierdzi, ze jego program nuklearny ma charakter pokojowy, podając, ze wzbogaca uran do poziomu maksymalnie 5 procent, co zgodne jest z wymaganiami stawianymi paliwu do cywilnych reaktorów jądrowych. Władze państwa twierdzą również, że sekretne działania w kierunku wzbogacania uranu są konsekwencją nacisków ze strony Stanów Zjednoczonych, co przełożyło się na zerwanie kilku kontraktów nuklearnych z innymi państwami((subst:fd}}. Po tym, jak Rada Naczelna Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej podała informację o niezgodności działań Iranu z obowiązującymi ustaleniami Radzie Bezpieczeństwa ONZ, Rada zażądała, by Iran zaprzestał wzbogacania uranu, zaś prezydent Iranu Mahmud Ahmadineżad określił sankcje jako nielegalne, narzucone przez „aroganckie mocarstwa”m ogłaszając, ze Iran zdecydował o monitorowaniu określanego przez siebie jako pokojowy programu badań nuklearnych z wykorzystaniem „odpowiednich środków prawnych”, czyli Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej.

Po publicznie wyrażanych oskarżeniach pod adresem Iranu na temat niepowiadomienia o swoich działaniach związanych z materiałami rozszczepialnymi, IAEA rozpoczęła zamknięte w listopadzie 2003 dochodzenie, które stwierdziło, że Iran w sposób systematyczny nie dopełniał zobowiązań wynikających z układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, obligujących państwo do zgłaszania swoich działań w IAEA. Agencja nie wykazała jednak dowodów wskazujących na prowadzenie w Iranie prac nad bronią jądrową. Rada Naczelna wstrzymywała się z oficjalnym ogłoszeniem niezgodności do września 2005 i w wyniku rzadko zdarzającej się decyzji niewynikającej z konsensusu zgłosiła ową niezgodność do Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych w lutym 2006. Po ogłoszeniu przez Radę Naczelną IAEA niezgodności działań Iranu z układem ochronnym Radzie Bezpieczeństwa ONZ, zażądała ona od Iranu zaprzestania wzbogacania uranu. Nałożyła też sankcje po odpowiedzi Iranu odmawiającej zastosowania się do żądań Rady. Raport Kongresu Stanów Zjednoczonych z maja 2009 sugeruje, że „Amerykanie, a później również Europejczycy udowodnili oszustwa Iranu, co oznacza, że państwo powinno zrzec się praw do wzbogacania pierwiastków rozszczepialnych, co najprawdopodobniej będzie punktem podnoszonym w negocjacjach z Iranem.”

W zamian za zawieszenie programu wzbogacania uranu, Iranowi zaproponowano „długoterminowy wszechstronny układ, który pozwoli na rozwój stosunków z Iranem i współpracy z nim na podstawie wzajemnego szacunku i ustabilizowaniu międzynarodowej pewności o wyłącznie pokojowym charakterze programu nuklearnego państwa”. Iran jednak konsekwentnie odrzucał możliwość rezygnacji z programu wzbogacania uranu, argumentując, że istnienie programu jest nieodzowne dla bezpieczeństwa energetycznego kraju, jak też, że tego typu ”długoterminowe wszechstronne układy” są z definicji zawodne i doprowadzą do pozbawienia Iranu jego niezbywalnych praw do prowadzenia badań nad technologią nuklearną o przeznaczeniu pokojowym. W roku 2011 trzynaście państw posiadało działające instalacje wzbogacania lub przetwarzania uranu,, a kilkanaście następnych wyrażało zainteresowanie rozwinięciem własnych programów wzbogacania pierwiastków radioaktywnych. Pozycja Iranu została poparta przez ruch państw niezaangażowanych, który wyraził swoje obawy o potencjalną monopolizację produkcji paliwa nuklearnego.

Odpowiadając na zarzuty, jakoby wzbogacanie uranu prowadzone przez Iran mogłoby prowadzić do wykorzystania paliwa w celach innych niż pokojowe, Iran zaproponował wprowadzenie dodatkowych obostrzeń swojego programu nuklearnego, na przykład ratyfikowanie Protokołu Dodatkowego pozwalającego na ostrzejsze inspekcje ze strony IAEA, prowadzenie działań w zakładzie wzbogacania uranu w Natanz jako wielonarodowego centrum paliwowego z udziałem przedstawicieli narodów zewnętrznych, odstąpienie od przetwarzania plutonu i i natychmiastowe przetwarzanie wzbogaconego uranu na pręty paliwowe do reaktorów jądrowych. Irańska oferta otwarcia swego programu wzbogacania uranu na udział instytucji państwowych i prywatnych z całego świata odzwierciedla sugestie komitetu eksperckiego IAEA, powołanego do zbadania metod, które pozwoliłyby na redukcję ryzyka przyczynienia się przetwarzania materiałów radioaktywnych w Iranie do wzrostu wojskowego potencjału nuklearnego kraju. Niektórzy pozarządowi eksperci amerykańscy poparli takie podejście.Stany Zjednoczone nalegały jednak, by Iran zastosował się do żądań Rady Bezpieczeństwa ONZ, wzywających do zamknięcia programu wzbogacania uranu.

W każdym innym przypadku, gdy Rada Naczelna IAEA odkrywała łamanie zasad bezpieczeństwa polegające na potajemnym wzbogacaniu lub przetwarzaniu materiałów radioaktywnych, rozwiązanie polegało (w przypadku Iraku i Libii) bądź będzie polegać (w przypadku Korei Północnej) na co najmniej zaprzestaniu przetwarzania materiałów radioaktywnych. Według Pierre Goldschmidta, byłego wicedyrektora generalnego i szefa działu bezpieczeństwa IAEA oraz Henry D. Sokolskiego, dyrektora wykonawczego Nonproliferation Policy Education Center, niektóre przypadki niezgodności raportowane przez sekretariat IAEA (Korea Południowa, Egipt) nie były raportowane do Rady Bezpieczeństwa, gdyż Rada Naczelna IAEA nie wydawała oficjalnych dokumentów stwierdzających niezgodności. Mimo, że Korea Południowa wzbogacała uran do poziomu bliskiego zastosowaniom wojskowym. Korea Południowa stwierdziła, ze z własnej woli zgłaszała swoje działania a Goldschmidt argumentował, że „kwestie polityczne również odgrywały ważną rolę w decyzji Rady” w kwestii niezgłoszenia niezgodności Radzie Bezpieczeństwa ONZ.

Historia

Wycinek irańskiej gazety z roku 1968: „Jedna czwarta irańskich naukowców związanych z energią nuklearną to kobiety.&rdquo Fotografia przedstawia irańskie kobiety z tytułem doktora stojące przed centrum badawczym w Teheranie.

Lata 50. i 60. XX wieku

Podstawy irańskiego programu nuklearnego powstały po wspieranym przez CIA odsunięciu od władzy wybranego w demokratycznych wyborach premiera Mohammada Mosaddegha i wprowadzeniu na tron pochodzącego z dynastii Pahlawi szacha Mohammada Reza Pahlawiego.

Program współpracy nuklearnej w zastosowaniach cywilnych został uruchomiony w ramach amerykańskiego działania „Atoms for Peace”. W roku 1967 uruchomiono działające pod nadzorem Irańskiej Organizacji Energii Atomowej (AEOI) centrum badań nuklearnych w Teheranie (TNRC). Centrum wyposażono w dostarczony przez Stany Zjednoczone pięciomegawatowy reaktor atomowy, uruchomiony w roku 1967 i zasilany wysokowzbogaconym uranem.

Władze Iranu podpisały traktat o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej w roku 1968, ratyfikowały go zaś w roku 1970, co spowodowało, ze prowadzone w kraju badania nad technologiami atomowymi podlegały weryfikacji Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej.

Lata 70. XX wieku

Szach zaaprobował plany skonstruowania z pomocą Stanów Zjednoczonych do 23 elektrowni atomowych do roku 2000.

W marcu 1974 Szach przewidywał scenariusz całkowitego wyeksploatowania złóż ropy naftowej i oświadczył: „Benzyna jest materiałem szlachetnym, zbyt cennym, by go palić (...) Przewidujemy produkowanie, tak szybko, jak jest to możliwe, 23 tysięcy megawatów energii elektrycznej za pomocą elektrowni nuklearnych."

Iran, który w tamtych czasach był sojusznikiem Stanów Zjednoczonych, miał duże zasoby finansowe i bliskie stosunki z Waszyngtonem. W takiej sytuacji firmy europejskie walczyły wręcz o możliwość prowadzenia w Iranie interesów. Pierwsza elektrownia jądrowa miała być zlokalizowana w Buszehr i miała dostarczać energii położonemu na lądzie miastu [{Sziraz]]. W roku 1975 mieszcząca się w Bonn firma Kraftwerk Union AG, joint-venture firm Siemens AG i AEG Telefunken podpisała wart pomiędzy 4 a 6 miliardów dolarów kontrakt na budowę elektrowni atomowej wyposażonej w reaktor wodny ciśnieniowy. Konstrukcja dwóch reaktorów atomowych, każdy o mocy 1196 megawatów, została przekazana firmie ThyssenKrupp z przewidywanym czasem ukończenia do roku 1981.

W roku 1973 we Francji powołano spółkę akcyjną Eurodif, zarządzającą zakładem wzbogacania uranu. Założycielami spółki były: Francja, Belgia, Hiszpania i Szwecja. W roku 1975 dziesięcioprocentowy udział Szwecji w Eurodif został przekazany Iranowi w wyniku porozumienia zawartego między Francją a Iranem. Francuska filia Eurodif, Cogéma i rząd Iranu powołały przedsięwzięcie o nazwie Sofidif (Société franco–iranienne pour l'enrichissement de l'uranium par diffusion gazeuse) z 60-procentowym udziałem Francji i 40-procentowym wkładem Iranu. W zamian, Sofidif uzyskał 25% udziałów w Eurodif, co dało dziesięcioprocentowy udział w Eurodif Iranowi. Szach Mohammad Reza Pahlawi pożyczył w roku 1977 na budowę fabryki Eurodif miliard dolarów, udzielając potem jeszcze pożyczki na 180 milionów dolarów, w konsekwencji zyskując prawo do kupna 10% produkcji wybudowanego zakładu.

Prezydent Gerald Ford w roku 1976 podpisał dyrektywę dającą Teheranowi możliwość kupna wybudowanego przez Stany Zjednoczone zakładu wyodrębniającego pluton z paliwa do reaktorów i zarządzania jego działaniami. Umowa przywoływała „kompletny cykl paliwowy”. W tym czasie Szefem Sztabu Białego Domu był Richard Chenney, zaś Sekretarzem Obrony – Donald Rumsfeld. Dokumenty strategii Forda zawierały stwierdzenie, że „wprowadzenie energii nuklearnej zabezpieczy rosnące potrzeby gospodarki irańskiej i uwolni pozostające rezerwy ropy naftowej na rynek eksportowy lub przetworzenie na produkty przemysłu petrochemicznego.”

Ówczesny sekretarz stanu Stanów Zjednoczonych Henry Kissinger wspominał w roku 2005: „Nie przypominam sobie, by w rozmowach pojawił się temat rozpowszechniania broni jądrowej.”. Opublikowana w roku 1974 przez CIA ocena kwestii rozpowszechniania broni jądrowej stwierdzała jednak: „Jeśli [Szach] będzie nadal żył w połowie lat 80. (...) i jeśli kraje trzecie [w szczególności Indie] nadal będą rozwijać arsenały, nie ma wątpliwości, że Iran pójdzie w ich ślady”.

Szach podpisał również umowę o współpracy w dziedzinie techniki atomowej z Republiką Południowej Afryki; w jej myśl irańskie wpływy z ropy naftowej finansowały rozwój technologii wzbogacania pierwiastków radioaktywnych w RPA z użyciem procesu „dyszy odrzutowej&rdquo. W zamian Iran otrzymał zapewnienie o dostawach wzbogaconego uranu z RPA oraz Namibii.

Po irańskiej rewolucji islamskiej, 1979–1989

Irańska rewolucja islamska doprowadziła do obalenia autokratycznych rządów Szacha Mohammada Rezy Pahlawiego. Podczas rewolucji doszło do przejęcia ambasady amerykańskiej przez irańskich studentów i przetrzymywania na jej terenie przez 444 dni (od 4 listopada 1979 do 20 stycznia 1981) amerykańskich dyplomatów W Iranie nastroje antyamerykańskie były podsycane przez wsparcie USA dla represji Szacha i budzącej postrach tajnej policji SAVAK, jak też ciągłą urazą pod adresem Stanów Zjednoczonych, związaną ze wsparciem zamachu stanu w roku 1953, który doprowadził do obalenia wyłonionego w demokratycznych wyborach rządu i ustanowienia szacha Pahlawiego jako głowy państwa. Stany Zjednoczone incydent z przetrzymywaniem pracowników dyplomatycznych jako zakładników potraktowały jako pogwałcenie suwerenności placówek dyplomatycznych.

Po rewolucji doszło do znacznego osłabienia współpracy międzynarodowej z Iranem na oplu energii nuklearnej. Stany Zjednoczone przestały wypełniać założenia podpisanych z rządem w Teheranie umów, zaś Francja, Niemcy i inne państwa również zmniejszyły swoją współpracę z Iranem pod naciskiem USA. Iran podkreśla, że taki obrót sprawy pokazuje niestabilność współpracy z państwami Zachodu na polu technologii nuklearnej, obciążając Zachód winą za utraconą reputację.

Francja

Gdy po rewolucji roku 1979 Francja, decyzją prezydenta François Mitterranda z roku 1982 odmówiła przekazywania Iranowi wzbogaconego uranu i gdy Iran nie uzyskał oczekiwanego zwrotu z inwestycji w Eurodif (patrz wyżej), rząd irański wstrzymał swoje płatności pożyczkowe w wysokości miliona USD i próbował uzyskać zwrot udzielonej pożyczki wywołując presję na Francji, na przykład z wykorzystaniem bojówek Hezbollahu, biorących w latach 80. za zakładników francuskich obywateli. Iranowi odmówiono dostępu do uranu, do którego był uprawniony jako współudziałowiec międzynarodowego zakładu przetwórstwa uranu z uwagi na naciski ze strony Stanów Zjednoczonych.

Niemcy

W styczniu 1979 firma Kraftwerk Union pod naciskami Stanów Zjednoczonych zatrzymała prace nad elektrownią atomową w Buszehr przy pięćdziesięcioprocentowym zaawansowaniu prac nad jednym reaktorem i oiemdziesięciopięcioprocentowym zaawansowaniem prac nad drugim, w lipcu tego samego roku całkowicie wycofując się z prac. Firma stwierdziła, że jej decyzja była podyktowana niezapłaceniem przez Iran zaległości w wysokości 450 milionów dolarów. Do tego czasu Kraftwerk otrzymał płatności na sumę 2,5 miliarda USD z całej kwoty, na którą opiewał kontrakt. Francuskie przedsiębiorstwo Framatome, filia Arevy również wycofało się z prac. Iran zapłacił niemieckiemu wykonawcy całość kwoty za wybudowanie dwóch reaktorów w Buszehr. Niemcy wtrzymały prace nad reaktorem w Nuszehr ze względu na naciski amerykańskie.

W kwietniu 1984 czasopismo „Jane's Defence Weekly” podało, cytując raporty zachodnioniemieckiego wywiadu, mówiące, że Iran jest w stanie w dwa lata skonstruować bombę atomową korzystając z uranu uzyskanego od Pakistanu. Niemcy zamieścili te informacje w pierwszym publicznym zachodnim raporcie wywiadowczym na temat programu prac nad bronią jądrową w porewolucyjnym Iranie.

Od 24 marca 1984 do roku 1988 reaktory w Buszehr były wielokrotnie uszkadzane przez naloty sił irackich, a rozwój programu nuklearnego uległ zatrzymaniu. W roku 1984 firma Kraftwerk Union przeprowadziła wstępną ocenę możliwości kontynuacji prac nad projektem elektrowni w Buszehr, lecz zdecydowała o niewłączaniu się w prace z uwagi na wojnę irańsko-iracką.

Stany Zjednoczone

Stany Zjednoczone wstrzymały dostawy wysoko wzbogaconego uranu dla potrzeb paliwowych ośrodka badawczego w Teheranie, co spowodowało wyłączenie reaktora do czasu, gdy Argentyna zgodziła się dostarczać zamienne paliwo w postaci nisko wzbogaconego uranu.

Stany Zjednoczone po roku 1983 przekonały IAEA do zatrzymania wsparcia irańskiego projektu produkcji wzbogaconego uranu.

W kwietniu 1984 Departament Stanu Stanów Zjednoczonych orzekł: „Sądzimy, że dokończenie konstrukcji reaktorów atomowych w Buszehr potrwa co najmniej kolejne dwa do trzech lat.” Rzecznik Departamentu stwierdził również, ze reaktory lekkowodne w Buszehr „ nie są szczególnie przystosowane do prac nad bronią jądrową&rdquo, jak też, że „dodatkowo, nie mamy dowodów na to, by Iran konstruował inne zakłady pozwalające na wyodrębnianie plutonu ze zużytego paliwa jądrowego.”

W czerwcu 1984 whip senackiej partii mniejszościowej Alan Cranston twierdził, ze Islamska Republika Iranu w ciągu siedmiu lat byłaby w stanie skonstruować własny arsenał jądrowy,

Argentyna

Jak podaje raport argentyńskiego wymiaru sprawiedliwości z roku 2006, w latach 1987-1988 doszło do podpisania trzech umów pomiędzy Iranem a argentyńską Comisión Nacional de Energía Atómica (Narodową Komisją Energii Atomowej). Pierwsza z umów traktowała o argentyńskiej pomocy w przekonwertowaniu teherańskiego reaktora badawczego z jednostki zasilanej wysokowzbogaconym uranem na reaktor zasilany uranem niskowzbogaconym (do wartości 19,75%), jak też o dostawach niskowzbogaconego uranu do Iranu. Dostawa uranu nastąpiła w roku 1993. Umowy druga i trzecia traktowały o wsparciu technicznym, włącznie z dostawami komponentów, podczas budowy pilotażowych zakładów przetwarzania dwutlenku uranu i produkcji paliwa nuklearnego. Pod naciskami Stanów Zjednoczonych doszło do ograniczenia wsparcia wynikającego z drugiej i trzeciej umowy irańsko-argentyńskiej.

IAEA

W roku 1981 przedstawiciele rządu Iranu stwierdzili, ze należy kontynuować prace nad energią jądrową. Przekazywane IAEA raporty zawierały stwierdzenia o tym, jakoby na terenie firmy ENTEC miały odbywać się działania właściwe dla „centrum transferu i rozwoju energii atomowej, jak też przyczyniające się do wzrostu lokalnej wiedzy i siły roboczej niezbędnej do utrzymania przy aktywności ambitnego programu rozwoju technologii reaktorów atomowych i cyklu paliwowego.” IAEA została również poinformowana o istnieniu największego działu ENTEC-u, odpowiedzialnego za testowanie materiałów i fabrykację peletek paliwowych z dwutlenku uranu, jak też o istnieniu działu chemicznego, którego celem była konwersja U₃O₈ do postaci przemysłowej UO₂.

W roku 1983 przedstawiciele IAEA wyrażali chęć udzielenia Iranowi pomocy w aspektach chemicznych produkcji paliwa reaktorowego, inżynierii chemicznej i kwestiach projektowych pilotażowych zakładów przetwórstwa uranu, korozji materiałów nuklearnych, produkcji paliwa dla reaktorów lekkowodnych (LWR) i rozwoju pilotażowych zakładów produkcji UO₂. IAEA planowała udzielić Iranowi pomocy w dziedzinie produkcji wzbogaconego uranu w ramach własnego programu wsparcia technicznego. Raport Organizacji podawał, ze celem programu było „przyczynienie się do uformowania lokalnej wiedzy i siły roboczej niezbędnej do utrzymania przy aktywności ambitnego programu rozwoju technologii reaktorów atomowych i cyklu paliwowego.”"

Rząd Stanów Zjednoczonych przeprowadził „bezpośrednią interwencję”, by zniechęcić IAEA do wspierania Iranu w produkcji UO₂ i UP₆. Były urzędnik rządu Stanów Zjednoczonych powiedział, że „program stanął jak wryty”. IAEA zaniechała planów wspierania Iranu w produkcji paliwa nuklearnego i konwersji uranu z uwagi na naciski ze strony USA. Iran w późniejszym czasie ustanowił dwustronną współpracę w dziedzinie paliwa nuklearnego z Chinami, lecz i Chiny zdecydowały o zaniechaniu działań handlowych z Iranem, włącznie z budową zakładu przetwórstwa UP₆ ze względu na amerykańskie naciski.

Iran

Iran wysuwał tezy, jakoby zebrane doświadczenia udowadniały, ze zagraniczne instalacje i dostawy paliwa nuklearnego stanowią źródła niepewne.

Podczas wojny iracko-irańskiej, reaktory w irańskim Buszehr zostały uszkodzone w trakcie ataków samolotów sił irackich i prace nad programem atomowym zostały zatrzymane. Iran powiadomił Międzynarodową Agencję Energii Atomowej o irackich nalotach, wnosząc też skargi na brak działań państw trzecich, jak też na wykorzystywanie w trakcie nalotów rakiet produkcji francuskiej

Po rewolucji islamskiej, Iran twierdził też, ze rząd Stanów Zjednoczonych „sprzecznie z umową i jej zobowiązaniami prawnymi” nie zezwalał firmom amerykańskim na „zwrot ponad 2 milionów dolarów zapłaconych przez Iran w czasach sprzed rewolucji.”

Lata 1990–2002

Od początku lat 90. XX wieku Federacja Rosyjska zawiązała wspólnie z Iranem przedsięwzięcie badawcze o nazwie Persepolis, dające Iranowi dostęp do rosyjskich ekspertów w dziedzinie technologii nuklearnej oraz do informacji wykradzionych z krajów Zachodu przez GRU i Służbę Wywiadu Zagranicznego Rosji, co ujawnił po swym odejściu z GRU Stanislav Lunev. Stwierdził on, że pięć instytucji rosyjskich, w tym Roskosmos pomagały Teheranowi w usprawnieniu posiadanych przezeń rakiet. Wymiana informacji technicznych z Iranem była osobiście zaakceptowana przez dyrektora Służby Wywiadu Zagranicznego Rosji, Wiaczesława Trubnikowa. Prezydent Borys Jelcyn prowadził swego rodzaju „politykę dwutorową” oferując komercyjnie technikę nuklearną rządowi irańskiemu, konsultując przy tym swoje decyzje z rządem amerykańskim.

W roku 1990 Iran zaczął poszukiwania partnerów do dalszego rozwoju programu nuklearnego, lecz z uwagi na odmienny klimat polityczny oraz ostre sankcje nakładane przez Stany Zjednoczone, kandydatów do współpracy było niewielu.

W roku 1991 nastąpił przełom w trwającym od roku 1979 impasie francusko-irańskim. Francja zwróciła Iranowi na mocy podpisanego porozumienia kwotę przekraczającą 1,6 miliarda USD. Iran pozostał udziałowcem 25% Eurodifu poprzez Sofidif, francusko-włoskie konsorcjum. Nie upomniał się jednak o wyprodukowany uran.

W roku 1992, po doniesieniach medialnych o nieogłoszonych przez Iran działaniach związanych z techniką nuklearną, władze w Teheranie zaprosiły do kraju inspektorów IAEA, pozwalając im na inspekcję wszystkich miejsc, o dostęp do których wystąpili. Dyrektor generalny IAEA, Hans Blix, stwierdził później, że wszystkie poddane inspekcji instalacje irańskie były zgodne z pokojowym charakterem wykorzystania energii nuklearnej. Inspekcja IAEA objęła swoim zakresem również instalacje atomowe niezgłoszone wcześniej przez władze Iranu, jak też miejsca związane z powstającym projektem wydobycia uranu w Saghand. W tym samym roku, władze Argentyny ujawniły anulowanie sprzedaży cywilnych urządzeń nuklearnych dla Iranu, wartych około 18 milionów USD, co nastąpiło w wyniku nacisków Stanów Zjednoczonych.

W roku 1995 Iran podpisał z Rosją kontrakt mający pomóc w dokończeniu prac nad elektrownią w Buszehr, a konkretnie opiewający na instalację w budynku Buszehr I reaktora wodnego ciśnieniowego VVER-1000 o mocy 915 MWe, którego konstrukcja miała zakończyć się w roku 2009. Do roku 2011 nie istniały plany dokończenia reaktora dla budynku Bushehr II.

W roku 1996 Stany Zjednoczone przekonały Chińską Republikę Ludową do wypowiedzenia kontraktu na budowę w Iranie zakładu przetwarzania uranu. Chiny udostępniły jednak Iranowi ogólne plany konstrukcji zakładu, zaś władze w Teheranie poinformowały IAEA o zamiarze kontynuowania budowy. Dyrektor IAEA Mohammad El Baradei odwiedził nawet miejsce budowy.

Jak podał w swoim raporcie w roku 2006 argentyński wymiar sprawiedliwości, w końcu lat 80. XX wieku i na początku lat 90. Stany Zjednoczone wywierały na Argentynie nacisk, by ta zerwała współpracę w dziedzinach technologii nuklearnych z Iranem. W latach 1994-1994 odbyły się irańsko-argentyńskie negocjacje, mające na celu doprowadzenie do ponownego wejścia w życie trzech podpisanych w latach 1987-1988 umów.

Lata 2002–2006

14 sierpnia 2002 Alireza Jafarzadeh, rzecznik dysydenckiej grupy National Council of Resistance of Iran ujawnił informację o istnieniu dwóch będących na etapie konstrukcji instalacji nuklearnych: zakładu wzbogacania uranu w Natanz (częściowo zlokalizowanego pod powierzchnią ziemi) i zakładów przetwarzania ciężkiej wody w miejscowości Arak. Pojawiła się również sugestia, jakoby agencje wywiadowcze już wiedziały o istnieniu wspomnianych przez Jafarzadeha zakładów, lecz ich raporty zostały utajnione.

IAEA natychmiast podjęła kroki zmierzające do uzyskania dostępu do wspomnianych przez Jafarzadeha instalacji, jak też do uzyskania informacji i współpracy w dziedzinie irańskiego programu nuklearnego w jego aktualnym stanie. Jak określały będące wówczas w mocy ustalenia umowy z IAEA o ograniczeniu elementów programu nuklearnego w Iranie, Iran nie był zobowiązany do wpuszczania inspektorów agencji do instalacji do sześciu miesięcy przed wprowadzeniem do takiej instalacji paliwa nuklearnego, a nawet do informowania IAEA o powstawaniu nowych zakładów związanych z energią nuklearną. Klauzula mówiąca o sześciomiesięcznym okresie do wprowadzenia materiału radioaktywnego do instalacji była standardowym zapisem dla wszystkich umów IAEA do roku 1992, kiedy to Rada Naczelna zdecydowała, że poszczególne zakłady związane z technologią atomową mają jej być zgłaszane na etapie planowania, nawet przed rozpoczęciem ich budowy. Iran był ostatnim państwem, które zaakceptowało tę zmianę, co nastąpiło dopiero 23 lutego 2003, po rozpoczęciu przez IAEA dochodzenia.

Francja, Niemcy i Wielka Brytania (Trójka UE) podjęły działania dyplomatyczne z Iranem, chcąc uzyska odpowiedzi na stawiane pytania o prowadzone przez władze w Teheranie badania nad energią atomową. 21 października 2003 w Teheranie władze Iranu oraz ministrowie spraw zagranicznych Trójki podpisali dokument znany jako Deklaracja Teherańska, w myśl którego Iran zobowiązał się do współpracy z IAEA, dobrowolnego podpisania i wprowadzenia Protokołu Dodatkowego jako działania wzmacniającego zaufanie i do zawieszenia na czas negocjacji prac nad wzbogacaniem i przetwarzaniem materiałów radioaktywnych. W zamian, Trójka zadeklarowała uznanie działań nuklearnych Iranu i podjęcie dyskusji nad „zadowalającymi zapewnieniami” dotyczącymi irańskiego programu badań nad technologiami atomowymi, dzięki którym kraj mógłby zyskać łatwiejszy dostęp do nowoczesnych technologii. Iran podpisał Protokół Dodatkowy 18 grudnia 2003 i zgodził się na natychmiastowe wprowadzenie jego ustaleń, czyli składanie raportów w IAEA i umożliwianie inspektorom agencji dostępu do instalacji do czasu ratyfikowania protokołu.

Raport IAEA z 10 listopada 2003 stwierdzał: „jasne jest, że Iran w ciągu dłuższego czasu kilkakrotnie nie dopełniał swoich zobowiązań wynikających z układu z IAEA, szczególnie w dziedzinie raportowania materiałów promieniotwórczych, ich przetwarzania i wykorzystywania, jak też oznajmiania o instalacjach, gdzie takie materiały były przetwarzane i składowane". Iran był zobligowany do poinformowania IAEA o imporcie uranu z Chin i o późniejszym przetwarzaniu i wzbogacaniu materiału, jak też o prowadzonych eksperymentach nad separacją plutonu. Szczegółowa lista punktów, które Iran złamał, co IAEA określiła mianem „wzorcem ukrywania faktów” znajduje się w raporcie Agencji poświęconym irańskiemu programowi nuklearnemu z 15 listopada 2004. Iran przypisuje nieinformowanie o określonych zakupach i działaniach przeszkodom stawianym przez Stany Zjednoczone, które polegały między innymi na wywieraniu nacisku na IAEA, by ta zaprzestała wspierania Iranu w prowadzonym w roku 1983 programie wzbogacania uranu. W kwestii tego, czy w Iranie prowadzono w sposób ukryty program o charakterze wojskowym, raport IAEA z listopada 2003 stwierdza, ze nie znaleziono dowodów na to, by wcześniej niezgłoszone Agencji działania były powiązane z programem rozwoju broni atomowej, lecz również, że nie dało się wysnuć wniosku o całkowicie pokojowym charakterze irańskich działań.

W czerwcu 2004 rozpoczęto konstrukcję reaktora wody ciężkiej IR-40 o mocy 40 megawatów

Trójka Unii Europejskiej

Zgodnie z ustaleniami Umowy Paryskiej, 14 listopada 2004 główny negocjator irański w kwestiach atomowych złożył oświadczenie o czasowym dobrowolnym zawieszeniu programu wzbogacania uranu (wzbogacanie nie stanowi naruszenia układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej) i dobrowolnym wprowadzeniu w życie Protokołu Dodatkowego, jako konsekwencja wywartej na Teheranie presji ze strony Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec, działających w imieniu Unii Europejskiej. Podjęte przez Iran działania miały, jak to określił negocjator, charakter dobrowolnych środków mających doprowadzić do wzmocnienia zaufania. Podjęte działania miały zostać utrzymane w mocy na odpowiednio długi okres (wspominano sześć miesięcy) potrzebny do kontynuowania negocjacji z Unią Europejską. 24 listopada Iran podjął próbę wprowadzenia zmian w warunkach umowy z Unią Europejską, polegającą na wykluczeniu z ograniczeń pewnej ilości sprzętu o przeznaczeniu badawczym. Iran wycofał się z wniosku po czterech dniach. Jak stwierdził Seyyed Hossein Mousavian, jeden z przedstawicieli Iranu w negocjacjach, Iran jasno dał do zrozumienia europejskim partnerom, że nie zamierza w sposób stały zatrzymywać programu wzbogacania uranu.

Przed podpisaniem tekstu [Porozumienia] Paryskiego, Dr Rohani (...) podkreślił, że ani słowem ani w myślach nie możemy dopuścić do zaprzestania naszych działań. Ambasadorzy przekazali jego wiadomość ministrom spraw zagranicznych przed podpisaniem uzgodnionego tekstu porozumienia (...) Irańczycy jasno dali do zrozumienia swoim europejskim partnerom, że jeśli ci będą starali się całkowicie zatrzymać działania nuklearne Iranu, negocjacje zostaną zatrzymane. Europejczycy odpowiedzieli, że nie starają się dopuścić do zatrzymania działań Iranu, lecz chcą zapewnienia, że działania Iranu nie będą dążyły ku celom militarnym.

{{Cytat}} Brakujące pola: treść. Przestarzałe pola: 1.

W lutym 2005, Iran zaczął wywierać na Trójce naciski celem przyspieszenia rozmów, czemu przedstawiciele Trójki odmówili„EU rejects Iran call to speed up nuclear talks” Reuters, 1 lutego 2005. 2005-02-01. [dostęp 2009-09-20].{{Cytuj stronę}} Nieznane pola: "wydawca".</ref>. Rozmowy posuwały się wolno ze względu na różnice zdań stron uczestniczących w negocjacjach. Na początku sierpnia 2005, po czerwcowym wyborze na urząd prezydenta Iranu Mahmouda Ahmadinejada, władze zdjęły zabezpieczenia z urządzeń do wzbogacania uranu znajdujących się w mieście Ishfahan, co władze Wielkiej Brytanii określiły mianem „złamania ustaleń porozumienia paryskiego&rdquo, choć można argumentować, ze Unia Europejska również naruszyła postanowienia ugody paryskiej poprzez domaganie się, by Iran całkowicie zaprzestał działań wzbogacających uran. Kilkanaście dni później przedstawiciele Trójki zaoferowali Iranowi pakiet rozwiązań w zamian za całkowite zaprzestanie wzbogacania uranu. Pakiet miał zawierać korzyści polityczne, handlowe i nuklearne, jak też zapewnić długoterminowe dostawy paliwa nuklearnego i zapewnienie o nieagresji ze strony Unii Europejskiej (lecz nie ze strony Stanów Zjednoczonych). Mohammad Saeedi, zastępca przewodniczącego irańskiej organizacji energii atomowej odrzucił ofertę określając ją mianem „niezwykle obraźliwej i poniżającej”, zaś niezależni analitycy scharakteryzowali ją jako „puste pudełko”. Irańskie oświadczenie, ze państwo nie zaprzestanie wzbogacania materiałów radioaktywnych nastąpiło na kilkanaście miesięcy przed wyborem na urząd prezydencki Mahmuda Ahmadineżada. Opóźnienie ponownego uruchomienia programu nuklearnego miało pozwolić IAEA na instalację urządzeń monitorujących działania Iranu. Faktyczne ponowne uruchomienie badań nuklearnych zbiegło się w czasie z wyborem Ahmadineżada na urząd prezydenta, jak też z powołaniem na stanowisko głównego negocjatora w kwestiach nuklearnych Ali Larijaniego.

Około roku 2005 Niemcy odmówiły eksportowania urządzeń nuklearnych do Iranu, jak też zrefundowania środków, którymi Iran zapłacil za takie urządzenia w latach 80. XX wieku.

W sierpniu 2005, przy wsparciu Pakistanu grupa amerykańskich ekspertów rządowych i międzynarodowych przedstawicieli świata nauki stwierdziła, ze śladowe ilości uranu o przeznaczeniu wojskowym odnalezione w Iranie pochodzą z zanieczyszczonych urządzeń pakistańskich i nie stanowią dowodu na prowadzenie przez Iran tajnego programu rozwoju broni atomowej. We wrześniu tego samego roku, dyrektor generalny IAEA Mohammad ElBaradei stwierdził, że większość śladów wysoko wzbogaconego uranu odnaleziona w Iranie przez inspektorów pochodziła z elementów importowanej do kraju centryfugi, potwierdzając wersję Iranu mówiącą o pochodzeniu uranu z zanieczyszczeń. Źródła w Wiedniu i Departamencie Stanu USA stwierdziły, że w perspektywie praktyczniej rozwiązane zostały kwestie wysokowzbogaconego uranu w Iranie.

Rada Naczelna IAEA opóźniała ostateczną decyzję w kwestiach irańskich prac nad materiałami rozszczepialnymi przez dwa lata – od roku 2003, na czas współpracy Iranu z przedstawicielami Trójki. 24 września 2005, po złamaniu przez Teheran ustaleń z Paryża, Rada uznała, że Iran działał w niezgodności z ustaleniami pomiędzy Teheranem a IAEA, głównie biorąc pod uwagę fakty zgłoszone Agencji już w listopadzie 2003.

4 lutego 2006, 35 członków Rady Nadzorczej IAEA stosunkiem głosów 27-3 (przy pięciu głosach wstrzymujących się – Algieria, Białoruś, Indonezja, Libia i RPA) przegłosowała zgłoszenie kwestii rozwoju programu nuklearnego w Iranie Radzie Bezpieczeństwa ONZ. Działanie IAEA było zasugerowane przez Wielką Brytanię, Francję i Niemcy, z poparciem Stanów Zjednoczonych. Dwaj stali członkowie Rady, Rosja i Chiny, zgodziły się na przekazanie kwestii Radzie Bezpieczeństwa tylko pod warunkiem niepodjęcia przez IAEA żadnych działań do marca 2006. Trzej członkowie Rady głosujący przeciwko działaniu IAEA to Wenezuela, Syria i Kuba. W odpowiedzi na decyzję Rady, 6 lutego Iran zawiesił wprowadzone dobrowolnie ustalenia protokołów dodatkowych, jak też pozostałe dobrowolne niewiążące prawnie aspekty współpracy z IAEA wykraczające poza umowę/

Pod koniec lutego 2006, dyrektor IAEA Mohammad El-Baradei wystąpił z sugestią układu, w myśl którego Iran miałby zaprzestać wzbogacania uranu na skalę przemysłową, ograniczając swoje działania do jednego zakładu malej skali o charakterze pilotażowym, godząc się równocześnie na import paliwa nuklearnego z Rosji. Irańczycy zadeklarowali, że w zasadzie nie są skłonni do zaprzestania wzbogacania uranu, lecz mogą rozważyć rozwiązania kompromisowe. W marcu 2006 administracja George W. Busha jasno dała do zrozumienia, że nie zamierza akceptować jakichkolwiek prac nad wzbogacaniem uranu prowadzonych przez władze irańskie.

Rada Naczelna IAEA odwlekała oficjalne zgłoszenie działań irańskich Radzie Bezpieczeństwa ONZ – tego typu raport wymagany jest w myśl ustaleń artykułu XII.C statutu IAEA – do 27 lutego 2006. Rada zwykle podejmuje decyzje konsensusem, lecz w tym przypadku, co jest rozwiązaniem rzadkim, decyzję przyjęto przez głosowanie, przy 12 głosach wstrzymujących się.

11 kwietnia 2006, prezydent Iranu Mahmud Ahmadineżad ogłosił, że jego kraj dokonał udanej próby wzbogacenia uranu. Oświadczenie wygłoszone w mieście Meszhed i transmitowane przez telewizję zawierało następujące stwierdzenie prezydenta: „Oficjalnie ogłaszam, że Iran dołączył do grupy państw, które są w posiadaniu technologii jądrowej”. Uran wzbogacono do poziomu 3,5% za pomocą ponad stu centryfug.

13 kwietnia 2006, po oświadczeniu sekretarz stanu USA Condoleezzy Rice z 12 kwietnia, mówiącym o konieczności podjęcia przez Radę bezpieczeństwa ONZ „ostrych kroków” w celu nakłonienia Teheranu do zmiany kierunku swoich ambicji nuklearnych, prezydent Ahmadineżad oświadczył, że Iran nie wycofa się ze wzbogacania uranu i że świat musi uznać Iran za potęgę nuklearną: „Naszą odpowiedzą w kierunku tych, którzy źli są na uzyskanie przez Iran pełnego cyklu przetwarzania paliwa nuklearnego jest: bądźcie źli i z tej złości pomrzyjcie”, gdyż „nie będziemy prowadzić z kimkolwiek rozmów o prawach narodu irańskiego do wzbogacania uranu„.

14 kwietnia 2006 Institute for Science and International Security opublikował serię poddanych analizie zdjęć satelitarnych irańskich zakładów nuklearnych w miastach Natanz i Esfaham. Na zdjęciach widoczne jest nowe wejście do tunelu niedaleko zakładu wzbogacania uranu w Esfahan i prace konstrukcyjne nad zakładem wzbogacania uranu w Natanz. Dodatkowo, szereg zdjęć wykonanych od roku 2002 przedstawia podziemne instalacje wzbogacania uranu i ich stopniowe pokrywanie ziemią, betonem i innymi materiałami. Obydwa zakłady stanowiły już obiekt inspekcji ekspertów z IAEA i przedmiot porozumienia z Agencją.

Iran na żądania zaprzestania wzbogacania uranu odpowiedział 24 sierpnia 2006, wyrażajać chęć powrotu do negocjacji, lecz odmawiając zaprzestania prac.

Qolam Ali Hadad-adel, członek parlamentu irańskiego, 30 sierpnia 2006 powiedział, że Iran miał prawo do „pokojowego zastosowania procesu wzbogacania uranu, zaś wszyscy urzędnicy państwowi zgadzają się z tą decyzją”, jak podała półoficjalna irańska studencka agencja prasowa. „Iran otworzył Europie drzwi do negocjacji i ma nadzieje, że odpowiedź na ich propozycję pakietu ugodowego sprowadzi ich do stołu rozmów”.

Rezolucją 1696 z 31 lipca 2006, Rada Bezpieczeństwa ONZ zażądała od Iranu zaprzestania prac nad wzbogacaniem i przetwarzaniem uranu.

Rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ 1737 z 26 grudnia 2006 nałożyła na Iran szereg sankcji za niezgodność działań z wcześniejszą rezolucją, wzywającą Teheran do natychmiastowego zaprzestania wzbogacania uranu. Sankcje były przede wszystkim wymierzone w transfer technologii nuklearnych i balistycznych i, w odpowiedzi na zastrzeżenia zgłoszone przez Rosję i Chiny, łagodniejsze niż oczekiwane ze strony Stanów Zjednoczonych. Rezolucja została podjęta po ogłoszeniu przez IAEA faktu dopuszczenia inspektorów do instalacji nuklearnych w myśl układu z IAEA z jednoczesnym niezaprzestaniem działań związanych ze wzbogacaniem uranu.

Działania europejskie 2002–2006

Około roku 2005 Niemcy odmówiły wyeksportowania do Iranu jakichkolwiek urządzeń związanych z technologią nuklearną lub zwrócenia wpłaconych przez Iran środków na zakup takich urządzeń w latach 80. XX wieku.

Od roku 2007

Rada Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych

Rada Bezpieczeństwa ONZ podjęła sześć rezolucji dotyczących Iranu.

Rezolucją 1696 z 31 lipca 2006 Rada Bezpieczeństwa zażądała od Iranu zawieszenia działań związanych e wzbogacaniem uranu, przywołując rozdział 7 Karty Narodów Zjednoczonych, by żądanie było w stosunku do Iranu prawnie wiążące.

Rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ 1737 z 23 grudnia 2006 nakładał na Iran sankcje po tym, jak rząd w Teheranie odmówił zaniechania rozwoju techniki nuklearnej. Rezolucja wzywała Iran do zaprzestania współpracy z krajami trzecimi, podjęcia współpracy z IAEA i areszt mienia szeregu osób i organizacji powiązanych z irańskim programem nuklearnym i zbrojeniowym. Rezolucja powołała również komisję mającą monitorować wprowadzenie sankcji.

24 marca 2007 Rada podjęła decyzję o rozszerzeniu zakresu sankcji, przyjmując rezolucję 1747, rozszerzającą listę poddanych sankcjom osób i instytucji. Przyjęto też sugestię pięciu stałych członków Rady oraz Niemiec o rozwiązaniu kwestii irańskiego programu nuklearnego.

Wydając rezolucję 1803 z 3 marca 2008, Rada Bezpieczeństwa zadecydowała o rozszerzeniu sankcji na dodatkową grupę instytucji finansowych, ograniczyć przejazdy dodatkowej grupy osób i zakazać eksportowania do Iranu produktów podwójnego wykorzystania, związanych z technologią nuklearną i rakietową. Wprowadzenie sankcji monitorowane jest przez komitet Rady Bezpieczeństwa.

Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła 27 września 2008 rezolucję 1835, potwierdzającą ustalenia czterech poprzednich dokumentów. Jako jedyna z sześciu przytoczonych tu rezolucji, nie przywoływała ona Karty Narodów Zjednoczonych i jej rozdziału 7.

9 czerwca 2010 ONZ uchwaliła rezolucję 1929, nakładającą całkowite embargo zbrojeniowe na Iran, wprowadzającą ograniczenia przejazdów dla określonych przedstawicieli organów władzy, odsuwającą Iran od jakichkolwiek działań związanych z rakietami balistycznymi, zamrażającą środki Armii Strażników Rewolucji Islamskiej oraz Irańskich Linii transportowych, jak też nakładającą obowiązek prowadzenia inspekcji wszystkich irańskich towarów i intytulacji finansowych, na przykład banków, na terytorium działania. Turcja i Brazylia były przeciwko przyjęciu rezolucji, zaś Liban wstrzymał się od głosu; rezolucja została uchwalona stosunkiem głosów 12 do 2. Niektóre kraje, w tym Stany Zjednoczone, państwa Unii Europejskiej, Australia, Kanada, Japonia, Norwegia, Korea Południowa i Rosja wprowadziły i zaostrzyły powyższe sankcje.

Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej

W lutym 2001 anonimowi dyplomaci IAEA stwierdzili, że większość uzyskiwanych przez służby wywiadowcze Stanów Zjednoczonych informacji wywiadowczych które przekazano IAEA była niewiarygodna, jak też, że żadna z uzyskanych informacji nie doprowadziła do znaczących odkryć na terenie Iranu.

10 maja 2007 zarówno Iran jak i IAEA ostro zaprzeczyły doniesieniom o zatrzymaniu przez Iran ekspertów IAEA próbujących uzyskać dostęp do irańskich zakładów wzbogacania uranu. 11 marca 2007 agencja Reuters zamieściła wypowiedź rzecznika Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej Marca Vidricaire, ktory stwierdził: „Nigdy, włączywszy w to kilka ostatnich tygodni, nie odmówiono nam dostępu do zakładów wzbogacania uranu. Zwykle nie komentujemy tego typu doniesień, lecz tym razem czujemy, ze kwestię należy wyjaśnić (...) Gdybyśmy stanęli w obliczu takiego problemu, musielibyśmy to zgłosić Radzie [w której zasiada 35 państw] (...) Nie stało się tak, gdyż wspomniane domniemane wydarzenie nie miało miejsca”.

30 lipca 2007 inspektorzy IAEA odbyli pięciogodzinna wizytę w kompleksie Arak – pierwszą tego typu wizytę od kwietnia. W dalszych dniach planowano inspekcje kolejnych zakładów. W kontekście tych wizyt padły sugestie, jakoby dostęp do zakładów związanych z techniką atomową miał być udzielony w celu uniknięcia przyszłych sankcji.

Pod koniec października 2007, jak podał dziennik International Herald Tribune, przewodniczący IAEA Mohamed ElBaradei stwierdził, że nie widział dowodów na rozwijanie broni jądrowej przez Iran. Dziennik zacytował następujące słowa ElBaradeia: „Wiedzieliśmy, że w Iranie mogą być prowadzone badania nad potencjalnym uzbrojeniem. Dlatego też zdecydowaliśmy o niedawaniu Teheranowi wolnej ręki, gdyż stanęliśmy w obliczu wielu pytań bez odpowiedzi (...) Czy jednak zobaczyliśmy materiały radioaktywne, które można w każdej chwili wykorzystać do zbudowania bomby? Nie. Czy zobaczyliśmy faktycznie program zbrojeniowy? Nie.” International Herald Tribune napisał również: „ElBaradei stwierdził, że martwi się rosnącą siłą retoryki Stanów Zjednoczonych, która w jego rozumieniu koncentruje się na domniemanych intencjach stworzenia przez Iran broni nuklearnej, nie zaś na dowodach, że Teheran faktycznie się zbroi. Gdyby istniały twarde dowody, ElBaradei wyraził chęć ich zobaczenia.”

Izrael skrytykował raporty IAEA dotyczące Iranu, jak też byłego przewodniczącego Agencji, Mohameda ElBaradeia. Izraelski Minister of Strategic Affairs Avigdor Lieberman odrzucił raporty agencji atomowych ONZ jako nieakceptowalne i oskarżył przewodniczącego IAEA ElBaradeia i działania proirańskie.

W wywiadzie udzielonym w lutym 2009, przewodniczący IAEA Mohamed ElBaradei stwierdził, że Iran jest w posiadaniu niskowzbogaconego uranu, „nie oznacza to jednak, że jutro będą dysponować bronią nuklearną, gdyż tak długo, jak są pod nadzorem IAEA i tak długo, jak nie podejmują działań zbrojeniowych, wszystko wiadomo.” ElBaradei stwierdził też deficyt wiary w Iran, lecz uznał, ze nie wolno go rozdmuchiwać i że „wiele innych państw wzbogaca uran bez narzekań reszty świata.”

IAEA w dalszym stopniu nie była w stanie wysnuć wniosków na temat ewentualności prowadzenia przez władze irańskie tajnego programu zbrojeniowego. Zwykle wysnuwa ona wnioski o braku niezadeklarowanych działańnuklearnych tylko w przypadku państw, które stosują się do Protokołu dodatkowego. Iran zatrzymał swoje dobrowolne u niewiążące prawnie wprowadzenie Protokołu dodatkowego oraz wszelką współpracę dobrowolną z IAEA, która nie wynikałaby z układu zabezpieczającego po tym, jak IAEA zadecydowała o przedstawieniu wykazywanych przez Iran niezgodności Radzie Bezpieczeństwa ONZ w lutym 2006. Skutkiem tego było przyjęcie przez Radę bezpieczeństwa ONZ rezolucji 1737, przywołującej rozdział 7 Karty Narodów Zjednoczonych, która obligowała Iran do wprowadzenia Protokołu dodatkowego. Iran utrzymywał, że zaangażowanie Rady Bezpieczeństwa ONZ w „kwestię pokojowych działań nuklearnych Islamskiej Republiki Iranu” jest nieprawne i złośliwe. W oświadczeniu o zabezpieczeniach z roku 2007 IAEA nie dopatrzyła się niezadeklarowanych materiałów radioaktywnych ani działań jądrowych w 47 z 82 krajów, które ratyfikowały zarówno układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej jak i Protokoły dodatkowe, choć podobnych wniosków nie dało się wysnuć w przypadku pozostałych 25 krajów. W sierpniu 2007 Iran i IAEA podpisały porozumienie poszukujące rozwiązania otwartych kwestii, dokonując postępu w rozwiązaniu niektórych kwestii otwartych, oprócz „domniemanych badań” nad irańską bronią jądrową. Iran twierdzi, ze nie odniósł się do domniemanych badań w planie prac IAEA, gdyż ta kwestia nie została w nim uwzględniona. IAEA nie odkryła faktycznego wykorzystywania materiałów rozszczepialnych w związku z domniemanymi badaniami i twierdzi, że z ubolewaniem nie jest w stanie przedstawić Iranowi kopii dokumentów z nimi związanych, lecz zapewnia, ze dokumentacja jest wyczerpująca i szczegółowa w stopniu, który wymusza poważne jej potraktowanie. Iran z kolei twierdzi, że przypuszczenia są oparte na „sfałszowanych” dokumentach i „sfabrykowanych” danych i że nie otrzymał kopii dokumentów, które pozwoliłyby mu się dowieść ich sfałszowania i fabrykacji.

W lutym 2009 dyrektor generalny IAEA stwierdził w wywiadzie dla Radio France, że wierzy, iż wykluczono możliwość ataku wojskowego na instalacje nuklearne w Iranie. „Siły wolno użyć wyłącznie w ostateczności (...) po wyczerpaniu wszystkich możliwości działań politycznych.”;. Były dyrektor generalny IAEA Hans Blix skrytykował rządy państw Zachodu za lata stracone w wyniku „nieefektywnego podejścia” do tematyki irańskiego programu nuklearnego. Blix zasugerował, by państwa Zachodu zaproponowały „gwarancję przed atakami z zewnątrz i działalnością przewrotową wewnątrz” sugerując również, że zaangażowanie w dyplomatykę regionalną ze strony Stanów Zjednoczonych „stałoby się dla Iranu lepszą motywacją do osiągnięcia porozumienia w kwestiach nuklearnych niż oświadczenia Busha o tym, że Iran musi się zachowywać.”;

W lipcu 2009 Yukiya Amano, świeżo mianowany przewodniczący IAEA powiedział, że „nie widzi w oficjalnych dokumentach IAEA dowodu” na to, by Iran próbował zyskać możliwość rozwijania broni nuklearnej.

We wrześniu 2009 dyrektor generalny IAEA Mohamed El Baradei stwierdził, ze Iran złamał prawo, nie ujawniając wcześniej faktu posiadania drugiego zakładu wzbogacania uranu, zlokalizowanego w miejscowości --Kom (miasto)|Kom]]. Mimo tego, jak stwierdził El Baradei, Organizacja Narodów Zjednoczonych nie dysponowała wystarczającymi dowodami na to, by w Iranie rozwijano program badań nuklearnych.

W listopadzie tego samego roku składająca się z przedstawicieli 35 państw Rada Naczelna Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej przytłaczającą większością poparła żądanie Stanów Zjednoczonych, Rosji, Chin i trzech innych mocarstw, by Iran natychmiast zaprzestał budowania swojego nowo ujawnionego zakładu nuklearnego i by zatrzymał proces wzbogacania uranu. Przedstawiciele Iranu zignorowali przyjęcie tej rezolucji głosami 25 członków Rady, lecz Stany Zjednoczone wraz z państwami popierającymi ich politykę dały do zrozumienia, ze w przypadku da;dalszego oporu ze strony władz w Teheranie, ONZ może na Iran nałożyć kolejne sankcje.

W lutym 2010 IAEA wydała raport krytykujący Iran za niewyjaśnienie szczegółów zakupu wrażliwej technologii oraz przeprowadzenie testów detonatorów wysokiej precyzji oraz głowic pocisków zmodyfikowanych tak, by mogły przenosić większe ładunki. Tego typu eksperymenty łączą się bezpośrednio z kwestią głowic atomowych.

W maju 2010 IAEA wydała raport, w którym zawarto wzmiankę o zadeklarowaniu przez Iran produkcji 2,5 tony niskowzbogaconego uranu; taka ilość po wzbogaceniu do wyższej wartości mogłaby posłużyć do skonstruowania dwóch głowic nuklearnych. Iran w myśl raportu odmówił udzielenia odpowiedzi na szereg pytań dotyczących prowadzonych działań, w tym działań określonych przez Agencję jako posiadające „potencjalny wymiar zbrojeniowy”.

Iran odmówił inspektorom IAEA wjazdu na teren kraju w lipcu 2010. Agencja odrzuciła podane przez Iran powody zakazu wjazdu swoich inspektorów i wyraziła pełne poparcie ich działań. Iran oskarżył wspomnianych inspektorów o nieprawidłowe raportowanie faktu zaginięcia pewnych urządzeń..

IAEA oświadczyła w sierpniu 2010, że Iran rozpoczął wykorzystywanie drugiego zestawu 164 centryfug połączonych w kaskadę w celu wzbogacenia uranu do poziomu 20% w pilitażowych zakładach w Natanz.

Iran

Wywiady i sondaże sugerują, że większość obywateli Iranu popiera dążenia nuklearne swojego kraju. Badania opinii publicznej z roku 2008 pokazują, że większość obywateli Iranu chce opracowania w ich państwie technologii związanych z energetyką jądrową, zaś 90% uważa za kwestię ważną (81% za bardzo ważną), by Iran posiadł wiedzę o pełnym cyklu paliwowym. Choć Irańczycy nie są Arabami, społeczności sześciu krajów arabskich również uważają, Iran ma prawo do rozwijania własnego programu badań nad technologią nuklearną i że nie powinno się na Iranie wywierać presji celem zakończenia rozwoju owego programu. Badanie opinii publicznej przeprowadzone we wrześniu 2010 przez International Peace Institute ujawniło, że 71 procent Irańczyków popiera rozwój broni nuklearnej, co stanowi znaczny wzrost w stosunku do wyników poprzednich badań prowadzonych przez tę samą agencję.

Wyjaśniając, dlaczego program wzbogacania uranu nie został zadeklarowany Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, Iran argumentował, że przez poprzednie 24 lata „byliśmy przedmiotem szeregu najcięższych sankcji i ograniczeń związanych z materiałami i technologią związaną z pokojowymi badaniami nad energią atomową”, skutkiem czego część programu prowadzona była w sposób tajny. Iran stwierdził, że intencją Stanów Zjednoczonych jest „wyłączniie pozbawienie Iranu” niezbywalnych praw do wzbogacania pierwiastków rozszczepialnych „ raz na zawsze”, jak też, ze Stany Zjednoczone pozostają głuche na działania nuklearne i zbrojeniowe prowadzone przez Izrael. Irna rozpoczął badania nad technologią nuklearną już w roku 1975, gdy Francja podjęła współpracę z rządem w Teheranie, uruchamiając centrum Esfahan Nuclear Technology Center (ENTC) mające służyć szkoleniu personelu, który pracowac miał przy opracowywaniu określonych faz cyklu paliwowego. Iran nie ukrywał pozostałych elementów swojego programu nuklearnego. Dla przykładu, wydobywanie i przetwarzanie uranu zostało ujawnione w ogólnokrajowej stacji radiowej, władze stwierdziły też, że w trakcie konsultacji z Agencją Energii Atomowej i jej krajami członkowskimi w latach 90. XX wieku podkreślały plany zdobycia w celach wyłącznie pokojowych technologii wzbogacania pierwiastków promieniotwórczych. IAEA wiedziała również o kontraktach zawartych z państwami trzecimi na dostawę technologii nuklearnej, lecz wsparcie dla tych umów ustało po „ocenie specjalnych narodowych sił wywiadowczych USA stwierdzającej, że choć często opisywane w mediach intencje nuklearne Iranu znajdują sie całkowicie w fazie planowania, ambicje Szacha mogą doprowadzić do tego, że Iran zacznie rozwijać arsenał nuklearny, szczególnie po udanych testach nuklearnych przeprowadzonych przez Indie w maju 1974.”. W roku 2003 IAEA ogłosiła, ze Iran nie dopełnił swoich zobowiązań, które obligowały państwo do zgłoszenia części operacji wzbogacania pierwiastków rozszczepialnych; według Iranu operacja ta rozpoczęła się w roku 1985, zaś obowiązek oznajmienia o tym fakcie przed IAEA wynikał z podpisanej umowy o ograniczaniu działań nuklearnych. IAEA dodatkowo ogłosiła, że Iran zgodził się na ujawnienie wymaganych przez Agencję informacji i „przyjąć politykę współpracy oraz pełnej przejrzystości” działań korygujących.

Rząd Iranu kilkakrotnie oferował kompromisowe rozwiązania, w myśl których można było nałożyć ścisłe ograniczenia na te z elementów prowadzonego w kraju programu nuklearnego, które wykraczały poza zobowiązania wynikające z układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej wraz z protokołami dodatkowymi tak, by zapewnić, ze program nie zostanie potajemnie przekształcony na produkcję broni. Oferty zawierały między innymi obietnicę prowadzenia irańskiego programu badań technologii nuklearnych w ramach międzynarodowego konsorcjum przy pełnym współudziale rządów państw trzecich. Propozycja ta odpowiadała rozwiązaniu przedstawionemu przez komitet ekspercki IAEA, badający ryzyko transferu pokojowej technologii nuklearnej do celów wojskowych. Iran proponował również zaniechanie wykorzystywania technologii ekstrakcji plutonu, co miałoby zapewnić, że reaktor jądrowy w mieście Arak nie bedzie wykorzystany do produkcji bomb. W czasie późniejszym podawano, ze Irańczycy zadeklarowali również korzystanie z centryfug, które ulegałyby autodestrukcji podczas próby wykorzystania ich do wzbogacania uranu ponad współczynnik niezbędny do zastosowań cywilnych. Mimo jednak wystosowywania przez pięciu członków stałych Rady Bezpieczeństwa ONZ i Niemiec ofert współpracy na polu technologii nuklearnych, Iran odrzucił żądanie Rady o zaprzestanie dalszego rozwijania programu atomowego. Przedstawiciel Iranu zapewniał wtedy, że zajęcie się tą kwestią było ze strony Rady Bezpieczeństwa bezzasadne, pozbawione podstaw prawnych i użyteczności praktycznej, gdyż prowadzony w kraju pokojowy rozwój technologii atomowej nie stanowi zagrożenia dla bezpieczeństwa i pokoju światowego i że tego typu działania są sprzeczne z punktem widzenia większości krajów wchodzących w skład ONZ, które Rada ma za zadanie reprezentować.

„Powinni wiedzieć, że naród irański nie ugnie się pod naciskami i nie pozwoli na deptanie swoich praw” powiedział 31 sierpnia 2006 prezydent Iranu Mahmoud Ahmadinejad; jego przemówienie przed tłumem w północnoirańskim mieście Urmia transmitowała telewizja. Przed swoimi najbardziej zagorzałymi zwolennikami w leżącej na uboczu elektrowni irański przywódca zaatakował fenomen „zastraszania” ze strony ONZ, według niego kierowany przez Stany Zjednoczone. Ahmadinejad skrytykował odrzucenie przez Biały Dom jego oferty transmitowanej przez telewizję debaty z prezydentem Bushem. „Mówią, ze wspierają dialog i wolny przepływ informacji&rdquo, powiedział Ahmadinejad. „Lecz gdy dostali propozycję debaty, unikali jej i ją odrzucili.” Powiedział też, że sankcje nie są w stanie odwieść Irańczyków od podjętej decyzji o podjęciu ścieżki postępu. Jak podała będąca pod wpływem rządu irańska agencja informacyjna IRNA, „wręcz przeciwnie – wiele z naszych sukcesów, w tym uzyskanie dostępu do technologii nuklearnych i produkcja ciężkiej wody osiągnięto mimo sankcji.”

Iran podkreśla pokojowy charakter prowadzonego wzbogacania uranu, lecz wiele z krajów Zachodu, w tym Stany Zjednoczone, twierdzi, że Iran dąży do wyprodukowania broni jądrowej lub do uzyskania samej możliwości takiego działania. Termin 31 sierpnia, wyznaczony w rezolucji nr 1696 Rady Bezpieczeństwa ONZ, wzywał Iran do zawieszenia działań związanych ze wzbogacaniem pierwiastków radioaktywnych lub pogodzenia się z możliwością zastosowania sankcji gospodarczych. Stany Zjednoczone były przekonane, ze Rada Bezpieczeństwa nałoży na Iran sankcje po zebraniu ministrów wysokiego szczebla w połowie września. Podsekretarz stanu rządu amerykańskiego Nicholas Burns powiedział: „będziemy pracować w kierunku wprowadzenia sankcji w sposób energiczny i z poświęceniem, gdyż takich działań nie wolno pozostawić bez odpowiedzi (...) Irańczycy w sposób jednoznaczny pracują dalej nad technologią jądrową; podejmują działania, których podjęcia nie chce od nich Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej, nie chce też ich Rada Bezpieczeństwa ONZ. Musi nastąpić w tej kwestii międzynarodowa odpowiedź i wierzymy, zę tak się stanie.”

Władze Iranu zapewniają, ze nie ma podstaw prawnych do przekazania sprawy Radzie Bezpieczeństwa ONZ, gdyż IAEA nie udowodniła, by uprzednio nieujawnione jej działania miały związek z programem zbrojeniowym i że całość materiałów rozszczepialnych (w tym uprzednio nieujawnionych) znajdujących się na terenie kraju ma znany status i nie została przekazana na cele wojskowe. Artykuł XII.C statutu IAEA wymaga przekazania Radzie Bezpieczeństwa ONZ każdego przypadku niezgodności działań kraju z przyjętymi zasadami. Rada Naczelna IAEA w rzadkiej niepolegającej na konsensusie decyzji przy dwunastu głosach wstrzymujących się zadecydowała, że „ wielokrotne niedopatrzenia Iranu i łamanie przezeń obowiązków wynikających z układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej” jak podała Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej w listopadzie 2003 stanowi niezgodność z artykułem XII.C statutu IAEA.

Iran minimalizuje również niemożność IAEA do zweryfikowania wyłącznie pokojowej natury programu własnych badań nuklearnych, argumentując, że IAEA wysnuła takie wnioski wyłącznie w grupie państw, które podpisały i ratyfikowały Protokół dodatkowy. IAEA była w stanie stwierdzić, że zadeklarowany przez Iran materiał radioaktywny nie był przekazany do celów innych niż cywilne, nie była jednak w stanie stwierdzić braku niezadeklarowanych w Agencji działań. Jak stwierdził raport IAEA z roku 2007, wśród 82 państw, które ratyfikowały układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej i Protokół dodatkowy w 47 przypadkach nie znaleziono śladów niezadeklarowanych Agencji działań nuklearnych, zaś w 35 przypadkach zaistniały podejrzenia o prowadzenie niezgłoszonych IAEA prac. Iran zatrzymał wprowadzanie w życie ustaleń Protokołu dodatkowego i wszelką współpracę z IAEA nie wymuszoną przez podpisane zobowiązania po tym, jak Rada Nadzorcza IAEA zdecydowała w lutym 2006 powiadomić o niezgodnościach Radę Bezpieczeństwa ONZ. Iarn nalegał, ze tego typu współpraca była dobrowolna, lecz 26 grudnia 2006 Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła rezolucję 1737, przywołując w niej rozdział VII Karty Narodów Zjednoczonych, co między innymi wymusiło na Iranie podjęcie pełnej współpracy z IAEA, „ponad formalnymi wymogami stawianymi przez układ zabezpieczający oraz Protokół dodatkowy”. 19 listopada 2008 IAEA podała, że „będąc w stanie nadal twierdzić, że w Iranie nie doszło do przekazania materiału nuklearnego do celów wojskowych, (...) nie jest jednak w stanie poczynić znacznych kroków (...) w pozostałych kluczowych kwestiach (...) z uwagi na brak współpracy ze strony Iranu„. Iran utrzymywał, że zaangażowanie Rady Bezpieczeństwa w „kwestię pokojowych działań nuklearnych Islamskiej Republiki Iranu” jest bezprawne i ma złośliwy charakter. Iran argumentował również, że rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ wzywająca kraj do zaprzestania wzbogacania uranu stanowiła naruszenie ustaleń artykułu IV Ukłądu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, w którym uznaje się niezbywalne prawa sygnatariuszy układu do posiadania technologii nuklearnej dla celów pokojowych.

Iran zgodził się na wprowadzenie Protokołu dodatkowego na warunkach układu z roku 2003 podpisanego w Teheranie i układu podpisanego w Paryżu w roku 2004 i utrzymywał w mocy ustalenia tych umów przez dwa lata przed wycofaniem się z ustaleń układu paryskiego, co nastąpiło w roku 2006, po załamaniu się negocjacji z Trójką UE. Od tego czasu Iran deklarował nie tylko chęć wprowadzenia w życie Protokołu dodatkowego, lecz również wprowadzenie zasad przejrzystości prowadzonego programu, przekraczające wymogi Protokołu dodatkowego, o ile uznane zostanie jego prawo do prowadzenia pokojowego programu nuklearnego. Rada Bezpieczeństwa ONZ nalegała jednak na całkowite zatrzymanie wzbogacania i przetwarzania uranu, zaś ONZ jednoznacznie wykluczyła możliwość zezwolenia Iranowi na produkcję własnego paliwa nuklearnego, nawet przy dokładnych inspekcjach ze strony organów międzynarodowych.

9 kwietnia 2007 Iran ogłosił rozpoczęcie wzbogacania uranu z wykorzystaniem 3000 wirówek, najprawdopodobniej w zakładach w Nathanz. „Wielkim zaszczytem jest, że mogę dziś ogłosić, iż nasze drogie państwo dołączyło do grupy narodów z potencjałem nuklearnym i że może na skalę przemysłową produkować paliwo nuklearne” powiedział Ahmadinejad..

22 kwietnia 2007 rzecznik irańskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych Mohammad Ali Hosseini ogłosił, że Iran nie zamierza zawieszać wzbogacania pierwiastków radioaktywnych przed rozmowami z [[Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa wysokim przedstawicielem Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa [[Javierem Solaną, mającymi odbyć się 25 kwietnia 2007.

W marcu 2009 Iran ogłosił plany otwarcia instalacji w Buszehr dla turystów, co miało podkreślić pokojowy charakter prowadzonych prac

W reakcji na rezolucję IAEA z listopada 2009 wzywającej do natychmiastowego zaprzestania prac nad budową nowo zgłoszonej instalacji nuklearnej oraz zatrzymanie wzbogacania uranu, rzecznik prasowy irańskiego MSZ Ramin Mehmanparast przyrównał rewolucję do „pokazu (...) mającego na celu wywarcie na Iran presji, co będzie bezskuteczne”. Rząd Iranu udzielił po tym fakcie pozwolenia krajowej organizacji atomowej do rozpoczęcia budowy kolejnych dziesięciu zakładów, rozszerzając tmy samym możliwości energetyczne kraju.

Prezydent Iranu Mahmoud Ahmadinejad 1 grudnia 2009 skrytykował groźby sankcji ze strony ONZ o ile Iran nie przyjmie proponowanej przez ONZ wersji programu nuklearnego, twierdząc, że tego typu posunięcia ze strony państw Zachodu nie powstrzymają działań irańskich. Ahmadinejad powiedział krajowej stacji telewizyjnej, że wierzył, iż dalsze negocjacje pomiędzy jego krajem a mocarstwami światowymi w kwestiach nuklearnych nie będą potrzebne, opisując groźby Zachodu o odizolowaniu Iranu jako „niedorzeczne”.

Pod obserwacją wysokich ranga przedstawicieli Iranu i Rosji 21 sierpnia 2010 rozpoczęto wprowadzanie paliwa nuklearnego do instalacji Buszehr II. Jak podały media państwowe, było to działanie w kierunku zapewnienia dostaw prądu elektrycznego wytwarzanego z paliw rozszczepialnych. Media państwowe podawały, ze reaktor rozpocznie wytwarzanie prądu w ciągu dwóch miesięcy, lecz rosyjska agencja atomowa podała czas dłuższy. Ajatollah Ali Khamenei, przywódca państwa, potwierdził w sierpniu 2010 prawo swojego kraju do uruchamiania elektrowni atomowych.

Stany Zjednoczone

Prezydent George W. Bush 31 sierpnia 2006 stwierdził, że „należy wyciągnąć konsekwencje” wobec irańskiego oporu przed żądaniami zaprzestania wzbogacania uranu. Dodał, zę „świat stoi w obliczu poważnego zagrożenia ze strony radykalnego irańskiego reżimu. Reżim ten zbroi i finansuje organizację Hezbollah, jak też jej doradza.” IAEA wydała w tym czasie raport stwierdzający, że Iran nie zaprzestał wzbogacania uranu, co potwierdził przedstawiciel rządu brytyjskiego. Raport otworzył możliwość nałożenia na Iran sankcji ze strony Rady Bezpieczeństwa ONZ. Stojąc przed naciskami czasowymi ze strony ONZ i żądaniami zaprzestania wzbogacania pierwiastków radioaktywnych, Iran nie pozostawiał wątpliwości co do tego, że nie spełni oczekiwań Zachodu i że będzie kontynuował program nuklearny.

Raport amerykańskiego Kongresu z 23 sierpnia 2006 podsumował udokumentowaną historię irańskiego programu nuklearnego, poczynił jednak również pewne spostrzeżenia pod katem IAEA. Agencja odpowiedziała zawierającym ostre sformułowania listem do ówczesnego przewodniczącego kongresowej komisji wywiadowczej Petera Hoekstra, w którym tezy, jakoby inspektor IAEA został zwolniony po naruszeniu zasad Agencji nakazujących „mówienie całej prawdy ” na temat Iranu za „skandaliczne i nieuczciwe” i wskazującym inne błędy rzeczowe, takie jak stwierdzenie, jakoby Iran dopuszczał się wzbogacania uranu do poziomu właściwego do zastosowań wojskowych.

John Bolton, ówczesny ambasador USA przy ONZ, stwierdził 31 sierpnia 2006, że oczekiwał natychmiastowego wprowadzenia sankcji po upłynięciu ultimatum, zapowiadając spotkania wysokich urzędników państwowych w najbliższych dniach, po których nastąpić miały negocjacje w kwestii języka, w którym miała powstać rezolucja nakładająca sankcje. Bolton stwierdził, zę po upłynięciu ultimatum „w górę pójdzie niewielka flaga. (...) w kwestiach tego, co stanie się później, jeśli Iran nie zaprzestania wzbogacania uranu, staną w niezgodności z rezolucją. W tym momencie podejmiemy dyskusję na temat tego, jak wprowadzić środki uzgodnione pomiędzy ministrami spraw zagranicznych.” Pięciu stałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ zaoferowało wraz z Niemcami pakiet rozwiązań mających nakłonić Iran do ponownego przystąpienia do negocjacji, Iran jednak odmówił uprzedniego zaniechania prac nad technologią nuklearną. Proponowany pakiet zawierał oferty poprawiające dostęp Iranu do zdobyczy gospodarki międzynarodowej poprzez uczestnictwo w takich strukturach, jak [{WTO]] i modernizację infrastruktury telekomunikacyjnej kraju. W trakcie negocjacji podejmowano również temat zniesienia ograniczeń na eksport cywilnych samolotów produkcji amerykańskiej i europejskiej do Iranu, jak też propozycję „świeżego startu” w negocjacjach".

Przedstawiciele IAEA w roku 2007

*IAEA officials complained in 2007 that most U.S. intelligence shared with it to date about Iran's nuclear program proved to be inaccurate, and that none had led to significant discoveries inside Iran through that time.

• Through 2008, the United States repeatedly refused to rule out using nuclear weapons in an attack on Iran. The U.S. Nuclear Posture Review made public in 2002 specifically envisioned the use of nuclear weapons on a first strike basis, even against non-nuclear armed states. Investigative reporter Seymour Hersh reported that, according to military officials, the Bush administration had plans for the use of nuclear weapons against "underground Iranian nuclear facilities". When specifically questioned about the potential use of nuclear weapons against Iran, President Bush claimed that "All options were on the table". According to the Bulletin of the Atomic Scientist, Bush "directly threatened Iran with a preemptive nuclear strike. It is hard to read his reply in any other way." The Iranian authorities consistently replied that they were not seeking nuclear weapons as a deterrent to the United States, and instead emphasize the creation of a nuclear-arms free zone in the Middle East. The policy of using nuclear weapons on a first-strike basis against non-nuclear opponents is a violation of the US Negative Security Assurance pledge not to use nuclear weapons against non-nuclear members of the nuclear Non-Proliferation Treaty (NPT) such as Iran. Threats of the use of nuclear weapons against another country constitute a violation of United Nations Security Council Resolution 984 and the International Court of Justice advisory opinion on the Legality of the Threat or Use of Nuclear Weapons.

• In December 2008, President-Elect Barack Obama gave an interview on Sunday's "Meet the Press" with host Tom Brokaw during which he said the United States needs to "ratchet up tough but direct diplomacy with Iran". He said in his view the United States needs to make it clear to the Iranians that their alleged development of nuclear weapons and funding of organizations "like Hamas and Hezbollah," and threats against Israel are "unacceptable." Obama supports diplomacy with Iran without preconditions "to pressure Iran to stop their illicit nuclear program". Mohamed ElBaradei has welcomed the new stance to talk to Iran as "long overdue". Iran said Obama should apologize for the U.S. bombing of Hiroshima and Nagasaki in World War II and his administration should stop talking to the world and "listen to what others are saying." In his first press interview as President, Obama told Al Arabiya that "if countries like Iran are willing to unclench their fist, they will find an extended hand from us."

• In March 2009 U.S. National Intelligence Director Dennis C. Blair and Defense Intelligence Agency Director Lt. Gen. Michael D. Maples told a United States Senate Committee on Armed Services hearing that Iran has only low-enriched uranium, which there were no indications it was refining. Their comments countered ones made earlier by an Israeli general and Maples said the United States was arriving at different conclusions from the same facts.

• On 7 April 2009, a Manhattan district attorney charged a financier with the suspected misuse of Manhattan banks employed to transfer money between China and Iran by way of Europe and the United States. The materials in question can be used for weapons as well as civilian purposes, but some of the material can potentially be used in making engine nozzles that can withstand fiery temperatures and centrifuges that can enrich uranium into atomic fuel. The charges would carry a maximum of up to a year in jail for fifth-degree conspiracy and a maximum of four years for falsifying business records. David Albright, a nuclear weapons expert who assisted in the prosecution, said that it is impossible to say how Iran used or could use the raw materials it acquired.

• According to a document released by the US State Department's Bureau of Intelligence and Research in August 2009, Iran is unlikely to have the technical capability to produce HEU (highly enriched uranium, used for bombs) before 2013, and the US intelligence community has no evidence that Iran has yet made the decision to produce highly enriched uranium.

• On 26 July 2009, Secretary of State Hillary Rodham Clinton explicitly ruled out the possibility that the Obama administration would allow Iran to produce its own nuclear fuel, even under intense international inspection.

• Following the November 2009 IAEA Board of Governors resolution demanding Iran immediately stop building its newly revealed nuclear facility and freeze uranium enrichment, White House spokesman Robert Gibbs avoided mentioning sanctions but indicated harsher measures were possible unless Iran compromised: "If Iran refuses to meet its obligations, then it will be responsible for its own growing isolation and the consequences." Glyn Davies, the chief U.S. delegate to the IAEA, told reporters: "Six nations ... for the first time came together ...[and] have put together this resolution we all agreed on. That's a significant development."

• A 2009 U.S. congressional research paper said that U.S. intelligence believed Iran ended "nuclear weapon design and weaponization work" in 2003. The intelligence consensus was affirmed by leaders of the U.S. intelligence community. Some advisors within the Obama administration reaffirmed the intelligence conclusions, while other "top advisers" in the Obama administration "say they no longer believe" the key finding of the 2007 National Intelligence Estimate. Thomas Fingar, former Chairman of the National Intelligence Council until December 2008, said that the original 2007 National Intelligence Estimate on Iran "became contentious, in part, because the White House instructed the Intelligence Community to release an unclassified version of the report's key judgments but declined to take responsibility for ordering its release." A National Intelligence Estimate (NIE) is the most authoritative written judgment concerning a national security issue prepared by the Director of Central Intelligence.

• The impending opening of the Bushehr I plant in late 2010 prompted the White House to question why Iran is continuing to enrich uranium within its borders. "Russia is providing the fuel, and taking the fuel back out," White House spokesman Robert Gibbs said in August. "It, quite clearly, I think, underscores that Iran does not need its own enrichment capability if its intentions, as it states, are for a peaceful nuclear program," he said.

The August 2007 agreement with the IAEA

An IAEA report to the Board of Governors on 30 August 2007, stated that Iran's Fuel Enrichment Plant at Natanz is operating "well below the expected quantity for a facility of this design," and that 12 of the intended 18 centrifuge cascades at the plant were operating. The report stated that the IAEA had "been able to verify the non-diversion of the declared nuclear materials at the enrichment facilities in Iran," and that longstanding issues regarding plutonium experiments and HEU contamination on spent fuel containers were considered "resolved." However, the report added that the Agency remained unable to verify certain aspects relevant to the scope and nature of Iran's nuclear program.

The report also outlined a work plan agreed by Iran and the IAEA on 21 August 2007. The work plan reflected agreement on "modalities for resolving the remaining safeguards implementation issues, including the long outstanding issues." According to the plan, these modalities covered all remaining issues regarding Iran's past nuclear program and activities. The IAEA report described the work plan as "a significant step forward," but added "the Agency considers it essential that Iran adheres to the time line defined therein and implements all the necessary safeguards and transparency measures, including the measures provided for in the Additional Protocol." Although the work plan did not include a commitment by Iran to implement the Additional Protocol, IAEA safeguards head Olli Heinonen observed that measures in the work plan "for resolving our outstanding issues go beyond the requirements of the Additional Protocol."

According to Reuters, the report was likely to blunt Washington's push for more severe sanctions against Iran. One senior UN official familiar said U.S. efforts to escalate sanctions against Iran would provoke a nationalistic backlash by Iran that would set back the IAEA investigation in Iran. In late October 2007, chief IAEA inspector Olli Heinonen described Iranian cooperation with the IAEA as "good," although much remained to be done.

The November 2007 IAEA report

The 15 November 2007, IAEA report found that on nine outstanding issues listed in the August 2007 workplan, including experiments on the P-2 centrifuge and work with uranium metals, "Iran's statements are consistent with ... information available to the agency," but it warned that its knowledge of Tehran's present atomic work was shrinking due to Iran's refusal to continue voluntarily implementing the Additional Protocol, as it had done in the past under the October 2003 Tehran agreement and the November 2004 Paris agreement. The only remaining issues were traces of HEU found at one location, and allegations by US intelligence agencies based on a laptop computer allegedly stolen from Iran which reportedly contained nuclear weapons-related designs. The IAEA report also stated that Tehran continues to produce LEU. Iran has declared it has a right to peaceful nuclear technology under the NPT, despite Security Council demands that it cease its nuclear enrichment.

On 18 November 2007, President Ahmadinejad announced that he intends to consult with other Arab nations on a plan, under the auspices of the Gulf Cooperation Council, to enrich uranium in a neutral third country, such as Switzerland.

The February 2008 IAEA report

On 11 February 2008, news reports stated that the IAEA report on Iran's compliance with the August 2007 work plan would be delayed over internal disagreements over the report's expected conclusions that the major issues had been resolved. French Foreign Minister Bernard Kouchner stated that he would meet with IAEA Director Mohammed ElBaradei to convince him to "listen to the West" and remind him that the IAEA is merely in charge of the "technical side" rather than the "political side" of the issue. A senior IAEA official denied the reports of internal disagreements and accused Western powers of using the same "hype" tactics employed against Iraq before the 2003 U.S.-led invasion to justify imposing further sanctions on Iran over its nuclear program.

The IAEA issued its report on the implementation of safeguards in Iran on 22 February 2008. With respect to the report, IAEA Director Mohammad ElBaradei stated that "We have managed to clarify all the remaining outstanding issues, including the most important issue, which is the scope and nature of Iran´s enrichment programme" with the exception of a single issue, "and that is the alleged weaponization studies that supposedly Iran has conducted in the past."

According to the report, the IAEA shared intelligence with Iran recently provided by the US regarding "alleged studies" on a nuclear weaponization program. The information was allegedly obtained from a laptop computer smuggled out of Iran and provided to the US in mid-2004. The laptop was reportedly received from a "longtime contact" in Iran who obtained it from someone else now believed to be dead. A senior European diplomat warned "I can fabricate that data," and argued that the documents look "beautiful, but is open to doubt". The United States has relied on the laptop to prove that Iran intends to develop nuclear weapons. In November 2007, the United States National Intelligence Estimate (NIE) believed that Iran halted an alleged active nuclear weapons program in fall 2003. Iran has dismissed the laptop information as a fabrication, and other diplomats have dismissed the information as relatively insignificant and coming too late.

The February 2008 IAEA report states that the Agency has "not detected the use of nuclear material in connection with the alleged studies, nor does it have credible information in this regard."

The May 2008 IAEA report

On 26 May 2008, the IAEA issued another regular report on the implementation of safeguards in Iran.

According to the report, the IAEA has been able to continue to verify the non-diversion of declared nuclear material in Iran, and Iran has provided the Agency with access to declared nuclear material and accountancy reports, as required by its safeguards agreement.

Iran had installed several new centrifuges, including more advanced models, and environmental samples showed the centrifuges "continued to operate as declared", making low-enriched uranium. The report also noted that other elements of Iran's nuclear program continued to be subject to IAEA monitoring and safeguards as well, including the construction of the heavy water facility in Arak, the construction and use of hot cells associated with the Tehran Research Reactor, the uranium conversion efforts, and the Russian nuclear fuel delivered for the Bushehr reactor.

The report stated that the IAEA had requested, as a voluntary "transparency measure", to be allowed access to centrifuge manufacturing sites, but that Iran had refused the request. The IAEA report stated that Iran had also submitted replies to questions regarding "possible military dimensions" to its nuclear program, which include "alleged studies" on a so-called Green Salt Project, high-explosive testing and missile re-entry vehicles. According to the report, Iran's answers were still under review by the IAEA at the time the report was published. However, as part of its earlier "overall assessment" of the allegations, Iran had responded that the documents making the allegations were forged, not authentic, or referred to conventional applications.

The report stated that Iran may have more information on the alleged studies, which "remain a matter of serious concern", but that the IAEA itself had not detected evidence of actual design or manufacture by Iran of nuclear weapons or components. The IAEA also stated that it was not itself in possession of certain documents containing the allegations against Iran, and so was not able to share the documents with Iran.

The September 2008 IAEA report

According to the 15 September 2008, IAEA report on the implementation of safeguards in Iran, Iran continued to provide the IAEA with access to declared nuclear material and activities, which continued to be operated under safeguards and with no evidence of any diversion of nuclear material for non-peaceful uses. Nevertheless, the report reiterated that the IAEA would not be able to verify the exclusively peaceful nature of Iran's nuclear program unless Iran adopted "transparency measures" which exceeded its safeguards agreement with the IAEA, since the IAEA does not verify the absence of undeclared nuclear activities in any country unless the Additional Protocol is in force.

With respect to the report, IAEA Director Mohammad ElBaradei stated that "We have managed to clarify all the remaining outstanding issues, including the most important issue, which is the scope and nature of Iran's enrichment programme" with the exception of a single issue, "and that is the alleged weaponization studies that supposedly Iran has conducted in the past."

According to the report, Iran had increased the number of operating centrifuges at its Fuel Enrichment Plant in Isfahan, and continued to enrich uranium. Contrary to some media reports which claimed that Iran had diverted uranium hexafluoride (UF6) for a renewed nuclear weapons program, the IAEA emphasized that all of the uranium hexafluoride was under IAEA safeguards. This was re-iterated by IAEA spokesman Melissa Fleming, who characterized the report of missing nuclear material in Iran as being "fictitious". Iran was also asked to clarify information about foreign assistance it may have received in connection with a high explosive charge suitable for an implosion type nuclear device. Iran stated that there had been no such activities in Iran.

The IAEA also reported that it had held a series of meetings with Iranian officials to resolve the outstanding issues including the "alleged studies" into nuclear weaponization which were listed in the May 2008 IAEA report. During the course of these meetings, the Iranians filed a series of written responses including a 117-page presentation which confirmed the partial veracity of some of the allegations, but which asserted that the allegations as a whole were based on "forged" documents and "fabricated" data, and that Iran had not actually received the documentation substantiating the allegations. According to the August 2007 "Modalities Agreement" between Iran and the IAEA, Iran had agreed to review and assess the "alleged studies" claims, as good faith gesture, "upon receiving all related documents".

Iran's ambassador to the IAEA, Ali Asghar Soltaniyeh, accused the United States of preventing the IAEA from delivering the documents about the alleged studies to Iran as required by the Modalities Agreement, and stated that Iran had done its best to respond to the allegations but would not accept "any request beyond our legal obligation and particularly beyond the Work Plan, which we have already implemented."

While once again expressing "regret" that the IAEA was not able to provide Iran with copies of the documentation concerning the alleged studies, the report also urged Iran to provide the IAEA with "substantive information to support its statements and provide access to relevant documentation and individuals" regarding the alleged studies, as a "matter of transparency". The IAEA submitted a number of proposals to Iran to help resolve the allegations and expressed a willingness to discuss modalities that could enable Iran to demonstrate credibly that the activities referred to in the documentation were not nuclear-related, as Iran asserted, while protecting sensitive information related to its conventional military activities. The report does not indicate whether Iran accepted or rejected these proposals.

The report also reiterated that IAEA inspectors had found "no evidence on the actual design or manufacture by Iran of nuclear material components of a nuclear weapon or of certain other key components, such as initiators, or on related nuclear physics studies ... Nor has the Agency detected the actual use of nuclear material in connection with the alleged studies" but insisted that the IAEA would not be able to formally verify the peaceful nature of Iran's nuclear program unless Iran had agreed to adopt the requested "transparency measures".

The February 2009 IAEA report

In a 19 February 2009, report to the Board of Governors, IAEA Director General ElBaradei reported that Iran continued to enrich uranium contrary to the decisions of the Security Council and had produced over a ton of low enriched uranium. Results of environmental samples taken by the Agency at the FEP and PFEP5 indicated that the plants have been operating at levels declared by Tehran, "within the measurement uncertainties normally associated with enrichment plants of a similar throughput." The Agency was also able to confirm there was no ongoing reprocessing related activities at Iran's Tehran Research Reactor and Xenon Radioisotope Production Facility.

According to the report, Iran also continued to refuse to provide design information or access to verify design information for its IR-40 heavy water research reactor. Iran and the IAEA in February 2003 agreed to modify a provision in the Subsidiary Arrangement to its safeguards agreement (Code 3.1) to require such access. Iran told the Agency in March 2007 that it "suspended" the implementation of the modified Code 3.1, which had been "accepted in 2003, but not yet ratified by the parliament", and that it would "revert" to the implementation of the 1976 version of Code 3.1. The subsidiary arrangement may only be modified by mutual agreement. Iran says that since the reactor is not in a position to receive nuclear material the IAEA's request for access was not justified, and requested that the IAEA not schedule an inspection to verify design information. The Agency says its right to verify design information provided to it is a "continuing right, which is not dependent on the stage of construction of, or the presence of nuclear material at, a facility".

Regarding the "alleged studies" into nuclear weaponization, the Agency said that "as a result of the continued lack of cooperation by Iran in connection with the remaining issues which give rise to concerns about possible military dimensions of Iran's nuclear programme, the Agency has not made any substantive progress on these issues." The Agency called on member states which had provided information about the alleged programs to allow the information to be shared with Iran. The Agency said Iran's continued refusal to implement the Additional Protocol was contrary to the request of the Board of Governors and the Security Council. The Agency was able to continue to verify the non-diversion of declared nuclear material in Iran. Iran says that for the six years the Agency has been considering its case, the IAEA has not found any evidence to prove that Tehran is seeking a nuclear weapon.

Regarding the IAEA report, several news reports suggested that that Iran had failed to properly report the amount of low-enriched uranium it possessed because Iranian estimates did not match the IAEA inspector's findings, and that Iran now had enough uranium to make a nuclear bomb. The reporting was widely criticized as unjustifiably provocative and hyped. In response to the controversy, IAEA spokesman Melissa Fleming asserted that the IAEA had no reason at all to believe that the estimates of low-enriched uranium produced by Iran were an intentional error, and that no nuclear material could be removed from the facility for further enrichment to make nuclear weapons without the agency's knowledge since the facility is subject to video surveillance and the nuclear material is kept under seal.

Ali Asghar Soltaniyeh, Iran's Ambassador to the International Atomic Energy Agency, said the February report failed to "provide any new insight into Iran's nuclear program". He asserted the report was written in a way which clearly causes misunderstanding in public opinion. He suggested the reports should be written to have a section about whether Iran has fulfilled its NPT obligations and a separate section for whether "fulfillment of Additional Protocol or sub-arrangements 1 and 3 are beyond the commitment or not".

Second enrichment plant

On 21 September 2009, Iran informed the IAEA that it was constructing a second enrichment facility. The following day (22 September) IAEA Director General ElBaradei informed the United States, and two days later (24 September) the United States, United Kingdom and France briefed the IAEA on an enrichment facility under construction at an underground location at Fordo, twenty miles north of Qom. On 25 September, at the G-20 Summit, the three countries criticized Iran for once again concealing a nuclear facility from the IAEA. The United States said that the facility, which was still months from completion, was too small to be useful for a civil program but could produce enough high-enriched uranium for one bomb per year. Iran said the plant was for peaceful purposes and would take between a year and a half to two years to complete, and that the notice Iran had given had exceeded the 180 days before insertion of nuclear materials the IAEA safeguards agreement that Iran was following required. Iran agreed to allow IAEA inspections. Iran's nuclear chief, Ali Akbar Salehi, said the site was built for maximum protection from aerial attack: carved into a mountain and near a military compound of the powerful Revolutionary Guard.

Also in October, the United States, France and Russia proposed a UN-drafted deal to Iran regarding its nuclear program, in an effort to find a compromise between Iran's stated need for a nuclear reactor and international concerns that Iran harbors a secret intent on developing a nuclear weapon. After some delay in responding, on 29 October, Ahmadinejad voiced an openness towards cooperation with other world powers. "We welcome fuel exchange, nuclear co-operation, building of power plants and reactors and we are ready to co-operate," he said in a live broadcast on state television. However, he added that Iran would not retreat "one iota" on its right to a sovereign nuclear program.

In November 2009, the IAEA Board of Governors passed a resolution that criticized Iran for defying a UN Security Council ban on uranium enrichment, censured Iran for secretly building a uranium enrichment facility and demanded that it immediately suspend further construction. It noted the IAEA chief Mohammed El-Baradei cannot confirm that Iran's nuclear program is exclusively geared toward peaceful uses, and expressed "serious concern" that Iran's stonewalling of an IAEA probe means "the possibility of military dimensions to Iran's nuclear program" cannot be excluded.

Iran declares itself to be a nuclear state

On 9 February 2010 according to Government sources, Iran announced that it would produce uranium enriched to up to 20% to produce fuel for a research reactor used to produce medical radioisotopes, processing its existing stocks of 3.5% enriched uranium. Two days later during the celebrations in Tehran for the 31st anniversary of the 1979 Iranian Islamic revolution, the Iranian President Mahmoud Ahmadinejad announced that Iran was now a "nuclear state." IAEA officials confirmed it has enriched uranium "up to 19.8%". Responding to criticism, President Ahmadinejad said, "Why do they think that 20 per cent is such a big deal? Right now in Natanz we have the capability to enrich at over 20 per cent and at over 80 per cent, but because we don't need it, we won't do it." He added "If we wanted to manufacture a bomb, we would announce it." On the same day as the President's announcement, Ali Akbar Salehi, head of the Atomic Energy Organization of Iran, told Reuters that their 20% enrichment production, was going "very well," adding "There is no limit on enrichment. We can enrich up to 100% ... But we never had the intention and we do not have the intention to do so, unless we need (to)." He maintained that the 20% production was for a Tehran medical reactor, and as such would be limited to around 1.5 kg per month.

Tehran Nuclear Declaration

Szablon:See On 17 May Iran, Brazil, and Turkey issued a joint declaration "in which Iran agreed to send low-enriched uranium to Turkey in return for enriched fuel for a research reactor." Iran reported the joint declaration to the IAEA on 24 May, asking it to inform the "Vienna Group" (the United States, Russia, France, and the IAEA), in order to conclude a written agreement and make contingent arrangements between Iran and the Vienna Group. The proposal was welcomed by Arab leaders, China and, cautiously, by Russia. France's Prime Minister called the agreement a "positive step" toward resolving the Iran nuclear program dispute, if Iran were to cease uranium enrichment altogether. EU foreign policy chief Catherine Ashton played down the agreement, saying it was a step in the right direction but did not go far enough and left questions unanswered. U.S. Secretary of State Hillary Clinton said the proposal had "a number of deficiencies," including Iran's intention to continue enriching uranium to high levels.

Brazil's Foreign Minister, Celso Amorim, said that his government was encouraged "to implement the proposals in October, without deviation, and we did." In an 20 April letter to Brazilian President Lula, U.S. President Obama wrote "For us, Iran’s agreement to transfer 1,200 kg of Iran’s low enriched uranium (LEU) out of the country would build confidence and reduce regional tensions by substantially reducing Iran’s LEU stockpile. I want to underscore that this element is of fundamental importance for the United States... I would urge Brazil to impress upon Iran the opportunity presented by this offer to "escrow" its uranium in Turkey while the nuclear fuel is being produced." Turkish President Recep Tayyip Erdogan received a similar letter. A senior U.S. official told the Washington Post that the letter was a response to Iran's desire to ship out its uranium piecemeal, rather than in a single batch, and that during "multiple conversations" U.S. officials made clear that Iran should also cease 20% enrichment, but also said "there was no president-to-president letter laying out those broader concerns". Amorim said the terms of the deal were discussed with several countries, including the United States. Turkish Foreign Minister Ahmet Davutoğlu said “this [agreement] is a success for Turkey and Brazil, but it is also a success for President Obama’s policy of engagement.” Ivan Oelrich and Ivanka Barzashka, writing in the Bulletin of the Atomic Scientists in May 2010, stated that Iran's "20 percent enrichment is likely only a show of force in an attempt to speed up a favorable fuel deal".

Early analysis from the BBC stated the deal could be an "effort by President Mahmoud Ahmadinejad to deflect pressure for fresh sanctions" and that "Iran watchers are already criticising Washington for moving the goal posts". A Turkish foreign ministry spokesman said that the agreement, while not a solution for the entire nuclear program conflict, was "a step forward on resolving the swap issue, which is one of the important elements of the nuclear file." The Jerusalem Post reported that Israeli government ministers believed the deal was "a maneuver to prevent the UN Security Council from agreeing on sanctions" which would "probably succeed as the Security council will be forced to study the new proposals". Iran's atomic energy chief said the agreement left world powers no reason to continue to pressure Iran regarding its nuclear program. Iran also described the agreement as a major boost to trilateral relations with Brazil and Turkey, and Supreme Leader of Iran Ayatollah Ali Khamenei criticized the continuing call for sanctions, stating that the "domineering powers headed by America are unhappy with cooperation between independent countries."

On 18 May, the United States announced a "draft accord" among UN permanent Security Council members for additional sanctions on Iran, designed to pressure it to end its nuclear enrichment program. Turkey and Brazil criticized the sanctions proposal. Davutoglu said that the swap agreement showed Iran's "clear political will" toward engagement on the nuclear issue. "This is not the day to muddy the waters with negative scenarios including sanctions,” he added. Brazil's Foreign Minister also expressed frustration with the U.S. stance, saying of Brazil's vote against the sanctions resolution: “We could not have voted in any different way except against.”

Graham Allison, director of the Belfer Center for Science and International Affairs, says sanctions can be most effective before they go into force when the target of those measures fears their impact most. Despite the Obama administration’s tough line against new talks with Iran, Allison said the United States could build on the Turkish-Brazilian deal. Michael A. Levi, Senior Fellow for Energy and the Environment and Director of the Program on Energy Security and Climate Change, has said “the right choice for the United States may ultimately involve welcoming the announced fuel swap.” Antonio Ramalho, Professor of International Relations at the University of Brasilia, has written that that “the very fact that the Iranians have agreed to sign an agreement has already diminished Iran’s maneuverability.” He continued that “if we impose further sanctions, that will only increase the secrecy in Iran and increase the military orientation of this program.” Marina Ottoway, of the Carnegie Endowment for International Peace, wrote that sanctions are "unlikely to change Tehran’s policies, particularly since international solidarity is already breaking down over the prospects of harsher bilateral measures". Former U.S. Secretary of State Colin Powell said that proposed stricter United Nations sanctions will not bring an end to Iran’s nuclear program and that "I’m sure that they have done their own planning and have their own counter-sanction strategy."

Mohamed ElBaradei, former director general of the International Atomic Energy Agency, wrote that "the only way to resolve the Iranian issue is to build trust. Moving 1200, half, or at least more than half of the Iranian nuclear material out of Iran is a confidence-building measure would defuse the crisis and enable the US and the West [to gain] the space to negotiate. I hope that it would be perceived as a win-win situation. If we see what I have been observing in the last couple of days that it is an "empty dressing", I think it is a wrong approach...we lost six years of failed policy frankly vis-à-vis Iran. And it's about time now to understand that the Iranian issue is not going to be resolved except, until and unless we sit with the Iranians and try to find a fair and equitable solution." "If this deal is followed up with a broader engagement of the IAEA and the international community, it can be a positive step to a negotiated settlement," UN secretary-general Ban-Ki Moon said.

Laptop and "alleged studies"

The continuing controversy over Iran's nuclear program revolves in part around allegations of nuclear studies by Iran with possible military applications until 2003, when, according to the 2007 National Intelligence Estimate, the program was ended. The allegations, which include claims that Iran had engaged in high-explosives testing, sought to manufacture "green salt" and to design a nuclear-capable missile warhead, were based on information obtained from a laptop computer which was allegedly retrieved from Iran in 2004 The US presented some of the alleged contents of the laptop in 2005 to an audience of international diplomats, though the laptop and the full documents contained in it have yet to be given to the IAEA for independent verification. According to the New York Times:

Nonetheless, doubts about the intelligence persist among some foreign analysts. In part, that is because American officials, citing the need to protect their source, have largely refused to provide details of the origins of the laptop computer beyond saying that they obtained it in mid-2004 from a longtime contact in Iran. Moreover, this chapter in the confrontation with Iran is infused with the memory of the faulty intelligence on Iraq's unconventional arms. In this atmosphere, though few countries are willing to believe Iran's denials about nuclear arms, few are willing to accept the United States' weapons intelligence without question. "I can fabricate that data," a senior European diplomat said of the documents. "It looks beautiful, but is open to doubt."

On 21 August 2007, Iran and the IAEA finalized an agreement, titled "Understandings of The Islamic Republic of Iran and the IAEA on the Modalities of Resolution of the Outstanding Issues," that listed outstanding issues regarding Iran's nuclear program and set out a timetable to resolve each issue in order. These unresolved issues included the status of Iran's uranium mine at Gchine, allegations of experiments with plutonium and uranium metal, and the use of Polonium 210. Specifically regarding the "Alleged Studies", the Modalities agreement asserted that while Iran considers the documents to be fabricated, Iran would nevertheless address the allegations "upon receiving all related documents" as a goodwill gesture. The Modalities Agreement specifically said that that aside from the issues identified in the document, there were "no other remaining issues and ambiguities regarding Iran's past nuclear program and activities."

The United States was opposed to the Modalities Agreement between Iran and the IAEA, and vehemently objected to it, accusing Iran of "manipulating" IAEA. Olli Heinonen, the IAEA Deputy Director General for safeguards underlined the importance of the Iran-IAEA agreement as a working arrangement on how to resolve the outstanding issues that triggered Security Council resolutions:

"All these measures which you see there for resolving our outstanding issues go beyond the requirements of the Additional Protocol ... If the answers are not satisfactory, we are making new questions until we are satisfied with the answers and we can conclude technically that the matter is resolved—it is for us to judge when we think we have enough information. Once the matter is resolved, then the file is closed."

Following the implementation of the Modalities Agreement, the IAEA issued another report on the status of Iran's nuclear program on 22 Feb 2008. According to this report, the IAEA had no evidence of a current, undeclared nuclear program in Iran, and all of the remaining issues listed in the Modalities Agreement regarding past undeclared nuclear activities had been resolved, with the exception of the "Alleged Studies" issue. Regarding this report, IAEA director ElBaradei specifically stated:

[W]e have made quite good progress in clarifying the outstanding issues that had to do with Iran's past nuclear activities, with the exception of one issue, and that is the alleged weaponization studies that supposedly Iran has conducted in the past. We have managed to clarify all the remaining outstanding issues, including the most important issue, which is the scope and nature of Iran's enrichment programme.

The US had made some of the "Alleged Studies" documentation available to the IAEA just a week prior to the issuance of the IAEA's Feb 2008 report on Iran's nuclear program. According to the IAEA report itself, the IAEA had "not detected the use of nuclear material in connection with the alleged studies, nor does it have credible information in this regard." Some diplomats reportedly dismissed the new allegations as being "of doubtful value ... relatively insignificant and coming too late."

It was reported on 3 March 2008, that Olli Heinonen, the IAEA Deputy Director general of safeguards, had briefed diplomats about the contents of the "Alleged Studies" documents a week earlier. Reportedly, Heinonen added that the IAEA had obtained corroborating information from the intelligence agencies of several countries, that pointed to sophisticated research into some key technologies needed to build and deliver a nuclear bomb.

In April 2008, Iran reportedly agreed to address the sole outstanding issue of the "Alleged Studies" However, according to the subsequent May 2008 IAEA report, the IAEA was not able to actually provide these same "Alleged Studies" documents to Iran, because the IAEA did not have the documents itself or was not allowed to share them with Iran. For example, in paragraph 21, the IAEA report states: "Although the Agency had been shown the documents that led it to these conclusions, it was not in possession of the documents and was therefore unfortunately unable to make them available to Iran." Also, in paragraph 16, the IAEA report states: "The Agency received much of this information only in electronic form and was not authorised to provide copies to Iran." The IAEA has requested that it be allowed to share the documents with Iran. Nevertheless, according the report, Iran may have more information on the alleged studies which "remain a matter of serious concern" but the IAEA itself had not detected evidence of actual design or manufacture by Iran of nuclear weapons or components.

Iran's refusal to respond to the IAEA's questions unless it is given access to the original documents has caused a standoff. In February 2008, the New York Times reported that the U.S. refusal to provide access to those documents was a source of friction between the Bush Administration and then Director General ElBaradei. ElBaradei later noted that these documents could not be shared because of the need to protect sources and methods, but noted that this allowed Iran to question their authenticity. According to Iran's envoy to the IAEA, Ali Asghar Soltanieh, "The government of the United States has not handed over original documents to the agency since it does not in fact have any authenticated document and all it has are forged documents."

The IAEA has requested that third-parties allow it to share the documents on the alleged studies with Iran. The IAEA has further stated that though it has not provided full documents containing the alleged studies, information from other countries has corroborated some of the allegations, which appear to the IAEA to be consistent and credible, and that Iran should therefore address the alleged studies even without obtaining the full documents. However, questions about the authenticity of the documents persist, with claims that the documents were obtained either from Israel or the MEK, an Iranian dissident group officially considered to be a terrorist organization by the United States, and that investigations into the alleged studies are intended to reveal intelligence about Iran's conventional weapons programs. Some IAEA officials have requested a clear statement be made by the agency that it could not affirm the documents' authenticity. They cite that as a key document in the study had since been proven to have been fraudulently altered, it put in doubt the entire collection.

Nuclear power as a political issue

Iran's nuclear program and the NPT

Iran says that its nuclear program is solely for peaceful purposes and consistent with the NPT. The IAEA Board of Governors has found Iran in non-compliance with its NPT safeguards agreement, concluding in a rare non-consensus decision with 12 abstentions, that Iran's past safeguards "breaches" and "failures" constituted "non-compliance" with its Safeguards Agreement In the decision, the IAEA Board of Governors also concluded that the concerns raised fell within the competence of the UN Security Council.

Most experts recognize that non-compliance with an NPT safeguards agreement is not equivalent to a violation of the NPT or does not automatically constitute a violation of the NPT itself. The IAEA does not make determinations regarding compliance with the NPT, and the UN Security Council does not have a responsibility to adjudicate treaty violations. Dr. James Acton, an associate in the Nonproliferation Program at the Carnegie Endowment for International Peace, has said the 2010 NPT Review Conference could recognize that non-compliance with safeguards agreements would violate article III of the NPT. Director of the Australian Nonproliferation and Safeguards Organization and then Chairman of IAEA Standing Advisory Group on Safeguards Implementation John Carlson wrote in considering the case of Iran that "formally IAEA Board of Governors (BOG) decisions concern compliance with safeguards agreements, rather than the NPT as such, but in practical terms non-compliance with a safeguards agreement constitutes non-compliance with the NPT."

A September 2009 Congressional Research Service paper said "whether Iran has violated the NPT is unclear." A 2005 U.S. State Department report on compliance with arms control and nonproliferation agreements concluded, based on its analysis of the facts and the relevant international laws, that Iran's extensive failures to make required reports to the IAEA made "clear that Iran has violated Article III of the NPT and its IAEA safeguards agreement." Testimony presented to the Foreign Select Committee of the British Parliament drew the opposite conclusion:

"The enforcement of Article III of the NPT obligations is carried out through the IAEA's monitoring and verification that is designed to ensure that declared nuclear facilities are operated according to safeguard agreement with Iran, which Iran signed with the IAEA in 1974. In the past four years that Iran's nuclear programme has been under close investigation by the IAEA, the Director General of the IAEA, as early as November 2003 reported to the IAEA Board of Governors that "to date, there is no evidence that the previously undeclared nuclear material and activities ... were related to a nuclear weapons programme." ... Although Iran has been found in non-compliance with some aspects of its IAEA safeguards obligations, Iran has not been in breach of its obligations under the terms of the NPT."

The 2005 U.S. State Department compliance report also concluded that "Iran is pursuing an effort to manufacture nuclear weapons, and has sought and received assistance in this effort in violation of Article II of the NPT". The November 2007 United States National Intelligence Estimate (NIE) asserted that Tehran halted a nuclear weapons program in fall 2003, but that Iran "at a minimum is keeping open the option to develop nuclear weapon". Russian analyst Alexei Arbatov, said "no hard facts on violation of the NPT per se have been discovered" and also wrote that "all this is not enough to accuse Iran of a formal breach of the letter of the NPT" and "giving Iran the benefit of the doubt, there is no hard evidence of its full-steam development of a military nuclear program."

NPT Article IV recognizes the right of states to research, develop and use nuclear energy for peaceful purposes, but only in conformity with their nuclear nonproliferation obligations under Articles I and II of the NPT.

The UN Security Council has demanded that Iran suspend its nuclear enrichment activities in multiple resolutions. The United States has said the "central bargain of the NPT is that if non-nuclear-weapon states renounce the pursuit of nuclear weapons, and comply fully with this commitment, they may gain assistance under Article IV of the Treaty to develop peaceful nuclear programs". The U.S. has written that Paragraph 1 of Article IV makes clear that access to peaceful nuclear cooperation must be "in conformity with Articles I and II of this Treaty" and also by extension Article III of the NPT. Rahman Bonad, Director of Arms Control Studies at the Center for Strategic Research at Tehran, has argued that demands to cease enrichment run counter to "all negotations and discussions that led to the adoption of the NPT in the 1960s and the fundamental logic of striking a balance between the rights and obligations stipulated in the NPT." In February 2006 Iran's foreign minister insisted that "Iran rejects all forms of scientific and nuclear apartheid by any world power," and asserted that this "scientific and nuclear apartheid" was "an immoral and discriminatory treatment of signatories to the Non-Proliferation Treaty," and that Iran has "the right to a peaceful use of nuclear energy and we cannot accept nuclear apartheid."

Russia has said it believes Iran has a right to enrich uranium on its soil. Former U.S. Secretary of State Condoleezza Rice suggested that there could be work toward an international nuclear fuel bank instead of indigenous Iranian enrichment, while Richard Haass, President of the Council on Foreign Relations, has said "the United States should be willing to discuss what Iran describes as its 'right to enrich' ... provided that Iran accepts both limits on its enrichment program (no HEU) and enhanced safeguards". Officials of the Iranian government and members of the Iranian public believe Iran should be developing its peaceful nuclear industry. A March 2008 poll of 30 nations found moderate support for allowing Iran to produce nuclear fuel for electricity alongside a full program of UN inspections.

Iranian statements on nuclear deterrence

The Iranian authorities deny seeking a nuclear weapons capacity for deterrence or retaliation since Iran's level of technological progress cannot match that of existing nuclear weapons states, and the acquisition of nuclear weapons would only spark an arms race in the Mideast. According to Ambassador Javad Zarif:

It is true that Iran has neighbors with abundant nuclear weapons, but this does not mean that Iran must follow suit. In fact, the predominant view among Iranian decision-makers is that development, acquisition or possession of nuclear weapons would only undermine Iranian security. Viable security for Iran can be attained only through inclusion and regional and global engagement.

Iran's President Ahmadinejad, during an interview with NBC anchor Brian Willians in July 2008, also dismissed the utility of nuclear weapons as a source of security and stated:

Again, did nuclear arms help the Soviet Union from falling and disintegrating? For that matter, did a nuclear bomb help the U.S. to prevail inside Iraq or Afghanistan, for that matter? Nuclear bombs belong to the 20th century. We are living in a new century ... Nuclear energy must not be equaled to a nuclear bomb. This is a disservice to the society of man.

And according Ali Akbar Salehi, the head of Iran's Atomic Energy Organisation:

In matters of national security we are not timid. We will assert our intentions. If nuclear weapons would have brought security, we would have announced to the world that we would go after them ... We do not think a nuclear Iran would be stronger ... If we have weapons of mass destruction we are not going to use them – we cannot. We did not use chemical weapons against Iraq. Secondly, we do not feel any real threat from our neighbours. Pakistan and the Persian Gulf, we have no particular problems with them, nor with Afghanistan. The only powerful country is Russia in the north, and no matter how many nuclear weapons we had we could not match Russia. Israel, our next neighbour, we do not consider an entity by itself but as part of the US. Facing Israel means facing the US. We cannot match the US. We do not have strategic differences with our neighbours, including Turkey.

Nuclear Free Zone in the Mideast

Szablon:Legend0 Szablon:Legend0 Szablon:Legend0 Szablon:Legend0

Iran has consistently supported the creation of a nuclear-weapons free zone in the Mideast. In 1974, as concerns in the region grew over Israel's nuclear weapon programme, Iran formally proposed the concept of a nuclear weapon free zone in the Middle East in a joint resolution in the UN General Assembly. The Shah of Iran had made a similar appeal five years earlier but had failed to attract any support. The call for the creation of nuclear weapons free zone in the Mideast was repeated by Iran's President Ahmadinejad in 2006. It was reiterated by Iran's Foreign Minister, Manouchehr Mottaki in 2008.

Views on Iran's nuclear power program

The Iranian viewpoint

In taking a stance that the Shah expressed decades ago, Iranians feel its valuable oil should be used for high-value products, not simple electricity generation. "Petroleum is a noble material, much too valuable to burn ... We envision producing, as soon as possible, 23,000 megawatts of electricity using nuclear plants," the Shah had previously said. Assuming pumping rates remain steady, Iran has only enough oil to last another 75 years. Iran also faces financial constraints, and claims that developing the excess capacity in its oil industry would cost it $40 billion, let alone pay for the power plants. Roger Stern from Johns Hopkins University partially concurred with this view, projecting that due to "energy subsidies, hostility to foreign investment and inefficiencies of its [Iranian] state-planned economy", Iranian oil exports would vanish by 2014–2015, although he notes that this outcome has "no relation to 'peak oil.'" Earlier, the Gerald Ford Administration had arrived at a similar assessment, and independent studies conducted by the Foreign Affairs Select Committee of the British Parliament and the U.S. National Academy of Sciences previously confirmed that Iran has a valid economic basis for its nuclear energy program.

The Iranians believe that concerns about nuclear weapons proliferation are pretextual, and any suspension of enrichment is simply intended to ultimately deprive Iran of the right to have an independent nuclear technology:

[W]e had a suspension for two years and on and off negotiations for three ... Accusing Iran of having "the intention" of acquiring nuclear weapons has, since the early 1980s, been a tool used to deprive Iran of any nuclear technology, even a light water reactor or fuel for the American-built research reactor ... the United States and EU3 never even took the trouble of studying various Iranian proposals: they were – from the very beginning – bent on abusing this Council and the threat of referral and sanctions as an instrument of pressure to compel Iran to abandon the exercise of its NPT guaranteed right to peaceful nuclear technology ..

Iran says that its inalienable right to peaceful nuclear technology has been the subject of "the most extensive and intensive campaign of denial, obstruction, intervention and misinformation" and that the international community has been subject to "bias, politicized and exaggerated information" on the Iranian nuclear program and activities.

After the 1979 Iranian Revolution, Iran informed the International Atomic Energy Agency (IAEA) of its plans to restart its nuclear program using indigenously made nuclear fuel, and in 1983 the IAEA planned to provide assistance in uranium conversion (not enrichment) to Iran under its Technical Assistance Program, until the program was terminated under US pressure. An IAEA report at the time stated clearly that its aim was to "contribute to the formation of local expertise and manpower needed to sustain an ambitious program in the field of nuclear power reactor technology and fuel cycle technology." Iran's enrichment program was openly discussed on national radio in the early 1980s, and IAEA inspectors were even invited to visit Iran's uranium mines in 1992.

Iran announced plans in 1995 to build a uranium hexafluoride (UF6) conversion plant at the Nuclear Technical Centre in Esfahan, with Chinese assistance. During a November 1996 IAEA visit to Isfahan, Iran, informed the IAEA Department of Safeguards that it planned to build a uranium hexafluoride (UF6) conversion plant at the Nuclear Technology Center. The UF6 plant was scheduled to open after 2000, but the project was abandoned by China under pressure from the United States in October 1997. The Iranians informed the IAEA that they would complete the project nonetheless. In 2000, the Iranians completed the uranium conversion project, using the blueprints provided to them by China, and declared the facility to the IAEA. The facility was planned with the intention of supplying UO2 (Uranium dioxide) as fuel to the 40 MW Heavy Water Reactor under construction at Arak and to meet the needs of UF6 (Uranium hexafluoride) for the Natanz enrichment facility.

Iran argues that it disclosed information about its programs in which "in nearly all cases, it was not any way obliged to disclose in accordance with its obligations under its safeguards agreement with the IAEA." Iran says its voluntary confidence building measures were only "reciprocated by broken promises and expanded requests" and that the EU3 "simply wanted prolonged and fruitless negotiations" to inhibit Iran from exercising its inalienable right to peaceful nuclear technology.

Iran says it has suggested to the EU3 to ask the IAEA to develop monitoring modalities for Iran's enrichment program as objective guarantees to ensure that Iran's nuclear program will remain exclusively for peaceful purposes and has also provided its own set of Western suggested modalities to the Agency.

However, Iran says it will not suspend its enrichment because "it would further be deprived from its inalienable right to work on nuclear fuel cycle, with the aim of producing required fuels for its research reactors and nuclear power plants."

Dr. William O. Beeman, Brown University's Middle East Studies program professor, who spent years in Iran, says that the Iranian nuclear issue is a unified point of their political discussion:

"The Iranian side of the discourse is that they want to be known and seen as a modern, developing state with a modern, developing industrial base. The history of relations between Iran and the West for the last hundred years has included Iran's developing various kinds of industrial and technological advances to prove to themselves—and to attempt to prove to the world—that they are, in fact, that kind of country."

Stephen McGlinchey agrees, noting that the Islamic Republic of Iran "owes its existence to its identity as a reaction to the Western way of life and of doing business. To come to a conciliation with the international community, spearheaded by the American insistence that Iran must not ever have full mastery of the nuclear cycle is in essence dismantling the foundations and the pride of the Regime."

Iran also believes it has a legal right to enrich uranium for peaceful purposes under the Nuclear Non-Proliferation Treaty, a right which in 2005 the U.S. and the EU-3 began to assert had been forfeited by a clandestine nuclear program that came to light in 2002.

Iranian politicians compare its treatment as a signatory to the NPT with three nuclear-armed nations that have not signed the NPT: Israel, India, and Pakistan. Each of these nations developed an indigenous nuclear weapons capability: Israel by 1966, India by 1974, and Pakistan by 1990.

The Iranian authorities assert that they cannot simply trust the United States or Europe to provide Iran with nuclear energy fuel, and point to a long series of agreements, contracts and treaty obligations which were not fulfilled. Developing nations say they do not want to give up their rights to uranium enrichment and do not trust the United States or other nuclear countries to be consistent suppliers of the nuclear material they would need to run their power plants.

Determination to continue the nuclear program and retaliate against any Western attack is strong in Iran. Hassan Abbasi, director of the Islamic Revolutionary Guard Corps think tank, Doctrinal Analysis Center for Security without Borders (Markaz-e barresiha-ye doktrinyal-e amniyat bedun marz,) has announced that "approximately 40,000 Iranian estesh-hadiyun (martyrdom-seekers)" are ready to carry out suicide operations against "twenty-nine identified Western targets," should the U.S. military hit Iranian nuclear installations. Szablon:Verify source

Some have argued that there is a double standard between the treatment of Iran, which was reported to the Security Council for undeclared enrichment and reprocessing activities, and South Korea, which had failed to report enrichment and reprocessing experiments but was not found in non-compliance. In South Korea's case, issues were reported by the IAEA Secretariat but the IAEA Board of Governors did not make a formal finding of non-compliance. In making its decision, the Board said "there is no indication that the undeclared experiments have continued" and observed that the "Republic of Korea has an Additional Protocol in force and that developments in the Republic of Korea demonstrate the utility of the Additional Protocol." Pierre Goldschmidt, former head of the department of safeguards at the IAEA, has called on the Board of Governors to adopt generic resolutions which would apply to all states in such circumstances and has argued "political considerations played a dominant role in the board's decision" to not make a formal finding of non-compliance.

Despite its history with the West, Iran has said it would like to see a warming in relations. Akbar Hashemi Rafsanjani, the chairman of the Expediency Council and the Assembly of Experts, has said that Iran is not seeking enmity with the U.S. and that Iran would respond to any "formal" message which contained "change in practice". Seyed Mohammad Marandi, a professor at Tehran University, has suggested that if the United States is serious about negotiating with Iran in the future then "that the United States must take concrete steps toward decreasing tension with Iran" such as reassessing Iranian sanctions, reassessing Iranian assets frozen in the United States since the Iranian revolution, and reassessing Washington's backing of Israel. Professor Hamidreza Jalaiepour, a political sociology teacher in Tehran, said if the U.S. examined these options, Iran would be likely to immediately respond in a variety of ways, including helping stabilize Afghanistan, for example.

Middle Eastern views

The New York Times reported in 2007 that Iran's nuclear program had spurred interest in establishing nuclear power programs by a number of neighboring countries, including Saudi Arabia, Turkey and Egypt. Many countries outside the Mideast nations are also interested in nuclear power. According to the report, "roughly a dozen states in the region have recently turned to the International Atomic Energy Agency in Vienna for help in starting" nuclear programs. The article also described neighbouring states as very hostile to any nuclear weapons program Iran might embark on, stating "many diplomats and analysts say that the Sunni Arab governments are so anxious about Iran's nuclear progress that they would even, grudgingly, support a United States military strike against Iran." However, some Arab countries have nuclear programs that are as old as Iran's, and their interest in nuclear power corresponds to a worldwide nuclear renaissance which applies also to Arab states that are seeking to conserve hydrocarbon resources, reduce carbon emissions, and provide electricity and safe drinking water for their rapidly growing populations.

Like Iran, Egypt refuses to implement the Additional Protocol, although Iran has signed it and implemented it for two years until it was reported for safeguards non-compliance. Egypt links its position to Israel's refusal to accept IAEA safeguards and calls the Protocol "a voluntary thing." On 17 May 2009, Arab League Chief Amr Moussa said that Israel's nuclear program was more worrying than Iran's. This followed a statement in March that the member states of the Arab League would abandon the NPT if Israel ever made its possession of nuclear weapons official.

Recently the governments of a number of Arab countries have been using economic means to persuade Russia and China to support sanctions against Iran's controversial program.

Diplomatic cables leaked in 2010 revealed that Muslim countries such as Saudi Arabia and Bahrain supported a military attack against Iran aimed to stop the Iranian nuclear program.

Israeli views

Some Israeli officials publicly characterize Iran's nuclear program as an "existential threat" to Israel, and Israeli leaders assert that all options are kept open in dealing with Tehran. However, some Israeli officials have privately and publicly rejected such a characterization of Iran's program. According to The Economist, "most of those Israeli experts willing to talk rate the chances of an Iranian nuclear attack as low. Despite Mr Ahmadinejad, most consider Iran to be a rational state actor susceptible to deterrence."

Israel, which is not a party to the NPT and is widely believed to possess the Middle East's only nuclear arsenal does not believe the 2007 National Intelligence Estimate conclusion that Iran had stopped its nuclear weapons program in 2003, insisting that it has additional evidence of an active and continued Iranian nuclear weapons program. Israel has also rejected the IAEA's November 2007 and February 2008 reports on Iran, and Israeli officials have called for the resignation of IAEA Director General ElBaradei, accusing him of being "pro-Iranian." Senior Israeli, French British, German and American officials have reportedly pressured the IAEA to release allegedly censored evidence of an Iranian nuclear weapons program. IAEA spokesman Marc Vidricaire, though, issued a brief statement on the matter, characterizing the allegations against ElBaradei as "misinformation or misinterpretation" which have "no basis in fact."

In early June 2008, Israeli Deputy Prime Minister Shaul Mofaz expressed frustration with the perceived ineffectiveness of sanctions aimed at discouraging Iran from uranium enrichment. Israel believes the enrichment may be used to aid an alleged nuclear weapons program. Mofaz said that the United Nations Security Council and the international community have "a duty and responsibility to clarify to Iran, through drastic measures, that the repercussions of their continued pursuit of nuclear weapons will be devastating." In the same interview, Mofaz also made more direct threats to Iran's nuclear facilities, saying "if Iran continues with its programme for developing nuclear weapons, we will attack it." Iranian spokesman Gholam Hoseyn Elham has dismissed Israeli attacks on its nuclear facilities as "impossible". "The Israeli regime has been emboldened due to carelessness and silence of the Security Council," the Iranians further said in a response letter to the United Nations. These statements came only days after Prime Minister Ehud Olmert asked for stronger sanctions, saying that "the long-term cost of a nuclear Iran greatly outweighs the short-term benefits of doing business with Iran."

Israeli officials were reportedly concerned about the Bush administration's decision on 16 July 2008, to send a high-ranking diplomat to attend negotiation sessions between EU representatives and Iran's chief nuclear negotiator in Geneva. Israel sources reportedly obtained assurances from the Bush administration that there would be no compromise on the demand that Iran end uranium enrichment.

The Israelis have also sought to "alert the American intelligence community to Iran's nuclear ability," in preparation for the new NIE, reportedly due in November 2008. In September 2008, Yossi Baidatz, the head of the research division of Israeli military intelligence was quoted to say that Iran was "not likely" to obtain nuclear capabilities by 2010.

Walter Pincus of the Washington Post has written that Israel's stance on nuclear arms complicates efforts against Iran. Gawdat Bahgat of the National Defense University believes Iran's nuclear program is partially formed on the potential threat of a nuclear Israel. Iran and the Arab League have proposed the that the Middle East be established as a Nuclear Weapon Free Zone. Israel said in May 2010 it would not consider taking part in nuclear weapon-free zone discussions or joining the Nuclear Nonproliferation Treaty until a lasting peace was achieved with its neighbors.

Israel has repeatedly warned that it will strike Iran's nuclear facilities if its nuclear program is not stopped through diplomatic channels. In June 2008, the Israeli Air Force conducted a massive and highly publicized exercise over the Mediterranean Sea, where Israeli aircraft practiced aerial refuelling and simulated attacks on targets 870 miles off the Israeli coast. Israeli Ambassador to the United States Sallai Meridor said that the window for diplomatic action was rapidly closing, and that "Israel will not tolerate a nuclear Iran." In 2010, a joint air exercise between Israel and Greece took place on Crete. Called "Minoas 2010", it was temporarily suspended by Greece in the aftermath of the Gaza flotilla raid, but later resumed. Israel tested five F-16I Sufa and five F-15I fighter jets in strike missions, Sikorsky CH-53 Sea Stallion helicopters in pilot rescue missions, and a Boeing aircraft to practice aerial refuelling. Because Iranian nuclear facilities are heavily fortified and often located underground, Israel Military Industries is developing the MPR-500 bunker buster bomb, and Israeli pilots have allegedly practiced airstrikes involving low-yield nuclear weapons.

In May 2010, Israel reportedly deployed Dolphin class submarines with nuclear missiles capable of reaching any target in Iran in the Persian Gulf. Their reported missions were to deter Iran, gather intelligence, and to potentially land Mossad agents on the Iranian coast. In July, two Israeli missile boats were also deployed.

US and European viewpoint

In March 2005, the New York Times reported that a bipartisan Congressional inquiry concluded that the United States had inadequate intelligence to reach any conclusions on the state of Iran's nuclear program. In March 2009, the US Director of National Intelligence and Defense Intelligence Agency Director both testified before Congress that Iran did not have highly enriched uranium for bomb-making and had not made the decision to produce any, and also that Iran's missile program was not related to its nuclear program.

Much of the debate about the 'Iranian nuclear threat' is therefore driven by concern that Iran's mastery of civilian technology could provide it the means to rapidly develop a weapons capability should Iran wish to do so in the future. President Bush claimed that Iran's pursuit of nuclear weapons could trigger "World War III", while in 2007 Undersecretary of State Nicholas Burns warned Iran may be seeking a nuclear weapons capability. Steven C. Welsh, Managing Editor of FrontPage Magazine, when discussing Iran's nuclear program says that Iran "concealed this program for nearly two decades by lying, dissembling and deceiving UN inspectors". The Economist magazine opined that "even before the election of President Mahmoud Ahmadinejad Iran was negotiating in bad faith. During this period, European officials believe, it continued to work in secret on nuclear research, having promised to suspend uranium enrichment." The Iranians attributed the concealment of portions of their nuclear program to the fact that the US repeatedly hampered their overt attempts at acquiring the necessary technology for their program, and also point out that they promised to suspend enrichment rather than cease all research. After about two years, Iran ceased its voluntary and temporary suspension of enrichment after receiving a "very insulting and humiliating" offer which some analysts described as an "empty box". In response, the West rejected an Iranian offer for a nuclear consortium in Iran and said they would go to the Security Council for sanctions. Iran says its voluntary confidence building measures were only "reciprocated by broken promises and expanded requests" and that the EU3 "simply wanted prolonged and fruitless negotiations" to inhibit Iran from exercising its inalienable right to peaceful nuclear technology.

Western governments say they now accept Iran's desire for nuclear power. For example, in November 2007, President Bush acknowledged Iran's sovereign right to civilian nuclear technology. Independent analyses support the economic basis for an Iranian nuclear power program. A study by the UK Parliamentary Office of Science and Technology concluded in March 2004 that "some of John Bolton's criticisms were not supported by an analysis of the facts (for example, much of the gas flared off by Iran is not recoverable for energy use), but that Iran's decision to adopt the nuclear power option could not entirely be explained by the economics of energy production." An article published in the Proceedings of the National Academy of Sciences concluded that "Iran's claim to need nuclear power to preserve exports is genuine."

The P5 (China, France, Russia, United Kingdom, and United States) plus Germany (the P5+1) have offered benefits to Iran, including "legally binding" fuel supply guarantees. The deal offered by the P5+1 would leave Iran reliant on external sources of fuel, as is true for most countries with nuclear power programs though many of them also lack indigenous resources to produce their own fuel, or do not have the same strategic security concerns as Iran. Iranian President Mahmoud Ahmadinejad rejected this proposal, saying that Iran had the right to process uranium for fuel and that Iran "will not retreat one iota in the face of oppressing powers."

While recognizing Iran's interest in nuclear power, skeptics such as The Economist and ISIS have questioned the rationale for Iran's enrichment program. An op-ed published in January 2008 in The Economist, which said the threat of force had "put some steel" into the diplomatic process, opined that "learning to enrich uranium—a hugely costly venture—still makes questionable economic sense for Iran, since it lacks sufficient natural uranium to keep them going and [they] would have to import the stuff." A February 2009 ISIS report argued there was a perceived "fundamental inconsistency" between the stated purposes and available information on the capabilities of Iran's domestic uranium production program. The report, citing data published by Iran and the IAEA on Iran's uranium resources, argued that those resources are sufficient for developing a weapons capability, but would not meet the requirements for even a single power reactor. The Atomic Energy Organization of Iran responded to this and related stories by saying it had sufficient uranium mines. The Foreign Ministry of Iran said Western claims of a uranium shortage were "media speculation without any scientific basis" and that Iran was not seeking uranium on international markets. The Atomic Energy Organization of Iran has said surveys had shown proven reserves of approximately 3,000 tons of uranium so far and that the expected resources of Iran could be at the range of 20,000–30,000 tons. The organization concluded that "according to all the surveys performed in power sector of Iran, nuclear option is the most competitive to fossil alternatives if the existing low domestic fuel prices are gradually increased to its opportunity costs at the level of international prices." In effect, the Bush administration took the position that Iran was too dangerous to be allowed "the technology to produce nuclear material for electricity".

In December 2008, the ISIS asserted that Iran had produced 425 kilograms of uranium, and that Iran had "not yet achieved a break-out capability", but that Iran may be close to a break-out capability. In response to claims that Iran had enough material to make a weapon, the Arms Control Association urged the U.S. and media to exhibit greater care when making claims about Iran's nuclear program. Ivan Oelrich and Ivanka Barzashka, from the Federation of American Scientists, say that the "simplistic calculations" contained in the ISIS article were wrong because "just taking the quantity of LEU and multiplying by the U-235 concentration does not work because not all of the U-235 is recovered". Cheryl Rofer, a retired 35 year researcher at Los Alamos National Laboratory and former president of the Los Alamos Committee on Arms Control and International Security, has argued that for Iran to make a bomb from this material it would need to kick all the inspectors out of the country, reconfigure thousands of closely watched centrifuges, and then engage in years of enrichment. According to the American Institute of Physics, the most difficult step in building a nuclear weapon is the production of fissile material. Iran has enriched uranium to "less than 5%," consistent with fuel for a nuclear power plant and well below the purity of WEU (around 90%) typically used in a weapons program. HEU with a purity of 20% or more is usable in a weapon, but this route is less desirable because far more material is required to obtain critical mass. "Our production of a nuclear energy program is completely within the framework or structure of international laws," said Ali Akbar Javanfekr, media adviser to President Mahmoud Ahmadinejad. David Albright, president of the group which published the report, maintained that Iran's enriched uranium meant that Israel was losing control over the timing of Iran's nuclear activities and that even Iran pretending to have a bomb would be a threat. The International Atomic Energy Agency said its inspectors have not found evidence to suggest that Iran is attempting to process low-enriched uranium into weapons-grade uranium. "At the moment, I'm not very concerned," said Andreas Persbo, an analyst at the Verification Research, Training and Information Center.

Western sources have expressed mixed views on the logic of Iran's nuclear fuel cycle investments. An op-ed published in The Economist opined that with the money spent on its nuclear program, Iran could have built "ten conventional plants of the same capacity, fired solely by the natural gas that Iran currently flares off into the sky". David Isenberg, a senior analyst with the Washington-based British American Security Information Council (BASIC), has argued oil and gas production has its own costs, that Iran gains strategic value from being an oil and gas exporter, and that "as a sovereign nation Iran is entitled to make its own sovereign decisions as to how provide for its own energy needs".

Christoph Bertram, a former director of the International Institute for Security Studies, has said that a "nuclear Iran" would not be in Iran's strategic interest, and rather that a nuclear Iran would jeopardise the strenuously gained political capital that it has earned since the end of the Iran-Iraq war. Volker Perthes, director of the German Institute for International and Security Affairs, argues that "a strategic decision on the final aim of the Iranian nuclear programme has not been made". Perthes suggests a WMD-free zone in the Middle East is the best way to deal with the alleged nuclear ambitions of Iran.

On 31 July 2006, the Security Council passed a resolution demanding that Iran stop "all enrichment-related and reprocessing activities." (Reprocessing involves removing highly radioactive plutonium from nuclear waste products, a procedure that can lead to production of bomb-grade fuel.) A month later, an IAEA report indicated that "there are no indications of ongoing reprocessing activities in Iran."

The United States failed to get any backing for military attacks on Iran to enforce the sanctions. The March resolution even restated the UN position that the Middle East region should be nuclear free.

U.S. officials told the New York Times that the new sanctions went beyond the nuclear issue. "The new language was written to rein in what they [U.S. officials] see as Tehran's ambitions to become the dominant military power in the Persian Gulf and across the Middle East."

Kouchner was not specific about what penalties Europe might impose, other than to say they could be "economic sanctions regarding financial movements." "Our German friends proposed this. We discussed it a few days ago," he said. "The international community's demand is simple: They must stop enriching uranium," Kouchner said. "Our Iranian friends want to create, they say, civilian nuclear energy. They have the right to that, but all that they are doing proves the contrary. That is why we are worried," he said.

Tensions have been raised by media reports of an Israeli air incursion over northeastern Syria on 6 September. One U.S. official said the attack hit weapons heading for the Lebanese militant group Hezbollah, an ally of Syria and Iran, but there also has been speculation the Israelis hit a nascent nuclear facility or were studying routes for a possible future strike on Iran. Others suspect Israel was performing an intelligence operation for the U.S.

With Iran adding to the talk of military options, Undersecretary of State Nicholas Burns called in September 2007 for UN Security Council members and U.S. allies to help push for a third round of sanctions against Iran over the nuclear program.

In 2006 the Germans suggested that Iran would be able to operate their enrichment program, subject to IAEA inspections. The German Minister of Defense Franz Josef Jung stated that a ban on Iranian enrichment work was unrealistic, that "One cannot forbid Iran from doing what other countries in the world are doing in accordance with international law" and that IAEA oversight of any Iranian enrichment activities would provide the necessary assurances to the international community that Iran could not secretly divert the program of weapons use. Later, the Europeans reportedly also considered a compromise proposal where Iran would be allowed to continue spinning its centrifuges but would not feed any processed uranium hexafluoride (UF6) into the machines during the course of negotiations.

The Iranians had also indicated that they were willing to consider suspending large-scale enrichment for up to two years, but were not prepared to freeze enrichment entirely

The compromise ideas were reportedly shot down by the US, and Robert Joseph, the Under-Secretary of State for Arms Control reportedly told ElBaradei: "We cannot have a single centrifuge spinning in Iran. Iran is a direct threat to the national security of the United States and our allies, and we will not tolerate it. We want you to give us an understanding that you will not say anything publicly that will undermine us."

In June 2007, IAEA director Mohammad ElBaradei suggested that Iran should be allowed limited uranium enrichment under strict supervision of the IAEA. His remarks were formally criticised by Nicholas Burns, the US Under-Secretary of State, who said: "We are not going to agree to accept limited enrichment"

ElBaradei later criticized the US position and said,

I have seen the Iranians ready to accept putting a cap on their enrichment [program] in terms of tens of centrifuges, and then in terms of hundreds of centrifuges. But nobody even tried to engage them on these offers. Now Iran has 5,000 centrifuges. The line was, "Iran will buckle under pressure." But this issue has become so ingrained in the Iranian soul as a matter of national pride.

In February 2008, Pierre Vimont, the French Ambassador to the United States, urged that the United States adopt a more flexible approach to Iran by accepting its regional role and recognizing that the nuclear issue has broad popular support among Iranians.

The United States has claimed Iran's launching of a data processing satellite could be linked to the development of a military nuclear capability and that the activities were of "great concern". The U.S. specifically said it would continue "to address the threats posed by Iran, including those related to its missile and nuclear programs." Despite the U.S. saying it would use all elements of the national power to deal with Tehran, Iran criticized the West's double standards and said the launch was a step to remove the scientific monopoly certain world countries are trying to impose on the world. Iraqi National Security Advisor Muwafaq al-Rubaie said Iraq was very pleased with the launch of Iran's peaceful data-processing national satellite.

On 26 February 2009, U.S. Ambassador to the United Nations Susan Rice said that the United States "will seek to end Iran's ambition to acquire an illicit nuclear capability and its support for terrorism". Robert Wood, spokesman for the U.S. State Department, said that the U.S. believes that "Iran doesn't need to develop its own nuclear capacity" and specifically that the U.S. does not believe that Iran needs to develop an indigenous uranium enrichment capacity. On 8 April 2009, Wood said that "on the basis of mutual respect and mutual interest" the U.S. would sit with the P-5+1 in discussions with Iran and ask the EU High Representative for Common and Foreign Security Policy to extend an invitation to Iran to meet with representatives of the P-5+1. Wood further said, "We hope this will be the occasion to seriously engage Iran on how to break the logjam of recent years and work in a cooperative manner to resolve the outstanding international concerns about its nuclear program". U.S. Secretary of State Hillary Clinton has said "pursuing very careful engagement on a range of issues that affect our interests and the interests of the world with Iran makes sense".

In March 2009, the Supreme Leader of Iran questioned the sincerity so far of the U.S.'s new rhetoric, and Iran's ambassador to International Atomic Energy Agency said UN sanctions united Iranians to protect their "national interest" of enrichment. In April 2009, Mahmoud Ahmadinejad said his country "welcomes a hand extended to it should it really and truly be based on honesty, justice and respect." Karim Sadjadpour, of the Carnegie Endowment for International Peace, has said Iran's leader "holds strongly that Tehran must not compromise in the face of U.S. pressure or intimidation, for it would project weakness and encourage even greater pressure." Richard Haass, President of the Council on Foreign Relations, has said "the United States should be willing to discuss what Iran (as a signatory of the NPT) describes as its "right to enrich." It may well be necessary to acknowledge this right, provided that Iran accepts both limits on its enrichment program (no HEU) and enhanced safeguards". Mark Fitzpatrick, a Senior Fellow for Non‐Proliferation at the International Institute for Strategic Studies, has said "a key policy challenge is how to build a barrier between a latent nuclear weapons capability and actual weapons production. This is difficult when, as in Iran's case today, the distinction is blurred almost to the point of invisibility." On Tuesday, 27 July 2010 British Prime Minister David Cameron made what has been described as "his most outspoken comments on the Tehran regime since becoming PM", saying "Iran is enriching uranium to 20 per cent with no Industrial logic other than producing a bomb. If Iran's nuclear program is peaceful, then why won't Iran allow the International Atomic Energy Agency to inspect? Why does Iran continue to seek to acquire military components? And why does Iran continue to threaten Israel with annihilation?" These comments were made the day after the European Union introduced sanctions which ban the sale of equipment, technology and services to Iran.

2007 Iran National Intelligence Estimate

In December 2007 the United States National Intelligence Estimate (representing the consensus view of all 16 American spy agencies) "judged with high confidence" that Iran had halted its nuclear weapons program in 2003, with "moderate confidence" that the program remains frozen, and with "moderate-to-high confidence" that Iran is "keeping open the option to develop nuclear weapons." The estimate said that the enrichment program could still provide Iran with enough raw material to produce a nuclear weapon sometime by the middle of next decade but that intelligence agencies "do not know whether it currently intends to develop nuclear weapons" at some future date. Senator Harry Reid, the majority leader of the Senate in 2008, said he hoped the administration would "appropriately adjust its rhetoric and policy". The conclusion that Iran had a nuclear weapons program in 2003 was reportedly mainly based on the contents of a laptop computer that was allegedly stolen from Iran and provided to US intelligence agencies by dissidents. The Russians dismissed this conclusion, stating that they had not seen evidence that Iran had ever pursued a nuclear weapons program.

The 2007 NIE report, contradicted the previous 2005 NIE conclusion which asserted that Iran had an active and on-going nuclear weapons program in 2005. According to a senior administration official, in a January 2008 conversation with Izraeli Prime Minister Ehud Olmert, Israeli and other foreign officials asked President Bush to explain the 2007 NIE. Bush "told the Israelis that he can't control what the intelligence community says, but that (the NIE's) conclusions don't reflect his own views". After Bush seemed to distance himself from the report, the White House later said Bush endorses the "full scope" of the US intelligence findings on Iran.

Mohammed ElBaradei, the Director of the IAEA, noted in particular that the NIE's conclusions corresponded with the IAEA's consistent statements that it had "no concrete evidence of an ongoing nuclear weapons program or undeclared nuclear facilities in Iran."

In February 2009 testimony before the U.S. Senate, Director of National Intelligence Dennis Blair reaffirmed the conclusions of the 2007 National Intelligence Estimateand and said "although we do not know whether Iran currently intends to develop nuclear weapons, we assess Tehran at a minimum is keeping open the option to develop them." He said Iran was unlikely to achieve a nuclear weapon before 2013 because of foreseeable technical and programmatic problems, and that this would be in the case that it decided to do so. Stephen Lendman, an American research associate of the Centre for Research on Globalization based in Canada, has argued Iran's commercial nuclear program is perfectly legal and that the U.S. has a double standard towards Iran's nuclear program. Joseph Cirincione, a nuclear weapons expert and president of the Ploughshares Fund, has said the Obama administration does not want to be drawn into a debate over Iran's intent because "when you're talking about negotiations in Iran, it is dangerous to appear weak or naive." The documentary film Iranium also explores this issue.

G8

Since 2003, when the IAEA began investigating Iran's previously undeclared nuclear activities, the G8 (Canada, France, Germany, Italy, Russia, Japan, the United Kingdom and the United States) has repeatedly voiced its concerns over Iran's nuclear program. At the 2003 G8 summit in France, G8 leaders said: "We will not ignore the proliferation implications of Iran's advanced nuclear program." The 2004 G8 Action Plan on Nonproliferation "deplore[d] Iran's delays, deficiencies in cooperation, and inadequate disclosures, as detailed in IAEA Director General reports." In 2005 G8 leaders concluded that "It is essential that Iran provide the international community with objective guarantees that its nuclear program is exclusively for peaceful purposes in order to build international confidence."

In 2006, after Iran was found in non-compliance with its safeguards agreement and reported to the UN Security Council, the G8 toughened its position: "Iran not having shown willingness to engage in serious discussion of those proposals and having failed to take the steps needed to allow negotiations to begin, specifically the suspension of all enrichment related and reprocessing activities, as required by the IAEA and supported in the United Nations Security Council Presidential Statement, we supported the decision of those countries' Ministers to return the issue of Iran to the United Nations Security Council." The following year, G8 leaders "deplore[d] the fact that Iran [had] so far failed to meet its obligations under UNSC Resolutions 1696, 1737 and 1747," and threatened "further measures, should Iran refuse to comply with its obligations," but held out the prospect that "[i]nternational confidence in the exclusively peaceful nature of the Iranian nuclear program would permit a completely new chapter to be opened in our relations with Iran not only in the nuclear but also more broadly in the political, economic and technological fields."

At the most recent 2008 G8 summit in Japan in 2008, G8 leaders said:

We express our serious concern at the proliferation risks posed by Iran's nuclear programme and Iran's continued failure to meet its international obligations. We urge Iran to fully comply with UNSCRs 1696, 1737, 1747 and 1803 without further delay, and in particular to suspend all enrichment-related activities. We also urge Iran to fully cooperate with the IAEA, including by providing clarification of the issues contained in the latest report of the IAEA Director General. We firmly support and cooperate with the efforts by China, France, Germany, Russia, the United Kingdom and the United States supported by the High Representative of the EU to resolve the issue innovatively through negotiation, and urge Iran to respond positively to their offer delivered on June 14, 2008. We also commend the efforts by other G8 members, particularly the high-level dialogue by Japan, towards a peaceful and diplomatic resolution of the issue. We welcome the work of the Financial Action Task Force to assist states in implementing their financial obligations under the relevant UNSCRs.

Other views

Indian viewpoint

India's rapidly developing ties with the United States and historically close ties with Iran have created difficulties for India's foreign policy makers. India, a nuclear power which is not party to the NPT, has expressed its concern over the possibility of another nuclear weapon-armed state in its neighborhood with Indian Prime Minister Manmohan Singh stating that he was against Iran acquiring nuclear weapons. India voted in the IAEA Board of Governors to report Iran to UN Security Council in 2005 for non-compliance with its NPT safeguards agreement. Despite some domestic opposition, the Indian government later voted to report Iran to the UN Security Council in 2006. Leftist parties in India have criticized the government for bowing to US pressure on the issue.

India quickly downplayed the incident and restated its commitment to develop closer ties with Iran. India urged international diplomacy to solve the Iranian nuclear row but added that it could not "turn a blind eye to nuclear proliferation in its neighborhood."

Despite heavy U.S. criticism, India has continued negotiations on the multi-billion dollar Iran–Pakistan–India gas pipeline from Iran to India through Pakistan. India is keen to secure energy supplies to fuel its rapidly growing economy and the gas pipeline may address India's energy security concerns. The United States has expressed concern that the pipeline project would undermine international efforts to isolate Iran.

In-context of the Indo-US nuclear deal

India is not a signatory to the Non-Proliferation Treaty (NPT). According to US Under Secretary of State Nicholas Burns, it was India's vote against Iran which helped clear the way for the US-India nuclear cooperation deal Critics say the US-India nuclear cooperation deal itself undermines the Non-Proliferation Treaty at a time when Iran was accused of violating the treaty. Critics argue that by promising nuclear cooperation with India, the Bush administration has reversed a legal ban on such cooperation which was in place since the passage of the Nuclear Nonproliferation Act of 1978, and violated US obligations under the Non-Proliferation Treaty which prohibits sharing nuclear technology with non-signatories such as India. The Harvard International Review concedes in an editorial that the Indo-US nuclear deal "undermines the world's present set of nuclear rules" but argues that the Iranian nuclear program remains an "unacceptable risk" regardless of the NPT. It reasoned that "regardless of what the NPT says, and regardless of what Iran says about the NPT, an Iranian nuclear program is still an unacceptable risk."

Developing countries and the Non-Aligned Movement

On 16 September 2006, in Havana, Cuba, all of the 118 Non-Aligned Movement member countries, at the summit level, declared their support of Iran's civilian nuclear program in their final written statement. The Non-Aligned Movement represents a majority of the 192 countries comprising the entire United Nations.

On 30 July 2008, the Non-Aligned Movement welcomed the continuing cooperation of Iran with the IAEA and reaffirmed Iran's right to the peaceful uses of nuclear technology. The movement further called for the establishment of a nuclear weapons free zone in the Middle East and called for a comprehensive multilaterally negotiated instrument which prohibits threats of attacks on nuclear facilities devoted to peaceful uses of nuclear energy.

Other countries

Public opinion surveys conducted in 2006 in Iran's three neighboring countries of Pakistan, Saudi Arabia and Turkey found large numbers of people favoring the possibility of a nuclear-armed Iran and even greater numbers opposed to any American military action against Iran

In February 2007, lawmakers from 56 member states of the Organisation of the Islamic Conference, addressing Iran's nuclear program at a meeting in Kuala Lampur, Malaysia, urged "full respect for equal and inalienable rights for all nations to explore modern technologies including nuclear energy for peaceful purposes."

Officials in several countries have voiced support for Iran in the on-going standoff with the US over its nuclear program. These include Iraq Algeria and Indonesia. Turkey has expressed support for Iran's right to a nuclear program for peaceful energy production, and along with Egypt has urged for a peaceful solution to the standoff. Former President Vladimir Putin of Russia, while urging more transparency from Iran, has said that there is no objective evidence that Iran is seeking nuclear weapons. On 11 September 2009, Prime Minister Putin opposed the use of force or further sanctions against Iran.

Support for tough measures against Iran's nuclear program has fallen in 13 out of 21 Arab countries according to a new BBC World Service Poll. According to a 2008 global poll of Arab public opinion, the Arab public does not appear to see Iran as a major threat and does not support international pressure to force Iran to curtail the program. Arab League Secretary General Amr Moussa echoed remarks made by chief Palestinian negotiator Saeb Erekat, saying that Israel, not Iran, posed a nuclear threat to the Middle East.

Zobacz też

• Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej
• Stuxnet

External links

• NYT: Iran's nuclear program
• NYT: Iran Shielding Its Nuclear Efforts in Maze of Tunnels
• UAE Tightens Noose on Front Companies
• The Nuclear Fuel Cycle explained - BBC
• Iran's Atomic Energy Organization
• Iranian Foreign Ministry: Iran's nuclear program
• Businessman Flees UAE over Iran Link
• (IAEA) In Focus: IAEA and Iran
• BBC's Iran Nuclear Issue Timeline
• The Iranian nuclear issue: a never-ending story Rouzbeh Parsi, December 2009, European Union Institute for Security Studies
• Confronting Iran: Critical perspectives on the current crisis, its origins, and implications Project for Defense Alternatives.
• [Iran's Nuclear Program: Debating Facts versus Fiction], Kaveh L. Afrasiabi (Booksurge, 2007).
• The Iran Nuclear Standoff: Legal Issues, Daniel Joyner, JURIST, 1 March 2006.
• The Legality of the UN Security Council demands on Iran Cyrus Safdari, IranAffairs.com 6 August 2007
• Differing views on Iran nuclear threat
• The Iranian Nuke Forgeries: CIA Determines Documents were Fabricated, Gareth Porter, CounterPunch, 29 December 2009.
• Rhetoric of War: First Iraq, then Iran?, Cyrus Safdari, Global Dialogue, Volume 8, No. 1–2, Winter-Spring 2006.
• Uzi Rubin: New Developments In Iran's Missile Capabilities, Jerusalem Center for Public Affairs
• Iran nuclear resources
• Annotated bibliography for the Iranian nuclear weapons program from the Alsos Digital Library for Nuclear Issues

Szablon:Energy in Iran Szablon:Nuclear power by country