Wikipedysta:Matyldeczka/Kongres w Manastirze

[[Plik:Komisioni_i_Alfabetit_Monastir_1908.jpg|mały|250x250px| Prezydium Kongresu:

1. Gjergj Fishta 2. Midhat Frashëri 3. Luigj Gurakuqi 4. Gjergj Qiriazi 5. Dom Ndre Mjeda 6. Grigor Cilka 7. Dhimitër Buda 8. Shahin Kolonja 9. Sotir Peçi 10. Bajo Topulli 11. Nyz'het VrioniFot. Kel Marubi

1. Gjergj Fishta 2. Midhat Frashëri 3. Luigj Gurakuqi 4. Gjergj Qiriazi 5. Dom Ndre Mjeda 6. Grigor Cilka 7. Dhimitër Buda 8. Shahin Kolonja 9. Sotir Peçi 10. Bajo Topulli 11. Nyz'het Vrioni

Kongres w Manastirze ( alb. Kongresi i Manastirit), konferencja naukowa, która odbyła się w mieście Manastir ( Bitola ) w dniach 14–22 listopada 1908 r., w celu przyjęcia jednolitego zapisu języka albańskiego (alfabetu albańskiego). W dn. 22 listopada obchodzony jest w Albanii, Kosowie i Macedonii Północnej, a także wśród diaspory albańskiej, Dzień Alfabetu (alb. Dita e Alfabetit)..^[1] ^[2] Przed kongresem stosowano przynajmniej sześć różnych zapisów (oraz pewną liczbę podwariantów) języka albańskiego. ^[3]

Uczestnicy

Kongres odbył się w siedzibie stowarzyszenia "Bashkimi" (pol. "jedność") mieszczącej się w domu Fehima Zavalaniego. W kongresie udział wzięli wybitni przedstawiciele życia kulturalnego i politycznego z zamieszkałych przez Albańczyków ziem na terenie Półwyspu Bałkańskiego, a także z całej diaspory albańskiej . Uczestnikami kongresu byli prominentni przedstawiciele życia kulturalnego i politycznego na z ziem zamieszkałych przez Albańczyków na terenie Półwyspu Bałkańskiego oraz diaspory albańskiej. W kongresie wzięło udział 50 delegatów, którzy reprezentowali 23 zamieszkałe przez Albańczyków miasta, stowarzyszenia kulturalne i patriotyczne, a spośród których 32 miało prawo głosu, zaś 18 wzięło udział w charakterze obserwatorów. Poniżej znajduje się lista uczestników uprawnionych do głosowania:

Obrady

[[Plik:Mesonjetorja1899.jpg|lewo|mały|250x250px| Pierwsza świecka szkoła z wykładowym językiem albańskim powstała w 1887 r. w Korczy. Zdjęcie pochodzi z 1899 roku. ]] Przemowy wygłoszone w ciągu pierwszych dwóch dni obrad były ogólnej natury i przyczyniły się stworzenia atmosfery odpowiedniej dla poważnych zadań, jakie stały przed kongresem. Delegaci byli zgodni co do tego, że bez względu na to, który zapis języka albańskiego zostanie wybrany, powinien zostać wprowadzony przez wszystkich. Gjergj Fishta, który był zwolennikiem stworzenia jednorodnego zapisu w oparciu o zapis stosowany przez stowarzyszenie "Bashkimi", oświadczył: „Nie przybyłem tutaj po to, aby bronić któregokolwiek z zapisów, ale przybyłem tutaj, aby zjednoczyć się z wami i przyjąć zapis, który ten kongres uzna za najwłaściwszy dla oświecenia ludu”. Słowa Fishty bardzo poruszyły słuchaczy. Hodja Ibrahim Effendi, muzułmański duchowny, podbiegł do Fishty i ze łzami w oczach uściskał go. Na początku kongresu delegaci wybrali prezydium złożone z jedenastu członków (czterech muzułmanów, czterech prawosławnych i trzech katolików), które miało podjąć decyzję przed przybyciem pozostałych delegatów.^[4] Na przewodniczącego komisji wybrano Gjergj'ego Fishtę, na przewodniczącą - Parashqevi Qiriazi, a Mit'hata Frashëri - na wiceprzewodniczącego. Sekretarzem komisji został Luigj Gurakuqi, a pozostałymi pięcioma członkami komisji byli Bajo Topulli, Ndre Mjeda, Shahin Kolonja, Gjergj Qiriazi oraz Sotir Peçi. Mit'hat Frashëri został wybrany również na przewodniczącego całego kongresu. Delegaci złożyli uroczystą przysięgę, w której zobowiązali się do zaakceptowania decyzji, którą podejmie prezydium. Prezydium obradowało nad kwestią jednolitego alfabetu przez trzy kolejne dni. Jej członkowie pod przysięgą zobowiązali się do utrzymania szczegółów obrad w tajemnicy, aż do momentu podjęcia ostatecznej decyzji. Mimo tego kongres nie zdołał wybrać jednego zapisu i podjął kompromisową decyzję o wyborze dwóch zapisów – zapisu “Bashkimi” i zapisu stosowanego w Stambule – w których dokonano pewnych modyfikacji, aby je do siebie zbliżyć. Zapis ze Stambułu szybko tracił jednak na znaczeniu, a po ogłoszeniu przez Albanię niepodległości stał się zupełnym przeżytkiem. Z zapisu "Bashkimi" wywodzi się współczesny sposób zapisu języka albańskiego. Gjergj Fishta przypomniał rozczarowanym delegatom, że także język niemiecki miał dwa rodzaje zapisu. Po krótkiej dyskusji wszyscy delegaci podjęli decyzję o użyciu sposobu zapisu "Bashkimi" oraz zapisu stambulskiego. Uzgodniono również, że lokalne władze albańskie będą przekazywać stowarzyszeniu "Bashkimi" miesięczne sprawozdania na temat rozwoju sytuacji na swoich obszarach. Kolejne porozumienie zaowocowało kolejnym kongresem w Janinie, który rozpoczął się w dn. 10 lipca 1910 r. ^[5]

Oryginalny dokument z postanowieniami Kongresu z podpisami wszystkich delegatów.

Dom Fehima Zavalaniego, w którym odbył się kongres w Manastirze (dziś Muzeum Alfabetu Albańskiego w Bitoli)

Zobacz też

Bibliografia

Źródła

Content in this edit is from the existing English Wikipedia article at [[:en:Congress of Manastir]]; see its history for attribution. Formatting follows.. [[Kategoria:Język albański]]

[1] {{{tytuł}}} [online] .

[2] {{{tytuł}}} [online] .

[Trix-3] {{{tytuł}}}, ISSN 0165-2516 .

[4] {{{tytuł}}}.

[Gawrych165-5] Szablon:Harvnb

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]