Sadr
| γ Cygni | |||||||||||||||||||
 Sadr (w centrum) na tle Mgławicy Motyl (zdjęcie amatorskie) | |||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
20h 22m 13,702s[1] | ||||||||||||||||||
| Deklinacja |
+40° 15′ 24,04″[1] | ||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−0,91 ± 0,23 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
−6,40 ± 0,30 km/s[1] | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
F8 Ib[1] | ||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
0,18[2] | ||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||
| Temperatura |
~5870 K[3] | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
7906[2] pc | ||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,0791[2] | ||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Sadr (Gamma Cygni, γ Cyg) – gwiazda w gwiazdozbiorze Łabędzia, odległa od Słońca o około 1780 lat świetlnych.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]
Nazwa gwiazdy pochodzi od arabskiego wyrażenia arab. صدر الدجاجة ṣadr ad-Dajāja, czyli „pierś kury”, od starszej nazwy Łabędzia[4][3]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła nazwę Sadr dla określenia tej gwiazdy[5].
Charakterystyka obserwacyjna
[edytuj | edytuj kod]Jest to druga co do jasności gwiazda w gwiazdozbiorze, położona w środku asteryzmu „Krzyża Północy”, jaki tworzą gwiazdy Łabędzia[3]. Jej obserwowana wielkość gwiazdowa to 2,23m, zaś wielkość absolutna to −6,46m[2].
Sadr jest widoczny na tle Drogi Mlecznej, w jego pobliżu widoczne są mgławica Motyl i gromady ottwarte NGC 6910 oraz Messier 29[3].
Charakterystyka fizyczna
[edytuj | edytuj kod]Jest to nadolbrzym należący do typu widmowego F8. Jego temperatura to około 5870 K[3]. Odległość do tej gwiazdy jest znana z pomiarów sondy Hipparcos z dokładnością tylko ok. 15%[2], zatem wyznaczone parametry fizyczne są obarczone dużą niepewnością[3]. Sadr jest około 60 tysięcy razy jaśniejszy niż Słońce. Bezpośredni pomiar interferometryczny wskazuje, że ma promień 183 razy większy niż ono (większy niż promień orbity Ziemi), choć temperatura i jasność sugerują wartość 235 R☉. Masa tej gwiazdy to 14–16 mas Słońca, dostatecznie duża, żeby gwiazda zakończyła życie jako supernowa. Gwiazda przejawia nieznaczną zmienność, pulsując z okresem 74 dni[3].
Gamma Cygni ma optyczną towarzyszkę, gwiazdę podwójną Gamma Cygni BC o wielkości 9,6m[6][3], odległą o 147,1 sekundy kątowej[7]. Nie jest ona związana fizycznie z nadolbrzymem, za to ma własną, trzecią towarzyszkę – składnik D oddalony o 41″[3][7].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Lista gwiazd w gwiazdozbiorze Łabędzia
- Lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach
- Lista najjaśniejszych gwiazd według jasności wizualnej
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Sadr w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f g h Anderson E., Francis C.: HIP 100453. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-05-18]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Jim Kaler: SADR (Gamma Cygni). STARS, 2012-12-30. [dostęp 2018-05-18]. (ang.).
- ↑ Cygnus, the Swan. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 197. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2017-11-28].
- ↑ CCDM J20222+4015BC w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b Mason et al.: WDS J20222+4015A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Sadr w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia