Słownik wileński
Słownik wileński – dwutomowy słownik języka polskiego z roku 1861. Nazywany również słownikiem Orgelbranda[1].
Uwagi ogólne
[edytuj | edytuj kod]Słownik ukazał się w wydawnictwie Maurycego Orgelbranda w Wilnie. Jego autorami byli: Aleksander Zdanowicz (redaktor naczelny), Michał Bohusz Szyszko, January Filipowicz, Walerian Tomaszewicz, Florian Czepieliński, Wincenty Korotyński. Jest to pierwszy w historii polskiego słownikarstwa dzieło zbiorowe. Nawiązuje do słownika Lindego (1807-1814), jednak jest od niego obszerniejszy i ma inną mikrostrukturę[1][2].
Liczy 110 000 haseł ułożonych w porządku ściśle alfabetycznym. Uwzględnia polskie słownictwo regionalne, szczególnie kresowe, słownictwo potoczne, gwarowe, ale również terminologię różnych dziedzin nauki. Licznie reprezentowane są zapożyczenia, szczególnie galicyzmy, obecne są również zapożyczenia z języka angielskiego[3].
Mikrostruktura słownika
[edytuj | edytuj kod]Jako przykłady użycia służą często cytaty, jednak w formie skróconej, bez informacji o źródle, a również przykłady utworzone przez samych autorów. Było to powodem krytyki ze strony badaczy, ale z drugiej strony taki zapis ułatwiał użytkownikom korzystanie ze słownika, gdyż dokładna lokalizacja źródeł przeciętnemu odbiorcy nie jest potrzebna. Słownik ma rozbudowany system kwalifikatorów odnoszących się do różnych odmian i stylów języka. W obrębie artykułów hasłowych konsekwentnie zastosowano jasny układ wyróżnianych znaczeń z jednolitą numeracją[3].
Znaczenie słownika
[edytuj | edytuj kod]Według Bogdana Walczaka słownik był przez długi okres czasu niedoceniany, mimo że jest przełomowym dziełem w historii polskiej leksykografii. Jest bowiem pierwszym słownikiem ogólnym o charakterze podręcznym, adresowanym do szerszych kręgów odbiorców niż słownik Lindego[1][2].
„Ze względu na jego wpływ słownik ten obecnie można traktować jako jeden z ważniejszych słowników języka polskiego"[4].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Piotr Żmigrodzki, Wprowadzenie do leksykografii polskiej, 2003, s. 141-142 [dostęp 2024-11-28].
- ↑ a b Tadeusz Piotrowski, Zrozumieć leksykografię, 2001, s. 74-75 [dostęp 2024-11-28].
- ↑ a b Piotr Żmigrodzki, Wprowadzenie do leksykografii polskiej, 2003, s. 142 [dostęp 2024-11-28].
- ↑ Tadeusz Piotrowski, Zrozumieć leksykografię, 2001, s. 75 [dostęp 2024-11-28].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Tadeusz Piotrowski: Zrozumieć leksykografię. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 74-75. ISBN 83-01- 13693-6.
- Bogdan Walczak: Słownik wileński na tle dziejów polskiej leksykografii. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 1991.
- Piotr Żmigrodzki: Wprowadzenie do leksykografii polskiej. Katowice: Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego, 2003, s. 141-142. ISBN 83-226-1267-2.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Edycja elektroniczna Słownika wileńskiego
- Strona głowna - SŁOWNIKI DAWNE I WSPÓŁCZESNE