Portal:Fantastyka

W 2023 roku zdecydowano o wygaszeniu portali.

Ta strona została zamknięta i pozostawiona jedynie dla historycznego odniesienia. Jeśli chcesz wznowić dyskusję dotyczącą statusu tej strony, zasięgnij opinii społeczności w Kawiarence.

Portal

Wikiprojekt

Ocena i poprawa jakości

Do napisania

Fantastyka – gatunek literacki, a także filmowy, komiksowy, gier a niekiedy i malarstwa. Polega ona na kreowaniu świata przedstawionego, który w całości, lub w części różni się od rzeczywistości, na przykład przez dodanie elementów nadnaturalnych, lub stworzonej przez autora technologii.

Edytuj zawartość portalu

Wybrany artykuł

Quenya (wym. ['k ʷ ɛ n ʲ a ]), także język quenejski, Wysoka Mowa (qya. tarquesta), Starodawna Mowa, język eldariński, elfia łacina – sztuczny język opracowany przez J.R.R. Tolkiena.

Rozwój quenyi przebiega od etapu prajęzyka wspólnego dla wszystkich języków elfów ze stworzonej przez Tolkiena mitologii Śródziemia do etapu osadzonego w czasie akcji Władcy Pierścieni. Quenya cechuje się złożoną morfologią, zawierającą zarówno cechy fleksyjne, jak i aglutynacyjne. W dużej mierze opiera się na wykorzystaniu zrostków; używa także przegłosu. W quenyi występuje bogata deklinacja i syntetyczna koniugacja. Liczba przypadków zmieniała się w ciągu tworzenia quenyi przez Tolkiena. Słownictwo było tworzone niezależnie od słownictwa znanych autorowi języków naturalnych – było raczej związane ze słownictwem innych języków Śródziemia.

Jak sam Tolkien podkreślał, to Śródziemie zostało powołane do życia, by uzasadnić ewolucję i „ożywić” język quenejski.

Czytaj więcej...

Wybrana grafika

Artystyczna wizja sterraformowanego Marsa

Wybrany cytat

A bez fantasy teraz dziecka płci męskiej na dobrego człowieka nie wychowasz. To jedyny obszar etycznie czysty w dzisiejszym świecie, pomimo że nie istnieje. Agnieszka Topornicka, Cała zawartość damskiej torebki.

Wybrana biografia

Marta Kisiel-Małecka (ur. 18 października 1982 we Wrocławiu) – polska pisarka fantasy i tłumaczka, z wykształcenia polonistka.

Zadebiutowała opowiadaniem Rozmowa dyskwalifikacyjna na łamach internetowego magazynu literackiego „Fahrenheit” nr 53/2006. W 2010 roku wydawnictwo Fabryka Słów opublikowało jej pierwszą książkę Dożywocie, należącą do serii „Asy Polskiej Fantastyki”.

Czterokrotnie została nominowana do Nagrody Zajdla – dwukrotnie za powieści: Nomen omen (2015), Siła niższa (2016). W 2018 zdobyła nagrodę za opowiadanie Szaławiła. Rok później otrzymała ją po raz kolejny, tym razem za tekst Pierwsze słowo. W 2019 otrzymała Nagrodę im. Ferdynanda Wspaniałego za Małe Licho i tajemnicę Niebożątka, a druga część cyklu, Małe Licho i anioł z kamienia, została Książką Roku 2019 Polskiej Sekcji IBBY (w kategorii książki dziecięcej). W 2019 powieść Toń została nominowana do Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego.

Członkini grupy literackiej Harda Horda. Fani autorki określają ją słowem „ałtorka”

Czytaj więcej...

Czy wiesz

... że jedną z najbardziej znanych powieści laureatki literackiej Nagrody Nobla z 2007, Doris Lessing (na zdjęciu) jest postapokaliptyczny Pamiętnik przetrwania, zaliczany do antyutopii?
... że podobnie jak w pierwszej części Opowieści z Narnii, także do drugiej części ekranizacji - Opowieści z Narnii: Książę Kaspian kilka scen kręcono w Polsce. Sceny były kręcone w Górach Stołowych i Szklarskiej Porębie?
... że wielu pisarzy s-f to znakomici naukowcy. Powieści fantastyczno-naukowe napisali m.in. wybitny astronom Fred Hoyle (Czarna chmura, wyd. polskie 1981 r.), astronom i popularyzator nauki Carl Sagan (Kontakt, wyd. polskie 1991 r.). W Polsce utwory fantastyczne pisali, m.in.: socjolog prof. Edmund Wnuk-Lipiński, biochemik prof. Sławomir Pikuła, informatyk prof. Konrad Fiałkowski, fizyk Janusz A. Zajdel?
... że pierwsza powieść Jonathana Carrolla Kraina Chichów, odrzucana przez wydawców, została wydana dopiero po rekomendacji Stanisława Lema, którego syna, Tomasza, Carroll uczył w Wiedniu angielskiego?
... że Harda Horda jest grupą literacką, która skupia polskie autorki fantastyki?

Wybrany serial telewizyjny

Naznaczony – polski serial telewizyjny z gatunku thriller z elementami fantasy, emitowany od 9 września do 2 grudnia 2009 w telewizji TVN w każdą środę o godzinie 21.30. Zdjęcia do serialu rozpoczęły się 9 listopada 2007.

Prawa do emisji serialu zakupiły Czechy (lokalny tytuł Strážce svědomí), Rosja oraz Dania (lokalny tytuł Brændemærket).

Fabuła

Tadeusz Kral jest nauczycielem matematyki, ma żonę Milenę i córkę Natalię. Pewnego dnia w jego życiu pojawia się tajemniczy mężczyzna, który chce wyrównać rachunki z przeszłości. Milena i Natalia cudem unikają śmierci w katastrofie na morzu, ale aby zapewnić swojej rodzinie bezpieczeństwo, Kral musi stawić czoła przeszłości.

Czytaj więcej...

Wybrany film

Literatura

Karolina Haka-Makowiecka, Marta Makowiecka, Małgorzata Węgrzecka, pod red. Andrzeja Z. Makowieckiego, Leksykon fantastyki. Postacie, miejsca, rekwizyty, zjawiska, Wyd. Muza SA, Warszawa 2009.
Andrzej Niewiadowski, Antoni Smuszkiewicz, Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1990, ISBN 83-210-0892-5
Энциклопедия фантастики.Кто есть кто. Под ред. Вл. Гакова - Минск: Галаксиас, 1995 - 694с.
Robert Reginald. Contemporary Science Fiction Authors
Twentieth-Century Science-Fiction Writers.Edited by Curtis C. Smith- London, 3rd edition, 1993
Brian M. Stableford - Science Fact and Science Fiction: An Encyclopedia -London: Routledge, 2006 [encyclopedia]
http://sf-encyclopedia.uk/fe.php
The Encyclopedia of Science Fiction (ang.)
http://www.sf-encyclopedia.com/category/culture/publication#articlesB
David William Pringle. The Ultimate Encyclopedia of Science Fiction: The Definitive Illustrated Guide (London: Carlton, 1996) [encyclopedia: hb/photographic]
Sam Lundwall. Bibliografi över science fiction & fantasy 1741-1996 ["Bibliography of Science Fiction & Fantasy 1741-1996"] (Stockholm, Sweden: Lundwall Fakta & fantasi, 1997) [bibliography: hb/]
Sam Lundwall.Illustrerad bibliografi over science fiction & fantasy 1741-1973. ["Illustrated Bibliography of Science Fiction & Fantasy, 1741-1973"] (Stockholm, Sweden: Lindqvist, 1974) [bibliography: hb/]
James Edwin Gunn. Inside Science Fiction: Essays on Fantastic Literature (San Bernardino, California: The Borgo Press, 1992) [nonfiction: coll: hb/]
George Reginald Turner. The Unrelenting Gaze: George Turner's Non-Fiction: A Selection (Collingwood, Victoria: SF Commentary 76, 2000) [nonfiction: coll: pb/Ditmar]
Sheldon Ronald Jaffery. Horrors and Unpleasantries: A Bibliographical History and Collector's Price Guide to Arkham House (Bowling Green, Ohio: Bowling Green University Popular Press, 1982) [nonfiction: hb/Gary Drumm]
Antoni Smuszkiewicz, Zaczarowana gra. Zarys dziejów polskiej fantastyki naukowej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1982.

Strony internetowe

Wy możecie dodawać tutaj strony internetowe poświęcone fantastyce

Nagrody w dziedzinie fantastyki

Wybrany wyróżniony artykuł

Iron Man – amerykański fantastycznonaukowy film akcji na podstawie serii komiksów o superbohaterze o tym samym imieniu wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiedzialny jest Jon Favreau, a za scenariusz Hawk Ostby, Arthur Marcum, Matthew Hollaway i Mark Ferqus. W rolach głównych występują: Robert Downey Jr., Terrence Howard, Jeff Bridges, Shaun Toub i Gwyneth Paltrow.

Główny bohater, Tony Stark, przemysłowiec i inżynier, buduje bojowy egzoszkielet wspomagany i staje się korzystającym z tego pancerza superbohaterem zwanym „Iron Manem”.

Kontynuacja filmu, Iron Man 2, miała premierę w 2010 roku, a trzecia część, Iron Man 3, w 2013 roku. Film wchodzi w skład I Fazy Marvel Cinematic Universe i jest on produkcją rozpoczynającą tę franczyzę.

Światowa premiera odbyła się 14 kwietnia 2008 roku, a polska premiera 30 kwietnia tego samego roku. Film zarobił 585 milionów dolarów przy budżecie 140 milionów.

Czytaj więcej...

Wybrany artysta fantastyczny

Pauline Diana Baynes (ur. 9 września 1922 w Hove w Anglii, zm. 2 sierpnia 2008 w Dockenfield w Anglii) – angielska ilustratorka książek. Zilustrowała ponad 100 książek, w szczególności dzieł C.S. Lewisa i J.R.R. Tolkiena.

Wczesne lata życia spędziła w Indiach, gdzie jej ojciec był komisarzem w Agrze. Razem ze starszą siostrą przybyła do Anglii dla edukacji. Uczęszczała do londyńskiej Slade School of Fine Art, ale po roku zgłosiła się na ochotnika do pracy w Ministerstwie Obrony, gdzie sporządzała modele demonstracyjne dla kursów instruktażowych. Niedługo potem została przeniesiona do departamentu kartograficznego (doświadczenie tam zdobyte przydało się przy rysowaniu map Narnii dla C.S. Lewisa i Śródziemia dla J.R.R. Tolkiena.

Baynes jest najlepiej znana z ilustracji z Opowieści z Narnii C.S. Lewisa. Była także ulubioną ilustratorką J.R.R. Tolkiena: jej ilustracje pojawiają się w Rudym Dżilu, Przygodach Toma Bombadila, Kowalu z Podlesia Większego, Drzewie i Liściu, a po śmierci Tolkiena przy wierszu Bilbo's Last Song (jako plakat w 1974, w wydaniu książkowym w 1990).

Czytaj więcej...

Kartka z kalendarza

2 grudnia

Urodzili się:

Marcellin La Garde (1818-1889) Elias Owen (1833-1899) Édouard Riou (1833-1900) H. F. W. Tatham (1861-1909) Florence L. Barclay (1862-1921) George Calderon (1868-1915) Félix Lorioux (1872-1964) Annie Francé-Harrar (1886-1971) Margot Benary-Isbert (1889-1979) Delos W. Lovelace (1894-1967) M. E. Patchett (1897-1989) Howard Koch (1902-1995) Helen Adam (1909-1993) Claude Escholier (1910) Jerry Sohl (1913-2002) Paweł Weżinow (1914-1983) Ariadna Gromova (1916-1981) Joseph Lombardero (1922-2004) Kalju Kirde (1923-2008) Jack Davis (1924) Peter Seidel (1926) Jimmy Sangster (1927-2011) Lael Littke (1929) Nigel Calder (1931-2014) Robert E. Briney (1933-2011) Sissela Bok (1934) Frederic Tuten (1936) Brian Lumley (1937) Jean F. Blashfield (1939) Hans-Günter Hauptmann (1944) David Macaulay (1946) Lionel Basney (1946-1999) Juha Vakkuri (1946) T. Coraghessan Boyle (1948) Kathleen Morgan (1950) Charles J. Shields (1951) O. R. Melling (1952) Laura J. Underwood (1954) Laurence A. Rickels (1954) David Thorpe (1954) Eric L. Harry (1958) George Saunders (1958) Ray Garton (1962) Wu Yan (1962) Paul Kidd (1963) Andy Mangels (1966) John Ajvide Lindqvist (1968) Frank Cho (1971) Ugo Bellagamba (1972) Kate Milford (1976) Ryan Campbell (1977) Leander Deeny (1980)

Zmarli:

Marquis de Sade (1740-1814) A. L. O. E. (1821-1893) G. Sidney Paternoster (1866-1925) A. I. Keller (1866-1925) Edmond Rostand (1868-1918) Frank Joslyn Baum (1883-1958) Mary Borden (1886-1968) Fitzhugh Green (1888-1947) Edwy Searles Brooks (1889-1965) E. M. Delafield (1890-1943) Thyra Samter Winslow (1893-1961) E. Everett Evans (1893-1958) H. C. Kreisheimer (1897-1972) Vrest Orton (1897-1986) Lina Gerelli (1904-1979) Ralph Izzard (1910-1992) Edgar Johnson (1912-1990) Robertson Davies (1913-1995) Romain Gary (1914-1980) Christine Pullein-Thompson (1925-2005) Hilbert Schenck (1926-2013) James Cawthorn (1929-2008) Peter Everett (1931-1999) Willard Bain (1938-2000) Joseph Renard (1938-1997) Matt Cohen (1942-1999) Steve Abbott (1943-1992)

Wybrany utwór literacki

451 stopni Fahrenheita (ang. Fahrenheit 451) – powieść dystopiczna Raya Bradbury’ego z 1953 roku. Akcja książki rozgrywa się w świecie, gdzie czytanie książek i krytyczne myślenie są zakazane. Powieść ta została w 2004 roku nagrodzona nagrodą „Retro Hugo” w kategorii najlepsza powieść.

Premiera pierwszej adaptacji filmowej miała miejsce w 1966 roku. Film Equilibrium z 2002 roku był inspirowany fabułą powieści. W 2018 roku premierę miała telewizyjna adaptacja powieści w reżyserii Ramina Bahraniego, wyprodukowana przez HBO.

Czytaj więcej...

Wybrany komiks

Valerian (tytuł oryginału francuskiego: Valérian, agent spatio-temporel, od 2007: Valérian et Laureline) – francuska seria komiksowa z gatunku science fiction autorstwa Pierre’a Christina (scenariusz) i Jean-Claude’a Mézières’a (rysunki). Komiks po raz pierwszy ukazał się 9 listopada 1967 w 420. numerze czasopisma komiksowego „Pilote”. Kolejne odcinki publikowane były w różnych magazynach, a dopiero później w formie kompletnych albumów nakładem wydawnictwa Dargaud. Ostatni, 22. tom ukazał się w 2010. Po polsku pojedyncze odcinki Valeriana ukazywały się nakładem różnych wydawnictw i w czasopismach komiksowych. W latach 2014–2017 wydawnictwo Taurus Media opublikowało wszystkie części Valeriana w ośmiu zbiorczych albumach liczących po trzy lub cztery tomy.

Fabuła

Seria opowiada o przygodach agentów podróżujących w czasie i przestrzeni, Valerianie i Laurelinie. Valerian pochodzi z XXVIII wieku, z Galaxity, stolicy Galaktycznego Imperium Ziemian. Laurelina jest także Ziemianką, ale z wieku XI (spotkanie dwójki bohaterów jest opisane w pierwszym albumie – Koszmarne sny).

Czytaj więcej...