Przejdź do zawartości

Mistrzostwa Turcji w piłce nożnej mężczyzn

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Mistrzostwa Turcji w piłce nożnej (tur. Türkiye Futbol Şampiyonası) – rozgrywki piłkarskie, prowadzone cyklicznie - corocznie lub co sezonowo (na przełomie dwóch lat kalendarzowych) - mające na celu wyłonienie najlepszej męskiej drużyny w Turcji.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Mistrzostwa Turcji w piłce nożnej rozgrywane są od 1904 roku. Obecnie rozgrywki odbywają się w wielopoziomowych ligach: Süper Lig, 1. Lig, 2. Lig oraz niższych regionalnych klasach.

W 1899 roku w Stambule powstał pierwszy turecski klub piłkarski Black Stockings FC (wcześniej, od 1890 założone były również kluby, jednak były to kluby greckie, ormiańskie i angielskie), potem następne. Po założeniu w 1923 roku tureckiej federacji piłkarskiej - TFF, rozpoczął się proces zorganizowania pierwszych oficjalnych rozgrywek o mistrzostwo Turcji w sezonie 1924. Nazywały się one Türkiye Futbol Şampiyonası i trwały do roku 1951. Format mistrzostw oparty był na systemie pucharowym, zwycięzcy każdej z najlepszych lig regionalnych kraju walczyły potem o mistrzostwo. Wcześniej od 1904 do 1915 odbywały się rozgrywki też w İstanbul Futbol Ligi, które były kontynuowane potem w latach 1924–1951. W międzyczasie również powstały inne liczne ligi regionalne: Adana (1923), Ankara (1923) Eskişehir (1920), Izmir (1923), Kayseri (1936) i Trabzon (1923). Począwszy od 1936 roku organizowane pierwsze ogólnokrajowe ligowe rozgrywki o nazwie Narodowa Dywizja (tur. Millî Küme), które trwały do sezonu 1949/50, jednak nie uznane przez TFF jako oficjalne mistrzostwa Turcji. W sezonach 1956/57 i 1957/58 odbyły się rozgrywki o Puchar Federacji Tureckiej (tur. Federasyon Kupası), które wówczas były równoznaczne z rozgrywkami o mistrzostwo Turcji.

Rok później, w 1959 roku wprowadzono profesjonalną Ligę Narodową, zwaną Millî Lig. Liga była następczynią Türkiye Futbol Şampiyonası i Millî Küme. W pierwszym sezonie 1959 szesnaście zespołów były podzielone na dwie grupy: białą i czerwoną, zwycięzcy grup w dwumeczu rozegrały tytuł mistrza. Od sezonu 1959/60 liga zawierała szesnaście zespołów.

W sezonie 1963/64 liga zmieniła nazwę na 1. Lig.

W sezonie 2001/02 liga została przemianowana na Süper Lig[1].

Mistrzowie i pozostali medaliści

[edytuj | edytuj kod]

Türkiye Futbol Şampiyonası (1924–1951)

[edytuj | edytuj kod]

(nie uznane przez TFF)

Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi
Türkiye Futbol Şampiyonası
1924     1 Harbiye Bahriye Anadolu Turan San'atkârangücü
1925     nie rozgrywano
1926     nie rozgrywano
1927     1 Muhafızgücü Altınordu Balıkesir
1928     nie rozgrywano
1929     nie rozgrywano
1930     nie rozgrywano
1931     nie rozgrywano
1932     1 İstanbulspor Altınordu Eskişehir
1933     1 Fenerbahçe SK İzmirspor Trabzon İdman Ocağı
1934     1 Beşiktaş JK Altay Samsun İdman Yurdu
1935     2 Fenerbahçe SK Altınordu Samsun SK
1936     nie rozgrywano
1937     nie rozgrywano
1938     nie rozgrywano
1939     nie rozgrywano
1940     1 Eskişehir Demirspor Fenerbahçe SK brak
1941     1 Gençlerbirliği Beşiktaş JK Altay
Eskişehir Demirspor
1942     2 Harp Okulu Göztepe Beşiktaş JK
1943     nie rozgrywano
1944     3 Fenerbahçe SK Harp Okulu Mersin İdman Yurdu
1945     3 Harp Okulu İzmit Harp Filosu Beşiktaş JK
1946     2 Gençlerbirliği Beşiktaş JK Eskişehir Demirspor
1947     1 Ankara Demirspor Fenerbahçe SK Adana Demirspor
1948     nie rozgrywano
1949     1 Ankaragücü Galatasaray SK Eskişehir Demirspor
1950     1 Göztepe Gençlerbirliği Beşiktaş JK
1951     2 Beşiktaş JK Altay Adana Demirspor

Millî Küme (1936–1950)

[edytuj | edytuj kod]

(nie uznane przez TFF)

Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi
Millî Küme
1936/37     4 Fenerbahçe SK Galatasaray SK Beşiktaş JK 8 klubów w finale
1937/38     1 Güneş Beşiktaş JK Galatasaray SK 8 klubów w finale
1938/39     1 Galatasaray SK Ankara Demirspor AS-FA Gücü 8 klubów w finale
1939/40     5 Fenerbahçe SK Galatasaray SK Muhafızgücü 8 klubów w finale
1940/41     3 Beşiktaş JK Galatasaray SK Fenerbahçe SK 8 klubów w finale
1941/42     nie rozgrywano z przyczyn pogodowych
1942/43     6 Fenerbahçe SK Galatasaray SK Beşiktaş JK 8 klubów w finale
1943/44     4 Beşiktaş JK Fenerbahçe SK UDV Göztepe 8 klubów w finale
1944/45     7 Fenerbahçe SK Beşiktaş JK Galatasaray SK 8 klubów w finale
1945/46     8 Fenerbahçe SK Beşiktaş JK Kayagücü 6 klubów w finale
1946/47     5 Beşiktaş JK Fenerbahçe SK Galatasaray SK 8 klubów w finale
1947/48     nie rozgrywano z powodu Igrzysk Olimpijskich 1948 w Londynie
1948/49     nie rozgrywano z powodu South Mediterranean Cup
1949/50     9 Fenerbahçe SK Galatasaray SK Beşiktaş JK 8 klubów w finale

Federasyon Kupası (1956–1958)

[edytuj | edytuj kod]
Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi
Federasyon Kupası
1956/57     6 Beşiktaş JK Galatasaray SK Altay SK 28 klubów, sys.puchar.+finał
1957/58     7 Beşiktaş JK Galatasaray SK 38 klubów, sys.puchar.+2gr.+finał

Süper Lig (od 1959)

[edytuj | edytuj kod]
Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi
1959     10 Fenerbahçe SK Galatasaray SK Vefa SK,
Beşiktaş JK
11 Turcja Metin Oktay (Galatasaray SK) 6 klubów, 2 gr.
1959/60     8 Beşiktaş JK Fenerbahçe SK Galatasaray SK 33 Turcja Metin Oktay (Galatasaray SK) 20 klubów
1960/61     11 Fenerbahçe SK Galatasaray SK Beşiktaş JK 36 Turcja Metin Oktay (Galatasaray SK) 20 klubów
1961/62     2 Galatasaray SK Fenerbahçe SK Beşiktaş JK 21 Turcja Fikri Elma (Ankara Demirspor) 20 klubów
1962/63     3 Galatasaray SK Beşiktaş JK Fenerbahçe SK 38 Turcja Metin Oktay (Galatasaray SK) 22 kluby, 2 gr.,2 rundy
1963/64     12 Fenerbahçe SK Beşiktaş JK Galatasaray SK 19 Turcja Güven Önüt (Beşiktaş JK) 18 klubów
1964/65     13 Fenerbahçe SK Beşiktaş JK Galatasaray SK 17 Turcja Metin Oktay (Galatasaray SK) 16 klubów
1965/66     9 Beşiktaş JK Galatasaray SK Gençlerbirliği 20 Turcja Ertan Adatepe (Ankaragücü) 16 klubów
1966/67     10 Beşiktaş JK Fenerbahçe SK Galatasaray SK 18 Turcja Ertan Adatepe (Ankaragücü) 17 klubów
1967/68     14 Fenerbahçe SK Beşiktaş JK Galatasaray SK 19 Turcja Fevzi Zemzem (Göztepe SK) 17 klubów
1968/69     4 Galatasaray SK Eskişehirspor Beşiktaş JK 17 Turcja Metin Oktay (Galatasaray SK) 16 klubów
1969/70     15 Fenerbahçe SK Eskişehirspor Altay SK 13 Turcja Fethi Heper (Eskişehirspor) 16 klubów
1970/71     5 Galatasaray SK Fenerbahçe SK Göztepe SK 16 Turcja Ogün Altıparmak (Fenerbahçe SK) 16 klubów
1971/72     6 Galatasaray SK Eskişehirspor Fenerbahçe SK 20 Turcja Fethi Heper (Eskişehirspor) 16 klubów
1972/73     7 Galatasaray SK Fenerbahçe SK Eskişehirspor 16 Turcja Osman Arpacıoğlu (Fenerbahçe SK) 16 klubów
1973/74     16 Fenerbahçe SK Beşiktaş JK Boluspor 14 Turcja Cemil Turan (Fenerbahçe SK) 16 klubów
1974/75     17 Fenerbahçe SK Galatasaray SK Eskişehirspor 14 Turcja Ömer Kaner (Eskişehirspor) 16 klubów
1975/76     1 Trabzonspor Fenerbahçe SK Galatasaray SK 14 Turcja Cemil Turan (Fenerbahçe SK) 16 klubów
1976/77     2 Trabzonspor Fenerbahçe SK Altay SK 18 Turcja Necmi Perekli (Trabzonspor) 16 klubów
1977/78     18 Fenerbahçe SK Trabzonspor Galatasaray SK 17 Turcja Cemil Turan (Fenerbahçe SK),
Turcja Ali Osman Renkliboy (Ankaragücü)
16 klubów
1978/79     3 Trabzonspor Galatasaray SK Fenerbahçe SK 15 Turcja Özer Umdu (Adanaspor) 16 klubów
1979/80     4 Trabzonspor Fenerbahçe SK Zonguldak Kömürspor 12 Turcja Mustafa Denizli (Altay SK),
Turcja Bahtiyar Yorulmaz (Bursaspor)
16 klubów
1980/81     5 Trabzonspor Adanaspor Galatasaray SK 15 Turcja Bora Öztürk (Adanaspor) 16 klubów
1981/82     11 Beşiktaş JK Trabzonspor Fenerbahçe SK 16 Turcja Selçuk Yula (Fenerbahçe SK) 17 klubów
1982/83     19 Fenerbahçe SK Trabzonspor Galatasaray SK 19 Turcja Selçuk Yula (Fenerbahçe SK) 18 klubów
1983/84     6 Trabzonspor Fenerbahçe SK Galatasaray SK 16 Turcja Tarık Hocic (Galatasaray SK) 18 klubów
1984/85     20 Fenerbahçe SK Beşiktaş JK Trabzonspor 20 Turcja Aykut Yiğit (Sakaryaspor) 18 klubów
1985/86     12 Beşiktaş JK Galatasaray SK Samsunspor 33 Turcja Tanju Çolak (Samsunspor) 19 klubów
1986/87     8 Galatasaray SK Beşiktaş JK Samsunspor 25 Turcja Tanju Çolak (Samsunspor) 19 klubów
1987/88     9 Galatasaray SK Beşiktaş JK Malatyaspor 39 Turcja Tanju Çolak (Galatasaray SK) 20 klubów
1988/89     21 Fenerbahçe SK Beşiktaş JK Galatasaray SK 29 Turcja Aykut Kocaman (Fenerbahçe SK) 19 klubów
1989/90     13 Beşiktaş JK Fenerbahçe SK Trabzonspor 28 Turcja Feyyaz Uçar (Beşiktaş JK) 18 klubów
1990/91     14 Beşiktaş JK Galatasaray SK Trabzonspor 31 Turcja Tanju Çolak (Galatasaray SK) 16 klubów
1991/92     15 Beşiktaş JK Fenerbahçe SK Galatasaray SK 25 Turcja Aykut Kocaman (Fenerbahçe SK) 16 klubów
1992/93     10 Galatasaray SK Beşiktaş JK Trabzonspor 27 Turcja Tanju Çolak (Fenerbahçe SK) 16 klubów
1993/94     11 Galatasaray SK Fenerbahçe SK Trabzonspor 22 Turcja Bülent Uygun (Fenerbahçe SK) 16 klubów
1994/95     16 Beşiktaş JK Trabzonspor Galatasaray SK 27 Turcja Aykut Kocaman (Fenerbahçe SK) 18 klubów
1995/96     22 Fenerbahçe SK Trabzonspor Beşiktaş JK 25 Gruzja Szota Arweladze (Trabzonspor) 18 klubów
1996/97     12 Galatasaray SK Beşiktaş JK Fenerbahçe SK 38 Turcja Hakan Şükür (Galatasaray SK) 18 klubów
1997/98     13 Galatasaray SK Fenerbahçe SK Trabzonspor 32 Turcja Hakan Şükür (Galatasaray SK) 18 klubów
1998/99     14 Galatasaray SK Beşiktaş JK Fenerbahçe SK 19 Turcja Hakan Şükür (Galatasaray SK) 18 klubów
1999/00     15 Galatasaray SK Beşiktaş JK Gaziantepspor 30 Turcja Serkan Aykut (Samsunspor) 18 klubów
2000/01     23 Fenerbahçe SK Galatasaray SK Gaziantepspor 23 Turcja Okan Yılmaz (Bursaspor) 18 klubów
2001/02     16 Galatasaray SK Fenerbahçe SK Beşiktaş JK 23 Turcja İlhan Mansız (Beşiktaş JK),
Turcja Arif Erdem (Galatasaray SK)
18 klubów
2002/03     17 Beşiktaş JK Galatasaray SK Gençlerbirliği 24 Turcja Okan Yılmaz (Bursaspor) 18 klubów
2003/04     24 Fenerbahçe SK Trabzonspor Beşiktaş JK 25 Turcja Zafer Biryol (Konyaspor) 18 klubów
2004/05     25 Fenerbahçe SK Trabzonspor Galatasaray SK 31 Turcja Fatih Tekke (Trabzonspor) 18 klubów
2005/06     17 Galatasaray SK Fenerbahçe SK Beşiktaş JK 25 Turcja Gökhan Ünal (Kayserispor) 18 klubów
2006/07     26 Fenerbahçe SK Beşiktaş JK Galatasaray SK 19 Brazylia Alex (Fenerbahçe SK) 18 klubów
2007/08     18 Galatasaray SK Fenerbahçe SK Beşiktaş JK 17 Turcja Semih Şentürk (Fenerbahçe SK) 18 klubów
2008/09     18 Beşiktaş JK Sivasspor Trabzonspor 20 Czechy Milan Baroš (Galatasaray SK) 18 klubów
2009/10     1 Bursaspor Fenerbahçe SK Galatasaray SK 21 Demokratyczna Republika Konga Ariza Makukula (Kayserispor) 18 klubów
2010/11     27 Fenerbahçe SK Trabzonspor Bursaspor 28 Brazylia Alex (Fenerbahçe SK) 18 klubów
2011/12     19 Galatasaray SK Fenerbahçe SK Trabzonspor 33 Turcja Burak Yılmaz (Trabzonspor) 18 klubów
2012/13     20 Galatasaray SK Fenerbahçe SK Beşiktaş JK 24 Turcja Burak Yılmaz (Galatasaray SK) 18 klubów
2013/14     28 Fenerbahçe SK Galatasaray SK Beşiktaş JK 17 Maroko Aatif Chahechouhe (Sivasspor) 18 klubów
2014/15     21 Galatasaray SK Fenerbahçe SK Beşiktaş JK 22 Brazylia Fernandão (Bursaspor) 18 klubów
2015/16     19 Beşiktaş JK Fenerbahçe SK Konyaspor 26 Niemcy Mario Gómez (Beşiktaş JK) 18 klubów
2016/17     20 Beşiktaş JK İstanbul Başakşehir Fenerbahçe SK 23 Brazylia Vágner Love (Alanyaspor) 18 klubów
2017/18     22 Galatasaray SK Fenerbahçe SK İstanbul Başakşehir 29 Francja Bafétimbi Gomis (Galatasaray SK) 18 klubów
2018/19     23 Galatasaray SK İstanbul Başakşehir Beşiktaş JK 30 Senegal Mbaye Diagne (Galatasaray SK) 18 klubów
2019/20     1 İstanbul Başakşehir Trabzonspor Beşiktaş JK 24 Norwegia Alexander Sørloth (Trabzonspor) 18 klubów
2020/21     21 Beşiktaş JK Galatasaray SK Fenerbahçe SK 22 Gabon Aaron Boupendza (Hatayspor) 21 klubów
2021/22     7 Trabzonspor Fenerbahçe SK Konyaspor 20 Turcja Umut Bozok (Kasımpaşa SK) 20 klubów
2022/23     24 Galatasaray SK Fenerbahçe SK Beşiktaş JK 29 Ekwador Enner Valencia (Fenerbahçe SK) 19 klubów
2023/24     25 Galatasaray SK Fenerbahçe SK Trabzonspor 20 klubów

Statystyka

[edytuj | edytuj kod]

Klasyfikacja według klubów

[edytuj | edytuj kod]

W dotychczasowej historii Mistrzostw Turcji na podium oficjalnie stawało w sumie 26 drużyn. Liderem klasyfikacji jest Fenerbahçe, który zdobył 28 tytułów mistrzowskich.

Stan po zakończeniu sezonu 2023/2024.

Lp. Klub Miejsca na podium Zwycięskie sezony
1. Fenerbahçe SK 28 29 9 1933, 1935, 1936/37, 1939/40, 1942/43, 1944, 1944/45, 1945/46, 1949/50, 1959, 1960/61, 1963/64, 1964/65, 1967/68, 1969/70, 1973/74, 1974/75, 1977/78, 1982/83, 1984/85, 1988/89, 1995/96, 2000/01, 2003/04, 2004/05, 2006/07, 2010/11, 2013/14
2. Galatasaray SK 25 19 19 1938/39, 1961/62, 1962/63, 1968/69, 1970/71, 1971/72, 1972/73, 1986/87, 1987/88, 1992/93, 1993/94, 1996/97, 1997/98, 1998/99, 1999/2000, 2001/02, 2005/06, 2007/08, 2011/12, 2012/13, 2014/15, 2017/18, 2018/19, 2022/23, 2023/24
3. Beşiktaş JK 21 20 16 1934, 1940/41, 1943/44, 1946/47, 1951, 1956/57, 1957/58, 1959/60, 1965/66, 1966/67, 1981/82, 1985/86, 1989/90, 1990/91, 1991/92, 1994/95, 2002/03, 2008/09, 2015/16, 2016/17, 2020/21
4. Trabzonspor 7 9 9 1975/76, 1976/77, 1978/79, 1979/80, 1980/81, 1983/84, 2021/22
5. Harp Okulu 3 1 0 1924, 1942, 1945
6. Gençlerbirliği 2 1 2 1941, 1946
7. İstanbul Başakşehir 1 2 1 2019/20
8. Göztepe 1 1 2 1950
9. Ankara Demirspor 1 1 0 1947
10. Bursaspor 1 0 1 2009/10
Ankaragücü 1 0 1 1949
Muhafızgücü 1 0 1 1927
13. Eskişehir Demirspor 1 0 0 1940
Güneş 1 0 0 1937/38
İstanbulspor 1 0 0 1932
16. Eskişehirspor 0 3 2
17. Altay SK 0 1 3
18. Adanaspor 0 1 0
Sivasspor 0 1 0
20. Gaziantepspor 0 0 2
Samsunspor 0 0 2
22. Boluspor 0 0 1
Kayagücü 0 0 1
Malatyaspor 0 0 1
Zonguldak Kömürspor 0 0 1
Konyaspor 0 0 2

Klasyfikacja według miast

[edytuj | edytuj kod]

Siedziby klubów: Stan po zakończeniu sezonu 2023/2024.

Miasto Liczba tytułów Kluby
Stambuł 78 Fenerbahçe SK (28), Galatasaray SK (25), Beşiktaş JK (21), Harbiye (1), İstanbulspor (1), Güneş (1), İstanbul Başakşehir (1)
Ankara 8 Gençlerbirliği (2), Harp Okulu (2), Ankara Demirspor (1), Ankara Demirspor (1), Muhafızgücü (1), Ankaragücü (1)
Trabzon 7 Trabzonspor (7)
Izmir 1 Göztepe (1)
Bursa Bursaspor (1)
Eskişehir Eskişehir Demirspor (1)

Uczestnicy

[edytuj | edytuj kod]

Są 76 zespołów, które wzięły udział w 67 ligowych Mistrzostwach Turcji, które były prowadzone od 1959 aż do sezonu 2024/25 łącznie. Tylko Fenerbahçe, Galatasaray i Beşiktaş były zawsze obecni w każdej edycji.

Pogrubione zespoły biorące udział w sezonie 2024/25.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]