Marek Stachowski

Marek Stachowski

Marek Stachowski w 2002 roku
Data i miejsce urodzenia	21 marca 1936 Piekary Śląskie
Pochodzenie	polskie
Data i miejsce śmierci	3 grudnia 2004 Kraków
Gatunki	muzyka poważna, muzyka współczesna
Zawód	kompozytor, pedagog
Odznaczenia
Strona internetowa

Marek Stachowski

Marek Stachowski (ur. 21 marca 1936 w Piekarach Śląskich , zm. 3 grudnia 2004 w Krakowie) – polski kompozytor i pedagog.

Życiorys

Pierwsze 3 lata życia do wybuchu II wojny światowej spędził z rodzicami na Śląsku. Gdy rozpoczęły się działania wojenne, matka uciekała z nim przez całą Polskę, by dotrzeć do Bydgoszczy, gdzie ukrywał się przed hitlerowcami ojciec kompozytora. W 1952 rozpoczął regularną naukę w Państwowej Szkole Muzycznej I stopnia w Krakowie w klasie fortepianu Stanisława Czernego. W 1959 w trybie przyspieszonym uzyskał dyplom z fortepianu Średniej Szkoły Muzycznej, a 1960 z teorii muzyki. W 1962 ożenił się z Marią Jabłońską. Już w czasie studiów u Krzysztofa Pendereckiego (1963–1968) w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej , zaczął odnosić pierwsze międzynarodowe sukcesy: w 1968 nagroda na Międzynarodowym Konkursie Fundacji „Gaudeamus” za utwór Musica con una batuta del tam-tam; I nagroda na Konkursie Kompozytorskim im. A. Malawskiego za Neusis I oraz wyróżnienie w Konkursie Młodych ZKP za Sequenze concerttati. W następnym roku zdobywa II nagrodę na Międzynarodowym Konkursie „Komitetu Solidarności” w Skopje za Chant de l’espoir. W 1970 Audition na flet, wiolonczelę i fortepian jest pierwszym utworem Marka Stachowskiego wykonywanym na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”. W 1971 otrzymuje III nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie Kompozytorskim za kantatę Słowa do wierszy W. Broniewskiego. Został trzykrotnie wyróżniony na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu: w 1974 za Neusis II, w 1979 zostaje ponownie wyróżniony za Divertimento na orkiestrę smyczkową i w 1990 za III Kwartet smyczkowy napisany na zamówienie BBC Bristol. W 1974 otrzymał I nagrodę w Konkursie im. K. Szymanowskiego za Śpiewy thakuryjskie. W 1975 prowadził wykłady na Uniwersytecie Yale. Rok później otrzymał nagrodę muzyczną miasta Mönchengladbach za Poeme sonore. W 1984 otrzymuje nagrodę Związku Kompozytorów Polskich.

Oprócz pracy twórczej Marek Stachowski zajmował się także nauczaniem. Od 1967 prowadził klasę kompozycji w Akademii Muzycznej w Krakowie, od 1981 jako profesor zwyczajny, potem w latach 1993–1999, 2002–2004 pełnił funkcję rektora. Wykładał również kompozycję na kursach w Rubin Academy of Music and Dance w Jerozolimie oraz na letnich kursach w Durham. Prowadził seminaria w ramach Gaudeamus Music Week. Zasiadał w jury wielu konkursów kompozytorskich i wykonawczych, w Polsce m.in. Konkursu im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie. Wykształcił wielu kompozytorów średniego i młodego pokolenia.

Upamiętnienie

21 marca 2012 Rada Miasta Krakowa przyjęła uchwałę nadającą jednej z krakowskich ulic imię Marka Stachowskiego. Nazwę ulicy oraz lokalizację w Dzielnicy II Grzegórzki, gdzie Marek Stachowski mieszkał przez ostatnie 20 lat życia, zaproponowało Stowarzyszenie Artystów Polskich. Inicjatywa została poparta m.in. przez ZASP Oddział Kraków.

Nagrody i odznaczenia

• 1979 – Nagroda Miasta Krakowa
• 1981 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia
• 1984 – Nagroda Związku Kompozytorów Polskich
• 1989 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki za twórczość dla dzieci
• 1990 – Nagroda Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku
• 1996 – Nagroda Wojewody Krakowskiego
• 1997 – Nagroda Fundacji Ruth i Ray Robinsone „Excellence in Teaching”
• 1999 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• 2000 – Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki
• 2001 – Złoty Medal Ministra Obrony Narodowej „Za zasługi dla Obronności Kraju”
• 2005 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (pośmiertnie)

Dzieła

Muzyka kameralna

• 1963: Kwartet smyczkowy nr 1
• 1972: Kwartet smyczkowy nr 2
• 1988: Kwartet smyczkowy nr 3
• 2001: Kwartet smyczkowy nr 4 „Quando resta l’estate”
• 1987: Musique en quatre scènes na klarnet i kwartet smyczkowy
• 1965: Musica da camera na flet, wiolonczelę, harfę i perkusję
• 1965: Musica per quartetto d’archi
• 2001: Felicitamento na kwartet smyczkowy
• 1970: Audition na flet, wiolonczelę i fortepian
• 1971: Extensions na fortepian
• 1982: Pezzo grazioso na kwintet dęty
• 1984: Madrigali dell’estate na głos i trio smyczkowe
• 1993: Tre intermezzi per trio d’archi
• 1996: Tastar e canzona per violoncello e pianoforte
• 1997–1998: Cinq petites valses na fortepian
• 1998: Jeu parti na skrzypce i fortepian
• 1999: Recitativo e la preghiera na wiolonczelę i orkiestrę smyczkową
• 1999–2000: Trio na klarnet, wiolonczelę i fortepian
• 2002–2003: Miroir du Temps (Hommage à Olivier Messiaen) na skrzypce, klarnet, wiolonczelę i fortepian

Utwory na orkiestrę smyczkową

• 1998: Sinfonietta per archi
• 1978: Divertimento na kameralną orkiestrę smyczkową

Utwory na orkiestrę symfoniczną

• 1968: Sequenze concertanti na wielką orkiestrę symfoniczną
• 1969–1970: Irisation na wielką orkiestrę symfoniczną
• 1975: Poème sonore na orkiestrę symfoniczną
• 1980: Choreia na orkiestrę symfoniczną
• 1984: Capriccio per orchestra
• 1988: Koncert wiolonczelowy

Muzyka wokalno-instrumentalna

• 1969: Chant de l’espoir na głos recytujący, sopran, baryton, chór chłopięcy, chór mieszany i wielką orkiestrę symfoniczną
• 1981: Symfonia pieśni tęsknotą uświęconych na sopran, chór mieszany i orkiestrę

Muzyka na chór a cappella

• 1999: Vivat Maj! 3 Maj! na chór mieszany a cappella
• 1999: Marsz wolności na chór mieszany a cappella

Utwory sceniczne

Opery

• 1965: Najdzielniejszy z rycerzy, opera dla dzieci w 3 aktach na sopran, tenor, 2 barytony, bas, chór mieszany i orkiestrę
• 1979: Odys wśród białych klawiszy dla dzieci na fortepian

Bibliografia

• Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
• Adrian Thomas: Stachowski, Marek. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. S. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).
• Bogdan Snoch: Górnośląski Leksykon Biograficzny. Suplement do wydania drugiego. Katowice: Muzeum Śląskie, 2006, s. 106. ISBN 83-60353-11-5.
• Anna Woźniakowska „Trzeba umieć marzyć” Rozmowy z Markiem Stachowskim, Kraków 2005 PWM
• „Kompozytorzy polscy 1918-2000”. Tom II Biogramy (pod red. Marka Podhajskiego), Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina w Warszawie, Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, Warszawa / Gdańsk 2005 r.

Linki zewnętrzne

• Biografia Marka Stachowskiego Polskie Centrum Informacji Muzycznej
• Marek Stachowski, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21] .
• Marek Stachowski. marekstachowski.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-14)]. strona o życiu i twórczości kompozytora
• Poczet rektorów Akademii Muzycznej w Krakowie