Kalendarz Kosmiczny
Kalendarz Kosmiczny – metoda wizualizacji chronologii wszechświata, skalowania jego obecnego wieku (13,8 miliarda lat) do jednego roku, aby użyć go do celów pedagogicznych w popularyzacji nauki lub nauczaniu o niej, a także uświadomienia sobie ogromnych różnic czasu między kolejnymi wydarzeniami[1].
W tej wizualizacji Wielki Wybuch nastąpił 1 stycznia o północy, a chwila obecna przypada na ostatni dzień grudnia tuż przed północą[1][2]. W tej skali w jednej „kosmicznej sekundzie” upływa 437,5 roku, „godzina” to 1,575 mln lat a „doba” – 37,8 mln lat[1].
Koncepcję tę spopularyzował Carl Sagan w książce Rajskie smoki (1977) i serialu telewizyjnym Kosmos[3]. Sagan dodaje porównanie pod względem powierzchni, wyjaśniając, że jeśli kalendarz kosmiczny zostałby zeskalowany do wielkości boiska piłkarskiego, to „cała ludzka historia zajmowałaby powierzchnię wielkości [jego] ręki”[4][5][6][7].
Przeciętne ludzkie życie (70–80 lat) to 0,16 sekundy „kosmicznego czasu”[3].
| Wydarzenie | Data |
|---|---|
| Wielki Wybuch | 1 stycznia |
| Początek Drogi Mlecznej | 1 maja |
| Początek Układu Słonecznego | 9 września |
| Uformowanie Ziemi | 14 września |
| Początek życia na Ziemi | ~ 25 września |
| Uformowanie najstarszych znanych skał na Ziemi | 2 października |
| Data najstarszych skamielin (bakterii i sinic) | 9 października |
| Wynalezienie rozmnażania płciowego (przez mikroorganizmy) | ~ 1 listopada |
| Najstarsze skamieniałe rośliny fotosyntetyzujące | 12 listopada |
| Rozkwit eukariontów (pierwsze komórki z jądrami) | 15 listopada |
| Wydarzenie | Dzień grudnia |
|---|---|
| Na Ziemi zaczyna pojawiać się atmosfera z tlenem – katastrofa tlenowa | 1 |
| Rozwój wulkanizmu • Powstanie kanałów na Marsie | 5 |
| Pierwsze robaki | 16 |
| Koniec prekambru • Paleozoik i Kambr • Rozkwit bezkręgowców | 17 |
| Pierwszy plankton oceaniczny • Rozkwit trylobitów | 18 |
| Ordowik • Pierwsza ryba • Pierwsze kręgowce | 19 |
| Sylur • Pierwsze rośliny naczyniowe • Rośliny rozpoczynają kolonizację ziemi | 20 |
| Dewon • Pierwsze owady • Zwierzęta rozpoczynają kolonizację ziemi | 21 |
| Pierwsze płazy • Pierwsze skrzydlate owady | 22 |
| Karbon • Pierwsze drzewa • Pierwsze gady | 23 |
| Perm • Pierwsze dinozaury | 24 |
| Koniec paleozoiku • Początek ery mezozoicznej | 25 |
| Trias • Pierwsze ssaki | 26 |
| Jura • Pierwsze ptaki | 27 |
| Kreda • Pierwsze kwiaty • Wyginięcie dinozaurów | 28 |
| Koniec mezozoiku • Początek kenozoiku i trzeciorzędu • Pierwsze walenie • Pierwsze naczelne | 29 |
| Pierwsza ewolucja płatów czołowych w mózgach naczelnych • Pierwsze hominidy • Gigantyczne ssaki | 30 |
| Koniec pliocenu • Czwartorzęd (plejstocen i holocen) • Pierwsi ludzie | 31 |
| Wydarzenie | Godzina 31 grudnia |
|---|---|
| Prokonsul i ramapitek – prawdopodobni przodkowie małp człekokształtnych i ludzi | ~13:30 |
| Pierwsi ludzie | ~22:30 |
| Powszechne używanie narzędzi kamiennych | 23:00 |
| Udomowienie ognia przez człowieka z Pekinu | 23:46 |
| Początek ostatniego okresu zlodowacenia | 23:56 |
| Przybyli przez ocean ludzie zasiedlają Australię | 23:58 |
| Malowanie jaskiń w Europie | 23:59 |
| Wynalazienie rolnictwa | 23:59:20 |
| Cywilizacja neolityczna • Pierwsze miasta | 23:59:35 |
| Pierwsze dynastie w Sumerze, Ebli i Egipcie • rozwój astronomii | 23:59:50 |
| Wynalezienie alfabetu • Imperium Akadyjskie | 23:59:51 |
| Kodeksy prawne Hammurabiego w Babilonie • Średnie Państwo w Egipcie | 23:59:52 |
| Epoka brązu • Kultura mykeńska • Wojna trojańska • Kultura Olmeków • Wynalezienie kompasu | 23:59:53 |
| Epoka żelaza • Pierwsze Imperium Asyryjskie • Królestwo Izraela • założenie Kartaginy przez Fenicjan | 23:59:54 |
| Aśoka • Dynastia Qin • Peryklejskie Ateny • narodziny Buddy | 23:59:55 |
| Geometria euklidesowa • Fizyka Archimedesa • Astronomia ptolemejska • Imperium Rzymskie • Narodziny Chrystusa | 23:59:56 |
| Zero i liczby dziesiętne • Upadek Rzymu • Narodziny islamu i cywilizacji islamskiej | 23:59:57 |
| Cywilizacja Majów • Dynastia Song • Cesarstwo Bizantyńskie • Inwazja mongolska • Krucjaty | 23:59:58 |
| Renesans w Europie • Rejsy odkrywcze z Europy i Chin • Pojawienie się metody eksperymentalnej w nauce | 23:59:59 |
| Powszechny rozwój nauki i technologii • Pojawienie się kultury globalnej • Nabycie środków samozniszczenia gatunku ludzkiego • Pierwsze kroki w planetarnej eksploracji kosmosu i poszukiwanie inteligencji pozaziemskiej | Teraz |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Harsh Gupta, What If The Universe Was Just 365 Days Old? [online], Science ABC, 20 maja 2016 [dostęp 2018-12-23] (ang.).
- ↑ ASP: Cosmic Calendar [online], web.archive.org, 16 grudnia 2007 [dostęp 2018-12-23] [zarchiwizowane z adresu 2007-12-16].
- ↑ a b c d e Kosmiczna oś czasu [online].
- ↑ Ediz SÖZÜER, Rehearsal Scene (Evidence for Eternal Life): New Perspectives from the Treatise of Resurrection, Ediz Sözüer, 18 grudnia 2017 [dostęp 2018-12-23] (ang.).
- ↑ L. Juliana Claassens, Carolyn J. Sharp, Feminist Frameworks and the Bible: Power, Ambiguity, and Intersectionality, Bloomsbury Publishing, 19 października 2017, ISBN 978-0-567-67158-5 [dostęp 2018-12-23] (ang.).
- ↑ John Hussey, Bang to Eternity and Betwixt: Cosmos, John Hussey, 31 lipca 2014 [dostęp 2018-12-23] (ang.).
- ↑ Congress Volume Stellenbosch 2016, BRILL, 14 listopada 2017, ISBN 978-90-04-35389-3 [dostęp 2018-12-23] (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- The Cosmic Calendar – więcej informacji o ilustracji użytej w artykule. [dostęp 2018-12-26]. (ang.).
- Kosmiczny Kalendarz w formacie Google Kalendarz. [w:] www.google.com [on-line]. [dostęp 2018-12-26]. (ang.).