Przejdź do zawartości

John Travolta

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
John Travolta
Ilustracja
John Travolta (1997)
Imię i nazwisko

John Joseph Travolta

Data i miejsce urodzenia

18 lutego 1954
Englewood, New Jersey

Zawód

aktor, reżyser, producent filmowy, piosenkarz

Współmałżonek

Kelly Preston
(1991–2020, jej śmierć)

Lata aktywności

od 1969

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

John Joseph Travolta[1][2][3] (ur. 18 lutego 1954[4] w Englewood[5]) – amerykański aktor i producent filmowy, piosenkarz i artysta estradowy. Status światowej gwiazdy filmowej zyskał dzięki występom w filmach: Gorączka sobotniej nocy[6], Pulp Fiction i Grease. Dwukrotnie nominowany do Oscara.

W 1985 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6901 Hollywood Boulevard[7][8].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 18 lutego 1954 w Englewood w stanie New Jersey w rodzinie rzymskokatolickiej jako najmłodsze z sześciorga dzieci Salvatore J. Travolty (ur. 27 listopada 1912 w Brooklynie, zm. 18 maja 1995 w Englewood)[9][10], półprofesjonalnego gracza futbolu amerykańskiego, i Helen Cecilii Travolty (z domu Burke; ur. 18 stycznia 1912 w New Jersey, zm. w grudniu 1978 w hrabstwie Santa Barbara)[11][12], nauczycielki dramatu i wokalistki radiowego zespołu „Sunshine Sisters”. Jego ojciec był pochodzenia włoskiego, a jego matka była pochodzenia irlandzkiego[13]. Ma piątkę starszego rodzeństwa; siostry: Ellen (ur. 6 października 1940)[14], Ann i Margaret, oraz braci: Josepha „Joeya” (ur. 14 października 1950) i Sama[15]. Był wychowany w wierze rzymskokatolickiej, ale w 1975 przystąpił do kościoła scjentologicznego[16][17][18][19].

Travolta (1976)

Na scenie zadebiutował rolą w przedstawieniu Who’ll Save the Plowboy?. Uczęszczał do szkoły aktorskiej w Nowym Jorku[20], gdzie uczył się śpiewu, tańca i aktorstwa. W wieku 16 lat wystąpił w musicalu Bye Bye Birdie. Uczył się w Dwight Morrow High School[21], ale porzucił szkołę średnią po pierwszej klasie i przeprowadził się w poprzek Hudson do Nowego Jorku, by znaleźć pracę. Brał udział w reklamach telewizyjnych. Dostał rolę na Broadwayu w Over Here! i zaśpiewał piosenkę „Dream Drummin” napisaną przez braci Sherman. Nagrywał także w lokalnych studiach, ale jego piosenki nie znalazły uznania i zostawały szybko zapomniane. W końcu przeprowadził się do Los Angeles, by rozwinąć karierę w show-biznesie.

Travolta (1979)

Jako aktor zadebiutował we wrześniu 1972 rolą ofiary w serialu NBC Emergency. Na dużym ekranie zagrał rolę Billy’ego Nolana w horrorze Briana De Palmy Carrie (1976) ze Sissy Spacek. Dostał też rolę Vinniego Barbarina w sitcomie ABC Welcome Back, Kotter (1975–1979). W lipcu 1976 jego muzyczny przebój „Let Her In” znalazł się na 10. miejscu na liście Billboard Hot 100. Za rolę Tonego Manero w dramacie Johna Badhama Gorączka sobotniej nocy (1977) otrzymał National Board of Review Award oraz nominację do Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego[22] i Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu[23]. Sławę przyniosła mu także rola Daniela „Danny’ego” Zuko w musicalu Grease (1978), za którą na 36. ceremonii wręczenia Złotych Globów otrzymał Złoty Glob dla Ulubieńców Światowego Filmu[24] i drugą w karierze nominację do nagrody dla najlepszego aktora w komedii lub musicalu[23].

Travolta i Diana, księżna Walii (1985)

Zagrał w westernie Miejski kowboj (1980) z Debrą Winger. Jego kolejne filmy okazywały się niepowodzeniami – Pozostać żywym (1983; kontynuacja Gorączki sobotniej nocy), W swoim rodzaju (1983; komedia romantyczna z Olivią Newton-John) i Być doskonałym (1985) poniosły komercyjne porażki[25]. W listopadzie 1985 wziął udział w kolacji inauguracyjnej w Białym Domu, podczas której zatańczył z Dianą, księżną Walii[26]; nazajutrz zdjęcia pary ukazały się w międzynarodowej prasie[27].

Po serii niepowodzeń, jakie odnotowały filmy z jego udziałem w latach 80., zagrał w kasowym filmie I kto to mówi (1989). Za rolę Vincenta Vegi w filmie Quentina Tarantino Pulp Fiction (1994) otrzymał drugą w karierze nominację do Oscara[28][29].

Jego zdjęcia zostały umieszczone na okładkach magazynów: „Harper’s Bazaar”, „Entertainment Weekly”, „McCall’s”, „Rolling Stone”, „Vanity Fair”, „People”, „After Dark”, „Time”, „Esquire”, „Bravo”, „Playgirl”, „InStyle”, „GQ”, „TV Guide”, „Interview”, „Tele Tydzień” i „The Hollywood Reporter”[30].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

5 września 1991 ożenił się z aktorką Kelly Preston (zm. 12 lipca 2020). Mieli córkę Ellę Bleu (ur. 3 kwietnia 2000) i synów: Benjamina (ur. 2010[31]) oraz Jetta (ur. 13 kwietnia 1992, zm. 2 stycznia 2009 w wyniku uderzenia głową w wannę podczas ataku epilepsji). W ostatnich latach życia zmagał się z chorobą Kawasakiego[32].

Od dziecka był fascynatem lotnictwa, posiada licencję pilota i jest właścicielem czterech samolotów. Gdy nocą 24 listopada 1992 pilotował samolot Gulfstream N728T (później przerejestrowany na N492JT) wraz ze swoją rodziną, awarii uległ generator elektryczny w samolocie, na skutek czego Travolta musiał awaryjnie lądować, kierując się tylko kompasem magnetycznym i światłami miejskimi Waszyngtonu – podczas tego lądowania o mało nie doszło do czołowej kolizji w powietrzu z Boeingiem 727[33]. Był posiadaczem Boeinga 707–138 pochodzącego z floty Qantas[34]. W maju 2017 podarował go organizacji HARS zajmującej się restauracją historycznych samolotów związanych z Australią[35].

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Aktor

[edytuj | edytuj kod]
Travolta (1983)
Travolta (1991)
Travolta (2013)
Travolta (2018)

Scenarzysta

[edytuj | edytuj kod]

Producent

[edytuj | edytuj kod]

Aktor gościnnie

[edytuj | edytuj kod]

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]
Rok Nagroda Kategoria Film
1978 Złote Jabłko Gwiazda roku[36] –
Bravo Otto Najlepszy aktor –
1979 Złoty Glob Ulubiony światowy aktor filmowy[36] –
Bravo Otto Najlepszy aktor –
1993 Najlepszy aktor –
1994 Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Sztokholmie Najlepszy aktor[36] Pulp Fiction (1994)
1995 David di Donatello Najlepszy aktor zagraniczny[36]
MTV Movie Award Najlepsza sekwencja taneczna[36] z Umą Thurman
1996 Złoty Glob Najlepszy aktor w filmie komediowym lub musicalu[36] Dorwać małego (1995)
1998 MTV Movie Award Najlepszy duet ekranowy[36] z Nicolasem Cage Bez twarzy (1997)
Złote Jabłko Gwiazda roku[36] –
1999 Nagroda Satelita Najlepsza obsada filmowa[36] Cienka czerwona linia (1998)
2001 Złota Malina Najgorszy aktor[36] Bitwa o Ziemię (2000)
Numer stulecia (2000)
Najgorsza ekranowa para / duet filmowy[36] Bitwa o Ziemię (2000)
Najgorszy obraz[36]
2012 Międzynarodowy Festiwal Filmowy w San Sebastián Nagroda za całokształt twórczości[36] –
2013 Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Karlowych Warach Nagroda specjalna za wybitny wkład w światowe kino[36] –
2020 Złota Malina Najgorszy aktor[36] Fanatyk (2019)
Na zakręcie (2019)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ John Travolta. [w:] AlloCiné [on-line]. allocine.fr. [dostęp 2016-11-27]. (fr.).
  2. ↑ John Travolta Actor, Singer, Dancer. [w:] TV Guide [on-line]. tvguide.com. [dostęp 2016-11-27]. (ang.).
  3. ↑ John Travolta. [w:] Listal [on-line]. listal.com. [dostęp 2016-11-27]. (ang.).
  4. ↑ John Joseph Travolta – Genealogy. [w:] Geni [on-line]. geni.com. [dostęp 2016-11-27]. (ang.).
  5. ↑ John Travolta – Sztárlexikon. [w:] Starity [on-line]. starity.hu. [dostęp 2016-11-27]. (węg.).
  6. ↑ John Travolta. [w:] TV [on-line]. tv.com. [dostęp 2016-11-27]. (ang.).
  7. ↑ John Travolta. Walk of Fame. [dostęp 2022-07-20]. (ang.).
  8. ↑ Yvonne Villarreal: Hollywood Star Walk: John Travolta. „Los Angeles Times”, 2010-03-02. [dostęp 2022-07-20]. (ang.).
  9. ↑ Salvatore J. Travolta (1912–1995) – Genealogy. [w:] Geni [on-line]. geni.com. [dostęp 2016-11-27]. (ang.).
  10. ↑ Salvatore Travolta (1912–1995). [w:] Find A Grave Memorial [on-line]. findagrave.com. [dostęp 2016-11-27]. (ang.).
  11. ↑ Helen Cecilia Travolta (1912–1978) – Genealogy. [w:] Geni [on-line]. geni.com. [dostęp 2016-11-27]. (ang.).
  12. ↑ Helen Cecilia Burke Travolta (1912–1978). [w:] Find A Grave Memorial [on-line]. findagrave.com. [dostęp 2016-11-27]. (ang.).
  13. ↑ Gaynor Flynn: The resurrection man. [w:] The Sydney Morning Herald [on-line]. smh.com.au. [dostęp 2016-11-27]. (ang.).
  14. ↑ Ellen Travolta. [w:] TV Guide [on-line]. tvguide.com. [dostęp 2016-11-27]. (ang.).
  15. ↑ John Travolta Biography (1954–). [w:] Film Reference [on-line]. filmreference.com. [dostęp 2016-11-27]. (ang.).
  16. ↑ Chris White: Scientology ‘life coach’ to John Travolta and Tom Cruise’s children. [w:] Daily Mail [on-line]. dailymail.co.uk. [dostęp 2016-11-27]. (ang.).
  17. ↑ John Travolta. [w:] Cine Magia [on-line]. cinemagia.ro. [dostęp 2016-11-27]. (rum.).
  18. ↑ Josh Gardner, Claire Carter: John Travolta breaks his silence on Scientology exposé ‘Going Clear’. [w:] Daily Mail [on-line]. dailymail.co.uk. [dostęp 2016-11-27]. (ang.).
  19. ↑ Cavan Sieczkowski: John Travolta Says Scientology Is A Target Because It ‘Really Works Well’. [w:] The Huffington Post [on-line]. huffingtonpost.com. [dostęp 2016-11-27]. (ang.).
  20. ↑ John Travolta News, Pictures, and Videos. [w:] TMZ [on-line]. tmz.com. [dostęp 2016-11-27]. (ang.).
  21. ↑ Dwight Morrow High School. [w:] WOW [on-line]. wow.com. [dostęp 2016-11-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-29)]. (ang.).
  22. ↑ The 50th Academy Awards | 1978 [online], oscars.org [dostęp 2024-06-14] (ang.).
  23. ↑ a b John Travolta - Golden Globes [online], goldenglobes.com [dostęp 2024-06-14] (ang.).
  24. ↑ Golden Globe Moment: Jane & John, 1979 - Golden Globes [online], goldenglobes.com [dostęp 2024-06-14] (ang.).
  25. ↑ Jason Ankeny: John Travolta Biography. AllMovie. [dostęp 2016-11-27]. (ang.).
  26. ↑ Jonathan Dimbleby: Karol, książę Walii. Biografia. Magda Papuzińska (tłum.). Oficyna Wydawnicza Rytm, 1997, s. 358. ISBN 83-86678-68-2.
  27. ↑ Paul Burrell: Tacy byliśmy. Wspominając Dianę. Magdalena Stysz (tłum.). Wydawnictwo Magnum, 2007, s. 88. ISBN 978-83-89656-29-2.
  28. ↑ The 67th Academy Awards 1995. oscars.com. [dostęp 2020-01-02]. (ang.).
  29. ↑ John Travolta Awards. AllMovie. [dostęp 2016-11-27]. (ang.).
  30. ↑ John Travolta Magazines. FamousFix. [dostęp 2022-07-19]. (ang.).
  31. ↑ John Travolta został ojcem. [w:] Onet.pl [on-line]. film.onet.pl. [dostęp 2010-11-25]. (pol.).
  32. ↑ Zmarł 16-letni syn Johna Travolty. [w:] Gazeta.pl [on-line]. wiadomosci.gazeta.pl. [dostęp 2010-11-25]. (pol.).
  33. ↑ Mike James: Travolta Lucky To Live Through Incident. [w:] Orlando Sentinel [on-line]. articles.orlandosentinel.com. [dostęp 2010-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-02)]. (ang.).
  34. ↑ John Travolta’s Boeing 707. [w:] Flightstory Archive [on-line]. blog.flightstory.net. [dostęp 2010-11-25]. (ang.).
  35. ↑ John Travolta donates his Boeing 707 to HARS. illawarramercury.com.au. [dostęp 2017-09-22]. (ang.).
  36. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o John Travolta Awards. FamousFix.com. [dostęp 2022-07-19]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
David di Donatello dla najlepszego aktora zagranicznego
Nagroda Donostia
1980–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
Złoty Glob dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu
1950–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020–2039

Nagroda Stowarzyszenia Krytyków Filmowych Los Angeles dla najlepszego aktora
Nagroda National Board of Review dla najlepszego aktora
Laureaci MTV Movie Awards w kategorii najlepsza scena taneczna
Złota Malina dla najgorszego aktora
Złota Malina za najgorsze ekranowe połączenie

W latach 1995–2010 nagroda była przyznawana w kategorii, najgorsza ekranowa para, 2011 – najgorsza ekranowa para lub obsada, 2012–2013 – w dwóch kategoriach osobno – najgorsza ekranowa para i najgorsza obsada, od 2014 – najgorsze ekranowe połączenie

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Travolta&oldid=75020517”