James Moody (muzyk)

James Moody

James Moody i kontrabasista Todd Coolman
Data i miejsce urodzenia	26 marca 1925 Savannah
Data i miejsce śmierci	9 grudnia 2010 San Diego
Instrumenty	saksofon (tenorowy, altowy, sopranowy), flet poprzeczny
Gatunki	jazz
Zawód	muzyk
Wydawnictwo	Argo Records
Powiązania	Dizzy Gillespie
Strona internetowa

Dizzy Gillespie, James Moody i Howard Johnson w nowojorskim klubie Downbeat, 1947

James Moody (ur. 26 marca 1925 w Savannah, zm. 9 grudnia 2010 w San Diego) – afroamerykański muzyk jazzowy, saksofonista, okazjonalny wokalista oraz jeden z najlepszych flecistów tego gatunku muzyki. Laureat NEA Jazz Masters Award 1998.

Życiorys

Urodził się w stanie Georgia, ale wychował w Newark w stanie New Jersey. Imię otrzymał po ojcu, grającym na trąbce w orkiestrze „Tiny’ego” Bradshawa i praktycznie nieobecnym w jego życiu. Miał brata Louisa. Synów wychowywała samotnie matka – Ruby Hann Moody Watters, która była wielbicielką jazzu, odtwarzającą w domu płyty Chicka Webba, Elli Fitzgerald, Counta Basie’ego i Jimmie’ego Lunceforda. Od dzieciństwa podobał mu się wygląd saksofonu. Będąc na koncercie big-bandu Counta Basie’ego, zachwycił się jego brzmieniem i grą Dona Byasa i „Buddy’ego” Tate’a. Słuchał też nagrań innych wybitnych saksofonistów: Lestera Younga i Colemana Hawkinsa. Choć od urodzenia był dotknięty częściową głuchotą, w wieku szesnastu lat sam zaczął grać na saksofonie, używanym alcie otrzymanym od wujka. Był absolwentem Arts High School, do której w różnych latach uczęszczali również Sarah Vaughan i Wayne Shorter.

W 1943 został powołany do Korpusu Lotniczego U.S. Army. Otrzymał przydział do formowanej w Greensboro Training Center orkiestry o wyłącznie czarnym składzie. Poprowadził ją Dave Burns trębacz, kompozytor, aranżer i edukator, który dokształcał go muzycznie. W 1946 wyszedł z wojska i jako saksofonista tenorowy dołączył do nowatorskiego, bebopowego big-bandu Dizzy'ego Gillespie’ego, którego członkami byli m.in. pianista Thelonious Monk i wibrafonista Milt Jackson. Z czasem połączyła go z Gillespie’em przyjaźń trwająca do końca życia bandlidera. Słynny trębacz został także jego mentorem. Tak z humorem wyrażał się o swoim „uczniu”: „Gdy gram z Jamesem Moodym, to jakbym grał ze sobą”. W orkiestrze Gillespie’ego występował przez dwa lata.

W 1948 dokonał dla wytwórni Blue Note swoich pierwszych nagrań w długiej karierze muzyka studyjnego. Zarejestrował swój debiutancki album James Moody and His Bop Men, grając na saksofonie i flecie. Był jednym z pierwszych znaczących flecistów jazzowych. W 1949 wyjechał do Paryża, twierdząc, że w Stanach Zjednoczonych „przestraszył go rasizm”. W rzeczywistości wyprawa do Francji i pobyt u mieszkającego tam wujka miały mu pomóc w zmaganiach z alkoholizmem. W Europie pozostał trzy lata, przezwyciężając nałóg i prowadząc aktywną działalność muzyczną. Jeszcze w 1949, przebywając w Sztokholmie, nagrał utwór oparty na strukturze harmonicznej popularnej piosenki I’m in the Mood for Love. Instrumentalne nagranie było w istocie improwizacją, w efekcie której powstała zupełnie nowa melodia. Zagrał ją nie na saksofonie tenorowym, lecz na pożyczonym altowym. Mimo że nagrany utwór tylko w niewielkim stopniu przypominał oryginalną piosenkę, zyskał w 1951 pewną popularność. W 1952 stał się przebojem, gdy wokalista Eddie Jefferson dopisał do jego improwizacji tekst i nagrał ją jako utwór pt. Moody’s Mood for Love. Z czasem tytuł ów stał się standardem, wykonywanym przez takich wokalistów jak Van Morrison, George Benson, Aretha Franklin, Take 6, Queen Latifah i Amy Winehouse.

W 1952 powrócił do Stanów Zjednoczonych, żeby zrealizować kontrakt nagraniowy z wytwórnią Prestige. Sformował także orkiestrę, towarzyszącą występom wokalisty Brooka Bentona, z którą odbył tournée po Stanach Zjednoczonych. Wówczas jeszcze grał ze słuchu, ale członek jego zespołu, puzonista i absolwent Juilliard School – Tom McIntosh nauczył go czytać nuty i zapoznał z podstawami teorii muzyki. Moody miał do siebie duży dystans i duże poczucie humoru. Często żartował, że „flet nie służy mu do grania, tylko do trzymania”. Muzycy podziwiali go za „biegłość instrumentalną, nieokiełznaną wyobraźnię i oddanie muzycznemu rzemiosłu”. Natomiast publiczność bardzo go lubiła za swobodę estradową, niekiedy graniczącą z komizmem, żarty oraz oryginalną wokalistykę, której charakterystyczną cechą było to, że seplenił. Ponadto na jego wyraźne życzenie nikt nie zwracał się do niego inaczej niż „Moody”.

W drugiej połowie lat 50. prowadził także septet, który grał nowoczesny jazz z elementami rhythm and bluesa. W 1958 występował w Filadelfii. W klubie, w którym grał, wybuchł pożar. Wraz z zespołem stracił w nim cały sprzęt, łącznie z instrumentami, kostiumy i wszystkie partytury. Wtedy ponownie sięgnął po alkohol, ale tym razem terapię odwykową odbył w szpitalu psychiatrycznym Overbrook w miejscowości Cedar Grove w stanie New Jersey. Po półrocznym pobycie wyjście z zakładu uczcił skomponowaniem i nagraniem utworu Last Train from Overbrook, jednego z jego najbardziej znanych.

Później wrócił do Gillespiego i grał w jego kwintecie od 1963 do 1968. W latach 70. osiadł w Las Vegas i porzucił jazz dla muzyki rozrywkowej. Grał w tamtejszych orkiestrach hotelowych, akompaniując m.in. Elvisowi Presleyowi, pianiście–showmanowi Liberace, piosenkarzowi country Glenowi Campbellowi, aktorowi–komikowi Miltonowi Berle’emu i duetowi Ike & Tina Turner. Zrobił to, gdyż jak powiedział: „Chciałem być prawdziwym ojcem i uczestniczyć w dorastaniu mojej córki”. Po siedmiu latach pobytu w Las Vegas i rozwodzie powrócił na Wschodnie Wybrzeże i do jazzu. W 1970 sformował w Nowym Jorku swój nowy kwintet.

W latach lat 80. regularnie koncertował z formacjami – Dizzy Gillespie Alumni All-Stars oraz Dizzy Gillespie All-Star Big Band. W 1986 jako członek Philip Morris Superband wziął udział w wielkim tournée razem z takimi muzykami, jak organista Jimmy Smith, gitarzysta Kenny Burrell, perkusista Grady Tate, wokalistka Barbara Morrison, kontrabasista Niels-Henning Ørsted Pedersen, saksofonista Jimmy Heath, puzonista Slide Hampton i pianista Monty Alexander. Trasa, składająca się z osiemnastu koncertów, trwała miesiąc i obejmowała cztery kraje: Australię, Filipiny, Japonię i Kanadę. W 1989 przeprowadził się z nową żoną do San Diego. Występował jako lider własnych grup lub członek zespołów gwiazd (All-Stars).

W 1997 pojechał do rodzinnego Savannah, żeby zagrać epizod w filmie Clinta Eastwooda Północ w ogrodzie dobra i zła. Wcielił się w postać wytwornego portiera kancelarii adwokackiej, Williama Glovera, który codziennie wyprowadzał na spacer ducha psa nieżyjącego pracodawcy.

W swoim środowisku był muzykiem bardzo szanowanym i lubianym. W 1995 zorganizowano w nowojorskim klubie Blue Note huczne obchody jego siedemdziesiątych urodzin. Wytwórnia Telarc wydała z tej okazji płytę Moody's Party z nagraniami jubileuszowych koncertów. Natomiast wiosną 2000 czczono jego siedemdziesiąte piąte urodziny na kolejnej niezwykłej imprezie. Tym razem zorganizowano w Avery Fisher Hall w Nowym Jorku wielki koncert Lincoln Center Jazz Orchestra z udziałem m.in. wybitnych „absolwentów” Gillespiego. Swoją obecnością na scenie uhonorowali go także tacy słynni artyści, jak Slide Hampton, wokaliści Jon Hendricks, Annie Ross i Janis Siegel, trębacz Jon Faddis, pianista Kenny Barron i aktor Bill Cosby.

2 listopada 2010 jego żona, Linda McGowan, wystąpiła z oświadczeniem, że mąż ma raka trzustki, ale nie zdecydował się na intensywną terapię. Po leczeniu paliatywnym zmarł miesiąc później wskutek powikłań wywołanych chorobą. Miał 85 lat. Został pochowany na cmentarzu Greenwood Memorial Park w San Diego.

Małżeństwa

Był trzykrotnie żonaty. Dwa razy się rozwodził. Z drugą żoną, Margeną, miał córkę Michelle. W kwietniu 1989 ożenił się po raz trzeci. Jego wybranką została Linda Peterson McGowan. Drużbą był Dizzy Gillespie, który podczas uroczystości zagrał państwu młodym utwór Con Alma. Niedługo po ślubie nagrał zadedykowaną żonie płytę Sweet and Lovely. Małżonkowie przeżyli ze sobą dwadzieścia jeden lat. Był ojczymem trzech synów Lindy McGowan: Patricka, Regana i Danny’ego.

Wybrana dyskografia

Jako lider lub współlider

• 1948 James Moody and His Bop Men (Blue Note)
• 1949 James Moody and His Swedish Crowns (Dragon)
• 1952 Moody’s Mood for Love (Prestige) – singel
• 1958 Last Train from Overbrook (Argo Records)
• 1959 James Moody (Argo)
• 1960: Hey! It's James Moody (Argo)
• 1961
  • Moody with Strings (Argo)
  • Cookin’ the Blues (Argo)
• 1962 Another Bag (Argo)
• 1963 Great Day (Argo)
• 1986 Something Special (RCA)
• 1989 Sweet and Lovely (Novus)
• 1995 Moody’s Party (Telarc)
• 1996 Young at Heart (Warner Bros.)
• 1997 Moody Plays Mancini (Warner Bros.)
• 2004 Homage (Savoy)
• 2008 James Moody and Hank Jones – Our Delight (IPO)
• 2010 Moody 4B (IPO)

Jako sideman

Z Dizzym Gillespie’em

• 1948 Big Band in Concert (GNP)
• 1962 The New Continent (Limelight)
• 1963 Something Old, Something New (Philips)
• 1964
  • Dizzy Gillespie and the Double Six of Paris (Philips)
  • Dizzy Goes Hollywood (Philips)
  • The Cool World (Philips)
  • Jambo Caribe (Limelight)
• 1966 The Melody Lingers On (Limelight)
• 1967 Swing Low, Sweet Cadillac (Impulse!)
• 1968 The Dizzy Gillespie Reunion Big Band (MPS)
• 1969The Real Thing (Perception)
• 1981 Musician - Composer - Raconteur (Pablo)
• 1989 Live at the Royal Festival Hall (Enja)
• 1995 The Complete RCA Victor Recordings 1937-1949 (Bluebird)

Z The Dizzy Gillespie Alumni All-Stars

• 1999 Dizzy's World (Shanachie)
• 2001Things to Come (Telarc)

Z Miltem Jacksonem

• 1962 Big Bags (Riverside)
• 1965 Milt Jackson at the Museum of Modern Art (Limelight)
• 1968 Milt Jackson and the Hip String Quartet (Verve)

Z The Manhattan Transfer

• 1985 Vocalese (Atlantic))

Wybrane nagrody i wyróżnienia

• 1998 NEA Jazz Masters Award
• 2000
  • Doktorat honorowy Berklee College of Music
  • Doktorat honorowy Florida Memorial College
• 2001 Umieszczenie płyty Moody’s Mood for Love w Grammy Hall of Fame
• 2011 Nagroda Grammy dla płyty Moody 4B w kategorii Jazz Instrumental Album, Individual or Group – przyznana po śmierci artysty

Bibliografia

• James Moody, allmusic.com
• NEA Jazz Masters – James Moody, National Endowment for the Arts
• James Moody, Jazz Saxophonist, Dies at 85, „The New York Times”
• Północ w ogrodzie dobra i zła w bazie IMDb (ang.)