Historyczne stolice państw świata

Poniższa tabela przedstawia miasta, które niegdyś w przeszłości były stolicami państw (lub terytoriów zależnych), albo są nimi nadal. W późniejszym okresie siedziby władz centralnych, zostały przeniesione z różnych powodów w inne miejsca. Względnie państwa, których te miasta były stolicami, przestały istnieć.

Państwo	Historyczna stolica	Okres	Uwagi
Albania	Wlora	1912–1920	przeniesiona do Tirany
Australia	Melbourne	1901–1927	przeniesiona do Canberry; rywalizacja między Melbourne i Sydney wymusiła podjęcie decyzji o założeniu nowej stolicy, która pogodziłaby zwaśnione miasta
Belize	Belize City	do 1970	przeniesiona do Belmopanu po tym, jak Belize City zniszczył huragan Hattie
Bermudy	St. George’s	do 1815	przeniesiona do Hamilton
Brazylia	Salvador da Bahía	do 1763	stolica portugalskiej kolonii; przeniesiona do Rio de Janeiro
Brazylia	Rio de Janeiro	do 1960	przeniesiona do Brasílii
Bułgaria	Pliska	681–893	przeniesiona do Presławia
	Presław	893–972	podbój wschodniej części państwa bułgarskiego w 972 r. przez Bizantyjczyków, zniszczenie Presławia
	Wielkie Tyrnowo	1186–1393	zdobycie Tyrnowa przez Turków w 1393 r.
Chiny	Xianyang	221–206 p.n.e.	przeniesiona do Chang’an
	Chang’an	206 p.n.e.-25	przeniesiona do Luoyang
	Luoyang	25–220	w l.220-618 rozbicie dzielnicowe
	Chang’an	618–907	stolica dynastii Tang, w l.907-960 rozbicie dzielnicowe
	Kaifeng	960–1127	przeniesiona do Hangzhou
	Hangzhou	1127–1279	W latach 1279–1368 rządy mongolskiej dynastii Yuan, rezydującej w Karakorum
	Nankin	1368–1421	przeniesiona do Pekinu
	Pekin	1421–1928	przeniesiona do Nankinu
	Nankin	1928–1937	przeniesiona do Chongqing z powodu wojny z Japonią
	Chongqing	1937–1945	z powodu okupacji Nankinu przez Japończyków
	Nankin	1945–1949	po proklamacji ChRL przeniesiona do Pekinu
Czarnogóra	Cetynia	do 1946	przeniesiona do Podgoricy
Dania	Roskilde	do 1443	przeniesiona do Kopenhagi
Etiopia	Aksum	I wiek p.n.e. – 1889	przeniesiona do Addis Abeby
Filipiny	Quezon City	1948–1976	przeniesiona z powrotem do Manili
Finlandia	Turku	do 1812	stolica Wielkiego Księstwa Finlandii; przeniesiona do Helsinek
Honduras	Comayagua	do 1880	do 1840 stolica Hondurasu w ramach Zjednoczonych Prowincji Ameryki Środkowej, później status stolicy posiadały Comayagua i Tegucigalpa, w 1880 ostatecznie przeniesiona do Tegucigalpy
Indie	Kalkuta	do 1912	stolica Indii Brytyjskich; przeniesiona do Nowego Delhi
Japonia	Heijō-kyō	710–740 745–784	stolica w okresie Nara
	Kuni-kyō	740–744	stolica w okresie Nara
	Nagaoka-kyō	784–794	stolica w okresie Nara
	Kioto	do 1868	przeniesiona do Tokio
Kanada	Kingston	1841–1843	przeniesiona do Montrealu
	Montreal	1843–1849	przeniesiona do Toronto
	Toronto	1849–1859	przeniesiona do Quebecu
	Quebec	1859–1865	przeniesiona do Ottawy; rywalizacja pomiędzy anglojęzyczną a frankofońską częścią Kanady wymusiła podjęcie decyzji o założeniu nowej stolicy, która pogodziłaby zwaśnione strony
Kazachstan	Ałmaty	do 1997	stolica Kazachskiej SRR, a później niepodległego Kazachstanu; przeniesiona do Astany (od 20 marca 2019 do 19 września 2022 jako Nursułtan)
Kostaryka	Cartago	do 1823	przeniesiono do San José
Litwa	Kiernów	do 1230	przeniesiono do Nowogródka
	Nowogródek	1230–1321	przeniesiono do Trok
	Troki	1321-poł. XIV wieku	przeniesiono do Wilna
	Wilno	poł. XIV wieku – 1795	utrata niepodległości
	Kowno	1922–1940	przeniesiona do Wilna
Mjanma (Birma)	Pagan		pierwsza historyczna stolica
	Sikong
	Awa		stolica Górnej Birmy
	Pyain
	Taungngu
	Amayabuya
	Mandalaj
	Mulmejn / Sittwe
	Rangun	1886–2006	przeniesiona do Naypyidaw
Niemcy	Berlin	1871–1945	stolica zjednoczonych Niemiec; po II wojnie światowej miasto podzielono, część wschodnia stała się stolicą NRD, a siedzibą rządu RFN zostało Bonn
Niemcy	Bonn	1949–1990	po zjednoczeniu Niemiec w 1990 roku przeniesiona do Berlina
Nikaragua	Granada i León	do 1855	oba miasta miały swoich zwolenników jako stolice kraju wśród dwu różnych ugrupowań, by ich pogodzić stolicę przeniesiono do Managui
Nigeria	Lagos	do 1991	przeniesiona do Abudży
Norwegia	Nidaros (Trondheim)	do 1217	przeniesiona do Bergen
Norwegia	Bergen	do 1299	przeniesiona do Oslo (do 1924 pod nazwą Christiania)
Nowa Zelandia	Auckland	do 1865	przeniesiona do Wellington
Palau	Koror	do 2006	Ngerulmud
Pakistan	Karaczi	do 1959	przeniesiona do Rawalpindi
Pakistan	Rawalpindi	1959–1967	przeniesiona do Islamabadu
Persja (obec. Iran)	Tabriz	1502–1548	przeniesiona do Kazwinu
	Kazwin	1548–1598	przeniesiona do Isfahanu
	Isfahan	1598–1750	przeniesiona do Szirazu
	Sziraz	1750–1782	przeniesiona do Sari
	Sari	1782–1795	przeniesiona do Teheranu
Polska	Gniezno^[1]	do 1039/1040	przeniesiona do Krakowa
	Kraków^[1]	1039/1040–1079	przeniesiona do Płocka
	Płock^[1]	1079–1138	przeniesiona do Krakowa
	Kraków^[1]	1138–1290	przeniesiona do Poznania
	Poznań^[1]	1290–1296	przeniesiona do Krakowa
	Kraków^[1]	1296–1795^[a]	utrata niepodległości
	Lublin	1918	rząd ludowy Polski, w tym samym roku stolica przeniesiona do Warszawy
	Warszawa	1918–1939	do wybuchu II wojny światowej
	Chełm	22–27 lipca 1944	miejsce ogłodzenia manifestu Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego oraz jego siedziba, która została przeniesiona 5 dni później do Lublina
	Lublin	27 lipca 1944 – 30 stycznia 1945	siedziba PKWN oraz Rządu Tymczasowego Rzeczypospolitej Polskiej, później przeniesiona do wyzwolonej Warszawy
Portugalia	Guimarães	1095–1131	przeniesiona do Coimbry wraz z postępami rekonkwisty
	Coimbra	1131–1255	przeniesiona do Lizbony po przejęciu miasta przez wojska Alfonsa I Zdobywcy
	Lizbona	1255–1808	król Jan VI ucieka do Brazylii przed inwazją napoleońską
	Rio de Janeiro	1808–1821	Jan VI powraca do Lizbony, by stłumić rewolucję wymierzoną w monarchię
Rosja	Moskwa	do 1703	przeniesiona do Petersburga
Rosja	Petersburg	1703–1918	przeniesiona do Moskwy
Salwador	Nueva San Salvador (obec. Santa Tecla)	1855–1859	stolicę przeniesiono na kilka lat do nowo założonego miasta po tym, jak San Salvador zostało zniszczone przez trzęsienie ziemi
Stany Zjednoczone	Nowy Jork	1785–1790	przeniesiona do Filadelfii
Stany Zjednoczone	Filadelfia	1790–1800	przeniesiona do Waszyngtonu
Szwecja	Uppsala	1273–1436	przeniesiona do Sztokholmu
Syjam (obec. Tajlandia)	Ayutthaya		obecnie stolica prowincji Ayutthaya
Turcja / Imperium Osmańskie	Bursa	1335–1365	przeniesiona do Edirne
	Edirne	1365 – 1453	przeniesiona do Stambułu
	Stambuł	1453 – 1923	przeniesiona do Ankary
Uzbekistan	Samarkanda	1925–1930	stolica Uzbeckiej SRR; przeniesiona do Taszkentu
Włochy	Turyn	1861–1865	przeniesiona do Florencji
Włochy	Florencja	1865–1870	przeniesiona do Rzymu
Wybrzeże Kości Słoniowej	Abidżan	1933–1983	przeniesiona do Jamusukro
Wyspa Man	Castletown	do 1863	przeniesiona do Douglas
Złote Wybrzeże	Cape Coast	do 1877	stolica brytyjskiej kolonii, współczesnej Ghany; przeniesiona do Akry

Zobacz też

stolice państw świata

Uwagi

↑ De facto do 1596, kiedy dwór Króla i urzędy centralne zostały przeniesione do Warszawy.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Do koronacji Władysława Łokietka w 1320 roku (a właściwie i później) nie funkcjonowało w Polsce pojęcie „stolica kraju”, a raczej „grody stołeczne”. Teoretycznie „stolica” była tam, gdzie przebywał władca wraz z dworem. Grodami stołecznymi Polski średniowiecznej były: Gniezno, Poznań, Łęczyca, Płock, Kruszwica (później funkcja przejęta przez Włocławek), Kraków, Sandomierz, Wrocław, Ostrów Lednicki (do XI wieku), Giecz. W XVII wieku i później rozróżniano miasto stołeczne (stolicę Państwa) i miasto rezydencjonalne JKM (Jego Królewskiej Mości), czyli rezydencję króla, która znajdowała się od 1596 roku w Warszawie.

[2] De facto do 1596, kiedy dwór Króla i urzędy centralne zostały przeniesione do Warszawy.

[PL-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Do koronacji Władysława Łokietka w 1320 roku (a właściwie i później) nie funkcjonowało w Polsce pojęcie „stolica kraju”, a raczej „grody stołeczne”. Teoretycznie „stolica” była tam, gdzie przebywał władca wraz z dworem. Grodami stołecznymi Polski średniowiecznej były: Gniezno, Poznań, Łęczyca, Płock, Kruszwica (później funkcja przejęta przez Włocławek), Kraków, Sandomierz, Wrocław, Ostrów Lednicki (do XI wieku), Giecz. W XVII wieku i później rozróżniano miasto stołeczne (stolicę Państwa) i miasto rezydencjonalne JKM (Jego Królewskiej Mości), czyli rezydencję króla, która znajdowała się od 1596 roku w Warszawie.

[1]

[a]