Kolkata

Kolkata (Kalkuta)
কলকাতা
	; Od góry i od lewej: Victoria Memorial, most Vidyasagar, katedra anglikańska, tramwaj, dzielnica biznesowa, most Howrah
Państwo	Indie
Stan	Bengal Zachodni
Burmistrz	Sovan Chatterjee (stan na 2010 r.)
Powierzchnia	185 km²
Wysokość	9 m n.p.m.
Populacja (2010); • liczba ludności; • gęstość	; 5 128 208; 27462 os./km²
Nr kierunkowy	757
Kod pocztowy	700001
Tablice rejestracyjne	WB-01
	Położenie na mapie Indii Kolkata (Kalkuta)
	Położenie na mapie Bengalu Zachodniego Kolkata (Kalkuta)
	22°34′22″N 88°21′50″E/22,572778 88,363889
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Kolkata lub Kalkuta^[2] (hindi कोलकाता, trl. Kolkātā, trb. Kolkata; bengali: কলকাতা, trl. Kolkatā, trb. Kolkata ang. Kolkata; do 2001 r. hindi कलकत्ता, trl. Kalkattā, trb. Kalkatta; ang. Calcutta) – miasto w Indiach, w delcie Gangesu, stolica stanu Bengal Zachodni, trzecia aglomeracja w kraju licząca około 15 milionów mieszkańców^[3].

Historia

Kalkuta została założona w 24 sierpnia 1690 r., kiedy Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska weszła w posiadanie trzech wiosek, w tym Kalikaty, od której nazwy wywodziła się pierwotna nazwa. W 1698 r. ukończono budowę fortu Williams. W 1756 r., w czasie wojny siedmioletniej miał miejsce incydent w Czarnej Jamie. Wobec zignorowania żądania miejscowego władcy, który nie chciał rozbudowy fortu, wtrącono ponad 140 brytyjskich żołnierzy i cywilów do lochu o powierzchni 20 metrów kwadratowych. Następnego ranka dożyło tylko 23 więźniów.

W 1772 r. Kalkuta została stolicą Indii Brytyjskich. Była nią aż do 1912 r., kiedy miasto utraciło stołeczność na rzecz Nowego Delhi. W tym czasie osuszono okoliczne bagna i rozbudowano miasto.

W czasie II wojny światowej miasto zostało dwukrotnie zbombardowane przez Japończyków. W 1943 r. z powodu przekazywania żywności wojskom alianckim zapanował głód, w wyniku którego zmarło ponad 5 mln ludzi. W 1946 r. doszło do zamieszek, w wyniku których śmierć poniosło 2 tys. ludzi. Po podziale Indii Brytyjskich doszło do masowej migracji: Hindusi uciekali z ówczesnego Pakistanu Wschodniego (obecnego Bangladeszu) do Indii, natomiast muzułmanie migrowali w przeciwną stronę.

W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych strajki, przerwy w dostawach energii elektrycznej i działalność maoistowskich bojowników spowodowały stagnację gospodarczą miasta. W połowie lat dziewięćdziesiątych nastąpiła powolna poprawa sytuacji gospodarczej, po wprowadzeniu przez rząd Indii reform gospodarczych. Od początku XXI wieku, dzięki sektorowi IT, gospodarka szybko się rozwija.

W 2001 r. zmieniono angielską nazwę Kalkuta na Kolkata.

Z miastem związana jest postać świętej Matki Teresy z Kalkuty.

Gospodarka

Wielki węzeł komunikacyjny i port morsko-rzeczny; wielki ośrodek przemysłowy, handlowy, naukowy i kulturalny.

Transport

Kolkata jest jedynym indyjskim miastem, w którym istnieje sieć tramwajowa^[4]. Jest ona jednocześnie najstarszą siecią istniejącą w Azji, w trakcji elektrycznej operuje od 1900 roku. Pierwsze, jeszcze konne tramwaje rozpoczęły kursowanie w 1873 roku^[5].

Kultura

Liczne zabytki architektury pałacowej i świątynie hinduskie, a w leżącym w obrębie metropolii Howrah znajduje się najstarszy w Indiach ogród botaniczny. Siedziba rzymskokatolickiej archidiecezji kalkuckiej. W Kolkacie znajduje się także Biblioteka Narodowa Indii.

Szkolnictwo wyższe

Miasta aglomeracji

Osoby pochodzące z Kolkaty

Leander Paes – tenisista

Kalkuta w literaturze

Dominique Lapierre: Miasto radości
Krzysztof Mroziewicz: Ucieczka do Indii, 2004 (rozdz. Miasto prawd ostatecznych)
Jerzy Putrament: Na drogach Indii, 1967 (rozdz. Kalkuta)
Kazimierz Dziewanowski: Księga zdziwień, 1972 (rozdz. Zdumienie i groza: Złoty Bengal – śmierć w promieniach słońca)
Tadeusz Margul: Indie na co dzień – z notatnika religioznawcy, 1970 (rozdz. Dwie kalkuckie wizyty, Durga Pudża w Kalkucie, Parę migawek kalkuckich, Strajk generalny w Kalkucie)
Jan Zakrzewski: Wiza do Indii, 1989 (rozdz. Kalkuta)
Artur Lundkvist: Róża wiatrów, 1969 (z rozdz. Płonące Indie, s. 47–55)
Wojciech Giełżyński: Aż do najdalszych granic, 1972 (z rozdz. Indie, Indie, otchłań świata – Samo dno 1966)
Wojciech Giełżyński: Kraj świętych krów i biednych ludzi, 1977 (rozdz. O samym dnie i szczypcie nadziei)
Janina Rubach – Kuczewska: Życie po hindusku, 1971, s. 120
Pascal Bruckner: Pariasi, PIW Warszawa 1996, s. 475–509 (rozdz. Nieuleczalni, Sterty szkieletów i Ludzki pył)
Dan Simmons: Pieśń bogini Kali, Wydawnictwo Alfa 1994
Kate Brian: Szczęśliwy T-shirt
Carlos Ruiz Zafón: Pałac Północy
Mircea Eliade: Majtreji

Kalkuta w filmie

Przypisy

↑ Hindustan Times, Hindustan Times, 6 czerwca 2010 [zarchiwizowane 2011-07-19] .
↑ Według zaleceń Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Polski, przyjętych podczas 71. posiedzenia (30 maja 2012 roku), nazwa Kolkata to polska nazwa główna miasta, nazwą wariantową pozostaje zaś Kalkuta.
↑ World urban areas.
↑ Reaching India- Times Foundation - Indiatimes [zarchiwizowane 2007-10-16] .
↑ Timeline – CTC. [dostęp 2022-03-26]. (ang.).

[1] Hindustan Times, Hindustan Times, 6 czerwca 2010 [zarchiwizowane 2011-07-19] .

[2] Według zaleceń Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Polski, przyjętych podczas 71. posiedzenia (30 maja 2012 roku), nazwa Kolkata to polska nazwa główna miasta, nazwą wariantową pozostaje zaś Kalkuta.

[3] World urban areas.

[4] Reaching India- Times Foundation - Indiatimes [zarchiwizowane 2007-10-16] .

[5] Timeline – CTC. [dostęp 2022-03-26]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]