Ezra Pound

Ezra Pound

Pound w 1963 r.
Data i miejsce urodzenia	30 października 1885 Hailey (Terytorium Idaho)
Data i miejsce śmierci	1 listopada 1972 Wenecja
Narodowość	Stany Zjednoczone
Alma Mater	University of Pennsylvania, Hamilton College
Dziedzina sztuki	liryka, tłumaczenia
Epoka	imagizm, modernizm
Ważne dzieła
Pieśni

Ezra Weston Loomis Pound (ur. 30 października 1885 w Hailey na Terytorium Idaho, zm. 1 listopada 1972 w Wenecji ) – amerykański poeta, tłumacz, publicysta i krytyk literacki, obok Thomasa Stearnsa Eliota uważany za najwybitniejszego przedstawiciela poezji modernistycznej. Sławę i uznanie zyskał jako twórca teorii imagizmu i jego kontynuacji – wortycyzmu, jako czołowych prądów w sztuce Stanów Zjednoczonych okresu międzywojennego.

Zarówno poezja, jak i poglądy estetyczne Ezry Pounda powstawały pod ogromnym wpływem teologii Emanuela Swedenborga oraz twórczości Dantego Alighieri.

Życie

Syn Homera Loomisa Pounda i Isabel Weston Pound. Studiował na Uniwersytecie Pennsylvania (gdzie poznał W.C. Williamsa), w Hamilton College i Wabash College.

Po rezygnacji z nauki w Wabash w 1908 odbył długą podróż do Europy, której konsekwencją była przeprowadzka do Londynu. Podczas pobytu w Londynie zaprzyjaźnił się z Yeatsem i stworzył zręby teoretyczne imagizmu i wortycyzmu, będących rewolucyjnym sprzeciwem wobec akademickiej poezji wiktoriańskiej. Poprzez imagizm Pound wywarł wielki wpływ na poezję XX wieku – jego uczniami byli w tym czasie m.in. T.S. Eliot i James Joyce.

W swoich wierszach Pound sięgał swobodnie do tradycji różnych epok, których znajomość pogłębiał dzięki pracy translatorskiej – tłumaczył m.in. dzieła Konfucjusza i dramaty japońskie, a także haiku. Wpływy poezji dalekowschodniej odcisnęły piętno również na jego własnej twórczości.

Chłodna jak blade, mokre liście
konwalii
Leżała obok mnie o świcie

Wzorem Walta Whitmana, nie stronił także od mowy potocznej. Temat ten podejmuje m.in. wiersz Pakt, w którym poeta wyznaje:

Zawrę pakt z tobą, Walcie Whitmanie –
Dość już długo cię nienawidziłem (...)
Jedne soki żywią nas i jeden korzeń –
Godzi nam się nawiązać stosunki.

W 1914 Pound ożenił się z Dorothy Shakespear, a w 1920 osiadł w Paryżu, gdzie kontynuował pracę nad swoim opus magnum – cyklem The Cantos (Pieśni), będącym w zamiarze autora poematem epickim i współczesnym odpowiednikiem Boskiej komedii Dantego. W 1922 poznał skrzypaczkę Olgę Rudge, z którą – za wiedzą żony – nawiązał związek miłosny, trwający aż do śmierci Pounda.

W połowie lat 20. przeniósł się do Włoch. Tam uległ fascynacji faszyzmem i osobą Mussoliniego (był u niego na audiencji), a w jego publicystyce zaczęły się pojawiać silne akcenty antysemickie. Był zadeklarowanym faszystą od 1933 roku. W trakcie II wojny światowej wygłaszał propagandowe antyżydowskie i skierowane przeciwko Anglikom i Amerykanom przemówienia w Radiu Rzym w latach 1941–1943, co stało się w 1945 podstawą oskarżenia o kolaborację i zdradę stanu.

Pound został aresztowany przez Amerykanów niedaleko Genui i osadzony w obozie jenieckim w Pizie (gdzie spędził 25 dni w otwartej klatce, co przyczyniło się do jego załamania nerwowego). Uznano go za chorego psychicznie i umieszczono na 12 lat w St. Elizabeths Hospital dla psychicznie chorych przestępców w Waszyngtonie, gdzie przebywał do 1958 roku. W szpitalu wspierał Ruch Supremacji Białych Amerykanów.

Po opuszczeniu zakładu zamkniętego powrócił do Włoch i podjął zwieńczoną niepowodzeniem próbę kontynuacji Cantos. W 1967 roku w trakcie wywiadu z Allenem Ginsbergiem odciął się od antysemityzmu. Zmarł 5 lat później w Wenecji 1 listopada 1972 roku po chorobach, w tym depresji. Pochowano go na Cimitero di San Michele w Wenecji.

Dzieła (wybór)

• 1908 A Lume Spento
• 1908 A Quinzaine for This Yule
• 1909 Personae
• 1909 Exultations
• 1910 Provenca
• 1911 Canzoni
• 1912 Ripostes of Ezra Pound
• 1915 Cathay
• 1917 Lustra of Ezra Pound,
• 1918 Quia Pauper Amavi
• 1919 The Fourth Canto
• 1920 Umbra
• 1920 Hugh Selwyn Mauberley

• 1921 Poems, 1918-1921
• 1925 A Draft of XVI Cantos
• 1927 Exile
• 1928 A Draft of the Cantos 17-27
• 1933 A Draft of XXX Cantos
• 1934 Homage to Sextus Propertius
• 1934 Eleven New Cantos: XXXI-XLI
• 1937 The Fifth Decade of Cantos
• 1940 Cantos LII-LXXI
• 1948 The Pisan Cantos
• 1950 Seventy Cantos,
• 1956 Section Rock-Drill, 85-95 de los Cantares
• 1959 Thrones: 96-109 de los Cantares
• 1968 Drafts and Fragments: Cantos CX-CXVII

Polskie tłumaczenia

• 1960 Maska i pieśń: antologia poezji (przeł. Jerzy Niemojowski).
• 1988 Wyspy na jeziorze (antologia modernizmu anglo-amerykańskiego w przekładach Krzysztofa Boczkowskiego, Andrzeja Szuby i Leszka Engelkinga pod red. Leszka Engelkinga)
• 1989 Poezje wybrane (przeł. i oprac. Leszek Engelking), wyd. LSW
• 1993 Poezje (przeł. Jerzy Niemojowski)
• 1993 Z nowoczesnej poezji amerykańskiej (przeł. Krzysztof Boczkowski), wyd. L' Europe
• 1996 Pieśni (przeł. Leszek Engelking, Kuba Kozioł, Andrzej Szuba i Andrzej Sosnowski, wybór Andrzej Sosnowski), wyd PIW
• 1996 Duch romański (przeł. Leszek Engelking), wyd. Czytelnik
• 2000 Liryki najpiękniejsze (przeł. Leszek Engelking, Jerzy Niemojowski, red. Jerzy Kapica)
• 2003 Sztuka maszyny i inne pisma (przeł. Ewa Mikina), wyd. Czytelnik
• 2003 Antologia Poetów Najbliższych (przeł. Krzysztof Boczkowski), wyd. Krytyki Artystycznej Miniatura
• 2011 XXX cantos (tłumaczenie i wstęp Czesław Karkowski), wyd. CreateSpace, Charleston 2011, ISBN 978-1463560041
• 2012 Wiersze, poematy i Pieśni (przeł. i oprac. Leszek Engelking), wyd. Biuro Literackie

Bibliografia

• Ezra Pound. [w:] poets.org [on-line]. Academy of American Poets. [dostęp 2016-06-19]. (ang.).
• AndrzejA. Sosnowski AndrzejA., Posłowie, [w:] EzraE. Pound, LeszekL. Engelking, AndrzejA. Sosnowski, Pieśni, Warszawa: Państ. Instytut Wydawniczy, 1996, ISBN 978-83-06-02531-6 [dostęp 2024-05-24] .

Linki zewnętrzne

• Ezra Pound na stronach Modern American Poetry
• Pound na stronach EPC. wings.buffalo.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-02-21)].
• Poezje Pounda (ang.)
• Pound na stronach Projektu Gutenberg
• T.S. Eliot o Poundzie (ang.)